Nacionalni Program Za Integraciju CG u EU

7/22/2019 Nacionalni Program Za Integraciju CG u EU

1/560

I

Nacrt

NACIONALNI PROGRAM ZA INTEGRACIJU

CRNE GORE U EU (NPI)

ZA PERIOD 2008 2012.


2/560

II

Sadraj:

UVOD............................................................................................................................................................ 11. POLITIKI KRITERIJUMI.............................................................................................................................. 7

1.1. DEMOKRATIJA I VLADAVINA PRAVA................................................................................................. 91.1.1. USTAV I USTAVNI ZAKON ZA SPROVOENJE USTAVA CRNE GORE......................................... 91.1.2. SKUPTINA..................................................................................................................................... 91.1.3. VLADA............................................................................................................................................131.1.4. PRAVOSUE..................................................................................................................................241.1.5. ANTI-KORUPCIJSKE MJERE .........................................................................................................28

1.2. LJUDSKA PRAVA I ZATITA MANJINA .............................................................................................321.2.1. GRADJANSKA I POLITIKA PRAVA ..............................................................................................341.2.2. EKONOMSKA I SOCIJALNA PRAVA ..............................................................................................421.2.3. KULTURNA PRAVA I ZATITA MANJINA.......................................................................................45

1.3. REGIONALNA PITANJA I MEUNARODNE OBAVEZE......................................................................501.3.1. REGIONALNE INICIJATIVE............................................................................................................501.3.2. BILATERALNI ODNOSI SA SUSJEDIMA........................................................................................501.3.3. MEUNARODNE OBAVEZE...........................................................................................................52

2. EKONOMSKI KRITERIJUMI ........................................................................................................................552.1. PROCES TRANZICIJE U CRNOJ GORI................................................................................................572.2. POSTOJANJE FUNKCIONALNE TRINE EKONOMIJE ....................................................................60

2.2.1. MAKROEKONOMSKA STABILNOST..............................................................................................602.2.2. LIBERALIZACIJA CIJENA I TRGOVINE..........................................................................................692.2.3. FINANSIJSKI SEKTOR...................................................................................................................692.2.4. PROCES PRIVATIZACIJE ..............................................................................................................732.2.5. ELIMINACIJA PREPREKA ZA ULAZAK I IZLAZAK SA TRITA ....................................................752.2.6. VLASNIKA PRAVA I PRAVNI SISTEM VEZANO ZA EKONOMSKA PITANJA ..............................772.2.7. UBRZAVANJE STRUKTURNIH REFORMI......................................................................................81

2.3. SPOSOBNOST SUOAVANJA SA KONKURENTSKIM PRITISKOM EU.............................................862.3.1. LJUDSKI KAPITAL..........................................................................................................................862.3.2. FIZIKI KAPITAL ............................................................................................................................912.3.3. STEPEN TRGOVINSKE INTEGRACIJE SA EU...............................................................................992.3.4. PRESTRUKTURIRANJE PREDUZEA I UEE MALIH I SREDNJIH PREDUZEA .................1022.3.5. UTICAJ VLADINE POLITIKE NA KONKURENTNOST...................................................................104

3. SPOSOBNOST PREUZIMANJA OBAVEZA IZ LANSTVA U EU .............................................................1093.1. SLOBODNO KRETANJE ROBE .........................................................................................................111

3.1.1. HORIZONTALNA PITANJA...........................................................................................................1113.1.2. DIREKTIVE STAROG PRISTUPA.................................................................................................1253.1.3. DIREKTIVE NOVOG PRISTUPA...................................................................................................139

3.2. SLOBODA KRETANJA RADNIKA ......................................................................................................1603.2.1. PRISTUP TRITU RADA...........................................................................................................160

3.2.2. KOORDINACIJA SISTEMA SOCIJALNE SIGURNOSTI...............................................................1613.3. PRAVO OSNIVANJA PREDUZEA I SLOBODA PRUANJA USLUGA ............................................1653.3.1. PRAVO OSNIVANJA PREDUZEA ..............................................................................................1653.3.2. SLOBODA PRUANJA PREKOGRANINIH USLUGA..................................................................1663.3.3. POTANSKE USLUGE.................................................................................................................1683.3.4. MEUSOBNO PRIZNAVANJE PROFESIONALNIH KVALIFIKACIJA............................................170

3.4. SLOBODNO KRETANJE KAPITALA ..................................................................................................1733.4.1. REIM KRETANJA KAPITALA I TEKUIH PLAANJA.................................................................1733.4.2. PLATNI SISTEM ...........................................................................................................................1743.4.3. SPRJEAVANJE PRANJA NOVCA ..............................................................................................176

3.5. JAVNE NABAVKE ..............................................................................................................................1803.6. PRIVREDNO PRAVO..........................................................................................................................184

3.6.1. PRIVREDNO PRAVO....................................................................................................................184

3.6.2. RAUNOVODSTVO I REVIZIJA ...................................................................................................1853.7. PRAVO INTELEKTUALNE SVOJINE..................................................................................................1883.7.1. AUTORSKO I SRODNA PRAVA....................................................................................................1883.7.2. PRAVO INDUSTRIJSKE SVOJINE ...............................................................................................190


3/560

III

3.7.3. SPROVOENJE PRAVA INTELEKTUALNE SVOJINE..................................................................1933.8. POLITIKA KONKURENCIJE ...............................................................................................................196

3.8.1. POLITIKA KONKURENCIJE..........................................................................................................1963.8.2. DRAVNA POMO.......................................................................................................................198

3.9. FINANSIJSKE USLUGE......................................................................................................................200

3.9.1. BANKARSTVO..............................................................................................................................2003.9.2. OSIGURANJE I PENZIONO OSIGURANJE ..................................................................................2043.9.3. TRITE KAPITALA .....................................................................................................................207

3.10. INFORMACIONO DRUTVO I MEDIJI ..............................................................................................2163.10.1. TELEKOMUNIKACIJE I INFORMACIONA TEHNOLOGIJA .........................................................2163.10.2. INFORMACIONO DRUTVO ......................................................................................................2183.10.3. AUDIOVIZUELNA POLITIKA.......................................................................................................220

3.11. POLJOPRIVREDA I RURALNI RAZVOJ...........................................................................................2263.11.1. UREENJA TRITA I DIREKTNA PLAANJA..........................................................................2273.11.3. AGENCIJA ZA PLAANJE I FINANSIRANJE ZAJEDNIKE POLJOPRIVREDNE POLITIKE (CAP)...............................................................................................................................................................2343.11.4. HORIZONTALNA PITANJA.........................................................................................................236

3.12. BEZBJEDNOST HRANE, VETERINARSKA I FITOSANITARNA POLITIKA .....................................241

3.12.1. BEZBJEDNOST HRANE .............................................................................................................2413.12.2. VETERINARSKA POLITIKA........................................................................................................2453.12.3. FITOSANITARNA POLITIKA.......................................................................................................251

3.13. RIBARSTVO......................................................................................................................................2583.14. TRANSPORTNA POLITIKA ..............................................................................................................261

3.14.1. DRUMSKI SAOBRAAJ..............................................................................................................2613.14.2. ELJEZNIKI SAOBRAAJ........................................................................................................2643.14.3. KOMBINOVANI TRANSPORT.....................................................................................................2683.14.4. POMORSKI SAOBRAAJ...........................................................................................................2693.14.5. VAZDUNI SAOBRAAJ............................................................................................................271

3.15. ENERGETIKA....................................................................................................................................2753.15.1. SIGURNOST SNABDIJEVANJA..................................................................................................2763.15.2. ENERGETSKO TRITE............................................................................................................277

3.15.3. ENERGETSKA EFIKASNOST I OBNOVLJIVI IZVORI ENERGIJE...............................................2793.15.4. NUKLEARNA SIGURNOST I ZATITA OD ZRAENJA..............................................................2813.15.4.1. Status.......................................................................................................................................281

3.16. OPOREZIVANJE ...............................................................................................................................2863.16.1. PORESKA POLITIKA..................................................................................................................2863.16.2. DIREKTNO OPOREZIVANJE......................................................................................................2863.16.3. INDIREKTNO OPOREZIVANJE ..................................................................................................2883.16.4. UZAJAMNA POMO...................................................................................................................2923.16.5. PORESKA UPRAVA....................................................................................................................292

3.17. EKONOMSKA I MONETARNA POLITIKA.........................................................................................2953.17.1. GENERALNE SMJERNICE.........................................................................................................2953.17.2. MONETARNA POLITIKA.............................................................................................................2953.17.3. EKONOMSKA POLITIKA.............................................................................................................301

3.18. STATISTIKA......................................................................................................................................3053.18.1. DEMOGRAFSKO-SOCIJALNA POLITIKA...................................................................................3073.18.2. STATISTIKI PODACI O IVOTNOJ SREDINI ...........................................................................3113.18.3. MAKROEKONOMSKA STATISTIKA............................................................................................3123.18.4. POSLOVNA STATISTIKA............................................................................................................3143.18.5. MONETARNA, FINANSIJSKA I TRGOVINSKA STATISTIKA I STATISTIKA BILANSA PLAANJA...............................................................................................................................................................3163.18.6. POLJOPRIVREDNA STATISTIKA...............................................................................................3183.18.7. REGISTRI ...................................................................................................................................3213.18.8. KLASIFIKACIJE ..........................................................................................................................322

3.19. SOCIJALNA POLITIKA I ZAPOLJAVANJE ....................................................................................3243.19.1. RADNO ZAKONODAVSTVO.......................................................................................................3243.19.2. ZDRAVSTVENI I SIGURNOSNI USLOVI NA RADNOM MJESTU................................................327

3.19.3. SOCIJALNI DIJALOG..................................................................................................................3303.19.4. ZAPOLJAVANJE I EVROPSKI SOCIJALNI FOND....................................................................3333.19.5. SOCIJALNA INKLUZIJA..............................................................................................................339


4/560

IV

3.19.6. SOCIJALNA SIGURNOST...........................................................................................................3443.19.7. ANTIDISKRIMINACIJA I JEDNAKE MOGUNOSTI ....................................................................346

3.20. PREDUZETNIKA I INDUSTRIJSKA POLITIKA...............................................................................3513.20.1. INDUSTRIJSKA POLITIKA..........................................................................................................3513.20.2. PRIVATIZACIJA I PRESTRUKTURIRANJE.................................................................................353

3.20.3. POSLOVNO OKRUENJE..........................................................................................................3573.20.4. POLITIKA MALIH I SREDNJIH PREDUZEA..............................................................................3603.21. TRANSEVROPSKE MREE..............................................................................................................365

3.21.1. TRANSEVROPSKE TRANSPORTNE MREE ............................................................................3653.21.2. TRANSEVROPSKE ENERGETSKE MREE...............................................................................368

3.22. REGIONALNA POLITIKA I KOORDINACIJA STRUKTURNIH INSTRUMENATA .............................3703.23. SARADNJA NA POLJU PRAVOSUA I FUNDAMENTALNIH PRAVA.............................................375

3.23.1. PRAVOSUDNI SISTEM...............................................................................................................3753.23.2. ANTIKORUPCIJSKA POLITIKA...................................................................................................3833.23.3. FUNDAMENTALNA PRAVA........................................................................................................388

3.24. PRAVDA, SLOBODA I BEZBJEDNOST............................................................................................3993.24.1. SPOLJNE GRANICE...................................................................................................................3993.24.2. SPOLJNE MIGRACIJE................................................................................................................401

3.24.3. VIZNA POLITIKA.........................................................................................................................4033.24.4. AZIL............................................................................................................................................4053.24.5. POLICIJSKA SARADNJA I BORBA PROTIV ORGANIZOVANOG KRIMINALA ...........................4083.24.6. BORBA PROTIV TERORIZMA....................................................................................................4123.24.7. SARADNJA NA POLJU DROGA .................................................................................................4163.24.8. CARINSKA SARADNJA ..............................................................................................................4173.24.9. PRAVOSUDNA SARADNJA U CIVILNIM I KRIVINIM PITANJIMA ............................................420

3.25. NAUKA I ISTRAIVANJE..................................................................................................................4273.26. OBRAZOVANJE I KULTURA............................................................................................................429

3.26.1. OBRAZOVANJE I OBUKA...........................................................................................................4293.26.2. KULTURA ...................................................................................................................................435

3.27. IVOTNA SREDINA ..........................................................................................................................4403.27.1. HORIZONTALNO ZAKONODAVSTVO........................................................................................441

3.27.2. KVALITET VAZDUHA I KLIMATSKE PROMJENE.......................................................................4453.27.3. UPRAVLJANJE OTPADOM.........................................................................................................4483.27.4. UPRAVLJANJE VODAMA...........................................................................................................4513.27.5. ZATITA PRIRODE ....................................................................................................................4533.27.6. INDUSTRIJSKO ZAGAIVANJE, KONTROLA RIZIKA I NESREA ............................................4563.27.7. GENETIKI MODOFIKOVANI ORGANIZMI ................................................................................4593.27.8. HEMIKALIJE ...............................................................................................................................4613.27.9. ZATITA OD BUKE.....................................................................................................................4643.27.10. UMARSTVO............................................................................................................................4653.27.11. MORE I OBALNO PODRUJE..................................................................................................469

3.28. ZDRAVSTVENA ZATITA I ZATITA POTROAA ........................................................................4743.28.1. ZATITA POTROAA...............................................................................................................4743.28.2. JAVNO ZDRAVSTVO..................................................................................................................477

3.29. CARINSKA UNIJA.............................................................................................................................4833.30. SPOLJNI ODNOSI.............................................................................................................................488

3.30.1. MEUNARODNI EKONOMSKI ODNOSI.....................................................................................4883.30.2. RAZVOJNA SARADNJA I HUMANITARNA POMO ...................................................................491

3.31. SPOLJNA, BEZBJEDNOSNA I ODBRAMBENA POLITIKA..............................................................4933.31.1. POLITIKI DIJALOG S EU..........................................................................................................4933.31.2. SARADNJA S MEUNARODNIM ORGANIZACIJAMA................................................................4933.31.3. KONTROLA ORUJA..................................................................................................................4973.31.4. IMPLEMENTACIJA RESTRIKTIVNIH MJERA I EKONOMSKIH SANKCIJA.................................5023.31.5. BORBA PROTIV TERORIZMA....................................................................................................5033.31.6. EVROPSKA BEZBJEDNOSNA I ODBRAMBENA POLITIKA .......................................................5043.31.7. VIZNI SISTEM.............................................................................................................................505

3.32. FINANSIJSKA KONTROLA ..............................................................................................................507

3.32.1. SPOLJNA (DRAVNA) REVIZIJA................................................................................................5073.32.2. UNUTRANJA REVIZIJA............................................................................................................5103.32.3. JAVNA UNUTRANJA FINANSIJSKA KONTROLA (PIFC) .........................................................512


5/560

V

3.33. FINANSIJSKE I BUDETSKE ODREDBE.........................................................................................5144. ADMINISTRATIVNI I PRAVOSUDNI KAPACITETI ZA IMPLEMENTACIJU ACQUIS COMMUNAUTAIRE 517

4.1.ADMINISTARATIVNI KAPACITETI ......................................................................................................5194.1.1. REFORMA DRAVNE UPRAVE ...................................................................................................5194.1.2. INSTITUCIONALNA IZGRADNJA..................................................................................................524

4.1.3. OBUKE .........................................................................................................................................5304.2.PRAVOSUDNI KAPACITETI ................................................................................................................5334.2.1. REFORMA PRAVOSUA .............................................................................................................5334.2.2. OBUKE .........................................................................................................................................542

5. PRIPREMA NACIONALNE VERZIJE ACQUISA COMMUNAUTAIRE-a.....................................................5475.1. STATUS..............................................................................................................................................5495.2. POSTOJEE STANJE ........................................................................................................................550

6. FINANSIJSKA PROCJENA IMPLEMENTACIJE NPI.................................................................................5536.1. FINANSIJSKA PROCJENA.................................................................................................................555


6/560


7/560

Nacionalni program za integraciju

1

UVOD

Odnosi izmeu Crne Gore i Evropske unije

Nakon referenduma o dravno-pravnom statusu Crne Gore, odranog 21. maja 2006. godine, voljomsvojih graana, Crna Gora je obnovila svoju dravnost, to je potvreno donoenjem Odluke oproglaenju nezavisnosti Republike Crne Gore i usvajanjem Deklaracije o nezavisnosti u SkuptiniCrne Gore, 3. juna 2006. godine. Meunarodno-pravni subjektivitet nezavisne Crne Gore potvren jeprijemom u lanstvo UN 28. juna 2006. godine, mjesec dana poslije referenduma. U meuvremenu,na bilateralnoj osnovi, Crnu Goru priznao je veliki broj zemalja i sa mnogima od njih uspostavljeni sudiplomatski odnosi.

Ve poetkom juna 2007. godine, odmah po priznavanju rezultata referenduma, Evropska unija injene drave lanice odluile su da razvijaju odnose sa Crnom Gorom, kao nezavisnom i suverenomdravom. To je istorijski potez tadanjih 25 drava lanica, jer je Evropska unija prvi put kolektivnodonijela odluku te vrste. Rije je o prvom kolektivnom priznanju nezavisnosti jedne zemlje.

U meuvremenu strateki interes Crne Gore bio je kontinuitet pregovora sa Evropskom unijom oSporazumu o stabilizaciji i pridruivanju, prvom ugovornom odnosu Crne Gore, kao nezavisne drave,

sa Evropskom unijom. Evropska komisija je u veoma kratkom roku pripremila predlog pregovarakedirektive prema Savjetu, koji je na sjednici od 24.jula 2007. godine, po skraenoj proceduri, usvojiopregovaraku direktivu, kojom se ovlaena Evropska komisija da otvori, odnosno nastavi pregovore oSporazumu o stabilizaciji i pridruivanju sa Crnom Gorom. To je bio veoma vaan korak u razvojudobrih odnosa Crne Gore sa EU, koji je nakon vie opsenih i konstruktivnih rundi politikih i tehnikihpregovora rezultirao parafiranjem Sporazuma o stabilizaciji i pridruivanju Crne Gore Evropskoj uniji,15. marta 2007. godine u Podgorici.

Takoe, Odlukom Savjeta ministara Evropske unije od 15. septembra 2006. godine, uspostavljen jeredovan politiki dijalog izmeu Vlade Crne Gore i predstavnika institucija EU, na ministarskom nivou,a prvi politiki dijalog odran je 22. januara 2007. godine, a zatim 18.februara 2008. godine.

Savjet EU je 22. januara 2007. godine donio odluku o usvajanju novog Evropskog partnerstva sa

Crnom Gorom1

. Svi definisani proriteti preuzeti su u Akcionom planu za implementaciju preporuka izdokumenta Evropsko partnerstvo, koji je Vlada Crne Gore usvojila u maju 2007. godine. O realizacijiovih preporuka redovno se izvjetava. Svi kljuni kratkoroni prioriteti u ovom dokumentu, znaajnimdijelom su ostvareni.

Potpisivanjem Sporazuma o stabilizaciji i pridruivanju 15. oktobra 2007. godine u Luksemburgu, kao ipotpisivanjem Privremenog sporazuma o trgovini i srodnim pitanjima, Crna Gora se, ne samoformalno, ve i sutinski, ukljuila u proces stabilizacije i pridruivanja Uniji, preuzimajui u potpunostiodgovornost za svoju evropsku budunost.

Sporazum o stabilizaciji i pridruivanju jednoglasno je podran od strane svih parlamentarnih stranakai ratifikovan u Skuptini Crne Gore 13. novembra 2007. godine, a Evropski parlament dao jesaglasnost 13. decembra 2007. godine. Privremeni sporazum usjeno je poeo da se primjenjuje od

1. januara 2008. godine. Konstituisan je Privremeni odbor, koji je, na prvom sastanku 22. januara2008. godine, usvojio Poslovnik o radu i pravila za rad pod-odbora. Zajedniki je konstatovano da seprimjena Sporazuma odvija po planu. U prilog dobroj implementaciji Sporazuma i spremnosti CrneGore da implementira sve obaveze iz Privremenog sporazuma govori i injenica da su finalizovanibilateralni pregovori sa EU o pristupanju Crne Gore u WTO i da e tokom aprila 2008 biti potpisanisporazumi o crnogorskim koncesijama u oblasti roba i usluga sa EU. Pristupanje Crne Gore u WTOtreba da se okona do kraja 2008. godine.

Prvi pododbor, za unutranje trite i konkurenciju, odran je 10. marta 2008. godine, a tokom 2008.bie odrani i sastanci preostala etiri pod-odbora za praenje implementacije Sporazuma.

1Council Decis ion 2007/49/EC of 22 Janua r y 2007 on the pr incip les, priorities and conditions conta ined in the European Partnership with

Montenegro (O J L 20, 27.1.2007, p . 1 6 ) .


8/560

Vlada Crne Gore

2

O radu Vlade u oblasti evropskih integracija i ispunjavanja obaveza u okviru procesa stabilizacije ipridruivanja EU, Skuptina Crne Gore redovno se izvjetava. Od juna 2005. godine, kada je usvojenaDeklaracija Skuptine Crne Gore o evropskim integracijama, pa do kraja 2007. godine, Vlada CrneGore je dostavila deset sveobuhvatnih kvartalnih izvjetaja o realizovanim aktivnostima u procesuevropskih integracija.

Skuptina Crne Gore usvojila je 27. decembra 2007. godine novi dokument, Rezoluciju o ispunjavanju

obaveza Crne Gore u okviru Sporazuma o stabilizaciji i pridruivanju. Na bazi navedene Rezolucije,Vlada Crne Gore je utvrdila model mjesenog monitoring izvjetaja o implementaciji Sporazuma, kojise redovno dostavlja Skuptini. Definisani mehanizam izvjetavanja je osnov i za izvjetavanje premaPrivremenom odboru i pod-odborima, kao mjeovitim tjelima Crne Gore i Evropskih zajednica, kojeprate implementaciju Sporazuma.

Sporazumom o stabilizaciji i pridruivanju dogovoreni su veoma dinamini (najkrai u regionu) rokoviza realizaciju:- tranzicioni period od 5 godina koji se odnosi na maksimalni vremenski period za postepeno

otvaranje trita i uspostavljanje zone slobodne trgovine izmeu Evropske unije i Crne Gore,- implementacioni period od 5 godina koji se odnosi na punu implementaciju odredbi svih lanova

Sporazuma, nakon pune ratifikacije SSP u svih 27 Parlamenata drava lanica EU.

Ciljevi Nacionalnog programa za integraciju

Potpisivanjem Sporazuma o stabilizaciji i pridruivanju, Crna Gora je preuzela i obavezu usklaivanjacrnogorskog zakonodavstva sa zakonodavstvom Zajednice, a prije svega postupne i dosljedneprimjene uporedivog zakonodavstva. Prema lanu 72 SSP, ugovorne strane potvruju vanostusklaivanja postojeeg zakonodavstva u Crnoj Gori sa zakonodavstvom Zajednice, kao i njegovogefikasnog sprovoenja. Crna Gora se opredijelila za postepeno usklaivanje svojih postojeih zakona ibudueg zakonodavstva s pravnim propisima Zajednice, ukljuujui i adekvatno sprovoenjepostojeeg i budueg zakonodavstva.

Sporazumom je predvieno da usklaivanje poinje danom potpisivanja, a Crna Gora, u dogovoru sa

Evropskom komisijom, treba da saini posebni program za sprovoenje SSP, to je, takoe,precizirano lanom 72.

U elji da se Crna Gora, a prvenstveno dravna uprava, blagovremeno pone pripremati za noveizazove, zadatke i obaveze, aktivnosti za koncipiranje programa u Vladi Crne Gore inicirane su znatnoprije potpisivanja Sporazuma. Naime, na sjednici odranoj 21. juna 2007. godine, Vlada je odluila dapripremi Nacionalni program za integraciju Crne Gore u EU (NPI), za period od 2008-2012. godine, ana osnovu Informacije o aktivnostima na izradi Nacionalnog programa za integraciju. Sastavni dio teInformacije bili su struktura dokumenta i plan aktivnosti za njegovu izradu.

Pored toga to predstavlja plan implementacije SSP, Nacionalni program za integraciju istovremenoobuhvata i nacionalni plan za usvajanje evropskog prava, odnosno Acquis Communaitaire. Naime,svaka zemlja kandidat za lanstvo u EU obavezna je da pripremi nacionalni plan za usvajanje

Acquisa, tzv. NPAA. Imajui u vidu da se u Crnoj Gori proces usklaivanja nacionalnogzakonodavstva sa evropskim odvija ve nekoliko godina, Vlada Crne Gore opredijelila se da jednimdokumentom obuhvati i plan implementacije Sporazuma i plan usvajanja Acquisa.

Nakon uspjenog otpoinjanja primjene Privremenog sporazuma, i sa pripremljenim Nacionalnimprogramom za integraciju, Crna Gora je pokrenula inicijativu da, tokom predsjedavanja RepublikeSlovenije, u prvoj polovini 2008.godine, podnese zahtjev za lanstvo u EU. Na bazi pozitivnog Avis-aEvropske komisije, Crna Gora moe, tokom 2009.godine dobiti status zemlje kandidata, a nakonodreivanja datuma, otpoeti proces pregovaranja.

Iako su primjena SSP i podnoenje zahtjeva za lanstvo u EU, dva procesa zasnovana na razliitimpravnim osnovama iz Osnivakog ugovora EU, oni u sutini podrazumijevaju iste napore usklaivanje zakonodavstva i primjenu Acquis-a, kao i jaanje ukupnih administrativnih kapaciteta

drave za slijedeu fazu procesa integracije, odnosno pristupanja EU.Dakle, Nacionalni program za integraciju predstavlja nacionalni plan za usvajanje Acquisa, toformalno postaje nakon to Crna Gora stekne status kandidata za lanstvo u EU. Istovremeno, NPI


9/560


3

obuhvata i vie drugih dokumenata koje je crnogorska administracija do sada redovno pripremala, kaoto su Akcioni plan za implementaciju preporuka iz Evropskog partnerstva i Akcioni plan za jaanjeadministrativnih kapaciteta za implementaciju SSP. NPI je, istovremeno, i strategija pridruivanjaodnosno integracija, koju su pripremale neke zemlje u odreenoj fazi puta ka EU. Obuhvatanje svihovih planskih dokumenata u jedan omogue znatno efikasnije praenje primjene planiranih zadatakau svim oblastima, to e doprinijeti i kvalitetnom i pravovremenom izvjetavanju o realizaciji.

Ciljevi Nacionalnog programa za integraciju, na kojima je zasnovana njegova izrada, su sljedei:

- definisanje stratekih razvojnih ciljeva, kao i odgovarajuih politika, reformi i mjera potrebnih zarealizaciju ovih ciljeva;

- utvrivanje detaljnog plana usklaivanja zakonodavstva i izgradnje institucionalnih kapaciteta;- definisanje ljudskih i budetskih resursa, kao i predvianje strane podrke potrebne za ispunjenje

planiranih zadataka.

NPI, dakle, predstavlja detaljan plan aktivnosti neophodnih da bi Crna Gora bila unutranje spremnada preuzme obaveze koje proizilaze iz lanstva u EU do kraja 2012. godine. Time NPI postaje jedanod kljunih dokumenata Vlade u narednom periodu. Nacionalni program e sluiti ne samo kaosredstvo koordinacije reformi na putu ka EU i osnova za izradu godinjih programa rada Vlade, ve ikao transparentna i dobro pripremljena informacija o planiranim reformama, namijenjena Evropskojkomisiji i dravama lanicama EU, s jedne strane, i crnogorskoj javnosti, s druge strane. Nacionalni

program za integraciju bie strateki okvir ukupnih demokratskih i ekonomskih reformi u zemlji.S obzirom da predstavlja detaljnu sliku reformi i aktivnosti koje e se realizovati sljedeih pet godina,NPI ujedno moe koristiti i kao vana informacija svim zainteresovanim uesnicima na crnogorskomtritu, predstavnicima biznisa i investitorima u planiranju njihovih buduih aktivnosti. Istovremeno,NPI omoguava optoj javnosti da bolje razumije i prati proces postepenog integrisanja u Uniju.

NPI e omoguiti:

- Bolji pregled konzistentnosti reformi;- Bolji pregled potrebnih budetskih sredstava, kako bi Vlada, tokom narednih godina, mogla

ukljuiti te potrebe u budet;- Bolji pregled administrativnih kapaciteta i oblasti koje bi trebalo intenzivnije jaati prije poetka

pregovora;- Dobru polaznu osnovu za proces pregovora, naroito u definisanju pregovarakih pozicija;- I na kraju, ali ne manje vano bie stvarna potvrda Evropskoj uniji o mogunostima Crne Gore i

njenoj posveenosti procesu integracija.

Struktura i metodologija izrade Nacionalnog programa za integraciju

Nacionalni program za integraciju koncipiran je na bazi najbolje prakse zemalja koje su tu fazuintegracija uspjeno zavrile. Program obuhvata period od 1. januara 2008. godine do 31. decembra2012. Planirani zadaci u oblasti harmonizacije sa pravom EU i uspostavljanja i jaanja institucionalnogokvira za primjenu harmonizovanog nacionalnog zakonodavstva u sljedeih pet godina podijeljeni suna kratkorone prioritete, za period do kraja 2009, i srednjorone prioritete, za trogodinji period koji

obuhvata 2010, 2011. i 2012. godinu.Iako se Nacionalni program za integraciju usvaja u drugom kvartalu 2008. godine, kratkoroni prioritetiobuhvataju period od poetka 2008. godine, kada je poela primjena Privremenog sporazuma otrgovini i srodnim pitanjima, to omoguava efikasno i istovremeno praenje primjene i Sporazuma iNPI.

Struktura

NPI ima est osnovnih tekstualnih cjelina, datih kroz sljedea poglavlja:

1. Politiki kriterijumi2. Ekonomski kriterijumi3. Sposobnost preuzimanja obaveza iz lanstva u EU

4. Administrativni i pravosudni kapaciteti za implementaciju Acquisa5. Nacionalna verzija Acquisa6. Finansijska procjena implementacije NPI


10/560

Vlada Crne Gore

4

Prvo poglavlje Politiki kriterijumi predstavlja pregled potovanja politikih kriterijuma, iz setatzv. Kopenhakih kriterijuma, koji se odnose na stabilnost institucija koje garantuju demokratiju,vladavinu prava, potovanje ljudskih prava i prava manjina. Struktura ove cjeline prati odgovarajuepoglavlje godinjeg izvjetaja Evropske komisije o napretku.

Drugo poglavlje Ekonomski kriterijumi posveeno je uspostavljanju, odnosno unapreivanjufunkcionalne trine ekonomije, a naroito sposobnosti crnogorske ekonomije da se suoi sa pritiskom

konkurencije koji postoji u Uniji. U ovom poglavlju prezentirani su kratkoroni prioriteti, koji obuhvatajupostepenu potpunu transformaciju privrede Crne Gore u funkcionalnu trinu ekonomiju, i srednjoroniprioriteti, usmjereni na osposobljavanje privrede da se pozicionira na jedinstvenom tritu EU.

Tree poglavlje Sposobnost preuzimanja obaveza iz lanstva u EU u sutini predstavlja planpreuzimanja Acquis Communaitaire-a, odnosno transponovanja evropskog prava u nacionalnozakonodavstvo do kraja 2012. godine. Ovo, najobimnije poglavlje NPI sastoji se iz 33 cjeline, kojeodgovaraju pregovarakim poglavljima Acquisa. Ovakva struktura treeg poglavlja, po kojoj e sepratiti i ispunjavanje obaveza u buduim pregovorima Crne Gore o pristupanju EU, doprinijee i boljojpripremi crnogorske administracije za Upitnik Evropske komisije ( Questionnaire).

Veina od 33 pod-poglavlja u okviru treeg poglavlja NPI dalje je izdijeljena u nekoliko segmenata,zavisno od oblasti. Unutranja struktura skoro svih tih cjelina je ista, to obezbjeuje preglednost ijasnu sliku o trenutnom stanju i planiranim zadacima i rokovima u konkretnoj oblasti.

Sutina svake od ovih cjelina jeste da prikae:

1. Status - postojei nacionalni zakonodavni okvir u datoj oblasti, usklaenost sa evropskim pravnimporetkom, kao i institucionalni okvir za implementaciju,

2. Kratkorone prioritete planirane propise za period 2008-2009. godina, planirani stepenusklaenosti sa Acquisom, kao i administrativne kapacitete za donoenje i implementacijuplaniranih propisa,

3. Srednjorone prioritete planirane propise za period 2010-2012. godina, koji e do kraja tog rokabiti u potpunosti usklaeni sa Acquisom, kao i administrativne kapacitete za donoenje iimplementaciju planiranih propisa.

Na kraju svakog od 33 pregovaraka poglavlja, a u veini sluajeva i na kraju pod-poglavlja, dati su, uvidu tabela, plan zapoljavanja i finansijske potrebe po godinama u svim ukljuenim institucijama, do2012. godine.

etvrto poglavlje - Administrativni i pravosudni kapaciteti predstavlja prikaz administrativnihkapaciteta, odnosno sposobnosti da se implementira pravni poredak EU, u skladu sa standardima inajboljom praksom drava lanica. Ovo poglavlje ima sljedea pod-poglavlja:- Pregled reforme javne uprave (osnovni propisi koji se odnose na dravnu administraciju i trenutno

stanje administracije, pregled novih pravnih akata, pregled politika i strategija za poboljanjeadministrativnih kapaciteta, strategije obuke i planovi za unaprijeenje znanja o novom pravnomporetku i pregled predvienog zapoljavanja i osnivanja novih institucija, to je u stvari saetakinjenica iz treeg poglavlja - Sposobnost preuzimanja obaveza koje proizilaze iz lanstva);

- Pregled reformi pravosua, strategija obuke i planova za unaprjeivanje znanja o novomnacionalnom pravnom poretku i Acquis-u u okviru sudske vlasti.

Peto poglavlje - Nacionalna verzija Acquis Communautaire-a odnosi se na obiman i zahtjevanzadatak prevoenja Acquis Communautaire-a sa nekog od slubenih jezika EU na crnogorski jezik.Proces izrade nacionalne verzije obuhvata ne samo prevoenje, ve i strunu i pravnu redakturu,zakljuno sa lekturom.

esto poglavlje - Finansijska procjena implementacije NPI predstavlja kratak rezime finansijskihpotreba, planiranih u prethodnim poglavljima, i to iz dravnog budeta i iz strane podrke, saakcentom na EU pretpristupne fondove. Izdaci iz budeta projektovani za integraciju u EU unavedenom periodu uglavnom su ogranieni na administrativni budet, odnosno na trokove zazarade zaposlenih i, dijelom, za izradu propisa i obuku.

Metodologija izrade

Osnove za pripremu Nacionalnog programa za integraciju bile su prvenstveno Sporazum o stabilizacijii pridruivanju i Acquis Communaitaire. Pored toga, pri izradi Programa, ugraeni su prioriteti i


11/560


5

obaveze definisani u razliitim dokumentima od znaaja za evropske integracije, kao i nacionalnimrazvojnim dokumentima. Rezultat je da NPI obuhvata i Akcioni plan za implementaciju preporuka izEvropskog partnerstva i Akcioni plan za jaanje administrativnih kapaciteta, dok je Godinji izvjetajEvropske komisije o napretku Crne Gore u 2007. godini predstavljao svojevrstan vodi u definisanjuprioriteta. NPI je, takoe, u skladu sa najvanijim strategijama i nacionalnim planovima razvoja, nanivou drave, kao i na nivou odreenih sektorskih politika. Svi zadaci planirani Nacionalnimprogramom za integraciju za 2008. godinu, na planu zakonodavstva i jaanja administrativnih

kapaciteta, usaglaeni su sa najvanijim planskim dokumentima Crne Gore za 2008 - Ekonomskompolitikom, Budetom I Programom rada Vlade.

Kljunu ulogu u izradi NPI imale su koordinacione strukture za evropske integracije, koje su osnovanejo u maju 2007. godine:

Kolegijum za evropske integracije, politiko tijelo kojim rukovodi Predsjednik Vlade, Komisija za evropske integracije, ekspertsko tijelo kojim rukovodi Potpredsjednik Vlade za

evropske integracije, i Sedam grupa za evropske integracije, osnovna operativna koordinaciona tijela kojima rukovode

pomonici ministara.

U stalnoj saradnji sa ovim tijelima, kao i EU jedinicama u ministarstvima, ulogu koordinatora ukupnogprocesa planiranja, pripreme i izrade NPI imao je Sekretarijat za evropske integracije. Sredinomseptembra 2007. godine Sekretarijat je organizovao seminare za izradu NPI, na kojima su lanovigrupa za evropske integracije i slubenici svih ministarstava dobili i kompakt diskove sa softverskimprogramom i materijalima potrebnim za pripremu NPI. Obuka je nastavljena i tokom oktobra,prilagoena odreenim fazama izrade Programa. Ukupno, skoro 400 slubenika iz skoro svih organadravne uprave bilo je ukljueno u proces izrade Nacionalnog programa za integraciju, ime jepostignut jo jedan cilj ovog sveobuhvatnog dokumenta unaprjeivanje koordinacije u okvirudravne uprave i efikasan timski rad. U okviru politikih kriterijuma, partner Vladi u pripremi NPI bili sui poslanici iz matinog odbora za evropske integracije.

U prvoj, pripremnoj fazi izrade NPI glavni zadatak grupa za evropske integracije bio je definisanjenadlenosti za svaki propis Acquis-a, na nivou ministarstva i odgovorne osobe, a zatim i utvrivanjerelevantnih propisa Acquisa sa kojim se treba harmonizovati i u kom roku. Time je stvorena osnova za

dvije sljedee, komplementarne i istovremene faze pisanje tekstualnog dijela i popunjavanjeobrazaca za svaki postojei i planirani nacionalni propis, koji sadri i sve djelove Acquisa sa kojima jetaj propis ve usklaen ili e biti harmonizovan u odreenom roku do 2012. godine.

Baza podataka dobijena iz ovih obrazaca bie osnova za pripremu za predstojee odgovore naUpitnik Evropske komisije, a kasnije i za pregovore o pristupanju EU. Takoe, ova baza e biti vaaninstrument praenja harmonizacije nacionalnog zakonodavstva sa evropskim, a time i praenjaprimjene Nacionalnog programa za integraciju.

Monitoring i primjena Nacionalnog programa za integraciju

Sporazumom o stabilizaciji i pridruivanju predvieno je da e Crna Gora, u dogovoru s Komisijom

Evropskih zajednica, definisati modalitete za praenje sprovoenja usklaivanja zakonodavstva iaktivnosti koje treba preduzimati u vezi s njegovim sprovoenjem.

Na osnovu Privremenog sporazuma, koji se primjenjuje od 1. januara 2008. godine, ve 22. januaraosnovan je Privremeni odbor, kao prvo zajedniko tijelo EZ i Crne Gore, koji e pratiti primjenuSporazuma, a time i primjenu NPI. Takoe je osnovano pet privremenih pododbora, koji e redovnopratiti harmonizaciju nacionalnog pravnog sistema sa evropskim. Nakon poetka primjene Sporazumao stabilizaciji i pridruivanju, bie formirano sedam zajednikih pododbora za praenje sva 33pregovaraka poglavlja, koji se poklapaju sa pod-poglavljima u sklopu treeg poglavlja NPI.Crnogorski dio ovih pododbora ine u stvari sadanje grupe za evropske integracije, koje e, uzpolitiku i ekspertsku podrku Kolegijuma i Komisije za EI, te uz koordinaciju SEI i saradnju sacjelokupnom dravnom upravom, imati centralnu ulogu i u primjeni i praenju NPI. U slijedeoj fazi

integracija (pristupanje), ovih sedam grupa e se dalje razvijati i prerasti u 33 pregovarake grupe.


12/560

Vlada Crne Gore

6

Implementacija NPI pratie se i kroz sastanke Unaprijeenog stalnog dijaloga, kao redovnog,ustaljenog oblika meusobne komunikacije Crne Gore i EU. Kroz misije predstavnika EU za razliiteoblasti takoe e se procjenjivati i pratiti kvalitet i tempo harmonizacije pravnog poretka, u skladu saplanovima iz NPI. Jedan od vidova monitoringa primjene NPI bie i godinji izvjetaji Evropskekomisije o napretku Crne Gore.

Vlada Crne Gore e kvartalno izvjetavati Skuptinu Crne Gore o primjeni NPI. U Sekretarijatu za

evropske integracije razvija se informacioni sistem koji e predstavljati osnovu za praenje primjeneostvarivanja zadataka planiranih Nacionalnim programom, sa stanovita vremenskih rokova isadraja. Sistem e pruati pregled, u bilo kom trenutku, do koje su faze stigli nadleni organi urealizaciji obaveza koje su planirali, to e omoguiti Vladi da pravovremeno reaguje i tako osiguradosljedno sprovoenje NPI.

Iako je NPI dokument koji prevashodno priprema Vlada, u njegovom sprovoenju i monitoringupotrebni su uee i podrka gotovo svih segmenata drutva, prvenstveno Skuptine, ekspertskejavnosti i civilnog drutva. U ovom procesu oekuje se i struna i finansijska podrka EU.

I na kraju, Nacionalni program za integraciju je "ivi dokument. On e biti revidiran svake godine,uzimajui u obzir dinamiku samog procesa integracija, komentare Evropske komisije, konstantnudogradnju Acquis-a, kao i unaprijeeno znanje i snaenje svijesti o znaaju procesa evropskihintegracija u Crnoj Gori.


13/560


7

1. POLITIKI KRITERIJUMI


14/560

Vlada Crne Gore

8


15/560


9

1.1. DEMOKRATIJA I VLADAVINA PRAVA

Prema Ustavu Crne Gore (Sl. list CG br. 01/07) Crna Gora je graanska drava, republikanskog oblikavladavine, socijalna i ekoloka drava zasnovana na punim ljudskih pravima i slobodama saposebnom zatitom pripadnika manjinskih naroda, i drugih manjinskih zajednica u skladu sameunarodnim standardima i preporukama. Crna Gora je drava parlamentarne demokratije, dravauravnoteenog parlamentarizma, podjele vlasti na zakonodavnu, izvrnu i sudsku. Vlasti susamostalne u obavljanju ustavnih i zakonskih ovlaenja, ali obavezne da sarauju.

U Crnoj Gori postoji puna civilna i demokratska kontrola bezbjedonosnih struktura i vojske.Obezbijeen je visok nivo samostalnosti sudske vlasti koja je pretpostavka za blagovremeno iuspjeno rjeavanje problema u ovoj oblasti. Ustav sadri demokratski standard primatameunarodnog prava nad nacionalnim pravom. Ustav takoe sadri integrativnu klauzulu (lan 15)kojom je definisan nain pristupanja Evropskoj Uniji. Za ulazak Crne Gore u Evropsku Uniju nijesupotrebne izmjene Ustava, ve o tome odluuje Skuptina Crne Gore.

1.1.1. USTAV I USTAVNI ZAKON ZA SPROVOENJE USTAVA CRNE GORE

Nakon sprovedenog referenduma 21. maja 2006.godine i proglaenja Crne Gore za nezavisnu isuverenu dravu (3. jun 2006), Crna Gora je, poslije temeljnog i ozbiljnog usaglaavanja koji je

obuhvatio sve strukture civilnog i politikog segmenta crnogorskog drutva, donijela prvi Ustavnezavisne drave Crne Gore.

Ustav (Sl. list CG br. 01/07) je donijet visokim stepenom saglasnosti, sa podrkom preko 2/3poslanika, 19. oktobra 2007. godine i proglaen Odlukom Ustavotvorne Skuptine 22. oktobra 2007.godine. Ta injenica je potvrda nesumnjive zrelosti ovog visokog doma pa je zavrijedila i pohvalemeunarodne zajednice upuene ovoj instituciji. Ustav je raen uz punu koordinaciju sa relevantnimmeunarodnim institucijama, kao to su Savjet Evrope, OEBS, a posebno Venecijanska komisija kaotijelo Savjeta Evrope zadueno za razvoj demokratije kroz pravo. Ustav je uraen po evropskimstandardima.

Ustavnim zakonom za sprovoenje Ustava Crne Gore (Sl. list CG br. 01/07) blie su definisaneobaveze Skuptine koje se odnose na zakonodavnu aktivnost za period koji predstoji. Skuptina

treba da u utvrenim rokovima donese nove zakone koji e pravno utemeljiti Ustavom definisane noveinstitucije i njihove obaveze, da jedan broj postojeih zakona prilagodi novoj drutvenoj realnosti, kao ida donese zakone koji ne postoje u pravnom sistemu Crne Gore, a koji su neophodna normativnapretpostavka za njen dalji demokratski razvoj.

1.1.2. SKUPTINA

Nakon parlamentarnih izbora odranih 10. septembra 2006. godine, Skuptina postojeeg sazivakonstituisana je 2. oktobra 2006.godine i ini je 81 poslanik iz 16 politikih partija, odnosno stranaka.Konstituisano je osam poslanikih klubova i obrazovano 11 stalnih radnih tijela.

Odravanje novih parlamentarnih izbora je predvieno najkasnije do kraja 2009. godine, kao to je ipropisano Ustavnim zakonom za sprovoenje Ustava Crne Gore.

Skuptina je 27. decembra 2007. godine donijela Rezoluciju o ispunjavanju obaveza Crne Gore uokviru Sporazuma o stabilizaciji i pridruivanju (Sl. list CG br.02/08) , potvrujui u potpunostiopredjeljenja iz Deklaracije o pridruivanju Evropskoj uniji, koju je Skuptina donijela 8. juna 2005.godine, na osnovu koje e Vlada jednom mjeseno dostavljati Odboru za meunarodnu saradnju ievropske integracije Izvjetaj o ispunjavanju obaveza iz Sporazuma o stabilizaciji i pridruivanju(Privremenog sporazuma), a jednom u tri mjeseca izvjetaj o ukupnim aktivnostima u okviru procesaStabilizacije i pridruivanja EU.

Poslovnik Skuptine Crne Gore (Sl. list RCG br. 51/06), je u primjeni od konstituisanja novogskuptinskog saziva. Uveden je institut potpredsjednika Skuptine za predstavnika opozicije, kao iredovan Premijerski sat - dvomjeseno izvjetavanje premijera i lanova Vlade u Skuptini.

Poslovnikom su ureena pitanja koja se odnose na konstituisanje, organizaciju i nain rada Skuptine;prava i dunosti poslanika; postupci u Skuptini; odnos Skuptine i drugih dravnih organa; saradnjaSkuptine sa parlamentima drugih drava; naela za organizaciju Slube Skuptine i druga pitanja od


16/560

Vlada Crne Gore

10

znaaja za rad i ostvarivanje funkcija Skuptine; procedura razmatranja i donoenja zakona i drugihakata. Poslovnik, takoe, definie instrumente i proceduru sprovoenja politike kontrole i nadzoraSkuptine nad radom organa izvrne vlasti, kao i pitanja koja proistiu iz ustavne nadlenostiSkuptine.

Rad Skupt ine se prvo odvija u okviru odbora, a zatim na plenarnoj sjednici. Skuptinski odbori su:- Odbor za ustavna pitanja i zakonodavstvo,

- Odbor za politiki sistem, pravosue i upravu- Odbor za bezbjednost i odbranu,- Odbor za meunarodne odnose i evropske integracije,- Odbor za ekonomiju, finansije i budet,- Odbor za ljudska prava i slobode,- Odbor za rodnu ravnopravnost,- Odbor za turizam, poljoprivredu, ekologiju i prostorno planiranje,- Odbor za prosvjetu, nauku, kulturu i sport,- Odbor za zdravstvo, rad i socijalno staranje i- Administrativni odbor.

Skuptina donosi odluku o uspostavljanju stalnih odbora i odreuje okvir njihovog rada i broj lanova.

Najvei dio zadataka skuptinskih odbora je u funkciji rada plenarnih sjednica. Sastav odboraodgovara, ukljuujui predsjednika i njegovog zamjenika, stranakoj zastupljenosti poslanika uSkuptini. Predsjednik i zamjenik predsjednika odbora su jedan iz pozicije, a drugi iz opozicije. Odukupno 11 stalnih odbora opozicioni poslanici vode dva odbora, dok su u ostalim odborima zamjenici.Time se omoguava aktivno i konstruktivno uee opozicionih poslanika u radu Skuptine. Djelokrugrada odbora je utvren Poslovnikom i odlukom Skuptine o osnivanju odbora.

Stalni odbori raspravljaju nacrte i predloge zakona, deklaracije, rezolucije i ostala akata koje usvajaSkuptina, i ostala pitanja koja su u nadlenosti Skuptine. Sjednice odbora su otvorene za javnost.Naunici, strunjaci i predstavnici lokalne samouprave, sindikata, nevladinih organizacija, institucijacivilnog drutva mogu biti pozvani da uestvuju na sjednicama kako bi dali svoja miljenja na teme okojima se raspravlja.

U svrhu obavljanja posebnih zadataka, mogu se osnovati privremeni odbori, kao i odbori za ispitivanjeu svakoj oblasti i po svakom pitanju od javnog interesa.

Sa aspekta pridruivanja Evropskoj uniji znaajnu ulogu ima Odbor za meunarodne odnose ievropske integracije, koji ima slijedee nadlenosti:- prati izvravanje prava i obaveza Crne Gore koje proizilaze iz meunarodnih ugovora i akata

Savjeta Evrope,- prati usklaenost prijedloga zakona za usvajanje odnosno nacrta zakona sa zakonima Evropske

unije,- vri monitoring procesa usklaivanja zakonodavstva Crne Gore sa zakonodavstvom Evropske

unije i predlae mjera za podsticanje procedura usklaivanja,- prati ispunjavanje obaveze koje, na osnovu plana rada Vlade CG, proistiu iz ugovora izmeu

Crne Gore i Evropske unije,- vri monitoring aktivnosti Vlade i institucija dravne uprave koje su usmjerene na sticanje lanstva

u EU i davanje miljenja i preporuka na iste,- redovno informie Skuptinu o svim pitanjima koja su od znaaja za evropske integracije,- sarauje sa parlamentarnim odborima drugih zemalja,- razmatra meunarodne ugovore koje potvruje Skuptina odnosno na koje daje saglasnost za

njihovo potvrivanje.

U Odboru za meunarodne odnose i evropske integracije je u toku izrada plana aktivnosti kojeproistiu iz Sporazuma o stabilizaciji i pridruivanju izmeu evropskih zajednica i Crne Gore, koji jeSkuptina ratifikovala 13.novembra 2007. godine.

U toku su aktivnosti na izmjenama Poslovnika Skuptine s ciljem da se preciziraju procedure, dorade

rjeenja o poloaju odbora kao radnih tijela Skuptine, da se utvrdi posebna procedura koja evaiti za zakone kojima se pravni sistem Crne Gore prilagoava evropskim pravnim standardima.Skuptina treba da podigne nivo vlastite odgovornosti, a samim tim odgovornosti svih svojih radnihtijela, a posebno Odbora za meunarodne odnose i evropske integracije, da bi odgovorila svim svojim


17/560


11

obavezama. Donesena je odluka o osnivanju Nacionalnog savjeta za evropske integracije (SL. list CGbr. 22/08)

U skladu sa tim, u prvoj polovini 2008.godine bie izradjena skuptinska akta koja preciziranju uloguSkuptine u procesu implementacije SSP-a.

U toku 2007.godine Odbor je organizovao vie seminara namjenjenih strunom usavravanjuposlanika i slubenika. Saradnja sa Evropskim Parlamentom, COX program, je omoguila odravanje

seminara posveenog sticanju novih znanja na polju evropskih integracija poslanika i slubeSkuptine Crne Gore.

U sklopu novih nadlenosti Skuptine utvrenih Poslovnikom, kontrolna funkcija se ogleda kroz tripostupka kontrole: konsultativno sasluanje, kontrolno sasluanje i parlamentarna istraga.

Vrhovni dravni tuilac, Zatitnik ljudskih prava i sloboda (Ombudsman), Centralna banka Crne Gore,Ministarstvo odbrane, Uprava policije, Agencija za nacionalnu bezbijednost, Dravna revizorskainstitucija, Regulatorna agencija za energetiku i Uprava za spreavanje pranja novca i finansiranjaterorizma podnose Skuptini godinje izvjetaje i o njima raspravlja na plenarnim sjednicama.

Skuptina je, prijemom Crne Gore u meunarodne organizacije, osnovala stalne delegacije kojeaktivno uestvuju u meunarodnim parlamentarnim strukturama, Savjetu Evrope, OEBS-u, NATO-u ,IPU idr. i sarauje sa parlamentima drugih zemalja.

1.1.2.1.Izborni proces

Normativni okvir

Birako pravo je jedno od osnovnih politikih prava i sloboda u Crnoj Gori. Ustavom je utvreno da,pravo da bira i da bude biran, ima dravljanin Crne Gore koji je navrio 18 godina ivota i imanajmanje dvije godine prebivalita u Crnoj Gori. Birako pravo je opte i jednako. Izbori su slobodni ineposredni, a glasanje je tajno.

Vaei normativni okvir za sprovoenje izbora na svim nivoima ine: Zakon o izboru odbornika iposlanika, Zakon o birakim spiskovima, Zakon o izboru predsjednika Crne Gore, Zakon o izborupredsjednika optine i Zakon o finansiranju politikih partija.

Izborno zakonodavstvo poiva na osnovnim principima evropskog izbornog zakonodavstva a to su:opte, jednako, tajno i neposredno pravo glasa, kao i principu periodinosti, odnosno redovnostiizbora.

U dosadanjoj praksi, predloge zakona iz oblasti izbornog zakonodavstva pripremale su radne grupekoje je obrazovala Skuptina, od predstavnika svih poslanikih klubova, tako da je vaeezakonodavstvo u ovoj oblasti rezultat konsenzusa parlamentarnih stranaka. Razlog uspostavljanjatakve prakse u kreiranju izbornog zakonodavstva bio je obezbjeivanje to veeg stepena povjerenjasvih uesnika izbornog procesa u regularnost tog procesa.

Zakonom o izboru odbornika i poslanika (Sl. list RCG br. 4/98, 5/98, 17/98, 14/00, 18/00, 9/01, 41/02,46/02, 45/04, 48/06, 56/06) ureen je izbor i prestanak mandata odbornika u skuptinu optine,

Prijestonice i Glavnog grada i poslanika u Skuptinu Crne Gore i zatita birakog prava.Skuptinu Crne Gore i skuptine optina ine poslanici odnosno odbornici koji se biraju neposredno,na osnovu opteg i jednakog birakog prava i tajnim glasanjem. Skuptina Crne Gore ima 81poslanika. Mandat odbornika, odnosno poslanika traje etiri godine.

Zakonom je utvreno da se izbor odbornika obavlja u optini kao jedinstvenoj izbornoj jedinici, a izborposlanika u Republici kao jedinstvenoj izbornoj jedinici. U Republici, kao jedinstvenoj izbornoj jedinici,od ukupnog broja poslanika, pet poslanika bira se na birakim mjestima u (kojima Albanci ineveinu), odreenim posebnom odlukom Skuptine Crne Gore.

Izbore za poslanike raspisuje predsjednik Crne Gore, a za odbornike predsjednik optine.

Izbore sprovode organi za sprovoenje izbora: biraki odbori, optinske i Dravna izborna komisija.

Zakonom o birakim spiskovima (Sl. list RCG br. 14/00, 18/00) propisan je nain voenja evidencijegraana koji imaju birako pravo. Biraki spisak, kao javna isprava, slui samo za izbore. Biraki


18/560

Vlada Crne Gore

12

spisak vodi se po slubenoj dunosti, jedinstven je, stalan i redovno se aurira, a posebno nakonraspisivanja izbora. Biraki spisak vodi se se za podruje jedinice lokalne samouprave.

Zakonom o izboru predsjednika Crne Gore (Sl.list CG br. 17/07) propisano je da postupak izborapredsjednika Crne Gore sprovode Dravna izborna komisija, optinske izborne komisije i birakiodbori, nadleni za izbore odbornika i poslanika.

Zakonom je propisano da se predsjednik Crne Gore bira na optim izborima neposredno i tajnimglasanjem na vrijeme od pet godina. Pravo da bude biran ima dravljanin Crne Gore koji je navrio 18godina ivota i koji ima prebivalite u Crnoj Gori najmanje 10 godina u posljednjih 15 godina prijeodravanja izbora.

Izbor za predsjednika Crne Gore raspisuje predsjednik Skuptine,najkasnije 120 dana prije istekamandata predsjednika. Skuptina je donijela Odluku o imenovanju predsjednika , sekretara i lanoveDravne izborne komisije (Sl.list CG br. 02/08).

Zakonom o izboru predsjednika optine (Sl. list RCG br. 42/03) propisano je da predsjednika optinebiraju graani na optim izborima, neposrednim i tajnim glasanjem na period od pet godina.

Pravo da bira i bude biran za predsjednika optine ima graanin Crne Gore koji, u skladu sa zakonom,ima pravo da bira i bude biran za odbornika skuptine optine u kojoj se kandiduje za predsjednika.

Zakonom o finansiranju politikih partija (Sl. list RCG br. 21/04, 33/05, 47/06 ) ureuju se nainsticanja i obezbjeivanja finansijskih sredstava politikih partija i nain kontrole finansiranja ifinansijskog poslovanja politikih partija, u cilju ostvarivanja zakonitosti i javnosti u njihovomfinansiranju i finansijskom poslovanju.

Vlada je utvrdila Predlog zakona o finansiranju kampanje za izbor predsjednika Crne Gore,gradonaelnika i predsjednika optine i Predlog zakona o finansiranju politikih partija i dostavila ihSkuptini na usvajanje (11.12.2007.g.).

Nastavie se sa obezbjedjivanjem visokih standarda u organizaciji izbora i primjeniti transparentanokvir za finansiranje kampanja.

1.1.2.2. Potrebe dravnih insti tucija za zapoljavanjem (korisnic i budeta)Planirani broj zaposlenih

Naziv institucijePostojea -planirana

20072008. 2009. 2010. 2011. 2012.

Skuptina Crne Gore Postojea institucija 76 114 130 130 180 200

2008. 2009. 2010. 2011. 2012.Budetskasredstva

5,170,86117 11,673,033,96 n.p. n.p. n.p.

Stranapodrka

-Prog.podrke

ParlamentuOSCE( 150.000)-Program

UNDP i CDP( 100.000)-LegislativeInstitution

StrengtheningProgram

NDI/USAID( 508.000 )

-programpodrke

ParlamentuOSCE

( 150.000)

-program podrkeParlamentu

OSCE(150.000)

-program podrkeParlamentu

OSCE(150.000)


19/560


13

1.1.3. VLADA

Normativni okvir

Normativni okvir za funkcionisanje Vlade Crne Gore ine: Ustav Crne Gore, Zakon o dravnoj upravi,Uredba o Vladi , Poslovnik Vlade i Uredba o Generalnom sekretarijatu Vlade Crne Gore.

Vladu koja je izabrana 29. februara 2008.godine ine predsjednik, dva potpredsjednika (za evropske

integracije i ekonomski razvoj), 13 ministara koji su na elu ministarstava i jedan ministar bez portfelja.Vlada donosi program rada za period od jedne godine, ije su polazne osnove sadrane u Programumandatara za sastav Vlade, koji prihvata Skuptina Crne Gore, a koji se odnosi na etvorogodinjimandatni period, kao i na mjere Ekonomske politike za tekuu godinu.

Programom rada Vlade za 2008. godinu daje se prioritet daljem unaprjeenju procesa evropskih ievroatlantskih integracija; dinaminom i odrivom ekonomskom razvoju u cilju obezbjeivanja viegnivoa ivotnog standarda svakog graanina; stvaranju sistemskih uslova za uravnoteen regionalnirazvoj Crne Gore; daljoj reformi uprave i pravosua, s posebnim akcentom na vladavini prava i jaanjuinstitucija; borbi protiv korupcije i organizovanog kriminala; zatiti ljudskih prava i sloboda i pravamanjina; ouvanju i promociji kulturne batine; dosljednoj realizaciji definisanih spoljno-politikihprioriteta i u tom smislu, jaanju regionalne saradnje i dobrosusjedskih odnosa.

Programom su konkretizovani zadaci za 2008. godinu koji proistiu iz utvrenih prioriteta Vlade i izSporazuma o stabilizaciji i pridruivanju. Takoe, definisane su i aktivnosti na daljem sprovoenjuAkcionog plana za implementaciju preporuka iz Evropskog partnerstva i Akcionog plana za jaanjeadministrativnih kapaciteta za implementaciju Sporazuma o stabilizaciji i pridruivanju. Program sadrii obaveze koje proizilaze iz Ustavnog zakona za sprovoenje Ustava Crne Gore, Izvjetaja Evropskekomisije o napretku Crne Gore u 2007. godini, stratekih dokumenata i donijetih zakona, lanstva umeunarodnim organizacijama i iz ratifikovanih konvencija i Akcionog plana za borbu protiv korupcije iorganizovanog kriminala.

Ovim programom planirane su 353 obaveze, i to: u tematskom dijelu 174, a u normativnom 179, odega 141 zakon i 38 uredbi. Programirane obaveze sistematizovane su prema sljedeim oblastima: 1)Praenje pocesa evropskih integracija; 2) Politiki sistem, unutranja i spoljna politika; 3) Ekonomska

politika; 4) Finansijski sistem i javna potronja, s kratkim sadrajem, obraivaima, rokovima zapripremu i nadlenim radnim tijelima Vlade za razmatranje.

Generalni sekretarijat Vlade nadgleda realizaciju obaveze utvrenih Programom rada i o tomekvartalno informie Vladu.

Zakon o dravnoj upravi (Sl. list RCG br. 38/03 i 22/08) utvruje da Vlada osniva organe dravneuprave. Nadzor nad zakonitou rada organa uprave vre ministarstva.

Uredbom o Vladi Republike Crne Gore (Sl. listu RCG br. 15/94 i 4/97) ureuju se osnovna pitanjaorganizacije, naina rada i odluivanja Vlade. Uredbom se utvruju prava i obaveze predsjednika ilanova Vlade, obrazovanje stalnih komisija Vlade, sazivanje sjednica Vlade, odluivanje, akti kojedonosi Vlada, ostvarivanje saradnje sa predsjednikom Crne Gore, Skuptinom Crne Gore, javnost

rada Vlade, nain vrenja nadzora nad radom ministarstava i drugih organa uprave.Poslovnikom Vlade Crne Gore (Sl. list RCG br. 45/01, 09/03, 71/04, 71/06 i 18/08), blie se ureujuorganizacija, nain rada i odluivanja Vlade, nain rada njenih komisija i druga pitanja od znaaja zarad Vlade. Poslovnikom su definisane procedure za pripremu materijala, vremenski rok za njihovodostavljanje, obaveze pribavljanja odgovarajuih miljenja od strane ministarstava i obavezuusaglaavanja sa Sekretarijatom za zakonodavstvo, razmatranje od strane nadlenih komisija Vlade,donoenje odluka Vlade.

Poslovnikom je definisano da Vlada, radi poveanja efikasnosti rada obrazuje komisije ili druga radnatijela.

Za obavljanje strunih i drugih poslova za potrebe Vlade, Uredbom o Generalnom sekretarijatu (Sl. listRCG br. 12/92, 09/03, 36/03, 24/04, 55/05), Vlada je, kao posebnu slubu obrazovala Generalnisekretarijat Vlade koji obavlja poslove prouavanja i strune obrade akata i materijala sa stanovitanjihove usklaenosti sa utvrenom politikom u odreenoj oblasti, kao i njihovoj formalnoj usklaenostisa Poslovnikom, prua administrativnu podrku u vezi sa sazivanjem sjednica Vlade i dostavljanjem


20/560

Vlada Crne Gore

14

materijala, izradu izvjetaja, zakljuaka, zapisnika, kao i praenje realizacije zakljuaka Vlade,pripremu programa rada Vlade, kao i vrenje poslova u vezi sa informisanjem javnosti o radu Vlade idrugih poslova iz svoje nadlenosti.

U okviru Generalnog sekretarijata Vlade, pored kabineta predsjednika Vlade i kabineta dvapotpredsjednika Vlade, kao posebne unutranje organizacione jedinice ustavovljeni su: Sektor za radVlade i Sektor za planiranje, koordinaciju i praenje realizacije rada Vlade, Biro za odnose sa

javnou, Kancelarija za rodnu ravnopravnost, Kancelarija za borbu protiv trgovine ljudima,Kancelarija za odrivi razvoj, Kancelarija za zastupanje Crne Gore pred Evropskim sudom za ljudskaprava i Kancelarija za saradnju sa nevladinim organizacijama, te Sluba za opte poslove i finansije

Generalnim sekretarijatom rukovodi generalni sekretar Vlade koji se stara o pripremanju sjednicaVlade, pomae predsjedniku Vlade u organizovanju i pripremanju sjednica, stara se o pripremanju,donoenju i ostvarivanju Programa rada Vlade, sprovoenju zakljuaka Vlade i pripremanju materijalapotrebnih za rad Vlade.

Pravilnikom o unutranjoj organizaciji i sistematizaciji Generalnog sekratarijata Vlade sistematizovanoje 88 radnih mjesta sa 121 izvriocem.

1.1.3.1. Dravna uprava

Strategija upravne reforme Crne Gore 2002-2009 godine odredila je pravce politike, glavne ciljeve imjere reformskog procesa ukupne javne uprave a time i dravne uprave. Kljuni ciljevi upravnereforme u Crnoj Gori su: znatan prenos nadlenosti na nie sistemske nivoe, ime se postie veistepen fleksibilnosti cjelokupnog upravnog sistema; obezbjeenje kvalitetnijeg izvravanja zadataka iuvoenje odreenih mehanizama kontrole te insistiranje na efikasnijem utvrivanju odgovornosti nasvim nivoima; konkurencija i mogunost izbora upravnih usluga; razvoj javnih slubi i servisa kojimoraju biti u funkciji potroaa - a to znai graana i privrednih subjekata; obezbjeenje boljegupravljanja ljudskim potencijalima u upravi, kao i poboljanje poloaja kljunih dravnih slubenika;optimalno iskoriavanje mogunosti koje prua moderna informaciona tehnologija; podizanje nivoakvaliteta pravne regulative i izvoenje deregulacije u odreenim prenormiiranim oblastima i ojaavanjeusmjeravajue funkcije monitoringa djelovanja upravnog sistema.

U toku dosadanjih aktivnosti na reformi dravne uprave, saglasno obavezama i rokovima utvrdjenimStrategijom upravne reforme Crne Gore 2002-2009, stvoren je novi normativno-pravni okvir zapromjene u radu i djelovanju organa dravne uprave

Normativni okvir

Zakonom o dravnoj upravi (Sl. list RCG br. 38/03 i 22/08) ureen je koncept moderne, profesionalne,efikasne i efektivne dravne uprave u Crnoj Gori sa promijenjenom ulogom ministarstava i drugihorgana uprave i sa kvalitetno novim obavezama kada su u pitanju odnosi prema graanima.

Za sprovoenje ovog zakona doneseni su sledei podzakonski akti:- Uredba o organizaciji i nainu rada dravne uprave (Sl. list RCG br. 54/04, 78/04, 6/05, 61/05,

6/06, 32/06, 42/06, 56/06, 60/06, 72/06, 6/07, 25/07, 32/07 i Sl. list CG br. 6/07), i- Uredba o grupama poslova, kriterijumima za unutranju organizaciju i sistematizaciju,

nomenklaturi poslova i okvirnom broju izvrilaca u organima dravne uprave (Sl. list RCG br.54/04).

Zakon o inspekcijskom nadzoru (Sl. list RCG br. 39/03) ureuje sve relevantne elementeinspekcijskog nadzora kojima se obezbjeuje uvid u rad i postupanje ustanova, pravnih lica, dravnihorgana i organa optine, Glavnog grada, Prijestonice i Republike, fizikog lica i drugog subjekta upogledu pridravanja propisa i preduzimanje odgovarajuih mjera. Obuhvata opta pitanja o vrenjuinspekcijskog nadzora, naela inspekcijskog nadzora, obaveze i ovlaenja inspektora, prava iobaveze subjekata nadzora i drugih lica, postupak inspekcijskog nadzora, posebne radnjeinspekcijskog postupka, odnose inspekcijskih i drugih organa, trokove inspekcijskog postupka,zajedniko vrenje inspekcijskog nadzora i statusna pitanja i odgovornost inspektora.

Za sprovoenje ovog zakona doneseni su sledei podzakonski akti: Uredba o zajednikominspekcijskom nadzoru (Sl. list RCG br. 48/03) i Pravilnik o legitimaciji inspektora (Sl. list RCG br.48/03).


21/560


15

Zakon o Zatitniku ljudskih prava i sloboda (Sl. list RCG br. 41/03) odredjuje osnovnu misiju ove novedemokratske institucije i predstavlja institucionalni oblik brige i staranja o zatiti i unapredjenju ljudskihprava i sloboda zajemenih Ustavom, zakonima, ratifikovanim medjunarodnm ugovorimaopteprihvaenim pravilima medjunarodnog prava. Za sprovoenje ovog zakona donesena su Pravilao radu Zatitnika ljudskih prava isloboda (Sl. list RCG br. 6/04)

Zakonom o optem upravnom postupku (Sl. list RCG br. 60/03) utvrdjena je procedura postupanjadravnih organa i organa lokalne samouprave kada u upravnim stvarima, neposredno primjenjujui

propise, rjeavaju o pravima, obavezama ili pravnim interesima fizikog lica, pravnog lica ili drugestranke, kao i kada obavljaju druge poslove utvrene ovim zakonom. Obuhvata osnovna naelapostupka, stvarnu i mjesnu nadlenost, odreenja o stranci i njenom zastupanju, komunikaciu organa istranaka, dostavljanje pismena, rokove u upravnom postuku, povraaj u preanje stanje, odravanjareda, trokove postupka, tok postupka i donoenje rjeenja, albeni postupak, naroite sluajeveponitavanja, ukidanja i mijenjanja rjeenja, izvrenje rjeenja, sprovoenja zakona i inspekcijskinadzor.Za sprovoenje ovog zakona donesena je Uredba o naknadi trokova u upravnom postupku(Sl. list RCG br. 6/04).

Zakon o dravnim slubenicima i namjetenicima (Sl. list RCG br. 27/04 i 31/05) ureena su pitanjakoja se odnose na status, odnosno poloaj dravnih slubenika i namjetenika koja se odnose nazasnivanje radnog odnosa, radna mjesta, prava i obaveze, odgovornost, rasporeivanje, ocjenjivanje,

napredovanje i utvrivanje sposobnosti, struno usavravanje, prestanak radnog odnosa, zatituprava dravnih slubenika i namjetenika, upravljanje kadrovima i nadzor.

Za sprovoenje ovg zakona doneseni su sledei podzakonski akti:- Uredba o uslovima i postupku sprovoenja internog oglasa za popunu radnih mjesta u dravnim

organima (Sl. list RCG br. 73/04),- Odluka o obrazovanju i sastavu Komisije za albe (Sl.list RCG, br. 69/04, 5/05, 20/05 i

59/05,53/07),- Uredba o vrsti priznanja i postupku njihovog dodjeljivanja dravnom slubeniku i namjeteniku (Sl.

list RCG br. 20/05),- Uredba o nainu i postupku ocjenjivanja probnog rada u dravnim organima (Sl. list RCG br.

17/05),

- Uredba o kriterijumima za ocjenjivanje rada rukovodeeg lica u dravnom organu (Sl. list RCG br.27/05),- Uredba o programu i nainu polaganja strunog ispita za rad u dravnim organima (Sl. l ist RCG br.

29/05 i 6/07)- Uredba o postupku provjere sposobnosti za vrenje poslova dravnog slubenika i namjetenika

(Sl. list RCG br. 33/05)- Etiki kodeks dravnih slubenika i namjetenika (Sl. list RCG br. 81/05).

Zakon o zaradama dravnih slubenika i namjetenika (Sl. list RCG br. 27/04 i 17/07) sadrinormativna rjeenja koja se odnose na ostvarivanje prava na zaradu, naknadu i druga primanjadravnih slubenika i namjetenika, kao i pitanja strukture zarade, rasporeivanja u platne razrede,naknade i druga primanja, voenje centralne i drugih evidencija i nadzor.

Za sprovoenje ovog zakona doneseni su sledei podzakonski akti: Uredba o naknadama i drugimprimanjima dravnih slubenika i namjetenika (Sl. list RCG br. 24/05, 42/05 i 70/06 i Uredba ododacima na zaradu dravnih slubenika i namjetenika (Sl. list RCG br. 24/05).

1.1.3.2. Organizacija dravne uprave

Organizacija dravne uprave uspostavljena je Uredbom o organizaciji i nainu rada dravne uprave(Sl. list CG, br. 16/07) u okviru 13 ministarstava, 15 uprava, 3 sekretarijata, 9 zavoda, 5 direkcija ijedne agencije.

Poslove dravne uprave vre ministarstva i drugi organi uprave. Pojedine poslove dravne upravevre organi lokalne samouprave, ustanove i pravna lica, kao javna ovlaenja, kada su im ti posloviprenijeti, odnosno povjereni.


22/560

Vlada Crne Gore

16

Rad organa dravne uprave je javan. Graanima su dostupni podaci, dokumenta, izvjetaji iinformacije organa dravne uprave, osim u sluajevima utvrenim zakonom. Rad organa upravepodlijee kontroli.

Ministarstva se osnivaju za jednu ili vie povezanih upravnih oblasti, zavisno od prirode, znaaja iobima tih poslova i potrebe obezbjeenja strategije razvoja. Ministarstva vre poslove predlaganjaunutranje i spoljne politike, voenja razvojne politike, normativne djelatnosti i vrenja upravnog

nadzora u skladu sa zakonom.Ministarstva su:

1. Ministarstvo pravde,2. Ministarstvo unutranjih poslova i javne uprave,3. Ministarstvo odbrane,4. Ministarstvo finansija,5. Ministarstvo inostranih poslova,6. Ministarstvo prosvjete i nauke,7. Ministarstvo kulture, sporta i medija,8. Ministarstvo za ekonomski razvoj,9. Ministarstvo saobraaja, pomorstva i telekomunikacija,10. Ministarstvo poljoprivrede, umarstva i vodoprivrede,11. Ministarstvo turizma i zatite ivotne sredine,12. Ministarstvo zdravlja, rada i socijalnog staranja i13. Ministarstvo za zatitu ljudskih i manjinskih prava.

Organi uprave se osnivaju za vrenje poslova izvravanja zakona i drugih propisa, upravnih i strunihposlova u upravnim oblastima u kojima se osnivaju ministarstva i u drugim oblastima, kada obim ipriroda poslova zahtijevaju samostalnost u radu. Organi uprave su: uprave, kao organi koji vrepreteno upravne i sa njima povezane strune poslove; sekretarijati, zavodi, direkcije i agencije, kaoorgani koji vre preteno strune poslove.

Uprave su organi koji neposredno izvravaju zakone i druge propise i odluuju o pravima i obavezamafizikih i pravnih lica i drugih subjekata.

Uprave su:1. Poreska uprava,2. Uprava za nekretnine,3. Uprava carina,4. Uprava pomorske sigurnosti,5. Veterinarska uprava,6. Uprava za antikorupcijsku inicijativu,7. Uprava za sprjeavanje pranja novca i finansiranje terorizma,8. Uprava za ume,9. Uprava za vode,

10. Uprava za kadrove,11. Uprava policije,12. Uprava za lijekove i medicinska sredstva,13. Uprava za civilno vazduhoplovstvo,14. Uprava za zatitu konkurencije i15. Uprava za igre na sreu.

Sekretarijati su organi uprave koji vre preteno strune poslove, uz mogunost vrenja odreenihupravnih i drugih poslova.

Sekretarijati su:1. Sekretarijat za zakonodavstvo,2. Sekretarijat za razvoj,

3. Sekretarijat za evropske integracije.Zavodi su organi uprave koji vre strune i sa njima povezane upravne poslove uz primjenu naunihmetoda i saznanja.


23/560


17

Zavodi su:1. Zavod za statistiku,2. Hidrometeoroloki zavod,3. Seizmoloki zavod,4. Zavod za meunarodnu - naunu, prosvjetno-kulturnu i tehniku saradnju,5. Zavod za kolstvo,6. Zavod za izvrenje krivinih sankcija,

7. Dravni arhiv,8. Zavod za metrologiju,9. Zavod za zbrinjavanje izbjeglica,

10. Zavod za intelektualnu svojinu.

Direkcije su organi uprave koji vre preteno strune i sa njima povezane upravne poslove koji seodnose na oblast privrede. Direkcije su:

1. Direkcija javnih radova,2. Direkcija za saobraaj,3. Direkcija za javne nabavke,4. Direkcija za razvoj malih i srednjih preduzea,5. Direkcija za zatitu podataka.

Agencije su organi uprave koji vre strune i sa njima povezane upravne poslove koji se vre uzprimjenu trinih principa, odnosno pruanja usluga i obezbjeuju unapreenje i razvoj Agencija zaduvan.

Agencija za promociju stranih investicija i Agencija za prestrukturiranje privrede i strana ulaganjanijesu organi uprave, ve su organi sui generis osnovani posebnom odlukom Vlade, odnosnoustanovljeni zakonom.

Strateka naela za profesionalnu, efikasnu, odgovornu, ekonominu i politiki neutralnu i servisnoorjentisanu dravnu upravu su ukljuena u Zakon o dravnim slubenicima i namjetenicima, i zajednosa Zakonom o zaradama dravnih slubenika i namjetenika i drugim podzakonskim propisima,predstavljaju bazini preduslov reformskog djelovanja upravnog sistema u Crnoj Gori.

Izvrena je podjela zaposlenih u dravnoj administraciji na dravne slubenike i namjetenike. Dravnislubenik je lice koje obavlja preteno upravne i sa njima povezane strune poslove dravnog organa,a namjetenik zaposleno lice koje obavlja administrativno-tehnike i pomone poslove.

Novine u sistemu i procedurama zapoljavanja dravnih slubenika i namjetenika, obezbjedjuju,pored ostalog, profesionalnost upravnog sistema, fleksibilnost i mobilnost kadra, praenje i evidencijuinternog trita rada, zakonitost i odgovornost u radu, odgovarajue oblike, osnove i procedure zatitedravnog slubenika i namjetenika. U procesu zatite dravnih slubenika i namjetenikaobezbjedjeno je odgovarajue uee sindikata, saglasno ulozi zatite prava koja radnik ima u radu ipo osnovu rada.

Dravni slubenici, odnosno namjetenici radni odnos zasnivaju iskljuivo na osnovu javnogoglaavanja, s tim da rukovodea lica radni odnos zasnivaju na osnovu javnog konkursa, kao jednog

od vidova javnog oglaavanja. Tako se ostvaruju jednake dostupnosti radnih mjesta u dravnimorganima i opti princip politike neutralnosti i nepristrasnosti u radu dravnih slubenika i, to je,naroito vano, izbor najboljeg kadra.

Zapoljavanje dravnih slubenika i namjetenika sprovodi se preko organa za kadrovsko upravljanjeu dravnoj upravi - Uprave za kadrove, kao centralnog dijela organizacije kadrovskog sistema. Upravaobavlja sve poslove iz oblasti kadrovskog upravljanja i nije odgovorna samo za odravanjeslubenikog sistema, ve i za njegov razvoj. Funkcija ovog organa kree se horizontalno kroz itavudravnu upravu, a, na isti nain, dobija povratne informacije iz cijele dravne uprave. Ovakvatehnologija rada obezbjedjuje koncentraciju odgovarajuih podataka, informacija i dokumentacije nacentralnom nivou, u okviru novog organa. Rezultat toga je Centralna kadrovska evidencija iliinformaciona baza za sve postupke u vezi sa poloajem pojedinog dravnog slubenika, odnosno

namjetenika.


24/560

Vlada Crne Gore

18

Etiki kodeks obezbjedjuje skup standarda i pravila ponaanja kojih je, dravni slubenik inamjetenik, duan da se pridrava u vrenju poslova dravnog organa. Pored ostalog, odredjen jeprincip lojalnosti dravi, kao postulat za vrenje poslova dravnog organa; vrenje poslovaprvenstveno u javnom interesu, kao i u zatiti ljudskih prava i sloboda; postupanje na nepristrasannain i politiki neutralno; odredjeno je odgovarajue ponaanje i postupanje sa strankama, saneposrednim starjeinom i sa drugim zaposlenim licima; obaveze u sluaju konflikta interesa;

obezbjedjen je slobodan pristup infromacijama i obaveza uvanja slubene tajne; zatite imovine isredstava rada; ouvanje javnog povjerenja; ouvanje zdrave ivotne i radne sredine i utvrdjeni drugiprincipi i pravila ponaanja.

Komis ija za albe

Za odluivanje po albama protiv odluka o pravima i obavezama iz rada i po osnovu rada saglasnoodredbama lana 111 Zakona o dravnim slubenicima i namjetenicima, osnovana je Komisija zaalbe. Komisija je osnovana Odlukom Vlade (Sl. list RCG br. 69/04, 20/05, 59/05 i 53/07) i ine jepredstavnici Ministarstva pravde, Ministarstva finansija, Ministarstva zdravlja, rada i socijalnogstaranja, Sekretarijata za zakonodavstvo, Sindikata za upravu i pravosue, pravosudnih organa istrunih slubi. Za predsjednika i lana Komisije za albe moe se imenovati lice koje je diplomiranipravnik i ima najmanje pet godina radnog iskustva, na period od etiri godine. Predsjednik i lanovi

komisije ne mogu biti ponovo imenovani.Komisija za albe, Godinji izvjetaj o radu dostavlja Vladi Crne Gore i Ministarstvu nadlenom zaposlove uprave, saglasno Zakonu o dravnim slubenicima i namjetenicima.

1.1.3.3. Koordinacija procesa evropskih integracija

Vlada je, svjesna potrebe za modernizovanjem javne uprave i njenim kontinuiranim institucionalnimprilagoavanjem procesu evropskih integracija, uspostavila tri institucionalna mehanizma zakoordinaciju procesa:

1. Tijela za koordinaciju evropskih integracija: 1)Kolegijum za evropske integracije, kao najvie vladinopolitiko tijelo koje rukovodi pridruivanjem EU i koje se bavi politikim i stratekim pitanjima, a njime

rukovodi predsjednik Vlade.;2) Komisija za evropske integracije kojim rukovodi potpredsjednik Vladeza evropske integracije, a predstavlja osnovno struno tijelo za horizontalnu koordinaciju procesapridruivanja, bavi se i koordinacijom pretpristupne pomoi. Potpredsjednik Vlade za evropskeintegracije je istovremeno i Nacionalni IPA koordinator NIPAC;3) Grupe za evropske integracije kaoosnovna struna koordinaciona tijela zaduenih za razliite oblasti Acquis-a, koje odgovaraju strukturipododbora iz Sporazuma o stabilizaciji i pridruivanju (formirano 7 grupa).

2. Sekretarijat za evropske integracije (SEI) je odgovoran za koordinaciju nad procesom evropskihintegracija, pravnu podrku u Procesu stabilizacije i pridruivanja, koordinaciju meu-resorskihpriprema za pregovore i koordinaciju pregovora sa EU, koordinaciju pripreme kljunih dokumenatavezanih za proces, praenje implementacije sporazuma sklopljenih sa EU i aktivnosti zajednikih tijela,osnovanih shodno ovim sporazumima, saradnju dravnih organa sa institucijama i tijelima EU, dravalanica, zemalja kandidata i zemalja buduih kandidata tokom procesa stabilizacije i pridruivanja,saradnju sa skuptinskim tijelima, saradnju sa Misijom Crne Gore pri EU u Briselu.

3. EU jedinice su osnovane u svakom ministarstvu a zaduene su za rukovoenje i koordinacijuzadataka vezanih za evropske integracije u konkretnom ministarstvu i dravnoj upravi uopte.

Ministarstvo inostranih poslova je aktivno ukljueno u koordinaciju procesa evropskih integracije uVladi Crne Gore. Takoe, nadleno je i za ostvarivanje politikog dijaloga s EU i praenje iusklaivanje crnogorskih stavova sa zajednikom vanjskom i bezbjednosnom politikom EU ievropskom bezbjednosnom i odbrambenom politikom. Ove poslove Ministarstvo inostranih poslovaostvaruje djelovanjem Sektora za EU i NATO koji se bavi evropskim i evro-atlantskim integracijamaCrne Gore kroz rad dvije direkcije: Direkcije za Evropsku uniju i Direkcije za NATO; kao i Stalne misijepri EU u Briselu.


25/560


19

Plan zapoljavanja

Planirani broj zaposlenihNaziv institucije

Postojea -planirana

20072008. 2009. 2010. 2011. 2012.

SEI - Koordinacija procesapridruivanja EU

Postojea 19 27 33 39 44 49

Napomena: Plan zapoljavanja za sektor za koordinaciju pomoi SEI je dat u poglavlju 3.22. NPI.

Finansijske potrebe2008. 2009. 2010. 2011. 2012.

Budetska sredstva 219.328 284.203 360.740 426.881 482.626Strana podrka 1.100.000

Napomena: Iznos strane pomoi date u tabeli se odnosi na projekat Usklaivanje zakonodavstva iz IPA 2007 sredstava.Takoe, predvia se podrka ostalih donatora u ovoj oblasti.

1.1.3.4. Lokalna samouprava decentralizacija

1.1.3.4.1. Status

Normativni okvir

Zakon o lokalnoj samoupravi (Sl. list RCG br. 42/03, 28/04,75/05 i 13/06), kao sistemski zakon,uspostavio je sistem lokalne samouprave usaglaen sa Evropskom poveljom o lokalnoj samoupravi iusvojenim standardima Evropske zajednice, jer je graanin postao osnovni subjekat u odluivanju ulokalnoj zajednici u pogledu prava i odgovornosti, a u skladu sa zakonskim ovlaenjima. Ovimzakonom su usvojena naela iz Evropske Povelje o lokalnoj samoupravi, koja se odnose nadecentralizaciju, demokratizaciju, supsidijernost, izravnjavanja hijerarhije izmeu centralih i lokalnihorgana, naelo samoorganizovanja i naelo odrivog razvoja. U skladu sa navedenim naelimarazraeni su principi: odvojenost funkcija zakonodavne i izvrne funkcije, individualizacija odgovornostipredstavnikog organa, izvrnog i organa lokalne uprave i odgovornost lokalnih funkcionera, starjeinaorgana

Documents

Nacionalni Program Za Integraciju CG u EU