· Web viewปร บแก ไข ก นยายน 2560 โรคคอต บได ทำให เก ดการระบาดในหลายจ งหว ดท วประเทศมาแล

-1-

ปรบแกไข กนยายน 2560

โรคคอตบไดทำ ใหเกดก รระบ ดในหล ยจงหวดทวประเทศม แลวระหว งเดอนมถน ยนถงธนว คม 2555 ซงไดมก รควบคมโรคจนสงบลง ตงแตเดอนมถน ยนเปนตนม ในป 2556 พบผปวยโรคคอตบในหล ยพนททงภ คตะวนออกเฉยงเหนอ ภ คเหนอ และภ คกล ง โดยมทงในผใหญ (ภ คตะวนออกเฉยงเหนอ) และเดก (ภ คเหนอ และภ คกล ง) ซงสวนใหญเปนกลมทไมไดรบวคซนปองกนโรคคอตบม กอน ทงน จ กก รเพมคว มเขมขนของก รเฝ ระวงผปวยโรคคอตบ ทงในลกษณะตงรบและเชงรก ก รแจงใหบคคล กรท งก รแพทยรบทร บถงก รระบ ดของโรคคอตบในประเทศเพอสร งคว มใสใจในก รคนห ผปวย และก รเพมศกยภ พก รตรวจห เชอคอตบในหองปฏบตก รทวประเทศ ชวยใหมคว มรด นลกษณะท งระบ ดวทย ของโรคคอตบในประเทศไทยในปจจบนไดชดเจนม กขน โดยก รระบ ดทผ นม ในป 2555 อ จแบงออกไดสองลกษณะ คอ

ลกษณะแรกก รระบ ด เกดในกลมผใหญเปนหลก ก รระบ ดลกษณะนพบในภ คตะวนออกเฉยงเหนอ เชน จงหวดเลย นครร ชสม อดรธ น เปนตน ก รระบ ดลกษณะนมศกยภ พในก รแพรกระจ ยของโรคสง ค ดว เปนผลจ กระดบภมคมกนตอโรคคอตบในประช กรวยผใหญในพนทดงกล วอยในระดบตำ โดยประช กรเหล นเกดกอนแผนง นสร งเสรมภมคมกนโรคจงไมไดรบวคซนในวยเดก และเตบโตม ในชวงเวล ทเชอโรคคอตบในธรรมช ตมอยนอย จงข ดก รกระตนภมคมกนตอโรคจ กก รตดเชอ

ลกษณะทสองก รระบ ด เกดในเดกอ ยตำ กว 12 ป สวนใหญเกดโรคในเดกเพยงร ยเดยวหรอเปนกลมเลก ๆ ทสมผสใกลชดกน โดยเดกไมไดรบวคซนม กอน ลกษณะก รระบ ดนพบไดทวประเทศ เชน ในจงหวดสร ษฏรธ น นครศรธรรมร ช หนองบวลำ ภ และในจงหวดช ยแดนใต ในปนก รระบ ดมกจำ กดอยเฉพ ะในกลมเดก ค ดว มเชอคอตบแพรกระจ ยอยแตเดมในพนทเหล น เมอมก รเฝ ระวง

แนวทางการดำาเนนงานเมอพบผปวยสงสยโรคคอตบและการสรางเสรมภมคมกนโรค กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข

แนวทางการดำาเนนงานเมอพบผปวยสงสยโรคคอตบและการสราง

-2-

โรคอย งเขมขน จงส ม รถตรวจพบได แตประช กรวยผใหญในพนทเหล นอ จมระดบภมคมกนอยในระดบเพยงพอ เนองจ กก รกระตนภมคมกนต มธรรมช ตจงไมมอ ก รปวย

เมอมก รระบ ดของโรคคอตบขนในประเทศ คว มจำ เปนลำ ดบแรก คอ ก รรกษ ผปวยอย งถกตองเหม ะสมโดยแพทยและพย บ ล นอกจ กนตองจดก รควบคมก รระบ ดในพนทและปองกนก รแพรกระจ ยของโรคไปยงพนทอน ๆ อย งเรงดวน ม ตรก รทสำ คญเหล น ไดแก

1. ก รเฝ ระวงโรคคอตบเพอคนพบผปวยโรคคอตบโดยเรว เพอใหส ม รถบำ บดรกษ ผปวยโดยรวดเรวและปองกนควบคมโรคไดอย งทนเวล

2. ก รสอบสวนควบคมโรคและก รดแลผสมผสใกลชด มวตถประสงคเพอตดวงจรก รแพรกระจ ยเชอในพนท ตองดำ เนนก รอย งรวดเรวและตองมคว มครบถวนสง เรมจ กก รสอบสวนผปวยและญ ตเพอทร บร ยชอผสมผสใกลชด ก รตดต มตรวจเพ ะเชอผสมผสใกลชด และก รดแลใหผสมผสใกลชดรบประท นย ปฏชวนะอย งครบถวน ก รดำ เนนก รมขนตอนดงแผนภมท 1 และ 2 ทงนร ยละเอยดก รดำ เนนง นในแตละกจกรรมมในภ คผนวกท 1 (ปรบปรงล สดเดอนกนย ยน 2556)


-3-

แผนภมท 1แนวทางการดำาเนนการสอบสวนและควบคมโรคเบองตนเมอพบผ

ปวยสงสยโรคคอตบ


1. ดำ เนนง นต มแนวท งผปวยเข ข ยหรอยนยนโรคคอตบ

2. ใหวคซนทมสวนประกอบของคอตบ

ผลเพ ะเชอ

การดำาเนนการในชมชน1.สมภ ษณญ ตผปวยเพอห ขอมลเพมเตม

ต มแบบสอบสวนโรค2.เกบ Throat swab และใหย ปฏชวนะรวม

ทงสอบถ มอ ก รในผสมผสในครอบครวทกร ย และเพอน

เพ ะเชอซำ หลงกนย ค

ผลเพ ะเชอ ผลเพ ะเชอ

ผลเปนลบ ผลเปน

ปรกษ แพทยผ

1. สนสดก รตดต ม 2. ใหวคซนเกบตกใน

เดกอ ยตำ กว 12 ป ใหไดรบ

เพ ะเชอซำ หลงกนย ครบ

1. สนสดก รตดต ม 2. ใหวคซนเกบตกในเดกอ ยตำ กว 12 ป ใหได

การดำาเนนการในโรงพยาบาล1. ถ ยรปแผนฝ ในลำ คอ2. ดแฟมประวต3. สมภ ษณผปวย4. เกบ Throat swab จ กผปวยและ

ญ ตทม เฝ และให

ผลเพ ะเชอเปนบวก

ผลเพ ะเชอ

ผสมผสทเข ไดกบนย มผปวย

ผสมผสไมมอ ก รหรอ

สงตอเพอรบก รรกษ ในโรงพย บ ล ถ พบเชอใหดำ เนนง นเชนเดยวกบผ

ใหย ปฏชวนะน น 7 วน

1. สนสดก รตดต ม

2. ใหวคซนเกบตกในเดก

พบผปวยสงสยโรคคอตบ(ไข เจบคอ พบแผนฝ ข วในคอหรอ

ไมพบเชอคอตบและเชอ

1. หยดย ปฏชวนะ

2. ใหวคซนทมสวนประกอบของคอตบกอนกลบ

พบ Strep. Gr. A หรอ

เชออนท1. ตดผ

ปวยร ยนออกจ กร ยง นโรคคอตบ

2. เปลยนย ต มคว มเหม ะสม

3. ใหวคซนทมสวน

พบเชอคอตบ

-4-

แผนภมท 2แนวทางการดำาเนนการสอบสวนและควบคมโรคเบองตน

เมอพบผปวยเขาขายหรอผปวยยนยนโรคคอตบ

หมายเหต สอบถ มแนวท งและร ยละเอยดก รใหวคซนจ กกองโรคปองกนไดดวยวคซน โทร 02-590-3196-9


ก รดำ เนนง นของทมสอบสวนและ

การดำาเนนการในผสมผสใกลชด

1.สมภ ษณญ ตผปวยเพอห ขอมลเพมเตมต มแบบสอบสวนโรค

2.เกบ Throat swab และใหย ปฏชวนะรวมทงสอบถ มอ ก รในผสมผสใกลชดผปวยทงในครอบครว ชมชน และททำ ง น/โรงเรยน

3.ใหสขศกษ 4.พจ รณ แจง

การดำาเนนการในโรงพยาบาล

1.ดำ เนนก รเหมอนในผปวยสงสย

2.เฝ ระวง รวมกบเพ ะเชอจ กในคอ และใหย ปฏชวนะในผสมผสในโรงพย บ ล (ดนย มผสมผสใน

การดำาเนนการในชมชน

1. คนห ผปวยเพมเตม รวมกบเกบ Throat swab และใหย ปฏชวนะในผ

พบผปวยเขาขายหรอผปวยยนยนโรคคอตบ

ดำ เนนก รตดต มและใหย ปฏชวนะในผสมผส

พจารณาใชระบบบญชาการเหตการณโดยเพมทมตางๆ ดงน

1.ทมตดต มก รกนย ในผปวยและผสมผส

2.ทมสำ รวจคว มครอบคลมของวคซนและตดต มใหวคซน

3.ทมบรห รจดก รใหมก รดำ เนนก รสอส รคว ม

-5-

ก รสร งเสรมภมคมกนโรคดวยวคซน เพอเพมระดบภมคมกนโรคของแตละบคคล เพอปองกนก รปวยห กตดเชอและสร งก รคมกนโรคโดยรวมของชมชน (Herd immunity) เพอลดก รแพรกระจ ยเชอในชมชน วคซนปองกนโรคคอตบไมว จะอยในรปของ DTP-HB, DTP, dT, Tdap เปนวคซนซงสร งจ กพษของเชอคอตบทนำ ม ทำ ใหสนพษ (toxoid) ดงนนวคซนจงไมปองกนก รตดเชอคอตบ แตส ม รถปองกนอ ก รปวยซงเกดจ กพษได ในระหว งเกดก รระบ ดของโรค ผทเคยไดรบวคซนปองกนโรคคอตบครบชดม แลวยงตดเชอโรคคอตบได แตจะไมมอ ก รปวย (พ หะ) หรอมอ ก รปวยเลกนอย เชน ไข เจบคอ นอกจ กก รเพมระดบภมคมกนโรคเฉพ ะตวของผทไดรบวคซนแลว ก รทคนในชมชนสวนใหญไดรบวคซนจะชวยเพมระดบก รคมกนตอโรคในระดบชมชน แมวคซนจะไมปองกนก รตดเชอ ผไดรบวคซนแลวยงส ม รถเปนพ หะ แตเมอไมมอ ก รปวย ไอจ มรนแรง ก รแพรกระจ ยเชอสผอนกจะนอยลงต มไปดวย

ในชวงก รระบ ดในป 2555 ไดมก รปรบเปลยนม ตรก รสร งเสรมภมคมกนโรคในกรณก รระบ ดของโรคคอตบต มสถ นก รณทเปลยนแปลงไปหล ยครง ทงในแงขอบเขตพนท กลมอ ย จำ นวนเขมของวคซน และอน ๆ ตอม ในเดอนพฤศจก ยน 2555 กรมควบคมโรค ไดรบขอแนะนำ สำ หรบก รปองกนควบคมโรคคอตบในระยะย วในประเทศไทย จ กคณะอนกรรมก รสร งเสรมภมคมกนโรค โดยมใจคว มสรปใหเรงรณรงคใหวคซนปองกนโรคคอตบในประช ชนทวประเทศ และเพมก รใหบรก รวคซนปองกนโรคคอตบ dT กระตนในกลมผใหญทก 10 ป โดยร ยละเอยดพนทรณรงค ระยะเวล ดำ เนนก ร กลมอ ยเป หม ย จำ นวนเขม และอน ๆ จะไดมก รกำ หนดตอไป

ดงนน เพอใหสอดคลองกบสถ นก รณปจจบนซงก รเกดโรคสวนใหญอยในวงจำ กด ก รระบ ดรนแรงในเดกเปนปญห เฉพ ะในเดกทไมมประวตรบวคซน ประสบก รณจ กก รดำ เนน


-6-

ง นทผ นม ในพนท และแผนก รขย ยก รใหวคซนปองกนโรคคอตบทงในก รรณรงคและในแผนก รบรก รวคซนประจำ จงควรมก รปรบก รดำ เนนง น โดยใหทกพนทเนนการตรวจสอบประวตรบวคซนปองกนโรคคอตบในเดกอายตำากวา 12 ป แลวใหวคซนจนครบตามเกณฑ โดยเฉพาะในตำาบลทพบผปวยสงสยโรคคอตบหรอตำาบลทมอาณาเขตตดกบตำาบลทมผปวยยนยนโรคคอตบใหรบดำาเนนการใหเสรจสนโดยเรว ตามแผนภมท 3 ในกรณทผปวยสงสยไดรบการยนยนวาเปนโรคคอตบใหขยายการใหวคซน dT แกประชากรกลมอายมากกวา 12 ป ทกคน ๆ ละ 1 ครง โดยเรว ตามแผนภมท 4 สำ หรบก รพจ รณ ใหวคซน dT แกประช กรกลมนตอไปหรอไม ใหพจ รณ จ กประวตก รไดรบวคซนปองกนโรคคอตบทผ นม ดงน

ในกรณไมเคยไดรบวคซนหรอไมแนใจ ก รไดรบวคซน dT ชวงควบคมก รระบ ดใหนบเปนเขมท 1 แลวใหวคซน dT เพมเตมอก 2 เขม รวมเปน 3 เขม โดยมระยะห งเขมท 1 และ 2 อย งนอย 1 เดอน และเขมท 2 ห งจ กเขมท 3 อย งนอย 6 เดอน

ในกรณทเคยไดรบม แลว 1 เขม ก รไดรบวคซน dT ชวงควบคมก รระบ ดใหนบเปนเขมท 2 แลวใหวคซน dT เพมเตมอก 1 เขม ห งจ กเขมท 2 อย งนอย 6 เดอน

ในกรณทเคยไดรบม แลวม กกว 2 เขม ก รไดรบวคซน dT ชวงควบคมก รระบ ดใหนบเปนเขมท 3 ซงครบต มเกณฑกำ หนดแลว จงไมตองใหวคซน dT อก


-7-

แผนภมท 3การใหวคซนเพอปองกนควบคมโรคเมอพบผปวยสงสยโรคคอตบ


เดกอาย 7-12 ป

ไมเคยไดรบวคซน/ไมแนใจประวต

dT 3 เขม ห งกน

1 และ 6 เดอน

รบวคซนม กอน 1

เขม

ไดรบวคซนม กอน 2

เขม

ไดรบวคซน> 3 เขมขน

ไปdT 2 เขม ห งกน 6

เดอน

dT 1 เขมทนท รบวคซน

ป.6 ต มปกต

ไมเคยไดรบวคซน

/ไมแนใจประวต /

รบวคซนไมครบ 3 เขม

ไดรบวคซนม กอน 3 เขม


เขม


เขมอ ย ≥ 1.5 ปDTP 1

เขม

อ ย ≥ 4 ป

รบวคซนป.6 ต ม

ปกตDTP 1 เขม

พบผปวยสงสยโรคคอตบ

เดกอาย ≤7 ป

หมายเหต -DTP-HB ในเดกเลก เขมท 1, 2 และ 3 ห งกนอย งนอย 1

เดอน เขมท 4 ใช DTP ห งจ ก DTP-HB เขมท 3 อย งนอย 6 เดอน เขมท 5 ห งจ ก DTP เขมท 4 อย งนอย 1 ป

หมายเหต : 1. * DTP-HB ในเดกเลก เขมท 1, 2 และ 3 ห งกนอย งนอย 1 เดอน,

เขมท 4 ใช DTP ห งจ ก DTP-HB เขมท 3 อย งนอย 6 เดอน เขมท 5 ห งจ ก DTP เขมท 4 อย งนอย 1 ป

2. ก รตรวจสอบประวตรบวคซนปองกนโรคคอตบในเดกอ ยตำ กว 12 ป

ใหวคซนทมสวนประกอบของ คอตบจนครบ 5 ครง

-8-

แผนภมท 4การใหวคซนเมอพบผปวยเขาขายหรอยนยนโรคคอตบ

หมายเหต:* สำ หรบกลมเดก ≤ 12 ป ใหเกบตกผทไมไดม รบวคซนหรอไดรบไมครบถวน ใหไดรบวคซนต มเกณฑกำ หนด** ขอบเขตพนทใหวคซนครอบคลมระดบตำ บล


ขยายการใหวคซนในกลม

dT 1 ครงทกคน

พบผปวยเขาขายหรอผปวยยนยนโรคคอตบ

-9-

แผนภมท 5ขนตอนการขอเบกวคซนเพอปองกนควบคมโรคคอตบเปนการเรง

ดวน

หมายเหต *กลมง นบรห รจดก รวคซน กองโรคปองกนดวยวคซน เบอร โทรศพท 02–590–3222 / 02–590–3364–65 โทรส ร 02–591-7716


หนวยบรการและ สสอ. สำารวจจำานวนกลมเปาหมายและปรมาณวคซน

สสอ. รวบรวมขอมลขอเบกวคซนแจง สสจ.สสจ. ตรวจสอบขอมลการเกดโรคและจดทำาขอมลขอเบกวคซน แจงกรมควบคมโรค

โดย ผานทางโทรศพท / email สำานกงานปองกนควบคมโรค หรอ ผานทางโทรศพท กองโรคปองกนดวย

วคซน*

(สสจ. สงหนงสอขอเบกวคซนเปนทางการภายหลง)กองโรคปองกนดวยวคซนแจงขอมลขอเบกวคซนไปยง

สปสช. ผานทาง email

สปสช. อนมตตดยอดวคซนแลวแจงองคการเภสชกรรม

องคการเภสชกรรมจดสงวคซนไปยงโรงพยาบาลทเปนคลงวคซน

-10-

แผนภมท 6หนวยงานทใหการสนบสนน Diphtheria antitoxin (DAT)


หนวยงานทใหการ

สนบสนน Diphtheria

รพศ. ทกแหง/ รพท.ทกจงหวด

ศนยพษวทยา รพ.รามาธบด

สำานกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต

ส ม รถตดตอไดทคณจารวรรณ ศรอาภาโทรศพท : 02-201-1084 ถง 6 กด 5, หรอ 02-201-1083โทรสาร : 02-201-1084 ถง 6 กด 1 สายดวน : 1367

ส ม รถตดตอไดทภญ.สรญญา สนนตะ โทรศพท : 090-197-5142Email address :

กรมควบคมโรคกระทรวง

ส ม รถตดตอไดท1) กองโรคปองกนดวยวคซน -นพ.พรศกด อยเจรญ(ผอำ นวยก รกองโรคปองกนดวยวคซน) โทรศพท 02-5903196-9 ตอ 128 โทรส ร: 02-590-3196 ตอ 104- กลมพฒน ง นวคซนพนฐ นนพ.ชนนนท สนธไชยโทรศพท 02-5903196-9 ตอ 111- กลมง นบรห รจดก รวคซนภก.ขตยะ อตมอ งเบอรโทรศพท 02–590–3222 / 02–590–3364–65 โทรส ร 02–591-77162) สำานกระบาดวทยา- พญ.พจม น ศรอ รย ภรณ

-11-

ภาคผนวกท 1 รายละเอยดการดำาเนนงานสอบสวนและควบคมโรคเบองตน

สอบสวนและควบคมโรคในโรงพยาบาล โดยก รสมภ ษณผปวยและผสมผส โดย

1. ถ ยรปแผนฝ ข วในป กหรอจมกผปวย เพอประกอบก รตดสนใจว ผปวยร ยนมอ ก รคล ยคอตบม กนอยแคไหน

2. ดแฟมประวตผปวยเพอเกบขอมลต ง ๆ ทเกยวของกบก รปวย รวมทง vital sign แรกรบ คว มรนแรงของก รปวย (เชน ตองใสทอชวยห ยใจตงแตแรกรบทหองฉกเฉนหรอไม) ผลก รตรวจท งหองปฏบตก รทสำ คญ เชน CBC, ผลก รยอม Gram stain และก รรกษ ทไดรบโดยเฉพ ะชนดของย ปฏชวนะทไดรบ และก รไดรบ DAT (diphtheria antitoxin)

3. สมภ ษณผปวยเพอถ มอ ก ร ก รรกษ กอนม โรงพย บ ล ผทอ จเปนแหลงโรค และผทน จะเปนผสมผสภ ยหลงจ กเรมมอ ก ร โดยซกถ มและบนทกขอมลตอไปนอย งละเอยด

3.1 ขอมลผทอยใกลชดหรอมกจกรรมต ง ๆ รวมกบผปวยในชวง 14 วนกอนปวย เพอห ผทน จะเปนแหลงโรค (รบจ กใคร)

3.2 ขอมลของผคลกคลใกลชดและผสมผสรวมบ น ตงแตเรมมอ ก รจนถงวนทไดรบย ปฏชวนะ เพอห ผทมโอก สไดรบเชอจ กผปวย (แพรใหใคร)

ทงนใหลงร ยชอผทอ จเปนแหลงโรค (3.1) และผสมผสทงหมด (3.2) ในแบบฟอรมคอตบ 2 ไมว จะไดพบและไมพบตวผสมผสเหล นนกต ม โดยระบใหชดเจนว เปนผสมผสของผปวยร ยใด

4. ตรวจสอบว ผปวยและญ ตทม เฝ ไดรบก รทำ throat swab แลวหรอไม โดยเฉพ ะกลมผสมผสใกลชด ในกรณทยงไมทำ ควรขอทำ throat swab ในผสมผสใกลชดทม เฝ ผปวยกอนใหย ปฏชวนะ (ดแนวท งก รใหย ในขอ 5 ของก รสอบสวนและควบคมโรคเบองตนในชมชน)


-12-

5. ดว ผปวยไดรบก รรกษ ในหองแยกหรอไม ทงนไมจำ เปนตองเปนหอง negative pressure แตควรแยกหองผปวยออกจ กผปวยร ยอน ๆ จนกว ผลเพ ะเชอใหผลลบตดตอกน 2 ครง

สอบสวนและควบคมโรคเบองตนในชมชน ประกอบดวยกจกรรมหล ยสวนดงน

1. สอบสวนโรค ดำ เนนก รคล ยกบททำ ในโรงพย บ ล ในกรณทมก รเกบขอมลผปวยม กอนแลว เชน ผปวยไดรบก รสมภ ษณดวยสอบสวนโรคคอตบ ตงแตขณะอยในโรงพย บ ล กใหนำ แบบเกบขอมลดงกล วม ใชประกอบก รสอบสวนขอมลเพมเตมในชมชนดวยเพอเปนก รตรวจท นคว มถกตองของเนอห และเพมเตมขอมลทยงข ดหรอไดไมครบถวน

2. การคนหาผสมผส ใหคนห ผสมผสใกลชดทง 4 กลม (ต มนย มผสมผสใกลชด) และดำ เนนก รตรวจเพ ะเชอรวมกบใหย ปฏชวนะ

2.1 ในกรณของผปวยสงสย: ดำ เนนก รเฉพ ะผสมผสรวมบ นทกคน เพอนรวมหองเรยนและเพอนรวมง นในหองเดยวกน

2.2 ในกรณของผปวยเข ข ยหรอผปวยยนยน: ดำ เนนก รในผสมผสใกลชดของผปวยทง 4 กลม

3. การคนหาผปวยเพมเตมในชมชน ดำ เนนก รเมอเปนผปวยเข ข ยหรอผปวยยนยน ต มนย มก รคนห ผมอ ก รสงสยในกลมตอไปน

3.1 กลมทเกยวของกบผปวยร ยแรก ไดแก ผทอ จเปนแหลงโรค และกลมผสมผสใกลชดของผปวย

3.2 ผทมอ ก รสงสยในชมชน คอ ผทอ ศยในหมบ นหรอชมชนแ ล ะ ม อ ก ร เ ข ต ม น ย ม ก ร ค น ห ผมอ ก รสงสย แมว ไมไดสมผสผปวย

นยามการคนหาผมอาการสงสย หม ยถง ผทมอ ก รต มเกณฑท งคลนกอย งนอย 2 ใน 4 ดงตอไปน

ไข


-13-

เจบคอ คอแดง พบแผนฝ สข วปนเท ทบรเวณทอนซล ชองคอ และ/หรอโพรง

จมก กลองเสยง4. เกบตวอยาง Throat swab กอนใหย ปฏชวนะในกลมตอไปน

4.1 ผปวย4.2 ผสมผสใกลชดทง 4 กลมข งตน และผทมอ ก รสงสยใน

ชมชน โ ด ย ใ ช Amies transport media ส ง ต ร ว จ เ พ ะ เ ช อ ห C.

diphtheriae และลงขอมลผทเกบตวอย งสงตรวจต มแบบสงตวอย งห เชอคอตบ (แบบฟอรมคอตบ 4 ฉบบปรบปรงเดอนกนย ยน 2556)

5. การใหยาปฏชวนะ 5.1 ผปวย รบประท นเปนเวล 14 วน

เดก: (อายไมเกน 15 ป)-Erythromycin syrup 40-50 มลลกรมตอกโลกรมตอวน

(ขน ดสงสด 1 กรมตอวน) รบประท นวนละ 4 ครง หลงอ ห ร หรอ-Roxithromycin 2.5-5 มลล กร มต อ ก โ ลกร มต อว น ร บ

ประท นวนละ 2 ครง หลงอ ห ร ผใหญ: -Erythromycin ขน ด 250 มลลกรม แบงรบประท นวนละ 4

ครง หลงอ ห ร หรอ-Roxithromycin ขน ด 150 มลลกรม แบงรบประท นวนละ 2

ครงตอวน หลงอ ห ร 5.2 ผสมผสใกลชดและพ หะ ใหรกษ เชนเดยวกบผปวยแตใหย

ปฏชวนะเปนเวล 7 วน ยกเวนในกรณทมผลเพ ะเชอกลบม และไมพบเชอคอตบจงหยดใหย กอนครบ 7 วน

ก รเพ ะเชอซำ หลงใหย ใหเพ ะเชอซำ เมอใหย ครบกำ หนด ห กพบเชอใหเรมก รรกษ อก 1 รอบเหมอนครงกอนและเนนก รตดต มก รกนย ใหเขมขนยงขน


-14-

6. ระบกลมเปาหมายในการฉดวคซน ไดแก กลมเป หม ยเดยวกนกบกลมทเกบ Throat swab โดยใหทมสอบสวนแจงขอมลจำ นวนกลมเป หม ยใหกบทมวคซนเพอเข ม ประเมนและฉดวคซนต มคว มเหม ะสม

7. การใหสขศกษา โดยใชสอและเนอห ทไดรบก รสนบสนนจ กสำ นกง นส ธ รณสขอำ เภอและโรงพย บ ล รวมกบก รแจงสถ นก รณก รพบผปวยในพนท โดยเนนก รแยกผปวยและผสมผสทมอ ก รหรอผสมผสทพบเชอ Corynebacterium diphtheriae ออกจ กคนในครอบครวและชมชน จนกว ผลก รตรวจเพ ะเชอซำ (หลงกนย ครบ) ใหผลลบ

8. พจารณาแจงสถานการณของโรคในชมชนใหกบผนำาชมชนหรอหนวยง นอนๆทอ จเกยวของหรอไดรบผลกระทบ

9. การสงขอมลใหทมทเกยวของ9.1 ใหทมวเคร ะหขอมล: สงสำ เน แบบสอบสวนโรคคอตบ และ

ทะเบยนร ยชอผทไดรบก รเกบตวอย งสงตรวจ9.2 ใหทมตดต มก รกนย (อสม.และรพ.สต.ทรบผดชอบพนท):

สงสำ เน ร ยชอผสมผสใกลชด (แบบฟอรมคอตบ 3)9.3 ใหทมวคซน: สงสำ เน ร ยชอผสมผสใกลชด (แบบฟอรม

คอตบ 2)9.4 ใหหองปฏบตก ร: สงตนฉบบ ทะเบยนร ยชอผทไดรบก ร“

เกบตวอย งสงตรวจ ไปพรอมกบตวอย งสงตรวจ”

สรปแนวทางในการสอบสวนโรคกจกรรม กลมเปา

หมายสงทตองเตรยม ผรบผด

ชอบ

ส อ บ ส ว นโรค

ผปวยผสมผส

( ) แบบสอบสวนโรคผปวย/สงสย (คอตบ 1)

เ ก บต ว อ ย ง Throat

ผ ป ว ย / สงสยผสมผส

( ) ทะเบยนร ยชอผทไดรบก รเกบตวอย งสงตรวจ ( ) อปกรณเก บต วอย ง Throat


-15-

swab swabใหย

ผสมผส ( ) แนวท งก รใหย ปฏชวนะในผปวยและผสมผส

ใหคว มร

ผปวย / สงสยผสมผส / ผนำ ชมชน / หนวยง นอนๆ

( ) แผนพบคว มรโรคคอตบ

ส ง ต อขอมล

ทมวคซน ( ) สำ เน ร ยชอผสมผสใกลชดทมใหย ( ) สำ เน ร ยชอผสมผสใกลชดทมขอมล ( ) แบบสอบสวนโรคคอตบ

( ) แบบทะเบยนร ยชอผทไดรบก รเกบตวอย งสงตรวจ

หองปฏ บต ก ร

( ) แบบทะเบยนร ยชอผทไดรบก รเกบตวอย งสงตรวจ


-16-

ภาคผนวกท 2นยามผปวย และนยามอน ๆ ทเกยวของโรคคอตบ พ.ศ. 2556

ประเภทผปวย

ผป วยทสงสย (Suspected case) หม ยถง ผท มอ ก รต มเกณฑท งคลนก ดงตอไปน

-ไข และเจบคอ และพบแผนฝ สข วปนเท ในคอ และ/หรอโพรงจมก กลองเสยง

หม ยเหต วนจฉยโดยก รตดโรคอนออก โดยใชขอมลท งหองปฏบตก รชวย เชน เพ ะเชอจ กลำ คอไมพบเชอ Streptococcal group A หรอผลก รตรวจเลอดไมพบก รเปลยนแปลงทสนบสนนว เปน infectious mononucleosis (ซงเกดจ กก รตดเชอไวรส Epstein-Barr)

ผปวยทเขาขาย (Probable case) หม ยถง 1. ผทเข นย ม ผปวยสงสย“ ” รวมกบ ลกษณะอย งนอยหนงอย ง ดง

ตอไปน -เสยชวต-ท งเดนห ยใจอดตน (airway obstruction)-มอ ก รคอบวม (bull neck)-กล มเนอหวใจอกเสบ หรอปล ยประส ทอกเสบ (myocarditis or

neuritis) 1-6 สปด ห หลงเรมมอ ก ร-เปนผสมผสใกลชด กบผปวยยนยนหรอพ หะในชวง 2 สปด ห กอน

มอ ก รปวย -กำ ลงมก รระบ ดเกดขนในหมบ น ในชวง 2 สปด ห กอนมอ ก ร

ปวย-Throat swab เ พ ะ เ ช อ พ บ เ ช อ Corynebacterium

diphtheriae แตไมพบ Toxin2. ผสมผสใกลชดผปวยยนยนโรคคอตบ และเสยชวตดวยอ ก รทอ จ

เกดจ กคอตบ ถงแมว ไมไดมก รตรวจดคอในชวงทมอ ก รปวย


-17-

ผปวยทยนยน (Confirmed case) หม ยถง ผปวยสงสยหรอผปวยเข ข ยรวมกบผลตรวจยนยน เข ไดกบเกณฑท งหองปฏบตก ร

เกณฑท งหองปฏบตก ร 1. กรณทอยในตำ บลทไมมร ยง นผปวยยนยน และไมมประวตสมผส

ใกลชดกบผปวยยนยน-เพ ะเชอจ ก throat swab พบเชอ Corynebacterium spp.

และนำ ไปทดสอบท งชวเคมใหผลบวกตอ Corynebacterium diphtheriae รวมกบพบ toxin ของเชอ Corynebacterium diphtheriae (ตองมผลตรวจ Toxin = Positive จ กกรมวทย ศ สตรก รแพทยหรอศนยวทย ศ สตรก รแพทย)

2. กรณทอยในตำ บลทมร ยง นพบผปวยยนยน -เพ ะเชอจ ก throat swab พบเชอ Corynebacterium spp.

และนำ ไปทดสอบท งชวเคมใหผลบวกตอ Corynebacterium diphtheriae

3. กรณมประวตสมผสใกลชดกบผปวยยนยน แตอยในตำ บลทยงไมมร ยง นผปวยยนยน

-เพ ะเชอจ ก throat swab พบเชอ Corynebacterium spp. และนำ ไปทดสอบท งชวเคมใหผลบวกตอ Corynebacterium diphtheriae

พาหะ (carrier) หม ยถง ผไมมอ ก ร หรอ ผปวยทมอ ก รเลกนอย เชน ไข เจบคอ แตอ ก รไมเข กบนย มผปวยสงสยทผลตรวจเพ ะเชอจ กส รหลงในลำ คอพบ Toxigenic strain Corynebacterium diphtheriae หากเปนผทอยในพนทระบาดอยแลว พ หะ หม ยถง ผไมมอ ก ร หรอ ผปวยทมอ ก รเลกนอย เชน ไข เจบคอ แตอ ก รไมเข กบนย มผปวยสงสยทผลตรวจเพ ะเชอจ กส รหลงในลำ คอพบ Corynebacterium diphtheriae โดยไมจำ เปนตองมผลก รตรวจ toxigenic strain

หม ยเหต ในก รร ยง นสถ นก รณโรคแกผบรห ร ควรแบงประเภทผปวยต มกลมต งๆข งตน และแยกจำ นวนผปวยออกจ กจำ นวนพ หะ ทงนใหร ยง นตงแตผปวยทสงสยใหกบสสจ.ทกร ยภ ยใน 24 ชวโมง


-18-

ผสมผสใกลชด หม ยถง ผทไดสมผสตดตอคลกคลกบผปวยในชวง 14 วน นบจ กวนเรมปวยของผปวยคอตบ แบงกลมผสมผสใกลชดผปวยออกเปน 4 กลมดงน

1. ผสมผสรวมบ น ไดแก สม ชกทกคนทอ ศยอยรวมบ นเดยวกนกบผปวย

2. ผสมผสในชมชน ไดแก ผทไมไดอ ศยอยรวมบ นเดยวกน แตอยในชมชนเดยวกบผปวย และมกจกรรมรวมกบผปวย

3. ผสมผสในททำ ง น/โรงเรยน ไดแก ผทรวมทำ ง นหรอเรยนในหองเดยวกนกบผปวยและมกจกรรมรวมกบผปวย

4. ผสมผสในสถ นบรก รส ธ รณสข ไดแก บคล กรท งก รแพทยทปฏบตง นในระยะใกลชดกบผปวย เชน ผทใสทอชวยห ยใจ หรอเกบ throat swab โดยไมไดสวมอปกรณปองกนอย งเหม ะสม ในกรณทผปวยไมถกแยกออกจ กผปวยคนอนๆ (เชน แรกรบไมไดถกสงสยว เปนโรคคอตบ) ผสมผสในสถ นบรก รส ธ รณสขจะรวมถงผปวยคนอน ๆ ทนอนในโรงพย บ ลในบรเวณเดยวกบผปวยในชวงเวล ทผปวยอยในโรงพย บ ลและอ จรวมทงญ ตของผปวยเหล นนห กมก รคลกคลพดคยกบผปวยร ยแรก

กจกรรมรวมกบผปวย หม ยถง ผทไดสมผสตดตอคลกคลกบผปวยโดยมโอก สไดรบเชอโดยตรงจ กก รไอจ มรดกน หรอพดคยกนในระยะใกลชด หรอจ กก รกอดจบผปวย นอกจ กน อ จไดรบเชอจ กก รใชภ ชนะรวมกน เชน แกวนำ แกวเหล ชอน ฯลฯ ก รสบย มวนเดยวกนหรอใชอปกรณในก รเสพย รวมกน หรอ ก รดดอมของเลนรวมกนในเดกเลก

พนทระบาด หม ยถง ตำ บลทพบผปวยยนยนโรคคอตบ หรอผปวยน จะเปน หรอพ หะ

พนทสงสย หม ยถง ตำ บลทพบผปวยสงสย

พนทเสยง หม ยถง ตำ บลทมอ ณ เขตตดกบพนทก รระบ ด


-19-

พนทปกต หม ยถง พนททเข ไมไดกบนย ม พนทระบ ด พนทสงสย และพนทเสยง


-20-

แบบสอบสวนโรคผปวยสงสย และผปวยคอตบ (แบบคอตบ

1)1. ขอมลทวไป

ชอผปวย________________________น มสกล____________________เพศ ช ย

หญง อ ย _______ ป

ทอยขณะปวยบ นเลขท______หม_____ บ น_______

ตำ บล_____________อำ เภอ____________จงหวด____________อ ชพ__________

________สถ นททำ ง น _____________________กรณโรงเรยน/ศนยเดก

เลก_________________

เบอรโทรศพท_________________ จำ นวนสม ชกครอบครวในบ นเดยวกน ____ คน

2. ประวตวคซน เคยไดรบกรณเดกวคซน ครบต มเกณฑ ไมครบ ครง

ล สด วนท_______________

กรณผใหญ dT จำ นวน___เขม ครงล สด วน

ท_____________________

ไมเคยไดรบ ไมมขอมล

3.อาการและอาการแสดงเบองตน

ประวต/อ ก ร ผลก รตรวจร งก ยแรกรบ (กรณม โรง

พย บ ล)


-21-

ไข ม ไมม

เจบคอ ม ไมม

กนไดนอย ม ไมม

ไอ ม ไมม

แผนฝ ข ว ม ไมม

ตำ แหนงทพบ ทอนซลซ ย

ทอนซลขว

ลนไก

คอหอยสวนหลง

คอบวม ม ไมม

อนๆ

ระบ............................................

Temp____oC, BP______mmHg, PR____/min, RR___/min

Tonsil Patch Exudates Injected Enlargement

Pharynx injected Not injected

Lung Clear Abnormal__________________

วนเรมปวย (อ ก ร

แรก)_______________________________________________________________________ รบก รรกษ ครงแรกท รพ.สต. ______________________ วนท __________

___ วนจฉย_________________

รพ. _________________________วนท ___________

__วนจฉย____________________

นอนโรงพย บ ล ผปวยนอก


-22-

ภ วะแทรกซอน แนนหน อก ห ยใจไมออก กลนลำ บ ก สำ ลกนำ

แขนข ออนแรง

วนจฉยกล มเนอหวใจอกเสบ วนจฉยท งเดนห ยใจอด

ตน วนจฉยเสนประส ทอกเสบ

4. ผลการตรวจทางหองปฏบตการ

ก รตรวจ CBC: Hct________mg%, WBC____________, PMN ___ %, L ___ %, Platelet _____________ การเพาะเชอ

Throat swab ครงท 1 วนทเกบ____________ ผลตรวจทรพ.

Growth No growth ใน 2 วน

ผลตรวจจ กกรมวทยฯ ___________________ ผลตรวจ Toxin บวก

ลบ

Throat swab ครงท 2 วนทเกบ ____________ ผลตรวจทรพ.

Growth No growth ใน 2 วน

ผลตรวจจ กกรมวทยฯ/ศนยวทย __________________ผลตรวจ Toxin

บวก ลบ

5. ประวตแพยา แพย กลมเพนนซลน แพย กลม Erythromycin

เคยแพเซรมม กอน

แพย กลมอนๆ ระบ_________________ ไมเคยม

ประวตแพย

6. การรกษา DAT วนท _____________ขน ด _____________ หนวย


-23-

dT/DTP วนท _____________

Roxithromycin Erythromycin PGS ใสทอชวยห ยใจ (ET-tube) เจ ะคอ (Tracheostomy)

7.ประวตเสยง

โรคประจำ ตว ภมคมกนบกพรอง เบ หว น คว มดนโลหตสง

อนๆ___________________

มประวตดมสร เปนประจำ มประวตสบบหรเปนประจำ ประวตส ร

เสพตด ระบ ______________

ประวตเดนท งใน 14 วน กอนปวยสถ น

ท_______________________วนทไป_____________________

สมผสผปวยหรอผสงสยโรคคอตบในระยะ 14 วนกอนปวย ระบ

ชอ________________________________

ลกษณะก ร

สมผส______________________________________________________________________

ง นเลยงหรอง นเทศก ลในระยะ 14 วนกอนปวย ระบสถ น

ท____________________________________

วนท___________________________

ชอผสอบสวน _______________________________ หนวยง น

_______________________________เบอรโทร _______________________________


-16-

แบบรายงานคนหาผสมผสใกลชด (แบบคอตบ 2)ผสมผสของ ................................................................. อาย .......... ป ทอยเลขท .......... หม

.......... ตำาบล............................. อำาเภอ………...……... จงหวด…………………….

ท ชอ อายเลขท

หม ตำาบลวนเรมปวย ไข

ไอ

เจบค

อ

กนไ

มได

แผน

ขาว

อนๆ

dT (ระบครง) date

ATB date

TSC date

ความสมพนธ

กบผปวย


-17-

แบบตดตามอาการ และการกนยาปฏชวนะ (แบบคอตบ 3) หมท .......... ตำาบล ................................ ชอผตดตาม

....................................................

ท ชอ-สกล อาย บานเลข

ทวนทเรมตดตาม

วนทเรมกนยา

วนเดอนป ทไดรบวคซนคอตบ

ลำาดบวนท ตดตามอาการ หรอรบประทานยา

ครงท 1

ครงท 2

ครงท 3 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1011121314

1 2 3 4 5 6 7


-26-

8 9 10

11

12

13

14

15

(ใหใสเครองหมาย / ในวนทกนยา หรอวนทอาการปกต และใสเครองหมาย X ในวนทไมไดกนยา หรอมไข เจบคอ)


-18-

ทะเบยนรายงานการตรวจ Throat swab หาเชอ Corynebacterium diphtheria (แบบคอตบ 4)

อำาเภอ…...........……………จงหวด…………………………….

ท ชอ- สกล HN อาย(ป) ทอย วนทเกบ

TSCวนทลง plate

ผล Throat swab

cultureหมายเหต


-28-

หม ยเหต : แบบร ยง นนใชสำ หรบทะเบยนก รตรวจ Throat swab ห เชอ Corynebacterium diphtheriae ทงนขอใหสรปและร ยง น สสจ. หลงเสรจสนกจกรรมก รคนห โดยเรว


Documents

· Web viewปร บแก ไข ก นยายน 2560 โรคคอต บได ทำให เก ดการระบาดในหลายจ งหว ดท วประเทศมาแล