Embed Size (px)
Citation preview
PRAVNI FAKULTE 22. novembar 2012.godine
Jovana Vučković
PITANJA IZ UPOREDNIH POLITIČKIH SISTEMA
1.NABROJ OSNOVNE RAZLOGE ZASTO PROUČAVAMO POLITIČKE SISTEME?a) Svijet političkih sistema je raznovrsan i komplikovanb) Smanjivanje neizvjesnosti u političkom sistemu I izvan njegac) Svijet politike je mističand) Kvalitet života zavisi (i) od političkog sistemae) Cijeli svijet je medjuzavisna cjelinaf) Politički sistem ne mirujeg) Koliko svijetova imah) Zašto mali krojač mora poznavati velikoga džinai) Etnocentrizam je socijalna patologija koja se liječi.
2. KONTEKSTUALNA DESKRIPCIJA JE ?
Metoda koja se služi detaljnim opisom jedne pollitičke institucije čitavog političkog sistema jedne zemlje ili grupe zemalja.Nema sistemskog istraživanja bez dobrih deskripcija.
3. PO BLONDELU, DVA SU NEDOSTATKA KONCEPTA DRŽAVE ZBOG KOJIH I KORISTIMO KONCEPT POLITIČKOG SISTEMA KAO ANALITIČKO STEDSTVO?
a) Koncept države nije univerzalan I ne obuhvata čitavo političko područjeb) Država je previše ideološki nastrojena I priznaje postojanje samo onih društvenih grupa koje su
njoj lojalne I koje nju priznaju
4.STRUKTURA POLITIČKOG SISTEMA SE MOŽE DEFINISATI KAO uredjenje ljudi u institucionalno kontrolisane I definisane odnose PRI ČEMU JE INSTITUCIJA ustanovljena norma ponašanja koju priznaje posebna društvena grupa ili čitavo društvo.
5. POLITIČKI SUBJEKTI SU :
a) Političke organizacije: političke partije, politički lobiji, HGO-ub) Država- politička organizacija sasvim posebnog tipac) Pojedinac- kao individua malen I slab, pa otud izražen nalog za udruživanjem( Gregarni nalog) I
potreba mase da bude vidjen
1
6. NACRTAJ POJEDNOSTAVLJEN MODEL POLITIČKOG SISTEMA PO DAVIDU EASTONU I UKRATKO OBJASNI CENTRALNE POJMOVE
7.PO FUNKCIONALISTIMA, RELIGIJA IMA TRI GLAVNE DRUŠTVENE I POLITIČKE FUNKCIJE TO SU :
a) Integrativnab) Normativna c) Regulativna
NAJVAŽNIJA JE INTEGRATIVNA FUNKCIJA KOJA SE ISPOLJAVA kroz doprinos religije izgradnji zajedničkog sistema vrijednosti. On je osnov DINAMIČKOG EKVIBILIJUMA uravnoteženog odnosa inputa I autputa zahvaljujući kojem politički sistem traje I zadovoljava specifične potrebe globalnog društvenog sistema.
8. IZMEDJU DRŽAVE I CRKVE MOŽE DA SE USPOSTAVI TROJAK ODNOS:
a) Državna crkvab) Odvojenost države od crkvec) Saradnja države I crkve
2
9. OSNOVNE KARAKTERISTIKE DRŽAVNE CRKVE U FUNDAMENTALISTIČKIM REŽIMIMA?
a) Poglavar države je ujedno I crkveni poglavarb) Svete knjige su izvor pravac) Crkva obavlja neke važne političke posloved) Državna crkva I religija imaju dominantan uticaj na odvijanje političkog života u zemlji I presudno
utiču na donošenje političkih odluka.
10.IDEOLOGIJA U UŽEM SMISLU JE
Skup ideja koje služe kao osnova za organizovanu političku akciju, njima se nastoji održati, mijenjati ili srušiti postojeće stanje u društvu.
11. KARL MARX I FRIDRIH ENGELS SU SHVATILI IDEOLOGIJU KAO
Iskrivljenu lažnu svijest koju stvaraju dominantne klase, ideologija služi za održavanje postojećeg stanja koje klasama odgovara.
12. FUNKCIJE NEREČENOG DIJELA IDEOLOGIJE:
a) Izbjegavaju se sukobi sa drugim partijama I potencijalnim saradnicimab) Izbjegava se izjašnjavanje o svim političkim pitanjima pri čemu bi može da se pogriješi ili podijeli
članstvo
13.NAVEDI JEDNU MODERNU DEFINICIJU DEMOKRATIJE!
Osnovno značenje demokratije jeste da svi oni na koje odluka ima neki uticaj treba da imaju priliku da učestvuju u njenom donošenju bilo posredno bilo preko izabranih predstavnika.
14. OSNOVNI PRINCIPI DEMOKRATIJE?
a) Učestovanje gradjana u vlasti ( što neznači da svi treba da neposredno vrše vlast)b) Jednakost gradjanac) Politička tolerancijad) Odgovornost vlastie) Jednakost radaf) Redovni sobodni I pošteni izborig) Kontrola zloupotrebe vlasti
15. PO ARENDU LIJPHARTU, POSTOJE DVA MODELA DEMOKRATIJE: VEĆINSKI ILI WESTMINSTERSKI I KONSENZUALNI ILI PREGOVARACKI NAVEDI NJIHOVE OSOBINE!
Većinski ili westminsterski konsenenzualni ili pregovarački
a) Isključiv a) angažovanjeb) Kompetativan b) pregovaranjec) Suparnički c) kompromis
3
16. NACRTAJ MODEL POLITIČKOG SISTEMA PO GABRIJELU ALMONDU I OBJASNI CENTRALNE POJMOVE!
17. ŠTA JE TESTIRANJE HIPOTEZE?
Testiranje hipoteze je pokušaj objašnjenja pojave kojom se istraživanje bavi. Istraživači postavljaju hipoteze pa ih zatim testiraju.Hipoteza je pretpostavka o tome u kakvom se odnosu jedna prema drugoj nalaze pojave koje proučavaju I kako utiču jedna na drugu.
18.U ŠIREM SMISLU IDEOLOGIJA JE :
Pojam sličan pojmu filozofije,to je način tumačenja svijta I društva I odnosa u društvu.
19.EKSPLICITNI DIO IDEOLOGIJE JE dio koji se sastoji iz niza eksplicitnih I ekspresivnih iskaza manje ili vise opštosti kojima se stvarnost objašnjava, opovgavaju suprotna ili samo drugačija stanovišta I predlažu ciljevi za alternativnu buducnost A IMPLICITNI DIO IDEOLOGIJE sadrži ono što se samo po sebi razumijei oko čega nema spora.
20. UPOREDNO ISTRAŽIVANJE POLITIČKIH POJAVA ODVIJA SE PREMA TODU LANDMANU KROZ ČETIRI FAZE ILI SEKVENCE, NABROJ IH!
a) Kontekstualna deskripcija- Metoda koja se služi detaljnim opisom jedne pollitičke institucije čitavog političkog sistema jedne zemlje ili grupe zemalja.Nema sistemskog istraživanja bez dobrih deskripcija.
4
Komunikacija
Artikulacija
Donošenje pravila Agregacija
Primjena pravila Socijalizacija
Presuđivanje Regrutacija
Komunikacija
b) Klasifikacija-je simplifikacija stvarnosti, svodjenje velikog broja istraživanih jedinica na neka njihova svojstva
c) Testiranje hipoteze- Testiranje hipoteze je pokušaj objašnjenja pojave kojom se istraživanje bavi. Istraživači postavljaju hipoteze pa ih zatim testiraju.Hipoteza je pretpostavka o tome u kakvom se odnosu jedna prema drugoj nalaze pojave koje proučavaju I kako utiču jedna na drugu.
d) ) Predvidjanje (prejudikcija)
21. PO DAVIDU ESTONU POLITIČKI SISTEM JE sistem ponašanja definisan po svojoj osnovnoj funkciji a to je autorativna alokacija vrijednosti za društvo.
22. INSTITUCIJA JE (zaokruži tačan odgovor)
a) Norma ponašanjab) Politička organizacijac) Politički cilj joji se želi postići
23.PO MARKSISTIMA OSNOVNA POLITIČKA FUNKCIJA RELIGIJE JESTE DA održava eksploatorske odnose I umanjuje revolucionarni polet .
24. IDEOLOGIJA JE :
a) Pogled na svijetb) Naučni pogled na svijetc) Protesti protiv nepravded) Volja za moce) Uputa na političku akciju
25. NABROJ VELIKE IDEOLOGIJE!
Liberalizam , konzervatizam, socijalizam, fašizam, anarhizam, feminizam, enviromentalizam , vjerski fundamentalizam
26.OSNOVNE KARAKTERISTIKE LIBERALNE IDEOLOGIJE:
a) Individualnost ( daje primat pojedincu)b) Sloboda ( država nesmije dirati u proklamovana prava)c) Razum d) Jednakost ( pravna ili bilo koja bez diskriminacije)e) Tolerancijaf) Pristanak ( država može da vlada samo uz pristanak ljudi )g) Konstitucionalizam (garancija gradjanima da će biti zaštićeni od vlasti države I njene moguce
zloupotrebe vlasti )
5
27.KAKO SE ZOVU DOMOVI U ENGLESKOM PARLAMENTU?
a) Dom lordova- gornji domb) Dom komuna- donji dom
28. POLITIČKA KULTURA JE :
Dio opšte kulture jednog društva, a predstavlja zbir osnovnoh vrijednosti, osjećanja, znanja, stavova I uvjerenja unutar kojih djeluje politički sistem zemlje I koji daju oblik I sadržaj političkim procesima.
29. PO GABRIJELU ALMONDU I SIDNEJU VERBI POSTOJE TRI IDEALNA TIPA POLITIČKE KULTURE. NAVEDI IH!
a) Parohijalnab) Podanička c) Participativna
30. POLITIČKA SOCIJALIZACIJA
a) Po školi PRIMARNOSTI politička socijalizacija počinje u najranijem djetinjstvu I traje do doba adolescencije
b) Po školi RECENTNOSTI politička socijalizacija počinje u najzrelijem dobu I traje cijeli život
31. NAJZNAČAJNIJI AGENSI SOCIJALIZACIJE?
a) Porodica, generacijske grupeb) Škola I obrazovani sistemc) Posebni obrazovani programid) Masovni mediji : tv, štampa, strip …e) Crkva, vojska, ideološke organizacije
32. MEHANIZMI ZA ALOKACIJU VRIJEDNOSTI
a) Tržište ( dobrovoljni)b) Solidarnost ( dobrovoljni)c) Politički sistemi ( prisilni)
33. PO MARKSU VEBERU DRŽAVA JE
Ona ljudska zajednica koja u okviru neke društvene teritorije uspješno polaže pravo na monopol legitimne primjene fizičkog nasilja.
6
34. PO MARKSISTIČKOM SHVATANJU DRŽAVA JE
Dio društvene nadgradnje u službi vladajuće klase, koja represivni aparat države upotrebljava da drži u pokornosti potlačenu klasu.
35. OSNOVNI ELEMENTI DRŽAVE SU DODATNI ELEMENTI DRŽAVE
a) Teritorija a) diplomatsko ( medjunarodno) priznanjeb) Stanovništvo b) unutrašnja organizacijac) Suverena vlast c) domaća podrška
36. NAVEDI PREDNOST KONCEPTA POLITIČKI SISTEM NAD KONCEPTOM DRŽAVE !
a) Politički sistem je ideološki I vrijednosno neutralan konceptb) Politički sistem je vremenski I prostorno najdifuzniji koncept primjenjiv na različite vremenske
epohe, civilizacije I geografske destinacije.
37. PO GABRIJELU ALMONDU FUNKCIJE POLITIČKOG SISTEMA SU :
a) INPUT FUNKCIJE: artikulacija, agregacija, socijalizacija,regrutacijab) AUTPUT FUNKCIJE: donošenje pravila, primjena pravila, presudjivanje
38.KOJE SU INSTITUCIJE I ORGANIZACIJE DIO POLITIČKOG SISTEMA( BLONDEL)
One koje po kriterijumu identifikacije učestvuju u autoritativnoj alokaciji vrijednosti . To su parlament, vlade, vladine organizacije,organi vlasti na regionalnom I lokalnom nivou, političke partije, lobi grupe, grupe za pritisak I sve druge interesne grupe koje se bave javnim problemima, mediji I organizacije za stvaranje I oblikovanje javnog mnijenja.
39. TRI SU OSNOVNA SHVATANJA O POLITIČKIM FUNKCIJAMA RELIGIJE . NAVEDI IH !
a) Marksističko shvatanjeb) Funkcionalističkok shvatanjec) Tumačenje Maksa Vebera
40. NAVEDI OSNOVNE KARAKTERISTIKE MODELA SARADNJE DRŽAVE I CRKVE!
Postoji u svim zemljama u kojima država uvažava vjerska uvjerenja svojih gradjana ui želi da život u zajednici svima učini prijatnim.
7
41. DRUŠTVENA ULOGA IDEJE I IDEOLOGIJE MOŽE BITI DVSTRANA. NAVEDI DVA NAČINA KAKO IDEJE MOGU DJELOVATI NA DRUŠTVO!
a) Ideologija može da djeluje kao društveni cement, kao snažna koheziona sila koja objedinjuje individualne napore I usmjerava ih u jednom pravcu
b) Ideje I ideologije mogu da fragmentišu društvo I uvuku ga u duboke sukobe.
42.OSNOVNE KARAKTERISTIKE FAŠISTIČKE IDEOLOGIJE?
Pojedinac je ništa.Vrijedi samo kao član kolektiva u koji se u potpunosti utapa.Idealan je čovjek onaj kojeg pokreću dužnost, čast, bespogovorna poslušnost prema vodji I požrtvovanost za naciju , rasu I državu.
43. IDEOLOGIJA JE STRUKTURISANA IZ DVIJE VRSTE ISKAZA. TO SU :
a) Indikativni iskaz( odnosi se na stvarnost, tumače je I objašnjavaju)b) Normativni iskaz ( odnosi se na poželjnu stvarnost, ono što tek treba da bude )
44. PO KLASIČNOJ DEFINICIJI DEMOKRATIJA JE
Tako uredjen politički sistem u kojem odlučujuću riječ u vodjenju društvenih poslova ima narod ili njegova većina odnosno predstavnici naroda izabrani na izborima.
45.DOVRŠI OVU DEMOKRATSKU PIRAMIDU TAKO ŠTO ĆES U TROUGLOVE UPISATI ODGOVARAJUCE POJMOVE!
8
46.VRSTE DEMOKRATIJE?
a) Direktna( neposredna) demokratija- vladavina naroda gdje narod nepostedno odlucije o svim važnim pitanjim
b) Posredna( predstavnička) demokratija- tj. Vladavina narodnih predstavnika( narod bira one koji će donostiti odluke za njega)
c) Vladavina za narod- takav oblik demokratije u kojem vlada harizmatski vodja koji bolje od naroda zna sta je za narod bolje
47. ŠTA JE RELIGIJA?
Religija je sistem vjerovanja u natprirodna bića ili sile koje čovjeku mogu učiniti dobro ili mu nauditi, a sa kojima komunicira putem svetih stvari ili posredstvom posebnih rituala.
48. ŠTA JE POVRATNA SPREGA (FEEDBACK LOOP)?
Povratna sprega je veza izmedju inputa I autputa koja političkom sisemu obezbjedjuje informacije o učinku preduzetih mjera I o tome kako javnost reaguje na političke zahvate.
49. PO PLURALISTIČKOM SHVATANJU DRŽAVA JE
Najviše I najobuhvatnije od kolektivnih tjela, neopipljivo, ali smisaono prepoznatljivo kao stvarno, koje društveni život ljudi izdigne iznad pojedinačnog.Ovo kolektivno tijelo za nas je trajno, živo, dobrovoljno I djelotvorno jedinstvo koje je stvorio cjelokupan narod.
50. ČIME SE BAVI KOLEKTIVISTIČKA DRŽAVA?
Država nacionalizuje većinu privrednih grana I pojavljuje se kao većinski vlasnik sredstava za proizvodnju I kao preduzetnik.Uvodi se centralno-planska privreda, uspostavlja se jednopartisski sistem I nastaje etatizam kao osnovni društveni odnos.Država preuzima sve više nadležnosti I obavlja ih sve lošije.
51 PODJELA POLITIČKIH PARTIJA
1. Kriterij: broj članovai. kadrovske
ii. masovne (“catch-all partije”)2. Kriterij: politička strategija
iii. reprezentativne (sakupljanje glasova, reaktivna politika)iv. integrativne (proaktivna politika; mobilišu, obrazuju i inspirišu)
3. Kriterij: odnos prema postojećem uređenjuv. ustavne
vi. revolucionarne4. Kriterij: ideološko usmjerenje
vii. ljevičarskeviii. desničarske
9
52. PO MAURRICEU DUVERGERU POLITIČKE PARTIJE NASTAJU NA DVA NAČINA
a) Parlamentarnim putem- spajanjem izbornih komiteta gradjana I izbornih odbora pomoću kojih su članovi parlamenta pokušali da obezbjede svoj ponovni iizbor
b) Vanparlamentarnim putem- laburistička stranka Velike Britanije, združene stranke I katoličko socijalne stranke I stranke zelenih.
53. PARTITOKRATIJA JE SISTEM VLADAVINE U KOJEM
a) Zatvorene su izborne listeb) Mandat pripada partiji a ne pojedincuc) Nepridržavanje teorije mandata
54. OSNVNE KARAKTERISTIKE JEDNOPARTISKOG SISTEMA SU:
a) Jedna partija ima monopol na vlastib) Vladajuća partija kontroliše sve ustanove I sve aspekte društva- totalitarizamc) Vladajća partija se smatra avangardom koja predvodi proleterijat ka ispunjenju njihove istoriske
sudbined) Partija upravlja društvom I državom pomoću sistema nomenklature tj. Sistema imenovanje koji
na sva važna mjesta dovodi ljude iz partije.
55. FAZE KROZ KOJE PROLAZI FORMIRANJE JAVNOG MNIJENJA
a) Definisanje problemab) Eksploracija problena c) Konfliktd) Zaključak
56. ŠTA JE SPIRALA TIŠINE?
Spirala tišine je pojava kada ljudi su skloni da se poklanjaju većinskom mišlljenju I da se suzdržavaju od iskazivanja vlastitog mišljenja koje je drugačije I samim tim manjinsko; vremenom se uspostavlja dominantno mišljenje koje pritiskom ka konformizmu onemogućava ispoljavanje svakog drugačijeg mišljenja.
57.LJUDI SE UDRUŽUJU U INTERESNE GRUPE ZATO ŠTO IM TO PRUŽA:
a) Materijalne koristib) Solidarnostc) Ekspresivne koristi
10
58.KLASIFIKACIJA EKONOMSKIH INTERESNIH GRUPA
a) Poslovne grupeb) Sindikati I druge organizacije radnikac) Agrikuturalne gruped) Profesionalna udruženja
59.PO TEORIJI KOLEKTIVNE KORISTI FREE RIDERSI SU
Su ljudi koji očekuju od drugih da se zalažu za njihove interese ( npr. Kada sto studenata ima isti problen I njih dvadeset ode da štrajkuje I izbori se za svoja prava I to za šta su se izborili primjenjuje se I na one koji nisu štrajkovali a imali su isti problem)
60.ZAŠTO SKUPŠTINE SLABE?
a) Uspon jakih, dobro organizovanih I disciplinovanih političkih partijab) Jačanje izvršne vlasti, vlade, birokratijec) Disperzija moći u skupštinamad) Rast broja I moći lobija, interesnih grupa I madija
61. OSNOVNE KARAKTERISTIKE PARLAMENTARIZMA
a) Šef države postavlja šefa vladeb) Šef vlade postavlja ministrec) Vlada je kolektivno tijelod) Ministri su obično I članovi parlamentae) Vlada je politički odgovorna parlamentu, parlament može izglasati nepovjerenje vladif) Šef vlade može predložiti šefu države da raspusti parlamentg) Vlada kao cjelina samo je posredno odgovorna biračimah) Vlast u političkom sistemu je skoncentrisana u parlamentu
62. PREDNOSTI RADA U ODBORIMA SU :
a) Operativnost I brzo donošenje odlukab) Podjela rada izmedju odbora- specijalizacijac) Omogućuje temeljnu raspravu
NEDOSTACI RADA U ODBORU SU :
a) Podlložni su manipulacijib) Izdvajanjem iz predstavničkog tijela stvaraju privid predstavljanjac) Pod dominacijom su predsednika I stručne službe koja ih opslužuje
11
63. MODEL STARATELJSTVA JE JEDNA OD TEORIJA O PREDSTAVNIČKOM SISTEMU. ZAOKRUŽI TAAČAN ODGOVOR!
a) Društvo treba da se stara za pravednu preraspodjelu društvenog bogastvab) Pametni I bogati treba da se staraju za uboge duhom I siromašnec) Najbolje je da se svako stara o sopstvenim interesimad) Parlament treba da se stara za opšte društvene interese
64. SISTEMI RASPODJELE MANDATA SU:
a) VEĆINSKI SISTEM-sistem apsolutne većine( nadpolovična većina ili 50% +1 glas) poznat kao sistem dvokružnog ili višekružnog glasanja -sistem relativne većine ili sistem najvećeg broja
b) PROPORCIONALNI SISTEM-nastao da bi raspodjela mandata bila što približnija broju glasova koji su pojedine stranke dobile -metod izbornih kvota
-metod divizora
65. PONAŠANJE BIRAČA NA IZBORIMA OBILJEŽAVAJU TEORIJA GLASANJA:
a) model partiske identifikacijeb) socijološki modelc) model racionalnog izborad) model dominantne ideologije
66.PO JOSEPHU SCHUMPETERU IZBORI PREDSTAVLJAU :
Samu suštinu demokratije- demokratija je samo forma način povjeravanja eliti da za neko vrijeme obavlja političko-upravljačke funkcije. Zbog toga su izbori veoma važni.
67.OVLAŠTENJA PREDSEDNIKA U POLUPREDSEDNIČKOM SISTEMU SU :
a) Imenuje vladub) Potpisuje ukazec) Vrhovni je zapovednik vojsked) Može raspustiti skupštinue) Predsjedava ministarskim savjetomf) Imenuje najviše državne funkcionereg) Može raspisati referendum
12
68.KOJIM MEHANIZMIMA VLADA UTIČE NA PARLAMENT?
a) Pravo zakonodavne inicijativeb) Vlastita normativna djelatnost
69.PO JEANU BLONDELU POSTOJE DVIJE VRSTE LIDERA :
a) Lideri koji žele da mijenjaju čitavo društvo suštinski transformišući njegov karakterb) Lideri usmjereni na to da poprave funkcionisanje društva unutar postojećeg ekonomskog I
političkog okvira
70.ČIME SE BAVI SOCIJALNA DRŽAVA ILI DRŽAVA DADILJA?
Država se više brine za socijalnu pravdu I jednakost nego za razvoj.Ipak do uspostavljanja ovog tipa države došlo je samo u visoko razvijenim zemljama
A ČIME SE BAVI DRŽAVA NOĆNI ČUVAR?
Liberalistički koncept države po kojem država treba da se ograniči samo na one najnužnije funkcije kao što su odbrana od vanjskog neprijatelja,održavanje unutrašnjeg reda I oezbjedjenje poštovanja ugovora.
71.POLITIČKA PARTIJA JE , PO DEFINICIJI ORGANIZOVANA GRUPA LJUDI KOJA ( ZAOKRUŽI TAČAN ODGOVOR)
a) Imaju isti interesb) Imaju istu ideologijuc) Bore se protiv nepravded) Žele da osvoje vlaste) Priznaju sud samo svoje partijef) Redovno plaćaju članarinu
72.PO SOCIOLOŠKOJ DFINICIJI MNIJENJE JE NADINDIVIDUALNI ENTITET. TO ZNAČI
Da nastaje u procesu diskusije o nekom spornom društvenom pitanju I vodi odgovarajućoj akciji.
73.INTERESNA GRUPA JE organizovano tijelo sačinjeno od ljudi koji imaju iste ciljeve A GRUPA ZA PRITISAK JE ITERESNA GRUPA čiji članovi grupe svoje ciljeve pokušavaju da ostvar tako da utiču na javnu politiku.
74.SKLONOST KA UDRUŽIVANJU U INTERESNE GRUPE ZAVISI OD ( ZAOKRUŽI TAČAN ODGOVOR)
a) Starosti ljudib) Imovnog stanja gradjanac) Nivoa obrazovanja gradjanad) Nivoa blagostanja u društvue) Vjerske pripadnostif) Stepena konfliktnosti
13
75. KO KARLU POPERU KLJUČNI MOMENAT ZA DEMOKRATIJU JESTE
Da mora postati moguće da se vlast ukloni bez prolivanja krvi.
76. ŠTA JE TOTALITARNA DRŽAVA?
Jedna partija preko države ima pravno I ideološki neograničenu kontrolu nad svim značajnim oblastima društvenog života: nad privredom, kulturom, naročito obrazovanjem I sistemom informisanja.
77. U ČEMU JE ZNAČAJ POLITIČKIH PARTIJA?
Najvažniji spontani izum devetnestog vijeka. BLONDEL-partije su od temeljnog značaja za društvo zato što su one glavno sredstvo kojim se domesticifiraju politički konflikti. One to čine na dva načina legalizuju konflikte I ograničavaju pritisak konflikata
78. PO LA PALOMBARI POLITIČKE PARTIJE NASTAJU KADA
Se kriza spoji sa procesom modernizacije( kumulativni proces socijalnih, političkih, ekonomskih I tehnoloških promjena)
a) Kriza suvereniteta ( ko je nosilac suvereniteta u državi)b) Kriza integriteta ( gdje su teritorijalne granice društva)c) Kriza participacije(zahtjev za učešće u društvenom životu od strane do tada marginizovanih
društvenih grupa-buržuazije, radnika, seljaka, intelektualaca, manjinskih grupa)
79.FUNKCIJE POLITIČKIH PARTIJA?
a) Predstavljanje zahtjeva I davanje odgovora na njih( input)b) Stvaranje elite I regrutovanje pojedinaca na funkcijec) Odredjivanje ciljevad) Artikulacija I agregacija interesae) Socijalizacija I mobilizacijaf) Učestovanje na izborimag) Organizovanje vlasti
80. VRSTE PARTISKIH SISTEMA
a) Jednopartiski sistemi b) Dvopartiski sistemic) Višepartiski sistemid) Sistemi sa dominantnom partijom
81. ZAŠTO NEKI POLITIČARI GOVORE O SUMRAKU POLITIČKIH PARTIJA?
Partije sve više se bore samo za glasove i vlast, a malo voder računa o ideologiji i stvarnim interesima društvenih grupa.Partije u sve većoj mijeri gube povijerenje članova i birača, biračka apstinencija je u drastičnom porastu.
14
82. PO RUDIJU SUPEKU JAVNO MNIJENJE JE ?
Izražavanje mišljenja širokih narodnih masa o svim pitanjima koja su od društvenog značaja, bilo da se radi o političkim, socijalnim, prosvetnim pa čak i privatnim stvarima.
83. SOCIJALNO SLIJEPILO JE ?
Kulturno uslovljeno ograničavanje socijalne kognicije, što može da se ispoljava i kao smanjena senzibilnost na odredjene socijalne pojave.
84. SOCIJALNI KAPITAL JE ?
Sposobnost društvenih grupa-zasnovana na medjusobnom povjerenju – da navedu svoje pripadnike da saradjuju na ostvarivanju zajedničkih ciljeva.
85. PO TEORIJI POREMEĆAJA INTERESNE GRUPE NASTAJU:
Kao spontani odgovor ljudi na poremećaje do kojih dolazi na relaciji javna vlast-gradjani. Medjutim do poremećaja dolazi često, ainteresne grupe ne nastaju uvijek.
TEORIJA KOLEKTIVNE KORISTI-objašnjava zašto neki ljudi koriste rezultate borbe interesnih grupa a da u toj borbi nisu učestovali.
86. METODE KOJIM SE LOBISTI SLUŽE?
Samo zakonom dozvoljena sredstva, sve izvan toga je kriminal. To su: mobilizacija javnog mnijenja, obrazovne kampanje, medijske kampanje, grass roots lobiranje( pisanje peticija, slanje pisama, sms poruka, meilova...), protestni marševi, demonstracije, gradjanska neposlušnost.
87.OSNOVNE OSOBINE PREDSEDNIČKOG SISTEMA?
a) Zakonodavna i izvršna vlast biraju se odvojenob) Nepostoji vlada, već kabinet sastavljen od savjetnika koje predsednik sam imenuje i koji
odgovaraju njemu , a ne parlamentuc) Parlament i predsednik nemogu smjenjivati jedan drugoga i maksimalno su nezavisnid) Uspostavlja se sistem „ kočnica i ravnoteža“ kojim su sve tri glavne vlasti povezane i ograničavaju
jedna drugu.
88. ZA OSTVARIVANJE KONTROLNE FUNKCIJE NAD RADOM IZVRŠNE VLASTI PARLAMENT IMA NA RASPOLAGANJU SLEDEĆE MEHANIZME:
a) Poslaničko pitanje (question time)b) Parlamentarna istragac) Interpelacijad) Glasanje o povjerenju
15
89. NABROJ TEORIJE O PREDSTAVLJANJU !
a) Model starateljstva-izabrani predstavnici treba samostalno da donose odluke i nepitaju narod za mišljenje pošto većina naroda i tako nezna šta je u njihovom interesu, pa trebaju biti zahvalni što predstavnici ipak vode računa o interesima naroda,
b) Delegatski model- delegat djeluju na osnovu jasnih i obavezujućih smjernica koje mora strikno da poštuje,
c) Mandatski model- pobjedom na izborima stranka dobija mandat naroda koji je ovlašćuje da sprovede onu politiku ili program koji je iznijela na izborima
d) Model sličnosti (model mikrokosmosa)- ova teorija insistira na izvornom predstavljanju : nemože muškarac predstavljati žene niti bogati siromašne.
90. FUNKCIJE IZVRŠNE VLASTI?
a) Reprezentativno- ceremonijalne dužnostib) Kontrola provodjenja praktične politikec) Obezbjedjenje popularnosti i učvršćivanje legitimiteta režimud) Upravljanje birokratijome) Rešavanje kriza
91. KOHABITACIJA JE :
Kada u sistemu dvojne izvršne vlasti, kada je skupštinska većina opozicija predsednikovoj stranci, odnosno kada predsednik ova stranka nema većinu u parlamentu.
92.KAKO DRŽAVA MOŽE POMOĆI NARODU DA LAKŠE PODNESE GLBALIZACIJU?
Ako država dobro pripremi svoj narod i svoju infrastrukturu za nastupajuća zbivanja to zemlji može omogućiti da od globalizacije izvuče velike koristi.U suprotnom pretrpiće štetu i biti objekat iskorištavanja.
93.OSNOVNE KARAKTERISTIKE SISTEMA SA DOMINANTNOM PARTIJOM?
Postoji više partija koje učestvuju u izbornoj utakmici ali samo jedna partija duže zadržava vlast pošto stalno dobija povjerenje gradjana. ( Švedska, Italija, Japan, Indija)
94.OSNOVNE OSOBINE VEĆINSKOG WESTMINISTERKOG MODELA DEMOKRATIJE?
a) Koncentracija izvršne vlasti u jednopartijskim kabinetimab) Dominacija izvršne vlasti nad zakonodavnomc) Dvopartijski sistemd) Većinski izborni sisteme) Interesno-grupni pluralizam je kompetitivan i protivničkif) Unitarna i centralizovana vladag) Koncentracija zakonodavne vlasti u jednodomoj legislaturi
16
h) Fleksibilni ustav koji se može mijenjati prosto većinomi) Odsustvo sudske kontrole ustavnostij) Slaba centralna banka koju kontroliše izvršna vlast
95.PO MAXU WEBWRU POSTOJE TRI TIPA ODNOSA IZMEDJU LIDERA I DRUŠTVA ?
a) Tradicionalni- zasnovan na običajima, tradiciji I navikamab) Birikratsko-legalistički –zasnovan na propisimac) Harizmatski- zasnovan na izvanrednim I neubičajnim svojstvima vodje I povjerenju društva u
njegove sposaobnosti
96. U ČEMU JE DRUŠTVENI ZNAČAJ POLITIČKIH PARTIJA?
a) Političke partije su najpovezanije sa državomb) Kada dodju na vlast partije mogu da utiču na državnu politiku, ali država nemože da utiče na njihc) Partija prožima državu svojom ideologijom, a država prenosi na partiju svoje osobine.
97.INTERPELACIJA JE ?
Pitanje koje postavlja grupa poslanika u pisanoj formi vladi, povodom toga pitanja se vodi rasprava I glasa se – što može dovesti I do ostavke vlade.
98. VEĆINA POST KOMUNISTIČKIH DRŽAVA UVELE SU POLU PREDSEDNIČKI SISTEM ZATO ŠTO?
Predsednik države je neposredno biran, on imenuje premijera,vlada odgovara parlamentu I vodi dmaću politiku, predsednik države vodi vanjsku politiku I kontroliše vladu.??????????????????????????
99. PO BRONISLAWU MALINOWSKOM DRUŠTVENA FUNKCIJA RELIGIJE JE ?
Religija okružuje strsne životne situacije( rodjenje, vjenčanje, smrt..) posebnim ritualima kroz koje se iskazuje solidarnost zajednice sa pogodjenim članom.Na taj način obnavlja se jedinstvo zajednice I ona jača u svom otporu prema smrti I svemu što je slabi.
100.RASISTIČKI I GENOCIDNI KARAKTER FAŠIZMA OGLEDA SE U :
Postojanj rase arijevaca čiju čistotu treba sačuvati od miješanja sa drugim, manje vrijednim rasama, osudjenim da rade za nju I da joj služe; fašizam I genocid-holokaust; fašizam je počeo sistemski da istrebljuje čitave narode( Jevreje, Rome , Slovene).
101.OSNOVNE KARAKTERISTIKE FEMINISTIČKE IDEOLOGIJE?
a) U temelje ovog svijeta uzidana je neravnopravnost polova b) Ovaj svijet je uredjen kao muški svijet I taj poredak potrebno je I moguće srušiti.
17
102. OSNOVNE KARAKTERISTIKE KONSENZUALNOG( PREGOVARAČKOG) MODELA DEMOKRATIJE?
a) Podjela izvršne vlasti u širokim višestranačkim koalicijamab) Ravnoteža snaga između izvršne i zakonodavne vlastic) Multipartijski sistemd) Proporcionalna reprezentacijae) Interesno-grupni korporativizamf) Federalna i decetralizovana državag) Podjela zakonodavne vlasti između dva podjednako jaka ali na različit način konstituisana domah) Rigidan ustav koji sadrži specijalana pravila za odlučivanje, a za promjenu traži specijalnu većinui) Sudska revizija ustavnosti zakonaj) Nezavisna i jaka centralna banka
103. ŠTA DRŽAVA NE MOŽE DA RADI?
a) Država nemože da upravlja privredom I to je dokazala već mnogo putab) Država nemože da izvrši preraspodjelu društvenog bogastva jer se ta raspodjela odvija po tzv.
Peretovom zakonu
104.OSNOVNO OBILJEŽJE SVAKE POLITIČKE PARTIJE?
a) Organizacijab) Članstvoc) Zajednička ideologijad) Zajednički cilj
105. OSNOVNI IZVORI FINANSIRANJA POLITIČKIH ARTIJA?
a) Članarinab) Donacije i pokloni od preduzeća i privatnih licac) Državno finansiranjed) Partisko preduzetništvoe) Ostali izvori( tajne službe, korupcija)
106.KRATKOROČNI ČINIOCI KOJI UTIČU NA BIRAČE?
a) Stanje privredeb) Stil predizborne kampanjec) Istraživanje javnog mnijenjad) Ličnost partiskog lidera i njegov uglede) Mas-mediji
18
107.DOVRŠI REČI KOJE NAJBOLJE OPISUJU ELEMENTE TOTALITARNE DRŽAVE.OPŠTE KARAKTERISTIKE TOTALITARNE DRŽAVE?
a) Ideologija- koje se pod prijetnjom sankcije pridržavaju svi gradjanib) Partija- hijerarhijski i oligarhijski organizovana kojom rukovodi neprikosnoveni liderc) Policija- društvo je pod represivnom policijskom komandomd) Sredstva masovne komunikacije- su pod partiskim monopolom i totalno su idealizovanae) Vojska- je pod partiskom kontrolomf) Privreda- njom upravlja se centralizovano
108.ULOGA ILI FUNKCIJE INTERESNIH GRUPA U POLITIČKOM SISTEMU?
a) Predstavljanje interesa članova interesnih grupa kod organa vlastib) Omogućavanje gradjanima da učestvuju u političkom procesuc) Edukacija javnosti i državnih službenika o problemimad) Stvaranje podrške za novu politiku koja se zagovarae) Kontrola kako vlast izvršava programe
109.LOBI(LOBBY) JE ?
Organizacija u kojoj lobisti zastupaju tudje interese u javnoj politici i naplaćuju svoje usluge.
110.DVIJE SU OSNOVNE FUNKCIJE PARLAMENTA
a) Predstavljanje narodab) Donošenje zakona
111.FUNKCIJE PARLAMENTARNIH ODBRA SU ?
a) Kontrola i nadgledanje vlastib) Istraživanje pitanja od javnog interesac) Razmatranje zakonskih predloga i finansiskih propisa
112.ODNOS IZMEDJU PARLAMENTA I VLADE MOŽE SE ORGANIZOVATI KAO
a) Parlamentarni sistem b) Predsednicki sistem
b2) polupredsednički sistem
113. DILEME OKO TOGA KO U DRUŠTVU TREBA DA IMA PRAVO GLASA REŠENE SU USVAJANJEM TRI PRINCIPA:
a) Princip političke jednakosti b) Princip formalno jednakog prava glasac) Princip „jedan čovijek-jedan glas“
19
114.ULOGA IZBORA JE ?
a) Regrutovanje političarab) Obrazovanje vladec) Uticanje na politikud) Obezbijedjivanje predstavljanjae) Obrazovanje biračaf) Uspostavljanje legitimitetag) Jačanje elita
115.PARLAMENTARNA INKOMPABITILNOS( NEPODUDARNOST) JE
Nespojivost položaja člana predstavničkog tijela i nekih drugih položaja, najčešće položaja državnih službenika.
116.IZBORNE JEDINICE SE RAZLIKUJU PO BROJU POSLANIKA KOJI SE U NJIMA BIRAJU I PO TOM KRITERIJU MOGU BITI uninominalne I U NJIMA SE BIRA jedan POSLANIK ILI plurinominalne I U NJIMA SE BIRA vise od jednog POSLANIKA.
117.KABINET SAČINJAVAJU najvažniji ministri
118.NABROJ DOBRE OSOBINE LIDERSTVA!
a) Mobilizacija i aktiviranje ljudi i akcijab) Stvara jedinstvo i sve akcije usmjerava u istom smijeruc) Jača organizaciju
119.KO SU POLLITIČKI LIDERI, A KO SU FUNKCIONERI?
a) Politički lideri su pojedinci ili grupe koji imaju moć i sposobnost da pokrenu druge članove zajednice na akciju u odredjenom pravcu
b) Funkcioneri imaju institucijanu poziciju koja im obezbjedjuje moć, ali nemaju psihološke predispozicije za istinsko liderstvo .
120. PO SOCIJOLOŠKOJ TEORIJI JAVNO MNIJENJE JE
Nadindividualni entitet koji nastaje u procesu diskusije o nekom spornom pitanju i vodi odgovarajućoj društvenoj akciji.
PO PSIHOLOŠKOJ TEORIJI JAVNO MNIJENJE JE
Agregat individualnih mnijenja ili ono što se nastoji izmijeniti istraživanjima javnog mnijenja.
121. DO NASTANKA „SPIRALE TIŠINE“ DOLAZI ZBOG konformizma A POSLEDICA JE TAKVO STANJE U DRUŠTVU ZA KOJE JE KARAKTERISTIČNO stvaranje jednoglasja.
20
122. PO BROJU DOMOVA PARLAMENTI MOGU BITI?
a) Jednodomi b) Dvodomi c) Višedomi
123. NABROJ OPASNOSTI KOJE LIDERSTVO POTENCIJALNO SADRŽI ?
a) Koncentracija moćib) Podstiče pokornost, a ne samostalnost ; prihvatanje autoriteta, a ne njegovu kritiku i
osporavanjec) Sužava raspravu i time ugrožava same temelje demokratije
124. NA OSNOVU EMPIRISKE I ISTORIJSKE GRADJE, TEORETIČARI SU RAZRADILI PET KONCEPATA O TOME ŠTA BI DRŽAVA TREBALO DA RADI!
a) Država kao noćni ćuvar- sto manje to boljeb) Država kao nosilac razvoja- više je boljec) Socijalna država- država dadilja ili država blagostanja d) Kolektivistička državae) Totalitarna država
125.SUŠTINA TEORIJE MANDATA JE
Da pobjedom na izborima stranka donija mandat naroda koji je ovlašćuje da sprovede onu politiku ili program koji je iznijela na izborima
A NJENI NEDOSTACI SU :
a) Zasnovana na teoriji racionalnog izbora i racionalnog ponašanja biračab) Birači često ne glasaju za partiski program , već za lidera zbog tradicijec) Birači najčešće ne podržavaju čitav partiski izborni program već samo njegove djeove.
126. U ČEMU SE RAZLIKUJU INTERESNE GRUPE OD POLITIČKIH PARTIJA
A merički autori ovu razliku zasnivaju na postojećem stanju u Americi u kojem se političke partije bave samo prikupljanjem glasova na izborima, a istraživanje specifičnih interesa ili stanovišta preduzimaju interesne grupa.
127. U JEDNOJ REČENICI REZIMIRAJ „ GRVOZDENI ZAKON OLIGARHIJE“ KOJI JE ROBERT MICHAELS OTKRIO PROUČAVAJUĆI POLITIČKE PARTIJE!
U svim političkim partijama postoji tendencija ka oligarhiji i autokratiji i to u radničkim partijama više nego u gradjanskim.
21
128.U PREDSEDNIČKOM SISTEMU MEHANIZAM „KOČNICA I RAVNOTEŽE ( CHEKS AND BALANCES)“ IMA FUNKCIJU DA ?
Ima funkciju da tri glavne vlasti izvršna zakonodavna i sudska kontrolišiu i ograničavaju jedna drugu.
a) Zakonodavna vlast izvršna i sudska 1.Kongres ima pravo impeachmenta prema predsedniku i sudijama Vrhovnog suda 2. Senat daje saglasnost na imenovanje sudija Vrhovnog suda
b) Izvršna vlast zakonodavna i sudska1.Predsednik ima pravo veta na zakone koje donosi kongres 2. Predsednik imenuje sudije Vrhovnog suda
c) Sudska vlast izvršna i zakonodavna1. U slucaju impeachmenta predsednik Vrhovnog suda predsedava Senatom koji je u tom
slučaju porota2. Kontrola ustavnosti zakona.
129.ZAŠTO SE NE BIRAJU SUDIJE?
U pravilu su izborne one ppozicije na kojima se donose značajne političke odluke, dok se mjesta koja zahtjevaju stručna znanja i visok stepen nezavisnosti obično ne biraju.
130.IZBORI –PREDHODNA DEFINICIJA?
a) izbori su proces biranja izmedju više alternativab) u političkom smislu izbori su čin kojim se biraju osobe ua odredjene političke pozicije
131.DEFINICIJA POLITIČKIH PARTIJA
Politička partija je relativno trajna politička organizacija koja okuplja ljude istih ili sličnih ideoloških uvjerenja s ciljem da osvoje vlast ili da bar učestvuju u njoj ili sa ciljem njene kontrole.
132. POJAM BIROKRATIJE?
Birokratiju čine službenici koji posao vladanja ( tj. Posao provodjenja zakona i drugih odluka državnih, zakonodavnih i politićkih tijela) obavljaju kao plaćeno zanimanje.
133.NOVI JAVNI MENADŽMENT ( NPM)
Je pokret za reformu javne uprave koji polazi od ideje da se u javnoj upravi mogu primjenjivati iste preduzetničke metode koje su svoju uspješnost već godinama dokazale u privredi.
134. FUNKCIJE BIROKRATIJE?
a) Provodjenje zakona i mijera vlade, tj. Administriranje poslova vladeb) Savetodavno-stručna funkcijac) Artikulacija interesad) Održavanje političke stabilnosti.
22
135. OSNOVNE KARAKTERISTIKE POLUPREDSEDNIČKOG SISTEMA ?
a) Kombinuje elemente parlamentarnog i predsedničkog sistemab) Predsjednik države je neposreno biran i on imenuje premijerac) Vlada odgovara parlamentu i vodi domaći politikud) Predsednik države vodi vanjsku politiku, kontroliše vladu , a može raspustiti parlamen.
136. OPŠTI USLOVI DEMOKRATIJE?
a) Otvorena i odgovorna vladab) Demokratska kontrola vlastic) Nezavisno javno mnijenjed) Slobodni i nezavisni medijie) Slobodni i fer izbori
137. DA LI JE UOPŠTE MOGUĆA DEMOKRATIJA KAO VLADAVINA NARODA?
Za demokratske režime je karakteristično da u njima postoji ustavna organizacija miroljubive konkurencije radi vršenja vlasti.
138. GRADJANSKA KULTURA GABRIJELA ALMONDA I SIDNIJA VERBA
Politička kultura svakog društva predstavlja mješavinu sva tri tipa (parohijalne, podaničke, participativne) pri čemu jedan tip uvjek dominira ui daje osnovni ton načinu odvijanja političkog proces. Ovu mješavinu oni nazivaju gradjanska kultura.
139. TEORIJE O NASTANKU DRŽAVE?
a) Teistička teorijab) Patrijarhalne c) Idealistička teorija G. W. F. HEGELAd) Biologističko-organicističke teorije
140. OBJASNI POJMOVE VRIJEDNOST, ALOKACIJA, AUTORITATIVNOST, ZA DRUŠTVO
a) Vrijednosti-su sve ono što ima značaj i važnost za ljude. Mogu biti materijalne ( novac), duhovne ( ljubav), usluge( zaštita od kriminala), uslovi ( čist vazduh), simbolička dobra( status).
b) Alokacija(dodjeljivanje,rasporedjivanje)- je proces kojim se vrijednosti daju jednima, a uskracuju drugima
c) Autoritativnost- alokacija se smatra autoritativnom kada ljudi na koje se odluka odnosi smatraju tu odluku obavezujućom
d) Za društvo- ovim su odredjene granice političkog sistema- om je zapravo globalno društvo posmatrano iz jednog specifičnog ugla.
23
141. NEOLIBERALIZAM
Se zalaže za očuvanje individualnih slaoboda na principima privatne svjine. Slobodno preduzetništvo, gdje država samo predstavlja pravne okvire slobodne konkurencije i sprečava pretjerano bogaćenje.
142. FARISEJSKA RELIGIJA
Su one religije koje pokazuju naklonost prema bogatim i uspješnim.Bogati svoje bogastvo tumače kao znak božije naklonosti zadobijene radom i ulaganjem a siromašni svoje loše stanje tumače kao božiju osudu. Bogati se trude da održe božiju naklonost, a siromašni da je steknu – pa svi imaju motivaciju da i dalje akumuliraju i rade.
143.RAZVOJNI PUT PO ROSTOVU?
a) FAZA 1- tradicionalno društvo: proizvodnja za vlastite potrebe a ne za tržišteb) FAZA 2- tranziciona faza- nastajanje tržišnih viškova u proizvodnjic) FAZA 3 –uzlet( take off)- industrija se razvija u nekim područjima zemljed) FAZA 4- sazrijevanje( drive to naturity)- industrija se širie) FAZA 5- društvo masovne potrošnje( hight mass consumption)- ekonomija štrči ka masovnoj
potrošnji.
144. KAKO JAVNO MNIJENJE UTIČE NA GLASAČE U PREDIZBORNOJ TIŠINI?
To utiče na one koji se još nisu opredjelili za koga će glasati.Rezultati javnog mnijenja se moraju 48h prije izbora objaviti, a u nekim zemljama i do 7 dana ranije.
145.KAKO SE BIRAJU ČLANOVI KONGRESA, AKAKO ČLANOVI SENATA I KOLIKO IMA SENATORA?
članove Kongresa narod neposredno bita, a Senat ima 100 članova , kroz njega se izražavaju interesi federalnih jedinica a u ustavu država je ugradjeno rešenje o neposrednom izboru senatora.
146. DA LI VELIKA BRITANIJA IMA USTAV? AKO NEMA OBJASNI?
Nema ustav u formalnom smislu, jer nije kodifikovan tj. Nije napisan kao u drugim zemljama, ali nesumljivo da kao faktička struktura na kojoj se održavaju osnovni društveni i politički odnosi u Velikoj Britaniji ustav u ovoj zemlji postoji.
147. TEORIJE RAZLIKE SJEVERA I JUGA
a) Teorija zavisnostib) Teorija svijeta kao sistemac) Teorija modernizacije- u svim različitim varijantama polazi se od toga da se bogastvo stvara
zahvaljujući efikasnoj proizvodnji i slobodnom preduzetništvu i slobodnoj trgovini.
24
25
26
