POG skripta 12-13 s pitanjima na kraju.pdf

7/25/2019 POG skripta 12-13 s pitanjima na kraju.pdf

1/191

Draen Juraii suradnici

PLANIRANJE I ORGANIZACIJA GRAENJA14. dopunjeno izdanje

Skripta za studente 5. semestra Preddiplomskog studija ak.god. 2012/13.

Arhitektonski fakultet Sveuilita u Zagrebu

rujan 2012.


2/191

Arhitektonski fakultet Sveuilita u Zagrebu Jurai, aja, Bai, Cvitanovi, Jaklenec, MancePLANIRANJE I ORGANIZACIJA GRAENJA skriptaza studente 5. semestra ak.god. 2012/13.

1/190

0.UVOD I LITERATURA................................................................................................................................................31. OBJANJENJE POJMOVA..................................................................................................................... 5

1.1. PROJEKT ................................................................ ................................................................... ............... 51.2. INVESTITOR ......................................................... ..................................................................... ............... 61.3. ARHITEKT ..................................................................................... ............................................................ 7

1.3.1. SLOBODNE PROFESIJE ................................................................... ............................................. 71.3.2. HRVATSKA KOMORA ARHITEKATA (HKA) ............................................................... ................... 71.3.3. POSLOVI ARHITEKTA ...... ...................................................................... ........................................ 8

1.4. ALAT I STROJ .......................................................................................................... ................................. 91.5. ZANAT I INDUSTRIJA ........................................................................................................................... .... 91.6. INDUSTRIJA i GRADITELJSTVO ................................................ ........................................................... 101.7. TEHNIKA I TEHNOLOGIJA ....................................................................................................... .............. 10

2. MANAGEMENT.................................................................................................................................... 112.1. DVIJE OSNOVNE VRSTE MANAGEMENTA .................................................................... ...................... 11

2.2. IZVOENJE PODUHVATA - PROJECT MANAGEMENT....................................................................... 112.3. OSOBINE PROJEKATA/PODUHVATA ................................................................................................... 122.4. RAZINE PLANIRANJA .................................................................. ........................................................... 132.5. RAZVOJ METODA PLANIRANJA ....................................................................................... .................... 142.6. OSOBINE OPERATIVNOG PLANA ............................................................... ......................................... 162.7. VRSTE OPERATIVNIH PLANOVA .................................................................. ........................................ 17

2.7.1. GANTOGRAM ........................................................................................................ ........................ 172.7.2. HISTOGRAM................................................................. ................................................................. 182.7.3. CIKLOGRAM ............................................................................................................ ...................... 182.7.4. MRENI PLANOVI ......................................................................................................................... 19

2.8. IZRADA OPERATIVNOG PLANA ............................................................ ................................................ 202.8.1. OSNOVNI KORACI ZA PRIPREMU PLANIRANJA: ................................................ ...................... 21

2.8.2. PRIMJERI MRENIH PLANOVA ............................................................................ ....................... 222.8.3. PRIKAZI I ITANJE PLANOVA ........ ................................................................. ............................ 26

3. POSLOVI, POSTUPCI I SUDIONICI PROCESA GRAENJA................................................................... 283.1. PRIPREMNI RADOVI - PROJEKTNO-TEHNIKA DOKUMENTACIJA .................................................. 28

3.1.1. INVESTICIJSKI PROGRAM ..................................................................... ...................................... 283.1.2. IDEJNO RJEENJE .................................................................. ..................................................... 293.1.3. IDEJNI PROJEKT .................. ...................................................................... .................................. 293.1.4. LOKACIJSKU DOZVOLU ................................................................ ............................................... 293.1.5. GLAVNI PROJEKT ............................................................... .......................................................... 303.1.6. DOZVOLE GRAENJA .................................................................................................................. 32

3.1.7.

TROKOVNICI......................................................... ...................................................................... 34

3.1.8. IZVEDBENI PROJEKT ................................................................. .................................................. 353.1.9. PROJEKT UNUTRANJEG UREENJA ....................................................................................... 353.1.10. PROJEKT HORTIKULTURE I OKOLIA ....................................................... ................................ 353.1.11. LICITACIJA IZBOR IZVOAA ......................................................... ......................................... 35

3.2. GRAENJE ........................................................ ................................................................ ..................... 363.2.1. PRIPREMA GRADILITA I DOKUMENTACIJA NA GRADILITU ................................................ 363.2.2. OSOBINE PROCESA GRAENJA ............................................................................. ................... 37

3.3. PRIMOPREDAJA ............................ ................................................................. ....................................... 383.4. SUDIONICI U GRADNJI .......................................................................................................................... 38

3.4.1. INVESTITOR ..................................................................................................... ............................. 383.4.2. PROJEKTANT................................................................. ............................................................... 38

3.4.3.

REVIDENT ................................................................. .................................................................... 38

3.4.4. IZVOA. ............................................... ................................................................. ...................... 39


3/191


2/190

3.4.5. NADZORNI INENJER ................................................................................................................. . 40

4. TROKOVNIK ...................................................................................................................................... 414.1. STRUKTURA I SADRAJ TROKOVNIKA ......................................................................... .................... 42

4.1.1.

GRUPE RADOVA ................ ...................................................................... .................................... 42

4.1.2. VRSTE RADOVA. ................................ ....................................................................... ................... 424.1.3. STAVKE TROKOVNIKA ............ ...................................................................... ............................ 424.1.4. REKAPITULACIJE CIJENE. ................................................................ .......................................... 424.1.5. OPI UVJETI IZVOENJA ......................................................................... ................................... 434.1.6. OPI UVJETI zapojedinu vrstu radova................................................. ........................................ 434.1.7. DOKAZNICA MJERA ............... ................................................................ ...................................... 43

4.2. PREGLED RADOVA U VISOKOGRADNJI.............................................................. ................................ 44

5. PREDLOAK ZA VJEBE ..................................................................................................................... 45OPI UVJETI ZA IZVOENJE ZGRADE ................................................................. ............................................. 47

A. GRAEVINSKI RADOVI .... ...................................................................... ......................................................... 48A.I. RUENJA I DEMONTAE ..................................................................... .................................................... 48A.II. ZEMLJANI RADOVI ............................................................. ..................................................................... 50A.III. BETONSKI I ARMIRANOBETONSKI RADOVI ......................................................................... ............... 54A.IV. ZIDARSKI RADOVI .......................................................................................................... ....................... 62A.V. IZOLATERSKI RADOVI ....................... .............................................................................. ...................... 67A.VI. TESARSKI RADOVI ...................................................................... .......................................................... 73A.VII. METALNE KONSTRUKCIJE ..................................................................... ............................................. 80

B. ZANATSKI RADOVI ...................................................................... .................................................................... 87B.I. LIMARSKI RADOVI ...................................................................................... ............................................. 87B.II. POKRIVAKI RADOVI I IZOLACIJA RAVNIH KROVOVA ....................................................................... 93B.III. STOLARSKI RADOVI .................................................................... ........................................................ 106B.IV. BRAVARSKI RADOVI ....................................................................................................... .................... 115B.V. ZAVRNI ZIDARSKI RADOVI .............................................................................. .................................. 124B.VI. SUHOMONTANI RADOVI ................................................................. .................................................. 134B.VII. STAKLARSKI RADOVI................... ....................................................................... ............................... 144B.VIII. KAMENOREZAKI RADOVI ..................................................................... .......................................... 149B.IX. KERAMIARSKI RADOVI ............................................................. ........................................................ 154B.X. SOBOSLIKARSKO-LIILAKI RADOVI ................................................................................................ 159B.XI. PARKETARSKI RADOVI .................................................................... ................................................... 165B.XII. PODOPOLAGAKI RADOVI ..................................................................... .......................................... 169B.XIII. OVJEENA USTAKLJENA PROELJA ......................................... .................................................... 172

B.XIV. OVJEENA VENTILIRANA PRO

ELJA ................... ................................................................ ......... 178

6. RAUNALNI PROGRAM ZA OPERATIVNO PLANIRANJE.................................................................... 184

7. ISPIT ................................................................................................................................................. 1867.1. KVALIFIKACIJSKO PITANJE ................................................................................................................ 1867.2. PODSJETNIK ZA ODGOVORE NA KVALIFIKACIJSKA PITANJA ....................................................... 1877.3. PITANJA IZ PLANIRANJA I ORGANIZACIJE GRAENJA ................................................................... 189


4/191


3/190

0.

UVOD I LITERATURA

Nastava Planiranja i organizacije graenja ima tri bitne i povezane sastavnice: predavanja i projekcije, vjebe i konzultacije, programe i ispite

U svakoj od tih sastavnica sudjeluju i surauju studenti i nastavnici Draen Jurai, Gordana aja,Dubravko Bai,Teodor Cvitanovi, Tajana Jaklenec i Damir Mance.

Za uspjeno i efikasno savladavanje nastavne grae za studente pripremljena su ova nova dopunjena irevidirana skripta koja su od poetka semestra dostupna na virtualu.

Skriptase sastoje od: saetaka predavanja

predloaka za vjebe - skraeni opisi postupaka izrade trokovnika i operativnih planova uputa za polaganje ispita

Na virtualue nakon predavanja takoer biti postavljene i ppt projekcijekao podsjetnici i pojanjenjanekih razmatranih tema.

Vrlo je vano naglasiti da skripta i projekcije nisu dovoljniza samostalno razumijevanje grae one sufragmentarne i lapidarne natuknice koju povezuju predavanja, vjebe i konzultacije.

Dakle, zbog koncepcije nastave i naina prezentacije grae nuno je kontinuirano sudjelovanjestudenata na predavanjima, vjebama i konzultacijama. Osim toga i Pravilnik o preddiplomskom Studijuarhitekture i urbanizma u ll. 5 odreuje da student mora sudjelovati na barem 80% nastave.

Rokovi za predaju programa iz prvog (trokovnik) i drugog dijela vjebi (planiranje) objavit e sepravovremeno na virtual Af-u.


5/191


4/190

TEMELJNA LITERATURA

Normativi i cijene u graditeljstvu Gorazd Buar Rijeka: Graevinski fakultet, 2003.

Sociologija rada Stjepan Haladin Zagreb: Graevinski institut, 1990.

Zakon o prostornom ureenju i gradnji NN 76/2007, 38/09,55/11, 90/11,50/12

Zakon o postupanju i uvjetima gradnjeradi poticanja ulaganja.

NN 69/09, 128/10

Pravilnik o nainu obrauna povrine iobujma u projektima zgrada

NN 90 /2010, 110/10, 55/12

Pravilnik o tehnikom pregledu graevine NN 108/04

Pravilnik o uvjetima i nainu voenja

graevnog dnevnika NN 06/00Zakon o postupanju s nezakonitoizgraenim zgradama

NN 86/12

Tehniki propisi iz podruja gradnje http://www.mzopu.hr/default.aspx?id=3715

DODATNA LITERATURA

Moderna arhitektura: Kritika povijest Kenneth Frampton Zagreb: NZ Globus, 1992.

Mit o maini Lewis Mumford Zagreb: Grafiki zavod Hrvatske, 1986.

Architecture's New Media Yehuda E. Kalay Cambridge, Mass.: MIT, 2004.

The Form of Housing Sam Davis, ur. New York: Van Nostrand Reinhold, 1977.

Getting There by Design: Kenneth Allinson London: Architectural Press, 1997.

Project Management Demystified Geoff ReissNew York: Van Nostrand ReinholdCompany,1996.

Modern Construction Management F.Harris, R. Mc Caffer Oxford: Blackwell Science Ltd, 1995.

Hihg-Rise Manual J. Eisele i E. Kloft (ed.) Basel: Birkhuser Architecture, 1999

Constructing Architecture Andrea Deplazes (ed.) Basel: Birkhuser, 2005.

Basics: Site Management Lars Phillip Rusch Basel: Birkhuser, 2008.

Constructing Landscape Astrid Zimmermann Basel: Birkhuser, 2009.

Construction Material ManualHegger / Auch-Schwelk /Fuchs / Rosenkranz

Basel: Birkhuser, 2006.


6/191


5/190

1. OBJANJENJE POJMOVA

Planiranje i organizacija svakog procesa ( pa i graenja) zahtijeva efikasnu komunikaciju sudionika.Pretpostavka za to je tona definicija osnovnih pojmova, procesa i fenomena.

Zato e na poetku biti objanjeno: to je projekt? Tko ga pokree i vodi? (investitor i arhitekt), i Kako se realizira? (alati i strojevi, zanat ,industrija i graditeljstvo, tehnika i tehnologija)

1.1. PROJEKT dolazi od latinske imeniceprojectumtj. od glagolaproicere(baciti neto naprijed),sastavljenog od grkog prefiksapro( prije) i iacere (baciti).Rijeprojekt je izvorno oznaavalazamisao neto to se deava prije svega ostalog.razvoj znaenja pojma1.1.1. Od 17. do polovice 20. st. postepeno u evropskim jezicima projekt oznaava plan ili nacrt

neega, ali ne i djelovanje potrebno da se taj plan ili nacrt ostvari. U Francuskoj jeprojekt (le projet)oznaavao nacrt zgrade koji su izraivali studenti

Acadmieroyale de Architecture(1671, Louis XIV) i cole des Beaux-Arts (1816) kao ikola nastalih na njihovim tradicijama

Termin PROJEKTkoriste arhitekti od 18 st. za crte zamisli ideje zgrade (idejni projekt) Od 19.st. zgrada PROJEKTom arhitekti i inenjeri nazivaju NACRT pomou kojeg izvode

OBJEKT zgradu, most, i sl. Neto izvedeno u skladu s projektom nazivalo se objektom I danas se arhitektonski nacrti nazivaju projektima UKRATKO projekt u svom izvornom znaenju je:

nacrt (engl. design; njem. Entwurf; fran. dessin; tal. disegno) potreban za

izvedbu artefakta ili objekta Projekt / nacrtje crtana i pisana uputa za izvedbu artefakta (npr:ZGRADE ili

stolice)i zato treba biti to jasniji:1. da ga na isti nain mogu izvesti razni graditelji, ili2. da moe biti jednako repliciran vie puta.

PROJEKTANT formulira nacrt za izvedbu objekta/artefakta i vodi ili bar samo kontrolira (projektantski nadzor) njegovu izvedbu.

1.1.2. Polovicom 20. st pojam "projekta" je evoluirao pa otada dobiva i drugo, proireno, znaenje

objedinjuje koncipiranje, planiranje, projektiranje s provedbom/izvedbom/materijalizacijomzamiljenog Prvi takav projekt je bio Manhattan Project za izradu prve atomske bombe - zapravo

radilo se o vojnoj operaciji - dakle o aktivnosti koja je definirana CILJem,ROKom iraspoloivim resursima: financijskim ,tehnolokim i ljudskim, izvoakim

Primjeri projekata/poduhvata: Human Genome Projectkoji je mapirao ljudskigenom, Project Apollokoji je doveo ovjeka na Mjesec, itd.

Ukratko u proirenom znaenju projekt (engl: project; fran. projet; njem.Projekt;tal.progetto) znai poduhvat- tj. objedinjava plan i realizaciju; nacrt, objekt i svepotrebne organizacijske poslove za provedbu

ako se radi o artefaktima, osobito nepokretnim, tada ima i projektante

(ovlatene arhitekte i druge inenjere) koji ostaju u tradicionalnoj ulozi onih kojiformuliraju nacrte i kontroliraju/vode izvedbu objekata/artefakta.


7/191


6/190

1.1.3. Poetkom XXI stoljea,znaenje pojma PROJEKT se jo dodatno proirilo.Koristi se konotativno,kao zamjena za pojmove ELJA ILI NAMJERA. Primjeri iz hrvatske dnevne tampe:1

ako pobijedimo na izborima, mislim da lanovi novoizabrane Vlade morajuotii meu ljude te braniti i objanjavatiprojekt Hrvatskeu Europskoj Uniji kao

projekt nove, uspjene i apsolutno demokratske Hrvatske...(Z.Milanovi) U sljedea tri mjeseca konano poinje realizacijaprojekta Brijuni Rivijera, od

kojeg se oekuje da preporodi brijunsko priobalje, te da izravno otvori 800 novihradnih mjesta, a neizravno jo oko tisuu. (J.Kosor)

Nijedan od ovih "projekata" nema barem neka od osnovnih svojstava potrebnih za njihovovoenje (management): jasan cilj (u operativnom smislu), poznato vrijeme izvrenja,poznate izvrioce i druge resurse

a ovaj drugi, "brijunski projekt", iako se odnosi na graevinski pooduhvat, nema ak niprojektanata, niti urbanistike i arhitektonske nacrte/projekte za izvedbu.

1.2. INVESTITOR

Investitori od poetka do kraja od koncipiranja projekta, osiguranja zemljita i izvora financiranja dokoritenja graevine vode i odgovaraju za proces graenjaProjektanti i graditelji sudjeluju u dijelovima tog procesa i odgovaraju prvenstveno za usklaenostgraevine s tehnikim, urbanistikim, ekolokim kao i standardima zatite spomenika kulture i prirode.Dvije skupine investitora, bitno razliitih osobina, iniciraju projekte:

INSTITUCIJE : ministarstva, (dravni) fondovi, javna (dravna) poduzea, itd. i KORPORACIJE, tvrtke, poduzetnici

INSTITUCIJE - ministarstva, (dravni) fondovi, javna (dravna)poduzea

investiraju radi izvrenja planova (drutvenog standarda, razvoja, i sl.); financiraju iz fiskalnog prihoda pa poskupljenje izvedbe znai najee samo dui rok izgradnje; brzina i cijena izvedbe su manje bitni od izbjegavanja mogue greke budui da je za

napredovanje dravnih inovnika vanije minimaliziranje broja greaka, a ne djelotvornost uzmogue propuste;

odluivanje je birokratsko tj. hijerarhijsko to znai da se odgovornost dijeli izmeu raznih odjela,lanova odbora, strunih tijela uprave i tome sl.;

korisnici zgrada (aci, stanari, bolesnici) ne utjeu na koncipiranje zgrada; financijski nadzor izvedbe esto je odvojen od strunog i prvenstveno vezan na investitorsku

birokratsku strukturu; projektanti su najee bez kontakta s korisnikom i bez efikasne (financijske) kontrole izvoaa.

KORPORACIJE, tvrtke, poduzetnici investiraju zbog dobiti i poslovanja; financiraju gradnju (najee) kreditima; brzina realizacije investicije vrlo je vana jer je cijena kapitala u znatnoj mjeri funkcija utroenog

vremena; investiciju/projekt vode struni interdisciplinarni timovi s jasnom hijerarhijom i pripadajuom

odgovornosti; uspjeh kompenzira greke djelotvornost managmenta mjeri se financijskim uspjehom; participacija korisnika ili kupaca osigurana je trinim mehanizmom.

1Vidi Jutarnji list, 11. oujka 2011.


8/191


7/190

1.3. ARHITEKT

1.3.1. SLOBODNE PROFESIJE djeluju izvan institucionalnih/dravnih okvira tako da seprofesionalci udruuju u strukovne Komore. Prema srednjoevropskoj tradiciji to su:

arhitekti koji vode izradu projekata/nacrta i izvedbu graevina,2a uz njih i drugi inenjeri ugraditeljstvu (geodeti, graevinari, instalateri) lijenici(sestre, babice, medicinski tehniari, veterinari) kao i odvjetnicii biljenici

1.3.2. HRVATSKA KOMORA ARHITEKATA HKACROATIAN CHAMBER OF ARCHITECTS CCA

promie arhitekturu kao izraz identiteta naroda uva ugled struke, ast i prava ovlatenih arhitekat, promie i materijalne interese ovlatenih arhitekata razvija strukovnu etiku i nadzire ovlatene arhitekte trajno struno obrazuje lanove inicira donoenje propisa i daje miljenja na propise iz podruja arhitekture i prostornog ureenja razvija suradnju s drugim komorama inenjera u graditeljstvu i meunarodnim organizacijama

arhitekata organizira natjeaje iz podruja arhitekture, urbanizma i krajobrazne arhitekture,

o prua strunu pomonaruiteljima (raspisivaima) u provoenju natjeajao brine o pravima lanova Komore u realizaciji natjeaja,

osigurava lanstvo od odgovornosti za nenamjerne greke u poslovanju (premija osiguranjauraunava se u iznos lanarine)

UVJETI ZA PRIJEM U KOMORU su prebivalite na teritoriju Republike Hrvatske, diplomamagistra/inenjera arhitekture ili krajobrazne arhitekture, struna postdiplomska praksa od najmanje dvijegodine, poloeni struni ispit i da kandidat nije pod istragom / kaznenim postupkom.

OVLATENI ARHITEKTje titula lana komore. U Komoru je upisan pema kvalifikacijama i vrsti poslovakoje moe obavljati kao:1. ovlateni arhitekt - za poslove prostornog ureenja, arhitektonsko projektiranje i kontrolu projekta,struni nadzor graenja, projektantski nadzor, voenje graenja i upravljanje projektom gradnje.2. ovlateni arhitekt-urbanist - za izradu prostornih i urbanistikih planova, te organizacija njihoveprovedbe.3. ovlateni arhitekt unutarnje arhitekture- za izradu arhitektonskih projekata unutranjeg ureenja i

struni nadzor izvoenja unutranjeg ureenja.4. ovlateni krajobrazni arhitektza planiranje, projektiranje, ureenje krajobraznih struktura

lanovi Komore organiziraju se prema teritorijalnom naelu. PODRUNI ODBORIsu smjeteni u Zagrebu,Karlovcu, Varadinu,Osijeku, Pazin, Rijeci, Splitu, Zadru i Dubrovniku.

RAD I NAKNADA TROKOVAobraunavaju se prema PRAVILNIKU O CIJENAMA USLUGA koji donosiSkuptina Komore. Ovlateni arhitekt ne smije ugovoriti nagradu za rad ispod minimuma utvrenogPravilnikom.

2Arhitekti koji djeluju u upravi, edukaciji, znanosti, istraivanjima, dizajnu, kulturi, kritici itd. ne moraju biti u Komori. lanstvo u Komorama jepreduvjet za samostalno struno djelovanje u osnovnom konstitutivnom segmentu struke - projektiranju i graenju (za medicinare to jelijeenje, a za pravnike - zastupanje pred sudom)


9/191


8/190

1.3.3. POSLOVI ARHITEKTA od majstora graditelja do koordinatora i managera3

3Davis, 1977: 140.


10/191


9/190

1.4. ALAT I STROJAlatiliorueini djelatnika uinkovitijim kvaliteta rada ovisi o njegovoj vjetiniAlat je i elektronsko raunalo jer se njime obavlja kompleksan stvaralaki rad, npr.: pisanje ili projektiranjeStrojzamjenjuje ovjeka, na podruju fizike snage, zatim psihike (detektori, senzori) i napokon na dijelu

podruja intelektualnih sposobnosti (raunala).4

Sirovine su rezultat prethodne obrade prirodnih materijala, nakon ega e posluiti za daljnju finalnuproizvodnju (npr. sirovo eljezo, rezana drvena graa, cement i sl.).5

1.5. ZANAT I INDUSTRIJAZanatje karakteristian po tome to:

se temelji uglavnom na radu pomou alata; zapoljava mali broj radnika i meu kojima postoji neznatna podjela rada; se obino izvodi po narudbi i komadu, za poznatog naruitelj; kadrovska reprodukcija su osigurani u radionici uenjem kroz rad,6 tehniko-tehnoloke inovacije preputene su kreativnosti majstora, nadlenost majstora koncentrira sve bitno:edukaciju, organizaciju, nabavu i prodaju,

Danas, kad je glavnina proizvodnje industrijska, proizvodna zanatska djelatnost stagnira a graevinarstvo i uslune djelatnosti se razvijaju zanatska proizvodnja ima mnoge karakteristike tradicionalnih manufaktura, ne samo u podjeli i

specijalizaciji rada nego osobito u koritenju zamjenjivih (pred gotovljenih) dijelova.

Manufakturesu od 16. st nastajaleudruivanjem zanatlija razliitih zanata npr.: u manufakturi koija nalaze se kovai, stolari, kolari, tapetari i sl istog zanata npr.: postolari se specijaliziraju jedni za gornje, drugi za donje dijelove cipela itd,

Bitna karakteristika manufakturne proizvodnje jest podjela rada i specijalizacija, kao i serijska proizvodnjazamjenjivih dijelova.

Industrijska proizvodnja zapoinje uvoenjem stroja u manufakturni tip organizacije posla tj u proizvodnjuu kojoj vepostoji, specijalizacija, podjela i organizacija rada, i (veliko)serijska proizvodnja

Evolucija stroja odvija se u tri faze: Univerzalni stroj moe vriti itav niz operacija koje spadaju u jednu vrstu djelatnosti. Radnik

univerzalno i polivalentno kvalificiran - zadrava znaajnu ulogu u pripremanju, podeavanju ikontroli stroja.

Specijalizirani stroj obavlja jednu specijaliziranu operaciju. Uloga radnika svodi se na ritmike

pomone pokrete kojima pokree rad strojeva, dodaje materijal za obradu i sl. Automatski strojevi integriraju specijalizirane strojeva raunalnim kontrolnim mehanizmima. Stroj

radi samostalno, a radnik kontrolira signale (vizualne, akustine) o procesu koji je u tijeku.

4Stroj npr. pere rublje, a ovjek ga stavlja u pogon, kontrolira i sl. a da pritom ne zna kako stroj i detergent uistinu peru.5U posljednjih 50-tak godina u graditeljstvu se pojavljuju sintetski materijali/sirovine s projektiranim poeljnim svojstvima npr. termoizolacijekoje mogu biti u vlazi, hidroizolacije koje podnose ekstremna mehanika naprezanja, vodootporne drvene graevinske ploe, stakla sposebnim termodinamikim i mehanikim svojstvima, itd.6Naunik egrt kalfa majstor


11/191


10/190

1.6. INDUSTRIJA i GRADITELJSTVO

U emu su razlikeizmeu industrije i graditeljstva, izmeu industrijskog igraditeljskog proizvoda? Zgrada je uvijek unikat industrijski proizvod je serijski, tipski;

Industrijski proizvodi su komponente graevina (opeka, prozor, itd.) Graevine imaju dugi vijek trajanja industrijski proizvodi bitno krai; Industrijskim proizvodima cijene padaju protokom vremena zgradama esto rastu; Obraun je kod industrijskog proizvoda jednostavan: koliina robe x cijena - plaanje nakon

isporuke (gotove) robe. Naprotiv, u graditeljstvu je obraun sloen jer svaki rad ima svoju cijenukoja se ugovara prije poetka, a djelomino i plaa prije zavretka posla.

Sredstva rada su kod industrijske proizvodnje nepomina kreu se samo proizvodi tijekom rada, izatim od proizvoaa do potroaa. U graditeljstvu je obrnuto sredstva rada su u pokretu, aproizvod je nepokretan.

Proces proizvodnje u industriji je koncentriran na jednom mjestu i u neposrednoj je blizini upravepoduzea. U graditeljstvu je proces proizvodnje rascjepkan, obavlja se na vie mjesta, tj. nasvakom gradilitu. Gradilita su udaljena od uprave i meusobno.

U graditeljstvu, klimatski uvjeti utjeu na tijek, ritam i organizaciju proizvodnje .

Graditeljstvo koristi konglomerat zanatskih, manufakturnih i industrijskih tehnologija, a njegoviproizvodi nisu slini industrijskoj robi niti po trajnosti, niti po financijskoj, simbolinoj ili kulturnoj vrijednosti.

1.7. TEHNIKA I TEHNOLOGIJA

Tehnikaje vieznaan pojam. Izvorno znaenje dolazi od grke rijei "tehne" [] = vjetina, umijee.

Tako se i danas ovaj pojam upotrebljava u irem smislu, kao npr. tehnika crtanja, sviranja, plesa, vladanjaloptom i sl. U uem smislu rijei, pojmom tehnika eli se oznaiti skup svih sredstava za rad i svih radnihprocesa kojima se ovjek slui u nekoj odreenoj proizvodnji.

Tehnologija(od grkog "tehne" [] = umijee i "logia" [] = znanost) se upotrebljava danas udva znaenja:

znanost ili skup znanja i vjetina o fizikalnim, kemijskim, mehanikim i drugim postupcima obrade iprerade sirovina, i

skup postupaka ili tehnika logiki povezanih u jedinstven proces koji se primjenjuje u nekojproizvodnji (tehnoloki proces)


12/191


11/190

2. MANAGEMENT

2.1. DVIJE OSNOVNE VRSTE MANAGEMENTA

Management je pojam koji se koristi u mnogobrojnim znaenjima vezanim na upravljanje i (ruko)voenje.U okviru naeg razmatranja vrlo bitno je razlikovati:

upravljanje proizvodnjom (engl.production management)od (iz)voenja poduhvata (engl.project management).

Upravljanje proizvodnjom ili poslovodstvo (production management )jeodravanje veuhodanog proizvodnog ili radnog procesa npr. tvornice, fakulteta, eljeznice, itd.

Rukovoenje projektom ili poduhvatom (project management)je izvedba poduhvata, npr.: snimanje filma,gradnja kue, pokretanje proizvodnje novog tipa automobila, osnivanje sveuilita, i sl.

Takvi projekti/poduhvati i mnogo su kompleksnije aktivnosti od nastavljanja proizvodnje - npr.: postojeegmodela automobila, ili odravanja uhodane nastave.

2.2. IZVOENJE projekta/PODUHVATA7 PROJECT MANAGEMENT

U trinim ekonomskim sustavima graevinska proizvodnja zasnovana je na pretpostavci da je svakigraevinski poduhvat zasebna i specifina ekonomska, administrativna, tehnika i produkcijska situacija ida je treba posebno strukturirati (project management).

Graevinska proizvodnja je dio ve

eg projekta/poduhvata koji uklju

uje i koncipiranje investicije, artikulacijuzadatka, formulaciju projekta/nacrta i, na kraju, koritenje zgrade/proizvoda.

Projektanti i graditelji sudjeluju u dijelovima tog procesa.Investitori sudjeluju od poetka do kraja od koncipiranja projekta, osiguranja zemljita i izvora financiranjado koritenja zgrade.

Dijelovi aktivnosti na takvim projektima ipak se odvijaju kao uhodana proizvodnja (npr.:razrada normativno-tehniki determiniranih dijelova projekta, administrativni poslovi i procedure, industrijska proizvodnjamaterijala i elemenata, standardni poslovi graenja, itd.).

Dakle, u suvremenom produkcijskom kontekstu, kao to su i pokazale sheme na str.8 promijenjene su

tradicionalni poslovi i uloge: arhitekatakoji postaju i koordinatori i manageri investitora koji su u pravilu institucije ili korporacije a mnogo rjee pojedinci korisnika,koji zato ne participiraju u projektu nego njihove interese interpretiraju i zastupaju:

o eksperti investitorske institucije/korporacijeo zatim, dravakoja kroz vladine agencije odreuje/propisuje

tehnike i prostorne standarde uvjete zatite zdravlja i okoline

o kao i financijske institucijekoje definiraju kreditnu sposobnost i ostale oblike financijskediscipline

7Vidi uvodne definicije.


13/191


12/190

izvoaakoji vie nisu majstori s pomonicima niti pojedini inenjeri sa svojim radnicima negotvrtke s interdisciplinarnim timovima eksperata koji imaju znanje i vjetinu8voenja i koordinacijespecijaliziranih podizvoaa(kooperanata, engl: subcontractor)

Glavni izvoa okuplja specijalizirane podizvoae (npr.: za eline konstrukcije, za armirani beton, zaaluminijska proelja, za klimatizaciju, za elektroinstalacije i sl.) svaki put u novom sastavu za izvedbunovog projekta/zgrade prema kriterijima cijene, brzine, kvalitete i sl.

Organizacija koja vodi gradnju i koja je glavni izvoa u naelu nema proizvodnih sredstava ni osobljanego samo znanje o ukupnom procesu i metodama organizacije tog procesa.

Glavni izvoaangaira i rukovodi podizvoaima i on je za njih naruilac zapravo investitor.Outsourcing9je ameriki termin koji opisuje poslovnu praksu u kojoj tvrtka zapoljava samo djelatnike kojise bave osnovnom (core) djelatnou, a za sve pomone poslove i usluge se angairaju druge kompanije idobavljai (transport, dostava, kopiranje, raunovodstvo, pravna sluba, catering su veuobiajeni oblici

outsourcingakod nas).

2.3. OSOBINE PROJEKATA/PODUHVATA

Projekt / poduhvat je niz aktivnosti kojima se postie jasan cilj unutar zadanog vremena.

Projekti/poduhvati imaju sljedee osobine: jasan cilj, tj. definiranu promjenu postojeeg u eljeno stanje; unikatnost, tj. nemogunost da budu u svemu unaprijed uvjebani; odreeno:

o vrijeme,o proraun,o izvoaki tim,o tehnologiju ili tehniku izvedbe,10

Ciljdefinira, odreuje projekt - prema uspjenosti ostvarenja cilja mjeri se i uspjenost projekta

SMARTkriteriji formulacije projekta:o Specific specifini, unikatnio

Measurable mjeriviprema postignutim rezultatima, prema mjeri ostvarenjaciljao Agreed-to, Acceptable akceptirani, prihvaeni ili prihvatljivi ,o Realistic realistiniu datostima resursa od tehnolokih, financ., do

ljudskiho Time terminated teminirani , vremenski ogranieni

8know-how9Out vanjski + source- izvor10Resursi ili sredstva su: vrijeme, novac, ljudi i raspoloiva tehnologija, a mogu biti i drugi elementi npr. politi ki utjecaji koji se na kraju svodena poetna etiri. Vrijeme je neobnovljivi resursi uvijek se zasebno razmatra.


14/191


13/190

Organizacija projekta / poduhvata mogua je ako je on: planiran - planiranjeje predvianje, strukturiranje, modeliranje buduih dogaaja, tj. sagledavanje

i (po mogunosti) izbjegavanje problema, tj. rjeavanje problema dok su "daleko" u vremenu. praen - praenje (monitoring) je uspostava mjerila uspjenosti provedbe/izvedbe u odnosu na

planom predvieno trajanje i troak kontroliran - kontrolaje utvrivanje :

o nepredvienih ili nepredvidivih okolnosti nastalih tokom izvedbe odn. provedbe , a potom,o utvrivanje veliine odstupanja od terminskog plana i financijskog prorauna

revidiran - revizijajepromjena plana :o radi prilagodbe nepredvienim ili nepredvidivim okolnostima nastalim u izvedbi/provedbi

plana, i potom,o odreivanje novih vremenskih i financijskih parametara plana

Budui da se ni u jednom planiranju ne mogu sagledati svi elementi koji utje u na realizaciju (via sila,isputeni imbenici i sl.), planovi moraju biti tako strukturirani da se mogu kontinuirano revidirati i da svi

sudionici nakon revizije znaju sve reperkusije vezane na njihove pojedinane zadatke tj. planovi trebajuimati preglednost i hijerarhiju.

Planovisu programi rada - raznih kompleksnosti za razliite potrebe. Vidi u nastavku (2.4.) standardnerazine kompleksnosti plana u graditeljstvu

2.4. RAZINE PLANIRANJA

U graditeljstvu se planira s razliitim razinama preciznosti prema fazama provedbe projekta i specifinimpotrebama sudionika.

Investitorska organizacija trai planove koji obuhvaaju proces od osiguranja terena doproduktivnog koritenja zgrade. Investitor je prvenstveno zainteresiran za kontrolu i praenjedinamike troenja kapitala kao i za ostale globalne strateke odluke koje se tiu voenja projekta.Tijekom provedbe projekta investitor pomou plana prati proces (monitoring).

Projektantska organizacijapriprema investitoru planove za potrebe donoenja stratekih odluka.Ukoliko postoji voditelj projekta (project manager) onda e ta osoba prirediti, pratiti i kontroliratiplanove.Sam proces projektiranja takoer se mora planirati da bi se odredila struktura projektnog tima, brojizvritelja, cijena, rokovi, itd.Plansko strukturiranje projekta omoguava da se projektiranje prati i kontrolira.

Izvoa je onaj izmeu tri partnera koji najvee napore ulae u planiranje procesa graenja, jerse efekti dobro planiranog, paljivo praenog i kontroliranog projekta neposredno odraavaju naprofitabilnost posla. Izvoako planiranje dijeli se na:

o Planiranje za ugovaranje gdje se prvenstveno procjenjuju potrebna sredstva u smislu cijene(financijski budet).

o Planiranje izvedbe procjenjuje sredstva u terminima vremena (vremenski budet) i drugeresurse.

Planiranje za ugovaranje i planiranje izvedbe zajedno odreuju financijske tijekove, tj. dinamiku troenjasredstava.


15/191


14/190

2.5. RAZVOJ METODA PLANIRANJA

Metode planiranja razvijale su se prvenstveno za (logistiku, inenjerijsku i taktiku) pripremu vojnihoperacija. Danas najee koriteni vremenski i mreni planoviosmiljeni su u amerikoj vojsci.

Nazivaju se i operativni planovi jer su logiki strukturirani i prireeni za izvedbu u realnom vremenu spoznatim izvoaima da bi ih se razlikovalo od nestrukturiranih zamiljaja i nakana koji se takoer estonazivajuplanovima

Nakon nekoliko godina vojne primjene uli su u civilnu: vremenski po zavretku 1. svjetskog rata, amreninakon 2. svjetskog rata.

Vremenski (operativni) planovi vidi primjere i objanjenja na str. 17 i 18

Nekoliko godina prije 1. svjetskog rata Henry Gantt, ameriki vojni savjetnik, formulirao je jednostavnugrafiku metodu koja na oigledan nain prikazuje redoslijed aktivnosti u realnom kalendarskomvremenu.11

Njegova metoda artikulacije plana vojne operacije ili nekog drugog poduhvata bila je brzo prihvaena kaometoda zapisivanja odluka o strukturiranju procesa / aktivnosti.

Vremenski plan ili gantogram12moe izraditi samo ekspert koji poznaje konkretnu vojnu operaciju odnosnoprojekt / nacrt i opu tehnologiju izvedbe.

Dakle, vojni poduhvat mogu isplanirati stratezi koji znaju i istovremeno mogu analizirati sve logisti ke i

taktike aspekte zamisli; izvedbu zgrade moe isplanirati inenjer koji poznaje sve bitne imbenikepoduhvata: projekt, lokaciju, tehnoloka sredstva, klimu, itd.

Radi se u biti o (analognoj) metodi koja pomae jednom organizatoru i njegovom timu da jednoznanonotiraju i kasnije komuniciraju odluke o nainu provoenja aktivnosti.

Mreni (operativni) planovi vidi primjere i objanjenja na str. 19-25

Meutim u 2. svjetskom ratu zamiljani su poduhvati ija je sloenost nadilazila sposobnost pojedinca dapamti podatke i upravlja elementima procesa. Taktike i logistike razrade operacija (npr.: saveznikaiskrcavanja u Africi, Siciliji i Normandiji) bile su previe opsene i sloene da bi ih bilo koji pojedinac iligrupa u timskom naporu mogli domisliti.

Bilo je potrebno pronai metodu planiranja operacije bez poznavanja unutranje logike svakog njenogelementa.Da bi se to moglo postii procesi su ralanjeni do pojedinih nedjeljivih aktivnosti definiranih trajanjem,resursima, i povezanou s ostalim aktivnostima.

Tako definirani dijelovi procesa bili su formalno logiki entiteti kojima se moglo pomou algoritamskihmetoda13simulirati razne varijante operacija.14

11Prvi planovi koji su ukljuili ne samo trajanje nego i realno vrijeme kao jedan od planskih elemenata bili su eljezniki redovi vonje.12Grafiki prikaz dobio je po autoru naziv gantogram kasnije i vremenski plan, Time table ili Barchart(asocijacija oblika bar= preka).


16/191


15/190

Mreno planiranje (Network analysis)je prvobitni i generiki naziv za tu metodu (tehniku) planiranja nastaozbog izgleda dijagrama kojima se zapisuje plan.

Tijekom 50-ih godina metode mrenog planiranja razvijale su se prema raunalnoj obradi i postupno seirile iz vojnih u planiranje drugih projekata / poduhvata. Nazivane su razliito ovisno o prioritetimaplanske kontrole koje su ostvarivale:

PERT (Program Evaluation and Review Technique) tehnika procjene i revizije programa vrsta jemrenog plana koji je razvila amerika Mornarica za koordinaciju projekta raketnog naoruanjaPolaris.

CPM (Critical Path Method) metoda kritinog puta koju su razvili strunjaci kemijskog koncernaDuPont i matematiari firme Remington Rand.

MPM (Metra-Potential-Methode) metoda koju u Francuskoj razvija tvrtka SEMA.

Iz spomenutih metoda postepeno se razvio itav niz novih koje su prilagoene raunalnoj obradi, kao to je

npr. MS Project koji je u irokoj upotrebi u raznim poslovodstvima, a koristi se i na vjebama POG-a.

Sistemska istraivanja takoer su, uz metode/tehnike mrenog planiranja, posljedica gore opisaneznanstvene analize (ralambe) sustava i procesa na formalno-logiki jasno definirane entitete.

Od polovice 20. st. metode sistemskih istraivanja se primjenjuju i na znanstvenu interpretacijuarhitektonskih ostvarenja.

Horst Rittel, Archer, Jones, Broadbent i drugi razvijaju opsena sustavna i znanstveno fundiranaistraivanja djelotvornosti zgrada (performance) iz raznih aspekata (fleksibilnosti, utroka energije,ekonomskih parametara, utjecaja zgrade na okoli, itd).15

13Koje su artikulirali logiari i matematiari.14Koristei razliite parametre ili promjenjive rubne uvjete.15Znanstvenost u diskursu Bauhausa i formativnog perioda moderne arhitekture izmeu 2 svjetska rata bila je u velikoj mjeri deklarativna.Odnosila se uglavnom na inenjersko-konstruktivni i higijensko-sanitarni aspekt (i to, u potonjem slu aju, na bazi pogrenih medicinskihdoktrina).


17/191


16/190

2.6. OSOBINE OPERATIVNOG PLANA

Operativni plan podrazumijeva hijerarhijski skup planova koji su potrebni za uinkovito rukovoenje nekimprocesom.

Plan neposredno odgovara na pitanja u kojem e se tehnolokom redoslijedu i kojem vremenskomrazdoblju odvijati planirani radovi. Posredno takoer govori u kojem e se redoslijedu i vremenskomrazdoblju u rad ukljuiti pojedini specijalizirani izvritelji, strojevi i ostali resursi.

Odgovore na ova pitanja moe se dati ako se u asu izrade plana dobro poznaje budua graevina, mjestograenja, ugovorene obaveze, raspoloivost radne snage, strojeva i ostalih resursa, njihov proizvodniraspored na buduem gradilitu, predvieni rok dovrenja graevine i sve ostalo potrebno od sluaja dosluaja.

Plan mora biti 16

potpun (to se ogleda u neprekinutom lancu tehnologije, u jasnoi i jednoznanosti opisa); pregledan (da se odabere pogodna grafika predodba koja mora biti razumljiva i lako itljiva); obnovljiv, tj. mora se moi ponovno uspostaviti (rekonstrukcija ako tijekom realizacije doe do

izmjena ).

Osnovni plandaje odgovore na osnovna pitanja: Kojim e se tehnolokim redoslijedom odvijati radovi? U kojem e se vremenskom razdoblju odvijati radovi? Koliko e ukupno trajati graenje? Koliko e ukupno kotati gradnja?

Pratei planovi razrauju Osnovni plan prema konkretnim potrebama koje zavise od kompleksnostiprojekta , naina financiranja, uvjebanosti i iskustva izvoaa i sl

Svaki pratei planslui konkretnomplaniranju izvedbe i trebao bi u realnom kalendarskom vremenu,sagledati: redoslijed i trajanje svake aktivnosti broj i strukturu potrebne radne snage, broj i struktura potrebnih radnih sredstva (graevinski strojevi, transport, skele i sl.) koliine i vrste materijala i opreme koja se ugrauje potrebna financijska sredstva

16vidi 2.3. osobine projekata/poduhvata


18/191


17/190

2.7. VRSTE OPERATIVNIH PLANOVA

U organizaciji izvedbe tehnoloki raznorodnih i kompleksnih poduhvata kao je izvedba zgrade se najeeprimjenjuju: gantogram i mreni plan.

Histogram i ciklogram se koriste u repetitivnim i tehnoloki homogenim poduhvatima niskogradnje.

2.7.1. GANTOGRAM ili vremenski, linijski, terminski plan17(engl:Time table, Barchart)Gantogram je grafika metoda za planiranje radova/aktivnosti. Njihov je raspored prikazan horizontalnimlinijama duljine proporcionalne trajanju aktivnosti. Na apscisi jevrijeme, a na ordinati su aktivnosti.

aktivnosti vrijeme (dani, tjedni ,mjeseci )br opis 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 211 iskolenje2 iskop

temelja

3 armaturatemelja

4 betoniranjetemelja

5 oplatazidova-

jednastrana

6 armaturazidova

7 oplatazidova-zatvaranje

8 betoniranjezidova

9 oplatastropa

10 armiranjestropa

11 betoniranjestropa

Gantogrami su najrazumljiviji i najrasprostranjeniji oblik planova. Pokazuju kad pojedina aktivnost trebazapoeti, koliko treba trajati i na koji nain se preklapa s iduim fazama posla.Dobre osobine:

jednostavnost za izradu i koritenje, preglednost i zbog toga razumljivost needuciranim korisnicima jednostavan prikaz izvrenja plana.

Loe osobine: ne pokazuje vezu izmeu pojedinih aktivnosti, sve aktivnosti imaju jednak prioritet izvrenja.

17Ili hodogram u politikom argonu.


19/191


18/190

2.7.2. HISTOGRAM povezani vremenski plan ili plan sredstava pokazuje potrebnu koliinusredstava:

radna snaga, mehanizacija,

materijal, financije, i sl.

Primjenjuje se za prikaz potrebnih sredstava (resursa): radne snage, mehanizacije, materijala, financija,vremena.

Ovaj histogram pokazuje superponiranjem nekoliko gantograma koliko je svaki dan ljudi na gradilitu imjerodavan je za dobavu hrane ili odreivanje veliine autobusa koji dovozi radnike i sl., a moe posluiti iza grubu procjenu sredstava potrebnih za tjedne ili mjesene plae i sl.Za procjenu potrebnih resursa treba znati kapacitet pojedinog stroja ili radne uinke odabrane/ primijenjenetehnologije .Kapacitet je koliina proizvodnje u jedinici vremena.Ovisi o konkretnim uvjetima rada (npr. rad na visini, zimi, nou, po kii, vruini smanjuje kapacitet u odnosu

na standardne uvjete rada).Kapacitet se moe procijeniti temeljem graevinskih normi ili iskustveno.18

2.7.3. CIKLOGRAM

Ciklogram je gantogram unaprijeen / razvijen oko 1950. g., za graevinske radove koji se ciklikiponavljaju i odvijaju po naelima lanane proizvodnje sline industrijskoj npr. repetitivne konstrukcijehala, katova nebodera, cesta i sl.

18Vidi - Deterministiko i stohastiko odreivanje trajanja aktivnosti, str 21.


20/191


19/190

2.7.4. MRENI PLANOVI

Mreno planiranje (network analysis, critical path method / analysis) omoguava manipuliranje planskimpodacima matematiko-logikom raunalnom tehnikom i zbog toga brzu mogunost detaljnog pregleda

plana (monitoring) i brzu promjenu neke od varijabli.

Bitne razlike mrenog plana i gantograma su: mreni plan nije u mjerilu, on pokazuje logike veze i meuzavisnost svake aktivnosti sa svakom drugom.

Mreni planovi su logiki dijagrami.

Crte pokazuje jednostavan strijelni dijagram.

Svaki krug predstavlja dogaaj, kao to je poetak jedne vrste posla (aktivnosti) ili zavretak tog zadatka

(aktivnosti). Strelica koja povezuje bilo koja dva dogaaja predstavlja aktivnost ili zadatak koji mora bitiizvren prije nego se budui dogaaj moe smatrati realiziranim. U ovom primjeru su dakle etiri aktivnostikoje povezuju pet dogaaja.Brojevi koji su upisani u krugove identificiraju dogaaje. Oni omoguuju da se dogaaji i njima pridrueneaktivnosti jednoznano oznaavaju. Tako strelica koja povezuje dogaaj (1) i (4) moe biti opisana kaoaktivnost (1-4). Ovako oznaavanje je karakteristino za sve strijelne mree i neophodno za one koje sukompjutorski procesirane.Logino znaenje dijagrama je u tome da se dogaaj (4) ne moe smatrati realiziranim ukoliko sve triaktivnosti koje vode do njega nisu izvrene. Tek tada aktivnost (4-5) moe zapoeti.


21/191


20/190

2.8. IZRADA OPERATIVNOG PLANA

Izrada gantograma ili mrenog plana, pomou raunalnog programa ili bez njega, zahtijeva sustavnupripremu .

Prvo je potrebno razaznatito je aktivnost?19Aktivnost je tehnoloki uvjetovan posao potreban za realizaciju planiranog projekta.Osnovna osobina aktivnosti je neprekinuto trajanje.Aktivnost moe, uz trajanje, zahtijevati i druge resurse izvoae, mehanizaciju, materijal / sirovine /opremu.

Dogaaj jepoetak i/ili zavretak aktivnosti.Dogaaj i aktivnost su komplementarni kada je odreen jedan i drugi je poznat.

Vrlo je vano razumjeti da aktivnosti nisu identine trokovnikim stavkama npr.: pod stavkom

trokovnika:

broj opis mjera koliina Jedininacijena

Ukupna cijena

A.IV.1. Zidanje nosivih zidova punom opekomNF, MO 10, debljina zida 38 cm,produenim mortom MM 5. m3 112,8 1.180 133.104

krije se nekoliko aktivnosti barem onoliko njih koliko zgrada ima katova.

Analizom projektaitrokovnika prepoznajemo pojedine radneaktivnosti,a zatim im odreujemopotrebno vrijeme, izvrioce i materijal za izvedbu.

Za planiranje su posebno bitne aktivnosti kojeneproizlaze iz analize projekta i trokovnika nego iz drugih(kontekstualnih) datosti to sutehnoloke i organizacijskeaktivnosti koje imaju samo vremenskukomponentu tj.

ili trajanje:o tehnoloke su npr. stanke

od betoniranja do skidanja oplate i optereivanja konstrukcije ili trajanje suenja laka na parketima ili

vrijeme potrebno za vezanje ljepila za ploice i sl.o organizacijske stanke proizlaze iz ogranienja

raspoloive radne snage, mehanizacije, i sl isporuke/nabave materijala ili opreme radne satnice, (praznici i neradni dani), transporta, klimatskih okolnosti efikasnosti financiranja i sl.

ili istovremenostkao tehnoloki/organizacijski preduvjet za nastavak izgradnjeo vidi primjere u mrenim planovima na str. 22 i 24 prividna aktivnost

19Vidi - Mreni planovi, str 19.


22/191


21/190

2.8.1. OSNOVNI KORACI ZA PRIPREMU PLANIRANJA:

a. IDENTIFIKACIJA aktivnostii njihov REDOSLIJED ovise o osobinama projektakoji odreuje:

tehnologiju graenja( potrebna mehanizacija, prefabrikacija i sl)

vrste i koliine radova( struktura i broj radne snage i sredstava, materijala)

tehnoloke stanke(vrijeme vezanja betona, suenja podloga, buka, nalia)

organizacijske stankesu takoer aktivnosti jer troe vrijeme neobnovljiviresurs takoer su odreene osobinama projekta jer na njih utie:

kalendarsko vrijeme realizacije projekta (raspored dravnih praznika,predvidive klimatske okolnosti)

stanje na konkretnom tritu (rokovi isporuke materijala, opreme ,

mehanizacije , dostupnost specijalizirane radne snage)

b. TRAJANJE aktivnostimoe biti utvreno:

b.1) STOHASTIKOM METODOM tj.procjenom temeljenom na:o iskustvu, i/ilio na informaciji dobivenoj od neposrednog izvritelja (kooperanta, podugovaraa), i/ilio statistikom procjenom vjerojatnosti trajanja

Trajanje aktivnosti moe se, ovisno o eljenoj sigurnosti, stohastiki procjenjivati kao:o minimalno ili optimistiko,o najvjerojatnije,o maksimalno ili pesimistiko.

b.2) DETERMINISTIKOM METODOMtj.: izraunom trajanja aktivnosti iz poznatih podataka:

koliine rada,

uinka (normativa) radnika i mehanizacije

raspoloivih resursa :

dostupnog/raspoloivog/primjenjivog broja radnika i mehanizacije ostvarivog broja sati rada uvjetovanih tehnolokim i organizacijskim

stankama


23/191


22/190

2.8.2. PRIMJERI MRENIH PLANOVA

Mreni plan zajednostavni projekt kao to jepostava kioskaizgleda ovako:

DOGAAJ1 poetak2 iskop gotov3 betoniranje gotovo4 dopremljen kiosk5 kiosk postavljen6 kraj pod kioskapostavljen. okoli ureen

AKTIVNOST

1-2 iskop2-3 betoniranje temelja i

podloge poda kioska1-4 doprema dijelova kioska3-4 prividna aktivnost4-5 montaa kioska5-6 postava poda u kiosku3-6 ureenje okolia

KRITINI PUTdebela strelica

Prividne aktivnostine predstavljaju stvarni rad (prema tome nemaju niti trajanje a niti druge resurse rad,materijal) nego pokazuju tehnoloku ili organizacijsku zavisnost izmeu dviju razliitih aktivnosti.U ovom sluaju montaa kioska (4-5) moe poeti ne samo nakon betoniranja (2-3) nego mora i doekatidopremu dijelova kioska (1-4).

Trajanjeaktivnosti upisano je iznad strelice - npr.: za ureenje okolia (3-6) iznosi 4 dana.

Iznad dogaaja (krugova) su upisana najranija vremena odvijanja. Dobivena su dodavanjem sva trajanjasvih prethodnih aktivnosti tj zbrajanjem s lijeva na desno.

Najkasnije vrijeme do kojeg dogaaj mora biti zavren upisani ispod dogaaja (krugova) dobiveni suoduzimanjem trajanja aktivnosti od kraja, tj. od dogaaja 6.

Kritini putje slijed aktivnosti i dogaaja gdje su najranija i najkasnija vremena ista.

Kritini put je vano znati jer svako kanjenje na tom putu izaziva kanjenje cijelog projekta.

Kod aktivnosti koje nisu na njemu postoji neka vremenska rezerva ili slobodni tok ili engl.:free float(vidivorni prikaz mrenog plana na str.25)

Tako u gornjem primjeru betoniranje moe biti gotovo (dogaaj 3) najranije nakon tri dana, ali moe ikasniti do isteka petog dana a da time ne produi trajanje projekta.


24/191


23/190

Jo jedan primjer mrenog plana za izgradnju nadstrenice na terenu u padu.Temelj A je jednostavniji i manji od temelja B koji slui i kao potporni zid.elina konstrukcija nadstrenice mora biti postavljena na precizno izvedene stope

Zato se prvo na temelj B postavlja predgotovljeni vijenac a zatim prema njemu dodatno betonom nivelirajutemeljne stope ATek nakon toga moe zapoeti montaa eline konstrukcijeIzmeu postave betonskog vijenca B i niveliranje temelja A postoji kauzalnost tzv. prividna aktivnostoznaena crtkanom linijom na strijelnom prikazu (vidi str. 24).

A B

Na sljedee dvije strane prikazan je istimreni plan jedanput ispisan kao STRIJELNI a potom kaoVORNI


25/191


24/190

STRIJELNI PRIKAZ MRENOG PLANA IZGRADNJE NADSTRENICE


26/191


25/190

VORNI PRIKAZ MRENOG PLANA IZGRADNJE NADSTRENICE


27/191


26/190

2.8.3. PRIKAZI I ITANJE PLANOVA

Mreni plan, osobito kada je ispisan kao vorni plan daje sve podatke potrebne za voenje projekta.

Osobito su korisni podaci o najranijem /najkasnijem poetku/zavretku radova tj. jasno odreivanjeterminske fleksibilnosti za svaku aktivnost - free float(vidi str.22, 25).

Ali, i strijelni i vorni prikaz mrenog plana su teko itljivi i razumljivi na prvi pogled.Zato se esto mreni plan ispisuje i kao gantogramjer su tada trajanja i rasporedi aktivnosti jasni zbogispisa u mjerilu.20

Kada je mreni plan prikazan kao gantogram mogu biti pokazane i veze izmeu aktivnosti.

A veze aktivnosti A

B B

Prioritet izvrenja najee je oznaen isticanjem aktivnosti/dogaaja na kritinom putu debljom ilicrvenom crtom.21

Raunalni programi za mreno planiranje (npr. MS project) omoguuju itav niz naina ispisa premaprioritetima koji se ele pokazati.

Kod upisa podataka veze aktivnosti definiraju u svim kombinacijama start to start, start to finish, finish tostart, finish to finish.22

Veze start to start i finish to finish su zapravou predraunalnoj fazi izrade mrenih planova bile nazivaneprividnim aktivnostima tj. dogaajima povezanim tehnolokom/organizacijskom kauzalnou.

20Vidi gantogram, str. 17.21Vid i kritini put, str. 22-25.22Vidi upute uz auditorne vjebe (PPT file) i tutorial uz program MS project.


28/191


27/190

Mreni plan izgradnje nadstrenice izraen raunalnim programom MS project prikazan kao povezanigantogram


29/191


28/190

3.

POSLOVI, POSTUPCI I SUDIONICI PROCESA GRAENJA

3.1. PRIPREMNI RADOVI PROJEKTNO-TEHNIKA DOKUMENTACIJA

kratice i definicijaMGPU Ministarstvo graditeljstva i prostornog ureenjaZPUG Zakon o prostornom ureenju i gradnji (NN 76/2007, 38/09, 55/11, 90/11, 50/12)ZPNIZ Zakon o postupanju s nezakonito izgraenim zgradama (NN 86/2012)IP idejni projektGP glavni projektLD lokacijska dozvolaGD graevinska dozvolaRUG Rjeenje o uvjetima graenjaAS arhitektonska snimkaSIS snimka izvedenog stanja

GBP graevinska (bruto) povrina (Pravilnik o nainu obrauna povrine i obujmau projektima zgrada NN 90/10, 111/10. 55/12)

Graevinska bruto povrina obraunava se na slijedei nain:koeficijent

zatvoreni dijelovi svake nadzemne etae zgrade mjereni na vanjskoj plohi zavrenog proelja 1

balkon, nenatkrivena terasa, natkriveni prolaz, nadstrenica 0,25

loa i otvoreno vanjsko stubite 0,75

garae, parkiralini prostor (najmanje 75% volumena ispod povrine konano ureenog terena) 0,25

natkrivena terasa i podrum (najmanje 50% volumena ispod povrine konano ureenog terena) 0,50

ZPUG-u odreuje 4 grupe zahvata u prostoru:

Jednostavne graevine i radovikao to su septike jame, vrtne sjenice i nadstrenice do 15m2 tlocrtnepovrine, djeja igralita, potporni zidovi do 1,6 m visine, grobnice, kiosci do 12 m2 i sl.). mogu se izvoditibez akta kojima se odobrava graenje na podrujima gdje je to predvieno urbanistikim planovima i uskladu s propisima za tu vrstu graevina/zahvata definirano Pravilnikom o jednostavnim graevinama iradovima (NN 21/09, 57/10, 126/10, 48/11, 81/12)

Male zgrade su zgrade ija GBP nije vea od 400 m2 i zgrade za obavljanje iskljuivo poljoprivrednihdjelatnosti povrine do 600 m2. Za njihovu izvedbu je potrebno Rjeenja o uvjetima graenja.

Velike zgrade (sve ostale osim Posebnih zahvata) grade se temeljem Lokacijske dozvole i Potvrdeglavnog projekta

Posebne zahvate u prostoru u naelu infrastrukturni kao to su ceste, plinovodi i sl.- odreuje Vlada RH.Osim toga u njih spadaju i o svim objektima koji su planirani/locirani na podruju dviju ili vie upanija ilivelikih gradovaZa njih MGPU izdaje Graevinsku dozvolu

3.1.1. INVESTICIJSKI PROGRAM definira priblinu veliinu budue graevine, radni proces, brojzaposlenih, broj korisnika, tehnoloki proces, potrebe za energijom, komunikacijama(elektronikim, fizikim), cijenu izvedbe, nain odravanja, eventualne pretpostavljene profite kodprodaje ili iznajmljivanja, i ostale elemente sustava financiranja. Investicijski program sagledava tagospodarska, infrastrukturna, konzervatorska, ekoloka i druga pitanja iz oba aspekta:

utjecaja okoline na buduu graevinu,


30/191


29/190

utjecaja budue graevine na okolinu .

Kod definiranja investicijskog programa budue zgrade, prioriteti privatnih i korporacijskih investitora razlikuju su odonih dravnih investitora.Privatni i korporacijski investitori u naelu trae tonu projekciju trokova u vrlo ranim fazama projektiranja, vrlokratke rokove izmeu odluke i realizacije, te brzu realizaciju zbog (hipotekarnog) kredita.

Dravni investitori grade iz prorauna. Zainteresirani su za im manje administrativnih, pravnih i tehnikih problematijekom gradnje, a cijena i rok manje su im bitni.

3.1.2. Idejno rjeenje (IR) je prva faza izrade i osnova za izradu IP. Izrada IR podrazumijeva odabirnajpovoljnije varijante od moguih koje se izradom IR provjeravaju, te grafiku provjeru koncepta iprojektnog programa. Izrauje se u mjerilu 1:200 ili 1:500.

3.1.3. Idejni projekt (IP) u MJ 1:200 ili 1:500 je skup meusobno usklaenih nacrta i dokumenatastruka koje sudjeluju u projektiranju kojima se daju osnovna oblikovno-funkcionalna i tehnikarjeenja graevine (idejno-tehniko rjeenje) te smjetaj jedne ili vie graevina na graevnojestici.

Idejni projekt izrauje se za sve vrste graevina. IP ispituje mogua tehnika rjeenja i nastoji optimiratiodabir tih rjeenja u odnosu na unutranju strukturu zgrade i u odnosu na datosti lokacije. Osnovna zadaaIR/IP je da definira distribuciju prostora i namjena, te osnovni oblikovni karakter zgrade.

Zgrade kompleksne prostorne organizacije i tehnoloke opremljenosti (npr. bolnice, fakulteti, muzeji i sl.)takoer se rjeavaju na razini IP. Kod takvih graevina idejni projekt se izrauje radi usklaenja tehnikihpodsustava zgrade (konstrukcije i instalacija) s prostorno-oblikovnim rjeenjem. IP omoguava tonudefiniciju projektnog zadatka i graevinskog programa za izradu glavnog projekta.

Idejni projekt izrauje se u MJ 1:200 ili 1:100 i sadri: nacrte, odgovarajuu posebnu geodetsku podlogu(topografski prikaz s uklopljenim katastarskim planom) s ucrtanom situacijom graevine i ucrtanimsusjednim graevinama, tehniki opis, podatke iz geotehnikih i drugih istranih radova, pokazateljeispravnosti tehnikog rjeenja (mehanike otpornosti i stabilnosti, zatite od poara, opskrbe vodom,odvodnje, nain prikljuenja na prometnicu, promet u mirovanju i sl.).

Na temelju idejnog projekta izdaje se Rjeenje o uvjetima graenja (za male zgrade), odnosno Lokacijskadozvola (za velike zgrade).

3.1.4. LOKACIJSKU DOZVOLU (LD) izdaje nadleno upravno tijelo (tj. ured za poslove prostornogureenja) upanije, velikog grada ili Grada Zagreba, ili Ministarstvo GPU. Lokacijska dozvola jeupravni akt i izdaje se za sve graevine osim za jednostavne graevine i radove i male zgrade.

Lokacijska dozvola definira: oblik i veliinu graevne estice, odnosno obuhvat zahvata u prostoru, namjenu, broj funkcionalnih jedinica, veliinu i GBP graevine poloaj graevine na graevnoj estici (na odgovarajuoj geodetskoj podlozi s uklopljenim

katastarskim planom 1:1000), oblikovanje graevine, ureenje graevne estice (osobito zelenilo i parking),


31/191


30/190

prikljuke graevne estice odnosno graevine na komunalnu infrastrukturu (vodovod,kanalizacija, elektrika, HAKOM, plin, toplovod, kolni pristup, pjeaki pristup),

mjere zatite okolia i sprjeavanja nepovoljnog utjecaja na prirodni i izgraeni okoli (nainodvoenja smea, uvjeti vatrozatite, graditeljsko naslijee, spomenici prirode, vodotoci i

podzemne vode, ostali problemi sanitacije i higijenske zatite, itd.) ispunjavanje ostalih posebnih uvjeta ako su izdani, i dr.

Sve podatke vezane uz gore navedena pitanja daju nadlene slube (gradske/opinske strune slube,komunalna poduzea, zavodi za urbanizam, zavodi za zatitu spomenika kulture i prirode, vodoprivredneorganizacije, MUP vatrogasna brigada, zavodi za zatitu zdravlja, itd.) u obliku tzv. prethodnihsuglasnosti odnosno tehnikih uvjeta za projektiranje.Za ishoenje Lokacijske dozvole izrauje se Idejni projekt. U sklopu upravnog postupka LD potrebno jeishoditi suglasnost svih susjeda.

IDEJNI PROJEKTza LD sastoji se od:

situacije posebnoj geodetskoj podlozi 1:1000, svi nacrti idejnog projekta u mjerilu 1:200 (iznimno 1:500), izjavu projektanta da je idejni projekt izraen u skladu s dokumentom prostornog ureenja na

temelju kojeg se izdaje lokacijska dozvola obrazloenja projekta s opisom funkcionalnih rjeenja, osnovnim energetskim, telekomunikacijskim

i infrastrukturnim parametrima, te iskazom povrina i obraunskih veliina.Prilae se i izvadak iz katastarskog plana, te dokazi o vlasnitvu nekretnine (zemljita ili graevine).

LD izdaje se na temelju Zakona o PUG, podzakonskih propisa donesenih na temelju ZPUG te u skladu sdokumentima prostornog ureenja ueg i ireg podruja (u sluaju neusklaenosti, relevantan je plan viegreda, tj. ireg podruja).

3.1.5. GLAVNI PROJEKT (GP) je skup meusobno usklaenih projekata kojima se daje tehnikorjeenje graevine te dokazuje ispunjavanje bitnih zahtjeva za graevinu i drugih zahtjeva premaposebnim propisima i tehnikim specifikacijama.

Rjeenje o uvjetima graenja i lokacijska dozvola takoer su dio glavnog projekta (uvezuju se u slubeneprimjerke).

Ovisno o tehnikoj strukturi graevine, glavni projekt moe sadravati vie projekata:A. Arhitektonski projekt,B. Graevinski (konstruktivni) projekt,C. Projekt instalacija:

I. Hidrotehnike instalacije vodovod (sanitarni, tehnoloki, hidrantska mrea) kanalizacija (fekalna, oborinska, tehnoloka)

II. Elektroinstalacije jaka struja slaba struja (zvono, interfon, portafon, telefon, kompjuterska instalacija), antenskisustavi (zemaljski, satelitski, kabelski) i tehnika zatita gromobran

III. Termotehnike instalacije: grijanje i priprema tople vode

ventilacija

klimatizacija


32/191


31/190

IV. PlinV. Dizala (osobna, teretna i maloteretna)VI. Ostali instalacijski radovi

D. Projekt ugradnje opreme

E. Elaborati:I. Projekt racionalne uporabe energije i toplinske zatiteII. Projekt zatite od bukeIII. Prikaz mjera zatite od poaraIV. Elaborat zatite na radu

F. Druge potrebne vrste projekata (geodetski projekt, projekt temeljenja, projekt zatitegraevne jame, tehnoloki projekt, projekt krajobraznog ureenja i dr.)

Svaki od gore navedenih projekata izrauje se na osnovi projektnog zadatka koji definira struna slubainvestitora odnosno investitor u dogovoru s projektantima i ovisno o vrsti graevine, a sadri:

situacijski nacrt na katastarskom planu u mj 1:1000 nacrte u mj 1: 100 - svi tlocrti od temelja do krova, sva proelja, svi karakteristini presjeci s

opisima sastava svih presjeka horizontalnih i vertikalnih i elemenata ,opisom prozora i vrata, svimmjerama prostora i konstrukcija.

tehniki opis koji mora sadravati:o projektni zadatak;o opis lokacije (tlo, prikljuci, zelenilo, itd.);o detaljni opis i obrazloenje projektnog rjeenja (dispozicija prostora, funkcionalne veze, obrada

ploha; konstruktivni sustav, materijali; izbor instalacijskih sustava, izbor opreme, itd.);o detaljni opis primijenjenih tehnikih rjeenja s obrazloenjem ugradbenih

elemenata/podsustava (nosiva konstrukcija, pregradni zidovi, podovi, prozori, vrata, fasade,krov);

o popis zakona, normi i propisa primijenjenih kod projektiranja; iskaz koliina (iskaz povrina i obraunskih veliine zgrade, presjeci, energija i sl.); trokovnik procjenu trokova izvedbe ; lokacijskom dozvolom ili zakonom traene istrane radove (geodetske, geotehnike, arheoloke ili

druge); proraune ovisno o projektu ( statiko-konstrukcijske, hidrotehnike, termotehnike,

elektrotehnike, fizikalnih svojstava i dr. ime se dokazuje da je graevina projektirana premaodredbama Zakona o PUGi ostalim propisima;

program kontrole i osiguranja kakvoe; elaborat postupanja sa opasnim otpadom; posebne tehnike uvjete gradnje i nain zbrinjavanja graevnog otpada; u arhitektonskom projektu viestambenih zgrada- plan posebnih dijelova zgrade

Projekti trebaju biti izraeni prema tehnikim uvjetima iz lokacijske dozvole, kao i zakonima i normama kojese odnose na to tehniko podruje (Zakon o zatiti na radu, Zakon o zatiti od poara i pripadajuipravilnici, Hrvatske norme, tehniki propisi i sl., pravilnici za projektiranje zgrada zdravstvene, ugostiteljske,trgovake, kolske, predkolske namjene, itd.). Usklaenost glavnog projekta s vaeim zakonima inormama ovjerava Projektant izjavom koja je sastavni dio glavnog projekta.

Projekte meusobno usklauje Glavni projektant, kojeg imenuje investitor. Projektant i Glavni projektantmoraju biti ovlateni arhitekti ili ovlateni inenjeri. Kod projektiranja zgrada odgovorni projektant redovito


33/191


32/190

je arhitekt (najee i Projektant arhitektonskog projekta), a kod projekata niskogradnje odgovoran jeprojektant graevinskog dijela projekta.

3.1.6. DOZVOLE GRAENJA se razlikuju prema sloenosti graevine ili administrativnog

postupka

Rjeenje o uvjetima graenjaomoguava izgradnju malih zgrada(GBP do 400 m2 i poljoprivrednezgrade do 600 m2). Za ishoenjeRjeenjapotreban je IP.Rjeenje o uvjetima graenjajestupravni akt.Meutim, za gradnju i provedbu strunog nadzora potrebno je osim Rjeenjaizraditi i GP.Taj GP nekontrolira i ovjerava dravno tijelo.Izrauju ga ovlateni projektanti koji su odgovorni za tehniku ispravnost i usklaenost GP-a s RUG,urbanistikim uvjetima, propisima i zakonom.Investitor je prilikom prijave gradilita graevinskoj inspekciji duan dati podatke o GP, a projektanti prilauizjavu da su glavni projekt i izradili.

Potvrda glavnog projekta omoguava izgradnju velikih zgrada (sve ostale zgrade osim posebnihzahvata u prostoru ). Prvo se ishodi se lokacijska dozvolaza koju je tehnika dokumentacija IP. Nakontoga se izrauje GP koji je tehniki dokument za Potvrdu glavnog projekta koju izdaje tijelogradske/upanijske uprave za graditeljstvo.Potvrda glavnog projektanijeupravni akt, ali omoguava graenje na temelju GP ostavljajui na glavnomprojektantu odgovornost za tehniku ispravnost i usklaenost graevine s lokacijskom dozvolom,urbanistikim uvjetima, propisima i zakonom.

Graevinsku dozvoluizdajeMZOPU za posebne zahvate u prostoru( Vlada ih odreuje uredbom ili suplanirani na podruju dviju ili vie upanija). Prvo se izrauje IP i kod MGPU se ishodi se lokacijska

dozvola koja je podloga za nastavak projektiranja na GP.GP je tehniki dokument koji uz ostale imovinsko pravne, komunalne, konzervatorske i i drugedokumente/suglasnosti temeljem kojeg se izdaje Graevinska dozvolaGDjestupravni akt .

Rjeenje o uvjetima graenja i Potvrdu glavnog projekta(i Lokacijsku dozvolu) izdaje nadleno tijelo(ured za poslove graditeljstva) lokalne uprave (upanija, Grad Zagreb ili veliki grad), a Graevinskudozvoluizdaje MZOPU. Ovi akti izdaju se na temelju:

dokaza o vlasnitvu ili o pravu koritenja nad nekretninom na kojoj se gradi i to, u naelu, vaeomkopijom z.k. uloka ili ugovorom / odlukom nadlenog tijela na temelju koje je investitor stekaopravo vlasnitva, pravo graenja ili pravo slunosti;

glavnog projekta, odnosno IP za Rjeenje pozitivne revizije pojedinih projekata iz glavnog projekta iz aspekata:

o mehanike otpornosti i stabilnosti - za zgrade vee od 800 m2 GBP ili s rasponima veim od 10m ili visine vie od 20m (mjereno od dna temelja do vijenca);

o zatite od buke i vibracija - za zgrade vee od 800 m2 GBP, odnosno one u kojima su ureajikoji razvijaju buku veu od 70 dB;

o utede toplinske energije - za zgrade vee od 800 m2 GBP koje su grijane; suglasnosti svih komunalnih i gradskih/opinskih strunih slubi koje su sudjelovale u definiranju

tehnikih uvjeta u LD (gradski urbanistiki zavod, odjel za promet, konzervatorska sluba, slubazatite spomenika kulture i prirode, vodoopskrba, odvodnja, istoa, elektra, HAKOM, plinara,

vodoprivreda, zavod za zatitu zdravlja, MUP vatrogasna brigada); dokaza o plaanju takse za izdavanje akta;


34/191


33/190

dokaza o plaanju komunalnog doprinosa za ureenje zemljita (tj. za komunalno opremanje irazvoj infrastrukturne mree grada: ceste, kanalizacija, vodovod, elektrifikacija, plinofikacija,telekomunikacije, kole, vrtii, itd.).

dokaza o plaanju vodnog doprinosa Hrvatske vode zahtijevaju da projektant priloi tzv.

Analitiki iskaz mjera graevine

Nakon izdavanja akta kojim se dozvoljava graenje i nastupa pravomonosti (15 dana) moe se zapoetigraenje u roku od 2 godine. Graditi se mora u skladu s tim aktom i svim njegovim tehni kim, imovinsko-pravnim i oblikovnim aspektima.

RJEENJE ZA GRAENJEnadomjeta Lokacijsku dozvolui Potvrdu glavnog projektaa izdaje ganadleno upravno tijelo grada/upanije temeljem interventnog kriznog Zakona o postupanju i uvjetimagradnje radi poticanja ulaganja (NN 69/09, 128/10) koji vrijedi do 31. prosinca 2012.23

Zahtjev za donoenje Rjeenja za graenjepodnosi investitor i prilae: tri primjerka glavnog

projekta,pisano izvjee o kontroli glavnog projekta,dokaz da ima pravo graditi na graevnoj esticiodnosno na postojeoj graevini, elaborate o geotehnikim i drugim istranim radovima, tehnoloke,prometne i druge elaborate ako su podaci iz tih elaborata posluili za izradu glavnog projekta.

Nadleno tijelo duno je u roku od 45 danaod dana podnoenja zahtjeva investitoru izdati rjeenje zagraenje ako je uz zahtjev priloio propisane dokumente, ako je glavni projekt izraen u skladuurbanistikim planovima i tehnikim propisima.Ovaj interventni skraeni postupak trebao bi ubrzanjem administrativne procedure smanjiti trokovekamata na kapital uloen u gradilita i time potaknuti investiranje.

Zakon o postupanju s nezakonito izgraenim zgradama(NN 86/2012) definira nain legalizacije zgradaizgraenih bez odgovarajuih dozvola za graenje ili izgraenih protivno aktu za graenje.Ozakoniti se mogu zgrade evidentirane na digitalnoj ortofoto snimci na dan 21.lipnja 2011.godine, a zahtjevza ozakonjenje mora se podnijeti do 30.lipnja 2013. godine.

Zakon propisuje sluajeve u kojima se zgrade ne mogu ozakoniti: gradnja u nacionalnom parku, parkuprirode, spomeniku prirode i parkovne arhitekture, graevine na planiranim koridorima i povrinamaprometnih, energetskih, vodnih i komunikacijskih graevina od vanosti za Republiku Hrvatsku i jedinicelokalne samouprave, gradnja na povrinama predvienim za sadraje upravnih, socijalnih, zdravstvenih,predkolskih, obrazovnih, komunalnih, sportskih, kulturnih i vjerskih funkcija, gradnja unutar arheolokog

nalazita, nelegalna gradnja na podruju upisanom u listu svjetske batine UNESCO-a, na postoje

ojpovrini javne namjene, pomorskom dobru ili vodnom dobru, te gradnja na mei sa drugom graevnom

esticom planiranom za graenje zgrade ako na proelju koje se nalazi na mei ima otvor ili istak kojiprelazi na drugu graevnu esticu.

Ozakoniti se mogu zgrade koje su izgraene u skladu s vaeim planom prostornog ureenja i zgradeizgraene protivno planu, ukoliko njeno ozakonjenje nije iskljueno navedenim sluajevima.Na nezakonito izgraenoj zgradi moe se, protivno prostornom planu, ozakoniti najvie dvije etae od kojih

je zadnja potkrovlje, osim ako odlukom predstavnikog tijela jedinice lokalne samouprave nije odreen veibroj etaa.

23Hrvatski sabor izglasao ga je kao antirecesijsku mjeru 5. lipnja 2009. i izvorno je trajao do 31. prosinca 2010. g. Naknadno je trajanje Zakonaprodueno do 31. prsinca 2012. g. (NN 128/10).


35/191


34/190

Nezakonito izgraene zgrade legaliziraju se donoenjem Rjeenja o izvedenom stanju.Zakon razlikuje etiri razliita postupka:

1)za zahtjevne zgrade - zgrade vee od 400 m2 GBP, zgrade poljoprivredne namjene vee od 1000m2 GBP i zgrade javne namjene bez obzira na povrinu;

2)za manje zahtjevne zgrade - zgrade manje od 400 m2 GBP, zgrade poljoprivredne namjenemanje od 1000 m2 GBP.3)za zgrade manje od 100 m2 GBP i zgrade poljoprivredne namjene manje od 400 m2 GBP.4)za pomone zgrade u funkciji osnovne zgrade, koje su u jednoj etai i tlocrtne povrine manje od

50 m2.

Zahtjevu za ishoenje Rjeenja o izvedenom stanju za zahtjevnu zgraduprilae se: tri primjerka geodetske snimke izvedenog stanja, izraenu od ovlatenog inenjera geodezije,

odnosno kopije katastarskog plana ako je nezakonito izgraena zgrada evidentirana nakatastarskom planu

tri primjerka arhitektonske snimke, koju je izradio ovlateni arhitekt,

izjavu ovlatenog inenjera graevinarstva da nezakonito izgraena zgrada ispunjava bitni zahtjevmehanike otpornosti i stabilnosti prema propisima koji su vaili u vrijeme kada je zgrada graena,

Zahtjevu za ishoenje Rjeenja o izvedenom stanju za manjezahtjevnu zgraduprilae se: tri primjerka geodetske snimke izvedenog stanja, izraenu od ovlatenog inenjera geodezije,

odnosno kopije katastarskog plana ako je nezakonito izgraena zgrada evidentirana nakatastarskom planu

tri primjerka snimke izvedenog stanja, koju je izradio ovlateni arhitekt ili ovlateni inenjergraevinarstva,

izjavu ovlatenog inenjera graevinarstva da nezakonito izgraena zgrada ispunjava bitni zahtjevmehanike otpornosti i stabilnosti prema propisima koji su vaili u vrijeme kada je zgrada graena,

Za ozakonjenje zgrada manjih od 100 m2 i pomonih zgrada do 50 m2 postupak je jednostavniji.

Arhitektonska snimka / snimka izvedenog stanjasadri:1. Podatke o podnositelju zahtjeva i ovlatenom arhitektu.2.. Ope podatke o lokaciji zgrade (ulica i kuni broj; broj katastarske estice i katastarska opina),3. Arhitektonski opis zgrade (arhitektonska struktura i opis dijelova zgrade) nije potrebno za SIS4. Opis instalacija nije potrebno za SIS,5. Iskaz povrina i obraunske veliine zgrade:

graevinska (bruto) povrina, broj etaa i visina zgrade (u metrima),

obraunske veliine zgrade prema posebnim propisima kojima se ureuje obraun komunalnogdoprinosa i vodnog doprinosa,6. Nacrte (tlocrti, presjeci i proelja) u primjerenom mjerilu,7. Foto dokumentaciju (najmanje etiri fotografije u boji ili crno bijele koje prikazuju sva proelja zgrade),8. Opis stupnja zavrenosti zgrade,9. Podatke za obraun naknade za zadravanje zgrade u prostoru prema kriterijima iz Zakona.

3.1.7. TROKOVNICI su sastavni dio Glavnog projekta i opisuju pojedine radova i njihove koliinakao i uvjete izvoenja tih radova.Za potpunost trokovnika bitno je da obuhvaa svi radova potrebnih da se provedu projektirana tehnika

rjeenja tj. sve radove inherentne odabranoj tehnologiji izvo

enja. Projektant u fazi GP daje tzv.projektantske cijene na osnovu iskustveno poznatih uprosjeenih cijena


36/191


35/190

Trokovnici se mogu izraivati na osnovu idejnog, glavnog ili izvedbenog projekta.Oni su u fazi idejnog projekta potrebni za procjenu investicije i ekonomske efikasnosti projektaU GP prvenstveno slue za administrativnu procjenu cijene graenjaTrokovnici u izvedbenom projektu slue formulaciji ugovornog odnosa (ugovora o graenju) izmeu

investitora i izvoditelja. Tada se ustanovljuje licitacijom (jeftimbom) ili neposrednom pogodbom saizvoaem utvruje stvarana cijena radova.Nakon to je ugovor sklopljen trokovnik je izvoau glavni dokument za pripremu gradnje tj za odreivanjekoliine i strukture mehanizacije, radne snage, materijala. Vrlo je bitan za izvoenje gradnje jer se sastojiod pisanih uputa za izvedbu pojedinih radovaDetaljno o trokovnicima vidi poglavlje 4. Trokovnici.

3.1.8. IZVEDBENI PROJEKTse izrauje u skladu s glavnim projektom. U naelu se izrauje samo arhitektonski i konstruktivni izvedbeniprojekt u M 1:50 i veem.

U arhitektonskom projektu izrauju se izvedbeni nacrti (tlocrti, presjeci, proelja), planovi oplate, te ostalinacrti potrebni za izvedbu graevinskih i zanatskih radova (detalji, izvedbeni projekt metalnih fasada,montanih pregradnih stijena, oploenja, stolarije, bravarije, itd.).

Izvedbeni projekt konstrukcije sastoji se od planova savijanja armature s iskazom koliina, te od izvedbenihnacrta metalnih/drvenih konstrukcija.

Sukladnost izvedbenog projekta s glavnim projektom potvruje projektant glavnog projekta.

3.1.9. PROJEKT UNUTARNJEG UREENJA I OPREMANJA definira prostorno, funkcionalno,

tehniko-tehnoloko i oblikovno unutranjost zgrade, a sastoji se od: dispozicija namjetaja i opreme, mikrolokacija prikljuaka svih instalacijskih sustava, projekta sputenih stropova, projekta / odabira podnih i zidnih obloga, odabira / projekta namjetaja, odabira opreme, odabira svih ostalih zavrnih materijala, faktura i boja, odabira (projekta) rasvjetnih tijela.

Projekt unutarnjeg ureenja izrauje se u mjerilu 1:50 do 1:20, uz rjeavanje potrebnih detalja u prikladnom

mjerilu (do 1:1).

3.1.10. PROJEKT HORTIKULTURE I OKOLIAOvim projektom rjeavaju se vanjski prostori lokacije. Projektom se obrauju povrine za ozelenjavanje,promet, povrine za igru i sport (ovisno o programu i ciljevima ureenja). Ovisno o pojedinom projektu,nacrti se izrauju u mjerilu od 1:500 do 1:100.

3.1.11. LICITACIJA IZBOR IZVOAAje postupak transparentnog i strukturiranog nadmetanja za dobivanje posla osnovni kriteriji s

Documents

POG skripta 12-13 s pitanjima na kraju.pdf