Periferik Vestibüler Hastalıklar

Onur Çelik

www.onurcelik.com

Tıp Fakültesi 5. Sınıf Öğrencileri ve Aile Hekimleri İçin Hazırlanmıştır

Vestibüler Sistem

§  Santral

●  Vestibüler nukleuslar

●  Talamus

●  Serebellum

●  Serebral korteks

§  Periferik

●  Otolitik yapılar

Ø  Utrikulus

Ø  Sakkulus

●  Semisirküler kanallar

●  Vestibüler ganglion

●  Vestibüler sinir

Vestibüler Hastalıklar

Periferik §  BPPV

§  Meniere hastalığı

§  Vestibüler nörinit

§  Perilenfatik fistül

§  Labirentit

§  Vestibüler ototoksisite

§  Konjenital iç kulak anomalileri

§  Unilateral periferik vestibülopati

§  Rekürren Vestibülopati

§  Cogan sendromu

§  Otolojik Sifiliz

§  Travmalar

§  Gecikmiş Endolenfatik Hidrops

Santral §  Posterior fossa tümörleri

§  Travma

§  Demiyelinizan hastalıklar

§  Serebrovasküler hastalıklar ●  Beyinsapı iskemisi

●  Serebellar infakt/hemoraji

●  Vertebrobasilar yetersizlik

●  Subklavian çalma sendromu

●  Vasküler loop sendromu

●  Lateral Meduller infarkt (Wallenberg sendromu)

§  Epilepsi

§  Anomaliler (Dandy-Walker Kisti, Arnold-

Chiari)

§  Lyme hastalığı (MSS tutulumlu)

§  Periferik vestibüler % 41

§  Santral vestibüler % 10

§  Psikiyatrik / Hipervent. % 14

§  Non-vestib / Non-psikiyatrik % 26

§  Bilinmeyen % 14

PV SVPsik. Non-V/PBilinmeyen

N= 4536

Epidemiyoloji

§  BPPV % 16

§  Labirentit % 9

§  Meniere % 5

Diğerleri BPPV

Labirentit Meniere

% 30 N= 4536

Epidemiyoloji - sık nedenler

Epidemiyoloji - nadir nedenler

§  Hiperventilasyon % 2.1

§  Anemi/metabolik % 1.1

§  Servikal artrit % 0.4

§  MS % 0.3

§  Görme boz. % 0.3

§  Migren % 0.1

§  Perilenfatik fistül % 0.1

Diğerleri Nadir nedenler

% 4.4

N= 2208

BPPV

§  Ani baş hareketlerinde ortaya çıkan kısa süreli vertigo

§  Vertigo sırasında bulantı, kusma

§  İşitme normal

§  Dix-Hallpike testi

§  Kanalit repozisyon manevraları (Eppley, Semon vb.)

§  Cerrahi tedavi

●  Singüler nörektomi

●  Posterior kanal tıkanması

Meniere Hastalığı

§  Majör semptomlar

●  Baş dönmesi

●  İşitme kaybı

●  Kulakta dolgunluk hissi

●  Tinnitus

§  Minör semptomlar

●  Bulantı

●  Kusma

Vestibüler Nörinit

§  Vestibüler sinirin viral enfeksiyonu sırasında ortaya çıkar

§  Sinir liflerinde ve vestibüler gangliondaki nöronlarda

dejenerasyon

§  Vestibüler sinir baş hareketleri hakkında iç kulaktan beyine

enformasyon iletir. İki taraf arasında asimetri vertigoya neden

olur

§  İşitme normal

§  Vertigoya bulantı, kusma eşlik eder; spontan nistagmus vardır

Perilenfatik Fistül

§  Ani yada giderek artan sensorinöral işitme kaybı,

§  Periferik tipte kısa süreli şiddetli vertigo

§  Pozisyonel nistagmus

§  Erken tanı ve tedavi ile iyileşme sağlanan tek SNİK

§  Kural olarak tek taraflı

§  Hasta kulak yukarı geldiğinde işitmede geçici düzelme

§  Görüntülemede iki önemli nokta

●  İç kulakta hava bulunması fistül için patognomiktir.

●  Özellikle çocuk hastalarda anomali sıklığı yüksektir

Periferik Vestibüler Hastalıklar - hastaya yaklaşım

PERİFERİK VESTİBÜLER HASTALIKLAR

Tanı Tedavi

ÖYKÜ Muayene Laboratuar Medikal Cerrahi Rehabilitasyon

Hastaya Yaklaşım - öykü

§  Semptomlar

●  Vertigo

●  İşitme kaybı

●  Tinnitus

●  Kulakta dolgunluk hissi

●  Bulantı

●  Kusma

●  Ossilopsia

●  Fasiyal paralizi

§  Vertigo

●  Semptomun tanımlanması

(niteliğinin analizi)

●  Baş dönmesinin süresi

●  Artıran ve azaltan faktörler

●  Eşlik eden yakınmalar

●  Aile öyküsü (migren vb.

hastalıklar için)

●  İlaç kullanımı (ototoksik,

antihipertansif)

Vertigo - semptomun tanımlanması

Yakınmanın Niteliği Baş Dönmesi Grubu

Çevrenin hareket illüzyonu (sıklıkla rotatuar) Periferik vertigo

Bir tarafa itilme hissi / Genel dengesizlik (Yürüyüş sırasında şiddetlenir)

Santral vestibüler dengesizlik

Stressörlerle birlikte beliren dengesizlik hissi Psikojenik dengesizlik

Başta ağırlık hissi ve baygınlık (± bilinç yitimi) Senkop ve benzeri

Kusma, bulantı ve terlemeyle belirgin denge bozukluğu Fizyolojik dengesizlik (taşıt tutması)

Vertigo - süresi

§  Saniyeler

●  BPPV

§  Dakikalar

●  Vertebrobaziler yetersizlik, servikal vertigo, vestibüler migren

§  Saatlar

●  Meniere, perilenfatik fistülün akut dönemi

§  Günler, Haftalar

●  Akut labirentit, vestibüler nörinit, labirent konküzyon, labirenter enfarktüs

§  Aylar

●  Vestibüler Schwannoma, ototoksisite, multipl skleroz, serebellar enfarktüs

Periferik Vestibüler Hastalıklar - hastaya yaklaşım

PERİFERİK VESTİBÜLER HASTALIKLAR

Tanı Tedavi

ÖYKÜ Muayene Laboratuar Medikal Cerrahi Rehabilitasyon

Hastaya yaklaşım - muayene

§  Kulak Burun Boğaz ve Baş Boyun Muayenesi

●  Otolojik

●  Vestibüler

§  Göz Muayenesi

§  Nörolojik Muayene

§  Psikiyatrik Değerlendirme

§  Genel Muayene

§  Otolojik muayene ●  DKK ve timpanik membranın değerlendirilmesi

●  İşitmenin değerlendirilmesi

§  Vestibüler muayene

●  Spontan nistagmus

●  Fiksasyon supresyon

●  VOR asimetri (minimal kalorik, baş silkeleme nistagmusu)

●  Özel manevralar (Dix-Hallpike, hiperventilasyon, karotis, fistül)

§  Göz muayenesi

●  Oftalmaskopi (papil ödemi, hipertansif değişiklikler)

●  Okulomotor (nistagmus, sakkatlar)

Hastaya Yaklaşım - muayene

Hastaya Yaklaşım - muayene

§  Nörolojik muayene ●  Kraniyal sinirler (özellikle 7)

●  Kas gücü ve refleksler

●  Duyu muayenesi

●  Serebellar bulgular (parmak-burun)

●  Duruş ve yürüyüş testleri (Romberg, Unterberger)

§  Genel muayene ●  Kan basıncı

●  Kardiyak (aritmi, üfürüm)

●  Metabolik muayene

Muayene - nistagmus

§  Periferik

●  Rotatuar-horizontal

●  Hızlı fazı sağlam tarafa

●  Sağlam tarafa bakıldığında ↑

●  Latansı vardır

●  Yorulur

●  Yönü sabittir

●  Kısa sürelidir

●  Fiksasyonla inhibe olur

§  Santral

●  Rotatuar, horizontal, vertikal

●  Hızlı fazı lezyon tarafına

●  Lezyon tarafına bakıldığında ↑

●  Latansı yoktur

●  Yorulmaz

●  Yön değiştirebilir

●  Süreklidir

●  Fiksasyondan etkilenmez

Periferik Vestibüler Hastalıklar - hastaya yaklaşım

PERİFERİK VESTİBÜLER HASTALIKLAR

Tanı Tedavi

ÖYKÜ Muayene Laboratuar Medikal Cerrahi Rehabilitasyon

§  Kan

§  Odyolojik

§  Vestibüler

§  Radyolojik

Hastaya Yaklaşım - laboratuvar incelemeleri

Hastaya Yaklaşım - odyolojik değerlendirme

§  Diyapazon testleri

§  Saf ses odyometrisi

§  Konuşma odyometrisi

§  Akustik admittansmetri

§  ABR

§  OAE

Hastaya Yaklaşım - vestibüler testler

§  Bitermal kalorik test

§  Elektronistagmografi

§  Videonistagmografi

§  Rotasyon testi

§  Dinamik postürografi

Periferik Vestibüler Hastalıklar - hastaya yaklaşım

PERİFERİK VESTİBÜLER HASTALIKLAR

Tanı Tedavi

ÖYKÜ Muayene Laboratuar Medikal Cerrahi Rehabilitasyon

Periferik Vestibüler Hastalıklar - ilaç tedavisi

§  Vestibüler supresanlar

●  Antikolinerjikler

●  Antihistaminler

Ø  Dimenhidrinat

Ø  Meklizin

Ø  Amitriptilin

●  Benzodiazepinler

Ø  Lorazepam

Ø  Klonazepam

Ø  Diazepam

§  Diğerleri

●  Trimetazidin

●  Steroidler

●  Histamin agonistleri

●  Ca ve Na kanal blokerleri

●  Asetil lösin

●  Ginkgo biloba

●  Sempatomimetikler

●  M2 spesifik asetil kolin antagonistleri

●  Aminoglikozidler