SJELLJA MONOPOLISTIKE

Punio :1. Fisnik HAXHAJ2. Florim JASIQI3. Sherif PAJAZITAJ

MONOPOLI

Ne qoftë se nje firmë ka nje shkallë fuqie monopolistike , para saj hapen më shume mundesi se sa para nje firme me një degë plotësisht konkurenciale.

Per shembull ajo mund te perdorë metoda më të nderlikuara per vendosjen e çmimit , me ane te se cilit mund ta maksimalizoje fitimin .

Ose ajo mund te perpiqet te diferencojë produktin e saj nga produktet e shitura nga konkurentët , për te rritur më tej fuqinë e saj tregtare.

Diskriminimi i çmimit

Shitja e njesive të ndryshme te produktit me çmime te ndryshme quhet diskriminim i çmimit . Ekonomistet zakonisht flasin per tri lloj diskriminimesh te çmimit .

1. Diskriminimi i çmimit I shkalles së parë : qe do te thotë se monopolisti shet njesi te ndryshme të produktit me çmime të ndryshme dhe keto çmime ndryshojne nga njeri person tek tjetri . Ky rast nganjëhere njihet si rasti I diskriminimit të plotë të çmimit .

2. Diskriminimi çmimi I shkallës se dytë : qe do te thotë se monopolisti shet njësi te ndryshme produkti me çmime të ndryshme , por çdo individ që blen te njejtës sasi produkti , paguan të njejtin çmim. Ne kete menyrë , çmimi ndryshon sipas njësive të produktit , por jo sipas njerëzve. Shembull me I zakonshem per kete eshtë , ulja e çmimit per blerje masive .

3. Diskriminimi I çmimit I shkallë se tretë : qe ndodh kur monopolisti e shet produktin tek njerëz te ndryshem me çmime te ndryshme , por çdo njesi produkti e shitur tek një person I dhënë e ka te njejtin çmimë . Kjo eshte forma me e zakonshme e diskriminimit te çmimit dhe si shembull per kete mund te shërbejnë zbritjet e çmimit per qytetaret e moshuar , studentet etj …

Tarifat me dy pjesë

Shembull : Le te shohim problemin qe perballojnë pronaret e nje parku

zbavitës lidhur me vendosjen e çmimeve . Ata mund te vendosin nje çmim per biletat per hyrjen dhe nje çmim tjeter per shetitjen me kuaj ne park .

Pytëja so të ishte : Si do të duhej ti vendosin këto çmime , në qoftëse do te deshironin te maksimizonin fitimet ???

Duhet ta kemi parasyshe qe kerkesa per te hyre ne park dhe kerkesa per shetitje janë të ndervarura : çmimi qe njerëzit janë te gatshem të paguajnë per te hyrë në park , do të varet nga çmimi që duhet të paguajnë për shetitje .

Nje skeme e tille me dy pjese te nderlidhura ne mes veti me rastin e vendosjes së çmimit , njihet si tarifa me dy pjesë

Ne qoftëse menaxheret e Disney-Land do te vendosin nje çmimë me te lartë se sa aftesia paguese apo teprica e konsumatoreve potencial , atehere do te kenë me pak shitje .

Konkurenca Monopolistike

Paraqetë nje dege të tregu ku bashkohen elementet si të konkurences ashtu edhe te monopolit , per kete arsye kjo dege e tregut quhet konkurencë monopolistike .

Ne rastin kur nje firme nxjerr fitim nga shitja e nje produkti ne nje degë dhe firmat e tjera nuk lejohen te riprodhojnë ne menyrë të plotë atë produkt , por ato perseri mund te arrin profit duke hyre ne tregë dhe duke prodhuar nje produkt te ngjajshëm , por I cili dallon nga firmat tjera .

Secila firme mundohet ta diferencojë produktin e saj nga ato te firmave te tjera ne tregë . Sa me e suksesshme te jetë ajo firmë ne diferencimin e produktit , aq me shumë me shume fuqi monopolistike do të ketë ajo , dmth. qe aq me pak do te jetë elastike kerkesa e konsumatoreve per ate produkt te caktuar .

Firmat te cilat ndodhen ne nje konkurence monopolistike , e kanë nje farë fuqie tregu , ne kuptimin qe ato mund te vendosin vetë per çmimin e produktit te saj , në vend qe te pranojnë ne menyrë pasive çmimin e tregut , sikurse e bejnë firmat qe gjenden ne nje tregë ku mbizotron nje konkurence e plotë .

Gjitheashtu duhet permendur se nuk ka asnjë kufizimë per hyrjen e firmave te reja ne një degë me konkurencë monopolistike . Ne kete aspekt mund te themi se dega e tillë , është si një degë konkurenciale ( e plotë ).

Megjithe atë , egziston edhe rasti kur nje firmë mund te ketë nje monopol ligjor në perdorimin e markës së saj tregtare dhe në emblemen e saj . Keshtuqe firmat tjera nuk mund te prodhojne pikërisht të njejtin produktë.

Ne qoftëse firmat e reja vazhdojne te hyjnë ne tregun me konkurencë monopolistike , atehere ne menyre qe ato te nxjerrin fitimin e deshiruar , ekuilibri duhet ti plotësoje tri kushte themelore siq janë :

1. Secila firme shet me nje kombinim çmimi dhe produkti qe ndodhen ne kurbën e saj të kërkesës .

2. Secila firmë maksimizon fitimet e veta , duke e marre te dhene kurben e kerkesë qe ajo perballon .

3. Hyrjet e reja ne tregë , I detyrone fitimet e seciles firmë të ulen ne zero !

Diferencimi i produktit

Modelet te konkurences monopolistike mund te krijohen edhe kur ka diferencim të tepërt te produktit .

Ne modele te tilla , secila firme mundohet ti bëjë konsumatorët të mendojnë se produkti I saj është I ndryshem nga produktet e konkurencës së saj .

Ne qoftë se firmat mund te bindin konsumatorët se produktet e tyre nuk kanë zavëndesuës te afërt , ato do të jenë në gjendje të vendosin një çmim më të lartë , I cili do t’ju sjelle edhe fitime me te larta .