KASAYSAYAN KASAYSAYAN

NGNG

WIKANG PAMBANSAWIKANG PAMBANSA

WIKA – nag-uugnay ng sambayanan.

Pangulong Manuel L. Quezon -pangulo at kinatawan ng Pilipinas

napaghulo na dumating na ang takdang panahon upang tayo’y magkaroon ng isang pambansang wika.

gumawa ng paraan upang maisakatuparan ang itinadhana ng ating Saligang Batas..

PAANO IPINALIWANAG NG MGA DELEGADO SA KOMISYONG PAANO IPINALIWANAG NG MGA DELEGADO SA KOMISYONG KONSTITUSYONAL NG 1986 ANG WIKANG FILIPINO NANG KONSTITUSYONAL NG 1986 ANG WIKANG FILIPINO NANG

KANILANG TALAKAYIN AT PAGTIBAYIN ANG TADHANANG KANILANG TALAKAYIN AT PAGTIBAYIN ANG TADHANANG PANGWIKA NG KASALUKUYANG KONSTITUSYON?PANGWIKA NG KASALUKUYANG KONSTITUSYON?

Nakalahad sa katiktikan ng Pulong ng Komisyong Konstitusyonal (CONCOM) noong Setyembre 10, 1986 ang mga pahayag at paliwanag ng iba’t ibang delegado sa Komisyong Konstitusyonal na kabilang ang mga sumusunod:

..Komisyoner Wilfredo Villacorta: “Ito po ang isang umiiral na wikang pambansa, at ang nukleo nito ay Pilipino…sapagkat ito ay isa nang malaganap na umiiral na wika, na Pilipino na P. Sinasabi rin natin na mayroong isang wikang umiiral na pinalawak at pinaunlad na tinatawag na Filipino at ang formalisasyon nito ay kailangang isagawa sa sistemang pang-edukasyon at iba pa, subalit hindi nangangahulugan na dahil hindi pa ito formalisado ay hindi ito umiiral. Ito ay isang Lingua Franca.”

PAANO IPINALIWANAG NG MGA DELEGADO SA KOMISYONG PAANO IPINALIWANAG NG MGA DELEGADO SA KOMISYONG KONSTITUSYONAL NG 1986 ANG WIKANG FILIPINO NANG KONSTITUSYONAL NG 1986 ANG WIKANG FILIPINO NANG

KANILANG TALAKAYIN AT PAGTIBAYIN ANG TADHANANG KANILANG TALAKAYIN AT PAGTIBAYIN ANG TADHANANG PANGWIKA NG KASALUKUYANG KONSTITUSYON?PANGWIKA NG KASALUKUYANG KONSTITUSYON?

Komisyoner Ponciano Bennagen: Kailangan nating pagkaroon ng isang midyum ng komunikasyong magbibigkis sa atin at iyon ay ang Filipino, na binigyang kahulugan ng isang pangkat ng mga pantas sa wika at mga organisasyong pangwika bilag isang lumalawak na versyon ng Pilipino.”

Komisyoner Francisco Rodrigo: “Itong Filipino ay hindi isang bagong kinatha o kakathaing lenggwahe. Ito ay batay sa Pilipino. Palalawakin lamang ang saklaw ng Pilipino. Kaya nga’t ang Pilipino ay batay sa Tagalog, at ang Filipino ay batay sa Pilipino.”

MGA KATAWAGAN O PARIRALANG GINAMIT SA PAGTUKOY SA WIKANG PAMBANSA BAGO ITO TINAWAG NA FILIPINO

“Pambansang wika ng Pilipinas na batay sa Tagalog” -unang pariralang ginamit sa pagtukoy sa wikang pambansa sa bisa ng

Kautusang Tagapagpaganap Blg. 134 na inilagda ng Pangulong Manuel L. Quezon noong Disyembre 30, 1937.

Memorandum Pangkagawaran Blg. 7 -nag-aatas sa paggamit ng katawagang “Pilipino” sa pagtukoy sa

wikang pambansa upang maikintal sa wikang pambansa ang di mapapawing katangian n gating pagkabansa.

Konstitusyon ng 1937 -nagtatadhana na dapat magsagawa ng mga hakbang ang Batasang

Pambansa tungo sa paglinang at formal na pagpapatibay ng isang panlahat na wikang pambansa na tatawaging “Filipino”.

PAANO NAGSIMULA ANG PAGLINANG NG WIKANG PAMBANSA?

- Konstitusyon ng 1935 Artikulo XIV, Seksyon 3- Pambansang Asemblea- Pangulong Manuel L. Quezon- Batas Komonwelt Blg 184 - Nobyembre 19, 1936 - Surian ng Wikang Pambansa

MGA BUMUBUO NG UNANG LUPON NG SURIAN NG WIKANG PAMBANSA

- Tagapangulo (Samar-Leyte) -- Jaime C. de Veyra- Kalihim at Pinunong Tagapagpaganap (Tagalog) -- Cecilio Lopez - Kagawad (Hiligaynon) -- Felix B. Salas Rodriguez- Kagawad (Ilokano) -- Santiago A. Fonacier - Kagawad (Bicol) -- Casimiro F. Perfecto- Kagawad (Cebuano) -- Filemon Sotto- Kagawad (Tausug); Kinatawan sa mga wika ng mga minoryang Pilipino

-- Hadjie Butu

MGA BINANGGIT NG MGA BANYAGANG ISKOLAR TUNGKOL SA MGA BINANGGIT NG MGA BANYAGANG ISKOLAR TUNGKOL SA WIKANG TAGALOGWIKANG TAGALOG

Professor Apolinar Parale – madali raw matutong magsalita at makaunawa ng wikang Tagalog.

Mga Misyonaryong Kastila – ang Tagalog daw ay sinasalita nauunawaan din iyon ng ibang naninirahan sa ibang isla.

Prayle Domingo Navarete – natutuhang magsalita ng Tagalog nang walang gaanong hirap.

Mga Banyagang Iskolar – napatunayan na ang Tagalog ang siyang pinakamalawak na dayalekyo sa bansa.

David J. Doherty – nagsabi na ang Tagalog ay may kapasidad na maging behikulo ng pagpapatuloy ng kulturang katutubo.

Frank Blake – ang wikang Tagalog daw ang siyang nababagay sa yaman at flexibility para sa pag-unlad ng panitikan.

Henry Barlett – ang Tagalog daw ay mas malawak sa base, malakas ang potensyal para sa pag-aasimilasyon ng mga wikang banyaga.

PAANO NAGSIMULA ANG PAGTUTURO NG WIKANG PAMBANSA PAANO NAGSIMULA ANG PAGTUTURO NG WIKANG PAMBANSA SA MGA PAARALAN?SA MGA PAARALAN?

*Kautusang Tagapagpaganap Blg. 263 (Abril 1, 1940)

nilagdaan ni Pangulong Manuel L. Quezon na nagpapahintulot sa pag-iimprenta ng Diksyunaryo at ng Balarila ng wikang pambansa

*Hunyo 19, 1940ang pambansang wika ay tinuro sa pribado at

pampublikong paaralan *Kautusang Pangkagawaran Blg. 1 s. 1940

sa pamamagitan ni Jorge Bocobo, ang wikang pambansa ay itinuro sa mga paaralang sekundarya at normal

PAANO NAGING WIKANG OFISYAL ANG WIKANG PAMBANSA?

*Batas Komonwelt Blg. 570 (Hunyo 7, 1940)ang wikang pambansa ay ipinahayag bilang

ofisyal na wika simula Hulyo 4, 1946 *Konstitusyon ng 1973

“Hangga’t walang ibang itinatadhana ang batas, ang Ingles at Filipino ang magiging ofisyal na wika.”

*Kasalukuyang Konstitusyon (Konstitusyon ng 1987)

“Para sa mga layunin ng komunikasyona at pagtuturo, ang mga ofisyal na wika ng Pilipinas ay Filipino at hangga’t walang ibang itinatadhana ang batas, Ingles.”

ANO ANG NAGING DESISYON NG HUKUMAN SA KASO TUNGKOL SA WIKANG PAMBANSA NOONG 1963 LABAN SA MGA OFISYAL NG

PAMAHALAAN NA GUMAGAMIT AT NAGPAPALAGANAP NG FILIPINO?

Pinawalang-saysay ng Hukumang Unang Dulugan ng Maynila ang kaso na sinang-ayunan ng Hukuman ng mga paghahabol at ng Kataas-taasang Hukuman.

MGA LEGAL NA BATAYAN PARA SA KASALUKUYANG PAMBANSANG AWIT O LUPANG HINIRANG SA FILIPINO

Kautusang Pangkagawaran Blg. 5 – pag-awit ng Lupang hinirang

Memorandum Blg. 5 – nagtatagubilin na magsagawa ng hakbang upang malaganap ang pag-awit sa Filipino ng pambansang awit.

Kautusang Tagapagpaganap Blg. 60 – nag-aatas na ang pambansang awit ay dapat awitin sa wikang Filipino.

POPULASYON NG PILIPINAS NA NAKAUUNAWA, NAKAKABASA, POPULASYON NG PILIPINAS NA NAKAUUNAWA, NAKAKABASA, NAKAPAGSASALITA, AT NAKASUSULAT SA WIKANG FILIPINONAKAPAGSASALITA, AT NAKASUSULAT SA WIKANG FILIPINO

92% - nakauunawa sa wikang Filipno 88% - nakakabasa 83% - nakakapagsalita 82% - nakakasulat

86% - kabuuang sambayanan na nakapagsasalita sa wikang Filipino

ILAN PANG MAHAHALAGANG BATAS TUNGKOL SA WIKA

Proklama Blg. 12 (1954, Marso) -nagpapahayag ng pagdiriwang ng Linggo ng Wikang Pambansa

simula sa Marso 29 hanngang Abril 4 taun-taon sang-ayon sa tagubilin ng Surian ng Wikang Pambansa.

Proklama Blg. 186 (1955, Set.23) -nasusog sa Proklama Blg. 12 serye 1954 na sa pamamagitan

nito’y inilipat ang panahon ng pagdiriwang ng Linggo ng Wikang Pambansa taun-taon simula ika-13 hanngang ika-19 ng Agosto.

Kautusang Tagapagpaganap Blg. 96 (1967, Okt.24) -nagtatadhana na nag lahat ng gusali, edipisyo at tanggapan ng

pamahalaan ay pangalanan sa Pilipino.

ILAN PANG MAHAHALAGANG BATAS TUNGKOL SA WIKA

Memorandum Sirkular Blg. 172 (1968, Marso 27) - nagbibigay-diin sa pagpapairal ng Kautusang Tgapagpaganap Blg. 96

-iniaatas din na ang mga letterhead ng mga kagawaran, tanggapan at mga sangay ng pamahalaan ay nararapat na nasusulat sa Pilipino, kalakip ang kaukulang teksto sa Ingles.

-iniaatas din na ang pormularyo ng panunumpa sa tungkulin ng mga pinuno at empleyado ng pamahalaan ay sa Pilipino gagawin.

Memorandum Sirkular Blg. 199 (1968, Agosto 5) -nananawagan sa mga pinuno at empleyado ng pamahalaan na

dumalo sa mga seminar sa pilipino na idaraos ng Surian ng Wikang Pambansa sa lahat ng purok pangwika.

ILAN PANG MAHAHALAGANG BATAS TUNGKOL SA WIKA

Kautusang Tagapagpaganap Blg. 187 (1968, Agosto 6) -nag-aatas sa lahat ng kagawaran, kawanihan, tanggapan at iba

pang sangay ng pamahalaan na gamitin ang wikang Pilipino hangga’t maari sa Linggo ng Wikang Pambansa at pagkaraan nito, sa lahat ng ofisyal na komunikasyon at transaksyon ng pamahalaan.

Memorandum Sirkular Blg. 277 (1969, Agosto 7) -bumabago sa Memorandum Sirkular Blg. 199 na nananawagan sa

mga pinuno at empleyado ng pamahalaan na dumalo sa lahat ng pook ay masaklaw ng kilusang pangkapulungan sa pagpapalaganap ng Wikang Pambansa.

ILAN PANG MAHAHALAGANG BATAS TUNGKOL SA WIKA

Memorandum Sirkular Blg. 384 (1970, Agosto 17) -nagtatalaga ng may kakayahang tauhan upang mamahala ng

komunikasyon sa Pilipino sa lahat ng departamento, kawanihan, tanggapan at iba pang sangay ng pamahalaan, kabilang ang korporasyong ari at kontrolado ng pamahalaan.

Memorandum Sirkular Blg. 443 (1971, Marso 4) -hinihiling sa lahat ng tanggapang pamahalaan ng magdaraos ng

palatuntunan sa alaala ng ika-183 anibersaryo ng kapanganakan ni Francisco Baltazar sa Abril 2, 1971.

ILAN PANG MAHAHALAGANG BATAS TUNGKOL SA WIKA

Kautusang Tagapagpaganap Blg. 304 (1971, Marso 16) -magpapanauli sa Surian ng Wikang Pambansa at nililiwanag ang

kapangyarihan at tungkulin.

Memorandum Sirkular Blg. 488 (1971, Hulyo 29) -humihiling sa lahat ng tanggapan ng pamahalaan na magdaos ng

palatuntunan sa pagdiriwang ng Linggo ng Wikang Pambansa, Agosto 13-19.

Kautusang Panlahat Blg. 17 (1971, Dis. 1) -ang panukalang Saligang Batas ng 1972 ay limbagin sa Pilipino at Ingles

sa Official Gazette at mga pahayagang may malawak na sirkulasyon bago idaos ang plebisito para sa ratifikasyon ng Saligang Batas noong Enero 15, 1973.

ILAN PANG MAHAHALAGANG BATAS TUNGKOL SA WIKA

Atas ng Pangulo Blg. 73 (1972, Dis) -nag-aatas sa Surian ng Wikang Pambansa na ang Saligang-Batas

ay isalin sa mga wikang sinasalita ng may limampung libong (50,000) mamamayan alinsunod sa probisyon ng Saligang-Batas. (Art. XV, Sec. 3 [1]).

Kautusang Pangkagawaran Blg. 25 (1974, Hunyo 9) -nagtatakda ng mga panuntunan sa pagpapatupad ng patakarang

edukasyong bilinggwal sa mga paaralan na magsisimula sa taong 1974-1975.

ILAN PANG MAHAHALAGANG BATAS TUNGKOL SA WIKA

1974, Okt. 22 -nagpalabas ng pahintulot sa Surian ng Wikang Pambansa na

makapagdaos ng mga palingkurang pagsasanay, seminar, gawaing kapulungan at iba pang kauring Gawain tungkol sa bilinggwalismo para sa mga pinuno’t tauhan ng lahat ng tanggapang pamahalaan, sa lahat ng guro, professor, pinuno’t tagapangasiwa ng mga paaralan.

Kautusan Blg. 22 (1978, Hulyo 21) -nagtatadhana na ang Pilipino ay bahagi na ng kurikulum na

pangkolehiyo. Simula sa unang semester ng taong 1979-1980, ituturo ang anim na yunit ng Pilipino sa kolehiyo: Pilipino I (3 yunit) Sining ng Pakikipagtalastasan (Communication Arts) at Pilipino II (3 yunit) Panitikang Pilipino; Pahapyaw na Kasaysayan at mga Piling Katha (Surveys and Readings Of Literature in Pilipino).

TADHANANG PANGWIKA SA KONSTITUSYON NG REPUBLIKA NG PILIPINAS,

1987ARTIKULO XIV

Sek. 6

Sek. 7

Sek. 8

Sek. 9

(1987) Kautusan Blg. 52Kalihim Lourdes R. Quisimbing

TADHANANG PANGWIKA SA KONSTITUSYON NG REPUBLIKA NG PILIPINAS,

1987ARTIKULO XIV

(1987) Kautusang Pangkagawaran Blg. 81Kalihim Lourdes R. Quisimbing

1988 (Agosto 25) Kautusang Tagapagpaganap Blg. 335Pangulong Corazon C. Aquino

1988 (Set. 9) Kautusang Pangkagawaran Blg. 84

Kautusang Tagapagpaganap Blg. 335Kalihim Lourdes R. Quisimbing

TADHANANG PANGWIKA SA KONSTITUSYON NG REPUBLIKA NG PILIPINAS,

1987ARTIKULO XIV

1990 (Marso 19) Kautusang Pangkagawaran Blg. 21Kalihim Isidro Cariño