,

s. " I":'~':t· ,..Leksyon 10

MGA KATUNG-'~~~~ DANAN SANG

KABATAAN

Mga Katungdanan sang Kabataan

sa Sini Nga Leksyon Matun-an MoAng Masunod Nga Mga Katungda-nan sang Kabataan

Tahuron, Pasidunggan, kag Tumanonang mga Ginikanan

Tungod ginsugo sang DiosTungod nga sila ginikananTungod sa gugma

Buligan ang Ila mga Ginikanan

Magbulig sa sulod sang balayTatapon ang tigulang nga mgaginikanan

Higugmaon, Pasidunggan, kag Tuma-non ang Dios

Batonon si Jesus subong nga Man-luluwas

Simbahon ang Dios

Unahon ang Dios

161

TAHURON, PASIDUNGGAN, KAG TUMANONANG GINIKANAN

Tungod ginsugo sang Dios

Ang isa sa mga napulo ka sugo nga ginsulat sangDios, para sa mga kabataan. Amo lamang ini ang sugonga may upod nga saad. Nagapakilala ini kon daw anoka malahalon ining sugo.

162 Pag-asawahay kag Panimalay

I Exodo 20:12. Tahora ang imo amay kag ang imomga adlaw maglawig sa duta nga ginahatag saimo sang Ginuo nga imo Dios.

Ginsulit ini ni Jesus nga anak sang Dios. Ginsambitman ini ni Apostol Pablo sa iya pagpanudlo.

I Mateo 15:4. Tahora ang imo amay kag ang imoiloy.

Mga Taga Efeso 6:1-3. Mga anak, tumana ang inyomga ginikanan sa Ginuo, kay ini matarung. Tahoraang imo amay kag ang imo iloy (ini amo angnahaunang sugo nga may saad). Agud nga mag-maayo sa imo kag magkabuhi ka sing malawigsa duta.

Mapadunggan sang kabataan ang ila ginikananpaagi sa pagtahud kag pagtuman sa ila. May nabatian kabala nga mga kabataan nga nagalibak sang ila ginikanan?Ukon nagahambal sang mangil-ad nga mga butang saila? ukon nagasupak sa sugo nila?

Nakakita ka bala sang mga kabataan nga naga-pabungol-bungol lang sa ginahambal sang ila ginikanansa ila? ukon nagabato kon ginadisiplina sila? Sa tagsaka tion nga ginabuhat nila ini, nagalapas sila sa isa sanapulo ka sugo sang Dios.

Mga Katungdanan sang Kabataan 163

Sa tion sang Daan nga Katipan ang pagsupak saginikanan isa ka malubha nga kasaypanan. Kon ang isaka pamatan-on nagapamilit sa pagsupak sa iya ginikanan,mahimo siya mapapatay. Sa sini nga paagi ang gobiyemonagapugong sang pagpalapnag sang masinupakon kagespiritu nga wala nagakilala sang kasugoan nga manginkatalagman sa katilingban.

Kon ang tanan nga kabataan nagatahud, nagapasi-dungog kag nagatuman sa ila ginikanan, pipila lamangang mangin kriminal kag masinupakon sa kasugoan konmagdalagku sila. Ang anak nga buot maglipay sa ilaginikanan magahalong sa iya ginabuhat kag mangin mati-numanon nga pumoluyo sang banwa. Apang, ang kaba-taan nga wala nagatahud sa ila ginikanan indi manmakatahud sa iban. Masunson sila nagadala sang kasubosa ila ginikanan.

IMga Hulobaton 10:1. Ang mga anak nga maa-lam nagahimo sing amay nga malipayon, apangang anak nga buangbuang amo ang kabug-atansang iya iloy.

Samtang ikaw wala pa sa husto nga pang-edaron,ang kasugoan sang Dios kag ang kasugoan sang pungsodnagahatag sa mga ginikanan sing gahum sa inyo. Iniamo ang pagsiling sa inyo kon ano ang dapat buhatonkag ang paglaum nga inyo ina tumanon. Kon nakalambotka sa husto nga pang-edaron, dapat gihapon sila padung-gan kag tratahon nga may pagtahud, kag mangayo sangila laygay.

Ang Pulong sang Dios nagasiling nga ang pagsupaksa mga ginikanan, isa sa mga dalagku nga kasal-anan sakatapusan nga mga inadlaw sa wala pa makabalik si

164 Pag-asawahay kog Panimoloy

Jesus diri sa Kalibutan, Ang kamatuoran amo ngamakit-an naton nga nagamalain pa gid ini karon, kagdapat naton apinan ang aton panimalay batok sini.

2 Timoteo 3:1·2. Apang hangpa ini, nga sa kata-pusan nga mga adlaw magaabot ang makahalangu-yos nga mga tion. Kayang mga tawo magamahi-gugmaon sang kaugalingon, mahigugmaon sangkuwarta, bugalon, palabilabihon, mapasipalahon,malalison sa mga ginikanan, dimapinasalamaton,dibalaan.

Buhata Ini

1. Ano nga sugo ang may upod nga saad?

•••• ,. ••••••••••• 'O'O .'O.'O.'O'O'O

2. Sauloha ang Mga Taga Efeso 6: 1-3.

3. Sa Daan nga Katipan, ano ang silot nga ginginhatag sa anak nga nagasupak sa iya mgmga ginikanan?

4. Mangin ano nga sari sang pulnoluyoang matinumanon nga anak?

.,. .

Mga Katungdanan sang Kabataan 165

Tungod nga sila ginikanan

Gintugyan sang Dios ang imo kabuhi sa pagtatapsang imo mga ginikanan. Ang imo iloy nag-antos singlabi kag nag-atubang sang kamatayon agud ikaw mabun-ag diri sa kalibutan. Kadamoan sa mga ginikanan naga-pasulabi sa mga kinahanglanon sang ila kabataan kay saila kaugalingon.

Ano ang utang mo sa imo ginikanan? Paano mobala mabayaran ang dulot sang kabuhi nga imo naam-bitan? ukon ang pagpakaon, ang pagpabiste, kag angpagpatuon sa imo? Sa kamatuoran nakautang ka sa ilasang imo pagpasalamat kag pagtahud. Tahura sila tungodsila imo mga ginikanan. Tumana sila tungod ini angnagakaigo.

Ang Dios nagapaabot nga tuytoyan kag tudloan kasang imo ginikanan kutob sa ila masarangan. Busa konikaw nagapakig-ugyon sa ila, nagapakig-ugyon ka mansa plano sang Dios kag sa ila.

Genesis 18:17, 19. Ang Ginuo nagsiling, ... Kaynakilala ko sia, nga sugoon niya ang iya kabataankag ang iya panimalay sa ulihi niya agud nga ban-tayan nila ang dalanon sang Ginuo sa paghimo singpagkamatarong kag katarungan;

Ang imo ginikanan nakaagi na sining mga butangnga imo subong ginaagihan. Gani, nahangpan nila angimo problema labaw pa sa imo nahibal-an. Buot silamagbulig sa imo sa tanan nila nga masarangan. Mag-pakighinun-anon sa ila. Pangayoa ang ila laygay.

166 Pag-osowahay kag Panimalay

Madamo nga mga pamatan-on karon nga manubokaayo ang panulok nila sa ila ginik.anan. Ayhan imol angila ginik.anan kag wala sing tinon-an. Ayhan ang pamistekag paghambal sang ila ginik.anan 1dnaraan pa. Mahimonga tama na sila ka tigulang agud mahangpan ang mgaproblema sa mga panahon karon. Apang, dapat gihaponsila tahuron sang ila kabataan. Sa madamo nga mgation ang ila mga laygay mas praktikal kag makabuligkon ipaanggid sa makit-an sa mga libro sa bulothoan.

Mga Hulobaton 15:5. Ang buangbuang nagatamaysang pagtudlo sang iya amay, apang ang nagasupaksang pagsabdong nagaagum sing paghalong.

Buhata Ini

S. llista ang maayo nga mga butangnga mahimo sang ginikanan mo parasa imo.

Kon ikaw may kahigayonan pasalamatisila sining mga butang.

Mga Katungdanan sang Kabataan 167

Tungod sa gugma

May mga kabataan nga nagasunod sa ila mga gini-kanan tungod lamang nga nahadluk sila nga pagasilotankon magmalalison. Ang maayo nga katarungan kon ngaatumanon mo ang imo ginikanan amo nga ginahigugma mosila.

Kon nagahigugma ka sa imo ginikanan, buot monga malipay sila. Mahibal-an mo nga ang ginatudlo nilasa imo para sa imo kaayohan - indi nga pabudlayan ka.Dumdoma nga mas madamo ang ila inagihan kay saimo, kag nga nahibal-an nila kon ano ang pinakamaayopara sa ila kabataan.

Kon daw mabudlay kon kis-a ang pagtumansining Kristohanon nga katungdanan, dumdoma si Jesus.Bisan sia ang langitnon nga Anak sang Dios, ginsunodNiya ang iya dutan-on nga mga ginikanan. Buligan manNiya ikaw sa paghigugma kag pagtuman sa imo gini-kanan kon mangayo ikaw sang bulig sa Iya.

I Lukos 2:51. Kag nagdulhog sia upod sa ila kagnag-abot sa Nazaret, kag nagmatinumanon sa ila.

Sa libro nga "Making the Home Happy", ni R.T.Cross, nagsiling sia:

"May duha ka mga katarungan kon nga dapatnaton higugmaon ang Dios: ang nahauna, tungodsang iya labing mataas nga katungdanan sa kalibu-tan; ikaduha tungod sang iya mahigugmaon kagmadali higugmaon nga kinaiya."

"May duha ka katarungan kon ngaa pasidunggannaton ang aton mga pangulo: una, tungod sang

168 1tJg-osowa1uly kag l'animoJoy

ila mataas nga katungdanan; ikaduha tungodsang ila kinaiya, kon ang ila kinaiya maayo ... ""May duha ka katarungan kon ngaa dapat pasi-dunggan ang aton ginikanan: una, tungod sang ilakatungdanan bilang manugtatap, pangulo kagmanughatag sang aton kinahanglanon; ikaduha,tungod sang ila gugma sa aton, kon ano man angmaayo sa ila; kag kon ano nga mga kaayohanang ginabuhat nila sa aton."

"Ang gugma nagalakip sang tanan nga katungdanannaton sa aton ginikanan. Indi naton mapasidung-gan ang aton ginikanan kon wala naton silaginahigugma, ukon indi naton sila mahimo higug-maon kon wala kita nagapasidungog sa ila."

Buhata Ini6. Basaha liwat ang listahan sang mga ka-

tungdanan sang kabataan nga yara sanahaunang bahin sining leksyon. Ta-pos isulat ang tatlo ka kabangdanan konngaa kinahanglan nga tahuron, pasidung-gan kag tumanon ang mga ginikanan.

,. 10 10. 'O ••••••••••• 10 ..

.. .. ....... 'O ........ 'O ........ 'O ...... 'O ..........

'O 'O 'O ..

7. Ano nga halimbawa ang ginhatag niJesus sa aton?

.......... 10 .

8. "Indi naton ang aton gini-kanan, kon wala naton sila .ukon indi naton sila mahimo hi-gugmaon kon wala kita .sa ila."

Mga Katungdanan sang Kabataan 169

BULIGAN ANG ILA MGA GINIKANAN

Magbulig sa sulod sang balay

Ang kabataan may katungdanan sa pagbulig sasulod sang balay. Samtang ang mga ginikanan ginalau mannga maghatag sang kinahanglanon sang mga kabataan,mahimo makig-ambit ang kabataan sa trabaho sa sulodsang balay. Dapat nila ini buhaton tungod kay bahinini sang pagtudlo sa ila. Ang bata nga magadaku ngawala sing responsibilidad sa sulod sang balay mangintamad kag mabudlayan nga mangita sang kuwartakon maghamtong na sia.

n _

Kon ang mga pamatan-on may trabaho kag maka-kita na sing kuwarta, kinahanglan magmalipayon silasa pagbulig sa mga galastohan sa panimalay mientrasnagapuyo sila sa balay sang ila ginikanan.

170 Pag-osawaJuzy kag PanimoJoy

Tatapon ang tigulang nga mga ginikanan

Kon magtigulang na ang imo mga ginikanan kagindi na makasarang magtatap sang ila kaugalingon singhusto, mapakita mo ang imo paghigugma kag pagpasala-mat sa tanan nila nga ginbuhat sa imo paagi sa pagtatapsa ila. Ihatag sa tigulang mo nga mga ginikanan angpinakamaayo nga masarangan mo.,:,

'~,

Dumdoma ang halimbawa ni Ginuong Jesus nga sangtagumatayon na sia sa krus, ginadumdom gihaponNiya ang Iya iloy kag gintugyan Niya ini sa pagtatapsang isa sa mga gintuton-an.

IMga Hulobaton 23:22. Pamatii ang imo amay nganagpakatawo sa imo, kag dili paghikayi ang imoiloy' kon tigulang na sia.

Buhata Ini

10. Paano bala mapakita sang mga kabataanang ila paghigugma kag pagtamud sa ti-gulang nila nga mga ginikanan?

Mga Katungdanan sang Kabataan 171

HIGUGMAON, PASIDUNGGAN KAGTUMANON ANG DIOS

Batonon si Jesus subong nga Manluluwas

Ang kabataan dapat magtuon sa paghigug-ma, sa pagpasidungog, kag pagtuman sa Diossamtang bata pa sila. Dapat nila batonon si Jesusbilang Manluluwas, kag indi na maghulat kontigulang na sila.

IManugwali 12: 1. Dumdoma man ang imoManunoga sa mga adlaw sang imo pagkapa-matan-on, sa wala pa mag-abut ang ma1autnga mga adlaw.

I Markos 10: 14. Tugoti ninyo ang kabataansa pagkari sa akon, kag dili sila pagdumi1ian.

Kon ang bata yara na sa husto nga kagu-langon kag nahibal-an na niya nga sia nakasala,kinahanglan sia maluwas. Kon ang mga gulangnga kabataan may pat-od nga pruweba nga nag-hinulsol sia, kinahanglan matugmawan sia. Masmaayo para sa isa ka bata ang magbaton kayKristo kon bata pa sia, tungod kay mas mabud-lay ang magtalikod sa kinaandan nga kabuhi konhamtong na.

Buhata IniII. San-o ang pinakamaayo nga tion para

sa isa ka bata nga batonon si Jesussubong Iya Manluluwas? .

Ngaa? .

172 AJg-osowohoy kag PanimoJay

Simbahan ang Dios

Ang "pagsimba" paagi sa pagpahibalo naton sangaton paghigugma sa Dios. Mahimo naton ini paagi sapagpangamuyo, sa pagpasalamat, kag sa pagsugid mo saiya nga nahigugma ka sa Iya. Mahimo ini paagi sa pagda-yaw mo sa Iya paagi sa kalantahon. Mahimo man ini saimo pagsimba kag pagpamati sang Iya mga Pulong, ukonpagtugot sa Iya nga maghambal sa imo paagi sa Iya Pulong.

Ang pagsimba nagalakip sang paghatag sa Diostungod nahigugma ka sa Iya kag buot magpakigbahin saIya. bulohaton.Subong nga ang iban naghatag agud ma-kakilala ka sa Dios, maghatag ka sang imo mga dulotagud makasugid ka sa iban tungod sa Iya.

Ang Biblia nagapakita sa aton nga ang Dios buotnga ang kabataan magpakigbahin sa pagsimba sa Iya.Dapat sila magpakigbahin sa pagsimba sang pami1ya sasulod sang balay. Kag kinahanglan mag-upod sila sa ilamga ginikanan sa balay sang Ginuo

2 Mga Cronicas 20:13. Samtang ang bug-os ngaJuda nagtindog sa atubangan sang Ginuo, upodsang ila mga magamay, sang ila mga asawa, kag sangila mga anak.

Madamo sa mga dungganon nga tawo sa Biblia na-katuon sa pagsimba kag pag-alagad sa Dios sang bata pasila. Ang iban sa ila amo si Moises, Daniel, Samuel kag Ti-moteo.

Mga Katungdanan sang Kabataan 173

Ang mga kabataan nag-upod sa ila mga ginikananagud makita kag mabatian si Jesus. Sa templo ang mgakabataan naghinugyaw sa pagdayaw kay Jesus. Sang na-ngakig ang mga relihiyoso nga pinuno sang templo, gin-pamangkot sila ni Jesus:

IMateo 21:16. Wala bala ninyo mabasahi, 'sa babasang kabataan kag sang mga nagasoso gin-aman moang himpit mga pagdayaw? '

174 Pag-asawohoy kag Panimoloy

Unahon ang ;Dios

Ang kabataan nga ginauna ang Dios makaambitsang pagpakamaayo sang Dios sa ila kabuhi.

IMateo 6:33. Apang pangitaa anay ninyo ang gin.harian sang Dios kag ang iya pagkamatarung, kagtanan ini nga butang idugang sa inyo.

Kon kis-a ang Kristohanon nga mga pamatan-onnga may mga ginikanan nga wala pa maluwas, magaatu-bang sang mabudlay nga problema. Ang Dios nagasilingdapat sila magpasidungog kag nagtuman sang ila ginika-nan. Ano ang dapat nila nga buhaton kon ginasugyotsila sang ila ginikanan nga magbuhat sang sala. Ano ay-han kon ginasugo sila nga mangawat? ukon magsimbasa mga dios-dios? ukon magpakigbahin sa mga kinaba-tasan nga malaw-ay? ukon magpakasal sa indi Kristoha-non?

Ukon, ano ayhan kon ginasugo sang ginikanan ngatalikdan sang bata ang iya pagtuo kay Jesu-Kristo? Maguntat bala sia sa pagpangamuyo kag pagbasa sang Biblia?Dapat bala niya tumanon ang iya ginikanan sa sining mgabagay?

Ang Apostol Pedro sa isa ka tion, nagpili kontumanon niya ang Dios ukon ang mga relihiyoso ngapangulo sang iya iglesia. Ang Pulong sang Dios angnagahatag sa aton sing gabayan kon may mga gamo.

I Mga Binuhatan 5:29. Kami kinahanglan mag-tuman sa Dios sang sa mga tawo.

Ang Dios labaw pa sa aton mga ginikanan kag kaybisan sin-o. Ginhatagan Niya ang aton mga ginikanansang katungdanan sa pagtuytoy sa aton. Basta kon

ang ginasugo nila sa aton maayo lamang, ginalaumansang Dios nga tumanon naton sila. Apang, kon ginasugonila kita sa pagbuhat sang malain, dapat unahon natonang Dios kag tumanon Siya sa baylo sang aton ginikanan.

May mga bataon nga mga Kristohanon nga gin-sikway sang ila ginikanan tungod ginbaton nila si Jesussubong Manluluwas. Ginpapatay sila sang ila mismo ngamga ginikanan apang ginbaton sila sang Dios sa Iyawalay katubtoban nga puloy-an.

Kon nagapamatok ang imo ginikanan sa imo gina-tuohan, kabigon mo sila nga may gugma kag pagtahudkag pangamuyoi sila. Ang pagdala mo sa imo kaugali-ngon, makadaug sa ila sa kay Cristo. Unaha ang Diosbisan kon ini mabudlay, kay buligan Niya ikaw adlaw-adlaw.

:Buhata Ini

15. Sin-o ang dapat mo nga tumanon konang imo mga ginikanan nga wala pamaluwas magamando sa imo sa pagbu-hat sa mga butang nga batok sa Dios?

16. Pangamuyoi ang mga Kristohanon ngakabataan nga nakilala mo nga may mgaginikanan nga wala pa maluwas. Panga-muyoi ang ila mga ginikanan.

17. Ipaanggid ang imo mga sabat sa mgasabat nga makita sa katapusan siningleksyon.

18. Sulati ang imo Rekord sang Bumoluthopara sa leksyon 10.

175

176 Pag-asawahay kag Panim%y

Leksyon 10 - Mga Sabat

Kon nakakuha ka sang 10 tubtob 11 ka husto nga mgasabat, markahi ang imo grado sang labing maayo; konang nakuha mo 8 tubtob 9, maayo. Ang 6 tubtob 7,nagakaigo. Kon ang nakuha mo manubo pa sa 6,basaha liwat ang leksyon.

1. Tahora ang imo amay kag ang imo iloy.

3. Mahimo sia mapa patay

4. Mangin maayo kag matinumanon ngapqmoluyo

6. Tungod nga sugo sang Dios, tungodkay sila ginikanan, tungod sa gugma

7. Nagmatinumanon sa dutan-on Niyanga mga ginikanan

8. Mapasidunggan, ginahigugma, naga-pasidungog

11. Kon sia bata pa. Samtang nagatuboang bata, mas mabudlay para sa iyaang magbaton kay Kristo.

12. Moises, Daniel, Samuel, Timoteo

15. Ang Dios.

Husto nga mga sabat .

Grado .