Người trình bày: Jagriti ShankarChuyên gia về Giới

APMAS –Dự án quản lý nhạy cảm giớiViện Công Nghệ Châu Á

1

Giới và Phát triển– Phương pháp tiếp cận thực tế

1. Phân tích Giới – Phân tích Cái gì và Tại sao

2. Khung và công cụ phân tích Giới

2

Sau phần này các bạn sẽ có thể: Nhận biết tầm quan trọng của việc phân tích giới

trong quá trình lập kế hoạch, thực hiện và đánh giá dự án

Sử dụng các công cụ phân tích giới như một phần của các can thiệp phát triển

3

Giới là một cấu trúc xã hội tùy thuộc vào thời điểm và văn hóa

Sự phân công lao động, kiểm soát nguồn lực khác nhau giữa nam và nữ

Bất bình đẳng giới tồn tại trên toàn cầu, với sự thiên vị dành cho nam giới

Công việc của nam giới = được trả công = được cho là quan trọng hơnCông việc của phụ nữ= không được trả công =

được cho là kém quan trọng hơn Do sự phân biệt đối giới, phụ nữ không có

cơ hội và lợi ích công bằng

4

Các chương trình phát triển có thể thất bại do không xem xét vấn đề giới?

5

6

Chúng tôi mang Chúng tôi mang lương thực đến cho lương thực đến cho

mọi người. Mọi mọi người. Mọi người hãy leo lên người hãy leo lên

cây mà lấy! cây mà lấy!

Các bạn có nghĩ rằng cơ hội công bằng cho tất cả các loài vật?

Các dự án phát triển có tình trạng tương tự không?

Con vật nào có thể lấy được thức ăn? Thay vào đó cần làm điều gì?

7

Các giả định trong quá trình thiết kế và thực hiện dự án: Nam giới là người chủ gia đình -> Các hoạt động dự

án nhằm mang lại lợi ích kinh tế nên chú trọng vào nam giới

Công việc nhà hay việc chăm sóc con cái không mất nhiều công sức -> Phụ nữ có thể làm công việc bên ngoài cùng với công việc của gia đình, ưu tiên của phụ nữ không được chú trọng

Phụ nữ làm các công việc liên quan đến chăm sóc, nuôi dưỡng -> Các can thiệp liên quan đến sức khỏe gia đình cần chú trọng vào phụ nữ

Các lợi ích về phát triển sẽ tự động đến với phụ nữ

8

Phân tích Giới là một công cụ để hiểu hơn

về bản chất xã hội, kinh tế, văn hóa

và chính trị khác nhaucủa phụ nữ và nam giới, trẻ em gái và trẻ em

traiĐiều cốt lõi là hiểu được văn hóa (các giá trị, quy

tắc/quy phạm và tín ngưỡng ngầm hiểu), thể hiện ở cấu trúc giới và bất bình đẳng giới

9

Giúp hiểu hơn về cộng đồng (phụ nữ, nam giới, trẻ em gái và trẻ em trai)

Có được các kết quả tốt hơn từ các chương trình phát triển

10

Phân tích việc phân công lao động, khả năng tiếp cận và kiểm soát nguồn lực

Hiểu được các mối quan hệ về giới và các hàm ý đối với chính sách và việc thực hiện công tác phát triển

Các số liệu thống kê cụ thể chia tách theo giới Xem xét ưu tiên của phụ nữ, nhu cầu và mối quan tâm thực tế

và chiến lược và các biện pháp giải quyết Xem xét cơ chế về quyền lực Xã hội, Kinh tế, và Chính trị

Nếu không thực hiện việc phân tích giới sẽ mang lại rủi ro cao làm cho chương trình thất bại, ít thành công hoặc gia tăng sự bất bình đẳng giới

11

Việc phân tích giới của chương trình y tế sẽ cho biết những thiệt thòi, bất bình đẳng trong vấn đề chăm sóc sức khỏe cho phụ nữ, những khó khăn mà phụ nữ phải đối mặt và cách vượt qua những trở ngại này.

Việc phân tích giới đối với lao động nữ, tìm hiểu nhu cầu, nơi làm việc, mức lương, xu hướng thị trường sẽ mang lại thông tin hữu ích để vận động cho quyền lợi của người lao động nói chung (cả nam và nữ)

Việc phân tích giới trong dây chuyền cung cấp sản phẩm sẽ cho biết sự tham gia của phụ nữ ở các giai đoạn khác nhau để nâng cao vai trò và lợi ích kinh tế

Phân tích giới trong dự án nước sẽ cho biết phụ nữ lấy nước ở đâu, cần làm gì để phụ nữ dễ dàng tiếp cận với nguồn nước an toàn.

12

Việc phân tích giới cần/có thể được thực hiện tại bất kỳ/tất cả các giai đoạn của một chu trình của một chương trình/dự án, bao gồm:

Xác định dự án; Lập kế hoạch hay thiết kế hoạt động; Thực hiện; và Giám sát đánh giá chương trình

13

Chính phủ Người lập chính sách Nhà tài trợ Quản lý chương trình Nhân viên phát triển Người làm công tác cộng đồng, …Việc phân tích giới cần có sự tham gia của các bên

liên quan chủ chốt từ cộng đồng, nơi thực hiện các can thiệp của dự án

Việc phân tích giới cũng có thể được thực hiện sử dụng các công cụ và khung phân tích khác nhau

14

Thu thập số liệu liên quan: các thông tin chia tách theo giới tính để phân tích (Ai làm gì? Vai trò, trách nhiệm và ưu tiên về giới của nam và nữ trong và ngoài gia đình? Ai có gì? Ai kiểm soát được cái gì? )

Xác định các vấn đề giới liên quan (nhu cầu thực tế và những quan tâm mang tính chiến lược của phụ nữ và nam giới)

Hiểu được bối cảnh kinh tế, xã hội, chính trị (đâu là sự khác biệt, các trở ngại, ảnh hưởng, quyền lực của nam và nữ?)

Hiểu được các ưu tiên và nhu cầu của cả nam và nữ dự án có thể tác động (họ cần/muốn gì?)

15

Khung về vai trò giới (Harvard) Khung 3 vai trò (Carolyn Moser) Khung mạng lưới tổ chức (Caren Levy) Ma trận phân tích giới (GAM) Khung về bình đẳng giới và trao quyền (Sara

Longwe) Khung năng lực và khả năng bị tổn thương (CVA) Khung về lập kế hoạch định hướng vào con người

(POP) Khung về các mối quan hệ xã hội(SRF)

16

Khung HARVARD- 1

• Giúp người lập kế hoạch thiết kế dự án có hiệu quả

• Nâng cao hình ảnh phụ nữ trong vùng dự án

Ba công cụ chính: Công cụ 1: Hoạt động kinh tế-xã hội –

Ai làm gì, khi nào, ở đâu và trong bao lâu?

17

18

Hoạt độngHoạt động Nữ/namNữ/nam Thời gianThời gianCác hoạt động sản Các hoạt động sản xuất/sinh kếxuất/sinh kếNông nghiệpNông nghiệpTạo thu nhậpTạo thu nhậpViệc làmViệc làmCác công việc khácCác công việc khác

Nam Nam Nam Nam Nam Nam

Theo thời vụTheo thời vụTheo thời vụTheo thời vụ

Các hoạt động trong Các hoạt động trong gia đìnhgia đìnhLấy nướcLấy nướcLấy củiLấy củiChuẩn bị thức ănChuẩn bị thức ănChăm sóc con cáiChăm sóc con cáiSức khỏeSức khỏeDọn dẹp và sửa chữaDọn dẹp và sửa chữaĐi chợĐi chợCác công việc khácCác công việc khác

NữNữNữNữNữNữNữNữNữNữ

Nữ/Nam Nữ/Nam NữNữ

Hàng ngày – 2 giờHàng ngày – 2 giờHàng ngày – 2 giờHàng ngày – 2 giờHàng ngày – 2 giờHàng ngày – 2 giờHàng ngày – 4 giờHàng ngày – 4 giờ

Công cụ 1: Hoạt động

19

Công cụ 2: Khả năng tiếp cận và kiểm soát Ai tiếp cận các nguồn lực (như đất đai, trang

thiết bị, vốn...) Ai tiếp cận các lợi ích (ví dụ như các dịch vụ y

tế, giáo dục, quyền lực chính trị...)? Ai kiểm soát các nguồn lực và lợi ích?

20

Khả năng tiếp cận Khả năng kiểm soát

Các tài sản, nguồn lựcĐất đaiTrang thiết bịTiền mặtGiáo dụcTập huấnKhác

Phụ nữ /Nam giớiPhụ nữ/Nam giớiNam giớiNam giớiNam giới

Nam giớiNam giớiNam giớiNam giớiNam giới

Các lợi íchThu nhậpGiáo dụcY tếNhóm người sử dụng nước Quyền lực chính trịKhác

Nam giớiNam giớiPhụ nữ/Nam giớiPhụ nữNam giới

Nam giớiNam giớiNam giớiNam giớiNam giới 21

3. Xác định các yếu tố quyết định sự khác nhau về giớiChính trị, kinh tế, văn hóa ...Các quy tắc/quy phạm của cộng đồng, hệ thống

cấp bậc trong xã hộiGiáo dục và đào tạoThái độ của cộng đồng đối với những người làm

công tác phát triển bên ngoài Những ảnh hưởng trước đây và hiện nayCơ hội và rào cản

22

23

Công cụ này sử dụng phương pháp có sự tham gia nhằm giúp cho cộng đồng định nghĩa và phân tích các vấn đề giới có ảnh hưởng đến họ. Việc sử dụng Ma trân phân tích giới sẽ giúp nêu rõ các vấn đề giới và phát triển năng lực phân tích giới tại cơ sở.

Những người mà cuộc sống của họ là đối tượng phân tích có thể cung cấp kiến thức cần thiết cho việc phân tích giới

Phân tích giới không cần các chuyên gia kỹ thuật bên ngoài, họ có thể tham gia hỗ trợ công tác tổ chức.

Phân tích giới chỉ có thể làm biến chuyển tình hình khi người phân tích là chủ thể phân tích

24

25

Các phạm trù phân tích

Đơn vị phân tích #1:Nhân công

Đơn vị phân tích #2:Thời gian

Đơn vị phân tích #3

Đơn vị phân tích #4

Mức độ phân tích/Các bên liên quan

Bên liên quan #1 : nam

Bên liên quan #2: nữ

Bên liên quan #3: Cộng đồng

Bên liên quan #4

26

Các chiều hướng phân tíchHoạt động sinh kế, vai trò, mối quan hệ

Tài sản, năng lực

Quyền lực và vấn đề ra quyết định

Nhu cầu, ưu tiên

Tổ chức, cơ chế và quản lý

Phụ nữ • Họ làm những hoạt động nào?

• Ở đâu?• Khi nào?

• Họ có tài sản, năng lực và cơ hội gì?

• Tính dễ bị tổn thương khác nhau như thê nào?

• Cơ chế ứng phó khác nhau của họ là gì?

• Nam giới và phụ nữ tham gia vào những quyết định nào?

• Họ kiểm soát được những quyết định nào?

• Họ phải đối mặt với những trở ngại nào?

• Các ưu tiên và nhu cầu của nam giới và phụ nữ là gì?

• Mong muốn gì cho tương lai ?

• Thi trường cho nam và nữ khác nhau như thế nào?

• Quản lý nhà nước có quan tâm đến nhu cầu của phụ nữ không?

Nam giới -nt- -nt -nt- -nt- -nt-

Nhóm dân số ngoại ô ở Cam-pu-chia phải lấy nước từ các nguồn nước đa dạng, gồm có nước chảy từ đường ống về, nước máy, giếng, nước mặt hồ, và nước bán lẻ với giá cao và từ các nguồn nước không được tin cậy. Mặt dù nam giới đôi khi giúp đỡ nhưng theo truyền thống thì phụ nữ đi lấy nước cho gia đình dùng. Hầu hết dân cư ở các khu sinh sống ổ chuột phải đối mặt với các vấn đề về hệ thống cống rãnh và thoát nước, nhất là vào mùa mưa. Tổ chức MRD đã xây dựng 5 giếng ống mà không tham khảo ý kiến của cộng đồng hay kiểm tra chất lượng nước. Nước từ giếng ống này chứa lượng sắt, vôi, thạch tín cao và không thể sữ dụng để giặt giũ, nấu ăn hay tắm rửa. Sau khi gặp một số vấn đề về sức khỏe người dân mới ngưng sử dụng nước từ các giếng này.

27