,J"

. Leksyon 5ANG PAG-SUGOD SANGPANIMALAY

Pag-osawahoy kag Paninuiloy

sa Sini Nga Leksyon Maton-an Mo

Ano ang Panimalay

Ang Pagkamalahalon sang PanimalayMalahalon sa pungsodMalahalon sa katilingbanMalahalon sa bataMalahalon sa bana kag asawa

Ang Kristohanon nga PanimalayAng sala nagaguba sang panimalayAno ang Kristohanon nga panimalayAng pagsimba sang pamilya

ANO ANG PANIMALAY

Ano ang panimalay? Ang panimalay duog nga sadiin ang pamilya nagakabuhi. Ang balay indi isa kapanimalay kon wala sing nagapuyo. Ang panimalaynagasugod sa bana kag asawa lamang. Sa olihi maga-abot ang kabataan. Mahimo nga may iban pa nga mgakaparyentihan subong sang lolo kag lola.

Sang gintuga sang Dios ang pagsulondan sangpamilya, ginhatagan Niya si Adan kag si Eva sang isa kapinasahi nga duog nga mangin ila pu1oy-an. Ini yara saisa ka matahum nga hardin nga pagabungkalon kag

85

86 Pag-osowahay k/lg PanimD1ay

pagaatipanon ni Adam. Buot gihapon sang Dios nga angtagsa ka pamilya may duog nga sa diin sila magapuyobilang isa ka panimalay. Kag ang Dios nagalaum ngatatapon nila ini. Bisan daw ano ka kubos ang atonpanimalay, buot sang Dios nga himuon naton nga manginmatahum kag halandumon ini agud ang pamilia magma1i-payon.

May madamo nga sari sang panimalay diri siningkalibutan. Ang sari sang materyales nga ginadapat sabalay indi amo ang labing malahalon. Ang labingmalahalon amo ang paghiliupod sang mga tawo nganagapuyo sining balay. Amo ini ang makahimo sa puloy-an nga maayo ukon malain. Ang paghigugmaanay sangtanan nga sakop sang pamilya amo ang importante sa balay

Ang pagtingub sa sulod sang balay labing impor-tante sa pagtukod sang maayo nga pag-inopdanay sang,katapo "Sang pamilya. Ang balay dapat kilalahon ngalabaw pa sa duog nga ginakaonan kag ginatu1ogan. Dapatmaghatag ang bug-os nga pamilya sang panahon sapaghimo sang kon ano nga bulohaton sing tingub agudsila makaangkon sing maayo nga paghangpanay. Sa kama-tuoran ang paghi1iupod sang pamilya isa ka malahalonnga bahin sang panimalay nga sa masunson ginagamitnaton ang pulong "panimalay" kon nagahunahuna kitasang pamilya.

Ang Pagsugod sang Panimalay 87

ANG PAGKAMALAHALON SANG PANIMALAY

Malahalon sa pungsod

Ang maayo nga mga panimalay sadsaran sangmaayo nga mga pungsod. Ang panimalay amo angnahaunang guban sang katilingban diri sining kalibutan.Ginsugoran ini sang Dios. Ang iban nga guban sangkatilingban natukod - bulothoan, kasimbahanan, mgatribo, sitio, banwa kag pungsod.

Si Annie Cressman nagsulat: "Ang panimalay ma-paanggid sa isa ka pangulohan. Ang amay ang presidente,kag ang iloy amo ang bise-presidente. Nagabuligay sila sapagdumala sang panimalay. Nagabuhat sila sang maayongkasugoan agud ang kabataan makaagum sang malinongnga duog nga pagapuy-an. Ang ila mga kasugoan maka-tudlo sa ila kabataan sa pagpangabuhi sang maayokag agud sila magmasinulondon. Kon ang kabataan maka-hibalo magsunod sa ila ginikanan sa balay, sa ulihi,magasunod man sila sa ila manunodlo, pastor kagpungsod."

88 Pag-osawahay kag Panimoloy

Malahalon sa katilingban

Ang katilingban nagasalig sa pamilya agud maga-luntad. Ang pamilya amo ang nagahatag sang mgakatapo sa katilingban kag nagapapadayon sini gikan saisa ka kaliwatan pakadto sa madason nga kaliwatan.Ang maayo nga panimalay nagahatag sang maayo ngapaghanas sa kabataan agud sila mangin mapuslanon ngakatapo sang ila katilingban.

Ang bata matawo sa panimalay. Ang unang masa-lapoan niya amo ang iban nga sakop sang iya pamilya.Ang kinaiya sang bata ginadihon kag ang iya panggawisa panimalay nagatubo. Nagatuon siya kon paano magka-big sa iban. Kon ano ang iya maton-an sa diotay nga ka-tilingban sang panimalay, iya pagabuhaton sa pagkabuhiniya sa mas dalagkung katilingban sang iya kaiping kagiya kalibutan.

Busa, ang sari sang paghanas nga mahatag sangmga panimalay magapamat-ud kon ano nga sari sangtawo ang yara sa aton katilingban. Ang maayo ngapanimalay magabulig sa bata agud makaangkon sangmaayong panggawi, gugma, pagkamatampad, pagtahudsa katungod sang iban kag pagkamasaligon.

Buhata Ini

3. Ano ang magapamat·ud konsari sang mp tawo ang yara sa ._-~, .'katilingban?

Ang Pagsugod sang Panimalay 89

Malahalon sa Bata

Ang panimalay isa ka labing malahalon nga butangsa bata. Ini magabulig porma sang iya pamatasan kagsang iya bug-os nga panan-aw sa kabuhi. Kon ano mannga katalagman, palaligban kag kalugaw-an ang maatu-bang niya, dapat niya mahibal-an nga may mapauliansiya nga panimalay sa diin hilway siya. Diri, pagaabia-bihon sia. Hangpon sia sang iya ginikanan, higug-maon kag pagatatapon. Sakop sia sang panimalay. Angmalipayon nga panimalay bisan ano ka kubos naga-hatag sang kasegurohan sa bata. Ini nagabutig sing dakusa iya personalidad.

Ang tagsa ka bata nagakinahanglan sang gugma,pagtatap, kalipayan, kag pagpangapin sang isa ka maayonga Kristohanon nga panimalay. Ang iya ginakaonmalahalon man para sa ikaayong lawas kag sang iyapagtubo. Ang gugma sang iya mga ginikanan, kagkautoran malahalon man para sa iya ikaayong lawas.

Mahimo naton mapaanggid ang panimalay sa isaka bulothoan. Ang mga ginikanan ang manunodlo kagang kabataan ang mga bumolutho. Ang ginikanan naga-tudlo sa ila mga bumolutho paagi sa ila mga pulongkag halimbawa. Masami naton mabasa sa Biblia iningmga pulong:

11 Mga Hari 15:3. Kag naglakat sia sa tanan ngasala sangi iya amay.

1 Mga Hari 15:26. Ginhimo niya ang malautsa itulolok sang Ginuo, kag naglakat sa dalanonsang iya amay.

90 Itzg-osowahoy kog ItzninuJ10y

Ang panimalay amo ang duog nga sa diin angpamatasan maporma. Ini isa ka bantog nga kamatuorannga kon ano ang matun-an sang bata sa wala pa siamag-anum ka tuig kag ang mga panggawi nga iyanaporma sining mga panahon, magapabilin sa iya sabug-os niya nga pagkabuhi. Gani kon ang panimalayindi maayo, may posibilidad nga ang mga kabataanindi man maayo. Basi kon magmangin malalison, daya-on, kag walannagakilala sang kagamhanan. Kon angpanimalay nagamhan nga may gugma, malauman natonnga ang kabataan may kahadlok sa Dios, matarung, kagtampad. Sila magmangin pagpakamaayo sa kalibutan.

Buhata Ini

4. Ano ang subong ka importante sangpagkaon para sa bata?

.. -t •• ,. " .... " " " " " " " " " " -., "."""""

5. Paano mapaanggid ang panimalay sabulothoan?

6. Ano ang ka1abtanan sang panimalay sakinaiya sang tawo?

" " " " .. " " . " " " " ' " , . " " . " " " " ... " " " "

••• "." .. ",.""" .. " ... """ .. "" •• 0!l""""

Ang Pagsugod sang Panimalay 91

Malahalon sa bana kag asawa

Ang isa sa mga butang nga ginhanda sang Diospara sa kalipayan sang tawo amo ang panimalay. Angbana kag asawa nagabahin-bahin sang kapaitan kagkalipayan, trabaho kag hampang, palaligban kag kadalag-an.

Ang panimalay isa ka bulothoan para sa mgaginikanan subong man sa kabataan. Ang ila inagihan dirimakatudlo sa ila sang pag-antus, paghangup kagpatug-siling sa iban.

Ang panimalay amo ang dalangpan gikan sa mgakabudlay kag palaligban nga ginaatubang sang tawo saiya trabaho. Ang paghigugma, kalinong, kag presensyasang Dios sa Kristohanon nga panimalay makapabag-okag makapalig-on sa bana kag asawa para sa mga katung-danan sa gowa sang panimalay.

Ang isa sa mga nagapangunang hiliwaton sangpanimalay amo ang pagpanganak kag pagpadaku sangbata. Ang pagyayongay sang mga katungdanan subongnga ginikanan nagapasuod sang kahirup sang bana kagasawa. Ang kabataan nagabug-os sang kalipayan sasulod sang panimalay.

I Mga Solmo 127:3. Yari karon, ang mga anakpanublion gikan sa Ginuo.

Wala ini magkahulogan nga ang magtiayon ngawala sing anak ginpakamalaut sang Dios. Isa ka masubonga kamatuoran nga may iban nga magtiayon nga walasing anak. Ang Biblia wala nagahatag sang katungodsa bana nga bulagan ang iya asawa tungod nga

92 1+Jg-osowohoy kog PonimoJoy

wala sia sing bata, ukon mangasawa liwat bangod sini.Ang Biblia wala man nagahatag sang kinamatarung saasawa nga bulagan ang iya bana tungod indi siya maka-hatag sa babaye sang anak. Bisan pa nga ang isa sa mgakatuyoan sang pag-asawahay amo ang pag-angkon sangkabataan, ang indi pag-angkon sang anak tungod sangdepekto sa ginikanan indi pahanugot nga gub-on angpag-asawahay.

Ang Biblia nagahatag sang madamo nga halimbawasang magtiayon nga wala sing kabataan. Sa tanan sininga mga tion ang mga mag-asawa nagpangamuyo kagnangita sa Dios. Si Abraham kag si Sara, nagpangamuyosing hugot nga mahatagan sila sing anak, kag ginpamatiansila sang Dios. Si Hannah nangamuyo nga makaangkonsang anak nga lalaki, kag ginhatag sang Dios si Samuelsa iya, nga mangin mapag-on nga pinuno. May madamonga mag-asawa nga nagsagup sang anak. Kag ang mgakabataan subong man mga ginikanan nagkalipay sa ilapaghigugmaanay.

IMga Salmo 113:5, 9. Sin-o bala ang kaangay saGinuo nga aton Dios, nga yara ang iya lingkoransa ibabaw. Ang baw-as nga babayi ginahimo niyanga mag-atipan sing balay, kag malipayon nga iloysang mga anak. Dayawa ninyo ang Ginuo.

Ang Pagsugod sang Panimalay 93

An~ imo bala nga panimalay ma4nongkag hilway sa. kagubot sang kalibutan sagowa? Pangamuyoi nga pakamaayohonini sang Dios san~paghidaet .

...................... «' .. " ..

.............................. A ..

8. Ano ang labing ~lon nga hilikutonsang panimalay?

.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..

9. Nagapahanugot bala ang Dios sa mgaplagtiayon nga ta sing anak nga mag-deborsyo kag a sang iban pa?

Hingalani ang duha ka butang nga mahi-mo nila .

................... " .. "' "' ..

94 Pag-osawohay kag Panimalay

ANG KRISTOHANON NGA PANIMALAY

Ang sala nagaguba sang panimalay

May mga panimalay nga malayo sa kabu-bot-on sang Dios. Sala ang nagguba sang una ngapanimalay. Si Adan kag si Eva nagmalalison saDios kag nagdala ini sang tanan nga sari sangkagamo sa sulod sang panimalay. Sa baylo sangkalipay kag paghigugmaanay nag-abot ang pag-hisaay, mga kaawayon kag patyanay sa ilapami1ya.

Sa gihapon ang sala nagaguba sang panima-lay karon. Busa ang nahauna nga bagay nga dapatbuhaton sang magkatipan agud makaagum silasang malipayon nga panimalay amo ang pag-angkon sang kahilwayan gikan sa sala. Ang tinon-an, manggad, ukon kadungganan indi makahatagsang kalipay sa panimalay kon yara ang sala.Kinahanglan nila ang Kristohanon nga panimalay.

Buhata Ini

10. Ano ang nagguba sang na-haunang panimala y?

11. Ano ang una nga dapat bu-haton sang magkatipan agudmakaangkon sila sang mali-payon nga panimalay? '"

Ang Pagsugod sang Panimalay

Ano ang Kristohanon nga panimalay

Ini amo ang panimalay nga sa diin si Kristo amoang ginakilala nga pangulo sang balay. Ang bana kagasawa dapat Kristohanon gid - indi lamang miembrosang simbahan nga nagasimba kon Domingo apang walanagadumdom sa Dios sa iban nga adlaw sang semana.Si Kristo dapat yara sa balay kag sa simbahan. Kina-hanglan pasidunggan Siya kag tumanon adlaw-adlaw.Ang ginsiling ni Pablo kag ni Silas sa mahinulsolon ngamanogbantay sang bilanggoan nagapakita nga ang kalu-wasan para sa bug-os nga pamilya.

IMga Binuhatan 16:31. Kag nagsabat sila, "Mag-tuo kay Ginuong Jesus, kag maluwas ka, ikawkag ang imo panimalay."

Josue 24: 15. Apang nahanungod sa akon kag saakon panimalay, magaalagad kami sa Ginuo.

Buhata Ini

12. Ano ang Kristohanon nga panimalay?

.. .. ., ..~" " "" .13. Ano nga mga bersikulo sa Biblia ang na-

gatudlo nga ang kaluwasan para sa bug-os nga panimalay?

95

96

Ang pagsimba sang pamilya

Sang wala pa ang mga simbahan, gintudlo sangDios nga ang tagsa ka amay magapangulo sa pagsimba.Ang lalaki amo ang mangin pari sa iya pami1ya.

Karon, may madarno na kita nga mga kasimbahanannga may pastor nga mangin espirituhanon nga pangulo.Ginakinahanglan magsimba kag mag-alagad ang bug-osnga pami1ya sing dungan sa Ginuo. Apang ang amaysa gihapon ang mangin espirituhanon nga puno. Dapatsiya magpasad sang pagsimba sa Dios sa diin ang tagsa kamiembro sang panimalay nagapakigbahin sa pagbasasang Biblia kag pagpangamuyo. Ini ginatawag nga pag-simba sang panimalay ukon "fami1y altar".

Dapat umpisahan sang mag-asawa ang pagsimba saDios mismo pagkatapos sang ila kasal kag padayononini subong isa ka balaan nga bulohaton adlaw-adlaw sangila kabuhi. Kinahanglan hatagan nila sang tion sa kadaadlaw ang pagbasa sang Pulong sang Dios kag pagpanga-muyo sing dungan. Mahimo ini sa aga antes maglakatang amay sa trabaho ukon sa gab-i kon tapos na angbulohaton; kag wala sing iban nga bulohaton nga makatub-lag

Ang iban nga parte sang pagsimba sa balay amoang pagpasalamat sa Dios sa wala pa magkaon.

1 Timoteo 4:3. Kag nagasugo sa pag1ihi sa mgakalan-on nga gintuga sang Dios nga pagbatonon nga maypagpasalamat.

Ang Pagsugod sang Panimalay 97

98 Pag-osowahay kog Panimoltzy

Leksyon 6 . Mga Sabat

tCOn DIbk:Uha b IIDI 13 tubtob 14 ka husto nga mga, amrkahi ana imo grado sing labing maayo; 11

tob 12, maayo; 8 tubtob 10, nagakaigo. Kon ang imo_ubamaaubo 118, basaha liwat ang leksyon.

1. Duos np ppuy-an sang pami1ya.2. Diotay np pangulohan3. Ang sari sang pagtudlo sa sulod sang puloy-an.4. Ang gugma sang iya pamilya5. Ang mga ginikanan amo ang manunodlo kag ang

bbataan amo ang mga bumolutho6. Ang pangga\\i nga naporma sa sulod sang balay ma-

gapabilin sa iya samtang siya nagakabuhi.8. Ang pagpanpnak kag pagpatubo sang kabataan9. Wala. Mangamuyo para sa kabataan, kag magsagup

sang kabataan.10. sala11. Ang panimalay nga sa diin si Kristo ang pangulo.

13. Josue 24:15; Mga Binuhatan 16:31

14. Ang pagpangu10 sang iya pami1ya sa pagsimba.

15. Ang pagbasa sang Biblia kag pagpangamuyo singtingub sang bilog nga pamilya.

Husto nga mga sabat ...•........................Grado ••••..•..••..•.....•••..........•.....•