Punim seminarik ''minikompjuterët

Bazat e Informatikës

Universiteti Publik“ Haxhi Zeka” –Pejë

PUNIM SEMINARIK

Lënda:Bazat e Informatikes

Tema: Minikompjuterët

Mentori: MSc. Jahja Lataj Punuar: Arben Huskaj,Avni Cenaj, Asistente: MSc. Thëllëza Latifi Sadrija

Fitim Jahmurataj,Ali Pergjegjaj

Peje 2013

Universiteti “Haxhi Zeka” Faqe 1


PërmbajtjaHyrje........................................................................................................................................................3

1.Minikompjuterët..................................................................................................................................3

2.Hardveri................................................................................................................................................4

3.Upgrejdimi (Upgradebility)...................................................................................................................5

4.Perdorimi (Use)....................................................................................................................................5

5.Komponentët e Minikompjuterve ( Components of a Minicomputer).................................................6

5.1.Pllaka amë (Motherboard)................................................................................................................6

5.2.Njesia Qendrore Procesorike (CPU)...................................................................................................6

5.3.Memoria (Memory)...........................................................................................................................7

6.Tipet e Minikompjuterëve....................................................................................................................8

6.1.Netbook.............................................................................................................................................9

6.2. Pajisje Dore (Heandheld Devices).....................................................................................................9

6.3.Tablet...............................................................................................................................................10

7.Perdorimi i Minikompjuterëve...........................................................................................................11

7.1.Menaxhimi të të dhënave (Data Management)..............................................................................11

7.2.Komunikimi (Comunications)...........................................................................................................12

8.Përfundimi..........................................................................................................................................12

Referenacat...........................................................................................................................................12



Hyrje

Minikomputer është një term relativ. Këto makina janë zhvilluar në vitin 1960, dhe përdoret deri

në vitin 1980, në atë pikë ata u zëvendësuan nga kompjuterët personal. Minikompjuterat ishin

alternativa kompakte të mëdha,ne madhesi te dhomes . Kushtonin diku në afërsi të $ 20.000

Minikompjuteri kishte një sasi të kufizuar funksionalitetit, dhe janë përdorur për tre qëllime

kryesore: kontrollin e procesit, menaxhimin e të dhënave, dhe të komunikimit.

1.Minikompjuterët

Një Minikompjuter, ose i ashtuquajturi mini, është një klasë e vogël e kompjuterëve e zhvilluar

në mesin e viteve të 1960 dhe është shitur më shumë sesa kompjuterët e mëdhenjë dhe ata të

mesëm të ofruar nga IBM dhe ka qenë konkurrent i drejtëpërdrejtë i tij. Në një studim të vitit

1970, ’’New York Times’’ e sygjeroi një përkufizim konsensual për minikompjuterin duke e

quajtur atë :

Makina e cila kushton më pak se 25.000 dollarë amerikanë, me paisje hyrëse-dalëse të tilla si

teleprinteri, me kapacitet më të lartë të memories e cila është e aftë për drejtimin e programeve

në ndonjerën nga gjuhët e larta programuse, të tilla si ‘’Forfran’’ ose ‘’Basic’’. Kjo klasë e

kompjuterëve u formua si grup i veqantë me arkitekturë hardverike dhe sistem operativ te vetin.

Minit janë krijuar për kontrollë, instrumentim,nderveprim njërzor dhe kalim të komonikimit për

dallim prej llogaritjes dhe mbajtjes së shenimeve. Shumë prej tyre janë shitur në menyrë të

terthortë për prodhuesit e paisjeve origjinale si aplikacion për përdorim final. Gjatë dy dekave të

zhvillimit të minikompjuterëve (1965-1985) pothuajse 100 kompani e kanë prodhuar atë, por

vetëm gjysma e tyre kanë mbijetuar.



Fig.1 Minikompjuteri i viteve 1960

Kur u shfaqën procesorët me një qip te vetëm, duke filluar prej’’ intelit 4004’’ per vitin 1971 ,

termi ‘’’Minikompjuter’’ nënkuptonte një makinë e cila qëndronte në mesin e rangut të spektrit

kompjuterik, ne mesin kompjuterëve ‘’Mainframë’’ dhe ‘’Mikrokompjuterëve’’. Termi

‘’Minikompjuter’’ perdoret shumë pak ne ditet e sotit, termi bashkohorë për këtë klasë të

kompjutereve është ‘’Kompjuter i rangut mesatar’’

2.Hardveri

Për shkak të gjurmëve të vogla të kompjuterëve. Të gjithë ne një (All in one Compjuter) hardveri

special është i nevojshëm. Për ofertat komerciale, hardveri është zakonisht derivat i hardverit te

laptopëve.



Fig.2 Minikompjuteri i vjetër All in one

Formati i zgjedhur për minikompjuterë është mini-ITX me pllakë amë të madhësisë 7X7 (inch).

Pllaka amë mund te blihet me nje processor të ngjitur mbi të sikurse ato të bazuara në ’’Intel

Atom’’ ose ‘’VIA Nano’’ ose mund të blihen pllaka amë që pranojnë procesorë të rregullt nga

Inteli dhe AMD. Pavarësisht prej zgjedhjes hardverike që behet në ndonjë rast ta ndërtosh një

minikompjuter nuk është ndonjë dallim prej ndertimit të kompjuterëve normal.

3.Upgrejdimi (Upgradebility)

Opcioni për upgrejdim të minikompjuterit zakonisht janë të limituara në shtimin e RAM

memories, në disa raste ndryshimin e procesorit. Upgrejdimi i video kartelës zakonisht nuk është

i mundur nese ky komponent është i intergruar në pllakën amë. Minikompjuteret që ndertohën

sipas deshire (jo te gatshëm) zakonisht janë të limituar nga zgjidhja e madhësis së kutisë

(shtepizës) dhe numri i portave të mundshme zgjeruese në pllakën amë.

4.Perdorimi (Use)

Për shkak të kufizimeve hardverike, minikompjuterët nuk janë makinat me të mira për lojra.

Megjiatë për shkak se janë të vegjël për nga madhësia, ata janë ideal për zyra që janë të

vogla ,nderkohë që estetika e disa ofruseve komercial lejon që ata të përdoren në një dhomë

gjumi. Një tjetër përdorim i minikompjuterëve është në shtepitë teatrave, prej minikompjuterëve



mund të jenë për nga madhësia sa një ngasës DVD, edhe nganjeherë edhe më i vogël, duke

siguruar funksione shtesë përveq ngasjes së DVD-ve. Ata u bënë lexues të q’farëdo lloji të

videove dhe audio formateve të mundshme, lojrave nga internet madje edhe inqizuse të TV-së.

5.Komponentët e Minikompjuterve ( Components of a Minicomputer)

Disa lloje të kompjuterëve që e përbejnë arkitekturën kompjuterike janë: Minikompjuterët e rangut të mesëm që

ndodhen në mes të mainframe kompjuterëve dhe mikrokompjuterëve si për nga termat e fuqisë poashtu edhe nga

të madhësis. Të zhvilluar në fillim të viteve 1960-ta,minikompjuterët janë përdorur në një varitet të aplikime të

sotshme. Aktualisht të referuar si server. Pllaka amë, Njesia Qendrore Proceserike (CPU) dhe memoria e

dizajnuar për minikompjuterëve janë të ndryshme prej mikrokompjuterëve,ose kompjuterëve personal.

5.1.Pllaka amë (Motherboard)

Pllaka amë e minikompjuterit përmban qarqet kryesore dhe konkretë për nderlidhje të komponentëve ne të.

Memoria me qasje të lire (RAM), Njesia qendrore procesorike (CPU), konektorët për mi dhe tastierë, monitori,

printer memoria e jashtme dhe paisjet e tjera periferiale ngjiten në pllakën amë. Pllaka amë nganjëher quhet edhe

vet ‘’Kompjuteri’’ duke marrë parasysh detyrat që i kryen. Ajo e bartë informacionin ndërmjet secilës

komponentët të kompjuterit. Ne realitet, pllaka amë të minikompjuterëve mund të pranojnë me shumë memorie

sesa një desktop standard. Përveq kësaj, disa pllaka amë kanë me shumë se një vend për vendosje të procesorit.

Fig.3. Pllaka amë



5.2.Njesia Qendrore Procesorike (CPU)

Eshtë truri i kompjuterit .Procesori kryen detyra të perpunimit. Procesorët janë të ndertuar prej procesorëve një

berthamorë dhe shumica e minikompjuterëve perdorin procesorë dual-core (procesorë dy berthamorë) ose quad-

core (porcesorë katër berthamorë). Procesori përbehet nga njesia e kontrollit dhe njesia aritmetike / logjike,

procesorët i egzekutojnët instruksionet në programet kompjuterike. Njesia aritmetike / logjike i kryen operacionet

aritmetike dhe logjike. Njesia e kontrollit është sikurse një regjisorë i filmit, ajo i siguron urdhërat dhe udhëzimet

pasi të komunikojë me njesinë aritmetike / logjike dhe memoorien e kompjuterit.

Fig.4. Procesori një berthamor, dy bërthamor dhe i7

5.3.Memoria (Memory)

Memoria e kompjuterit mund të krahasohët me memorien e njeriut. Kompjuterët kanë terma të shkurtë dhe terma

të gjatë të memories. RAM te minikompjuterët sherben si term i shkurtë i memories. Memoria është pergjegjese

për ruajtjen e informatave gjatë ngasjes së : Aplikacioneve, aktiviteteve startuese dhe te dhënave. RAM është



memorie e paqendrushme. Memoriet e paqendrushme kërkojnë furnizim të energjisë për ruajtje te

informacioneve. Kur ju e ndalni minikompjuterin informacioni ne RAM memorie humbet. Termi i gjatë i

memories vjen nga “Ngasësit e Disqeve” ose hardisku.

Fig.5. RAM Memoria

Ngasësit e disqeve janë të konstruktuar bazuar ne teknologjinë magnetike të ruajtjes. Koka levizë përgjatë pajisjes

per te lexuar informacionet, per ruajtje dhe rikthim te tyre. Minikompjuterët mund te kenë disa ngasës te disqeve

varësisht sesi ata përdoren.

Fig.6. Hard Disku

6.Tipet e Minikompjuterëve

Minikompjuterët kanë një fuqi të madhe përpunuese.Në mënyrë tipike,minikompjuterët posedojnë fuqi të

mjaftushëm për të kompletuar detyrat themelore duke përdorur një processor të vetëm.Duke iu lavdëruar lehtësis



së tyre d.m.th ata janë aq të vegjël dhe të lehtë sa që ata mundë të bartën fare lehtë neper shtepi ,punë ,shkolla,zyre

etj.Ata kushtojn me pak se se kompjuterët standard desktop ose kompjuterët laptop ,por e metë e tyre është se

kanë shumë karakteristika dhe janë të aftë vetëm per një numer të caktuar të detyrave.

6.1.Netbook

Janë miniature e laptopëve që e kombinojnë transportueshmërinë,përballueshmërinë dhe funksionin.Ata

peshojnë diku rreth 2-3 kg,dhe posedojnë ekrane të madhësis 9 inq apo 10 inq.Shumica e Netbook-ëve në

SHBA kushtojnë ndër 500 $ , ky qmim vie kyresisht për shkak të fuqisë së kufizuar operuese.

Fig.7. Kompjuteri Netbook

Shumica e Netbook-ëve punojnë me programe me të vjetra apo më mire të themi më pak të përdorura,të tilla si

WINDOWS XP EDITON ose Linux dhe ata nuk e kanë fuqinë e nevojshme për të punuar me sistemet

operative të reja.Sikurse edhe laptopët tradicional,Netbook-ët përmbajn një processor të Intelit Wi-fi

(wireless),internet,porte te USB dhe një kamerë të ndërtuar (intergruar) në të.Por ata nuk përmbajnë nsonjë ngasës

optic për të manipuluar me CD apo DVD.Ata gjithashtu për mbajnë në vete edhe Bluetooth.Pavarësisht nga të

metat e tyre Netbookët kryejnë detyrat themelore të kërkuara nga përdoruesit e kompjuterit duke përshirë

përpunim të tekstit dhe shfletim të internetit.

6.2. Pajisje Dore (Heandheld Devices)



Gjithashtu i njohur si asistentet personal digjital,këta minikompjuterë janë mjaft të vegjël dhe të pershtatshëm për

dorën e shfrytëzuesit ose për xhepin e tij.Përbehen nga një procesorë i brendshëm një ngasës i diskut,dhe nje ekran

me prekje (touch screan),PDA-të perdorën për të aranzhuar takime,detyra,adresa dhe shenime te lehta.Ata

gjithashtu mund të kounikojnë me kompjuterë të tjerë,duke përfshirë Desktop,me kabllo apo wireless.Edhe pse

nuk përfshijnë tastier funksionale,PDA-të vijnë shpesh me një paisje të quajtur ‘’Penlike’’ (majë shkruse),për

përdoruesit të cilët nuk duan ta përdorin ekranin touch (me prekje).

Fig.8. Pajisjet e dorës(HandHeld Devices)

6.3.Tablet

Një tablet u lejon përdorueseve për të llogaritur (punuar) pa shtuar një tastier apo mi.Kompjuterët tablet janë të

ngjashëm me PDA-të në atë se perodrim teknikën e ekranit me prekje (touch screen),mirpo tabletët janë për nga

madhësia me të mëdhenjë dhe kanë më shumë fuqi operuse dhe të ruajtjes.Në vitin 2010,Apple lansoi iPad e

shumë pritur,një kompjuterë tablet që kryen qdo detyrë,duke filluar nga leximi I një reviste online etj.Kompanitë e

tjera,të tilla si HP dhe Toshiba,gjithashtu shesim kompjuterë Tabelar.



Fig.9. Kompjuteri Tablet

7.Perdorimi i Minikompjuterëve

Minikompjuterët më së shumti janë perdorur në sektrorët e prodhimit për kontrollimin të proceseve .Një

minikompjuter i përdorur për kontrollim të proceseve i ka pasur dy funksione primare.Funksioni i pare i

minikompjuterit në kontrollimin të proceseve ka qenë përvetësimi i informative.Funksioni i dytë ka qenë rikthimi i

kontrollit,ose kontrollimi i procesit.Një shembull praktik është në prodhimin e bimëve.Minikompjuteri i

monitoron proceset prodhuese.Ne qoftë se një element i procesit ngadalësohet,ndalet ose përshpejtohet,kompjuteri

na parlajmron me mesazhin ‘’Data Acquisition’’(përvetësimi i të dhënave) dhe i merr veprimet e nevojshme për

rikthim (feedback) të sisitemit.

7.1.Menaxhimi të të dhënave (Data Management)

Minikompjuterët e përdorur për ruajtje të të dhenave mund të punësohen për ruajtje të të dhenave,sikurse në

kontrollim të proceseve ,gjenerim të të dhënave,ose me thjeshtë si një system për ruatje të informacioneve.Një

shemull i thjesht i minikompjuterit i perdorur për menaxhim të të dhenave mund të gjendet në rastin e kompjuterit

PDP-8 të blerë nga spitali ‘’Wesson Memonul’’ i Springfreld-it në vitet e 70-ta.Kompjuteri ka qenë i përdorur

për dy gjëra për të gjeneruar dhe për të ruajtur planet e tretmaneve të rrezatimit tek pacientët,dhe një sistem i



regjistrit të tumorit,perms të të cilit spitali e krjoji një bazë të të dhënave për të gjithë pacientët me tumor dhe

informata përkatëse.

7.2.Komunikimi (Comunications)

Minikompjuterët mund të perdorën edhe si vegël komunikuese në sistemet e mëdha.Për nga instanca,në qoftë se

një operacion është perdorur nga një minikompjuter dhe një kompjuter më i madh,kompjuter qendror ose

procesorë,nje minikompjuter mund te perdoret edhe si portal per komunikime ndermjet elementeve njërzore dhe

procesorit qendror të sisitemit.Operacionet e tilla si kontrolla e gabimeve,vrojtimi,buferimi ne linjë mund të

drejtohen permes nje minikompjuterit.Me pastaj nje person mund ta kontrolloj këtë informacion në ekranin e

minikompjuterit tjeterë.

8.Përfundimi

Minikompjuterët erdhen tek ne ne vitet 1960 me pëdorimin e tranzistorit dhe memories bërthamore,sot mendohet

se ky term është i vjetëruar mirpo ky term në të kaluarën është përdorur për të bërë dallimin në madhësi ndermjet

mikrokompjuterit dhe kompjuterëve mainframe.

Origjina- kompjuteri i pare i sukseshem ka qenë kompjuteri 12-bitësh PDP-8 nga kompania ‘’Digital

Equipment’’ të mussachusetts.Për dallim nga mainfrajmet që e zënin hapsirë të vogël ne kabinetet e mëdha.dhe

disa nga verzionet e tij mund të vendoseshin edhe në tavolinë.

Minikompjuteri në të kaluarën është përdorur si server, mirpo fuqia e serverëve modern të ditëve të sotit është

dhjetra herë më e madhe, kjo është arsyeja pse ai nuk përdoret më si serverë. Minikompjuteret janë përdorur

dikur si sisteme operative primare për bizneset e vogla apo për një departament të një korporate

të madhe, duke mbështetur rreth 200 klientë. Minikompjuteret modern, zakonisht të referuar si

servera dhe stacione e punuese, janë në gjendje për të mbështetur qindra klientë.

Kur flitet per minikompjuterët modern atëherë mendohet për laptopët e ndryshëm, Pc Tabelar, pajisjet e dorës,

Netbook-ët etj.

Referenacat

www.wikipedia.com


http://www.wikipedia.com/


www.allaboutpc.com


Education

Punim seminarik ''minikompjuterët