KURKUMA

Upotreba kurkume datira iz Indije, gde je korišcena

kao kulinarski začin i imala je religijski značaj. Marko Polo je 1280. godine opisao ovaj začin diveci

se povrcu koje je imalo kvalitete slične onima sa šafranom.

Kurkuma ima dugu istoriju upotrebe u medicinske svrhe u Južnoj Aziji.

Danas se kurkuma široko uzgaja i ima različita imena u različitim kulturama i zemljama.

Istorija

U severnoj Indiji, kurkuma se obično naziva „haldi“,

reč potekla od sanskritske reči haridra, a na jugu je naziva „manjal“, reč koja se često koristi u drevnoj tamilskoj literaturi.

Naziv kurkuma potiče od latinske reči terra merita (uslužna zemlja)

U sanskritu kurkuma ima najmanje 53 različita imena

Naziv

bhadra (pogodan ili srecan) gauri (raditi pošteno) haridra (dragi hari, Lord Krišna) hemaragini (daje zlatnu boju) jaianti (koji pobjeđuje od bolesti) javarantika (koja leči groznicu) kshamata (sposobnost) lakmi (blagostanje) mangalprada (ko odaje dobrodušnost) mehagni (ubica masti) nisha (noc) patvaluka (parfimisani prah) vishagni (ubica otrova) yuvati (mlada devojka)

Nazivi i značenja

Kurkuma je proizvod Curcuma longa, višegodišnje

rizomne biljke, koji pripada porodici đumbira Zingiberaceae, koja je poreklom iz tropske južne Azije.

Čak 133 vrste kurkume identifikovane su širom sveta.

Vecina ih ima uobičajena lokalna imena i koriste se za razne lekovite formulacije.

Biljci kurkume potrebne su temperature između 20°C i 30°C i znatna količina godišnje kiše da bi uspela.

Poreklo

Pojedine biljke rastu do visine od 1

m i imaju duguljaste listove Lekoviti deo - rizom Korenje iz kojeg potiče kurkuma je

gomoljasto, hrapave i segmentirane strukture

Žuto - braon boje sa narandžastom unutrašnjošcu

Rizom je zašiljen ili sužen na kraju i iznosi 2,5–7,0cm u dužinu i 2,5cm u prečniku

Kad se kurkumin koren osuši, može se samleti u žuti prah gorkog, blago oštrog, a opet slatkog ukusa.

Izgled

Indija proizvodi skoro sve svetske kulture kurkume i

konzumira ih 80% Svojim svojstvenim kvalitetima i visokim sadržajem

važnog bioaktivnog jedinjenja kurkumina, indijska kurkuma se smatra najboljom na svetu

Erode, grad u južnoj Indiji u državi Tamil Nadu, najveci je svetski proizvođač i najvažniji trgovački centar kurkume. Takođe je poznat i kao „Žuti grad“, „Kurkumski grad“ ili „Tekstilni grad“

Prijavljena potrošnja kurkume u azijskim zemljama krece se u rasponu od 200 do 1000 mg/dan ili 160–440 g/osoba/god

Proizvodnja i potrošnja

Rizom se kuva ili pari da se ukloni sirovi miris,

želatinizira skrob i dobije se jednoliko obojeni proizvod

Rizomi se postavljaju u velike plitke posude od gvoždja u kojima se nalazi 0,05–0,1% rastvor sode bikarbone. Zatim kuva između 40–45 minuta (u Indiji) ili 6 sati (u Pakistanu), u zavisnosti od sorte.

Potom se uklanjaju iz vode i odmah suše na suncu da se spreči prekuvavanje. Konačni sadržaj vlage treba da bude između 8% i 10%.

Osušeni rizomi se poliraju kako bi se uklonila hrapava površina.

Prah zadržava svojstvenu boju u nedogled, mada aroma može vremenom opadati. Zaštita kurkume u prahu od sunčeve svetlosti usporava propadanje.

Priprema

Više od 100 komponenti je izolovano iz kurkume.

Glavna komponenta korena je isparljivo ulje, koje sadrži turmeron, a u kurkumi se nalaze i druga sredstva za bojenje koja se nazivaju kurkuminoidi (prirodni antioksidansi)

U standardnom obliku, kurkuma sadrži vlagu (> 9%), kurkumin (5–6.6%), strane materije (

10 g ukupne masti, 3 g zasicenih masti, 0 mg

holesterola, 0,2 g Ca; 0,26 g P; 10 mg Na; 2500 mg K; 47,5 mg Fe 0,9 mg tiamina; 0,19 mg riboflavina; 4,8 mg niacina;

50 mg askorbinske kiseline 69,9 g ukupnih ugljenih hidrata 21 g dijetalnih vlakana 3 g šecera i 8 g proteina

Kurkuma je takođe dobar izvor masnih kiselina ω-3 i a-linolenske kiseline.

Nutritivna vrednost na 100g (390kcal)

jačanje celokupne energije u telu oslobađanje gasova i glista poboljšanje probave regulisanje menstruacije otapanje žučnih kamenaca ublažavanje artritisa antiseptik za posekotine, opekotine i modrice antibakterijsko sredstvo lek protiv gastrointestinalnih tegoba pročišcavanje krvi popravljanje stanja kože Holagog - podstiče proizvodnju žuči

Lekovita svojstva

Širom Orijenta kurkuma se tradicionalno koristi i za

prevenciju i za terapiju bolesti. Savremene in vitro studije otkrivaju da je kurkuma

snažno antioksidativno, protivupalno, antimutageno, antimikrobno i antikancerogeno sredstvo.

Kurkuma, koja se koristi u kuvanju i kucnim lekovima, ima značajne antioksidativne sposobnosti na različitim nivoima delovanja.

Kao antioksidans, ekstrakti kurkume mogu da očiste slobodne radikale, povecaju antioksidantne enzime i inhibiraju lipidnu peroksidaciju.

Studije

Istraživanja na životinjskim modelima otkrivaju da

kurkuma ima antikancerogena, hepatoprotektivna, kardioprotektivna, hipoglikemijska i antiartritična svojstva.

Kurkuma pokazuje aktivnost protiv razvoja raka kože, karcinoma dojke, karcinoma usne duplje i raka želuca.

Sprečava kancerognezu u različitim stadijumima tako što inhibira mutacije, izaziva detoksikaciju kancerogena, smanjuje proliferaciju celija i izaziva apoptozu tumorskih celija.

Uporedna studija jestivih biljaka poput kurkume i smokve, i zeljastih biljaka poput pamuka i ekstrakta ricinusa pokazala je da ekstrakti jestivih biljaka imaju vece antitumorske aktivnosti.

In vivo studije sa kurkumom

Kurkuma je pokazala antioksidativni potencijal smanjujuci

oksidativni stres kod životinja. Istraživanje sprovedeno na miševima pokazalo je da ekstrakt

kurkume inhibira membransku fosfolipidnu peroksidaciju i povecava metabolizam lipida u jetri, što ukazuje da ekstrakt kurkume ima sposobnost da spreči taloženje triacilglicerola u jetri.

U istraživanjima je utvrđeno da etanolni ekstrakt kurkume snižava glukozu u krvi (hipoglikemijska aktivnost) i da sprečava ili odlaže razvoj katarakte kod hiperglikemije.

Otkriveno je da kurkuma ima i hepatoprotektivnu ulogu.

In vivo studije sa kurkumom

Kurkuma je takođe efikasna protiv neuronskih, srčanih i

bubrežnih poremecaja. U istraživanjima je pokazano da kurkuma ima i specifične

antidepresivne efekte in vivo. Antiartritični efekti kurkume uključuju inhibiciju upale

zglobova i uništavanje periartikularnog zgloba. Poznato je da žuti prah kurkume ima snažno

vazorelaksantno delovanje i da smanjuje aterogena svojstva holesterola.

Antiaterosklerotski efekat kurkume povezan je sa inhibicijom oksidacije lipoproteina niske gustine, sprečavanjem lipoperoksidacije i smanjenjem nivoa holesterola.

In vivo studije sa kurkumom

Otkriveno je da kurkuma ima svojstvo zaceljenja rana i čireva

kod pacova i zečeva. Druga istraživanja na kunicima otkrila su da stimulacija

izlučivanja mucina može zaštititi želudac od čira. Kurkuma deluje kao probavni stimulans.

Pomešana sa drugim začinima, kao što su korijander, crveni čili, crni biber i kumin dovela je do izraženog podsticanja protoka žuči i izlučivanja žučne kiseline.

Kurkuma može da ima lokalnu aktivnost anesteziranja membrane na antrumu želuca, koja zatim inhibira izlučivanje hormona gastrina. To je razlog što se kurkuma daje prije jela.

In vivo studije sa kurkumom

Kurkuma je testirana na različite bolesti kod ljudi. Otkriveno je da je dijetna kurkuma efikasan antimutagen

i da može biti korisna u hemoprevenciji. U drugom istraživanju je ispitivan efekat kurkume na

pacijente sa sindromom iritabilnog creva. Otkriveno je kurkuma da ublažava bol i nelagode u stomaku kod ovih pacijenata.

Pacijenti koji pate od oralne submukozne fibroze (OSF) lečeni su ekstraktom kurkume i otkriveno je da se broj mikronukleusa u peroralnim eksfoliranim celijama značajno smanjio.

Kurkuma se takođe pokazala korisna u zaceljivanju peptičkog čira.

Kliničke studije sa kurkumom

Dvostruko slepo ispitivanje utvrdilo je da kurkuma ima

korisno dejstvo kod probavnih smetnji i kod ljudi sa čirevima na želucu ili crevima.

Etanolni ekstrakt kurkume daje izuzetno simptomatsko olakšanje kod pacijenata sa spoljnim kanceroznim lezijama.

Studija na osam zdravih ispitanika pokazala je da kurkuma povecava pokretljivost creva i aktivira bakterijsku floru.

Kurkuma se koristi i za zarastanje rana ili zaštitu od infekcije.

U određenim dijelovima Bangladeša, kurkuma se najčešce primenjuje na prerezanu pupčanu vrpcu nakon porođaja.

Kliničke studije sa kurkumom

Kurkumino ulje inhibira dermatofitozu. Kod ispitivanja antivirusnih efekata, pokazano je da

kurkumino ulje inhibira virus parainfluence II. Neuroprotektivno delovanje kurkuminog ulja protiv

cerebralne ishemije povezano je sa njegovim antioksidativnim aktivnostima.

Kurkumino ulje je značajno za lečenje ne samo moždanog udara, vec i drugih poremecaja povezanih sa oksidativnim stresom.

Kurkumino isparljivo ulje je efikasno protiv poremecaja disajnih puteva. Aktivno je u uklanjanju ispljuvka, ublažava kašalj i sprečava astmu.

Ovo ulje deluje i kao sredstvo protiv komaraca.

Studije sa kurkuminim uljem

Upotreba kurkume kao začina i kao kucni lek je

bezbedna. Kurkuma nije toksična čak ni pri veoma velikim dozama. Američka uprava za hranu i lekove (FDA) sprovela je

sopstvena klinička ispitivanja sa kurkumom i objavila monografiju na 300 stranica.

FDA je proglasila kurkumu i njenu aktivnu komponentu kurkumin GRAS-om (koji se uglavnom smatra bezbednim).

U Sjedinjenim Državama kurkuma i njene komponente se trenutno koriste u senfu, žitaricama, čipsu, siru, maslacu i drugim proizvodima.

Sigurnost, efikasnost i kontraindikacije

Blagotvorni efekti kurkume tradicionalno se postižu

dijetalnom konzumacijom, čak i na niskim nivoima, u dužim vremenskim periodima.

Za racionalnu upotrebu kurkume u lečenju ljudskih bolesti potrebno je precizno razumevanje efikasne doze, bezbednosti i mehanizma delovanja.

Aktivnosti kurkume uključuju antibakterijske, antivirusne, protivupalne, antitumorske, antioksidacijske, antiseptičke, kardioprotektivne, hepatoprotektivne, nefroprotektivne, radioprotektivne i probavne aktivnosti.

Fitohemijska analiza kurkume otkrila je veliki broj jedinjenja, uključujuci kurkumin, isparljivo ulje i kurkuminoide, za koje je otkriveno da imaju mocna farmakološka svojstva.

Slide 1IstorijaNazivNazivi i značenjaPorekloIzgledProizvodnja i potrošnjaPripremaSastavNutritivna vrednost na 100g (390kcal)Lekovita svojstvaStudijeIn vivo studije sa kurkumomIn vivo studije sa kurkumomIn vivo studije sa kurkumomIn vivo studije sa kurkumomKliničke studije sa kurkumomKliničke studije sa kurkumomStudije sa kurkuminim uljemSigurnost, efikasnost i kontraindikacijeSlide 21