POVREDE

Oštećenje organizma nastalo dejstvom spoljnje sile

Povreda kože i sluzokože-RANA-VULNUS

Fizička sila (mehaničke, termičke, električne, nuklearne)

Hemijska sila

Biološka sila (ujedi životinja, mikroorganizmi, paraziti )

POVREDE

Izolovane (jedan etiološki činilac povredjuje jedan organ) Multiple ( jedan etiološki činilac povredjuje dva ili više organa ili

sistema) Kombinovane (više etioloških činilaca povredjuje jedan organ ) Udružena (više etioloških činilaca povredjuje više organa ili

sistema)

MEHANIČKE povrede

§ Sila kompresije, pritisak

§ Sila fleksije, savijanje

§ Sila trakcije, vučenje

§ Sila elongacije, rastezanje

§ Sila rotacije, okretanje

§ Sila torzije, uvrtanje

§ Sila disrupcije, kidanje

MEHANIČKE povrede

§ Commotio-potres

§ Contusio-nagnječenje

§ Distensio-istegnuće

§ Distorsio-uganuće(elongacione,laceracione,rupturacione)

§ Luxatio-iščašenje

§ Fractura-prelom

§ Conquasatio-smrskavanje

§ Traumatska amputacija

MEHANIČKE povrede

Nepenetrantne

Penetrantne

Perforantne

TERMIČKE povrede

opekotina predstavlja ostećenje kože i lokalnog tkiva uzrokovano dejstvom patogene količine toplote,

elektriciteta, hemikalija ili različitih vrsta zračenja

Klasifikacija opekotina

§ Etiologija§ Dubina § Opečena površina§ Lokalizacija§ Težini opekotinske bolesti

TERMIČKE povrede

§ Termičke - combustio, ambustio

§ Hemijske – causoma

§ Električne - electrocutio, fulguratio

§ Radijacione – radiodermatitis, sclerosa

Klasifikacija prema etiologiji

TERMIČKE povrede

Klasifikacija prema dubini

Gradus I oštećenje epiderma bez oštećenja germinativnog sloja

Primer UV svetlost

Izgled kože Suva, crvena, edematozna, moguća pojava sitnih vezikula ispunjenih bistrom tečnošću

Senzacija Prisutna bolna osetljivost

Kapilarni refilling Prisutan

Vreme spontanog zarastanja

Do 7 dana

Stvaranje ožiljka Nema

TERMIČKE povrede

Gradus II a Oštećenje epiderma i dela derma koji prominira u epiderm, subepidermalna ekstravazacija tešnosti (bule)

Primer Vrela voda

Izgled kože Jarko crvena, vlažna, prisustvo bula

Senzacija Izrazita bolna osetljivost

Kapilarni refilling Prisutan

Vreme spontanog zarastanja

Oko 14 dana

Stvaranje ožiljka Moguća hipo ili hiperpigmentacija kože

TERMIČKE povrede

Gradus II b Oštećenje epiderma i derma do retikularnog nivoa, očuvane adnexa

Primer Ključala voda (prolivanje), plamen, vrelo ulje

Izgled kože Tamno crvena, vlažna sa plažama sivo-beličastih naslaga

Senzacija Smanjena bolna osetljivost

Kapilarni refilling Odsutan

Vreme spontanog zarastanja Preko 21 dan - hirurško lečenje

Stvaranje ožiljka Visok rizik stvaranja hipertorfičnog ožiljka

TERMIČKE povrede

Gradus III Koagulaciona nekroza svih slojeva kože, uništena adnexa, trombozirani KS

Primer Ključala voda (imerzija), ulje, plamen, hemijske supstance, visokovoltažni elektricitet

Izgled kože Marmorizovana, pergamentna, sivo-braon-žuta krusta (eshara) ispod nivoa okolnog tkiva

Senzacija Bolno neosetljiva, neosetljiva na dodir osim na duboki pritisak

Kapilarni refilling Odsutan

Vreme spontanog zarstanja Nema, osim za opekotine <1-2 cm - hirurško lečenje

TERMIČKE povrede

Procena opečene površine

1.“Pravilo devetke”(Wallace )2. Lund & Brower karte3. Pravilo “dlana”4. Određivanje sa milimetarskom hartijom

Lake opekotine Srednje teške opekotine

Teške opekotine

I stepen II stepena 10−20% UPT kod odraslih

II stepena > 20% UPT kod odraslih

II stepena < 10% UPT kod odraslihII stepena 5−10% UPT kod dece i starih

II stepena > 10% UPT kod dece i starih

II stepena < 5% UPT kod dece i starihIII stepena 2−5% UPT

III stepena > 5% UPT + opekotine funkcionalnih regija, električne opekotine, hemijske opekotine,

radijacione opekotine, inhalaciona povreda, udružene povrede,

opekotina kod osobe sa povećanim rizikom (hronične bolesti)

III stepena < 2% UPT neurogene regije-

LEČENJE opekotina

§ Prva pomoć

§ Opšta medicinska pomoć

§ Specijalizovano potporno i hirurško lečenje - AT zaštita, antibiotici, analgetici - Borba protiv šoka - Borba protiv respiratorne opekotine - Obrada opečenih površina - Borba protiv infekcije

§ - AT i HT kože § Korigovanje kontraktura i ožiljaka

RANAOtvorene povrede - rane (VULNUS)

KLASIFIKACIJA

Prema vrsti mehaničke sile

§ Excoriatio- ogrebotina § Vulnus punctum-ubodna rana

§ Vulnus scissum-sekotina § Vulnus contusum-nagnječena rana § Vulnus laceratum-rezderotina§ Vulnus lacerocontusum- razderno- nagnječena § Vulnus conquassatum-smrskotina § Vulnus sclopetarium, strelna rana § Vulnus explosivum Vulnus morsum, ugrizna rana

RANA

U odnosu na vreme proteklo od traume

§ Akutne rane: sveže do 8 sati, stare preko 8 sati

§ Hronične rane

RANA

Sanatio vulneris

§ Sanatio per primam intentionem

§ Sanatio per secundam intentionem

§ Sanatio per tertiam intentionem

RANA

Sanatio vulneris

§ Primarna obrada – primarni šav

§ Primarni odloženi šav

§ Sekundarni šav

§ Obrada inficiranih rana