Psihologija Program

Crna Gora

Vlada Crne Gore MINISTARSTVO PROSVJETE I NAUKE ZAVOD ZA ŠKOLSTVO

Кatalog znanja – predmetni program

PSIHOLOGIJA III ili IV razred srednje stručne škole

Podgorica 2009.

Zavod za školstvo PSIHOLOGIJA

2

Katalog znanja - predmetni program PSIHOLOGIJA III ili IV razred srednje stručne škole

Izdavač: Zavod za školstvo

Urednik: dr Dragan Bogojević

Lektura: Danijela Đilas

Tehnička priprema

i dizajn: Danijela Đilas

Štampa: "OBOD" Cetinje

Tiraž: 300

Podgorica, 2009. Na osnovu člana 35 stav 1, tačka 1, alineja 1, Opšteg zakona o obrazovanju i vaspitanju („Službeni list RCG“, br. 64/02, 31/05 i 49/07), Savjet za opšte obrazovanje je na 47. sjednici održanoj 25. juna 2008. godine donio katalog znanja PSIHOLOGIJA sa fondom 2 časa sedmično za III ili IV razred srednje stručne škole.


3

S A D R Ž A J KATALOG ZNANJA – PREDMETNI PROGRAM, PSIHOLOGIJA za III ili IV razred srednje stručne škole .............5 1. NAZIV NASTAVNOG PREDMETA i PREDMETNOG PROGRAMA ..........................................................................7 2. ODREĐENJE PREDMETNOG PROGRAMA.............................................................................................................7 a) Položaj, priroda i namjena predmetnog programa.......................................................................................................7 b) Broj časova po godinama obrazovanja i oblicima nastave ..........................................................................................7 3. OPŠTI CILJEVI PREDMETNOG PROGRAMA...........................................................................................................8 4. SADRŽAJI I OPERATIVNI CILJEVI PREDMETNOG PROGRAMA ..........................................................................8 5. DIDAKTIČKE PREPORUKE .....................................................................................................................................22 6. STANDARDI ZNANJA (ISPITNI KATALOG)............................................................................................................23 7. NAČINI PROVJERAVANJA ZNANJA I OCJENJIVANJA........................................................................................28 8. RESURSI ZA REALIZACIJU NASTAVE ..................................................................................................................29 9. PROFIL I STRUČNA SPREMA NASTAVNIKA/CA I STRUČNIH SARADNIKA/CA................................................29 ANEKS – OKVIRNI NASTAVNI PLANOVI ZA SREDNJE STRUČNE ŠKOLE............................................................30


4


5

katalog znanja − predmetni program

PSIHOLOGIJA III ili IV razred srednje stručne škole


6


7

1. NAZIV NASTAVNOG PREDMETA PSIHOLOGIJA NAZIV PREDMETNOG PROGRAMA PSIHOLOGIJA 2. ODREĐENJE PREDMETNOG PROGRAMA a) Položaj, priroda i namjena predmetnog programa Predmet PSIHOLOGIJA obuhvata naučna saznanja iz opšte psihologije, psihologije ličnosti, socijalne psihologije i psihologije rada. Namjenjen je učenicima/ama u srednjim stručnim školama u četvorogodišnjem trajanju. Predmet PSIHOLOGIJA, za koji je izrađen ovaj program, pripada opšteobrazovnoj grupi predmeta u srednjim stručnim školama u četvorogodišnjem trajanju. Izučava se III ili IV razredu, sa 2 časa sedmično. b) Broj časova po godinama obrazovanja i oblicima nastave

OBLICI NASTAVE

teorijski vježbe UKUPNO Obavezni sadržaji (dati u programu) 20 38 58 Sadržaji koje planira škola (15-20%) 6 6 12

Ukupno 26 44 70 Programom je definisano 58 časova (obavezni dio programa). Preostali dio programa (12 časova) planira škola u zavisnosti od potreba profila (struke).


8

3. OPŠTI CILJEVI PREDMETNOG PROGRAMA

Učeći ovaj predmet učenik/ca treba da upozna i razumije: − predmet i metode istraživanja u psihologiji; − organske osnove i razvoj psihičkog života; − osnovne psihičke procese i njihovu ulogu; − karakteristike i strukturu ličnosti; − psihičko zdravlje i poremećaje psihičkog zdravlja; − položaj i efikasnu komunikaciju pojedinca u društvenom okruženju; − primjenu psiholoških saznanja u procesu rada.

Kroz proces učenja ovog predmeta učenik/ca treba da razvija kognitivne i socijalne sposobnosti i vještine, kao i prosocijalne stavove i demokratske vrijednosti:

− samostalnog prikupljanja i obrade znanja i informacija u psihologiji; − samostalnog analiziranja i interpretiranja znanja iz psihologije; − uočavanja i rješavanja problema u životu, i procesu rada; − stavalačkog i kritičkog mišljenja; − tolerancije i argumentovanog dijaloga; − saradnje i timskog rada; − moralnog rasuđivanja i vrednovanja; − demokratskih vrijednosti i stavova.

4. SADRŽAJI I OPERATIVNI CILJEVI PREDMETNOG PROGRAMA Opšti ciljevi programa operacionalizovani su kroz pet osnovnih tema:

1. PREDMET I METODE PSIHOLOGIJE 2. OSNOVE PSIHIČKOG ŽIVOTA I RAZVOJA 3. OSNOVNI PSIHIČKI PROCESI 4. LIČNOST I PSIHIČKO ZDRAVLJE 5. POJEDINAC U DRUŠTVENOM OKRUŽENJU I EFIKASNA KOMUNIKACIJA

Za svaku temu navedeni su operativni ciljevi, aktivnosti, pojmovi i korelacije programa. Prilikom razrade pojedinih ciljeva, naročito kroz predložene aktivnosti učenja, vodilo se računa o primjeni psiholoških saznanja na oblast rada. Za svaku predviđenu temu predložen je orijentacioni broj časova (teorijska nastava + vježbe).


9

TEMA: PREDMET I METODE PSIHOLOGIJE (2 + 2)

Operativni ciljevi Aktivnosti Pojmovi/sadržaji Korelacije Učenik/ca treba da: − razumije predmet psihologije i

njen odnos prema drugim društvenim (i prirodnim) naukama,

− poznaje osnovne teorijske i primijenjene psihološke discipline (njihov predmet i cilj istraživanja).

Učenici/e: − analiziraju odnos između

predmeta psihologije i drugih naučnih disciplina (npr. filozofije, sociologije...),

− analiziraju predmet istraživanja različitih psiholoških disciplina i utvrđuje njihov značaj za svakodnevni život (npr. značaj psihologije rada...).

Predmet psihologije

Teorijske psihološke discipline Primijenjene psihološke discipline

Naučne discipline koje su zastupljene u planu (filozofija; sociologija...).

Učenik/ca treba da: − razumije ulogu pojedinih metoda

istraživanja u psihologiji (introspekcija, posmatranje, eksperiment),

− poznaje osnovne tehnike prikupljanja podataka u psihološkim istraživanjima: intervju, upitnik i test.

Učenici/e: − analiziraju različite pristupe u

psihološkim istraživanjima (eksperimentalno i neeksperimentalno istraživanje),

− izrađuju i primjenjuju jednostavan protokol za vođenje intervjua (ili anketni upitnik) prilikom prijema kandidata na posao.

Metode i tehnike istraživanja u

psihologiji Introspekcija Posmatranje Eksperiment Intervju Upitnik Test

Metode i tehnike istraživanja u drugim naučnim disciplinama.


10

TEMA: OSNOVE PSIHIČKOG ŽIVOTA I RAZVOJA (2 + 4)

Operativni ciljevi Aktivnosti Pojmovi/sadržaji Korelacije Učenik/ca treba da: − poznaje funkcije i osnovne

dijelove nervnog sistema, a posebno ulogu centralnog i perifernog nervnog sistema,

− razumije značaj endokrinog sistema za psihički život čovjeka, a posebno ulogu endokrinih žlijezda i hormona koje luče.

Učenici/e: − identifikuju pojedine dijelove

nervnog sistema (CNS; PNS) i analiziraju njihovu ulogu u nastanku i odvijanju psihičkih procesa,

− identifikuju pojedine žljezde i hormone koje one luče i objašnjavaju njihovu ulogu u psihičkom životu čovjeka.

Organske osnove psihičkog života

Centralni nervni sistem (CNS) Periferni nervni sistem (PNS) Endokrini sistem

Biologija: nervni sistem, neuron.

Učenik/ca treba da: − analizira ulogu osnovnih

bioloških činilaca psihičkog razvoja čovjeka (ulogu nasljeđa i sazrijevanja),

− analizira ulogu sredinskih činilaca psihičkog razvoja (ulogu socijalnih faktora i učenja u psihičkom razvoju),

− na primjerima dokazuje ulogu i značaj aktivnosti pojedinca u vlastitom razvoju.

Učenici/e: − određuju argumete i diskutuju o

značaju nasljeđa i sredine u psihičkom razvoju pojedinca,

− navode primjere značaja vlastite aktivnosti u psihičkom razvoju pojedinca.

Razvoj psihičkog života

Nativizam Empirizam

Filozofija: nativizam; empirizam.


11

TEMA: OSNOVNI PSIHIČKI PROCESI (9 + 18)

Operativni ciljevi Aktivnosti Pojmovi/sadržaji Korelacije Učenik/ca treba da: − opažanje prepoznaje kao složen

psihički proces koji je višestruko određen: spoljašnjim činiocima (osobine i raspored draži), kao i unutrašnjim činiocima (fiziološke i psihološke karakteristike onoga koji opaža),

− pažnju poznaje kao mentalnu usmjerenost i usredsređenost na izvjestan mali broj značajnih, bitnih elemenata koji imaju središnje mjesto u svijesti, uz zanemarivanje mnoštva ostalih, nebitnih.

Učenici/e: − analiziraju zavisnost procesa

opažanja od različitih spoljašnjih činilaca (raspored draži) i unutrašnjih činilaca (uloga iskustva, uticaj motivacije i sl.),

− analiziraju činioce koji utiču na obim pažnje: spoljašnji činioci (svojstva draži), unutrašnji činioci (motivi, zainteresovanost, očekivanje, namjera),

− identifikuju značaj opažanja i pažnje u radnom okruženju.

Opažanje i pažnja

Draž Osjet Opažaj Činioci opažanja Pažnja Obim pažnje

Biologija: čula i čulni organi.

Učenik/ca treba da: − učenje razumije kao važan,

saznajni (kognitivni) proces, čija je suštinska odlika da proizvodi promjene u organizmu i ponašanju,

− analizira osnovnu podjelu učenja (prema tome kako se uči) i principe na kojima se ono zasniva: a. klasično uslovljavanje; b. instrumentalno uslovljavanje; c. učenje po modelu; d. učenje uviđanjem,

− transfer učenje razumije kao prenošenje dejstva ranijeg učenja na kasnije učenje ili kasniju aktivnost.

Učenici/e: − analiziraju osnovne eksperimente:

klasičnog uslovljavanja (Pavlov); instrumentalnog uslovljavanja (Torndajk; Skiner); učenja po modelu (Bandura); učenja uviđanjem (Keler) i zaključuju o osnovnim principima učenja,

− kroz primjere analiziraju ulogu pozitivnog i negativnog transfera u vlastitom učenju i razvoju,

− utvrđuju primjenljivost pojedinih pricipa učenja i transfera učenja u procesu sopstvenog učenja, obuke za rad, napredovanja u struci i radnu uspješnost.

Učenje

Klasično uslovljavanje Instrumentalno uslovljavanje Učenje posmatranjem Učenje uviđanjem Transfer učenja

Stručni predmeti – obuka za rad.


12

Operativni ciljevi Aktivnosti Pojmovi/sadržaji Korelacije Učenik/ca treba da: − poznaje pamćenje kao saznajni

proces, koji se sastoji u primanju, obradi, zadržavanju i pronalaženju informacija, a zatim u njihovom reprodukovanju i primjeni,

− zna da se pamćenje manifestuje i mjeri kroz: prepoznavanje (rekognicija), reprodukciju i uštedu pri ponovnom učenju,

− zna da je zaboravljanje gubljenje naučenog (djelimično ili potpuno, privremeno ili trajno),

− zna da se zaboravljanje ispoljava kao nemogućnost reprodukcije, nemogućnost prepoznavanja / izvođenja ili kao potreba ponovnog učenja ranije učenih sadržaja.

Učenici/e: − analiziraju osnovne indikatore

pamćenja: prepoznavanje, reprodukcija, ušteda pri novom učenju i zaključuju o principima pamćenja,

− analiziraju Ebinghausovu krivu zaboravljanja i zaključuje o principima zaboravljanja,

− na osnovu sopstvenog iskustva analiziraju odnos pamćenja i zaboravljanja. Samostalno izvode principe uspješnog pamćenja!

Pamćenje i zaboravljanje

Prepoznavanje Reprodukcija Ušteda pri novom učenju

Stručni predmeti – obuka za rad.

Učenik/ca treba da: − identifikuje osnovne oblike učenja

po osnovu sadržaja onoga što se uči, i razlikuje: perceptivno (učenje putem slika, gledanjem); motorno (učenje pokreta i radnji); verbalno učenje (učenje riječi, brojeva i sl.),

− analiziraju psihološke uslove uspješnog učenja (sposobnost za učenje; motivacija za učenje; fizički i fiziološki uslovi učenja; radne navike) i metode uspješnog učenja (učenje po dijelovima i učenje u cjelini; vremenski raspoređeno i koncentrisano učenje; aktivno učenje...).

Učenici/e: − analiziraju školsko učenje i utvrđuju

efikasne metode učenja pojedinih sadržaja (npr. kako se uči kucanje na tastaturi kompjutera),

− na osnovu principa uspješnog učenja izrađuju plan organizacije vlastitog učenja: 1. prethodni pregled gradiva; 2. podjela gradiva na manje cjeline; 3. podvlačenje i tako dalje,

− izrađuju program i metode obuke za neku jednostavnu aktivnost (npr. kako bi izgledao uspješan program obuke za kompjuterskog operatera).

Psihološki uslovi uspješnog učenja

Učenje po dijelovima i učenje u cjelini

Vremenski raspoređeno i vremenski koncentrisano učenje

Aktivno učenje


13

Operativni ciljevi Aktivnosti Pojmovi/sadržaji Korelacije Učenik/ca treba da: − zna da postoje različiti oblici

mišljenja kao što su zaključivanje, rasuđivanje, poimanje, zamišljanje, sjećanje i slično,

− uči da razlikuje realističko i imaginativno, induktivno i deduktivno, kritičko i stvaralačko, diskurzivno i intuitivno, konkretno i apstraktno, divergentno i konvergento mišljenje,

− razlikuje faze rješavanja problema mišljenjem i posebno faze stvaralačkog rješavanja problema.

Učenici/e: − na primjerima prate i analiziraju

proces rješavanja problema mišljenjem: 1. definisanje problema; 2. formulisanje hipoteza; 3. probno rješenje; 4. provjera rješenja,

− na primjerima prate i analiziraju tok i proces stvaralačkog rješavanja problema: preparacija, inkubacija, iluminacija i verifikacija,

− analiziraju primjere tehničkih otkrića i identifikuju faze dolaženja do otkrića.

Mišljenje

Rješavenje problema Stvaralačko mišljenje

Fizika, hemija... (važna naučna otkrića).

Učenik/ca treba da: − upoznaje različita shvatanja

(definicije) inteligencije i načine njenog utvrđivanja (mjerenje inteligencije),

− zna da postoji više shvatanja o prirodi (strukturi) inteligencije (opšta sposobnost; posebne sposobnosti; različite inteligencije),

− razumije da za čovjekov uspjeh u životu, za dobre odnose u porodici, u braku i slično, nije dovoljna „računarska“ inteligencija. Poznaje novija shvatanja, prije svega Golemanov stav o važnosti “emocionalne inteligencije”.

Učenici/e: − na primjerima upoznaju različite

tipove zadataka u testu inteligencije (verbalni – neverbalni tipovi zadataka) i zaključuju o prirodi i strukturi inteligencije (opšta sposobnost; više posebnih sposobnosti),

− utvrđuju značaj pojedinih faktora inteligencije za uspješnost u određenoj vrsti posla (npr. spacijalna sposobnost je važna za ...),

− analiziraju način kako se inteligencija raspoređuje u populaciji (normalna kriva) i raspravljaju o odnosu nasljeđa i sredine u nastanku i razvoju intelektualnih sposobnosti,

− raspravljaju o odnosu inteligencije i emocija (emocionalna inteligencija) i njihovom zajedničkom uticaju na svakodnevni život.

Intelektualne sposobnosti

Inteligencija Test inteligencije IQ Faktori Emocionalna inteligencija


14

Operativni ciljevi Aktivnosti Pojmovi/sadržaji Korelacije Učenik/ca treba da: − razumije emocije kao

karakteristično uzbuđeno stanje organizma izazvano subjektivno značajnim stimulusom,

− zna da se emocije javljaju na tri različita plana: fiziološkom, subjektivnom i ponašajnom,

− analizira podjelu emocija na osnovne (primarne) i složene (sekundarne) emocije,

− nabraja osnovne emocije: strah, gnev (ljutnja), gađenje, radost i tuga,

− zna da složene (sekundarne) emocije uključuju više primarnih emocija i da su vezane za neki sadržaj: za druge ljude, sopstvenu ličnost ili umjetničko djelo i slično,

− prepoznaje stres kao bilo koji pritisak okoline na organizam koji zahtijeva novo prilagođavanje,

− razumije da stres ima negativne fizičke i mentalne posljedice, onda kada pritisak po svom intenzitetu ili trajanju prevalazi adaptivne sposobnosti organizma,

− razumije da posljedice stresa mogu biti i pozitivne kada organizam razvije nove, konstruktivne mehanizme za njegovo savladavanje,

− upoznaje neke osnovne mehanizme/strategije prevladavanja stresa.

Učenici/e: − navode i analiziraju vlastiti doživljaj

(ili navode primjere iz umjetnosti) različitih emocionalnih stanja: kako pojedine emocije prepoznaju kod sebe, kako kod drugih ljudi (komunikativna vrijednost emocija),

− gestovima, facijalnom ekspresijom i tjelesnim stavom iskazuju različita emotivna stanja, ostali ih prepoznaju,

− navode za njih stresne situacije (šta je izazvalo stres) i načine prevazilaženja stresa (kako su se osjećali/e, šta su radili/e i slično),

− analiziraju sopstvena iskustva u (ne)uspješnom prevazilaženju stresa,

− zajednički razvijaju strategije za uspješno prevazilaženje stresa,

− analiziraju različite vrste poslova i stepen izloženosti stresu na njima,

− zajednički razvijau strategije za uspješno prevazilaženje stresa na radnom mjestu.

Emocije

Primarne emocije Sekundarne emocije Stresor i stres

Umjetnost.


15

Operativni ciljevi Aktivnosti Pojmovi/sadržaji Korelacije

Učenik/ca treba da: − poznaje motiv kao zajednički

naziv za različite unutrašnje biološke i psihološke pobude koje služe kao pokretači cilju usmjerene aktivnosti jedinke,

− razlikuje motivaciju od motiva i označava je kao cjelokupni složen psihički proces pokretanja, usmjeravanja i regulisanja djelatnosti usmjerene ka određenom cilju,

− dijeli motive na primarne (urođene) i sekundarne (stečene); na homeostatičke i nehomeostatičke; na biološke, socijalne i personalne,

− poznaje i primjenjuje na realne životne situacije „Hijerarhiju motiva/potreba“ (Maslov).

Učenici/e: − navode primjere različitih oblika

ponašanja čovjeka i pokušavaju da odrede vrste motiva koji mogu da stoje u osnovi takvog ponašanja (koji motivi mogu da objasne određeno ponašanje),

− nakon predstavljanja pojedinih grupa motiva (Maslov: Hijerarhija motiva), analiziraju princip po kome se motivi javljaju u životu pojedinca; uočavaju povezanost svih potreba (motiva) kod čovjeka i komentarišu važnost Deklaracije o osnovnim pravima i slobodama čovjeka,

− analiziraju model uspješne motivacije na poslu (na koji način je moguće podstaći motivaciju na radnom mjestu).

Motivacija

Motiv Biološki motivi Socijalni motivi Lični motivi Hijerarhija motiva

Sociologija, umjetnost.


16


Učenik/ca treba da: − pojam frustracije prepoznaje kao

neprijatan doživljaj ometanja zadovoljenja nekog motiva,

− zna da ljudi različito reaguju na frustracije, i da se te reakcije mogu svrstati u dva osnovna tipa: konstruktivne (racionalne, realističke) i nekonstruktivne reakcije (agresivnost, apatija i sl.),

− upoznaje Levinovu podjelu konflikta motiva: dvostrukog privlačenja, dvostrukog odbijanja i istovremenog privlačenja i odbijanja,

− mehanizme odbrane prepoznaje kao tehnike kojima se ego služi da bi „razriješio“ neki konflikt i da bi se zaštitio od svega što može ugroziti ličnost,

− razumije: da se mehanizmi odbrane aktiviraju automatski (bez uticaja volje); da ličnost nije svjesna njihove upotrebe; da poriču i krivotvore stvarnost; da ih ima više (poricanje, potiskivanje, reaktivna formacija, projekcija racionalizacija, kompenzacija, intelektualizacija, sublimacija).

Učenici/e: − opisuju situacije kada im je put do

nekog željenog cilja bio blokiran (frustracija); način na koji su reagovali/e i kako su mogli/e da reaguju (konstruktivne i nekonstruktivne reakcije na frustraciju),

− nakon upoznavanja sa Levinovom podjelom konflikata, navode primjere za svaku od prikazanih situacija (npr. kada su bili/e u dilemi između dva istovremeno privlačna cilja),

− nakon prezentovanja osnovnih mehanizama odbrane, pronalaze primjere za svaki od njih (npr. kada su nakon neuspjeha promijenili/e odnos prema vrijednosti cilja – racionalizacija),

− razgovaraju o modelima frustracija – agresija; frustracija – pomjerena agresija i nalaze načine za prevazilaženje takvih situacija (racionalni pristup; otvoren razgovor; „napadni“ problem i sl.).

Frustracije, konflikti i mehanizmi

odbrane Frustracija Konstruktivne reakcije na

frustraciju Nekonstruktivne rakcije na

frustraciju Konflikti Mehanizmi odbrane

Mentalna higijena.


17

TEMA: LIČNOST I PSIHIČKO ZDRAVLJE (4 + 8) Operativni ciljevi Aktivnosti Pojmovi/sadržaji Korelacije

Učenik/ca treba da: − poznaje predmet proučavanja

psihologije ličnosti – teorijsku psihološku disciplinu koja proučava pojedinca kao cjelovit (jedinstven) i neponovljiv sklop različitih psihičkih osobina,

− analizira određenje pojma ličnost i razumije da se ličnost određuje kao jedinstven (neponovljiv), čvrsto organizovan, složen i stabilan psihički sklop osobina, koji određuje dosljedno ponašanje i doživljavanje individue,

− znanje o tehnikama istraživanja u psihologiji proširuje poznavanjem tehnika za procjenjivanje i mjerenje osobina ličnosti: skale procjene; projektivne tehnike; testovi ličnosti.

Učenici/e: − analiziraju značenje osnovnih

karakteristika pojma ličnost: osobenost, jedinstvenost, neponovljivost, dosljednost... (šta je za sve ljude isto, a po čemu se ljudi međusobno razlikuju),

− nakon demonstracije neke od tehnika procjene i mjerenja ličnosti, razgovaraju o tome na koji način je moguće upoznati ličnost (kako je moguće upoznati ličnost).

Ličnost

Psihologija ličnosti Ličnost Test ličnosti Projektivne tehnike Skale procjene

Književnost, umjetnost. Metode i tehnike istraživanja u psihologiji.

Učenik/ca treba da: − razumije da su najčešći opšti

načini, da se upozna i opiše ličnost u psihologiji: crte ličnosti, tepmerament, karakter, ja (svijest o sebi) i tip ličnosti,

− primjenjuje način predstavljanja ličnosti putem: crta; temperamenata; karaktera; ja (svijest o sebi); tipa ličnosti.

Učenici/e: − mogu imati zadatak da u grupama,

uz pomoć literature predstave strukturu ličnosti putem: - CRTE LIČNOSTI; - TEMPERAMENT; - KARAKTER; - JA, SVIJEST O SEBI, IDENTITET; - TIP LIČNOSTI,

- mogu analizirati različite vrste poslova na način da odrede koje crte ličnosti (temperament; tip ličnosti) više odgovaraju određenoj vrsti posla (npr. koje vrste poslova više odgovaraju ekstravertnom, a koje introvertnom tipu ličnosti).

Struktura ličnosti

Crte ličnosti Temperament Karakter Ja – svijest o sebi Tipologija ličnosti


18

Operativni ciljevi Aktivnosti Pojmovi/sadržaji Korelacije Učenik/ca treba da: − razvoj ličnosti poznaje kao proces

progresivnog mijenjanja, prije po fazama nego kontinuirano, od začeća i prvih dana života pa do zrelosti, i do kraja života; razumije da je taj proces rezultat kako sazrijevanja tako i učenja (socijalizacije),

− proces socijalizacije poznaje kao složen fenomen formiranja ljudske jedinke pod uticajem društvene sredine; identifikuje izvore i agense socijalizacije.

Učenici/e: - analiziraju razvojne faze (npr. faze

kognitivnog razvoja), - diskutuju o tome: šta podrazumijeva

pojam socijalizacija; koja je osnovna uloga izvora socijalizacije; ko su agensi socijalizacije i koja im je uloga; u čemu je suštinska razlika između izvora i agenasa socijalizacije; šta je učenje po modelu i koja mu je uloga u procesu socijalizacije i sl. U predstavljanju i analizi važno je koristiti primjere iz realnog života.

Razvoj ličnosti

Faktori razvoja ličnsti Izvori socijalizacije Agensi socijalizacije

Sociologija, biologija.

Učenik/ca treba da: - razumije da je zrela ličnost dobro

integrisana, realistična, uravnotežena i socijalizovana (to je ličnost koja je emocionalno, intelektualno i socijalno zrela),

- razumije da su: neprilagođeno ponašanje (agresivno i/ili apatično) i poremećeno ponašanje (alkoholizam, narkomanija delinkvencija) odstupanja od socijalizovanog ponašanja,

- poznaje podjelu poremećaja duševnog života u dvije velike grupe: lakši (neuroze i psihosomatski poremećaji), i teži (psihoze) poremećaji duševnog života; u posebnu grupu (treću) često se izdvajaju karakterni poremećaji (psihopatije),

- poznaje osnovne metode liječenja duševnih poremećaja (ljekovima i psihoterapijom).

Učenici/e: - navode osobine zrele ličnosti (šta je

zrela ličnost i koje karakteristike ima), - u grupama ispituju uzroke i prave

program mjera prevencije osnovnih poremećaja ponašanja kod mladih (alkoholizam kod mladih; pušenje; narkomanija; maloljetnička delinkvencija); učenicima/ama treba reći da njihov program mjera mora biti realan – da ga je moguće primijeniti na uslove njihove škole,

- mogu u školi da organizuju i vode akciju npr. STOP DROGA,

- navode primjere duševnih poremećaja koje su npr. gledali/e u filmovima; diskutuju o predrasudama koje postoje u društvu prema osobama sa duševnim poremećajima, uzrocima predrasuda (strah, neinformisanost),

- razgovaraju o značaju poznavanja poremećaja psihičkog života za različite profesije (naročito za uslužna zanimanja).

Zrela ličnost, psihički poremećaji i

liječenje Prilagođena ličnost Neprilagođeno ponašanje Poremećaji ponašanja Poremećaji duševnog života Karakterni poremećaji Prevencija i liječenje

Medicina rada.


19

TEMA: POJEDINAC U DRUŠTVENOM OKRUŽENJU (3 + 6)

Operativni ciljevi Aktivnosti Pojmovi/sadržaji Korelacije Učenik/ca treba da: - komunikaciju poznaje kao složen

vid simboličke interakcije između ljudi koji međusobno razmjenjuju signale, poruke i informacije bilo intelektualne ili afektivne prirode,

- razlikuje verbalnu i neverbalnu komunikaciju, kako se one međusobno dopunjavaju i isključuju,

- neverbalnu komunikaciju upoznaje kao vrstu pretežno spontane komunikacije, kojom ljudi bez riječi – gestovima, načinom držanja tijela, izrazom lica, pogledom ili bojom glasa – izražavaju i razmjenjuju svoje namjere, emocije, raspoloženje, stavove i želje,

- razumije da smetnje u komunikaciji ne moraju biti samo fizičke (nastale u kanalu komunikacije), da su zapravo češće socijalne, kulturne, duhovne, kao i psihičke prepreke i smetnje u komunikaciji.

Učenici/e: - analiziraju oblike komunikacije

(verbalna i neverbalna komunikacija) i posebno odnos među njima (koliko su (ne)usaglašene poruke iskazane riječima i npr. govor tijela),

- analiziraju nesporazume u komunikaciji; određuju uzroke (posebno one psihološke prirode) i identifikuju načine za poboljšanje komunikacije,

- primjenjuju principe nenasilne komunikacije (npr. kako da na samopouzdan (asertivan) način kažu šta misle ili žele, a da ne povrijede drugoga).

Komunikacija

Verbalna komunikacija Neverbalna komunikacija Smetnje u komunikaciji Nenasilna komunikacija

Komunikologija.


20


Učenik/ca treba da: - zna da socijalna psihologija

proučava psihološke aspekte ponašanja ljudi u grupi, kao i zakonitosti ponašanja same grupe; kao posebne probleme psihologije grupa proučava način formiranja grupe, odnose u grupi (strukturu grupe) i grupne procese (dinamiku grupe),

- analizira različite podjele grupa: male – velike; primarne – sekundarne; referentne – nereferentne; formalne – neformalne i utvrđuje kriterijum podjele,

- razumije da se pod strukturom grupe podrazumijeva relativno stabilna i složena mreža veza i odnosa među članovima grupe, odnosno učvršćen sistem položaja i uloga pojedinih članova u grupi.

Učenici/e: - na osnovu različitih kriterijuma

razvrstavaju grupe koje poznaju (u koje su uključeni/e); ispituju njihove karakteristike i svoj položaj u njima,

- na primjeru škole (organizacija) analiziraju položaje i uloge; prava i odgovornosti pojedinih članova školskog kolektiva (učenici/e – nastavnici/e),

- na primjeru kompanije (radne organizacije) analiziraju sisteme položaja (uloga); prava i odgovornosti i slično,

- analiziraju statut škole i utvrđuju njenu organizaciju – posebno svoja prava i odgovornosti u školi.

Psihologija grupe

Mala grupa Velika grupa Primarna grupa Sekundarna grupa Referentna grupa Nereferentna grupa Formalna grupa Neformalna grupa Struktura grupe Položaji i uloge u grupi

Opšta psihologija, sociologija, istorija.


21


Učenik/ca treba da: - socijalni stav razumije kao

socijalizacijom stečenu, relativno trajnu mentalnu dispoziciju da se misli, osjeća i postupa za ili protiv u odnosu na neki objekt (osobu; grupu; pojavu i sl.).,

- predrasudu prepoznaje kao vrstu stava koja se ne zasniva ni na valjanom iskustvu, niti na racionalnim argumentima,

- razumije da su predrasude izrazito afektivno obojene i veoma otporne na promjenu,

- stereotipe prepoznaje kao generalizovane predstave o određenim socijalnim grupama (pripadnicima nekog socijalnog sloja, etničke, vjerske ili rasne grupe) koje su u datom društvu široko rasprostranjene, a stiču se tokom socijalizacije,

- zna da pojam vrijednosti označava najopštije vjerovanje o tome šta je poželjno, korisno i što bi trebalo da bude cilj ljudskih napora (pozitivna vrijednost), odnosno o tome šta je nepoželjno i nedopustivo (negativna vrijednost). Pored univerzalnih, kulturnih i grupnih vrijednosti, svaki čovjek ima i svoje lične vrijednosti.

Učenici/e: - analiziraju strukturu socijalnih

stavova (kognitivna, konativna i afektivna komponenta) i odnos usklađenosti među njima,

- u svom okruženju nalaze primjere predrasuda i stereotipa, objašnjavaju kako ove nastaju i predlažu načine za njihovo uklanjanje u zajednici,

- analiziraju odnos između vrijednosti mladih i odraslih članova zajednice,

- analiziraju Deklaraciju o ljudskim pravima i prepoznaju osnovne vrijednosti koje ona zastupa.

Društveni stavovi, predrasude i

vrijednosti Stavovi Predrasude Stereotipi Vrijednosti

Socijalizacija, učenje.


22

5. DIDAKTIČKE PREPORUKE Program psihologije obuhvata:

− obavezni dio programa, − izborni dio programa.

Obavezni dio programa odnosi se na teme od 1. do 5. date u tabelama. Ovaj dio programa pokriva 58 časova i jednak za sve učenike/ce i sve škole. Preostalih 12 časova planira svaka škola polazeći od potreba njenih učenika/ca. Poželjno je ovaj dio programa iskoristiti u cilju prilagođavanja programa potrebama struke. Program psihologije se realizuje:

− teorijski, − praktično (vježbe).

Predlažemo da odnos između teorijskog i praktičnog dijela realizacije programa bude 1:2 – što znači da, po pravilu, nakon jednog čas koji je dominantno posvećen učenju novih sadržaja, naredna 2 časa treba posvetiti uvježbavanju, sistematizaciji, praktičnom radu, ocjenjivanju učenika/ca i sl. U tabeli je dat prijedlog okvirnog plana realizacije programa.

TEME teorijski vježbe ukupno1. PREDMET I METODE PSIHOLOGIJE 2 2 4 2. OSNOVE PSIHIČKOG ŽIVOTA I RAZVOJA 2 4 6 3. OSNOVNI PSIHIČKI PROCESI 9 18 27 4. LIČNOST I PSIHIČKO ZDRAVLJE 4 8 12 5. POJEDINAC U DRUŠTVENOM OKRUŽENJU 3 6 9 6. IZBORNE TEME 6 6 12 UKUPNO 26 44 70


23

Metode i oblici nastave učenja U realizaciji programa naglasak treba staviti na proces učenja, tj. obezbijediti da učenici/e predviđene sadržaje usvajaju aktivno: samostalnim prikupljanjem i analiziranjem znanja i informacija; sistematizacijom i prezentacijom sadržaja; radom u paru i u grupi; kroz diskusiju i međusobnu razmjenu mišljenja; projekatskim radovima; primjenom usvojenih znanja u praksi i sl. (vidi kolonu: aktivnosti učenja). Nastavom koja bi se isključivo zasnivala na predavanju nastavnika/ce nije moguće ostvariti ciljeve ovog predmeta. 6. STANDARDI ZNANJA (ISPITNI KATALOG) Standardi su utvrđeni za svaku temu pojedinačno i opisuju očekivani minimum usvajanja sadržaja programa: I PREDMET I METODE PSIHOLOGIJE Predmet psihologije Učenik/ca treba da:

− objasni predmet psihologije i njen položaj u sistemu nauka, − navede osnovne teorijske i primijenjene psihološke discipline.

Metode i tehnike istraživanja u psihologiji Učenik/ca treba da:

− navede osnovne metode istraživanja u psihologiji, − objasni način prikupljanja podataka u psihologiji.

II OSNOVE PSIHIČKOG ŽIVOTA I RAZVOJA Organske osnove psihičkog života Učenik/ca treba da:

− navede podjelu nervnog sistema, − navede dijelove i objasni ulogu perifernog nervnog sistema, − navede dijelove i objasni ulogu centralnog nervnog sistema, − navede najvažnije endokrine žlijezde, hormone koje one luče i njihov značaj za psihički život.


24

Razvoj psihičkog života Učenik/ca treba da:

− objasni razlike u shvatanju razvoja (empirizam i nativizam), − navede osnovne biološke činioce psihičkog razvoja, − objasni ulogu sredinskih činilaca psihičkog razvoja čovjeka, − objasni ulogu aktivnosti jedinke u psihičkom razvoju.

III OSNOVNI PSIHIČKI PROCESI Učenje Učenik/ca treba da:

− navede osnovne oblike učenja prema principima na kojima se ono zasniva, − opiše Pavlovljev eksperiment klasičnog uslovljavanja, − opiše Torndajkov eksperiment učenja putem pokušaja i pogrešaka, − objasni zakon efekta, − na primjeru Kelerovog eksperimenta navode karakteristike učenja uviđanjem, − opiše pojavu pozitivnog i negativnog transfera u učenju.

Pamćenje i zaboravljanje Učenik/ca treba da:

− objasni proces pamćenja, − navede kako se manifestuje i mjeri pamćenje, − objasni šta je zaboravljanje i kako se ispoljava, − objasni Ebinghausovu krivulju zaboravljanja, − navede od čega zavisi brzina zaboravljanja.

Psihološki uslovi uspješnog učenja Učenik/ca treba da:

− navede oblike učenja prema sadržaju koji se uči, − navede psihološke uslove uspješnog učenja, − navede osnovne metode učenja, − navode primjer uspješne organizacije procesa učenja.


25

Mišljenje Učenik/ca treba da:

− objasni, šta je osnovni podsticaj za mišljenje, − navede osnovne faze procesa rješavanja problema, − navede osnovne oblike mišljenja, − objasni razliku između divergentnog i konvergentnog mišljenja, − navede šta je svojstveno intuitivnom mišljenju.

Intelektualne sposobnosti Učenik/ca treba da:

− navede važnije teorije strukture inteligencije, − objasni količnik inteligencije, − objasni kako je raspoređena inteligencija u populaciji ljudi, − objasni uticaj nasljeđa i sredine na razvoj inteligencije, − objasni važnost emocionalne inteligencije.

Emocije Učenik/ca treba da:

− objasni načine ispoljavanja emocija (komponente emocije), − navede zajedničke karakteristike primarnih emocija, − objasni složene (sekundarne) emocije, − navede osnovne funkcija emocija, − objasni šta je stresor, a šta stres, − objasni pozitivnu i negativnu ulogu stresa, − navede neku od strategija prevladavanja stresa.

Motivacija Učenik/ca treba da:

− objasni ulogu motiva u ponašanju jedinke, − objasni razliku između motiva i motivacije, − navede kako se motivi najčešće dijele (klasifikuju), − navede šta je karakteristično za socijalne motive, − objasni ulogu ličnih motiva, − objasni princip javljanja potreba (motiva) po Maslovu.


26

Frustracije, konflikti i mehanizmi odbrane Učenik/ca treba da:

− objasni pojam – frustracija, − navede oblike konstruktivnog reagovanja na frustraciju, − navede najčešće nekonstruktivne (nerealističke) reakcije na frustraciju, − navede primjere za osnovne tipove konflikta motiva, − navede i objasni osnovne mehanizme odbrane i njihovu ulogu.

IV LIČNOST I PSIHIČKO ZDRAVLJE Ličnost Učenik/ca treba da:

− objasni specifičnost psihologije ličnosti, − navede osnovne karakteristike pojma ličnost, − navede osnovne tehnike procjene ličnosti.

Struktura ličnosti Učenik/ca treba da:

− navede šta se podrazumijeva pod strukturom ličnosti, − navede šta u psihologiji označava crta ličnosti, − navede vrste temperamenta i opisuje njihove odlike, − objasni pojam karaktera u psihologiji ličnosti, − navode razliku između ekstravertnog i introvertnog tipa ličnosti.

Razvoj ličnosti Učenik/ca treba da:

− objasni čime je determinisan razvoj ličnosti, − navede faze u razvoju ličnosti, − objasni proces socijalizacije, − objasni ulogu kulture i društva u procesu socijalizacije, − navede osnovne agense socijalizacije.


27

Zrela ličnosti, psihički poremećaji i liječenje Učenik/ca treba da:

− navede šta odlikuje zrelu i socijalizovanu ličnost, − navede na koji način se ispoljava neprilagođeno ponašanje, − navede oblike poremećaja u ponašanju, − navede posljedice alkoholizma i narkomanije, − navodi osnovne oblike poremećaja duševnog života i način liječenja duševnih poremećaja, − objašnjava značaj prevencije.

V POJEDINAC U DRUŠTVENOM OKRUŽENJU Komunikacija Učenik/ca treba da:

− navede vrste komunikacije; − objasni karakteristike verbalne komunikacije; − objasni karakteristike neverbalne komunikacije; − navede osnovne izvore nesporazuma u komunikaciji.

Psihologija grupe Učenik/ca treba da:

− objasni šta proučava psihologija grupe, − navede osnovne kriterijume razvrstavanja grupa, − na primjeru škole opiše organizaciju, − objasni šta je struktura grupe.

Društveni stavovi, predrasude i vrijednosti Učenik/ca treba da:

− navede šta je stav i kakva mu je uloga, − objasni nastavak predrasuda, − objasni kako nastaju stereotipi, − obrazlaže negativnu ulogu predrasuda i stereotipa, − objasni šta su vrijednosti.


28

7. NAČINI PROVJERAVANJA ZNANJA I OCJENJIVANJA U svakom klasifikacinom periodu učenik/ca treba da ima najmanje jednu ocjenu. Ocjenjivanje učenika/ca je kontinuirano, pored sumativne ima i formativnu (razvojnu) ulogu i podrazumijeva javno obrazlaganje svake ocjene. Nastavnik/ca ocjenu utvrđuje u odnosu na nivo znanja kojim učenik/ca raspolaže, polazeći od standardnog nivoa:

ZNANJE (POZNAVANJE)

− zna osnovne psihološke termine i pravilno ih upotrebljava, − zna definisati osnovne psihološke pojave, − zna opisati značajnost psihičkih procesa i pojava;

RAZUMIJEVANJE I UPOTREBA

− može da objasni zakonitosti psihičkih pojava i procesa, − može da objasni međusobnu zavisnost psihičkih procesa i njihovu ulogu u oblikovanju i djelovanju ličnosti, − sposoban/na je da koristi psihološka saznanja u životnim situacijama, − zna izabrati odgovarajuće izvore informacija u skladu sa ciljevima istraživanja, − zna upotrijebiti odgovarajuće istraživačke tehnike i postupke za sakupljanje i obradu podataka;

INTERPRETACIJA I VREDNOVANJE

− sposoban/na je da analizira, upoređuje, povezuje, objašnjava i vrednuje informacije i podatke u različitim oblicima, − na osnovu kritičke analize informacija formira odgovarajuće zaključke s vlastitim pogledom.

Ocjenjivanje učenika/ca je usmeno (kontinuirano) i pismeno (test, esej, istraživački rad, projekatski rad i slično).


29

8. RESURSI ZA REALIZACIJU NASTAVE a) Materijalni uslovi, standardi i normativi

Uspješna realizacija programa podrazumijeva:

− stručno-predmetnu osposobljenost nastavnika/ce (dobro poznavanje sadržaja programa i predmeta učenja); − metodičko-didaktičku osposobljenost nastavnika/ce (dobro poznavanje savremenih metoda učenja i oblika rada sa

učenicima/ama); − efikasnu komunikaciju sa učenicima/ama; − motivisanost za rad sa mladima u školi i van škole; − opremljenost učionice u skladu sa zahtjevima savremenih metoda i oblika rada (mogućnost rada u grupama, u paru,

individualnog rada); − udžbenik i priručnik za realizaciju programa.

b) Okvirni spisak literature i drugih izvora

1. Backović, A.: Psihologija (za smijer turistički tehničar) − u izradi 2. Englisch, H., Englisch, C.: Obuhvatni rečnik psiholoških i psihoanalitičkih pojmova, Savremena administracija, Beograd,

1972. 3. Lalović, Z, Trebješanin, Ž.: Psihologija 2, Priručnik za nastavnike za drugi razred gimnazije, Zavod za udžbenike i nastavna

sredstva, Podgorica, 2007. 4. Petz, B.: Psihologija rada, Školska knjiga, Zagreb, 1987. 5. Rot, N., Radonjić S.: Psihologija, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2002. 6. Rot, N.: Opša psihologija, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2000. 7. Rot, N.: Osnovi socijalne psihologije, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 1989. 8. Rot, N.: Psihologija grupa, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 1983. 9. Trebješanin, Ž, Lalović Z.: Psihologija 2, Udžbenik za drugi razred opšte gimnazije, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,

Podgorica, 2007. 10. Zvonarević, M.: Socijalna psihologija, Školska knjiga, Zagreb, 1987. 9. PROFIL I STRUČNA SPREMA NASTAVNIKA/CA I STRUČNIH SARADNIKA/CA Nastavu mogu realizovati nastavnici/e koji/e su završili/e filozofski fakultet, odsjek psihologija, ili pedagogija i psihologija.


30

Katalog znanja – predmetni program PSIHOLOGIJA za III ili IV razred srednje stručne škole prilagodila je Komisija u sljedećem sastavu: mr Zoran Lalović – predsjednik Komisije Anđa Backović Vjera Mitrović


31

ANEKS – OKVIRNI NASTAVNI PLANOVI ZA SREDNJE STRUČNE ŠKOLE

Na osnovu prijedloga Savjeta za stručno obrazovanje, br. 11-39 od 5. juna 2008. godine, Savjet za opšte obrazovanje je na 47. sjednici održanoj 25. juna 2008. godine, utvrdio prijedlog okvirnih nastavnih planova za srednje stručno obrazovanje kao sastavnih dijelova opštih dijelova obrazovnih programa za stručno obrazovanje. AKTUELNI NASTAVNI PLAN OSTAJE KAO JEDNA OD PONUĐENIH VARIJANTI

I II III IV

Redn

i br

oj Nastavni predmeti-

grupe predmeta Sedmično Sedmično Sedmično Sedmično

Svega časova za obrazovni program

A Opšteobrazovni predmeti Broj % 1. Maternji jezik i književnost 3 3 3 3 12 2. Matematika 3 3 3 3 12 3. Strani jezik 2 2 2 2 8 4. Informatika 2 2 5. Fizičko vaspitanje 2 2 2 2 8

6. Društvena grupa predmeta 4 2 2 8

7. Prirodna grupa predmeta 4 4 8

UKUPNO A 20 16 12 10 58

45,31

B Stručno-teorijski predmeti 7 11 11 13 42 32,81 C Praktična nastava 2 2 4 4 12 9,37 UKUPNO B+C 9 15 15 17 56 42,18

D Izborna nastava 2 2 4 4 12 9,37 E Slobodne aktivnosti 1 1 1 1 4 3,12 F Profesionalna praksa Od 10 dana Od 10 dana Od 10 dana G Sedmični broj časova 32 32 32 32 H Broj radnih sedmica 36 36 36 33

UKUPNO 100%


32

NASTAVNI PLAN – PRIJEDLOG 1

I II III IV Redni broj

Nastavni predmeti- grupe predmeta Sedmično Sedmično Sedmično Sedmično



6. Društvena grupa predmeta 2 2 2 6 7. Prirodna grupa predmeta 2 2 4 UKUPNO A 16 14 12 10 52

40,62

B Stručno-teorijski predmeti C Praktična nastava UKUPNO B+C 13 15 15 17 60 46,87


UKUPNO 100% NASTAVNI PLAN – PRIJEDLOG 2

I II III IV Redni broj Nastavni predmeti-grupe predmeta Sedmično Sedmično Sedmično Sedmično


A Opšteobrazovni predmeti Broj % 1. Maternji jezik i književnost 3 3 3 3 12 2. Matematika 3 3 3 3 12 3. Strani jezik 2 2 2 2 8 4. Informatika 2 2 5. Fizičko vaspitanje 2 2 2 2 8 6. Društvena grupa predmeta 2 2 4 7. Prirodna grupa predmeta 2 2 2 6 UKUPNO A 16 14 12 10 52

40,62



UKUPNO 100%


33





A Opšteobrazovni predmeti Broj % 1. Maternji jezik i književnost 3 3 3 3 12 2. Matematika 3 3 3 3 12 3. Strani jezik 2 2 2 2 8 4. Informatika 2 2 5. Fizičko vaspitanje 2 2 2 2 8 6. Društvena grupa predmeta 2 2 4 7. Prirodna grupa predmeta 4 2 6 UKUPNO A 18 14 12 10 52

40,62







A Opšteobrazovni predmeti Broj % 1. Maternji jezik i književnost 3 3 3 3 12 2. Matematika 3 3 3 3 12 3. Strani jezik 2 2 2 2 8 4. Informatika 2 2 5. Fizičko vaspitanje 2 2 2 2 8 6. Društvena grupa predmeta 4 2 6 7. Prirodna grupa predmeta 2 2 4

UKUPNO A 18 14 12 10 52

40,62



UKUPNO 100%


34


I II III IV Redni broj Nastavni predmeti-

grupe predmeta Sedmično Sedmično Sedmično Sedmično Svega časova za obrazovni

program

A Opšteobrazovni predmeti Broj % 1. Maternji jezik i književnost 3 3 3 3 12 2. Matematika 2 2 2 2 8 3. Strani jezik 3 3 3 3 12 4. Informatika 2 2 5. Fizičko vaspitanje 2 2 2 2 8 6. Društvena grupa predmeta 2 2 2 6 7. Prirodna grupa predmeta 2 2 4 UKUPNO A 16 14 12 10 52

40,62







A Opšteobrazovni predmeti Broj % 1. Maternji jezik i književnost 3 3 3 3 12 2. Matematika 2 2 2 2 8 3. Strani jezik 3 3 3 3 12 4. Informatika 2 2 5. Fizičko vaspitanje 2 2 2 2 8 6. Društvena grupa predmeta 2 2 4 7. Prirodna grupa predmeta 2 2 2 6 UKUPNO A 16 14 12 10 52

40,62



UKUPNO 100%


35






6. Društvena grupa predmeta 2 2 4 7. Prirodna grupa predmeta 4 2 6 UKUPNO A 18 14 12 10 52

40,62








6. Društvena grupa predmeta 4 2 6 7. Prirodna grupa predmeta 2 2 4 UKUPNO A 18 14 12 10 52

40,62



UKUPNO 100%


36

CIP – Каталогизација у публикацији Централна народна библиотека Црне Горе, Цетиње 373. 5. 016: 159. 9(035) KATALOG znanja – predmetni program : psihologija, III ili IV razred srednje stručne škole / [urednik Dragan Bogojević]. – Podgorica : Zavod za školstvo, 2009 (Cetinje: Obod). - 36 str. : tabele ; 28 cm Tiraž 300. ISBN 978 - 86 - 85553 - 71 - 4 а) Психологија – Средње школе – Наставни план и програм – Приручници COBISS. CG – ID 14151184

Documents

Psihologija Program