~I

LEKSYON 9MGA KATUNGDANANSA MGA GINIKANAN

"Ang Dios adunay tuyo alang niining kina-buhi sa bata. Ang pagkakaplag niiningkatuyu-an ug ang pagkinabuhi niini maga-kahulugan ug kalampusan; ang pagsalikwayug pagbalibad niini magakahulugan ug kapak-yasan bisan pa kon unsa ka daku ang kalibu-tanongpagdayeg nga magaabot. Kahigayunanug katungdanan nimo ang paggiya sa imonganak aron ang kabubut-on sa Dios maoymahimo niyang dakung pangandoy sa kina-buhi. Alang niini nga buluhaton ikaw gitawagsa pagtugyan sa imong kaugalingon karon;alang niini nga sangputanan gihalad nimoang imong anak sa Dios."

144 Kaminyoon Ug Panimalay

Matun-an Nimo Niining Leksyona ang mgaMosunod nga mga Kaakohan sa mga Ginikanan:

Paghigugma sa mga Anak

Pagtagbo sa Gikinahanglan sa Ilang Panglawas

Usa ka panimalayPagpabiste ug pagpakaon

Pag-edukar sa mga Anak

PagpatunghaPagtudlo sa panimalayPagtul-id kanila

Pagtagbo sa Dang Espirituhanong Pangkinahanglan

Paghalad sa mga anak ngadto sa DiosPagtudlo sa Pulong sa DiosPagsimbaHiniusang pag-ampo sa panimalay

Mga Katungdanan sa mga Ginikanan 145

PAGHIGUGMA SA MGA ANAKNagahatag ang Dios ug mga anak ngadto sa mga

ginikanan ingon nga balaan nga bahandi ug dili dina ng-hagon sa pagdawat. Iyang gipaabut nga higugmaon samga ginikanan ang ilang mga anak ug hatagan sa pag-amo ma sa tanang mahimo nila.

Ang gugma nagasugod sa panghunahuna sa gini-kanan bisan ang bata wala pa matawo. Kinahanglan ngamakagusto ang ginikanan sa anak ug dawaton niya kiniingon nga panalangin gikan sa Dios, babaye siya konlalake.

Salmo 127:3. Ang kabataan mao ang panulondonni Jehova.

Ang mga gagmayng bata nagakinahanglan ug paghi-gugma aron magatubo sila nga mahimsog. Busa hatagiang imong anak ug maayong pagsugod sa kinabuhipinaagi sa paghadla, pagpakigdula ug pagpaila kaniya ngasiya imong gihigugma.

Kon imong gihigugma ang imong mga anak,malipayon ikaw nga modawat sa imong katungdanansa pagdumala kanila. Ang ginikanan kinahanglan maga-hatag kanilag pagkaon, pagbiste, puluy-anan, pagtudlo,pag-edukar, ug pagpangulo sa mga espirituhanong butang.Ang imong gugma kanila kasagaran makapugong saimong kaugalingong kagustohan aron lang matagbo angilang gikinahanglan. Makatabang kini kanimo sa pag-ugmad ug pailub ug pagkamasinabuton. Makapaaghatkini kanimo sa pagdala kanila sa pag-ampo. Makatabangkini kanimo sa pag-ila ug pagdawat sa gugma ug pailub saimong langitnong Amahan alang kanimo. Makapausabkini sa imong kinaiya aron ikaw mahimong mahisamaKaniya.

146 Kaminyoon Ug Panimalay

Efeso 5: l ,I. Busa magmaawaton kamo sa Dios,ingon nga mga anak nga pinalangga. Ug pagawikamo nga mahigugmaon ingon nga si Cristonahigugma kanato.

Ang ginikanan kinahanglang magmatngon nga dilimagpakita nga siya may pinalabi sa iyang mga anak. Kinimagahatud ngadto sa pagpangabugho ug mga suliran samga anak. Atong mabasa sa Biblia nga ang mga igsoonglalake ni Jose nagabaligya kaniya sama sa ulipon tungodkay ang iyang amahan nga si Jacob, nagahatag kaniya uglabawng pagtagad kay sa uban niyang mga anak. Mag-matngon ka labi pa kon adunay bag-ong ianak ngabata. Pasabta ang dagku nga mga bata nga imo silanggihigugma sama sa paghigugma sa gamayng bata.

Buhata Kini

l. Unsa ang labing mahinungdanon ngakatungdanan sa usa ka ginikanan ngadtosa iyang mga anak?

2. Sag-uloha ang Salmo 127:3 ug ang Efeso5:1,2.

3. Unsa ang sayop nga nabuhat ni Jacob?

Mga Katungdanan sa mga Ginikanan 147

PAGTAGBO SA GIKINAHANGLAN SAILANG PANGLAWAS

Usa ka panimalay

Ang mga maayong ginikanan gustong maghatag ugmaayong panimalay sa ilang mga anak. Bisan ang balaytingali kabus apan kinahanglan nga kini malinis ughayahay.

Adunay kinaiya sa ubang ginikanan nga ilangipadala ang ilang mga anak ngadto sa ilang apohan arondidto mopuyo o adto ba sa ubang paryente. Apan angpaghatag ug puluy-anan alang sa mga anak katungdanansa mga ginikanan. Ang mga paryente dili tingali maka-hatag ug Kristohanong pagtulun-an nga gikinahanglan sabata o samang gugma nga mahatag sa mga ginikananngadto kaniya.

Usahay ang mga anak moadto sa halayo gikan sapanimalay aron sa pagtungha, apan kinahanglan ngadili sila magpahimulag gikan sa mga ginikanan sahataas nga panahon. Nagkinahanglan ang mga bata ngamopuyo sa ilang panimalay uban sa ilang ginikanan aronsa pagtagamtam sa ilang gugma ug pag-amoma.

Buhata Kini4. Nganong dili maayo alang sa mga ginika-

nan nga adto nila papuy-a ang ilang mgaanak sa ubang tawo?

148 Kaminyoon Ug Panimalay

Pagpabiste ug pagpakaon

Ang maayong ginikanan maningkamot sa pagpa-biste sa ilang mga anak sa mga maayong biste ug sapaghatag kanila sa maayong pagkaon. Ang inahanmaninguha sa paghimo kanilang malinis, ug haruhay.

Ang pagpakaon sa mga anak sa hustong pagkaonmaoy usa ka hinungdanong bahin sa buluhaton sa usa kainahan. Nagkinahanglan silag gatas, lab-as nga prutasutanon ug ubang pagkaon nga makahatag ug kalig-on salawas sama sa batong, karne, isda ug itlog. Ang lanahongpagkaon nga walay lab-as nga prutas ug utanon dilimakaayo alang sa ilang panglawas.

Buhata Kini

5. Unsang klaseha sa pagkaon nga gikina-hanglan sa mga bata?

6. Pagngalan ug duha ka pagkaon nga maka-hatag ug kalig-on sa lawas?

Mga Katungdanan sa mga Ginikanan 149

PAG·EDUKAR SA MGA ANAK

Pagpatungha

Karong panahona, ang mga kabataan nga walayedukasyon may gamay lamang nga paglaum nga maka-kaplagug maayong trabaho kon mangadagku na sila.Hinoon, daku gayud ang galastohon sa pagpatungha samga anak, apan usa kini ka katungdanan sa mga gini-kanan. Kinahanglan nga' hatagan gayud sila sa pagtudlonga ilang gikinahanglan sa pagpangabuhi.

150

Pagtudlo sa panimalay

Kaminyoon Ug Panimalay

Ang tunghaan ug ang simbahan makatabang sapagtudlo sa mga bata apan wala pa gayuy labaw kamahi-nungdanon sa pagtudlo sa mga bata nga gikan sa ilangmga ginikanan sa panimalay.

Proverbio 22:6. Bansaya ang bata diha sa dalannga iyang pagalaktan, Ug bisan kon siya matigu-lang na siyadili mobiya gikan niana.

Kining pagtudlo ug pagbansay kinahanglang maga-sugod sa sayong pagkabata. Ang bata nga nagpanuigonna ug unom ka tuig aduna nay huIma sa kinaiya ngamakatandog sa iyang tibuok kinabuhi.

Kinahanglan nga ang ginikanan magtudlo sa ilangmga anak sa pagalam sa ilang lawas. Tudloan sila batoksa mga bisyo nga makadaot sa ilang panglawas, sama sapagpanabako, pag-inom sa makahubog ug sa "drugs."Tudloan sila sa kalinis ug kahinlo: sa pagkaligo kanunay,pagpanghunaw sa dili pa mokaon, sa pagpanudlay, pag-sipilyo sa ilang ngipon, ug sa kanunayng paghinlo sailang mga biste. Sa tanan niining mga butanga tudloansila pinaagi sa mga panig-ingnan ug sa pagsulti kanilakon unsay pagabuhaton.

Buhata Kini

8. Kanus-a man magsugod ang pagtudlo?

9. Sag-uloha ang Proverbio 22:6.

Mga Katungdanan sa Mga Ginikanan 151

Pagtul-id kanila

Ang mga ginikanan kinahanglang gayud nga maga-badlong sa ilang mga anak kon sila masayop. Usa kini kahinungdanong bahin sa pagtudlo. Kinahanglan ang pag-badlong ng pagtudlo alang sa kinabuhi karon ug sawalay katapusan.

Ang tanang mga kabataan nakasupak gayud sailang mga ginikanan sa usa ka higayon o makadaghan ugkinahanglang matul-id. Usahay ang ginikanan magkastigosa bata aron siya makaila sa kadaku sa iyang sayop. Sadihang ang mga bata makakat-on na sa pagtahud ugpagsugot sa ilang ginikanan, masayon na alang kanilaang pagtahud ug pagsugot sa balaod sa nasud ug kasugoansa Dios.

Proverbio 22: 15. Ang kabuangan nagaputos sakasingkasing sa usa ka bata, apan ang bunal sapagtudlo magapahilayo kaniya gikan niini.

Kon imong badlongon ang usa ka bata, himoakini pinaagi sa gugma. Pahibaloa siya nganong imosiyang gikastigo. Pag-ampo uban kaniya nga ang Diosmagatabang kaniya sa pagkamasinugtanon ug sa pagbuhatug maayo. Ayaw siyag kastigoha samtang ikaw nasuko.Ug, kon ikaw mokastigo kaniya, pagbantay nga dili siyamadaot. Human sa pagkastigo, pahibaloa siya nga imogihapon siyang gihigugma ug nagpasaylo kaniya. Nagki-nahanglan siya niining pagdasig.

Efeso 6:4. Mga ginikanan, ayaw ninyo pagpaka-suk-a ang inyong mga anak, kondili dumalaha silasa Cristohanong pagdisiplina ug pahimangno.

152 Kaminyoon Ug Panimalay

Ang ubang mga ginikanan miingon nga tungod kaygihigugma nila pag-ayo ang ilang mga anak, dili na langnila kastigohon. Busa, sila ilang gipadaku nga walakatudloi sa pagmatinumanon ug pagtahud sa kagamhanan.Ang gitawag nga "gugma" ug pagkapatinuyangan naga-dasig sa mga bata sa pagsupak sa balaod ugpagkamasinupakon ngadto sa Dios. Kining dalana naga-hatud ngadto sa mga krimen, pagkabinilanggo ug human,kamatayon ug walay katapusang silot tungod sa ilangmga sala. Ang matuod nga gugma magabadlong sa usa kabata kon iyang gikinahanglan diha sa ilang panimalay.

IProverbio 13:24. Kadtong nagahawid sa iyangbunal nagadumot sa iyang anak; apan kadtongnahagugma kaniya nagakastigo kaniya sa matagpanahon.

IProverbio 29:15. Ang bunal ug ang pagbadlongnagahatag ug kaalam; apan ang usa ka bata ngapasagdan lamang sa iyang kaugalingon nagapa-kaulaw sa iyang inahan.Ang Biblia nagasulti kanato mahitungod sa duha

ka maayong tawo nga wala magpanton sa ilangrmgaanak. Si Eli ug si David nagaantus sa kaulaw ug mangil-adnga hitabo sa ilang panimalay tungod kay wala nilaka tudloi ang ilang mga anak sa husto. Busa, imongmakita nga dili igo ang pagkamaayo sa kaugalingonlamang; kinahanglan nga tudloan usab ang imong mgaanak sa pagkamaayo usab.

Si Eli usa ka matuod nga tawo sa Dios, apan angiyang mga. anak dautan ug naghatag ug pagpakaulaw sabalay sa Dios. Nagasulti ang Dios kang Eli nga nakabuhatsiyag sayop ~a wala makabadlong sa iyang mga anak.

Mga Katungdanan sa Mga Ginikanan

I153

I Samuel 3:13. Ang iyang mga anak nga lalakenanagdala ug tunglo sa ilang kaugalingon, ug siyawala magbadlong kanila.

Si Adonias, ang anak ni hari David, naningkamotsa pagkuha sa gingharian gikan sa iyang amahan. Angiyang pagkamatinumanon sa iyang kaugalingong paaginagahatud kaniya ngadto sa mangi1ngig nga kamatayon.Sa pagkatinuod si David maoy mabasul niini tungodkay wala niya matudloi ang iyang anak sa husto sa nag-tubo pa kini.

I Mga Hari 1:6. Ang iyang amahan wala magpahi-gawad kaniya sa bisan unsang panahon sa pagsultinga nag-ingon: Nganong gibuhat mo ang ingonniana?

Buhata Kini

10. Unsa ang gikinahanglan sa pagpasabutsa bata nga siya nasayop?

11. Pagngalan ug duha ka tawo diha saBib1ia kansang mga anak nagabuhat sasayop tungod kay wala nila katudloi?

•

154 Kaminyoon Ug Panimalay

PAGTAGBO SA ILANGESPIRITUHANONG PANGKINAHANGLAN

Paghalad sa mga anak ngadto sa Dios

Ang mga Kristohanong ginikanan adunay katungodsa paghalad sa ilang mga bata ngadto sa Dios. Dalhonnila ang bata sa balay sa Dios. nang ilhon nga ang batahatag sa Dios ug nga sila magasaad sa pagtabang sa batasa pagkinabuhi alang sa Dios. Ang pastor magaampoalang sa bata ug ihatag kini pagbalik ngadto sa Dios ugmangayo Kaniya sa panalipod, pag-amorna ug panalanginsa bata sa tibuok kinabuhi. Ang mga ginikanan maga-sulod sa usa ka pinasahe nga pakigsaad uban sa Dios.Ilang tudloan ang bata sumala sa pulong sa Dios. Maga.tabang ang Dios sa mga ginikanan ug panalanginan usabNiya ang bata ug pagabantayan kini.

I Samuel 1:27,28. Alang niining bataa ako nag-ampo; ug si Jehova mihatag kanako sa akonggihangyo kaniya; Busa gihatag ko siya usab kangJehova; ingon sa kadugayon nga siya buhi, siyagihatag kang Jehova.

Lukas 2: 22. Ang bata ilang gidala ngadto saJerusalem aron ihalad siya ngadto sa Ginoo .

•Buhata Kini

12. Unsay buhaton sa Dios sa bata ngagihalad ngadto Kaniya?

Mga Katungdanan sa mga Ginikanan 155

Pagtudlo sa Pulong Sa DiosKon hinungdanon man ugaling sa pag-andam sa

mga bata sa pagbaton ug maayong kinabuhi dinhi sakalibutan karon, unsa pa kaha ka hinungdanon sa pag-andam kanila alang sa umaabut nga kalibutan. Angkinabuhi dinhi sa kalibutan adunay kinutuban apan angkinabuhi human sa kamatayon, sa langit o sa impiyernowalay kinutoban.

Ingon nga ginikanan, matutoon nimo ang imonganak aron siya makabaton ug kinabuhing malipayon sakalibutan. Tudloan usab nimo siya sa dalan sa langit.Tudloi siya sa Pulong sa Dios ug sa pagkinabuhi alangKaniya. Sa dihang madawat niya si Cristo nga iyang Man-luluwas ug makat-on sa paghigugma ug pagsugot saDios, naandam na siya sa mahimayaong kinabuhi ngadili matapus.

Maghunahuna tingali ka nga ang mga gagmayngbata dili pa makasabut, apan sa dili madugay, makakat-on sila sa pagsabut sa dautan ug sala. Busa nagkinahanglansilang katudloan sa Pulong sa Dios.

Isaias 38: 19. Ang amahan mopaila sa iyang mgaanak sa imong kamatuoran.

156 Kaminyoon Ug Panimalay

IDeuteronomio 31: 13. Ug nga ang ilang mga anak,nga wala mahibalo, magpatalinghug, ug managtoonsa pagkahadlok kang Jehova nga inyong Dios.

Ang ginikanan magadumala sa ilang mga anakpinaagi sa ilang panig-ingnan labaw pa kay sa ilangpagsulti kanila kon unsay buhaton. Pakit-on nimo angmga bata sa paagi sa pagkinabuhi alang sa Dios. Konikaw ilang makita nga imong gibuhat ang gitudlo saBiblia, daku ug purohan nga modaku sila nga motahudniini ug mosunod kang Cristo.

Proverbio 4:10, 11. Pamati, Oh anak ko, ugdawata ang akong mga ipamulong; ug ang mgakatuigan sa imong kinabuhi magadaghan. Akonagtudlo nimo sa dalan sa kaalam; Ako nagmandokanimo sa mga alagianan sa katul-iran.

Buhata Kini

13. Nganong importante ang pag-andam samga bata alang sa kinabuhi human sakamatayon?

14. Unsay sulti sa Dios mahitungodigatudlo sa mga ginikanan ngadto ~ilang mga anak?

Mga Katungdanan sa mga Ginikanan

Pagsimba157

Kinahanglang dad-on sa ginikanan ang ilang mgaanak sa simbahan. Ang ginikanan ni Jesus nagdala Kaniyasa bata pa siya ngadto sa balay sa Dios ug gihalad siyadidto, ug hangtud Siya midaku kanunay siyang da1hon.

Kon imong biyaan ang imong mga anak sa balaysamtang ikaw atua sa simbahan, nagahatag lamang kinikanila ug kadasig ug higayon sa pagbuhat ug binuang.Ug dili usab maayo nga imong pasimbahon sila nga ikawnagpabilin sa balay. Makita sa mga anak nga ang ilangmga ginikanan kulang ug interes ug dili madugay mosu-nod sa ilang gihatag nga panig-ingnan. Maayo gayud ngaang tibuok pamilya anaa sulod sa simbahan.

I Josue 24:15. Alang kanako ug sa akong balay,moalagad kami kang Jehova.

158 Kaminyoon Ug Panimalay

Hiniusang pag-ampo sa panimalay

Sa pag-ampo sa panimalay ang ginikanan nagdalasa ilang mga anak ngad to sa Dios ug nagtudlo kanila sapag-ampo. Ang mga ginikanan usab adunay katungdananug katungod sa pag-ampo alang sa ilang mga anaksamtang buhi pa sila.

Imong ikatugyan ang imong mga anak sa Dios ugmosalig Kaniya sa pagbantay kanila, pagpanalipod kanilaug pagluwas kanila. Usahay bation nimo ang pagka-bugnaw sa dihang maghunahuna ikaw. nga napakyas.Ang imong mga anak masalaag tingali gikan sa maayongdalan apan dunggon sa Dios ang imong mga pag-ampo.Magatabang Siya kanimo nga mahimong maayong gini-kanan ug magatabang Siya sa imong mga anak sapagpangita ug pagsunod sa Iyang dalan.

Buhata Kini

16. Pag-ampo alang sa mga ginikanan nganaa masakop sa inyong simbahan ngaang Dios magatabang kanila.

17. Sa imong panghunahuna, aduna kahaikaw mga higala nga nagkinahanglan ugtabang gikan niining kursoha? Sugin-li sila ug dasiga sa pagkuha usab niini.

18. Susiha ang imong mga tubag ug itandisa tubag nga makita sa sunod pahina.

19. Sulati ang imong rekord sa estudyantealang sa leksyon 9.

Mga Katungdanan sa Mga Ginikanan 159

l\ofgaTubag sa Leksyon 9Kon ikaw adunay 12 ngadto 13 ka hustong tubag,markahi ang imong papel ug labing maayo; gikansa 10 ngadto sa 11, markahi ug maayo; gikan sa 8ngadto sa 9, kasarangan. Kon mokubos sa 8 angimong hustong tubag, basaha pag-usab ang leksyon.

1. Paghigugma sa ilang mga anak.3. Iyang gitagad si Jose labaw pa sa uban niyang

mga anak.4. Kining mga tawhana diIi tingali mga Cristo-

hanon ug dili unya makahatag ug maayongpagtulun-aa sa mga bata.

5. Nagkinahanglan silag nagkalainlaing maayongpagkaon sama sa lab-as nga prutas, utanon,pagkaon sama sa lab-as nga prutas, utanon,kame, isda, gatas ug itlog.

6. (Bisan duha niining mosunod) Batong, kame,isda, itlog.

7. Kon walay edukasyon, gamay lamang angpaglaum sa mga bata sa pagbaton ug maayongtrabaho kon sila dagku na.

8. Gikan sa sayong pagkabata.10. Pagtul-id o pagkastigo11. Eli ug David12. Gipanalanginan niya ang bata ug giamoma

kini.13. Hataas ang panahon sa etemidad kay niining

kinabuhia.14. Iyang Pulong.15. Ang ginikanan ug mga anak magahiusa sa

pagsimba.

Pila ang imong hustong tubag .

Grado .