"Batonon mo 'bala ining babaye nga mangin imoasawa, nga magkabuhi suno sa kasugoan sangDios, sa balaan nga pag-asawahay? Higugmaonmo bala sia, lipayon, pasidunggan, kag unonganbisan sa balatian; kag sikwayon ang tanan agudmatipigan ang imo kaugalingon para lamang saiya, samtang nagakabuhi kamo? "

Mga Katungdanan sang Bana

sa Sini Nga Leksyon Matun-an Mo

Ang Masunod Nga Mga Katungdanansang Bana:

Mangin pangulo sang panimalay

Ang kahulogan sang pulong "bana"Katungdanan gikan sa Dios

Higugmaon ang asawa

Mag-angkon sang malipayon ngapag-updanayHigugmaon sia sing maalwanTahuron kag padunggan siaApinan kag halungan siaMagmatutom sa iya

Tatapon ang iya panimalay

Ihatag ang lawasnon nga kinahanglanonIhatag ang espirituhanonnga kinahanglanon

MAGMANGIN PANGULO SANG PANIMALAY

Kahulogan sang pulong "bana"

Ang Iningles nga pulong "husband" (bana) naggi-kan sa dumaan nga pulong nga mahimo tawgon"house-band" (bugkos sang Panimalay). Ang pulong nga "hus-band" nagakahulogan sang isa ka malaba nga metal ukonsa pagbugkos sang duha ka butang. Sa iban nga hinam-balan, ,ang bana amo ang nagabugkos.

113

114 Pag-asomzhay kag Panimalay

sang bug-os nga panimalay, ang ginuo sang puloy-an, angnagapanguna kag nagakontrolar sini.

~~~~,.

Karon, ang hunahuna naton sa bana amo nga siaang lalaki sa adlaw sang kasal. Apang ang daku nga ka-matuoran amo nga ang bilog nga pamilya nagasalig si-ning lalaki. Sia amo ang pangulo sang pamilya.

Buhata Ini

1. sa diin maghalin ang pulong nga banao "husband"?

........................... " ...

Mga Katungdanan sang Bana 115

Katungdanan gikan sa Dios

Sugod sang gintuga sang Dios si Eva nga manginkabulig ni Adan, ang lalaki bilang pangulo sang pamilya,ang may katungdanan sa Dios. Dapat niya saguron angiya pamilya kag magapanabat sa Dios kon ano angmatabo sa iya panimalay.

Mga Taga Efeso 5:23. Kayang bana amo angulo sang asawa subong nga si Cristo man angulo sang iglesia.

Wala ini magkahulogan nga mandoan lamang niyaang iya asawa nga daw isa ka ulipon. Apang dapat niyatindugan ang matarung. Indi pagsunda ang ginbuhat niAdan. Sang gintanyagan sia ni Eva sang ginadumiliannga prutas, ginkaon niya ini. Ginpamangkot sang Dios siAdan natungod sini tungod sia ang pangulo sang pani-malay. Ginbasol ni Adan ang iya asawa, apang ginsilotansila nga duha sang Dios. Bilang pangulo sang panimalay,may katungdanan ka nga buligan ang imo panimalaysa pagdaug sa pagsulay - indi nga magpadaug ka sasini kag basulon ang iban.

Buhata Ini

2. Sin-o ang una nga ginpamangkot sangDios sang pagpakasala ni Adan kag niEva?

116 PagoQSOwoluly kog Panimalay

HIGUGMAON ANG ASAWAMag-angkon sang malipayon nga pag-updanay

Ang Biblia nagasiling nga ang nakakita sang asawa,nakakita sang maayo nga butang. Dapat niya huna-hunaon nga ang iya asawa bugay gikan sa Dios, pasala-matan ang Dios sa iya, kag magkalipay kaupod niya.Kon ikaw may asawa, magpabilin ka sa imo puloy-ansa nagakaigo nga tion agud mabatyagan mo sing lubosang paghigugma kag pagpakig-upod sang imo asawa, sabaylo nga mag-usik sang imo panahon sa iban ngabulohaton.

IManugwali 9: 9. Magkabuhi sing malipayon upodsa asawa nga imo ginahigugma sa tanan nga adlawsang imo kabuhi.

Mga Hulobaton 5: 18. Magkalipay sa asawa sangimo pagkapamatan-on.

Kon luyag mo mga magmalipayon sa imo asawa,in paghunahunaa sing masunson ang iya kakulangan.Panumdoma ang mga maayo niya nga kinaiya kagpahibaloa sia nga nalipay ka sini. Singgani siya ngamatahum sia tulokon. Pahibal-a sia nga naluyagan moang iya pangluto. Sa masunson mo nga pagpaisug sa iyamadaug niya 3.!1giya mga kasaypanan. Adlaw-adlawpahibal-a sia nga nahigugma ka sa iya

Mga Katungdanan sang Bana 117

Higugmaa sia sing maalwan

Ang Biblia masunson nagahambal natungod sanggugma - gugma sang Dios para sa aton, ang aton gugmasa Dios, kag ang gugma ta sa aton isigkatawo. Ininagatudlo sa aton nga ang gugma sang bana sa iyaasawa pinasahi sa tanan nga gugma. Ang iya asawa amoang babaye nga mangin kaupod niya sa bug-os niya ngakabuhi. Kinahanglan higugmaon niya sia 'subong mansang iya kaugalingon.

Ang aton pinakamaayo nga hulowaran sangmaalwan nga gugma amo ang gugma ni Cristo sa aton,ang Iya iglesia. Ginhatag niya ang Iya kabuhi para saaton. Ang Dios nagasiling nga dapat higugmaon sangbana ang iya asawa subong sini.

Mga Tago Efeso 5:25. Mga bana, higugmaa anginyo mga asawa, subong nga si Cristo man naga-higugma sang iglesia kag nagtugyan sa iya kaugali-ngon tungod sa iya.

Sa iban nga mga duog, ang pagtulok sang mgalalaki sa ila asawa daw subong sa isa lamang ka pagka-butang nga ila ginbakal. Ginahalongan lang nila ang ilaasawa tungod sang kuwarta nga ginbayad nila para saila. Apang ang Biblia nagatudlo nga dapat atipanon sangbana ang iya asawa tungod ginahigugma niya sia.

Mga Tago Efeso 5:28, 29. Subong man ang mgabana dapat maghigugma sang ila asawa subong sangila kaugalingon nga lawas. Ang nagahigugma sangiya asawa nagahigugma sang iya kaugalingon. Kaywalay tawo nga nagadumot sang iya kaugalingonnga unod, kondi nagasagud kag nagaamlig sini,subong nga si Cristo man sang iglesia.

I

118 Pag-osowahoy kag Panimalay

Kon ginahigugma sang bana ang iya asawa subongsang paghigugma niya sang iya kaugalingon, ang konano nga makasakit sa iya asawa makasakit man sang iyabalatyagon. Ginaapinan niya siya sa mga katalagmanukon kasakitan kag nagahunahuna sang kaayohan sangiya asawa subong man sang iya kaugalingon.

Mapakita mo ining sari sang gugma sa imo asawasa madamo nga mga paagi. Magmatinahuron, magmalo-loy-on, kag magkabalaka sa iya sa baylo nga hambalansang masakit. Sagura sia. Dumdoma ang iya mga luyagkag indi maluyagan. Tinguhaa nga lipayon sia. Naga-gasto ka bala sang kuwarta sa paglipay sa imo kaugali-ngon? Kon amo, tugoti ang imo asawa nga magbuhatsing subong. Dal-i isa sang diotay nga regalo kon kaisaagud mahibal-an niya nga nagahigugma ka kag naga-pasalamat tungod sa iya.

Mga Taga Colosas 3:19. Mga bana, higugmaa anginyo mga asawa, kag dili kamo magmapait sa ila.

Ang mag-asawa kinahanglan mag-angkon siningsari sang gugma para sa tagsa-tagsa, kon buot nila ngamakaangkon sang pag-asawahay nga mabakud kag maka-tindog sa mga pagsulay kag nagalig-on samtang naga1igadang mga tinuig.

Ang matuod nga paghigugmaanay sa tunga sangbana kag asawa magapalikaw sang ila panimalay sa mgakatalagman. Ang bana nga nagahigugma sa iya asawawala nagahandum nga bulagan sia. Indi sia magpangin-babaye.

Mahimo nga ining sari sang gugma indi makita sapag-asawahay nga ginkasugtan sang mga ginikanan, apangmahimo ini maangkon sa kadugayon. Ang Dios maka-hatag sining sari sang gugma.

Mga Katungdanan sang Bana 119

Kon ang mga gumontang kag mga kabug-at sangadlaw-adlaw nga pagkabuhi magasugod paluya sanginyo gugma, dalha ini sa Dios sa pagpangamuyo. Itugyanang bug-os mo nga kabuhi sa Iya. Pangayoa sa Dios ngaIig-unon Niya ang imo gugma sa imo asawa kag ang iyagugma sa imo. Hunahunaa nga ang Dios amo ang tuboransang tunay nga gugma. Sa pagtugyan mo sang imokaugalingon sa Iya, mas nagadaku ang gugma ngaginahatag Niya para sa imo pami1ya, kag magmangin masmalipayon ang inyo panimalay.

Buhata Ini

4. Sauloha ang Mga Taga Efeso 5:25 kagMga Taga Colosas 3: 19.

5. Maghatag sang duha ka paagi np sadiin ang bana makapakita sang iya pag_higugma sa iya asawa subong nga sa iyakaugalingon ............................................................. ..

.......................................................... ..

........................................................... ..

............................................................ ..

.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ~ ..

120 Pag-osawahay kag Panimaloy

Tahuron kag padunggan sia

Ang gugma nagabunga sang katahuran kag pagpa-dungog. Indi dapat hikayan, tamayon, ukon pakahuy-ansa atubangan sang iban nga tawo ang asawa. Tahura siasubong sang pagtahud mo sa iya sa wala pa kamo makasal.

1 Pedro 3: 7. Subong man kamo nga mga bana,magkabuhi nga may patugsiling kaupod sang inyomga asawa nga nagahatag sing dungog sa babayesubong nga maluya, sanglit nga masigkarnanunob-ii kamo sang bugay sang kabuhi sa katuyoan ngaindi masablagan ang inyo mga pangamuyo.

Ini nga bersikulo nagatudlo nga mahimo masabla-gan ang pangamuyo sang bana tungod sang sayop ngapagkabig sa iya asawa.

Ang bana amo ang pangulo sang panimalay, apangmasiling naton nga ang asawa amo ang tagipusoon sangpanimalay. Ang ulo ukon kasingkasing indi mabuhi nganagaisahanon lamang. Gani ang bana kag asawa nagaki-nahanglan sa tagsatagsa. Ang ila paghangpanay amo angmangin kabuhi ukon kamatayon sang panimalay.

Buhata Ini

6. . .7. n.han bI ~_

~ iya ,.. .,Q1- . ..... ..11

Mga Katungdanan sang Bana 121

Apinan kag halungan sia

Ang 1 Pedro 3:7 nagasiling nga ang mga babayemaluya. Ang Dios nagalaum nga ang bana magapangapinkag magatatap sa iya asawa. May mga panahon nga angasawa nagakinahanglan sang isa ka pinasahi nga pagtatapkag isa ka pinasahi nga pagpanumdom sang iya kahapu-san kag pag-atipan sang iya lawas. Ginakinahanglan ngabuhaton sang asawa ang iya bahin sang mga katung-danan sa pagtrabaho sa panimalay, apang ang Bibliawala nagatudlo nga iya ini katungdanan tanan samtangang iya bana nagausik sang panahon. Katungdanan sangbana ang pagtatap sa iya asawa.

122 1tlg-osowahay kag Ponimoloy

Magmatutom sa iya

Ang Biblia nagatudlo sing maathag nga ang banamagpabilin sa iya asawa, kag indi magpanginbabaye.

IMaloquUJs 2:15. Wala sing magluib sa asawa sangiya pagkapamatan-on.

Ano karon kon ang asawa indi makapanganak?May maayo kita nga pananglitan kay Elkanah kagHannah. Sa baylo nga basulon ni Elkanah si Hannah,abusaran ukon palayason sia, si Elkanah nagsiling:

1 Samuel 1:8. Ana, ngaa bala nagahibi ka? Indibala ako labi pa sa imo sang sa napulo ka anaknga lalaki?

Bangud kay wala magluib si E1kanah sa Dios kagsa iya asawa, kag tungod sang pagpangamuyo ni Hannah,ginhatagan sila sang Dios sang anak nga nangin isa kadungganon nga tawo sang Dios.

IBuhata Ini

9. Ano ang ginatudlo sang Biblia nahanu-ngod sang pagdumili sang pagluib saasawa?

...............................

............................. .10. Sin-o nga tawc ang nangin halimbawa

sang maayo nga bana nga may asawanga wala makapanganak?

...............................

Mga Katungdanan sang Bana 123

TAfAPON ANG IYA PANIMALAY

Ihatag ang lawasnon nga kinahanglanon

Ang Dios nagalaum nga ang bana magtrabahokag magasagud sang iya pamilya. Iya ang katungdanansa pagpangita sang ila pagkaon, puIoy-an, panaput kagedukasyon. Dapat man niya pat-uron nga ang iya kaba-taan makatuon sa pagpangabudlay agud indi sila mabud-layan sa pagpangita sang pangabuhian sa ulihi.

1 TImoteo 5:8. Kon ang bisan sin-o wala nagasak-dag sa iya mga himata, labi na gid sang iya kaugali-ngon nga panimalay, napanghiwa1a niya ang pagtookag malain pa sa dimatinoohon.

Buhata Ini

11. Sauloha ang 1 Timoteo 5:8.

124 Pog-osowahoy kag Ponimoloy

Ihatag ang espirituhanon nga kinahanglanon

Ang mga bana nagapakig-ambit sa katungdanansang pagtudlo sang kabataan. Ang moral kag espirituha-non nga pagtubo sang kabataan nasandig sa halimbawakag pagtudlo sang ila ginikanan. Nakit-an na naton ngaang amay ang dapat magpanguna sa pagtuon sang Bibliakag pagpangamuyo.

Deuteronomio 4: 9. Bantayi sing makugihon angimo kalag, basi malimtan mo ang mga butang ngamga mata ... ipakilala silanakita sang imo mga mata ... ipakilala sila sa imomga anak.Katungdanan sang amay ang magtudlo sa iya pani-

malay bahin sa Dios. Ginsambit ini ni Pablo sa iya sulatsa mga Taga Corinto. Didto ang mga babaye wala singmadamo nga edukasyon nga kasubong sang lalaki. Konkaisa indi nila mahangpan ang pagwali gani manawagsila sa ila bana kag mamangkot sang kahulogan sang ilanabatian. Si Pablo nagsulat nga dapat sila maghipos sasulod sang iglesia kag indi pagtublagon ang panimbahon.Kon mamangkot man sila didto na sa ila balay sa ila ba-na. (1 Mga Taga Corinto 14:35)

Sa rnza Hulobaton mabasahan naton nga ang bu-angbuang nga anak kalalat-an s;mg iya amay (Mga Hulo-baton 19:13) apang ang anak nga maalam nagahimosing amay nga malipayon. (Mga Hi:dobaton 15:20). Angkinatuhay sang maalam kag buangbuang nasandig sa ki-natuhay sang pagtudlo sang mga ginikanan sa ila kaanakan.

Mga Katungdanan sang bana

Buhata Ini

12. Ano ang katungdanan sang bana sa pag-banas sa mga kabataan?

13. Sauloha ang balayan sa puno sining lek-syon nga yara sa "Sa Sini nga LeksyonMatun-an Mo".

J4. Balika at1i leksyon kag gamita sa imokauga}Wgon. Ano ka bala nga sari sangbana? Ukon amo bala sini ang Imobana? Pangamuyoi ang imo panimalaynga ang bana magaturnansang iya mgakatungdanan.

15. Pangamuyoi ang mga bana nga nahibal-an mo nga nagakinahanglan sang imopagpangamuyo para sa ila panimalay.

16. Ipaanggid ang Imo mga sabat sa mga sa-bat nga makita sa katapusan siningleksyon.

17. Su1ati ang imo "Rekord sang Bumolutho"para sa leksyon 7.

125

126 Pag-asawahay kag Panimalay

Leksyon 7 - Mga Sabat

Kon may 9 tubtob 10 ikaw ka husto nga mga sabat,rnarkahi ang imo grado sang labing maayo, gikan sa 7tubtob 8, maayo, kag ang 6 nagakaigo. Kon ang nakuhamo manubo sa 6, basaha liwat ang leksyon.

1. Sa daan nga pulong sa Iningles nga "house-band"nagakahulogan nga isa nga nagabugkos sang pani-malay.

2. Si Adan

3. Bilang bugay sang Dios sa iya.S. Paagi sa pagpanumdom sang ikaayo sang iya asa-

wa nga subong sang iya kaugalingon; kag ang pag-hatag niya sa iya kaugalingon.

6. Pagtahud kag pagpaaidungog7. Sayup nga pagkabig sa iya asawa.8. Apinan kag tatapon sia.9. Nga ang bana kinahanglan magpabilin sa iya asawa

kag likawan ang pagpanginbabaye.10. Si E1kanah12. Dapat nga tudloan niya sila natungod sa Dios nga

aton Ginuo.

Husto nga mga sabat ......•...............Grado .