Crna Gbra

vladaIcrnegoreBroj: 07-652Podgorica, 18. marta 2019. godine

CRNA GORA

SKUPgmNA CRNE GOREPRIMLIENO:

KlASiFlKACIONI

BFtOJ:

Id. Oh. 20 13

VEZA:

u 9 miSKRACENICA:

GOD.

PHILOG:

PREDSJEDNIKU SKUPSTINE CRNE GORE

PODGORICA

Vlada Crne Gore, na sjednici od 7. marta 2019. godine, utvrdila jePREDliOG STRATEGIJE ODBRANE CRNE GORE, koji Vam u prilogudostavljamo radi stavljanja u proceduru Skupstine Crne Gore.

Za predstavnike Vlade koji ce ucestvovati u radu Skupstine i njenihradnih tijela, prilikom razmatranja Predloga Dve strategije, odredeni sumr PREDRAG BOSKOVIC, minister ddbrane i IVICA IVANOVIC,generaini direktor Direktorata za politiku i pianiranje odbrane uMinistarstvu odbrane.

PREDSJEDNIK

Dusko Markovic, s. r.

NEKLASIFIKOVANO

CRNA GORA

PREDLOG

STRATEGIJE ODBRANE

CRNE GORE

Podgorica, februar 2019. godine

.■J

~ NEKLASIFIKOVANOPredlog strategije odbrane Crne Gore

UVOD....: 3

1. BEZBJEDNOSNO OKRUZENJE CRNE GORE 41.1. Globalna i regionalna bezbjednost 41.2. Izazovi, rizici i prijetnje 4

2. ODBRAMBENI CILJEVl CRNE GORE .....53. POLITIKA ODBRANE CRNE GORE ....6

3.1. Osnovni prindpi odbrambene politike Crne Gore 64. STRATEGIJSKl KONCEPT ODBRANE CRNE GORE 7

4.1. Stubovi koncepta odbrane 75. SISTEM ODBRANE CRNE GORE 10

5.1. Element] sistema odbrane I njlhova uloga 106. VOJSI^ CRNE GORE 11

6.1. Mlslje Vojske ! 126.2. Ni\^o amblcija u izvrsavanju misija Vojske 126.3. Nacela organizaclje Vojske 146.4. Vizija razvoja Vojske 15

7. IWIPLEI^ENTACIJA 15I

ZAKLJUCAK 16

2/16

NEKLASIFIKOVANO

Predlog strateglje odbrane Crne Gore

Na osnoyu clana 82 tacka 6 Ustava Crne Gore, Skupstlna Crne Gore 26. saziva, na

' sjedinici zasijedanja u 2019. godini, dana2019. godine, donijela je

Strategiju odbrane Crne Gore

UVOD

I

Nakon sticanja punopravnog clanstva u NATO, 5. juna 2017. godine, Crna Gora jezapocela | uskladivanje cjelokupnog stratesko-normatlvnog okvira u oblastibezbjednpsti I odbrane. Skupstlna Crne Gore (u daljem tekstu: Skupstlna) je, krajem2018. godine, usvojila Strategiju nacionalne bezbjednosti Crne Gore, krovni dokumentna polju bezbjednosti i odbrane, koji predstavlja polaznu osnovu za izradu Strategijeodbrane Crne Gore (u daljem tekstu; Strategija). Namjera donosenja strategije jedefinisanje politika za ostvarenje nacionalnih interesa i ciljeva kao temeljnih usiovaekonomskbg, poiitickog i socijainog razvoja, bezbjednosti gradana, zastitenacionalnpg identiteta i istinskih vrijednosti definisanih Ustavom.

Strategija !je osnovni strateski dokument kojim se dugorocno ureduje i usmjerava razvojnormativnih, doktrinarnih i organizacijskih rjesenja u sistemu odbrane, kao iangazovanje I vizija razvoja odbrambenih resursa u odgovoru na savremeqebezbjednosne izazove, rizike i prijetnje. Dokument predstavlja okvir za razvoj sektoraodbrane i] daje neophodne smjernice za proces odbrambenog planiranja. ^rategijadefinise odbrambene ciljeve, resurse i nacin ostvarivanja postavljenih ciljeva.

Ovaj dokument predstavlja reviziju Strategije iz 2008. godine, s obzirom na to da su seu meduvremenu desile znacajne promjene u geostrateskom i bezbjednosnomokruzenjuj koje su u znacajnoj mjeri uticale na odbrambenu politiku Crne Gore. Prijemu NATO predstavlja istorijski momenat i prekretnicu kada je u pitanju koncept odbrane.Crna Gora je kroz sistem kolektivne odbrane doblla cvrst oslonac u krajnjekompleksnom, dinamicnom i nepredvidivom bezbjednosnom okruzenju. Istovremeno,punopravnim clanstvpm u NATO, Crna Gora je preuzela konkretne obaveze iodgovornost.

Strategija daje viziju osnovne odbrambene funkcije - zastite nezavisnosti, suverenosti idrzavne teritorije Crne Gore. U eri modernih izazova, odbrana ne moze vise bit!posmatrana kao iskljucivo vojni zadatak. Jedino sveobuhvatan pristup, doprinos svihinstitucija sistema i cjelokupnog drustva moze garantovati ostvarivanje odbrambenihciljeva. Strategija istovremeno predstavlja i odraz NATO strategijskog koncepta, kao idrugih relevantnih nacionalnih, saveznickih i medunarodnih dokumenata.

Strategija identiflkuje izazove, rizike i prijetnje, koji imaju implikacije na sektor odbrane:definise strateske odbrambene ciljeve; utvrduje strategijski koncept odbrane; definisesistem odbrane, misije i zadatke Vojske Crne Gore (u daljem tekstu: Vojska); kao iresurse i finansiranje odbrane. Strategija je javni dokument koji donosi Skupstlna, napredlog Vlade Crne Gore (u daljem tekstu: Vlada).

3/16

NEKLASIFIKOVANO

Predlog strategije odbrane Crne Gore

1. BEZBJEDNOSNO OKRUZENJE CRNE GORE

1.1. Glotialna i regionalna bezbjednostGlobaino bezbjednosno okruzenje je kompleksno I izlozeno nepredvidivim promjenamakao i intenzivnom uticaju globalizacijskih trendova. Karakterisu ga, dominantno,nekonvencionalne, asimetricne i hibridne prijetnje. Bezbjednosno okruzenje u velikojmjeri obllkuju: razvoj npvih tehnologija, dinamika promjena, siroka dostupnost i brzinasirenja informacija, kretanja stanovnistva, ekonomska meduzavisnost i brojni nedrzavnifaktori. Sve to ima za posljedicu umanjenje znacaja drzavnih granica, kao fizickihbarijera. Pod uticajem navedenih trendova lokalna, regionalna i globalna bezbjednostpostaju medusobno povezane i meduzavisne vise nego ikad. Bezbjednost drzave mozebit! direktno I indirektno ugrozena nestabilnostima 1 konfllktima koji se desavaju vannjenih, ill granica reglona, odnosno kontinenta na kojem se nalazi, sto zahtljevaznacajne,prorDjene u pristupu odbrani.

j

Promjene u geostrateskom odnosu snaga, kompleksna povezanost bezbjednosnlh Iodbrambenih cinilaca, globaini trendovl, kao I regionaini bezbjednosni Izazovi su samonekl od faktora koji uticu 1 koji ce uticati na bezbjednosno okruzenje Crne Gore.

lako je vjerovatnoca za izbijanje konyenclonalnih sukoba u regionu mala, oni se nemogu u potpunosti iskljuciti. Region jugoistocne Evrope je opterecen dogadajima izproslosti i nerljesenim problemima, sto moze prouzrokovati destabiiizaciju na pojedinimpodrucjima. Na bezbjednost Crne Gore mogu negatlvno uticati krize u regionujugoistocne Evrope, ali se zbog posrednog uticaja ne mogu zanemariti ni nestabilnosti udrugim regionima. Okruzenje ce i dalje biti dominantno izlozeno politickim,bezbjednosnim, ekonomskim, etnickim, vjerskim i drugim razlikama i dogadajima naZapadnom Balkanu, Istocnoj Evropi, Bliskom i Srednjem istoku, te Sjevernoj iPodsaharskoj Africi.

Aktuelni procesi evropskih i evroatlantskih integracija u regionu jugoistocne Evroperezultirali su pokretanjem znacajnog broja medunarodnih i regionalnlh inicijatlva i drugihoblika saradnje u oblasti bezbjednosti i odbrane u cilju uspostavljanja trajnog mira,jacanja povjerenja i stabilnosti regiona. U vojnom pogledu izvrsena je znacajnaredukcija naoruzanja i vojnih efektiva u odnosu na period tokom HIadnog rata, ali ipored toga, bezbjednosne priiike u regionu ostaju kompleksne, prije svega zbog:nerijesenih pitanja iz perioda ratova na prostorlma bivse Jugoslavije; masovnihmigracija I iz Sjeverne Afrike i Bliskog istoka; ekonomske zavisnosti i nestabilnostiregiona, sukobijavanja razlicitih interesa, kao i jacanja radikalnih ekstremistickih pokretai populizma.

1.2. Izazovi, rlzici I prijetnje

Kao posljedica smanjenja vojnih efektiva u regionu, Integracije Crne Gore u NATO,ukupnih integracionih procesa u regionu I razvijanja polltike povjerenja, saradnje ipartnerstya, opasnost od vojne prijetnje Crnoj Gori danas je znacajno smanjena, all seu buducn'osti ne smije zanemariti. Na globalnom planu, Izazovi, rlzici I prijetnje po

4/16

NEKLASIFIKOVANO

Predlog strategije odbrane Crne Gore

nacionalnu bezbjednost nijesu prvenstveno vezani za upotrebu vojne sile. Prijetnje irizici koji nijesu vojnog karaktera (nevojnl) postaju sve kompleksniji 1 u znacajnom suporastu. U spektru globalnlh I reglonalnlh bezbjednosnih Izazova, rlzika I prijetnji, kojlmogu imati implikacije na cdbranu, posebno se izdvajaju;

- Medunarodni terorizam;- Sajber prijetnje;- Hibridne prijetnje;- Radikalizam 1 nasiini ekstremizam;- Obavjestajno djelovanje pojedinih drzava;- Regionalne razlike u demografskoj strukturi stanovnistva;- Masovne ilegalne migracije;- Proliferacija konvencionalnog 1 oruzja za masovno unistenje;- Ugrozavanje bezbjednosti ekonomskih 1 energetskih sistema;

Ugrjozavanje bezbjednosti eiemenata kriticne infrastriikure.Izrazen transnacionaini karakter rizika i prijetnji, njihova asimetricnost i medusobnapovezanost upucuju na to da nijedna zemija nema sposobnosti da im se samostalnosuprotstavi, vec to zahtljeva sinhronizovan I sveobuhvatan nacionalnl pristup. uskladensa djelovanjem kolektivnog sistema bezbjednosti.

i . .Savremeni trendovi ukazuju na porast uticaja sajber i hibridnih izazova i prijetnji.Energetska, telekomunikaciona i iriformaciona infrastruktura su svakodnevno izlozenekompleksriim djelovanjima u virtueinom prostoru, sa riziclma izazivanja siroke lepezeImplikacija u realnom svljetu. Sajber napadi su posebno kompleksni, s obzirom na to dasajber prostor ne poznaje granice I drzavni suverenitet. Hibridne prijetnje, koje ■obuhvataju sinhronizaciju razlicitih metoda destruktivnog djelovanja, predstavljaju.takode, znacajan rlzik. Njihov cilj je destabilizacija i pokusaj diskreditaclje demokratskog1 ekonomskog razvoja, te ugrozavanja stabilnosti i bezbjednosti zemlje i reglona.

I

2. ODBRAMBENI CILJEVI CRNE GORE

Odbrambehi ciljevi proizilaze iz definisanih vitalnih i strateskih nacionalnihbezbjednosnih interesa Crne Gore, kao i obaveza koje proizilaze iz clanstva u NATO.

Zastita suvereniteta, teritorijalnog integriteta i nezavisnosti Crne Gore predstavijaosnovni odbrambeni cilj. Bazira se na razvoju kapaciteta i sposobnosti za odgovor 1reagovanje na sadasnje i buduce bezbjednosne izazove, rizike i prijetnje Ipodrazumijeva izgradnju sirokog spektra odbrambenih sposobnosti. Ostvarivanje ovogcilja podrazumijeva izgradnju integrisanog sistema odbrane, sposobnog da samostalnoi sa saveznicima u okviru NATO, odbrani i ocuva nezavisnost, suverenost i drzavnuteritoriju u svim bezbjednosnim usiovima.

!

Doprinos j razvoju sposobnosti I kapaciteta Alijanse direktno unapredujebezbjednost, stabilnost i prosperitet Cme Gore. Dosljednim razvijanjem sposobnostisnaga deklarisanih za doprinos NATO strukturi snaga, i njihovim angazovanjem, CrnaGora gradi|kredibilitet pouzdanog partners u Alijansi.

5/16

NEKLASIFIKOVANO

Predlog strategije odbrane Crne Gore

Ocuvanje mira i bezbjednost! u regionu i svijetu je od izuzetnog znacaja zabezbjednost Crne Gore. Aktivnim ucesceni u misijama, operacijama I druglmaktivnostlma UN, NATO I EU, Crna Gora direktno doprinosi medunarodnom mlru istabilnosti. Istovremeno, promovisanje politike dobrosusjedskih odnosa i saradnje naregionalnom i globalnom nivou jaca medusobno povjerenje izmedu drzava, unapredujebezbjednost i omogucava zajedhlcki odgovor na bezbjednosne izazove.

Razvoj Qtpornosti, civilne spremnosti i sposobnosti za krizno upravljanje. Uvremenu u kojem sve vise nevojnih bezbjednosnlh izazova, prijetnji i rlzika ugrozavabezbjednost, stabllnost 1 prosperitet drzava, od -posebnog je znacaja razvoj otpornosti, ■civilne spremnosti i sposobnosti za krizno upravljanje.

3. POLITIKA ODBRANE CRNE GORE

Politika odbrane je nerazdvojni dio politike nacionaine bezbjednosti Crne Gore.Predstavija skup opredjeijenja, nacela i stavova na kojima se zasnivaju aktivnosti kojese sprovode u ciiju ostvarivanja i zastite odbrambenih ciljeva Crne Gore.

i

Politika odbrane usmjerena je na stvaranje sto povoljnijih usiova za ostvarenjeodbrambenih ciljeva Crne Gore, pn^enstveno kroz integraciju u koiektivni sistembezbjednosti, medunarodnu odbrambenu saradnju i razvijanje vojnih kapaciteta isposobnosti neophodnih za izvrsenje namjenskih misija i zadataka, u zemiji i u okvirukolektivnog sistema bezbjednosti.

1

Jedan od jkljucnih prloriteta odbrambene politike Crne Gore je usmjeravanje napora iresursa na modernizaciju i razvoj prioritetnih vojnih sposobnosti, sto. izmedu ostalogpodrazumijeva sinhronizaciju nacionalnog sa NATO odbrambenim planiranjem, planskoupravljanje odbrambenim resursima, dosijednu implementaciju programski i ciljnousmjerenih budzetskih sredstava i kontinuiranu izgradnju integriteta.

3.1. Osnovni principi odbrambene politike Crne Gore

Izgradnja; efikasnog, kredibilnog i odrzlvog sistema odbrane sposobnog dasamostalnb i uz pomoc NATO saveznika i partners odbrani i ocuva nezavisnost,suverenost i drzavnu teritoriju.

Razvoj vojnih sposobnosti predvidenih za doprinos kolektivnom sistemubezbjednosti. Punopravno clanstvo u NATO je u velikoj mjerl doprinijelo dugorocnojbezbjednosti i stabilnosti Cme Gore. Planiranje razvoja sveukupnih odbrambenihsposobnosti ce se uskladiti sa NATO odbrambenim procesom planiranja.

Unapredenje regionalne saradnje. Region generise zajednicku viziju buducnosti ipored postojanja odredenih poteskoca. Cma Gora nastoji da kroz razvoj regionalnesaradnje, unapredenje transparentnosti, dijaloga i dobrosusjedskih odnosa doprineseIzbjegavanju nesporazum'a i poboijsanju bezbjednosnlh priiika i stabilnosti u regionu.

6/16

NEKLASIFIKOVANO

Predlog strategije odbrane Crne Gore

Jacanje kapaciteta i sposobnosti za suprostavljanje asimetricnim inekonvencionalnim izazovima, rizicima i hibridnim prijetnjama, koji pored ugrozavanjanacionalne bezbjednosti i sistema odbrane, ugrozavaju i bezbjednost saveznika.

I

Obezbjedenje finansijskih i materijalnih sredstava neophodnih za dalji razvojsistema o'dbrane, uz plansko povecanje budzeta za potrebe odbrane.

4. STRATEGIJSKI KONCEPT ODBRANE CRNE GORE

Strategijski koncept odbrane Crne Gore predstavlja nacin ostvarivanja i zastitestrateskih odbrambenih clljeva. Bazira se na izgradnji integrisanog sistema odbranesposobnog da samostalno 1 uz pomoc NATO saveznika, pruzl sveobuhvatan odgovorna bezbjednosne Izazove, rizike I prijetnje, te da se prilagodi promjenama usavremenom bezbjednosnom okruzenju. Reaiizuje se osloncem na sopstvenekapacitete i snage, kao i potencijale kolektivnog sistema bezbjednosti.

I

Strategijski koncept odbrane podrazumijeva sveobuhvatan pristup I aktivan doprinossvih elemenata sistema nacionalne bezbjednosti i citavog- drustva odbrambenimpripremarna i aktivnostima. Predusiov za razvoj I impiementaciju strategijskog konceptaodbrane predstavlja kreiranje adekvatnog normativnog okvira, kao i usiova za uspjesnureallzaciju priprema i odbrane drzave.

4.1. Stubovi koncepta odbrane

Uspjesna implementacija koncepta zasniva se na sljedecim stubovima:

Razvoj odbrambenih kapaciteta i sposobnosti. Reaiizacija odbrambenih priprema Iodbrana drzave odgovornost je svih grana vlasti 1 gradana Crne Gore. Viada stvarausiove za razvoj sistema odbrane i sposobnosti Vojske stvarajuci preduslove zaodbranu nezavlsnosti, suverenosti i drzavne teritorije.

Aktivan doprinos kolektivnoj odbrani. Crna Gora ce odiucno pruzati aktivan doprinossistemu kolektivne odbrane. U torn cilju, dosljedno ce biti implementirani ciljevispospbnoMi, usagiaseni sa NATO u okviru procesa odbrambenog planiranja, kao irazvoj sposobnosti za prihvat i podrsku saveznickih snaga na teritoriji Crne Gore. Kaopouzdan I odgovoran saveznik, Crna Gora ce u skladu sa realnim ekonomskimmpgucnostima, obezbijediti razvoj sposobnosti za doprinos kolektivnoj odbrani.Pianirane ,mjere i aktivnosti ce se provjeravati kroz odrzavanje redovnih vjezbovnihaktivnosti upravljanja u kriznim situacijama, na nacionalnom planu i u okviru Aiijanse. Uskladu sa odredbama clana 5 Sjeverno-atlantskog sporazuma, Crna Gora cepodrazumijevati napad na bilo koju clanicu NATO, kao napad na nju samu.

Pianiranje odbrane Je funkcija upravljanja sistemom odbrane kojom se odredujuciljevi u bbiasti odbrane i nacini ostvarivanja tlh ciijeva. Jasna vizija razvojasistema odbrane Crne Gore, definisanje potrebnih vojpih kapaciteta i sposobnosti inedvosmisleno odredivanje prioriteta u opremanju i modernizaciji, uz obezbjedivanjepotrebnih finansijskih sredstava, predusiov su za uspjesnu reallzaciju namjenskih misijai zadataka Vojske. Izgradnja odbrambenih sposobnosti i kapaciteta se ostvaruje na bazi

7/16

NEKLASIFIKOVANOPredlog strategije odbrane Crne Gore

nacionalnog procesa planiranja odbrane, sinhronizovanog sa NATO procesomplaniranja odbrane. To podrazumijeva razvoj sposobnosti za.nacionalne potrebe, kao iimplementaciju NATO paketa Ciljeva sposobnosti, neophodnih za Izvrsavanje misijadefinisanih NATO strateskim konceptom. Planiranja odbrane se realizuje izradomstratesko, doktrinarnlh dokumenata, dokumenata planiranja razvoja i dokumenataplaniranja upotrebe snaga. Osnovni strateski doktrinarni dokumenti su; Strategijanacionalne bezbjednosti Crne Gore. Strategija odbrane Crne Gore 1 Doktrlna VojskeCrne Gore. Dokumenti planiranja razvoja su: Dugorocnl plan razvoja odbrane CrneGore I Strategljski pregled odbrane Crne Gore. Dokumenti planiranja upotrebe snagasu: Plan odbrane Crne Gore i Plan upotrebe Vojske Crne Gore, kao njegov sastavnidio. Planom odbrane Crne Gore bice definlsane mjere I nosloci za jacanje odbrambenihkapaclteta, pripremu i sprovodenje koncepta odbrane.

Resursi. j Jedan od preduslova za efikasnu odbranu zemije je postojanje stabllnlh,odrzivih liadekvatnlK resursa. Osnovni resursi sistema odbrane su ljudski I materljalni.Obim I dostupnost ljudskih resursa usiovijeni su demografskim i drugim faktorima.Posebno; treba Imati u vidu da savremeni bezbjednosni Izazovl, rlzici i prijetnjezahtijevaju nove sposobnosti i naprednu obuku. Planiranje, razvoj i obuka ljudskihresursa je kljucna oblast za Izgradnju uspjesnog sistema odbrane Crne Gore. U tornsmislu, neophodno je, korlsteci mehanizme medunarodne saradnje, znacajnounaprijediti kapacltete I osposobljenost ljudskih resursa, kao preduslove za uspjesnurealizaciju zajednlckih aktivnosti i djeiovanje. Materljalni resursi obuhvataju prirodne,prlvredne, finansijske, energetske, informacione I ostale potencljale Crne Gore koji seangazuju ,za odbrambene potrebe.Finansljska sredstva za funkclonisanje I modernizaclju bezbjednosno-odbrambenogsistema obezbjeduju se Iz driavnog budzeta. Prillkom planiranja strukture budzetskihsredstava predvidenih za ulaganja u odbranu tezice se pozitlvnom trendu u skladu saNATO smjernicama, uzimajuci u obzir ekonomske I fiskalne mogucnosti Crne Gore.Stoga ce Crna Gora postepeno povecati budzetska izdvajanja za odbranu, kako bl do2024. godlne dostigla nlvo od 2% bruto domaceg prolzvoda (u daljem tekstu: BDP).Postepeni porast budzetskih sredstava za odbranu omoguclce odrzavanje postojeclh irazvoj novih vojnih sposobnosti, all 1 svih druglh segmenata Ministarstva odbrane IVojske. Takode, nastavlce se sa Izdvajanjima sredstava za realizaciju infrastrukturnlhprojekata neophodnih za funkclonisanje sistema odbrane.

Odrzivost odbrambenog sistema. Crna Gora je opredijeljena da raspolozlve resursekorlsti na raclonalan nacin i da ih u cilju efikasnijeg razvoja i funkcionisanja sistemaodbrane integrlse kada god je to opravdano i moguce. Budzetska sredstva zabezbjednosno-odbrambene potrebe planlraju se I korlste na transparentan nacin, koji je'kompatlbilan standardlma I kriterljumima UN, NATO i EU, kao I u skladu samakroekonomskim pokazateljima 1 ekonomsklm rastom drzave. Transparentnostprocesa flnanslranja odbrane ostvaruje se u proceduri predlaganja, pripreme, planiranjaI donosenja budzeta, detaljnim prikazom ciljeva, programs 1 zadataka za koje suneophodna odgovarajuca finansljska sredstva. Osim toga, transparentnost u procesuizvrsavanja ostvaruje se redovnim izvjestavanjem o Izvrsenim troskovima premanamjenam'a za koje su tl troskovl odobrenl.institucionalni i integritet svakog pojedinca od presudne je vaznosti za cjelokupan

8/16

. NEKLASIFIKOVANO

Predlog strategije odbrane Crne Gore

odbrambeni sistern. Neprekidnim unapredivanjem integriteta obezbjeduje se vecatransparentnost, efikasnost i efektivnost cjelokupnog sistema, od planiranja, prekoobuke i opremanja, do izvodenja operacija u kompleksnim bezbjednosnim okruzenjima,uz istovremeno smanjenje rizika za pojavu korupcije. Unapredenje integriteta u sektoruodbrane Crne Gore I dalje ce se reallzovati kroz dosljednu implementaciju" mjera PlanaIntegriteta! u Minlstarstvu odbrane I VojscI Crne Gore i NATO politike izgradnjeIntegritetaf

t

Obavjestajno djelpvanje. Obayiestajno-bezbjednosnl sektor Crne Gore cine Agencijaza nacionainu bezbjednost, kao driavni organ, resorna obavjestajna sluzba za oblastodbrane, [kao i drugi organi drzavne uprave, koji u okviru propisanih nadleznosti,prikupljaju, obraduju, korister razmjenjuju, cuvaju 1 stite obavjestajno-bezbjednosn'epodatke. [Proaktivna koordinacija na nacionalnom nivou, intenzivna medunarodnasaradnja sa partnerskini sluzbama 1 organizacijama, kao 1 stalnaykomunikacija saNATO, namecu se kao imperativ u jacanju kapaclteta nadleznih sluzbi. Usmjeravanje ikoordinaciju rada na strateskom i operativnom nivou vrsi Vlada, dok nadzor nadobavjestajpo-bezbjednosnim sektorom, pored Vlade; obavljaju Skupstina i Savjet zaodbranu i bezbjednost.

Regionalna i medunarodna saradnja. Crna Gora podrzava razvoj bilateralne imultilateralne odbrambene saradnje, narocito sa zemljania regions i drugimdemokratskim drzavama, U torn smislu, Crna Gora aktivno ucestvuje i doprinosisaradnji u okviru regionalnih i drugih inicijativa ciji je cilj unapredenje bezbjednosti,stabilnosti i prosperiteta.

I(

Aktivan doprinos gradana cdbrambenim aktivnostima. Odbrana drzave jegradanska duznost i moralna obaveza. Razvoj koncepta rezervnog sastava Vojske, jevazan element za uspjesnu implementaciju koncepta odbrane. U slucaju krize,vanrednog ili ratnog stanja u sastav Vojske mogu biti pozvani pripadni'd rezervnogsastava, radi popune kljucnih specijalnosti. Kako bi se odrzaia stabilnost u regrutaciji ipopuni aktivnim i rezervnim sastavom bice uveden koncept dobrovoljnog siuzenjavojnog roka, a takode nastavice se intenzivna saradnja sa drugim institucijama igradanimai prvenstveno sa srednjim skolama 1 visoko obrazovnim institucijama.

Otpornost je sposobnost drzave i drustva da u usiovima krize, vanrednog i ratnogstanja obezbijedi funkcionisanje i zastitu kljucnih civilnih kapaclteta i njihovu podrskuodbrambenim aktivnostima. Otpornost se razvija i unapreduje u redovnom stanju, krozplaniranje,; pripremu i uvjezbavanje za funkcionisanje u usiovima krize, vanrednog iratnog stanja.U usiovima savremenog bezbjednosnog okruzenja, jacanje otpornosti drzave i drustva irazvijanje individualne i kolektivne sposobnostl za suprotstavljanje bilo kom oblikuugrozavanja bezbjednosti je od vitalnog znacaja, i stalan je zadatak svih elemenata ■sistema odbrane.

Otpornost drzave i drustva, izmedu ostalog, podrazumijeva:- Kontinuitet rada Vlade i kriticnih sluzbi i servisa;- Zastitu kriticne infrastrukture;- Otpornost energetskih izvora;

9/16

NEKLASIFIKOVANO

Predlog strategije odbrane Crne Gore

- Ostvarivanje kontrole nad masovnim kretanjima ljudi, posebno u dijelu koji seodnosi na ilegalne migracije;

- Otpornost resursa hrane i vode;- Sposobnost sprovodenja zdravstvene zastite u slozenim uslovima i zbrinjavanja

veceg broja stradalih;- Otpornost komunikacionih sistema;- Otpornost putne infrastrukture i transportnog sistema.

Plan odbrane Crne Gore ce, pored ostalog, ukljuciti i mjere koje se ticu jacanjaotpornosti drzave 1 drustva, u skladu sa NATO kriterijumima. Implementacijom ovihmjera stvorice se i preduslovi za uspostavljanje nacionalnog sistema za kriznoupravljarije, sistema za zastitu kritlcne Infrastrukture, kao i uspostavljanje materijalnlh irobnih rezervi. Osim toga, vazno je definisatl mjere I mehanizme za unapredenje sajberbezbjednosti i otpornosti na hibrldne prijetnje.

5. SISTEM ODBRANE CRNE GORE

Sistem odbrane Crne Gore predstavija integraini dio sistema naclonalne bezbjednosti ijedinstvenu cjelinu, koja je normativno, strukturno i funkcionaino uredena. Cine gamedusobno povezani element! koji djeluju slnhronizovano, u skladu sa konceptomodbrane,: a u cllju ostvarivanja odbrambenih ciljeva Crne Gore. Strategijom se utvrdujustruktura', upravljanje I nacela funkcionisanja sistema odbrane u redovnom, stanju krize,vanrednom I ratnom stanju.

5.1. Elementi sistema odbrane i njihova uloga

Osnovni elementi sistema odbrane su: Skupstina, Predsjednik Crne Gore, Vlada,Savjetza odbranu i bezbjednost, IWinistarstvo odbrane I Vojska.

Skupstina donosi Ustav, zakone, odiuke i druge akte za sistem odbrane, proglasavaratno i vanredno stanje, odiucuje o upotrebl jedinica Vojske u medunarodnim snagama,vrsi nadzor nad Vojskom i tjezbjednosnim sluzbama. Skupstina donosi Strategljunacionalne bezbjednosti Crne Gore i Strategiju odbrane Crne Gore, kao i budzet izavrsni racun budzeta.

Predsjednik Crne Gore predsjedava Savjetom za odbranu i bezbjednost, komandujeVojskom na osnovu odiuka Savjeta, odiucuje o upotrebi Vojske u skladu sa zakonom,donosi odiuku o mobilizacljskom razvoju Vojske I nareduje uvodenje mjera pripravnosti imobilizaciju.

Vlada vodi unutrasnju I vanjsku politiku Crne Gore, predlaze Strategiju nacionalnebezbjednosti i Strategiju odbrane, donosi Plan odbrane I Strategijski pregled odbrane.Vlada moze, za vrijeme ratnog i vanrednog stanja, donositi uredbe sa zakonskbmsnagom, ako Skupstina nije u mogucnosti da se sastane. Vlada predlaze budzet izavrsni racun budzeta ciji sastavni dio je I budzet za sistem odbrane. Na osnovudokumenata odbrambenog planiranja, odredbi posebnih propisa i Plana odbrane CrneGore, Vlada propisuje, uskladuje i kontrolise odbrambene pripreme svih organadrzavne uprave.

10/16

NEKLASIFIKOVANO

Predlog strategije odbrane Crne Gore

Savjet za odbranu i bezbjednost cine: predsjednik Crne Gore, predsjednik SkupstineCrne Gore I predsjednik Vlade Crne Gore. Savjet za odbranu 1 bezbjednost donosiodiuke 0) komandovanju Vojskom, anallzira i ocjenjuje bezbjednosnu situaclju u CrnojGori 1 donosi odiuke o preduzimanju odgovarajucih mjera: predlaze SkupstinIproglasenje ratnog I vanrednog stanja; predlaze upotrebu Vojske u medunarodnimsnagama; postavija, unapreduje 1 razrjesava oficire Vojske.

Ministarstvo odbrane predlaze i sprovodi politiku odbrane; vrsi procjenu vojnih 1nevojnih lizazova, rizika I prijetnji; izraduje, propisuje i predlaze za usvajanje strateskodoktrinarha, dokumenta planlranja razvoja odbrane 1 dokumenta planiranja upotrebesnaga uj usiovlma krize, vanrednog I ratnog stahja; koordlnira aktlvnosti nosiocaobaveza .planiranja odbrane I obezbjeduje uskiadenost njihovih planova s planovlmarazvoja sistema odbrane i Planom upotrebe Vojske Crne Gore; ostvaruje multilaterainu ibilaterainu saradnju u oblasti odbrane; obavija poslove organizacije, opremanja,naoruzavanja, razvoja I upotrebe Vojske I druge poslove u skladu sa Ustavom Izakonom.

Vojska je profesionalna odbrambena snaga koja bran! nezavisnost, suverenost Idrzavnu teritorlju Crne Gore l izvrsava druge dodljeljene misije I zadatke, u skladu saUstavom ;Crne Gore, zakonom I medunarodnim pravom. Vojska se u izvrsavanju misija1 zadataka oslanja na sopstvene i.kapacltete kolektivnog sistema bezbjednostl.

I

Pored osnovnih elemenata sistema odbrane, znacajnu ulogu imaju I ostali elementisistema odbrane. Za sistem odbrane su od neprocjenjive vaznosti saradnja I zajednlckodjelovanje, na nacionalnom nivou i u okviru sistema kolektlvne bezbjednostl, I to:

- na' nacionalnom nIvou - vojske, pollcije, obavjestajno-bezbjednosnog sektora.snaga za zastitu 1 spasavanje, drzavnog tuzllastva I sudova;

- na spoljnom planu - kljucna je saradnja I zajednlcko djelovanje sa NATOsaveznicima, kao i ostalim partnerlma u olwiru UN I EU.

U kriznim situacijama, vanrednom I u ratnom stanju veoma je znacajna saradnja Izajednlcko djejovanje civilnlh I vojnih zdravstvenih sluzbl, kao I djelatnost privrednlhsubjekata kojl nastavljaju prolzvodnju i pruzanje usiuga za potrebe elemenata sistemaodbrane i'stanovnistva.

6. VOJSKA CRNE GORE

Crna Gora Ima profeslonainu vojsku. Clanstvo Crne Gore u NATO I mala vjerovatnocaoruzane agresije omogucavaju dimenzionisanje i struktuiranje Vojske primjerenenaclonalnim mogucnostima, ail istovremeno sposobne da reallzuje dodljeljene misije izadatke, samostaino I u saradnji sa saveznicima i partnerlma. Odbrambenom polltikomstvaraju se usiovi za dugorocno obezbjedenje neophodnih flnansijsklh I materijalnlhresursa, reallzaclju obuke u savremenim usiovlma I kontinulranl razvoj sposobnostiVojske. yojska ostvaruje svoju ustavnu ulogu Izvrsavanjem mIsIja i zadataka. MisijeVojske prolsticu Iz deflnisanih odbrambenlh clljeva.

11/16

. NEKLASIFIKOVANO

Predlog strategije odbrane Crne Gore

6.1. Misije Vojske

Strategija definise sljedece misije Vojske:

1) Odbrana Crne Gore i drzava clanica NATOOdbrana|Crne Gore i odbrana drzava cianica NATO osnovna je misija Vojske.Zadaci Vojske u odbrani Crne Gore i drzava cianica NATO su:

- Odbrana nezavisnosti, suverenosti i drzavne teritorije Crne Gore, samostaino iuz pomoc NATO saveznika;

- Doprinos odbrani drzava cianica NATO;- Podrska saveznickim snagama na teritoriji Crne Gore.

2) Doprinos medunarodnom miru i bezbjednostiOrna Gora je odiucna da, u skladu sa svojim mogucnostima, pruzi doprinos izgradnji iocuvanju;mira na regionalnom i giobajnom nivou, prvenstveno kroz ucesce u misijama Ioperacljama vodenim od strane NATO, EU i UN. Ucescem Vojske u medunarodnimmisijama i operacljama doprinosi se promociji mira i stabilnosti, jacanju ugleda CrneGore u svijetu i sirenju evroatlantskih vrijednosti.Zadaci Vojske u misiji doprinosa medunarodnom miru I bezbjednosti su:

- Ucesce u misijama i operacljama podrske miru, operacljama odgovora na krize,hiimanitarnim i drugim medunarodnim aktivnostima, u skiadu sa Ustavom imedunarodnim pravom;

- Odbrambena dipiomatija;- Kontrola naoruzanja u skladu sa medunarodnim sporazumima.

3) Podrska drugim InstitucijamaVojska ce svojim kapacltetima i sposobnostima pruzati podrsku drugim institucijama Istanovnistvu prilikom suprotstavljanja razllcltim vrstama izazova, rizika i prijetnji nevojneprirode.Vojska ce pruzati podrsku drugim institucijama kroz realizaciju sljedecih zadataka:

- Podrska prilikom prirodnih I vjestacki izazvanih katastrofa i drugih nesreca;- Doprinos unutrasnjoj bezbjednosti u miru;- Podrska u aktivnostima traganja i spasavanja;- Podrska aktivnostima civilnog drustva.

!

Vojska ucestvuje u izvrsavanju drzavnog protokoia, a moze se upotrijebiti zaizvrsavarije i drugih, Ustavom i zakonom definisanih zadataka, po odiuci Savjeta zaodbranu i bezbjednost.

6.2. Nivo| ambicija u izvrsavanju misija VojskeNivo ambicija u misiji „Odbrana Crne Gore i drzava cianica NATO saveza"Vojska ce upotrijebiti sve raspolozive resurse, u saradnji sa ostalim eiementima sistemaodbrane ;i saveznickim snagama, u cilju zastite nezavisnosti, suverenosti i drzavneteritorije Crne Gore.

Kako bi pdbraniia nezavisnost, suverenost i drzavnu teritoriju Crne Gore, Vojska cerazvijati sposobnosti neophodne za odvracanje, zaustavljanje i odbacivanje eventualneoruzane agresije, samostaino i uz pomoc NATO snaga. Donosenjem Koncepta .podrske

12/16

NEKLASIFIKOVANO

Predlog strategije odbrane Crne Gore

zemlje domacina i definisanjem kapaciteta koji ce biti na raspolaganju za pruzanjepodrske|saveznickim snagama, nastavice se sa izgradnjom sposobnosti za podrskusaveznickim snagama na teritoriji Crne Gore. Vojska ce izgradivati i odrzavatisposobnosti nadzora 1 zastite mora i vazdusnog prostora u saradnji sa druglm drzavnimInstitucijama i saveznicima.

Vojska ce biti organizovana tako da u slucaju potrebe obezbijedi uspjesno narastanjevojnog potencijala Crne Gore na potrebnu velicinu, oslanjajuci se na koncept rezervnogsastava..

U mjerama strateskog odvracanja i odbrane drzava clanica NATO, Crna Gora ceucestvovati sa deklarisanim, ali 1 drugim potrebnim snagama i sredstvima Vojske, uskladu sa iskazanim potrebama i utvrdenim mogucnostima.

Nivo ambicija u misiji Vojske „Doprinos medunarodnom miru i bezbjednosti"Crna Gora ce razvijati sposobnosti za istovremeno ucestvovanje u minimalno jednojoperaciji vodenoj od strane NATO, jednoj od strane EU i jednoj od strane UN. Ucesce uvecem broju misija, u odnosu na minimaini nivo ambicija, je moguce 1 zavisice od.politicke!odiuke I dogovora sa saveznicima i partnerima.

Vojska ima za ciij da organizuje, opremi i obuci 50% kopnenih snaga za ucestvovanje ido 10%' kopnenih snaga za odrzivo angazovanje u NATO vodenim operacijamapodrskelmiru i operacijama odgovora na krize. Maksimalni doprinos kopnenih snagaNATO snagama bice angazovanje jedne ojacane pjesadijske cete u dvije rotacije od posest mjeseci, a odrzivi doprinos NATO vodenim operacijama podrske miru ioperacijama odgovora na krize bide angazovanje jednog pjesadijskog voda, saelementima podrske. u rotacijama od sest mjeseci.

Doprinos vazduhoplovnih i mornarickih snaga Crne Gore NATO vodenim operacijamapodrske miru i operacijama odgovora na krize bice definisan posebno za svakusituaciju, a bazirace se na snagama Vojske koje su deklarisane kroz NATO paketCiljeva sposobnosti.

I

Crna Gora je opredijeljena za pruzanje aktivnog doprinosa operacijama i misijama EU.Nivo ahgazovanja snaga u borbenim grupama EU (EU BG) zavisice od politickihambicija i nacionalnih prioriteta, uskladivace se u odnosu na angazovanje Vojske uNATO vodenim misijama i operacijama i kretace se do jacine jednog pjesadijskog voda,iii njegovog ekvivalenta iz drugih sastava Vojske.

Doprinos Crne Gore misijama UN zadrzace se na nivou angazovanja oficira naduznostima posmatraca i stabnih elemenata.

Crna Gora ce pruzati doprinos medunarodnom miru i bezbjednosti i aktivnomdipiomatijom na poiju odbrane, prvenstveno kroz razmjenu vojnih izasianika ipredstavnika. bilateralne i muitilateralne susrete. razgovore i vojne vjezbe, razmjenuiskustava, posjete brodova i druge oblike saradnje.

13/16

NEKLASIFIKOVANOPredlog strategije odbrane Crne Gore

Crna Gora ce aktivnim ucescem u aktivnostima i inicijativama OEBS-a, UN i drugihmedunarodnih organizacija koje zele ukloniti svaku mogucnost nezakonite trgovineoruzjem,|t0 koje limitiraju proliferaciju malog i lakog oruzja u zemljama u razvoju, kao isporazumlma kojl zabranjuju sirenje oruzja za masovno unistenje, dati svoj punidoprinos' na izgradnji mjera povjerenja i bezbjednosti u svijetu, te zastiti" ljudi imaterijalnih dobara.

NIvo ambicija u izvrsenju misije „Podrska drugim institucijama"Vojska ce nastaviti da razvija, osposobljava i planski angazuje svoje snage i sredstva ucilju jacanja drzavnih kapaciteta za integrisani odgovor na krizne situacije u miru.Jedinice |Vojske ce se angazovati kada druge institucije ne mogu samostaino zastititinacionalne bezbjednosne interese, pruziti adekvatan odgovor u krizno] situaciji iblagovremeno i uspjesno zastititi i spasiti ljude I imovinu. Vojska u svojoj strukturi neceimati jedinice kojima ce podrska drugim institucijama biti osnovni zadatak.' vec ce za tunamjenu angazovati formacljske sastave obucene I za ovu vrstu zadataka.

Vojska ce pruzati podrsku drugim institucijama u slucajevima ugrozavanja nacionalnebezbjednosti terorizmom, u slucaju migrantskih kriza, hibridnih i drugih izazova iprijetnji, u skladu sa Ustavom I zakonima Crne Gore.

Sposobnpsti Vojske ce se koristiti i za podrsku civilnom drustvu u organizaciji sportskih,kulturnih ,i drugih aktivnosti od opsteg drustvenog znacaja, ukoiiko takvo angazovanjene ugrozava realizaciju redovnih zadataka.

6.3. Nacela organizacije Vojske

Ostvarivanje definisanih vojnih ambicija se zasniva na sljedecim nacelima organizacijeVojske:Jedinstvo strukture snaga - strukturalna 1 funkcionalna kompaktnost organizacije zaizvrsavanje vojnih misija I zadataka i pomoc drugim institucijama u slucajevima kriza;EfikasnoM - sposobnost realizacije sirokog spektra aktivnosti 1 zadataka uzangazovanje I utrosak sto manjih resursa;Efektivnost - dostizanje NATO standarda sa posebnim akcentom na borbenuspremnost;Modularnost - sposobnost narastanja i transformacije u vise sastave, kao i integracijeu medunarodne snage, shodno konkretnoj situaciji i zadacima;Fleksibilnost - sposobnost da se pravovremeno prilagodava konkretnim situacijama iodgovarajucoj organizaciji; 'Razmjestivost - sposobnost Izvrsenja misija i zadataka u medunarodnim misijama ioperacijama, uz postepeno povecanje odrzivosti;Interoperabilnost - sposobnost zajednickog djelovanja sa NATO I drugimmedunarodnim vojnim snagama;Kompetentnost kadra - stvaranje usiova za regrutovanje i zadrzavanje kvalifikovanog imotivisanog kadra;Odrzivost - sposobnost pruzanja adekvatne logisticke podrske snagama angazovanimu zemlji i inostranstvu, osloncem na sopstvene i kapacitete NATO.

Organizaciju i velicinu Vojske utvrduje Vlada, na predlog Ministarstva odbrane. Brojna

14/16

NEKLASIFIKOVANO

Predlog strategije odbrane Crne Gore

velicina Fjrofesionalnog i rezervnog sastava Vojske utvrdivace se na osnovu nacionalnihodbrambehih potreba, kao i potreba kolektivnog sistema odbrane. Crna Gora ce tezitibalansiranom i odrzivom razvoju svojih odbrambenih sposobnosti, sa jasno definisanimprioritetima u razvoju sposobnosti, opremanju i modernizaciji jedinica Vojske.

I

6.4. Vizija razvoja Vojske

Vizija razyoja sadrzl funkcionalno uspostavljanje 1 razvoj profesionalne, efikasne,odrzive i: moderno opremljene Vojske, sposobne da u okviru NATO integrisanogsistema kolektivne bezbjednosti uspjesno odgovori svim izazovima, rizicima iprijetnjarna. Neophodno je planirati i razvijati adekvatnu rezervnu komponentu Vojskeza angaizovanje u slucajevima kriznih situacija, ratnog i vanrednog stanja.Uspostavijanjem koncepta dobrovoijnog sluzenja vojnog roka dodatno ce se osnazltlsaradnja|i veza sa civilnim drustvom, sto ce doprinijeti i boljoj popuni stalnog 1rezervnog sastava Vojske.

Crna Gora ce kvalitetnom realizacijom vizije Vojske obezbijediti:- Organizaciju i velicinu Vojske u skladu sa konceptom odbrane, obavezama koje

prolzilaze iz clanstva u NATO, procjenom bezbjednosnih izazova, prijetnji i rizika,kao i mogucnostima drzave;

. - Opremanje i modernizaciju;- Adekvatnu obuku i razvoj sposobnosti za efikasno angazovanje u odbrani drzave

i kolektivnom sistemu bezbjednosti;- Dostizanje potrebnog stepena interoperabllnosti radi integracije u kolektivni

sistem bezbjednosti;- Sposobnost za pruzanje pomoci stanovnistvu i drugim. institucijama u

suprostavljanju razlicitim vrstama izazova.

7, IMPLEWIENTACIJA

Strategijaj odbrane bice implementirana kroz kontinuirano pracenje i usmjeravanjerealizacije| mjera, koje ce bit! deflnisane Akcionim planbm za njeno sprovodenje, odstrane nadleznih drzavnih organa, s jasnim nadleznostima i odgovornostima. Usprovoderiju Strategije,, pored drzavnih organa I organa drzavne upraye, ucestvuju iorgani jedinica lokalne samouprave, javne sluzbe, privredna drustya, pravna lica 1gradani, u skladu sa utvrdenim pravima i obavezama i propisanlm nadleznostima.

U cliju efikasnog sprovodenja Strategije, Crna Gora ce saradivati sa saveznicima,partnerima i medunarodnim organizacijama.

I

Planskim i efikasnim ostvarivanjem vizija I ciljeva postavljenih u Strategiji, ostvaruju seodbrambeni ciijevi Crne Gore.

15/16

NEKLASIFIKOVANO

Predlog strategije odbrane Crne Gore

ZAKLJUCAK

Strategijom su definisani odbrambeni ciljevi, resursi i nacin ostvarivanja postavljenihciljeva. Strategija predstavija polazni osnov za normativno uredenje sistema odbrane iza izradu ostalih strateskih i planskih dokumenata u oblasti odbrane.. Strategija jedokument koji se primjenjuje i dograduje u zavisnosti od bezbjednosnog okruzenjaCrne Gore, njenih interesa I ekonomskih mogucnostl.

Strategija predstavija osnov za: razvoj sistema odbrane; izradu Doktrine Vojske, Planaodbrane Crne Gore, razvojnih planova Vojske, planova opremanja Vojske; odbrambenepripreme; drzavnih organa i privrede Crne Gore 1 Izradu drugih dokumenata u oblastifunkclonisanja I razvoja sistema odbrane I Vojske.

SU-SK BrojPodgorica, . godine

Skupstlna Crne GorePredsjednlk,Ivan Brajovic, s.r.

16/16