54
  BCÔNG THƯƠNG TRƯỜNG ĐH CÔNG NGHIP TPHCM Khoa Công NghHóa Hc ---  --- BMôn: Cơ SLý Thuyết Hóa Phân Tích 1 Đề Tài Tiu Lun:  CÁC PHN NG ION TRONG DUNG DCH NƯỚC  Ging viên hướng dn:  Gv. Đỗ ThLong  Sinh viên thc hin: Nhóm 6 Lp: ĐHPT8A 

Phân Tích Cation

Embed Size (px)

DESCRIPTION

phân tích cation

Citation preview

  • 5/19/2018 Phn Tch Cation

    1/54

    B CNG THNG

    TRNG H CNG NGHIP TPHCM

    Khoa Cng Ngh Ha Hc---

    ---

    B Mn: C S L Thuyt Ha Phn Tch 1

    Ti Tiu Lun:

    CC PHN NG ION TRONG DUNG DCH NC

    Ging vin hng dn:Gv. Th Long

    Sinh vin thc hin:Nhm 6Lp:HPT8A

  • 5/19/2018 Phn Tch Cation

    2/54

    TPHCM, ngy 20 thng 2 nm 2014

  • 5/19/2018 Phn Tch Cation

    3/54

    LI NI U

    Trc tin, chng ti xin chn thnh cm n s hng dn v gip

    tn tnh ca ging vin ph trch b mn C Th Long. C l ngi trc

    tip truyn t kin thc, to mi iu kin ti hon thnh chng tt bi

    tiu lun cng nh gipchng ti hiu r hn v ngha ca vic nghin cu

    ti.

    Ha hc phn tch l mt trong 4 chuyn ngnh quan trng ca ha hc

    v ngy cng ng vai tr quan trng trong cc lnh vc phc v nhu cu thc

    tin nh y hc, mi trng, nng nghip,... Ha hc phn tch bao gm phn

    tch nh tnh v phn tch nh lng.Nm trong khun kh phn tch nh tnh cc cht. Vi ti Cc phn

    ng ion trong dung dch nc nhm i su vo nghin cu nhng vn

    c bn sau:

    - Nhng du hiu c trng ca phn ng ion trong dung dch nc

    - Cc h thng phn tch cc cation v anion trong dung dch nc

    - Phn tch cc cation bng h thng axit-baz

    -

    Phn tch cc anion bng h thng axit-baz

    ti cung cp nhng kin thc cn thit, b ch v thc t cho

    chng ti, lm c s quan trng cho vic thc hnh phn tch sau ny. Trong

    qu trnh thc hin bi tiu lun nhm tham kho v s dng nhng ti

    liu, bi vit v cc thng tin t cc gio trnh, sch tham kho sau:

    1. Ha Hc Phn TchNguyn Tinh Dung Nh Xut Bn Gio Dc.

    2. Bi Ging Ha Phn TchTh.S Nguyn B Sm- Trng i Hc Cng

    Nghip Vit Tr.

    3. C S Ha Hc Phn TchNguyn Minh Chu, T Vng Nghi Nh

    Xut Bn Khoa Hc v K Thut.

  • 5/19/2018 Phn Tch Cation

    4/54

    4. Cc bi vit, hnh nh t cc trang web: google.com.vn, Wikipedia ting

    Vit-vi.wikipedia.org; coccoc.com;tailieutonghop.com;...

    DANH SCH THNH VIN NHM 6

    Tn MSSV Ni dung thc hin

    Mai Kim Sang 12133461

    - Chng 1: Nhng c trng ca

    phn ng ion trong dung dch

    nc

    - Tng thp tiu lun

    Hong Th Thu Tho 12031041

    - Chng 2: Cc h thng phn tch

    cc cation v anion trong dung

    dch nc

    Nguyn Phng Thanh 12056161 - Chng 3: Phn tch cc cation

    trong dung dch nc theo h thng

    axit - bazPhm Thanh Tm 12054831

    Nguyn Nhc Thi 12147961 - Chng 4: Phn tch cc anion

    trong dd nc theo h thng axit

    bazNguyn Minh Qun 12144501

  • 5/19/2018 Phn Tch Cation

    5/54

    MC LC

  • 5/19/2018 Phn Tch Cation

    6/54

    Cc phn ng ion trong dung dch nc GVHD: ThLong

    SVTH: Nhm 6 Lp HPT8A Trang 1

    Chng 1: NHNG DU HIU C TRNG

    CA PHN NG ION TRONG DUNG DCH NC

    Hu ht cc cht v c tn ti trong dung dch nc di dng cc cht

    in li. Chng in li hon ton hoc mt phn thnh cc ion. V vy phn ng

    gia cc cht trong dung dch nc thc cht l phn ng gia cc ion. Phn

    ng gia cc ion trong dung dch nc hu ht l cc phn ng thun nghch

    v tn ti nhng du hiu c trng nht nh m trong phn tch nh tnh,

    ngi ta li dng cc du hiu ny nhn bit s c mt ca mt hay mt

    nhm ion no . Cc du hiu c trng bao gm:

    1.1.

    Xy ra sthay i mu sc ca dung dch.Trong mt phn ng ha hc n gin s thay i mu sc ca phn ng l

    du hiud quan st nht nhn bit phn ng xy ra.

    V d: Xt dung dch ng (II) hydroxit khi tin hnhngm 1 inh st

    c lm sch vo trong cc ng dung dch ng (II) hydroxit bo ha. Sau 1

    thi gian, ta thy dung dch mu xanh da tri ban u nht mu thm ch mt mu

    du hiu chng t, phn ng xy ra.

    Phng trnh phn ng: 2 2Fe Cu Fe Cu

    Hnh nh dung dch CuSO4 trc v sau phn ng

  • 5/19/2018 Phn Tch Cation

    7/54

    Cc phn ng ion trong dung dch nc GVHD: ThLong

    SVTH: Nhm 6 Lp HPT8A Trang 2

  • 5/19/2018 Phn Tch Cation

    8/54

    Cc phn ng ion trong dung dch nc GVHD: ThLong

    SVTH: Nhm 6 Lp HPT8A Trang 3

    1.2. Mu sc ca cht kh thot ra.

    Mu sc ca cc cht kh sinh ra trong qu trnh thc hin phn ng ha

    hc cngd dngcho ta bit c phn ng ha hc xy ra.

    V d:Phn ng gia kim loi Cu v dung dch axit HNO3 c, phn ngxy ra mnh lit v xut hin cht kh mu nu thot ra.

    Phng trnh phn ng: 4 2 23 3 2 22Cu HNO Cu NO NO H O

    Phn ng gia Cu v HNO3c, kh NO2thot ra mu nu

    1.3. Xut hin mt pha mi: tokt ta hoc thot ra cht kh.

    Kt ta l shnh thnh ca mt sn phm ho tan khng ng k, thu c

    trong mt phn ng ho hc xy ra bi s trn ln 2 dung dch. Mu sc ca kt

    ta thu c cng l mt du hiu c trng nhn bit cc ion no c mttrong

    dung dch.

    Vi hin tng hnh thnh pha kh trong qu trnh phn ng, ta cng c th

    kt lun cc cht trong dung dch to thnh cht mi.

    V d:Khi cho dung dch bc nitrat AgNO3phn ng vi dung dch axit

    clohiric HCl, phn ng to thnh kt ta mu trng AgCltheo phng trnh ion:

    Ag Cl AgCl

  • 5/19/2018 Phn Tch Cation

    9/54

    Cc phn ng ion trong dung dch nc GVHD: ThLong

    SVTH: Nhm 6 Lp HPT8A Trang 4

    1.4. Bin mt mt pha: ha tan kt ta.

    Phn ng xy ra gia cc ion to thnh kt ta c sau kt ta tan l mt

    trong nhng c trng ca phn ng trao i ion trong dung dch.

    V d: trong phn ng gia CuSO4vi NH3 trong dung dch nc to snphm l Cu(OH)2v (NH4)SO4sau phn ng tip tc xy ra chng ta nhn bit

    c v c hin tng l kt ta mu xanh m Cu(OH)2 tan ra to thnh dung

    dch [Cu(NH3)4]SO4mu xanh dng.

    Phng trnh phn ng:

    2 2 24 3 2 4 42

    2 22 3 2 3 44

    CuSO NH H O Cu OH NH SO

    Cu OH NH H O Cu NH SO

    Hnh nh minh ha phn nggia CuSO4vi NH3

    1.5. Vn tc ca qu trnh phn ng.

    Tc phn ng l thay i nng ca mt trong cc cht tham gia

    hoc sn phm trong mt n v thi gian.

    Trong qu trnh din bin ca phn ng, nng cc cht phn ng gim

    dn, ng thi nng cc sn phm tng dn. Phn ng xy ra cng nhanh th

    trong mt n v thi gian nng cc cht phn ng gim v nng cc sn

    phm tng cng nhiu.

  • 5/19/2018 Phn Tch Cation

    10/54

    Cc phn ng ion trong dung dch nc GVHD: ThLong

    SVTH: Nhm 6 Lp HPT8A Trang 5

    Chng 2: CC H THNG PHN TCH CATION V ANION

    TRONG DUNG DCH NC

    2.1. Mt s khi nim.

    Thuc th phn tch:l mt hp cht ha hc c dng pht hin , xc

    nh hay tch trong qu trnh phn tch ha hc ca mt cht hay hn hp nhiu

    cht cgi l thuc th phn tch. Yu cu thuc th phn tch phi tinh khit

    v c hiu.

    Thuc th theo tc dng phn tch gm 3 loi:

    - Thuc th nhm: l thuc th c tc dng ging nhau ln mt nhm cc

    ion. V d: HCl l thuc th nhm Ag+, Pb2+, Hg2

    2+

    - Thuc th chn lc: l thuc th c tc dng ging nhau ln mt s ion

    m ion ny c th thuc nhm phn tch khc nhau. Chng hn NH 3c

    th to thnh phc tan hoc khng tan vi mt s ion nhiu nhm

    phn tch.

    - Thuc th c hiu hay thuc th ring bit: l thuc th ch cho phn

    ng c hiu vi mt ion hoc mt cht. v d: h tinh bt cho mu

    xanh ch vi iod; dimethyglyoxim trong mi trng amoniacto thnhch vi ion Ni2+cho mt kt ta mu hng.

    2.2. Cc hthng phn tch cation v anion trong dung dch nc

    Vic xc nh cc ion trong dung dch nc l mt trong nhng cng vic

    cn c ca ngh phn tch. Cc ion trong dung dch s c phn chia theo cc

    nhm thun li cho vic tch chng ra khi dung dch nc. Khi tin hnh

    phn tch nh tnh ngi ta tin hnh theo hai cch:

    - Phn tch ring phn

    - Phn tch h thng

  • 5/19/2018 Phn Tch Cation

    11/54

    Cc phn ng ion trong dung dch nc GVHD: ThLong

    SVTH: Nhm 6 Lp HPT8A Trang 6

    2.2.1.Phn tch ring phn

    Phn tch ring phnl xc nh mthay mt sion no trong hn hp

    nhiu ion bng mt phn ng c hiu. C th ly tng phn ring dung dch phn

    tch th ring tng ion, khng cn theo mt th t nht nh no.V d:tm Bi3+bng thuc th thioure c mu vng ti, Fe3+vi KSCN c

    mu mu c trng.

    Trong nhiu trng hp khng s dng c phng php phn tch ring

    bit v khng phi tt c cc ion u c phn ng tht c hiu.

    2.2.2.Phn tch h thng

    Khi cn phn tch ton din 1 mu, ngi ta tin hnh phn tch h thng

    l xc nh cc ion theo mt trtt nht nh. Mun phn tch hn hp nhiu ionngi ta thng dng cc thuc th nhm chia cc ion thnh nhiu nhm, mi

    nhm c th c chia thnh cc phn nhm v cui cng c tch ring thnh

    cc ion ring bit. Sau tin hnh chng minh s cmt bng cc phn ng c

    trng thch hp.

    Hin nay, i vi cc cation, ngi ta tm ra nhiu h thng phn tch,

    mi h thng c nhng u im v nhc im ring. Ba h thng thng c

    dng l h thng phn tch sunfua, h thng axit baz v h thng phn tch

    photphat - amoniac.

    Ty thuc vo thuc th s dng trong h thng phn tch nh tnh

    cation chia lm 3 h thng c bn l:

    a.

    H thng phn tch sunfua cc cation

    C s:da vo tnh tan ca cc kt ta gia cation vi cc thuc th nh

    HCl, H2S, (NH4)2S/NaOH, (NH4)2CO3,... trong c s chnh l tnh tan ca mui

    sunfua.

  • 5/19/2018 Phn Tch Cation

    12/54

    Cc phn ng ion trong dung dch nc GVHD: ThLong

    SVTH: Nhm 6 Lp HPT8A Trang 7

    Theo h thng ny, cc cation c tch chia lm 5 nhm:

    NhmThuc th

    nhm

    Cc cation

    thuc nhmSn phm to thnh sau khi

    tc dng vi thuc th

    I HCl longAg+, Hg2

    2+,

    Pb2+

    Ta clorua: AgCl, Hg2Cl2, PbCl2khng tan trong nc v cc axitlong

    II

    H2S trong mi

    trng axit

    (pH =0,5)

    Sn2+

    , Sn4+

    ,

    Sb3+

    , Sb5+

    ,

    As3+, As5+,

    Hg2+

    , Cu2+

    ,

    Cd2+

    , Bi3+

    ,(Pb

    2+)

    Kt ta cc sunfua. Nhm ny chiathnh hai phn nhm:

    + Phn nhm IIA: Gm cc sunfuatan trong (NH4)2Sx v b oxi hoAsS4

    3-, SbS4

    3-, SbS3

    2-

    + Phn nhm IIB: gm cc sunfuakhng tan trong (NH4)2Sxnh HgS,CuS, CdS, Bi2S3, (PbS)

    III

    (NH4)2S trong

    mi trng NH3+ NH4Cl

    Al3+, Cr3+,

    Fe3+, Mn2+,

    Co2+

    , Ni2+

    ,

    Zn2+

    Kt ta Al(OH)3, Cr(OH)3,Fe(OH)3, MnS, CoS, NiS, ZnS.

    Nhm ny cng chia thnh hainhm:

    + Phn nhm IIIA: gm cc kt tatan trong HCl nh Al(OH)3,Cr(OH)3, Fe(OH)3, MnS, ZnS.

    + Phn nhm IIIB: gm cc kt takhng tan trong HCl nh CoS, NiS.

    IV

    (NH4)2CO3

    trong dd mamoniac didng cccacbonat khng

    tan trong nc.

    Ba2+, Sr2+, Ca2+To cc kt ta BaCO3, SrCO3,

    CaCO3

    NaH2PO4 trong

    mi trng NH3+ NH4Cl

    Mg2+ NH4MgPO4

    VKhng c thucth nhm

    Kim loi kimv NH4

    +

  • 5/19/2018 Phn Tch Cation

    13/54

    Cc phn ng ion trong dung dch nc GVHD: ThLong

    SVTH: Nhm 6 Lp HPT8A Trang 8

    u im:cch phn chia cc nhm v cch tin hnh phn tch rt cht ch,

    ph hp vi vic trnh by cc s s l thuyt, c bit l vic phn chia cc nhm

    phn tch c nhiu im ph hp vi vic phn nhm trong bng h thng tun

    hon Menelep, do lin hd dng gia cc phn ng hc trong gio trnhho hc v c vi phn ng phn tch, kt qu phn tch cc ion kh chnh xc,

    pht hin trit cc cation, xc nh c cc ion trong phc cht.

    Nhc im:H2S c, c mi trng thi gy kh kh chu cho ngi phn

    ticch1; qu trnh phn tch ton b cation mt kh nhiu thi gian t 25-30 gi;

    hay gp dung dch kt ta cng kt ca mt s sufua kim loi (NiS v CoS vi

    SnS; ZnS vi CdS) gy kh khn trong vic x l hon ton sn phm.

    b.

    H thng cc cation theo phng php axit - bazC s:da vo tnh tan khc nhau ca cc hydroxit, sunfat, clorua,... c to

    thnh gia cc cation vi axit -baz nh HCl, H2SO4, NaOH, NH4OH,...

    Vic phn chia cc cation thnh tng nhm theo h thng ny c trnh

    by trong bng sau:

    NhmThucth

    nhm

    Cc cationthuc nhm

    Sn phm to thnhsau khi tc dng vi

    thuc th nhm

    Nhmaxit

    IKhng c thuc

    th nhmKim loi

    kim vNH4+

    Khng to thnh kt takh tan vi mt thuc thno

    IIH2SO4long v

    ru etylicBa

    2+, Sr

    2+,

    Ca2+, (Pb2+)

    To kt ta mu trngBaSO4, SrSO4, CaSO4,

    PbSO4

    NhmBaz

    III HCl long, nguiAg

    +, Pb

    2+,

    Hg22+, Cu+,Au+

    To cht t tan: AgCl,

    PbCl2, Hg2Cl2, CuCl

    IV NaOHd+ H2O2

    Be2+

    ,

    Al3+

    ,Cr3+

    ,

    Zn2+, Sn2+,

    Sn4+

    , As3+

    ,

    Al3+

    , Sn2+

    , Sn4+, to thnh

    hiroxit lng tnh tantrong kim d AlO2

    2-,

    ZnO22-, SnO3

    2-.

  • 5/19/2018 Phn Tch Cation

    14/54

    Cc phn ng ion trong dung dch nc GVHD: ThLong

    SVTH: Nhm 6 Lp HPT8A Trang 9

    As+, Sb

    +,

    As3+

    , As4+

    ,

    Ga3+, In3+,...

    CrO2- s b oxi ho thnh

    CrO4-mu vng.

    AsO43-...

    V NH4OH c dCd

    2+

    ,Cu

    2+

    Hg2+, Co2+,

    Ni2+

    To cc phc amoniacatcmu cng thc chung

    2

    3 4( )M NH

    VI

    Dd NaOH v

    H2O2sau lHNO3v H2O2

    Fe2+

    , Fe3+

    ,

    Sb3+, Sb5+,

    Bi3+

    , Mn2+

    ,

    Mg2+

    To cc hiroxit khng tanc mu ring bitFe(OH)2,Fe(OH)3, Bi(OH)3,

    Mn(OH)2, Mg(OH)2.

    u im:h thng ny sdng c nhng c trngc bn ca ccnguyn t, quan hca chng vi cc axit, baz, tnh lng tnh ca cc hydroxit v

    khnng to phc ca cc nguyn t; t c hi hn v thi gian thc hin phn

    tch ngn hn t30-40% so vi hthng H2S.

    Nhc im: h thng ny cn gii hn v s lng cc cation, cc tnh

    cht ca cc tnh cht ca cc hyroxit ca cc cation nhm 4 v nhm 5 cha

    c nghin cu k, cng nh cc iu kin tch, to kt ta ca chng; vic phn

    tch nhm thiu cht chhn hthng H2S.c. Hthng phn tch photphatammoniac:

    C s: da vo tnh tan ca cc mui photphat trong cc mi trng khc

    nhau. H thng ny chia cc cation thnh 5 nhm phn tch:

    - Nhm 1:gm cc cation kim loi kim v NH4+. Khng c thuc th

    c trng cho nhm, cc hp cht chng c mt u c th tan to thnh

    dung dch.

    - Nhm 2:gm Ba2+, Sr2+, Ca2+, Mg2+, Fe2+, Fe3+, Al3+, Cr3+, Mn2+, Bi3+.

    Nhm ny b kt ta bi thuc th nhm - amoni hyro phophat

    (NH4)2HPO4trong dung dch amoniac c. c chia lm 2 phn nhm

    nh:

  • 5/19/2018 Phn Tch Cation

    15/54

    Cc phn ng ion trong dung dch nc GVHD: ThLong

    SVTH: Nhm 6 Lp HPT8A Trang 10

    + Phn nhm 2a: Ba2+, Sr2+, Ca2+, Mg2+, Fe2+, Mn2+- C kt ta

    photphat tan trong axit axetic.

    + Phn nhm 2b: Fe3+, Al3+, Cr3+, Bi3+- C kt ta photphat khng

    tan trong axit axetic.- Nhm 3: gm Cu2+, Cd2+, Hg2+, Co2+, Ni2+, Zn2+. Cc phophat ca

    chng tan trong dung dch NH3to thnh cc amoniacat [M(NH3)4]2+

    .

    - Nhm 4: gm As3+, As5+, Sb5+, Sb3+, Sn2+, Sn4+. Cc ion thic v

    antimon khi un nng vi HNO3th to thnh kt ta khng tan l acid

    metastanic v acid metaantimon (H2SnO3, HSbO3). Cc hp cht Asen

    (III) khi un nng vi HNO3th b oxy ho thnh H3AsO4.

    -

    Nhm 5:gm Ag+

    , Hg22+

    , Pb2+

    b kt ta bi acid HCl di dng ccclorua t tan.

    u im:Gim bt hi so vi 2 hthng trn.

    Nhc im:Thi gian phn tch di v kh phc tp, c bit n hn ch

    qu trnh phn tch ring phn nn khng c phbin so vi hai phng php

    trn.

    2.2.1Phn tch nh tnh anion

    Vi cc anion th khng c mt h thng phn tch cht ch no m ch c

    cc phng php phn tch ring l cho tng anion mt hoc tng nhm nh v th

    pht hin mt anion no ngi ta phi dng nhiu phn ng c trng

    kim tra li, m bo cho kt lun chnh xc, chnh v vy, phn tch nh tnh cc

    anion thng phc tp hn cc cation. Da theo thuc th nhm anion c th

    phn loi theo bng:

    Nhm Ion

    I

    II

    III

    Cl- , Br-, I-, S2-, NO3-

    PO43-, HCO3-, CO32-, AsO33-, AsO43-

    SO42-, SO33-

  • 5/19/2018 Phn Tch Cation

    16/54

    Cc phn ng ion trong dung dch nc GVHD: ThLong

    SVTH: Nhm 6 Lp HPT8A Trang 11

    Bng phn loi thuc ththeo nhm anion:

    STTThuc th

    nhmNhm anion

    Sn phm hoc du hiuphn ng

    1HCl 2N hay

    H2SO4

    CO32-, CN-, S2-, SO3

    S2O32-, NO2-, ClO-

    To ra cc kh tng ngCO2 (khng mu, lm cnc vi trong); HCN (mihnh nhn); H2S (mi thi);SO2 (mi sc mnh); SO2 vS; NO v NO2 (mu nu ,kh th); Cl2 (mu vng lc,kh th)

    2

    BaCl2+ CaCl2Trong mi

    trng trungtnh

    AsO33-, AsO43-,CrO42,ClO-, MnO4-,

    SO42-, PO43-, BrO3-,

    IO3-, F-

    To kt ta tng ngCa3(AsO3)2trng; Ca3(AsO4)2

    trng; BaCrO4 vng;Ba(MnO4)2 ; BaSO4 trng;Ba(BrO3)2 trng; Ca3(PO4)2trng; Ba(IO3)2 trng; CaF2trng

    3AgNO3+ HNO3

    2NSCN-; Cl-; Br-; I-

    To kt ta tng ngAgCN trng; AgCl trng;AgBr vng nht; AgI vng r

    4Hn hp Mg

    (NH4OH +

    NH4Cl + MgCl2)AsO43-; PO43-

    To kt ta tng ngMgNH4AsO4 kt ta mutrng; MgNH4PO4 kt tamu trng

    5 KI + H2SO42N

    CrO42-, AsO33-,

    MnO4-, ClO-, ClO3-,

    BrO3-, IO3-, NO2-

    Gii phng I2( nhn bitbng mu trong dung dchnc, hoc trongchloroform, hoc th bnghtinh bt)

    6 Dng dch I2S2-, SO32-, S2O32-,

    AsO33- Lm mt mu I2

    7

    Dung dchKMnO4

    + H2SO42N

    S2-, SO32-, S2O32-,

    AsO33-, NO2-, Cl-,

    Br-, I-, CN-, SCN-Lm mt mu KMnO4

    8Khng c thuc

    thNO3-, ClO4-

  • 5/19/2018 Phn Tch Cation

    17/54

    Cc phn ng ion trong dung dch nc GVHD: ThLong

    SVTH: Nhm 6 Lp HPT8A Trang 12

    Chng 3: PHN TCH CC CATION TRONG DUNG DCH NC

    THEO H THNG ACID BAZ

    3.1.

    Nhm cation 1 (cc ion kim loi kim v NH4+): nhm ny khng c

    thuc th nhm.3.1.1.Tnh cht acid baz

    Hydroxit ca kim loi kim l cc baz mnh. Chng d tan trong nc. cc

    cation khng th hin tnh acid baz.

    Ion NH4+c tnh acid yu v NH3l mt baz yu

    9.244 3

    +NH NH H logK

    3.1.2.Tnh cht to phc

    Thc t khng c cc phc cht bn to thnh bi cation nhm 1. Phc bn

    nht l Li+- EDTA, c lg= 2.8. NH3to c phc cht vi cc kim loi khc

    nhau: Cu+, Cu

    2+, Co

    2+, Co

    3+, Cd

    2+, Zn

    2+, Ag

    +, Hg

    2+, Ni

    2+. Cc phc ny b phn

    hy trong mi trng acid do s proton ha ca NH3:

    + 9.243 4

    NH H NH logK

    3.1.3.Tnh cht oxi ha kh

    Ch c mt trng thi oxi ha l M+. Th in cc cp oxi ha/kh rt thp

    Cc kim loi nhm 1 l nhng cht kh rt mnh. Cc ion kim loi nhm 1 l cht

    oxi ha rt yu.

    3.1.4.Hp cht t tan

    C mt s mui t tan tng t nhau ca K+v NH4+: KClO4, NH4ClO4,

    K2Na[Co(NO2)6]. Ion Na+to c mt s rt t hp cht t tan: natri km uranyl

    acetat, Na2SiF6, NaSbO3.

    3.1.5.Phn ng ca cc ion

    a. Natri

    - Phn ng vi uranyl km acetat: Trong mi trng acid yu thuc th phn

    ng vi ion Na+cho kt ta vng nht.

    - Quang ph nhn thy: vng 587 589 nm. Mu la: vng, rt nhy.

  • 5/19/2018 Phn Tch Cation

    18/54

    Cc phn ng ion trong dung dch nc GVHD: ThLong

    SVTH: Nhm 6 Lp HPT8A Trang 13

    b.

    Kali

    - Phn ng vi natri cobantinitrit Na3[Co(NO2)6]: Cho kt ta vng.

    - Phn ng vi natri hidrotatrat NaHC4H4O6: to kt ta trng tinh th

    KHC4H4O6.- Quang ph nhn thy: 760 770 nm; Tm 404 nm; Mu la: tm.

    c. Amoni

    - Phn ng ui ion amoni

    Do NH4+ l mt acid yu v NH3d bay hi nn khiun nng vi dung

    dch kim thNH4+s b ui khi dung dch.Khi nung nng , cc mui amoni b

    nhit phn to kh NH3.

    Nu acid c tnh oxi ha th NH3thot ra b oxi ha cho nhng sn phmkhc nhau (N2, N2O,).

    - Phn ng vi thuc th Nestler

    Thuc th Nestler l dung dch kim ca mui kali iodomecuriat

    (K2[HgI4] + KOH). Ion NH4+phn ng thuc th Nestler cho kt ta keo nu .

    Nu nng NH4+rt b th ta c dung dch keo mu da cam.

  • 5/19/2018 Phn Tch Cation

    19/54

    Cc phn ng ion trong dung dch nc GVHD: ThLong

    SVTH: Nhm 6 Lp HPT8A Trang 14

    3.1.6.S phn tch cation nhm 1

  • 5/19/2018 Phn Tch Cation

    20/54

    Cc phn ng ion trong dung dch nc GVHD: ThLong

    SVTH: Nhm 6 Lp HPT8A Trang 15

    3.2. Nhm cation 2nhm kim loi kim th. Thuc th nhm ny l dung

    dch H2SO4long v ru etylic.

    3.2.1.Tnh cht acid baz

    Cc cation nhm 2 u l cc acid rt yu. Cc hydroxit ca cc cationnhm 2 u l nhng baz mnh

    2

    2Ca H O CaOH H

    3.2.2.Tnh cht to phc

    Cc cation nhm 2 to c mt s rt t cc phc cht bn nhnchung

    bn ca tng phc cht gim khi i t Ca2+n Ba2+.

    Ion Ca2+

    to c phc t bn vi ion SO42-. Phn ng ny dng tch

    Ca2+ra khi Ba2+v Sr2+.

    3.2.3.Hp cht t tan

    Cc mui cacbonat sunfat, oxalat, photphat ca cation nhm 2 c mu

    trng, cromat c mu vng.

    - Cc mui cacbonat tan c trong cc acid, k c acid acetic do to thnh

    H2CO3l acid yu v d phn hythnh CO2.

    - Cc mui cromat: tan tng t BaCrO4n CaCrO4.

    - Cc mui sunfat c tan tng khi i t BaSO4n CaSO4ng vi tch s

    tan ca tng mui c trnh by bng sau:

    Hp cht Tch s tan (T)BaSO4 1,10 x 10

    -10

    SrSO4 3,20 x10-7

    CaSO4 9,10 x10-6

    Bng th hin tan ca mui sunfat cation kim loi kim th

    3.2.4.

    Phn ng ca cc ion

    a.

    Vi dung dch K2CrO4v K2Cr2O7:

    Trong mi trng axit axetic ch 2 ion Ba2+v Pb2+cho kt ta mu vng

    BaCrO4v PbCrO4, cc ion Sr2+

    v Ca2+ khng to thnh kt ta. Vi M2+l

    Ba2+v Pb2+ ta c phn ng:

  • 5/19/2018 Phn Tch Cation

    21/54

    Cc phn ng ion trong dung dch nc GVHD: ThLong

    SVTH: Nhm 6 Lp HPT8A Trang 16

    M2+ + CrO42- MCrO4

    2M2+ + Cr2O72- + H2O 2 MCrO4 + 2H

    +

    Trong BaCrO4khng tan trong kim, cn PbCrO4 tan trong cc dung

    dich NaOH, KOH khi un nng theo phng trnh:

    PbCrO4 + 4OH- PbO2

    2- + CrO4

    2- + 2H2O

    b. Vi dung dch Na2S :

    Vi dung dch ny ch ion Pb2+tc dng to thnh PbS mu en, thc t

    khng tan trong cc dung dch HCl, H2SO4, ch tan trong cc dung dch HNO3un

    nng.

    Pb2+

    + S2- PbS

    PbO22- + S2- + 2H2O PbS + 4 OH

    -

    c.

    Vi dung dch (NH4)2C2O4:

    Vi thuc th ny cc cation nhm 2 u cho kt ta trng tinh th. Cc kt

    ta u kh tan trong dung dch axit axetic long. Dung dch l thuc th ny rt

    nhy i vi ion Ca2+, nn ngi ta dng thuc th ny nhn ra cation Ca2+sau

    khi tch n khi cc ion Ba2+ v Pb2+.

    d.

    Vi dung dch (NH4)2SO4:

    Dung dch thuc th ny kt ta c SrSO4mu trng vi ion Sr2+:

    Sr2+ + NH4SO4 SrSO4 + 2NH4+

    Ion Ca2+ khng gy tr ngi cho vic tm Sr2+bng thuc th ny, v

    CaSO4to vi thuc th mt mui phctan:

    CaSO4 + NH4SO4 (NH4)2[Ca(SO4)2]

    V vy sau khi tch Pb2+v Ba2+ra khi hn hp vi Sr2+v Ca2+, ta dng

    dung dchNH4SO4lm thuc th nhn bit Sr2+trong hn hp vi Ca2+.

  • 5/19/2018 Phn Tch Cation

    22/54

    Cc phn ng ion trong dung dch nc GVHD: ThLong

    SVTH: Nhm 6 Lp HPT8A Trang 17

    3.2.5.Quy trnh phn tch cc cati on nhm 2

    Tch cation nhm 2 ra khi dunh dch, cho tc dng vi dung dch

    H2SO4long, d v ru etylic, un nh, li tm, thu c kt ta 2 l hn hp

    sunfat cc cation nhm 2 v dung dch cc cation cc nhm 3,4,5,6. Chuyn sunfatnhm 2 thnh cacbonat bng cch cho phn ng 4 ln vi dung dch Na2CO3un

    nng. Ho tan kt ta cacbonat bng dung dch CH3COOH 6M. Thm vo dung

    dch dung dch K2CrO4 kt ta BaCrO4v PbCrO4. Li tm, ly kt ta v

    nc lc, chia i nc lc. Phn (1) tm Sr2+bng (NH4)SO4, phn (2) tm

    Ca2+

    bng dung dch (NH4)2C2O4. Cho kt ta PbCrO4v BaCrO4tc dng vi

    dung dch NaOH tch Pb2+. Ly nc lc tm ion Pb2+bng dung dch Na2S.

    Nu khi tc dng vi NaOH vn cn kt ta vng khng tan, l BaCrO4.Lu :

    PbCrO4cn d dng tan trong dung dich CH3COOH v to thnh ion phc:

    PbCrO4 + 3CH3COO- Pb(CH3COO)3

    - + SO4

    2

    V vy ta c th thay dung dch NaOH bng dung dich NH4CH3COOH

    tch PbSO4ngay t u khi hn hp vi 3 sunfat ca cc cation Ba2+

    , Sr2+

    ,Ca2+

    .

    Phn ng ny c dng trong s di y

  • 5/19/2018 Phn Tch Cation

    23/54

    Cc phn ng ion trong dung dch nc GVHD: ThLong

    SVTH: Nhm 6 Lp HPT8A Trang 18

    3.2.6.S phn tch cation nhm 2

    S phn tch cc cation nhm 2

  • 5/19/2018 Phn Tch Cation

    24/54

    Cc phn ng ion trong dung dch nc GVHD: ThLong

    SVTH: Nhm 6 Lp HPT8A Trang 19

    3.3. Nhm 3: cc cation to c mui clorua ttan: Ag+, Pb2+, Hg22+

    ,Cu+,

    Au+: Thuc th nhm ny l dung dch HCl long,ngui.

    3.3.1. Tnh cht acid baz

    a.

    Ion Ag

    +

    Ion khng mu, c tnh acid yu. Khi kim ha dung dch th ban u xut

    hin kt ta trng AgOH v sau chuyn nhanh thnh Ag2O mu nu

    2Ag H O AgOH H

    2 2AgOH Ag O H O

    b. Ion Pb2+

    Ion Pb2+

    khng mu, c tnh acid yu. Khi kim ha dung dch, ban u to

    kt ta mui baz v sau n Pb(OH)2.

    +2 2

    22

    2 32

    Pb H O Pb OH H

    Pb OH H O Pb OH H

    Pb OH H O Pb OH H

    c.

    Ion Hg2+

    Trong dung dch nc, Hg2+

    khng mu, c phn ng acid2 H

    2Hg O HgOH H

    Khi kim ha dung dch, ban u c kt ta mui baz v sau n HgO

    mu vng. Kt ta tan trong acid .

    3.3.2. Tnh cht to phc

    a. Ion Ag+

    Ag+to c kh nhiu phc cht bn vi cc phi t hu c v v c khc

    nhau. Phc EDTA vi Ag+ c bn vo loi km nht trong s cc phc

    complexonat kim loi (lg = 7,32). Ag+ to c phc bn vi ithizon, chit

    c bng CHCl3, CCl4

  • 5/19/2018 Phn Tch Cation

    25/54

    Cc phn ng ion trong dung dch nc GVHD: ThLong

    SVTH: Nhm 6 Lp HPT8A Trang 20

    b.

    Ion Pb2+

    Ch to c cc phc t bn: PbNO3+, PbCl

    +, PbI2, PbI

    +.Ch cng to

    c cc phc tng i bn vi axetat,tatrat, xitrat, thiosunfat, phc vi EDTA,

    phc vi xianuaPb4+

    tn ti dng phc PbCl62-

    , PbCl5-

    trong dung dch HCl c.c.

    Ion Hg2+

    Ion Hg2+

    to c phc bn vi rt nhiu cht, a s c s phi tr cc i

    n=4. Cc phc vi sunfat, nitrat, florua t bn. Cc phc vi clorua, bromua, iodua,

    xianua, thioxianat, nitrit, thiosunfat, sunfit, axetat, amin, EDTA, etilendiamin u

    bn.Hg+cng to c cc hp cht ni phc vi nhiu thuc th hu c.

    3.3.3. Tnh cht oxi ha kh

    a.

    Ion Ag+

    Ion Ag+c tnh oxi ha tng i mnh. Tuy vy Agvn tan c trong

    cc cht oxi ha mnh nh HNO3, H2SO4c nng, HCl khi c cht oxi ha

    Tnh kh ca Ag tng lnkhi c mt ca cc cht to phc hoc to hp cht t tan

    vi ion Ag+. Ion Ag+b kh bi nhiu cht kh: Sn2+, Zn, cc cht hu c,

    b. Ion Pb2+

    Ch c tnh kh, d tan trong HNO3, H2SO4c nng, tan chm trong HCl

    c, HI c do to phc PbCl3-, PbI4-.

    Tnh kh ca ch tng ln trong cc dung dch to c mui ch kh tan.

    c.

    Ion Hg2+

    Ion Hg2+

    c th b kh thnh Hg22+

    v sau n Hg.Hg ha tan trong cc

    axit oxi ha nh HNO3, H2SO4c nng v I2(do to phc HgI42-bn). Ion Hg2+

    b kh d dng bi cc kim loi, k c Cu, bi Sn2+, Fe2+,

    Cc hp cht ca Hg22+

    khng bn. Ion Hg22+

    c khuynh hng t oxi ha

    kh thnh hp cht tng ng ca Hg2+v Hg kim loi. Trong dung dchnc

    phn ng ny xy ra chm. Tuy vy trong qu trnh to phc hay to hp cht kh

    tan vi ion Hg2+th phn ng xy ra nhanh hn.

    Khi un nng calomen Hg2Cl2 trong dd Cl- d s chuyn thnh phc

    HgCl42-

    v Hg.

  • 5/19/2018 Phn Tch Cation

    26/54

    Cc phn ng ion trong dung dch nc GVHD: ThLong

    SVTH: Nhm 6 Lp HPT8A Trang 21

    3.3.4.Hp cht t tan

    Hu ht cc mui Ag+u t tan tr mui nitrat, peclorat, florua, axetat

    Cc mui bc halogennua c tan tng dn t iodua n clorua, do vy,

    c th thy cc bc halogenua tan khc nhau trong dung dchamoniac: AgCl tannhiu, AgBr t tan hn v AgI hu nh khng tan.

    Tr cc mui nitrat, axetat, peclorat hu ht cc mui ch u t tan, cc

    mui ch halogenua u t tan: PbCl2, PbBr2, PbI.

    Khi un nng nng tan ca nhng mui ny tng ln nhiu.Cc mui t

    tan nht ca ch l PbCrO4mu vng, Pb3(PO4)2 mu trng, PbS mu en.

    Hu ht cc mui ch u tan trong dd NaOH (tr PbS). Da vo y,

    ngi ta phn bit kt ta sunfat ch v sunfat kim th bng tc dng ca NaOH.C nhiu hp cht t tan ca Hg2+: HgI2mu , Hg(SCN)2trng, HgS mu enl

    hp cht t tan nhtca Hg2+khng tan trong HCl c, HNO3long, tan trong hn

    hp (HNO3+ HCl) do tc dng oxi ha ion S2-

    bi NO3-ng thi vi s to phc

    ca Hg2+ vi Cl-. Hu ht cc hp cht ca Hg2+ u t tan tr cc mui nitrat,

    axetat v peclorat. Hg2Cl2t tan mu trng, Hg2Br2, Hg2I2. Khi cho tc dng vi

    vi NH3th Hg2Cl2chuyn thnh kt ta HgNH2Cl v Hg en.

    3.3.5.

    Phn ng ca cc ion

    Cc cation ca nhm ny cho kt ta vi dung dch HCl long, ngui:

    Ag+ + HCl AgCl + H+ TAgCl = 1 x 10

    -10

    Pb2+

    + 2HCl PbCl2 + 2H+ TPbCl2 = 2 x 10

    -5

    Hg22+

    + 2HCl Hg2Cl2 + 2H+ THg2Cl2= 1 x 10

    -18

    Nh vy, trong 3 clorua ni trn PbCl2kh kt ta nht. tan ca

    PbCl2tng mnh theo nhit . Cn ch rng AgCl v PbCl2dtan trong dung

    dch HCl c, v to thnh phc tan AgCl2-v PbCl3

    -.

  • 5/19/2018 Phn Tch Cation

    27/54

    Cc phn ng ion trong dung dch nc GVHD: ThLong

    SVTH: Nhm 6 Lp HPT8A Trang 22

    Cc mui clorua ca cc kim loicn li u c tan rt ln, v vy thuc

    th nhm ca cc cation thuc nhm ny l dung dch HCl long, ngui. Bng

    dung dch HCl long ngui, d va phi, chng ta tch c cc cation Ag+, Pb2+,

    Hg22+

    di dng kt ta ra khi hn hp cc cation khc. Ring cation Pb

    2+

    c tchs tan tng i ln nn khng kt ta hon ton s ln vo nhm phn tch th 2

    khi dng thuc th nhm l dung dch H2SO4long, cng vi ru etylic.

    c tnh ca cc mui clorua trn :

    Cc kt ta clorua ca Ag(I), Pb(II) v Hg(I) kh tan trong nc v cc

    dung dch axit v c long. Tuy nhin chng c cc c im khc nhau nh sau:

    AgCl tan c trong dung dch NH3long v to phc bc (I) amoniac:

    AgCl + 2 NH3 [ Ag(NH3)2]+

    + Cl-

    Hg2Cl2tc dng vi NH3long to thnh 2 kt ta, 1 kt ta mu trng

    NH2HgCl v 1 kt ta en Hg:

    Hg2Cl2 + 2NH3 [NH2Hg]Cl + Hg + NH4Cl

    PbCl2thc t khng tan trongNH3long. Phn ng ny dng nhn bit

    Hg2Cl2khi c mt ng thi NaCl v PbCl2 (bng mu en kt ta ca Hg) v

    dung dch NH3long dng tch AgCl ra khi hn hp 2 clorua cn li.

    Da vo tan ca PbCl2tng theo nhit , c th dng nc khi un

    nng tch PbCl2ra khi hn hp vi 2 clorua ca 2 kim loi cn li.

    Sau y l phn ng ca cc cation nhm ny vi vi thuc th.

    a. Vi H2S:

    Cc cation ny to vi kh H2S hoc nc H2S cho kt ta rt kh tan Ag2S,

    HgS v PbS, chng u mu en. Cc sunfua ny khng tan trong c HCl c,

    Ag2S c PbS ch tan trong cc dung dch HNO3un nng, HgS ch tan trong nc

    cng thu.

    b.

    Vi dung dch KI:

    Ag+cho kt ta mu vng nht AgI ( T= 10-16) khng tan c trong NH3c

    ch tan trong dung dch KCN v Na2S2O3v to thnh cc phc tan Ag(CN)2-v

    Ag(S2O3)23-

    .

  • 5/19/2018 Phn Tch Cation

    28/54

    Cc phn ng ion trong dung dch nc GVHD: ThLong

    SVTH: Nhm 6 Lp HPT8A Trang 23

    Vi KI, ion Pb2+to thnh kt ta PbI2mu vng ti kh tan trong nc

    lnh. Nhng khi un vi nc nng n tan nhiu thnh dung dch. ngui dung

    dch , kt ta PbI2li xut hin di dng tinh th ln, vng ng nh rt c

    trng.Vi dung dch KI, ion Hg2

    2+lc u to thnh kt ta Hg2I2mu vng lc,

    khi cho d thuc th, kt ta to thnh phc tan HgI42-

    v Hg.

    c.

    Vi dung dch K2CrO4:

    Ion Ag+to vi thuc th ny kt ta Ag2CrO4mu gch, tan c trong

    dung dch axit axetic v cc axit v c long. Ion Pb 2+to vi thuc th ny kt

    ta PbCrO4mu vng kh tan trong dung dch axit axetic long, nhng tan trong

    dung dch axit v c. Ion Hg+

    to vi thuc th ny kt ta Hg2CrO4mu khtan trong c axit HNO3long.

    3.3.6.S phn tch cc cation nhm 3

    Vic phn tch theo s c tin hnh nh sau: ly 1 n 1,5 ml dung

    dch phn tch vo ng nghim, thm t t dung dch HCl long, lnh vo cho ti

    d. Li tm, sau gn ly kt ta, thm vo 1- 1,5 ml nc ct, un nng. Sau

    khi li tm gn ly nc lc (dung dch Pb2+) v ly kt ta 2. Thm dung dch KI

    vo dung dch Pb2+, li tm ly kt ta vng tinh th gn nh bt. Ho tan kt ta

    trong nc un nng ri ngui dung dch trong ng nghim. Sau mt lc thy

    xut hin li cc tinh th ln mu vng, phn chiu nh sng rt p. Thm vo kt

    ta 2 dung dch NH3thy xut hin kt ta mu en, chng t c Hg22+

    . Li tm,

    ly nc lc cha phc tan bc amoniac. Thm dung dch HNO3vo nc lc ,

    thy kt ta trng xut hin li chng t c ion bc (I).

  • 5/19/2018 Phn Tch Cation

    29/54

    Cc phn ng ion trong dung dch nc GVHD: ThLong

    SVTH: Nhm 6 Lp HPT8A Trang 24

    S phn tch cc cation nhm 3

    Dd phn tch + HCl long, d, lnh

    Kt ta 1: AgCl,PbCl2, Hg2Cl2

    + H2O un nng

    Dd Pb2+

    + KI

    PbI2 ( mu vng)

    Kt ta 2: AgCl,

    Hg2Cl2

    + NH3

    Kt ta 3:[NH2Hg]Cl

    Hg( mu enca Hg)

    Dung dch

    + DdHNO3

    AgCl mutrng

    Dd cc cation

  • 5/19/2018 Phn Tch Cation

    30/54

    Cc phn ng ion trong dung dch nc GVHD: ThLong

    SVTH: Nhm 6 Lp HPT8A Trang 25

    3.4. Nhm 4: Cc cation to c hydroxit tan trong NaOH d: Be2+, Al3+,

    Cr3+

    , Zn2+

    , Sn2+

    , Sn4+

    , Sb(III), Sb(IV), As(III), As(IV), Ga3+

    , In3+

    , .

    Thuc th nhm ny l dung dch NaOH d v H2O2.

    3.4.1.

    Tnh cht acid baza.

    Ion Zn2+

    Dung dch nc ca ion Zn2+khng mu, c phn ng acid yu:

    2 2

    Zn H O ZnOH H

    Khi kim ha Zn2+ trong kim d, cho ion ZnO22- khng mu. Khi kim

    ha Zn2+bng NH3th ban u xut hin kt ta trng, sau tan ra do to phc

    amoniacat.

    b.

    Ion Al3+

    Dung dch nc ca Al3+c phn ng axit yu:

    23 2

    3 2 222

    Al H O Al OH H

    Al H O Al OH H

    Nhm hidroxit c tnh cht lng tnh r rt.

    c.

    Ion Cr3+

    Ion crom (III) Cr3+

    , CrOH2+

    mu xanh ve hoc tm. Dung dch nc ca

    Cr3+c phn ng axit yu:

    3 22

    3 22 ( ) 22

    Cr H O CrOH H

    Cr H O Cr OH H

    Hidroxit Cr(OH)3c tnh lng tnhtrong tnh axit v cng yu:

    3( ) 33

    ( )3 2 2

    Cr OH Cr OH

    Cr OH H CrO H O

  • 5/19/2018 Phn Tch Cation

    31/54

    Cc phn ng ion trong dung dch nc GVHD: ThLong

    SVTH: Nhm 6 Lp HPT8A Trang 26

    3.4.2.Tnh cht to phc

    a.

    Ion Zn2+

    Zn2+to hp cht ni phc c mu vi nhiu thuc th hu c c dng

    trong nh lng trc quang Zn

    2+

    . Zn

    2+

    toc nhiu phc cht khc nhau nh:- Phc t bn:phc vi axetat, clorua, florua, thioxianat, tatrat.

    - Phc tng i bn: phc vi oxalat, sunfoxalixilat, axetylaxeton,

    etilendiamin, amoniac.

    - Phc rt bn: vi EDTA.

    b.

    Ion Al3+

    Al3+c kh nng to phc vi nhiu cht, c bit l cc cht hu c c

    nhm hidroxit nh xitrat, oxalat, tatrat, alizarin, aluminon. Phc vi EDTA khbn.Trong s cc phc cht v c, quan trng hn c l phc vi F-, cc phc vi

    sunfat, hidrophotphat H2PO4-t bn hn.

    c.

    Ion Cr3+

    Cr3+ to c cc phc clorua CrCl2+, CrCl2+ t bn.Cc phc vi sunfat

    tng i bn. Cc phc vi oxalat, xitrat, xianua, EDTA kh bn.

    3.4.3.Tnh cht oxi ha kh

    a.

    Ion Zn2+

    Km c tnh kh mnh.2 2Zn Zn e 0,762 /

    oE VZn Zn

    Trong mi trng axit: 222

    Zn H Zn H

    Trong mi trng kim:

    24 O 2 22 2

    Zn OH Zn H O e 1,2162 /

    2

    oE VZnO Zn

    Km tc dng c vi cc axit. Km tht nguyn cht tan rt chm trong

    HCl. H2SO4long. Km thng mi cha tp cht (Cu, Cd, Pb) tan nhanh trong

    cc axit trn do c hnh thnh trn b mt kim loi cc cp pin: Cu Zn, CdZn,

    trong Zn ng vai tr Catot.

  • 5/19/2018 Phn Tch Cation

    32/54

    Cc phn ng ion trong dung dch nc GVHD: ThLong

    SVTH: Nhm 6 Lp HPT8A Trang 27

    Km d tan trong HNO3 (vi nng HNO3 long dn) v H2SO4 c,

    nng:

    2 24 O 24 2 2

    23 2 O 8 3 2 43 2

    24 O 10 4 53 2 2

    24 O 10 4 33 4 2

    Zn SO H Zn S H O

    Zn N H Zn NO H O

    Zn N H Zn N O H O

    Zn N H Zn NH H O

    Trong mi trng bazyu, km khng phn ng v c hnh thnh lp oxit

    bo v t tan.

    b.

    Ion Al3+

    Al c tnh kh mnh. Al kh c hu ht cc ion kim loi nng thnh kimloi tng ng (Ag, Cu, Sn, Hg,). Tuy vy pH = 5 11, Al b bao ph bi lp

    oxit bo v ngn cn hot ng ca n.

    c. Ion Cr3+

    Crom l mt kim loi c tnh kh mnh. Trong khng kh Crom b bao ph

    bi mt lp oxit bo v ngn khng cho kim loi ny b n mn tip tc. Kim loi

    c tnh th ng trong HNO3.

    Ion Cr2+c tnh kh mnh, b oxi ha nhanh trong khng kh , phn ng

    chm vi ion H+:

    2 32 2 22

    Cr H Cr H logK=13

    Phn ng xy ra nhanh khi c mt cht xc tc Pt. Cr2+kh c hu ht

    cc cht oxi ha khc ClO4-, NO3

    -, Sn2+,

    Ion Cr3+

    b Zn hoc hn hng km kh trong mi trng axit thnh Cr2+.

    Ion Cr2O72- c tnh oxi ha mnh trong mi trng axit.2 3O 14 6 2 7

    72 2Cr H e Cr H O Eo=1,33V

    Ion CrO42-ch b kh bi cc cht kh rt mnh. Cr3+ch b oxi ha trong

    mi trng axit bi cc cht oxi ha rt mnh ( MnO4-, BiO3

    -, S2O8

    2-,).

  • 5/19/2018 Phn Tch Cation

    33/54

    Cc phn ng ion trong dung dch nc GVHD: ThLong

    SVTH: Nhm 6 Lp HPT8A Trang 28

    3 2 2 22 3 7 O 6 O 1472 8 2 2 4

    3 2 32 3 O 4 O 3 i 273 2 2

    xtAgCr S O H O Cr S H

    Cr Bi H Cr B H O

    Trong mi trng kim, ion CrO2-b oxi ha d dng ( bi H2O2, Cl2,

    Br2,) thnh CrO42-mu vng.

    22 O 3 8 2 O 6 42 2 4 2

    2O O O ( )2 4 2 4 2

    22 O 3 2 2 O 42 2 2 4 2

    Cr Br OH Cr Br H O

    Cr Mn H O Cr MnO OH

    Cr H O OH Cr H O

    3.4.4.Hp cht t tan

    Zn to c nhiu hp cht t tan: hidroxit, cacbonat, oxalat, xianua,

    photphat, asenat, borat. ZnS kh tan nht trong s cc mui kh tan ca km. ZnS

    kt ta c ngay c trong mi trng axit. ZnS tan trong axit mnh, khng tan

    trong axit axetic v tan t trong kim :

    222

    ZnS H Zn H S

    2 24 O 22 2

    ZnS OH Zn S H O logK= -6,9

    Mt s hp cht t tan ca nhm c ngha phn tch l nhm hidroxit,nhm photphat, nhm oxinat Al(Ox)3 tan c trong clorofom. Na3[AlF6],

    Al[AlF6], AlAsO4cng u t tan.

    Kt ta Al(OH)3bt u xut hin pH = 4 v ha tan thnh AlO2- pH =

    10 13. Cc axit v c v nhiu axit hu c ha tan nhm hidroxit d dng. Ion

    NH4+l axit qu yu khng ha tan c Al(OH)3v NH3l baz yu nn cng ha

    tan Al(OH)3 khng ng k. Khi cho ion AlO2- tc dng vi cc axit rt yu

    (NH4+, CO2+ H2O,) th c kt ta nhm hidroxit xut hin:

    ( )2 4 2 3 3

    +CO 2 ( ) +HCO2 2 2 3 3

    AlO NH H O Al OH NH

    AlO H O Al OH

    Ion Al3+phn ng vi cc dung dch cacbonat, sunfua, xianua, kim hoc

    amoni sinh ra kt ta hidroxit m khng sinh ra cc mui tng ng:

  • 5/19/2018 Phn Tch Cation

    34/54

    Cc phn ng ion trong dung dch nc GVHD: ThLong

    SVTH: Nhm 6 Lp HPT8A Trang 29

    2 33 O 2 3 ( ) 3 O3 2 3 2

    2 33 2 3 ( ) 32 3 2

    33 3 ( ) 3

    2 3

    C Al H O Al OH C

    S Al H O Al OH H S

    CN Al H O Al OH HCN

    Crom to c cc hp cht t tan Cr(OH)3, CrPO4,Cr(VI) to c mt

    s hp cht t tan quan trng trong ha hc phn tch: Ag2CrO4 gch,

    Ag2Cr2O7, BaCrO4, PbCrO4 vng, SrCrO4 vng, cc cromat Cu2+

    , Hg2+

    , Fe3+

    cng t tan.

    Cc cromit kim loi kim d tan trong nc nhng cc cromit magie, km,

    mangan, st u kh tan, v vy nu cho kim d tc dng vi dung dch Cr3+khi

    c mt Mg2+

    , Mn2+

    , Fe2+

    , Zn2+

    th crom s tch hon ton hoc mt phn didng kt ta cromit ca cc kim loi . Tng t nhm, cc cacbonat, sunfua

    kim to vi Cr3+kt ta hidroxit mu lc thm

    3 22 3 O 3 Cr(OH) 3 O3 2 3 2

    3 22 3 6 Cr(OH) 32 3 2

    Cr C H O C

    Cr S H O H S

    3.4.5.Phn ng ca cc cation

    Cc cation nhm ny tc dng vi cc dung dch NaOH, KOH d to thnhcc dung dich mui tan v hiroxit ca n lng tnh:

    23 2 2 23 2 2

    2 2 34 3 2

    2 2 22 2 2

    Al OH OH AlO H O

    Cr OH OH CrO H O

    Sn OH OH SnO H O

    Zn OH OH ZnO H O

    Nhng v ion CrO2-d to kt ta vi cc cation khc nh Mn2+, Fe3+.... nn

    ngi ta dng dung dch NaOH d v thm H2O2 oxi ho CrO2- ln CrO4

    2-

    ng thi thuc th oxi ho Sn(II) ln SnO32-, Fe2+ln Fe3+, Sb(III) ln Sb(V).

  • 5/19/2018 Phn Tch Cation

    35/54

    Cc phn ng ion trong dung dch nc GVHD: ThLong

    SVTH: Nhm 6 Lp HPT8A Trang 30

    a.

    Tch Al(III) v Sn(IV):

    Thm lng ddung dch NH4Cl vo dung dch kim dca cc cation

    nhm ny v un nh th Al(OH)3v Sn(OH)4 s kt ta li, trong khi CrO42-

    vn khng thay i, ZnO22-

    s chuyn thnh [ Zn(NH3)4]2+

    :NH4

    + + OH- NH3 + H2O

    AlO2- + NH4

    + + 2H2O Al(OH)3 + NH3

    SnO32- + 2NH4

    + + H2O Sn(OH)4 + 2NH3

    ZnO22- + 4NH4

    + [Zn(NH3)4]2+ + 2 H2O

    b.

    Nhn bit Al3+:

    Ho tan kt ta Al(OH)3v Sn(OH)4bng dung dch HCl long, sau

    thm vo dung dch vi ht Zn, un nh kh Sn4+v Sn.

    Sn4+ + 2Zn Sn + 2Zn2+

    Lc, thu c dung dch cha Al3+v Zn2+, H+. Thm dung dch NH3vo

    kt ta Al(OH)3, dng li tm ly kt ta ri nhn bit nhm bng dung

    dch thuc th hu c alizarin s thu c kt ta sn nhm mu da cam rt

    c trng.

    c.

    Nhn bit Sn(IV):

    Ly kt ta Sn v Zn d, ho tan ht trong dung dch HCl 6M un nng thu

    c dung dch cha Sn2+v Zn2+. Thm t t dung dch HgCl2vo dung dch

    theo thnh ng nghim tm Sn2+.

    SnCl2 + 2HgCl2 Hg2Cl2 + SnCl4

    Nhn ra bng kt ta Hg2Cl2mu trng.

    d. Nhn bit CrO4

    2-:

    Bn thn dung dch mu vng sau khi thm kim dv H2O2vo dung dchphn tch chng t c ion Cr3+:

    2 Cr(OH)3 + 3 H2O2 + 4OH- 2CrO4

    2- + 8H2O

    nhn bit CrO42-ta dng phn ng sau: thm vo dung dch cha CrO4

    2-

    v v [Zn(NH3)4]2+

    ) vi git H2O2, thm vo 0,5 ml ruisoamilic, thm vo

  • 5/19/2018 Phn Tch Cation

    36/54

    Cc phn ng ion trong dung dch nc GVHD: ThLong

    SVTH: Nhm 6 Lp HPT8A Trang 31

    thnh ng nghim dung dch H2SO4long v lc n khi lng axit d ta thy lp

    ru isoamilic c mu xanh ca Cr2O5. C chca phn ng ny kh phc tp n

    nay cha r rng.

    e.

    Nhn bit [Zn(NH3)4]2+

    :

    Thm vo dung dch cha ion ny v CrO42-dung dch Na2S, ZnS kt ta

    trng s xut hin.

    3.4.6.S phn tch cation nhm 4

    Lu :

    Hiroxit Cu(OH)2cng c tnh lng tnh, tuy tnh axit khng ng k so vi

    tnh baz. Nu trong dung dch phn tch c ion Cu2+, sau khi thm thuc th

    nhm 3 l dung dch H2O2v NaOH dth dung dch nhm 3 c ion CuO22-

    mu

    xanh lam. Sau khi thm NH4Cl cn c Cu(NH3)42+. S c mt ca ion hon

    ton ngn cn s pht trin ion km bng Na2S v khi CuS mu en s kt ta.

    loi tr nh hng ca Cu(NH3)42+

    ta lm nhsau:

    Thm vo dung dch c mu xanh ca phc ng amoniacat vi git dung

    dch KCN n khi dung dch ht mu xanh, v khi ion CN -kh Cu(II) v Cu(I)

    v to phc Cu(CN)43-khng mu:

    Cu(NH3)42+ + 2CN- Cu(CN)2 + 4NH3

    2Cu(CN)2 2CuCN + (CN)2

    CuCN + 3 CN- 2 Cu(CN)43-

    Phc Cu(CN)43+

    rt bn v khng mu nn khng cn tr s nhn bit ion

    Zn(NH3)42+bng dung dch Na2S.

  • 5/19/2018 Phn Tch Cation

    37/54

    Cc phn ng ion trong dung dch nc GVHD: ThLong

    SVTH: Nhm 6 Lp HPT8A Trang 32

    S phn tch cc cation nhm 4

    Dd phn tch + H2O2

    + NaOH d, un k

    AlO22-, CrO4

    2-,

    SrO32-, ZnO22-

    + NH4Cl, to

    CrO42-,

    [Zn(NH3)4]2+

    Chia lm 2phn

    P1+ H2O2+H2SO4 l

    + ru amylic

    Cr2O5

    Lp ru mu xanh

    P2+ Na2S

    Kt ta ZnS mutrng

    Kt taAl(OH)3,Sr(OH)4

    + HCl long

    Al3+, Sn4+

    + Zn ht

    Al3+, Zn2+

    + NH3 l, d

    Al(OH)3

    +alizarin

    Kt ta sn nhmMu c rt

    Sn vZn2+d

    + HCl

    SnCl2

    + HgCl2

    Hg2Cl2mu trng

    Kt ta

    nhm khc

  • 5/19/2018 Phn Tch Cation

    38/54

    Cc phn ng ion trong dung dch nc GVHD: ThLong

    SVTH: Nhm 6 Lp HPT8A Trang 33

    3.5. Nhm 5: cc cation c hydroxit tan trong NH3hoc tan trong hn hp

    NH3 + NH4Cl do to phc amin: Cu2+

    , Co2+

    , Ni2+

    , Cd2+

    , Hg2+

    . Thuc

    th nhm ny l dung dch NH3c.

    3.5.1.

    Tnh cht acid baza.

    Ion Cu2+

    Trong dd nc ion Cu2+c mu xanh lc. Dd c phn ng axit:

    22

    Cu H O CuOH H

    Khi kim ha dd, miu xut hin kt ta mui baz, sau l hidroxit

    mu xanh nht:

    2 22 224 2 4

    222 22 4 4

    Cu SO OH Cu OH SO

    Cu OH SO OH Cu OH SO

    Khi un nng s chuyn thnhoxit CuO mu en. Trong dd kim rt mnh,

    Cu(OH)2tan mt phn thnh anion CuO22-

    mu xanh nht.

    22 22 2 2Cu OH OH CuO H O

    b.

    Ion Cd2+

    Ion Cd

    2+

    khng mu. Dd nc c phn ng axit yu:

    22

    2 2 222

    Cd H O Cd OH H

    Cd H O Cd OH H

    Khi thm NaOH vo dd mui Cd2+, xut hinkt ta hidroxit mu trng.

    Khi un nng kt ta ha vng do mt dn nc v sau chuyn thnh oxit mu

    nu. Trong dd kim mnh, kt ta tan mt phn do to thnh cc phc hidroxo

    Cd(OH)42-

    , Cd(OH)53-

    , v.vc.

    Ion Ni2+

    Ion Ni2+c mu xanh ve, dd nc c phn ng axit yu:

    22

    Ni H O NiOH H

  • 5/19/2018 Phn Tch Cation

    39/54

    Cc phn ng ion trong dung dch nc GVHD: ThLong

    SVTH: Nhm 6 Lp HPT8A Trang 34

    Khi kim ha dung dch mi u c kt ta bazo, sau c kt ta hidroxit

    Ni(OH)2mu xanh nht, tch ra pH = 7.Niken hidroxit tan trong axit, khng tan

    trong kim d. Kt ta cng tan trong NH3v cc mui amoni do to phc amin.

    d.

    Ion Co

    2+

    Dung dchCo2+c mu hng nht, c phn ng axit yu:

    22

    Co H O CoOH H

    Khi kim ha dung dch Co2+ mi u c kt ta mui baz sau l

    Co(OH)2mu hng b oxi ha trong khng kh thnh Co(OH)3mu nu, t tan hn

    nhiu.

    3.5.2.Tnh cht to phc

    a.

    Ion Cu2+

    Cc phc cht ca Cu(I) vi Cl-, NH3, CN-, S2O3

    -u khng mu. Phc

    cht ca Cu(I) vi NH3 tng i bn, phc cht ca Cu(I) vi CN- rt bn n

    mc m cc mui sunfua Cu(I) khng th kt ta khi c CN-d. Cc phc vi Cl-,

    Br-, F

    -,t bn.

    Cc phc cht ca Cu2+vi cc phi t khc nhau thng c mu c trng

    (xanh, vng, nu).

    b.

    Ion Cd2+

    Ion Cd2+to c nhiu phc cht vi cc phi t khc nhau vi s phi tr

    cc i thng bng 4.Ion Cd2+ to c cc hp cht ni phc c mu vi nhiu

    thuc th hu c. Cc phc vi Cl-, Br-, SCN- t bn. Phc tng i bn vi

    amoniac, phckh bn vi CN-, EDTA.

    c.

    Ion Ni2+

    Cc phc rt t bn: phc vi Cl-

    , Ch3COO-

    , F-

    . Phc tng i bn: phcvi NH3, oxalat, thioxianat, pirophotphat, xitrat, sunfoxalixilat. Phc rt bn: phc

    vi xianua, EDTA

  • 5/19/2018 Phn Tch Cation

    40/54

    Cc phn ng ion trong dung dch nc GVHD: ThLong

    SVTH: Nhm 6 Lp HPT8A Trang 35

    d.

    Ion Co2+

    Phc t bn: cc phc vi axetat, sunfat, thiosunfat. Phc tng i bn:

    phc vi amoniac, oxalat, xitrat, pirophotphat. Phc kh bn: phc vi xianua,

    etylendiamin, trietylentetramin,3.5.3.Tnh cht oxi ha kh

    a. Cu

    Ion Cu2+

    khngbn, n d dng t oxi ha kh:

    22Cu Cu Cu

    Cc axit oxi ha nh HNO3, H2SO4c, nng ha tan nhanh Cu.

    Ion Cu2+b kh thnh Cu bi nhiu cht kh: Al, Fe, Zn, CdMt s cht kh

    c Cu2+do sn phm kh l Cu(I) to c hp cht t tan hay phc bn.

    b.

    Cd

    Cd c tnh kh mnh: 0,402 /

    oE VCd Cd

    . Cd c th kh c cc kim

    loi nng nhng ion Cd2+li b Al, Zn kh thnh kim loi.

    c.

    Ni

    2 2Ni e Ni 0,23oE V

    Phn ng xy ra chm theo hai chiu.Ni tan chm trong dd HCl, H2SO4

    long, tan d trong cc axit oxi ha.

    d.

    Co

    Coban c nhiu trng thi oxi ha c tnh kh tng i mnh, d tan trong

    cc axit long. Trong mi trng axit, Co3+l cht oxi ha rt mnh. Co2+c tnh

    kh tng i yu.

    3.5.4.Hp cht t tan

    a s mui Cu(I) t tan, mu trng. Nhiu mui Cu(II) t tan. Cc mui

    Cd2+

    t tan thng gp l: cacbonat, oxalat, photphat, asenat

    C nhiu hp cht t tan ca Ni: hidroxit, cacbonat, oxalat, sunfua

    Hidroxit tan trong NH3v NH4+do to phc amin:

  • 5/19/2018 Phn Tch Cation

    41/54

    Cc phn ng ion trong dung dch nc GVHD: ThLong

    SVTH: Nhm 6 Lp HPT8A Trang 36

    2

    6 22 3 3 6Ni OH NH Ni NH OH

    Cc hp cht Co(II) thng c mu hng hoc xanh. Cc hp cht ca

    Co(III) c tan b hn cc hp cht tng ng ca Co(II).

    3.5.5.Phn ng ca cc ion

    c im ca cc cation nhm ny l s to phc vi dung dch NH3, v

    vy, sau khi tch chng khi cc cation nhm 4, ta thu c dung dch phc

    amoniac ca cc cation nhm ny. Tip theo ta thm dung dch ( NH4)2S vo

    kt ta cc sunfat nhm ny gm: CdS, NiS, CoS, CuS, HgS. Sau y l tnh cht

    cc sunfat nhm ny:

    a.

    CdSMu vng ti, c tch s tan T = 7,9 x 10-27. CdS tan trong dung dch

    H2SO43M ...NiS v CoS u c mu en v c chung tnh cht l khng kt ta

    c t dung dch axit bng kh H2S. Chng ch kt ta c t dung dch axit

    bng dung dch Na2S hoc bng dung dch (NH4)2S. Nhng khi NiS v CoS kt

    ta, chng nhanh chng b lo ho, chuyn dng tinh th, thay i cu trc phn t

    c tch s tan nh i nhiu ln n mc khng tan c trong dung dch HCl c,

    ch tan c trong dung dch HNO3un nng.

    Hp cht Tch s tan T

    CoS 4,0 x 10-12

    CoS 2,0 x 10-25

    NiS 3,2 x 10-19

    NiS 1,0 x 10-24

    NiS 2,0 x 10-26

    Bng tch s tan cc dng NiS v CoS

    b.

    CuS

    CuS mu en c tch s tan rt nh TCuS= 6,3 x 10-36, v vy, c th kt ta

    t dung dch c axit kh cao bng chnh kh H2S. CuS ch tantrong dung dch

  • 5/19/2018 Phn Tch Cation

    42/54

    Cc phn ng ion trong dung dch nc GVHD: ThLong

    SVTH: Nhm 6 Lp HPT8A Trang 37

    HNO3un nng theo phn ng oxi ho - kh trong ion sunfat b oxi ho thnh

    S hoc kh SO2hoc SO42-

    .

    3CuS + 8HNO3 3 Cu(NO3)2 + 3S + 2NO + 4H2O

    c.

    HgSHgS mu en l sunfua c tan nh nht ( THgS= 1,6 x 10

    -52). Khng tan

    c trong dung dch HNO3un nng, ch tan trong dung dch nc cng thu.

    Chnh v vy HgS kt ta c trong cc dung dch axit mnh c nng cao

    bng dung dch kh H2S.

    3HgS + 6HCl + 2HNO3 3HgCl2 + 3S + 2NO + 4H2O

    3.5.6.Phn ng nhn bit cc cation nhm 5

    a.

    Cation Cd2+

    Dung dch H2S trong nc (nc H2S) y c CdS mu vng t dung

    dch axit c pH ln hn hay bng 0.

    b.

    Cation Cu2+

    Thuc th thng dng i vi ion Cu2+tn ti trong dung dch axit l dung

    dch NH3c. Dung dch thuc th ny to phc Cu(NH3)42+mu xanh lam m

    rt c trng.

    c.

    Cation Ni2+

    Phn ng c trng ca Ni2+l phn ng ca n vi thuc th hu c

    imetylglioxim (H3CCNOH)2 trong dung dch amoniac to thnh kt ta mu

    cnh sen sm rt c trng. y l phc vng cng khng tan trong NH3nhng tan

    trong cc dung dch axit v c long. C th pht hin Ni2+bng phn ng nh

    git dng thuc th ny khi c mt trong dung dch hn hp hu ht cc cation

    khc

    Phn ng tin hnh nh sau: Nh ln trn giy lc mt git dung dch

    Na2HPO4, chm vo gia git mt git dung dch phn tch ri nh ln gia vt

    chm dung dch imetylglioxim. Nu c mt ion Ni2+s thy mt vt hng hoc

    cnh sen xut hin.

  • 5/19/2018 Phn Tch Cation

    43/54

    Cc phn ng ion trong dung dch nc GVHD: ThLong

    SVTH: Nhm 6 Lp HPT8A Trang 38

    d.

    Cation Co2+

    Dung dch thuc th SCN-to vi ion Co2+ion phc Co(SCN)42-

    mu xanh

    c chit bng ru isoamylic. Phn ng rt nhy v rt c trng vi ion

    Co

    2+

    . Ch cc ion Fe

    3+

    v Cu

    2+

    ngn cn. Fe

    3+

    c tch trong nhm 4.Cu2+c che bng dung dch Na2S2O3. V vy, ta tm Co

    2+khi c mt Cu nh

    sau: thm dung dch Na2S2O3vo ri thm ln lt dung dch SCN-v ru

    isoamylic, lc hn hp. Nu c mt ion Co2+lp ru isoamylic s ho xanh.

    e.

    Phn ng ca cation Hg2+

    Pha long dung dch axit cha ion Hg2+ri cho mt l ng mng nh vo.

    Sau mt lc ly n ra, nu c Hg2+l Cu ban u mu s chuyn sang sng nh

    bc, do Hg b y ra to thnh hn hng vi Cu:Cu + Hg2+ Hg(Cu) + Cu2+

    3.5.7.Phn tch cc cation nhm 5

    Sau khi tch cc cation nhm 5 ra khi nhm 4 ta c dung dch cc

    cation ny trong mi trng (NH3+ NH4+). Thm vo dung dch (NH4)2S

    kt ta tt c cc sunfua ca cc cation nhm 5, ta c kt ta mu en. Ra kt

    ta vi ln bng dung dch NH4Cl ph keo sunfua v loi b kt ta d. un

    nng kt ta vi dung dch HCl hoc H2SO4long 1,5M. Thu c dung dch

    cha Cd2+. Pha long dung dch bng nc H2S nu c Cd2+ta c kt ta

    mu vng ti.

    Ho tan cc sunfua khc trong kt ta en bng dung dch HNO3long un

    nng. Chia dung dch thu c thnh 4 phn v ln lt tn cc cation Cu2+, Hg2+,

    Co2+

    v Ni2+

    nh trnh by trn.

  • 5/19/2018 Phn Tch Cation

    44/54

    Cc phn ng ion trong dung dch nc GVHD: ThLong

    SVTH: Nhm 6 Lp HPT8A Trang 39

    3.6. Nhm 6: cc cation to c hydroxit t tan trong nc, tan trong

    acid: Fe3+

    , Fe2+

    , Mg2+

    , Mn2+

    , Bi2+, cc cation ca cc nguyn t t

    him,Thuc th nhm ny l dung dch NaOH v H2O2, sau l

    HNO3v H2O2.3.6.1.Tnh cht acid - baz

    a. Ion Fe2+

    , Fe3+

    Dung dchFe2+mu xanh nht, c phn ng axit yu.

    22

    Fe H O FeOH H

    Dung dchFe3+c phn ng axit mnh hn.

    3 2

    2Fe H O FeOH H

    Khi kim ha dung dchFe2+ thy xut hin kt ta trng Fe(OH)2nhanh

    chng b oxi ha thnh Fe(OH)3mu nu trong khng kh. C hai hidroxit trn

    u tan rt t trong kim d.

    b.

    Ion Mg2+

    Dung dchnc ca ion Mg2+khng mu, c phn ng gn nh trung tnh:

    22

    Mg H O MgOH H logK= -12,8

    Mg(OH)2t tan trong nc, tan c trong dd mui amoni:

    22 2 22 4 3 2Mg OH NH Mg NH H O logK= -1,48

    c. Ion Mn2+

    Dung dchnc ca Mn2+mu hng nht, c phn ng axit yu:

    22

    Mn H O MnOH H logK= -10,6

    Khi kim ha dung dchthy xut hin kt ta trng Mn(OH)2d tan trongcc axit long v mui amoni, tan t trong kim do to thnh phc hidroxo, d b

    oxi ha trong khng kh thnh MnO(OH)2hay H2MnO3mu nu rt t tan trong

    nc v kh tan trong axit.

  • 5/19/2018 Phn Tch Cation

    45/54

    Cc phn ng ion trong dung dch nc GVHD: ThLong

    SVTH: Nhm 6 Lp HPT8A Trang 40

    3.6.2.Tnh cht to phc

    a.

    Ion Fe2+

    , Fe3+

    Cc phc ca Fe2+vi clorua, sunfat, thiosunfat, thioxianat t bn. Cc phc

    vi oxalat, axetat, tatrat, sunfoxalixilat tng i bn. Cc phc rt bn vixianua, EDTA, dimetylglioximrt bn.Cc phc cht ca Fe3+nhiu hn v bn

    hn cc phc cht tng ng caFe2+.

    b.

    Ion Mg2+

    Cc phc cht ca ion Mg2+ thng rt t bn: phc vi sunfat, florua,

    axetat, clorua, amoniac, mt s phc tng i bn nh phc vi EDTA.

    c.

    Ion Mn2+

    Mn2+

    to c cc phc cht t bn vi axetat, thioxianat, amoniac, oxalat,sunfat, phc cht tng i bn vi EDTA.

    Mn(III), Mn(IV) thng tn ti dng phc bn v rt bn.

    3.6.3.Tnh cht oxi ha kh

    a.

    Fe

    Fe c tnh kh mnh: 2 2Fe e Fe . Fe tan c trong cc axit long,

    kh c nhiu ion kim loi thnh kim loi tng ng (Ag, Sb, Pb).Trong mi

    trng axit, Fe3+c tnh oxi ha v Fe2+c tnh kh.

    b.

    Mg

    2 2Mg e Mg

    Magie c tnh kh cc mnh. N kh chm ion H+ ca nc ( khi nh

    sch lp oxit trn b mt). Mg tan trong cc axit. N kh c phn ln cc ion

    kim loi thnh kim loi tng ng.

    c.

    Mn

    Mn c tnh kh mnh. Mn(III) c tnh oxi ha mnh, Mn(IV) c tnh oxi

    ha tng i mnh, Mn2+c th b oxi ha thnh MnO2bi nhiu cht oxi ha

    mnh nh HNO3c, MnO4-Mn(VI) MnO4

    2-c tnh oxi ha trong mi trng

    kim.Mn(VII) th hin tnh oxi ha rt mnh trong mi trng axit.

  • 5/19/2018 Phn Tch Cation

    46/54

    Cc phn ng ion trong dung dch nc GVHD: ThLong

    SVTH: Nhm 6 Lp HPT8A Trang 41

    3.6.4.Hp cht t tan

    a.

    Fe

    Cc mui fer t tan: Fe2O4, FeCO3, FeCrO4, FeS, oxinatCc hp cht t

    tan ca Fe(III) u kh tan hn cc hp cht tng ng ca Fe(II).b.

    Mg

    Mt s mui t tan ca Magie: asenat, oxalat, cacbonat, florua, photphat

    Khi thm chm mui kim ca cc axit yu vo dung dchMg2+th c kt

    ta Mg(OH)2 xut hin, khi thm thuc th th c th xut hin mui t tan v

    trong thc t thng xut hin hn hp hidroxit v mui t tan ca magie.

    c.

    Mn

    C nhiu hp cht t tan ca Mn2+

    : cacbonat, asenat, photphat, oxalat,

    sunfuaMnS mu hng nht, tng i t tan, tan d trong cc axit long.

    3.6.5.Phn ng ca cc ion

    c im ca cc cation nhm ny l to hiroxit M(OH)nch c tnh baz

    khng tan trong thuc th kh kim d. V vy, thuc th nhm ny v cc cation

    nhm ny l dung dch NaOH d c mt H2O2. Tc dng ca H2O2 l oxi ho

    Cr3+thnh CrO42-, oxi ho Sb(III) ln Sb(V) v hiroxit Sb(OH)3cng lng tnh.

    Khi di tc dng ca thuc th nhm ni trn, Mn(II) s to thnh MnO2mu

    en:

    Mn2+ + H2O2 + 2OH- MnO2 + 2H2O

    Khi cho tt c cc cation nhm ny s tn ti di dng kt ta mu en.

    Khi dng thuc th nhm l dung dch kim d v H2O2, cc cation nhm 5: Cu2+,

    Cd2+

    , Hg2+

    , Ni2+

    , Co2+

    cng c kt ta di dng hiroxit M(OH)ncng vi cc

    cation nhm 6 trn y.

    3.6.6.Tch cc cation nhm 6 khi cc cation nhm 5

    Ho tan kt ta cc hiroxit cation nhm 5,6 cng MnO2bng dung dch

    H2O2v HNO3:

    M(OH)n + nH+ Mn+ + nH2O

    MnO2 + H2O2 + 2H+ Mn2+ + O2 + 2H2O

  • 5/19/2018 Phn Tch Cation

    47/54

    Cc phn ng ion trong dung dch nc GVHD: ThLong

    SVTH: Nhm 6 Lp HPT8A Trang 42

    un si k dung dch phn hu H2O2d. Trung ho va ht lng axit

    dbng cch thm tng git dung dch NaHCO3vo lc u cho n khi dung

    dch thong c ca cc vt hiroxit cc kim loi mi to thnh. Thm vo dung

    dch lng d dung dch NH3 kt ta ht hiroxit nhm 6 (Fe(OH)3, MnO2,Sb(OH)5, Mg(OH)2, Bi(OH)3). Li tm tch nhm 5 di dng dung dch phc

    amoniacat Cu(NH3)42+

    , Cd(NH3)42+

    , Ni(NH3)62+

    , Co(NH3)62+

    .

    3.6.7.Nhn bit cc nhm cation nhm 6

    a.

    Nhn bit Mg2+

    Sau khi tch cc cation nhm 6 khi cc cation nhm 5, nhm 6 tn ti d-

    i dng hiroxit M(OH)nv MnO2. Trong s cc hiroxit ca cc kim loi thuc

    nhm 6 ch c mt mnh Mg(OH)2c tan ln nht. Tch s tan ca n l6.10-12v vy ch mt mnh Mg(OH)2tan c trong dung dch NH4Cl:

    Mg(OH)2 + 2NH4+ Mg2+ + 2NH3 + 2 H2O

    nhn bit Mg2+ta tin hnh nh sau: cho kt ta nhm 6 tc dng vi

    dung dch NH4Cl, lc ly nc, cho tc dng vi dung dch Na 2HPO4, ion Mg2+

    s

    cho kt ta tinh th MgNH4PO4.

    b. Nhn bit Sb(III) v Sb(V)

    Sau khi ho tan kt ta hiroxit cc kim loi nhm 6 v MnO2bng dung

    dch HNO3c mt mt t dung dch H2O2ta c dung dch cha ion Sb(III) v

    Sb(V). Chia dung dch thu c thnh cc phn nh. tm Sb, ngi ta dng

    dung dch thuc th hu c rodamin B. Dung dch nc ca thuc th ny c

    hunh quang mu vng. Khi thm thuc th vo dung dch cha ion SbCl6-ta

    thu c mt dung dch mu tm v mt phc ion lin hp c chit bng benzen

    to thnh dung dch mu cnh sen trong benzen. Lc ta thy dung dch nc

    c hunh quang mu tm cn lp benzen trn c mu cnh sen rt c trng.

    c.

    Nhn bit Fe3+

    Ly mt phn dung dch nhm 5 cho tc dng vi dung dch KSCN hoc

    NH4SCN ta c dung dch c mu mu m rt c trng.

    d.

    Nhn bit Mn2+

  • 5/19/2018 Phn Tch Cation

    48/54

    Cc phn ng ion trong dung dch nc GVHD: ThLong

    SVTH: Nhm 6 Lp HPT8A Trang 43

    Ly mt t dung dch nhm 6 (vi git) cho tc dng vi mt dung dch

    gm 2 ml dung dch (NH4)S2O8hoc K2S2O8vi git dung dch AgNO3(lm cht

    xc tc) v un nng nh, ion Mn2+s b oxi ho to thnh MnO4-mu tm rt

    c trng:2Mn2+ + 5S2O8

    2- + 8H2O 2 HMnO4 + 10 SO42- + 14H+

    e.

    Nhn bit ion Bi3+

    Ly mt t dung dch nhm 5, c thm 1 ml dung dch SnCl 2, nu thu c

    mt dung dch c mu vng ti ca ion BiI4-l c mt ion Bi3+. S c mt ca

    SnCl2l cn thit v trong dung dch c mt HNO3, khi ta thm dung dch KI vo,

    n s b oxi ho thnh I2 mu vng, nu. SnCl2s kh I2 thnh I-khng mu,

    khng gy nh hng n qu trnh tm ion Bi3+.

    Bi3+ + 4I- BiI4-

  • 5/19/2018 Phn Tch Cation

    49/54

    Cc phn ng ion trong dung dch nc GVHD: ThLong

    SVTH: Nhm 6 Lp HPT8A Trang 44

    Chng 4: PHN TCH CC ANION TRONG DUNG DCH

    NC THEO H THNG AXIT BAZ

    4.1.

    Nhm 1: gm cc anion halogenua: Cl-, Br-, I-, S2-, CN-,

    SCN-

    ,...

    Anion nhm 1 to kt ta khng tan trong HNO3vi thuc th AgNO3v

    khng to kt tavi Ba2+.

    4.1.1.Tnh cht ch yu ca anion nhm 1

    Tnh cht ch yu ca anion nhm 1 c trnh by bng sau:

    Anion

    Thuc thCl

    - Br

    - I

    - S

    -

    AgNO3/ HNO3AgCl2

    trng

    AgBrtrng

    ngAgIvng

    Ag2Smu

    en

    Kt ta ca Ag+

    trong NH3

    Tan, to phc

    [Ag(NH3)2]+

    Tan, to phc

    [Ag(NH3)2]+

    Khng tan Khng tan

    Nc Clo ca

    Ag+trong dung

    mi hu c

    KhngC mu bng

    nht do Br2

    C mu

    tm do I2b

    y ra

    Khng

    KMnO4,

    K2Cr2O7Khng

    Gii phng

    Br2I2thot ra

    Gii phng S

    t do

    Cht kh KNO2

    hoc NaNO2Khng Khng I2thot ra Khng

    Dung dch Pb2+ PbCl2trng AgBr2trng

    PbI2vng,

    tan trong

    nc nng

    PbSen

    HCl Khng Khng Khng H2Sthi

    Na2[Fe(CN)5NO

    ] trong kimKhng Khng Khng

    To phc

    [Fe(CN)5NO]

    2- tm

  • 5/19/2018 Phn Tch Cation

    50/54

    Cc phn ng ion trong dung dch nc GVHD: ThLong

    SVTH: Nhm 6 Lp HPT8A Trang 45

    4.1.2.Phn tch mt s anion nhm 1

    a.

    Kim tra s b

    Axit ha dung dch mu bng HNO3 2N sau thm t t thuc th

    AgNO3.Nu c S

    2-

    th kt ta Ag2S mu en xut hin, nu c I

    -

    th c kt tavng xut hin, Nu c Br- th c kt ta AgBr ng trng xut hin v cui cng

    nu c mt Cl-th c kt ta trng AgCl xut hin.

    b.

    Pht hin anion S2-

    - Cch 1: Tm t giy lcbng dung dch Pb(CH3COO)2 trong kim d,

    sau nh git dung dch ln t giylc, nu c S 2-th giy lc xut hin

    vt loang en ca PbS.

    - Cch 2: Cho HCl vo dung dch mu, nu c S

    2-

    th H2S s bc ln c mitrng thi c trng. Nu cho hi ca H2S tip xc vi giy lc c tm Pb

    2+

    th c vt en xut hin.

    c.

    Pht hin I-

    Tm h tinh bt (dung dch 1% trong nc) ln giy lc, sau thm 1 git

    dung dch HCl 2N, 2 gii dung dch HNO2v 1 git dung dch mu. Nu giy lc

    xut hin mu xanh l c I-, v I2gii phng ra tc dng vi h tinh bt c mu

    xanh.

    2 2 4 2 22 2 2

    I NO H I NO H O

    d. Pht hin Br-

    Ly 1 ml dung dch mu cho vo ng nghim, sau cho thm 1 ml H 2SO4

    v 2ml Benzen ri thm 2-3 git nc Clo, nu c mu vng trn lp benzen th c

    Br-. Nu c mt I-th u tin I2 gii phng ra s lm lp benzen c mu nu, ta

    thm tip vo 2-3 git nc clo, lc k th mu nu bin mt, mu vng xuthin chngt c Br-

    e.

    Pht hin Cl-

    Axit ha dung dch mu bng HNO36N, sau thm AgNO3, un si, kt

    ta s xut hin, tch v ra sch kt ta. Ha tan hon ton bng NH31/1, nu

  • 5/19/2018 Phn Tch Cation

    51/54

    Cc phn ng ion trong dung dch nc GVHD: ThLong

    SVTH: Nhm 6 Lp HPT8A Trang 46

    cn kt ta th tch ra, ly phn dch tin hnh axit ha bng HNO3, nu ly kt ta

    trng tch ra l c Cl-

    4.2. Nhm 2: gm cc anion: SO42-

    , SO42-

    , S2O32-

    , PO42-

    , CrO42-

    , Cr2O72-

    ,

    SiO32-

    , BO

    2-

    , B4O72-

    ,...Anion nhm 2 to kt ta vi Ag+v Ba2+, kt ta tan trong HNO3.

    4.2.1.Tnh cht ca anion nhm 2

    a.

    Vi thuc th BaCl2

    Anion nhm 2 tc dng vi thuc th to thnh hp cht t tan, Da vo tan,

    ngi ta chia anion nhm 3 lm 3 phn nhm nh:

    - Phn nhm 1: To kt ta khng tan trong nc v khng tan trong

    CH3COOH long, HNO3long gm cc anion: SO42-, SiF6, IO3-.- Phn nhm 2: To kt ta khng tan trong nc v CH3COOH nhng tan

    trong HNO3long, gm cc anion: CrO42-, SO3

    2-, S2O32-.

    - Phn nhm 3: Ta kt ta km tan trong nc, nhng tan trong CH 3COOH

    v HNO3long gm: PO42-, AsO4

    3-, CO32-, SiO3

    2-, BO2-, B4O7

    2-.

    b. Vi thuc th AgNO3:

    - Vi thuc th AgNO3to kt ta vi anion nhm 2 khng tan trong nc

    nhng tan trong dung dch NH3v HNO3long.

    - a s cc kt ta c mu trng v mt s t c mu khc bit:

    + Mu trng: Ag2SO3, Ag2S2O3, Ag2CO3, Ag2SiO3,...

    + Mu vng: Ag3PO4, Ag3AsO3,...

    + Mu gch: Ag2CrO4

    + Mu : Ag2Cr2O7

    + Mu nu: Ag3AsO4, Ag3[Fe(CN)6].

    4.2.2.Phn tch mt s anion nhm 2:

    a.

    Pht hinSO42-

    Kim tra mi trng dung dch mu, nu thy axit th tin hnh trung ha

    bng Ba(OH)2, thm thuc th BaCl2nu thy kt ta th c anion nhm 2. Lc,

  • 5/19/2018 Phn Tch Cation

    52/54

    Cc phn ng ion trong dung dch nc GVHD: ThLong

    SVTH: Nhm 6 Lp HPT8A Trang 47

    ra sch kt ta, sau ha tanbng HNO3nu kt ta khng ht l khng c

    SO42-, nu khng tan ht v khng phi dng keo l anion nhm 2 c c SO4

    2-.

    b. Pht hin S2O3

    2-

    -

    Bng phn ng vi thuc th KMnO4trong mi trng H2SO42N, nu cS2O3

    2- th mu tm s b mt.

    - Cho dung dch mu tc dng vi AgNO3s c kt ta trng xut hin l

    Ag2S2O3. Nu gia nhit s thy kt ta en ca Ag2S tc l c S2O32-

    c.

    Pht hin SO32-

    Cho dung dch mu tc dng vi thuc th Sr(NO3)22N c kt ta

    SrCO3(ion S2O32-khng cho kt ta nu c mt). Tch v ra kt ta bng nc

    nng. Thm 1-2 gii dung dch I20,1N nu thy mt mu I2l c SO32-

    d.

    Pht hin CO32-

    Cho dung dch mu tc dng vi axit v c (HCl, HNO3) nu thy kh bc

    ln ta cho i qua dung dch Ba(OH)2hay Ca(OH)2, c kt ta trng xut hin th

    c anion CO32-.

    e. Pht hin anion PO43-

    - Tt nht l cho tc dng vi thuc th hn hp Magie, nu c kt ta trng

    NH4MgPO4l c ion PO43-.

    - Dng thuc th amoni molipdat (NH4)2MoO4trong mi trng HNO3, nu

    c kt ta vng l c mt PO43-.

    f. Pht hin BO2-

    - Dng hn hp ru CH3OH v H2SO4c: C cn dung dch mu sau

    tm ru metylic CH3OH v thm H2SO4c:

    hp cht B(CH3O)3 l eterboric, nu cho nn ngn la th ngn la s b

    nhum mu xanh tc l c ion BO2-

    g.

    Pht hin SiO32-

    Tt nht l dng axit v c cho vo dung dch mu, nu c kt ta dng keo

    th chc chn c SiO32-

    .

  • 5/19/2018 Phn Tch Cation

    53/54

    Cc phn ng ion trong dung dch nc GVHD: ThLong

    SVTH: Nhm 6 Lp HPT8A Trang 48

    4.3. Nhm 3: gm cc anion NO3-, NO2

    -, (SO4

    2-),...

    Anion nhm 3 khng to kt ta vi c hai cation Ag+ v Ba2+. Trong

    SO42-l trng hp c bit ca anion nhm 2 v BaSO 4khng tan trong HN3 v

    Ag2SO4ch kt ta nng ln (T = 1,6.10

    -5

    ).4.3.1. Phn ng ca nhm anion NO-2

    Axit HNO2l axit yu khng bn. Nu axit ha dung dch cha ion

    NO2- v gia nhit th HNO2s phn hy.

    3HNO2 HNO3+ 2NO + H2O

    Cc mui nitric a s tan tt trong nc, km tan ch c AgNO2.

    a.

    Vi thuc th KI

    Trong mi trng axit nh NO2-

    tc dng vi I-

    gii phng I2 lm choDung dch c mu nu tm

    2NO2 + 2I- + 4H+ 2NO + I2 + 2H2O

    b.

    Vi thuc th Diphenylamin

    Trong mi trng axit H2SO4, nu c NO2- s tc dng vi thuc th

    Dephenylamin c mu xanh tm c trng.

    c.

    Vi thuc th Naftyl amin.

    Trong mi trng axit H2SO4, ion NO2-phn ng iazo ha vi thuc

    th lm cho dung dch c mu tm ( hay Anh o ).

    4.3.2.Phn ng ca NO3-

    Axit HNO3 l axit mnh c tnh oxi ha, cc mui nitrat hu ht tan tt

    trong nc

    a. Vi thuc th Diphenylamin

    Cho mt lng nh diphenylamine vo 1ml H2SO4 c sau cho dung

    dch mu vo, nu c ion NO3-th dung dch c mu xanh tm c trng.

    b.

    Phn ng nitro ha.

    un cn 1ml dung dch mu, cho thm vo cn kh 1ml H 2SO4c, 1ml

    benzen v khuy, dm cn thn. Sau khi hn hp chia thnh 2 lp ta ly 1 git

  • 5/19/2018 Phn Tch Cation

    54/54

    Cc phn ng ion trong dung dch nc GVHD: ThLong

    SVTH: Nhm 6 Lp HPT8A Trang 49

    lp dung mi benzen cho ln giy lc v cho t bc hi. Nu c NO3-ta s ngi

    thy mi c trng ca nitro benzen bc ln.

    4.3.3.Phn tch nh tnh anion nhm 3

    a.

    Pht hin anion NO2-

    :Dng phn ng thuc th KI trong mi trng axit , nu c NO2

    -th dung

    dch c mu tm.

    b. Pht hin anion NO3-.

    - Nu trong mu khng c ion NO2-th ta dng thuc th diphenylamine nu

    dung dch mu xanh tm l c NO3-.

    - Nu trong dung dch c mu NO2- th phi loi NO2

    -bng cch un dung

    dch mu vi NH4Cl :NaNO2+ NH4Cl N2

    -+ NaCl + H2O

    Hoc dng Urea trong mi trng axit :

    2HNO2 + CO(NH2)22N2-+ CO2+ H2O

    Dung dch sau khi loi NO2- cho tc dng vi Diphenylamin , nu xut hin

    mu xanh tm l c NO3-.

    ---Ht---