Periferik Arter Hastalıklarına Yaklaşım

Dr. Murat İKİZLER Eskişehir, 201 3

Periferik arter hastalıkları uygarlık tarihinin ilk

medeniyetlerinde bile dikkat çeken bir sorun olarak

karşımıza çıkmaktadır.

M.Ö. IV. y.y.; Acropololis

Günümüzde periferik arter hastalığı genellikle bacak arterlerinin aterosklerotik tıkayıcı hastalığını ifade etmek için kullanılan bir terimdir. 35 yaş üzerindeki hastalarda bacak arterlerindeki kronik oklüzif hastalığın başta gelen nedeni aterosklerozis obliteranstır.

Management of Peripheral Arterial Disease (PAD) TransAtlantic Inter-Society Consensus (TASC)

TASC II Eur J Vasc Endovasc Surg 33, S1eS75 (2007)

Türk Kalp Damar Cerrahisi Derneği

Prevelans Asemptomatik Periferik Arter Hastalıkları:

- 50-60 Yaş : % 2,5; >70 yaş: %15. - Asemptomatik; ABI<0,9

Kladikasyo İntermitant: - 40 Yaş üzeri: %3 - 60 Yaş üzeri: %6 - 80 yaş üzeri %24 -PAH bulunan hastaların: % 40-50’de koroner arter hastalığı % 15 Karotis arter hastalığı mevcuttur.

Kladikasyon (Kladikasyo intermittant)

Claudication: Latinceden gelen bir terimdir. Yürümekle alt ekstremitelerde gelişen kramp tarzında

ağrıyı tarifler. Zamanla mesafe kısalır, %50-90 hasta şikayetçi

değildir. Arterlerin aterosklerozu nedeniyle bacak kaslarına

yetersiz kan akımı sonucu bu ağrı oluşur. En önemli özelliği, ağrı başladıktan sonra eğer yürüme

sonlandırılırsa, ağrı 2-5 dakika içinde geçer.

Egzersiz esnasında baldır kaslarında oksijen gereksinimi

artar.

Tıkayıcı damar hastalığında kaslar anaerobik ortamda çalışır.

Laktik asit ve diğer metabolitler birikir.

BALDIR AĞRISI

Kladikasyo İntermittant

İstirahat esnasında laktik asit ve metabolitler hızla yıkanır,

ağrı geçer.

Am J Cardiol 2001; 87 (suppl): 3D-13D

Periferik Arter Hastalığı Genellikle Asemptomatiktir !

Tanısı Yeni Konan (n=457)

Tanısı Daha Önce Konmuş Olan

(n=366)

Ağrı Yakınması Olmayan %48,3 %25,8

Atipik Bacak Şikayetleri %46,3 %61,7

Klasik Klaudikasyo %5,5 %12,6

Hirsch AT, Criqui MH, Treat-Jacobson D, et al. JAMA. 2001;286;1317-1324.

Aterosklerotik PAH doğal seyri (TASC II)

50 yaş ve üzeri PAH İlk klinik Tanı

Asemptomatik PAH Diğer Bacak Ağrısı Tipik Kladikasyo Kritik Bacak iskemisi

%20-50 %30-40 %10-35 %1-3 1 yıllık Takipte Amp. olmadan Amp. Mortalite %45 %30 %25 5 yıllık Takipte Ekstremite Sağlığı Kardiyovasküler Olay (K-V) Stabil Kladikasyo Kritik Bacak Non-Fatal Mortalite Kladikasyo Ağırlaşması İskemisi K-V olay %10-15 %70-80 %10-20 %5-10 %20 Amputasyon K-V Nedenli K-V dışı %75 %25

ENDOTEL FONKSİYON BOZUKLUĞU

Risk Faktörleri: Sigara Hiperlipidemi Hipertansiyon Diyabet/Bozuk glukoz toleransı Genetik Obesite Hiperhomosisteinemi

• Aterosklerozis Obliterans • Tromboanjitis Obliterans (Burger) • Arteritler • Konnektif Doku hastalıkları • Anevrizmalar.

Etyoloji:

Patoloji: Aterosklerotik Plak

Stabil Plak Unstabil Plak

Periferik Arter Hastalığının Sınıflaması

Kritik iskemi:

İstirahat ağrısı, - Genelde geceleri başlar - Ayağı yukarı kaldırmakla gelir - Daha sonra kalıcı olur - Genelde uçlarda iskemik yara ve gangren - Kesin olarak nabız alınmaz

Deride gangren, İskemik yara

Tanı: Laboratuvar:

– Lipid profili – DM, HgbA1c – Koagulasyon profili Noninvaziv tanı:

– Doppler Ayak bileği/Kol basınç indeksi <0.9 – Segmental basınç ölçümleri – Renkli Doppler USG İnvaziv tanı:

– Anjiografi – MR anjiografi

Fizik Muayene

Görünüm: – Atrofik ekstremiteler, – Kıllarda dökülme, – Tırnaklarda kabalaşma, – İskemik yara ve gangren

Palpasyon: – Nabızların palpasyonu

Oskültasyon: – Üfürüm

Nabız Muayenesi: Periferik nabız noktaları:

- Aksiller arter - Brakial arter - Radial arter - Ulnar arter - Femoral arter - Popliteal arter - Posterior tibial arter - Dorsalis pedis arteri

Nabız varlığı,

Şiddeti

Tril varlığı

Arterde genişleme

Ayak Bileği / Kol İndeksi (ABI) • 0,9-1,2 : Normal • 0,7-0,89 : Hafif damar hastalığı • 0,4-0,69 : Orta damar hastalığı • 0,4> : Şiddetli damar hastalığı

Tanı ve

Görüntüleme

İlk

Translumber Aortagrafi Reynaldo dos Santos 1929

Doppler Ultrasonografi

Klasik Periferik Anjiografi

Digital Subtraction Angiography (DSA)

MR Anjiografi

Çok Kesitli (Multi-slice) BT Anjiografi

Periferik Arter Hastalığı Şüphesinde

Tanıyı Koymak Kolaydır !

50 yaş üzeri hastalarda rutin sorgulama:

Yürürken bacağınıza ağrı yada kramp gelir mi? Bu ağrı dinlenince hemen geçer mi? Bu ağrı tek mi yoksa iki bacakta da var mı? Bacakta, baldırda, kalçada ağrı var mı? Ayağınızda iyileşmeyen yara var mı?

“A man is only as old as his arteries ” Sir William Osler

First Director of Medicine, John Hopkins Hospital

Year: 1909

Teşekkürler…