GLASNIK PKCG / februar 2012 - Privredna komora Crne Gore · GLASNIK PKCG / februar 2012 6 GLASNIK PKCG / februar 2012 Na C io N al N i b R e ND Projekat Privredne komore ,,Dobro iz

GLASNIK PKCG / februar 2012


[email protected]

3


www.pkcg.org

4 GLASNIK PKCG / februar 2012Iz

bo

rI

Na sjednici Skupštine Privredne komore Crne Gore, održanoj 2. marta 2012. godine, jednoglasno odluče-no da Velimir Mijušković, dosadašnji predsjednik Ko-more, ovu funkciju obavlja u narednom četvorogodi-šnjem mandatu. Skupštini prethodila sjednica Uprav-nog odbora Komore koja je održana 28. februara.

Skupština Komore ukazala povjerenje dosadašnjem predsjedniku

Velimir Mijušković izabran za predsjednika

Članovi Skupštine su bili jednoglasni u stavu da je vodeći Komoru tokom prethodne četiri godine, Velimir Mi-jušković postigao značajne rezultate, čineći ovu instituciju prepoznatljivim domom privrede, jasnih opredjeljenja i snage, koja apsolutno opravdava Zako-nom joj dato povjerenje da bude partner Vladi u kreiranju i vođenju ekonomske politike. Velimir Mijušković koji je naj-veći dio svog radnog vijeka proveo u pri-vredi, pokazao je izuzetan stepen senzi-biliteta za zahtjeve privrede, što je bio i razlog za dobijanje novog povjerenja.

Predsjednik je na Skupštini prezen-tovao plan rada za naredni četvorogodi-šnji mandat koncipiran u vidu smjerni-ca daljeg razvoja i jačanja Komore kao nosioca važnih poslova za privredu, i to: zastupanje i zaštita interesa člani-ca, snaženje partnerstva sa Vladom u procesima strukturnog prilagođavanja

privrede i unapređivanja ambijenta za poslovanje, iniciranje reformi propisa koji se odnose na privredu, intenzivi-ranje saradnje sa partnerskim komora-ma u cilju što kvalitetnijeg povezivnja domaćih privrednika sa partnerima iz okruženja, aktivnosti kojima će pri-vreda biti usmjerenija i spremnija za izvoz, rad na stvaranju novih i podiza-nju vrijednosti postojećih crnogorskih brendova daljim razvojem projekta ,,Dobro iz Crne Gore,, i zaživljavanjem projekta ,,Tradicionalne crnogorske vri-jednosti,, Podsticanje kulture kvaliteta, korporativnog upravljanja i društve-no-odgovornog poslovanja preduzeća, uključivanje privrednika posredstvom Komore u pregovaračke strukture Crne Gore sa Evropskom unijom, permanen-tno usavršavanje edukativnih programa i povećanje broja edukativnih aktivnosi sa ciljem stvaranja konkurentnog kadra,

povećanje broja projekta koji se finansi-raju od strane fondova EU, kojima se obezbjeđuje pomoć privredi, promocija Arbitraže kao olakšice privredi kod po-slovnih sporova, rad na dobijanju većeg broja javnih ovlašćenja, koja sada izdaju agencije ili druge budžetske institucije, ulaganje u infrastrukturu Komore u cilju približavanja svjetskim standardima.

Poseban osvrt Predsjednik je u svom izlaganju stavio na, u Komori već prepoznatu nužnost, sprovođenja ukupnih ekonomskih reformi u Crnoj Gori, koje bi uz drugačije strukturiranje privrede bazirano na domaćim resur-sima sigurno bilo osnov za privlačenje stranih investicija, koje su nam nužne. No, zarad ostvarenja tog cilja u Crnoj Gori je neophodno izgraditi kvalitetnu saobraćajnu infrastrukturu koja podra-zumijeva dobre unutrašnje veze, kao i vezu sa okruženjem. Sljedeći izuzetno važan preduslov na čije ostvarenje treba da budemo usmjereni je stvaranje naj-boljih uslova za poslovanje u regionu, a posebno kada su u pitanju energetika i turizam, budući da je to jedini način da valorizujemo resurse koje imamo u ovim oblastima, a koji su pretpostavka ekonomskom rastu. Problem, koji se za sada prepoznaje kao mentalitetski, a koji značajno ometa razvoj jeste odnos prema stranim investitorima, budući da kao društvo u cjelini emitujemo sliku u kojoj strani investitori, namjereni da rade u našoj zemlji, stvarajući dobit sebi, a prostor za rad i zaradu nama, nijesu

Velimir Mijušković

Sa sjednice Skupštine Privredne komore

GLASNIK PKCG / februar 2012 GLASNIK PKCG / februar 2012

[email protected]

5

Izb

or

Idobro došli. Iz tog razloga, Predsjednik je poručio da će Komora kao i do sada uložiti značajne napore da u saradnji sa Vladom pomogne stvaranju preduslova za intenzivan ekonomski razvoj Crne Gore.

Predsjednik Komore je i ovim po-vodom podsjetio na ono na što se iz ove institucije već neko vrijeme poručuje, a to je stav da Vlada mnogo veći primat daje socijalnim nego ekonomskim pi-tanjima. Rješavanje socijalnih pitanja jeste važno za svaku državu i društvo, ali se svakako mora izmjestiti iz resora ekonomije. Naime, ukoliko se na pravi način budemo bavili ekonomskim pi-tanjima, lakše će se rješavati i socijalna pitanja koja, mnogi na žalost, poistovje-ćuju sa ekonomskim.

Kada je o ovom segmentu riječ, viđenja sam da treba izmijeniti pravni okvir kojim se reguliše ekonomsko-socijalni dijalog. Stoga će se Komora u narednom periodu aktivno uključiti u proces izmjene institucionalnog okvira za ekonomsko-socijlni dijalog, koji bi obuhvatio predstavnike privrede, kao što je to slučaj u svim evropskim zemlja-ma. Budući da je Komora institucija koja posluje po principima komora jav-nog prava, što znači da privredu u njoj predstavljaju demokratskim putem bi-rani predstavnici, nastojaću da Komora ponovo zauzme primat u odlučivnju o

ovako kompleksnim pitanjima, nagla-sio je Predsjednik.

Zaključujući obraćanje Skupštini, Predsjednik je podsjetio privrednike na značaj Komore i njihovog aktivnog učešća u njenom radu i naglasio da je Privrednoj komori Crne Gore Zakonom dato da zastupa interese biznisa, promo-više ekonomiju i podstiče znanje koje je osnova svakog uspjeha, zato se osjeća-mo odgovornim, pred svim privredni-cima kao organizacija koja učestvuje u stvaranju socio-ekonomske slike našeg društva.

-Poštovani privrednici nastavljajući dosadašnji – zajednički način rada, kao jedini mogući put do prosperiteta pozi-vamo vas da i dalje budete aktivni u svo-joj asocijaciji kako bi domaća ekonomi-ja bilježila rast, jer je samo ekonomski rast garant boljeg života za sve, rekao je Mijušković.

Velimir Mijušković je sedamnae-sti predsjednik Privedne komore Crne Gore. O svojim prethodnicima rekao je da su svi oni izuzetne ličnosti i da su dali veliki doprinos razvoju ekonomije Crne Gore i Jugoslavije i kompanija i institu-cija u kojima su radili, o čemu govore i najveća državna i privredna priznanja koja su dobili za svoj rad.

Za člana Upravnog odbora Privre-dne komore izabran je Miroslav Vuk-čević, savjetnik u Odboru direktora

Pavle D. Radovanović izabran za Generalnog sekretara Komore

Na sjednici Skupštine Komore za generalnog sekretara jednogla-sno je izabran Pavle D. Radova-nović, koji je i u prethodne četiri godine obavljao ovu funkciju.

Na sjednici Upravnog odbora Komore, koja je održana 28. februara 2012. godine, utvrđeni su predlog Izvještaja o radu Privredne komore za 2011. godinu, predlog Izvještaja o finansijskom poslovanju i Odluke o utvrđivanju godišnjeg ra-čuna Komore za prethodnu godinu. Upravni odbor je Skupšitni komore predložio da za predsjednika Privre-dne komore u narednom mandatu izabere Velimira Mijuškovića.

Za Komoru i cjelokupnu poslov-nu zajednicu koju okuplja, pretho-dna godina je bila značajna budući da je privreda izabrala više od 600 svojih predstavnika u organe i tijela Komore sa mandatom od četiri go-dine. Brojne inicijative na tijelima i organima Komore su doprinijele stvaranju povoljnog poslovnog am-bijenta. Značajni kapaciteti stavljeni

su u funkciju realizovnja permanen-tnog zadatka - promocije i jačanja konkurentnosti domaće privrede, ocijenjeno je na sjednici.

U Komori su razmatrana brojna akta kojima se uređuje poslovanje privrede, a pripremljeno je i više analiza koje su sa posebnim uvaža-vanjem razmatrane od strane Vlade. Nastavljena je kampanja “Dobro iz Crne Gore”, a njen uspjeh je rezul-tirao pokretanjem sveobuhvatnijeg projekta „Crnogorske tradicionalne vrijednosti“.

U protekloj godini Privredna ko-mora je organizovala 25 foruma u Crnoj Gori i inostranstvu, na kojima je učestvovalo 1100 predstavnika do-maćih kompanija.

Uz to, sa osam sajmova, koje je Komora organizovala, privrednici dobili 300 visokih priznanja, što je

najbolja potvrda kvaliteta njihovih proizvoda.

Promociji cjeloživotnog učenja posvećena je velika pažnja, organi-zovana su 42 vida edukacije u koji-ma je učestvovalo 1300 predstavnika crnogorskih kompanija i institucija.

Upravni odbor jednoglasno je predložio Velimira Mijuškovića za predsjednika Privredne komore za naredni četvorogodišnji period, uz podsjećanje da je Velimir Mijušković crnogorskoj javnosti, a posebno pri-vrednoj, poznat kao uspješan ruko-vodilac u više kolektiva iz različitih privrednih grana, a njegovo bogato radno iskustvo, doprinos razvoju privrede i afirmaciji Privredne ko-more Crne Gore, preporučuju ga za najodgovorniju poziciju u instituciji koja zastupa interese cjelokupne cr-nogorske privrede.

Sjednica Upravnog odbora Privredne komore Crne Gore

Elektoprivrede Crne Gore. Takođe je izabran određeni broj članova odbora udruženja Komore.

Na sjednici Skupštine su usvojeni i Izvještaj o radu Privredne komore za 2011. godinu, Izvještaj o finansijskom poslovanju i Odluke o utvrđivanju go-dišnjeg računa Komore za prethodnu godinu.

Pavle D. Radovanović


www.pkcg.org

6 GLASNIK PKCG / februar 2012N

aC

ioN

alN

i bR

eN

D

Projekat Privredne komore ,,Dobro iz Crne Gore” je to-kom tri godine realizacije postao brend, prihvaćena oznaka kvaliteta u koju potrošači imaju povjerenje. o re-zultatima najnovijeg istraživanja javnog mnjenja u okvi-ru projekta ,,Dobro iz Crne Gore” i planovima realizaci-je projekta razgovaranao 24. februara 2012. godine na sastanku sa predstavnicima kompanija – nosilaca znaka ,,Dobro iz Crne Gore” i konferenciji za novinare. Prenosi-mo obraćanje ljiljane Filipović, potpredsjednice Komore sa press konferencije.

,,Dobro iz Crne Gore”

elitni crnogorski brendovi

Krajem 2008. godine Privredna komora je izvršila analizu bi-lansa poslovanja crnogorske pri-vrede sa inostranstvom. Uočena je nekonkurentnost privrede, vi-soka zavisnost od uvoza posebno u sektoru potrošnih dobara, što je imalo za posljedicu visoki robni deficit. Drugim riječima, uvozili smo mnogo više nego što smo iz-vozili, iako, po našem mišljenju, Crna Gora ima realne raspoložive i potencijalne resurse za mnogo pozitivnije bilanse. Istovremeno, uočen je krupan paradoks koji se ogleda u nezadovoljavajućoj pozi-ciji na domaćem tržištu proizvoda iz Crne Gore, čak i onih kao što su proizvodi crnogorske prehrambe-ne industrije, koji dobijaju najveća priznanja stručnjaka za kvalitet proizvoda na najuglednijim sajmo-vima u Evropi.

,,Dobro iz Crne Gore“ za proi-zvode vrhunskog kvaliteta

Uočavajući tu realan prostor za djelovanje, Komora je odlučila da pokrene aktivnosti na potpunijoj valorizaciji domaćih proizvoda i ukupnih potencijala, poboljšava-nju njihovog tržišnog učešća na domaćem i ozbiljnijem prodoru na inostrana tržišta. Jedan od oblika njihove materijalizacije predsta-vljalo je iniciranje i početak rea-

lizacije projekta “Dobro iz Crne Gore”.

“Dobro iz Crne Gore” predsta-vlja postupak brendiraja domaćih proizvoda i usluga koji za to pos-jeduju realan potencijal, koji se utvrđuje i provjerava u strogoj proceduri ispunjavanja kriteriju-ma natprosječnog kvaliteta. Cr-nogorski proizvodi i usluge takvog vrhunskog kvaliteta označavaju se kolektivnim žigom “Dobro iz Crne Gore”, zaštićenim u Zavodu za in-telektualnu svojinu. Kolektivni žig predstavlja garanciju posebnog kvaliteta proizvoda i usluge koje označava. Pravo korišćenja žiga do sada su stekla 73 proizvoda trinaest vodećih crnogorskih proizvođača.

Ciljevi projekta

Najopštiji cilj projekta je razvoj nacionalne ekonomije i unapređe-nje kvaliteta života u Crnoj Gori. Postizanje željenog konačnog re-zultata vezali smo za ostvarivanje ambicija u tri pravca, koji su isto-vremeno i osnovni uslovi za uspjeh projekta.

Prvi cilj i uslov je da se se pro-movišu i bolje valorizuju stečeni domaći razvojni potencijali: vrije-dnosti crnogorske privrede, istin-ski korporativni i robni brendovi i kvalitet koji već posjedujemo. U marketinškom smislu, za jednan

broj starijih firmi ili proizvoda riječ je o reafirmaciji, a za drugi, brojniji dio, radilo se promociji relativno novijih potencijala i tržišnih akte-ra.

Drugo, važan cilj projekta je da se afirmiše tržišna logika u praksi menadžmenta domaćih kompani-ja, te da se uspostave i ustale prin-cipi poslovanja na temeljima mar-ketinške filozofije.

Treće, da se na osnovama real-nih činjenica, bez manipulacija u različitim formama tzv. ekonom-skog patriotizma, koji najčešće generiše opasnost od pritiska na potrošače da kupuju domaće pro-izvode koji za njih nijesu najbolji izbor, a usput uljuljkuju domaće proizvođače u lažnim iluzijama da imaju zagarantovano tržište bez obzira na kvalitet poslovanja i brigu o interesima potrošača. Ali, posto-jao je i postoji realan prostor da se postigne, kroz proces objektivnog informisanja i fer promocije, rast svijesti domaćih potrošača o real-nom kvalitetu domaćih proizvoda i usluga, i u tom kontekstu poste-peno napuštanje i dalje žilavih pre-drasuda o navodnoj inferiornosti svega što je domaće u poređenju sa svim što je uvezeno. U marketin-škom smislu, ovaj proces imao je za cilj poboljšanje percepcije potroša-ča prema domaćem kvalitetu.

Ljiljana Filipović


[email protected]

7

Rezultati istraživanja Ispitivanje javnog mnjenja o projektu ,,Dobro iz Crne

Gore” i odnosu građana prema domaćim proizvodima je za potrebe projekta, krajem decembra 2011. godine, rea-lizovao CEED Consalting iz Podgorice.

U prethodne četiri godine uočeno je da potrošači preferiraju domaće proizvode – kazala je Slavica Niko-lić. Pored toga što je u porastu broj potrošača koji kupu-ju domaće proizvode, građani se češće odlučuju za pro-izvode izrađene na tradicionalan način. Kvalitet i cijena su im podjednako važni, a kupovinu najčešće obavljaju u supermarketima.

U 2011. godini, u odnosu na 2008.broj građana koji se odlučuju za kupovinu suhomesnatih proizvoda pro-izvedenih u Crnoj Gori povećan je 27,4 odsto, a od do-maćih proizvođača izdvajaju MI Goranović i Mesopro-met/ Franca.

Drugačija je situacija kod kupovine slatkog mlijeka, jer se ispitanici najčešće odlučuju za strane proizvode i to njih 50,6 odsto. Većina potrošača radije kupuje domaći sir i to kod individualnih proizvođača 55,3 odsto, a u supermarketima ovaj proizvod trguje 47 pro-cenata građana. Ispitanici više kupuju jogurt i kisjelo mlijeko proizvedeno u našoj državi i to u procentu 62,5, a najtraženiji su jogurt mljekara Lazine, Srna i Nika.

Što se vode tiče, podjednako se kupuju domaće i strane flaširane vode, a kod alkoholnih pića: raki-ja, vino i pivo ispitanici radije biraju naše proizvo-de, a od kompanija izdvajaju ,,13. jul – Plantaže” i Pivaru ,,Trebjesa”.

Četiri najprepoznatljivije kompanije, prema is-traživanju, su MI „Goranović”, ,,13. jul – Plantaže”, Pivara ,,Trebjesa” i MI “Franca“.

Većina građana je upoznata sa projektom ,,Do-bro iz Crne Gore”, a Privrednu komoru prepoznaju kao nosioca ovog projekta. Prema mišljenju ispita-nika kampanja će doprinijeti jačanju povjerenja u domaće proizvode i povećati proizvodnju. Istraži-vači su zaključili da su ostvareni i premašeni plani-rani ciljevi kampanje.

Na

Cio

Na

lNi b

Re

ND

izgradnja nacionalnog brenda

Dakle, na ovakvim osnovama, “Dobro iz Crne Gore” planiran je i do sada realizovan kao širi pro-jekt formiranja i izgradnje nacio-nalnog brenda koji se temelji na podršci, stimulaciji i razvoju po-jedinačnih korporativnih i robnih brendova. Drugim riječima, naci-onalni brend “Dobro iz Crne Gore” u početnim fazama gradio je svoj identitet zajedničkog, ili krovnog brenda, na visokokvalitetnim kor-

porativnim i robnim brendovima koje je označavao, da bi vreme-nom i sam postao brend koji sada uvećava brendovski potencijal i kvalitet svega što označava.

Tri godine za nama dovoljan su prostor za realne zaključke, sagledavanje ostvarenih dometa i kvalitetno planiranje budućih po-teza. Ocjene onoga što je urađeno i planove za budućnost temeljimo na najobjektivnijim i najpouzda-nijim pokazateljima: redovnim istraživanjima javnoga mišljenja,

stavova i preferencija potrošača, rađenim po najpouzdanijim, sa-vremenim metodama. To smo ra-dili krajem svake godine, počev od 2008.

Rezultati istraživanja nam daju za pravo da zaključimo da je tokom tri godine realizovanja pro-jekta “Dobro iz Crne Gore” postao realan brend, prihvaćena oznaka kvaliteta u koju velika većina po-trošača ima povjerenje.


www.pkcg.org

8 GLASNIK PKCG / februar 2012N

aC

ioN

alN

i bR

eN

D

Imamo dosta kompanija koje nude kvalitet za evropu

Projekat ima ambiciju da podrži, afirmiše i stvori šansu, a ne da vrši supstituciju poslovnih funkcija kom-panija čiji proizvodi nose oznaku. Oni koji su u projektu “Dobro iz Crne Gore” uočili poslovnu priliku, koji su imali znanja i umijeća da je iskori-ste ne zapostavljajući svoje redovne poslovne i marketinške aktivnosti u iščekivanju da im neko drugi obezbi-jedi uspjeh na tržištu postigli su puni uspjeh i u okviru ovog projekta. Oni koji od okruženja traže dobar ambi-jent i uklanjanje nepotrebnih poslov-nih barijera, kojima trebaju podsticaji i prilike da pokažu svoj kvalitet, a ne netržišna favorizovanja, oni su potvr-dili kvalitet i najvisočije su pozicioni-rani u svijesti domaćih potrošača. To su istinski crnogorski brendovi, jer taj status im daje tržište i potrošači, a ne lična shvatanja i samoocjenjivanja.

Mi smo ohrabreni ovakvim rezul-tatima i ponosni na kvalitet onoga što naši proizvođači mogu da stvore.

Akcenti

Prema posljednjem istra-živanju, između 72 i 75 odsto ukupnih potreba crnogorskog tržišta za prerađevinama od mesa, pokrivaju domaći proi-zvodi – kazao je Đorđije Go-ranović, vlasnik Mesne idu-strije Goranović iz Nikšića. Naša kompanija je, prema rezultatima istraživanja, naj-prepoznatljiviji brend u Crnoj Gori, što je velika čast i želio bih da u državi bude sve više prepoznatljivih kompanija. Svi koji se bave proizvodnjom u Crnoj Gori su na prvom mjestu i nadležne institucije treba da podstiču razvoj ovih kompanija. U zemlji imamo resurse da ostvarimo još bolje rezultate posebno u proizvo-dnji zdrave hrane, ljekovitog bilja, a imamo i prepoznatljiv kvalitet, istakao je Goranović.

Sigurni smo da u Crnoj Gori postoji još mnogo kompanija koje mogu da ponude kvalitet za Evropu i u sektoru proizvoda i u sektoru usluga. Uvjereni smo da će u budućnosti, tržišni uspje-si i ugled sadašnjih nosilaca znaka, koji su se na tržištu i u našem privre-dnom sistemu ustalili kao svojevrsni klub elitnih crnogorskih korporativ-nih brendova – biti snažan podsticaj i brojnim drugim kompanijama da postignu kvalitet koji će im omogućiti ulazak u najviši rang crnogorske pri-vrede. Rang kvaliteta za Evropu. Jer, od pet najviše rangiranih brendova u svijesti potrošača, četiri su kompanije sa pravom korišćenja kolektivnog žiga “Dobro iz Crne Gore”.

Prema rezultatima istraživanja - 91,3 odsto građana smatra da je pro-jekat koristan i da ga treba nastaviti. Zato će težište projekta u narednom periodu biti usmjereno na postepeni zajednički nastup na domaća i ino-strana tržišta, kao i širenje aktivnosti na nacionalnom brendiranju kroz projekat Tradicionalne crnogorske vrijednosti.


[email protected]

9

DN

eV

NiK

Da li će saniranje posljedica nevremena negativno uticati na crnogorsku ekonomiju, hoće li trebati do-datno zaduživanje države u ove svrhe, koji će sek-tori pretrpjeti najviše štete i da li bi država trebala da obezbjedi pomoć privrednicima? Na ova pitanja Mina business zatražila je stav Privredne komore Crne Gore.

Velimir Mijušković, predsjednik Komore za Minu business

Pomoći privredi da sanira štete

Vremenske nepogode na teritoriji Crne Gore, zbog kojih je 11. februara uvedeno vanredno stanje, a odlukom Skupštine Crne Gore ukinuto 27. 2. 2012., ostavilo je posljedice na ekomo-miju naše države. Predsjednik Komore Velimir Mijušković uvjeren je da po-moć države privrednicima neće izostati. Pitanje je samo koji vid pomoći će biti najcjelishodniji za privredu i za državu. Da li će se pribjeći davanju određenih subvencija, direktne nov-čane pomoći ili na drugi način, nije moguće odlučiti do sagledavanja konačne štete, rekao je Mijušković. Predsjednik je ocijenio da će posljedice nevremena sigurno negativno uticati

na crnogorsku ekonomiju, a najviše na poljoprivrednu proizvodnju, šumar-stvo i drvopreradu, saobraćaj, velike industrijske sisteme i turizam, kao privredne grane koje su već u proble-mima zbog loših vremenskih uslova. Štete koje je nevrijeme izazvalo na objektima jednog broja preduzeća i za čije saniranje i ponovno po-kretanje procesa poslovanja će biti potreban značajan iznos novca, ali i vremena, rekao je Mijušković. Zbog neprohodnosti puteva, kako je naveo, nije bilo moguća nabavka sirovi-ne neophodne za rad velikog broja pro-izvodnih kompanija, kao ni isporučiva-nje već proizvedene robe trgovcima.

Sve to je uslovilo značajan pad po-slovnih aktivnosti, a postojao je i pro-blem sa neizvjesnošću obezbjeđivanja svih potrošača električnom energijom, zbog čega su Ministarstvo ekonomije i Elektroprivreda, uputili za ove prilike, opravdan apel za smanjenje potrošnje struje, podsjetio je Mijušković.

On je dodao da će se to najviše odra-ziti na poslovanje velikih sistema, ocje-njujući da je takav apel bio jedini mo-gući čin u nepogodama koje su zadesile Crnu Goru.

Očekuje da će državne instituci-je biti dodatno angažovane na polju obezbijeđivanja dodatnih sredsta-va za saniranje nastalih posljedica. Predsjednik Komore je saopštio da je nesporno da će to zahtijevati dodatna sredstva pored ostalog i iz budžeta Crne Gore.

S obzirom na to da još uvijek nije moguće imati konačan negativan saldo i ukupan iznos utvrđene štete, nezahval-no je davati pretpostavke da li će država morati pribjeći dodatnom zaduživanju za te namjene, objasnio je Mijušković.

Šteta u stakleničkoj proizvodnji, nastala usljed vremen-skih nepogoda, biće utvrđena ovih dana, dok je štetu na poljoprivrenim gazdinstvama na sjeveru moguće utvrditi tek kada okopni snijeg.

Vremenske nepogode

Nevrijeme koštalo agrar

Imali smo velike štete na objekti-ma, stočnom fondu i na putnoj infrastrukturi, saopštio je ministar poljoprivrede i ruralnog razvoja, Tarzan Milošević.

Prema njegovim riječima, vre-menske nepogode neće uticati na stakleničku proizvodnju koja poči-nje tek od 15. marta.

Dosta se govori u javnosti da plasteničke proizvodnje nema, ona je samo u jednom dijelu koja se odnosi na spanać, salatu i blitvu

uništena. Prava staklenička proi-zvodnja, koja se odnosi na papriku i paradajz, počinje tek 15. marta, nadam se da ćemo do tada uspjeti da prekrijemo plastenike koji nije-su urušeni, objasnio je Milošević. Mislim da ćemo skorije početi sa tim aktivnostima tako da se to neće osjetiti na tržištu Crne Gore.

Procjena je da će biti potrebno 250 do 300 hiljada kvadrata folije da se pokrije šteta. Međutim posto-je štete i na objektima kompanija

Goranović, Javorak kao i na stakle-niku Đukanovića koje, kada bi se sabrale, imaju milionski iznos.

Većina vlasnika nijesu osigurali tu proizvodnju, plastenike i objek-te, rekao je Milošević.

On je rekao da je preko 300 hi-ljada eura uplaćeno u budžet za pomoć koji će zajedno sa novcem koji dolazi iz zemalja okruženja i Evropske unije omogućiti da se ublaže štete nevremna.

Plastenik pod snijegom


www.pkcg.org

10 GLASNIK PKCG / februar 2012

Saradnja Svjetske banke i Privredne komore

istraživanje investicione klime u našoj državiPrvi put u Crnoj Gori sprovodi se detaljno istraživanje o percepciji investicione klime. ovo istraživanje realizuje Svjetska banka u saradnji sa Privrednom komorom.

Cilj istraživanja je prikupljanje informacija i stavova o investi-cionoj klimi u Crnoj Gori, koji će pomoći Svjetskoj banci pri razvi-

DN

eV

NiK

janju novih politika i programa za unapređivanje zaposlenosti i eko-nomskog rasta. Istraživanje će biti sprovedeno od 15. marta do 15. aprila

2012. godine, a Privredna komora od svojih članica, privrednih društava očekuju punu saradnju. Očekujem se aktivno ucešče članstva Komore na identifikovanju prepreka rastu i većoj produktivnosti posebno va-žnim u uslovima nepovoljnog i ne-izvjesnog međunarodnog poslovnog okruženja.

Svjetska banka je ovakvu vrstu istraživanja sprovela i sprovodi u više od 90 zemalja. Detaljne infor-macije o pokazateljima dobijenim iz ovakvih istraživanja možete naći na web-stranici Svjetske banke: http://www.enterprisesurveys.org.

Prikupljanje informacija garan-tuje potpunu anonimnost, a rezul-tati ce biti predstavljeni jedino u ku-mulativnom obliku.

Nakon prikupljanja svih podata-ka i njihove obrade od strane Svjet-ske banke, završni izvještaj će biti podijeljen svim učesnicima Vladi i javnosti. U njemu ce biti sažeti glavni nalazi za Crnu Goru, data po-ređenja sa pokazateljima u sličnim ekonomijama, te preporuke za spro-vođenje daljih reformskih koraka. Ova poređenja su se ranije pokazala kao djelotvoran instrument za spro-vođenje daljih reformi.

budućnost eura nije ugrožena i pored teškoća sa koji-ma se suočava zajednička evropska valuta, ocijenjeno je na sastanku predstavnika Centralne banke Crne Gore i njemačke bundesbanke.

Posjeta predstavnika Centralne banke bundesbanci

biće očuvana stabilnost eura

Na sastanku, organizovanom u okvi-ru posjete delegacije CBCG Bun-desbanci, saopšteno je da će ekonomski jake članice eurozone nastaviti da pre-duzimaju neophodne mjere za očuva-nje i stabilnost zajedničke valute.

Iz CBCG su naveli da su tokom pos-jete razmijenjena mišljenja o aktuelnoj ekonomskoj situaciji, kao i očekivanji-ma o budućnosti eura.

Tokom posjete delegacije CBCG koju je predvodio guverner Radoje Žu-gić, dogovoreno je potpisivanje memo-

randuma o tehničkoj saradnji sa Bun-desbankom, koji podrazumijeva nasta-vak podrške crnogorskom regulatoru u sprovođenju njegove politike.

Bundesbanka je pokazala spre-mnost da pruži punu podršku CBCG, saopštili su iz te institucije.

Predstavnici Bundesbanke i CBCG su kazali i da su zadovoljni dosada-šnjom saradnjom, a dogovorene su i aktivnosti čija je realizacija planirana u ovoj godini.

Predstavnici CBCG su posjetili i

Muzej novca Bundesbanke i upoznali se sa načinom njegovog funkcionisanja i organizacijom, piše Mina business.

Ocijenjeno je da će iskustva Bun-desbanke i u ovom segmentu biti vrlo značajna za Muzej novca CBCG, čije se otvaranje na Cetinju planira za dan CBCG 11. aprila ove godine.

Sjedište Svjetske banke u Vašingtonu

Bundes banka


[email protected]

11

bA

NK

Ar

St

VoKomercijalne banke ne najavljuju niže kamatne stope

Skupo kreditiranje privredeVisoke kamatne stope na kredite komercijalnih ba-naka, koji bi trebalo da doprinesu razvoju malih i srednjih preduzeca, će i u buduće ostati na visokom nivou, kako u Crnoj Gori, tako i u zemljama u okruže-nju, kaže ivan Saveljić, potpredsjednik Komore.

Kao rezultat pojave krize koja je u Crnoj Gori otpočela krajem 2008., a eskalirala u 2009. godini, između osta-log, pojavio se I problem raspoloživosti I uslova pod kojima su dostupna kreditna sredstva koja se od strane bankarskog sektora usmjeravaju prema privredi Crne Gore.

Naime, banke su nakon prvog tala-sa krize uspjele da konsoliduju svoje bilanse, ali se u dijelu daljih plasmana ponašaju jako restriktivno, smanjujući time rizik budućih ulaganja. Na taj na-čin usložnjavaju poziciju privrede, koja se I sama nalazi u uslovima otežanog privređivanja, pa joj je potrebna doda-tna finansijska podrška.

Potpredsjednik Privredne komore Ivan Saveljić je kazao da je ovo realnost koja se dešava ne samo u Crnoj Gori, nego i u mnogim zemljama okruženja i razvijenim ekonomijama svijeta. Trenu-tna situacija, kako je rekao, ne pogodu-je ni bankama ni privredi, a prostor za poboljšanje poslovanja jednih i drugih je ograničen spoljnjim i unutrašnjim faktorima.

Jedan broj visokorazvijenih zapa-dnoevropskih država je radi prevazila-ženja ove situacije posegao za mjerama državnog intervencionizma i, poku-šavajući da situaciju riješi povećanjem tražnje koja bi pokrenula zamajac pri-vrednih tokova, ‘upumpao’ ogromne količine novca kroz bankarske kanale. To je dovelo do trenutnog rasterećenja u funkcionisanju ekonomije, ali i du-goročnog zaduživanja i neizvjesnosti ostvarivanja pozitivnih efekata po toj osnovi - objasnio je Saveljić i dodao da ne postoji opšteprihvaćeni stav o je-dnom rješenju.

Kada je Crna Gora u pitanju, s ob-zirom na to da koristimo tuđu valutu i

nemamo emisionu funkciju, kao i na činjenicu da nemamo razvojne finansi-jske institucije, koja bi mogla da pomo-gne određenim segmentima privrede da lakše prebrode krizni period, mi ne posjedujemo instrumentarij koji bi iole ozbiljnije mogao uticati na ekonomski ambijent u ovoj sferi - kazao je Saveljić.

Problemi su počeli pojavom kri-ze krajem 2008., a eskalirali su u 2009. godini, kada se, kako je kazao Saveljić, pojavio i problem raspoloživosti i uslova pod kojima su dostupna kreditna sred-stva koja banke usmjeravaju prema pri-vredi Crne Gore.

Banke su nakon prvog talasa krize uspjele da konsoliduju svoje bilanse, ali se u dijelu daljih plasmana ponašaju jako restriktivno, smanjujući tako rizik budućih ulaganja. Na taj način usložnja-vaju poziciju privrede koja se i sama na-lazi u uslovima otežanog privređivanja, pa joj je potrebna dodatna finansijska podrška - kazao je Saveljić. Ako se upo-redi stanje bankarskog sektora i uslovi pod kojima se plasiraju sredstva privredi u okruženju sa situacijom u Crnoj Gori, Saveljić je kazao da se može uočiti da su i kamatne stope za investicione kredite MSP u zemljama u okruženju približno iste.

Kamate se kreću od osam do 13 odsto na godišnjem nivou. Ove stope su ma-nje, ukoliko se radi o dijelu kredita koje subvencionišu države usmjerenim na podsticanje proizvodnje i izvoza, i izno-se od četiri do šest odsto - kazao je on.

Saveljić je objasnio i da prilikom donošenja ocjene o povoljnosti sred-stava namijenjenih investiranju u MSP, nominalni iznos kamatne stope nije jedina bitna stavka. Banke posluju u skladu sa svojom poslovnom politikom, koja se mijenja u zavisnosti od njihovih

mogućnosti i situacije na tržištu koji odreduju uslove po kojima one izdaju kredite.

Neke banke daju nižu nominalnu kamatnu stopu, ali se ostale komponen-te kredita određuju na način da banka bude dodatno zaštićena od rizika, a što poskupljuje korišćenje kredita. Banke, recimo, različito određuju visinu mini-malnog ucešća klijenta u investicionom kreditu, minimalni i maksimalni iznos kredita, rok otplate i grejs period, a u ci-jenu kredita ukjučuju i troškove obrade kredita koji se kreću od 1do 2,2 odsto i vezuju se za eurbor na period od šest do osam mjeseci - kazao je on. Uz kom-binaciju tih parametara, kako je rekao, teško je izvući zaključak u kojoj od ze-malja u okruženju je najpovoljnije uzeti bankarski kredit za investiranje i razvoj MSP.

Činjenica je da ti uslovi ni kod jedne od ovih zemalja nijesu povoljni. Ako uzmemo u obzir i da su i kreditni rej-tinzi zemalja u okruženju isti ili slični, sa negativnim prognozama za dogledno vrijeme, jasno je da se u bliskom perio-du ne može očekivati bitnije poboljšanje uslova kreditiranja, a time ni povoljniji ekonomski ambijent za poslovanje pri-vrede, kako kod nas, tako ni kod zemalja regiona - kazao je Saveljić.

Ivan Saveljić


www.pkcg.org


Sjednica odbora udruženja malih i srednjih preduzeća i preduzetnika

biznis zone – razvojna šansaNa sjednici odbora udruženja, održanoj 27. februara 2012. godine, predstavljeni su programi podsticaja razvoja MSP na lokalnom nivou, razmatrana je infor-macija o poslovnom ambijentu za rad MSP i usvojen je Izvještaj o radu odbora u 2011. godini.

Podstaknuti činjenicom da lo-kalne uprave značajno utiču na kreiranje poslovnog ambijenta za rad malih i srednjih preduzeća i da se izvjestan broj ograničenja poslovnog ambijenta nalazi na tom nivou odlučivanja, ukazano je na pravce mogućeg djelovanja i primjere pozitivne prakse. Pred-stavljene su i aktivnosti na dono-šenju lokalnih strateških planova razvoja, kao i „Plan razvoja biznis zona“ koji je Vlada Crne Gore usvojila u maju 2011. godine.

Ministarstvo ekonomije je u saradnji sa lokalnim upravama, definisalo lokacije za razvoj bi-znis zona, a sa Investiciono ra-zvojnim fondom bira najkonku-rentnije biznis zone i definiše kreditne linije za podršku razvo-ja biznis zona na tim područjima. Usvajanjem Zakona o finansira-nju lokalnih samouprava ukinu-

Ko

Mo

RS

Ke

aK

tiV

No

St

i

ti su određeni nameti kao što je firmarina, porez na potrošnju (pića) i sl. S druge strane, posle-dnjih dvije do tri godine uvede-na su neka nova opterećenja kao što je npr. naknada o korišćenju kategorisanog i nekategorisanog puta, koja se odnosi na prilaz ko-mercijalnom objektu.

Najčešće biznis barijere sa ko-jima se privrednici susrijeću na lokalnom nivou su: složene pro-cedure potrebne za započinja-nje biznisa; netransparentnost postupka licenciranja (dobijanja dozvola za rad); rad inspekcija na lokalnom nivou; neujednačen sistem i visina komunalnih taksi i naknada; neusklađenost pro-pisa na opštinskom i državnom nivou; nedostatak detaljnih ur-banističkih planova i dr.

U informaciji o poslovnom ambijentu za rad MSP, prezenti-

rane su aktivnosti institucija koje kreiraju poslovni ambijent za rad MSP i aktivnosti Vlade definisane Pretpristupnim ekonomskim pro-gramom za Crnu Goru 2011-2014, Smjernicama ekonomske politike za 2012 i prioritetnim aktivnosti-ma ministarstava u 2012. godini, u dijelu vezanom za sektor MSP. Posebna pažnja je posvećena i re-alizaciji akcionih planova za 2011. godinu, Strategije za razvoj MSP 2011-2015 i Strategije za podsti-canje konkurentnosti na mikro nivou 2011-2015.

Na sjednici je usvojen Izvještaj o radu Odbora za 2011. godinu.

Unapređenje poslovnog ambijenta na lokalnom nivou

U cilju unapređenja poslov-nog ambijenta na lokalnom nivou, uočava se potreba za usvajanjem programa olakšica kojima bi se pri-vukli investitori da ulažu u razvoj biznis zona. U pitanju su olakšice u dijelu plaćanja komunalnih ili drugih naknada, oslobađanje od plaćanja poreza na nepokretnosti za objekte u okviru biznis zone na određeni vremenski period, povolj-nije cijene zakupa ili kupovine pro-stora u biznis zonama, definisanje povoljnog modela privatno-javnog partnerstva i infrastrukturno opre-manje biznis zona. Biznis zone treba da imaju precizno regulisan pravni okvir i menadžmente koji promovišu razvojne mogućnosti i potencijale zona. Radi pojednosta-vljenja i ubrzanja administrativnih procedura predloženo je formira-nje „one-stop shop“ u opštinama. Potrebno je aktivno uključivanje malih i srednjih preduzeća u fazi izrade strateških planova razvoja lokalnih uprava i razvoja biznis zona.

Detalj sa sjednice Odbora


[email protected]

13

odbor udruženja poljoprivrede, prehrambene i duvanske industrije

Potreban razvojni agro budžetNa sjednici odbora udruženja poljoprivrede, pre-hrambene i duvanske industrije Privredne komore Crne Gore, koja je održana 24. februara 2012. godine, analizirano poslovanje agrara u 2011. godini, razgova-rano o predstojećem Sajmu hrane u budvi, pokrenu-ta je inicijativa za formiranje grupacije vinogradara i vinara i usvojen Izvještaj o radu odbora.

Sektor proizvodnje hrane ima važnu ulogu u ekonomiji Crne Gore, što potvrđuje njegovo visoko učešće u ukupnom BDP. Prema po-dacima MONSTAT-a, posljednjih godina ovaj sektor u bruto društve-nom proizvodu učestvuje sa oko 13,5% (poljoprivreda 7,4% a pre-hrambena industrija sa oko 6%).

Primarna poljoprivredna pro-izvodnja u Crnoj Gori posljednjih godina bilježi rast od 3%-3,5%. Stočarstvo ima najveći ekonomski značaj, pa je zato u u centru pa-žnje agrarne politike. Suficit u pro-izvodnji ostvaren je kod jagnjećeg mesa, a porasla je i proizvodnja ži-vinskog mesa u ovoj godini za preko 4,5 puta. U biljnoj proizvodnji do-miniraju: proizvodnja povrća, zatim grožđa, krompira, voća, maslina, dok je proizvodnja žitarica na veo-ma niskom nivou.

Razvoj crnogorske prehrambene industrije evidentan je poslije 2000. godine. Investiralo se u nove pogo-ne, tehnologiju i u značajnoj mje-ri je modernizovana proizvodnja. Produktivnost i higijensko stanje se unapređuju, ali bez dodatnih i većih intervencija ta industrija ne

može izdržati konkurenciju pri otvaranju tržišta. Prema podacima MONSTAT-a, učešće prehrambe-no-prerađivačke industrije u struk-turi industrijske proizvodnje u 2011. godini iznosio je 9,3 %. U odnosu na 2010. godinu agroindustrija bilje-ži pad od 2%.

Uvoz poljoprivredno-prehram-benih proizvoda u 2011. godini izno-sio je 438,8 mil. eura, ( povećanje u odnosu na 2010. god. za 8%) a izvoz je iznosio 52,3 mil eura, (povećanje za 12,5%). Povećan je izvoz povrća, suhomesnatih proizvoda, konzer-viranih proizvoda, keksa i vina. Po-većan je uvoz živih životinja, ribe, mlijeka, voća, brašna, pšenice, jakih alkoholnih pića, voda, stočne hrane i dr. Međutim, mora se naglasiti da je povećanje uvoza uzrokovano ne samo većim količinama uvezenih proizvoda nego i zbog značajnih po-remećaja u cijenama proizvoda koje Crna Gora ne proizvodi, ali mora da uvozi.

Zemlje CEFTA-e dominiraju u ukupnoj robnoj razmjeni poljopri-vredno-prehrambenih proizvoda sa inostranstvom, jer u izvozu učestvu-ju sa 79,25%, a u uvozu sa 63,34%.

Crna Gora je krajem prošle godi-ne potpisala Protokol o pristupanju Svjetskoj trgovinskoj organizciji. U ovoj godini očekuje se otvaranje pregovora sa Evropskom unijom, a početkom godine stupila je na snagu potpuna liberalizacija u trgovini sa Albanijom i Moldavijom ( u okviru CEFTA-e). Sporazumi o slobodnoj trgovini sa Ukrajinom i EFTA-om počeće takođe sa primjenom u ovoj godini. Očekuje se i da »inovirani« sporazum sa Ruskom Federacijom stupi na snagu u prvoj polovini 2012. godine i da se završe pregovori sa Kazahstanom i Bjelorusijom.

Prilikom razmatranja Informa-cije članovi Odbora su naveli i pro-bleme vezane za sporu naplatu po-traživanja i istakli da mjenica, nije sigurno sredstvo naplate. Istaknut je i problem u vezi sa Zakonom o akcizama u dijelu primjene niže ak-cize za gasna ulja koja koriste pre-hrambena preduzeća. Kao biznis barijera u poslovanju navedeno je i neosnovano svrstavanje privrednih društava kao naručioca po Zakonu o javnim nabavkama. Predstavnici mesne industrije su istakli problem vezan za dobijanje saglasnosti od strane veterinarske inspekcije Ruske Federacije za izvoz na rusko tržište, jer smatraju da su se dva važna pre-duzeća iz ove oblasti „Niksen trade“ i „Martex“, koji su nosioci znaka „Dobro iz Crne Gore“, morali naći na spisku odobrenih objekata za izvoz. Članovi Odbora ukazali su i na veoma mali iznos sredstava koja se odvajaju za poljoprivredu iz Bu-džeta ( oko 1%) i koji bi mogao stvoriti dodatne probleme za ispu-njenje zahtjeva koje će tokom pro-cesa pridruživanja tražiti Evropska Unija od crnogorske poljoprivrede. Poljoprivredna i prehrambena in-dustrija suočavaju se i sa postoja-njem necarinskih barijera prilikom izvoza, kao i visokim kamatama na kredite.

Ko

Mo

RS

Ke

aK

tiV

No

St

i

Članovi Odbora poljoprivrede


www.pkcg.org


odbor udruženja saobraćaja

Nova regulativa u saobraćajuSjednica odbora udruženja saobraćaja Privredne komo-re Crne Gore, održana je 23. februara 2012. godine, na kojoj je razmatrana informacija o poslovanju u oblasti saobraćaja u 2011. godini, a predstavljeni su i prijedlozi Zakona o obaveznom osiguranju u saobraćaju, Zakona o željeznici i Zakona o bezbjednosti saobraćaja na pute-vima.

Informacija o poslovanju u oblasti saobraćaja u 2011. godi-ni, urađena je na bazi podata-ka iz MONSTAT-a i izvještaja privrednih društava za 2011. godinu. Saobraćaj učestvuje sa 9,6% u strukturi BDP-a. Sektor saobraćaja zapošljava 7,4% od ukupnog broja zaposlenog sta-novništva Crne Gore, a u 2011. godini prosječan broj zaposle-nih (12.107) u ovoj grani privre-de je manji za 3,5% u odnosu na prosjek iz 2010. godine. Pros-ječne bruto zarade u sektoru saobraćaja iznosile su 945 eura što predstavlja rast od 1,1% u odnosu na 2010. godinu. Zara-de u ovoj grani privrede veće su 30,9% u odnosu na nacionalni

prosjek. Broj prevezenih putni-ka u vazdušnom saobraćaju (1,25 miliona) je porastao za 4,4%, u drumskom (6,2 miliona) i po-morskom ostvaren (69 hiljada) je približno isti nivo kao u 2010. godini, dok je u željezničkom saobraćaju (692 hiljade) broj putnika manji za 8,3% u odnosu na 2010. godinu. Prevoz tereta je u padu u svim vidovima sa-obraćaja. U željezničkom saob-raćaju (1,1 milion tona) bilježi-mo pad od 13,4%, u drumskom saobraćaju (1,2 miliona tona) 32,2%, u pomorskom saobraćaju (280 hiljada tona) 36,5% i vaz-dušnom saobraćaj (1,1 hiljada tona) 41,5%.

Pomoćnik direktora Agenci-je za nadzor osiguranja Nataša Raičević, obrazložila je osnov-ne odredbe prijedloga Zakona o obaveznom osiguranju u sao-braćaju. Članovi odbora su po-krenuli inicijativu za organizo-vanje okruglog stola na kojem bi se razmatrali detalji ovog zako-na. Plan je da u radu okruglog stola učestvuju predstavnici privrednih društava, predstav-nici Agencije za nadzor osigura-nja, predstavnici osiguravajućih društava i predstavnici resornih ministarstava.

Na sjednici je takođe bilo govora o nacrtu Zakona o želje-znici, kojeg je prisutnima pred-stavila koordinatorka za želje-znički saobraćaj Ministarstva saobraćaja i pomorstva Danije-la Đorić.

Prijedlog Zakona o bezbje-dnosti na putevima, obrazložio je asistent na Mašinskom fakul-tetu Univerziteta Crne Gore Mi-lanko Damjanović.

Na sjednici su razmatrane aktivnosti na formiranju gru-pacija. Pavle D. Radovanović, generalni sekretar Komore je saopštio da je dobijena sagla-snost predsjednika za formira-nje Grupacije za drumski pre-voz putnika, pa je potrebno da Odbor udruženja saobraćaja, u skladu sa Statutom, na narednoj sjednici donese potrebna akta. Gospodin Jovan Patić, iz pre-duzeća MIB export iz Nikšića, predložio je da se formira Gru-pacija za drumski prevoz tereta. Nakon sjednice Odbora udruže-nja za saobraćaj, održana je jav-na rasprava o Nacrtu zakona o izmjenama i dopunama Zakona o lukama.

Ko

Mo

RS

Ke

aK

tiV

No

St

i

Detalj sa sjednice Odbora


[email protected]

15

Ko

Mo

RS

Ke

aK

tiV

No

St

iodbor udruženja trgovine

lokalne dažbine opterećuju poslovanjeteme sjednice odbora udruženja trgovine Privredne komore Crne Gore, koja je održana 21. februara 2012. godine, bile su analiza poslovanja u oblasti trgovine u 2011. godini, takse, doprinosi i naknade u Glavnom gra-du Podgorica i izvještaj o rada odbora udruženja trgovi-ne za 2011. godinu.

U cilju unapređenja postojećeg i lakšeg planiranja budućeg po-slovanja, na osnovu podataka o pro-metu, zaradama, zaposlenosti, kao i razultata istraživanja sprovedenog među privrednim subjektima, na sjednici su analizirana privredna kre-tanja u sektoru trgovine tokom 2011. godine.

Budući da privrednici koji poslu-ju u sektoru trgovine saopštavaju da visoke komunalne takse, doprinosi i naknade na lokalnom nivou predsta-vljaju biznis barijeru, i da veliki pro-cenat privrednih subjekata iz ovog sektora posluje na teritoriji Podgo-rice, razmatrane su takse, doprinosi i naknade na nivou Glavnog grada Podgorica. Posebna pažnja bila je usmjerena na vrste i visinu lokalnih komunalnih taksi; visinu, način obra-čunavanja i plaćanje članskog dopri-nosa Turističkoj organizaciji Opštine Podgorice, kao i na naknade za kori-šćenje opštinskih i nekategorisanih puteva na teritoriji Glavnog grada Podgorice. Cijeneći potrebu za objek-tivnim sagledavanjem mogućnosti za otklanjanje ovih barijera poslovanju u raspravi su učestvovali i predstavni-ci Glavnog grada Podgorica Miomir Jakšić, sekretar Sekretarijata za finan-sije i Borivoje Marić, direkor Uprave lokalnih javnih prihoda. Oni su sa-opštili da je politika Glavnog grada koncipirana tako da ne predstavlja biznis barijeru za valjane privredne djelatnosti i istovremeno ne ugrozi javnu funkciju koju ima.

Tema sjednice bio je i Izvještaj o radu Odbora udruženja trgovine u

2011. godini. Pored četiri sjednice Od-bora na kojima su razmatrane teme od značaja za privredna društva u sektoru trgovine, aktivnosti Odbo-ra tokom prethodne godine bile su usmjerene na: uvođenje standarda i unapređenje integralnog sistema kva-liteta; na edukaciju i inovaciju znanja za kadrove u trgovinskoj djelatnosti i na poslovno povezivanje i promociju privrede kroz brojne poslovne foru-me i sajmove u zemlji i inostranstvu.

Nakon analize poslovanja u sekto-ru trgovine i razmatranja predloženih tema zaključeno je da:

Lokalne komunalne takse koje se naplaćuju za korišćenje panoa, bilborda i drugih reklama, a koje pri-vrednici postavljaju na svojim poslov-nim objektima, su visoke, neprecizno određene i opterećuju poslovanje. Stoga je potrebno izmijeniti Zakon o lokalnim komunalnim taksama ko-jim je propisana mogućnost uvođe-nja takse za korišćenje reklamnih panoa i bilborda, posebno imajući u vidu činjenicu da za plaćanje ovih taksi privredni subjekti ne dobijaju nikakvu uslugu od strane lokalne sa-mouprave.

Politikom Glavnog grada Podgo-rica nijesu predviđene nikakve ola-kšice za početnike u biznisu, kada je pitanju plaćanje taksi, naknada i doprinosa. U cilju podsticanja predu-zetništva i razvoja biznisa u Glavnom gradu predloženo je uvođenje olakši-ca i oslobođenja za novoosnovane privredne subjekte u prve dvije godi-ne poslovanja.

Članski doprinos, koji privre-dni subjekti na teritoriji Podgorice, plaćaju Turističkoj organizaciji op-štine Podgorica su visoki. Pored toga, metodologija obračuna ovih doprino-sa je neadekvatna jer se kao osnovica za obračun uzima obim ostvarenog prihoda (visoke prihode često prate i visoki rashodi), što nije realni poka-zatelj uspješnosti poslovanja privre-dnog subjekta. Ukazano je na potre-bu izmijene opštinskog propisai koji uređuje ovu oblast u dijelu metodolo-gije i visine članskog doprinosa.

Obračun taksi za odlaganje ko-munalnog otpada, za koji je osnovica površina poslovnih objekata, stvara previsoke troškove i barijere poslo-vanja privrednim subjektima u sek-toru trgovine, posebno privrednim društvima koja se bave uvozom au-tomobila. Način obračuna ovih taksi ne odražava stvarnu vrijednost i obim pružene usluge. Ukazano je na potre-bu izmjene načina obračuna taksi za odlaganje komunalnog otpada, što će biti uzeto u obzir prilikom donošenja novog Zakona o komunalnim djela-tnostima koji je u pripremi.

Na tržištu rada postoji nedostatak kadra mesara i farmaceuta za kojima postoji izražena tražnja od strane pri-vrednih društava u sektoru trgovine.

Promet u trgovini u 2011. godini, pre-ma podacima MONSTAT-a, iznosio je 1.044,9 miliona eura, što je za 20,5% više u odnosu na prethodnu godinu. Ostvaren je najveći promet u posljednjih šest godina, i u poređenju sa prometom iz 2006. godine bilježi rast od 44,3%.

Promet u trgovini 2006 – 2011

U sektoru trgovine, tokom 2011. godi-

ne, u prosjeku je bilježen promet od 87,0 miliona eura na mjesečnom nivou. Naj-više se trgovalo u avgustu kada je promet iznosio 117,8 miliona eura, a najmanji to-kom januara 66,7 miliona eura.

Bruto zarade u sektoru trgovine su po-rasle za 6,1% u odnosu na 2010. godinu i u prosjeku su iznosile 471 euro. U decem-bru 2011. godine, ovaj sektor je zapošljavao 37.630 zaposlenih što je 1,8% više u odno-su na uporedni period.


www.pkcg.org


Dragan ivančević, predsjednik odbora turizma Privredne komore

Crna Gora na turističkoj mapi svijetaJedan od najznačajnih zadataka crnogorske ekonomije je kako povećati učešće domaćih prozvoda u crnogorskom turističkom proizvodu. Što se predstojeće sezone tiče prvi pokazatelji su dobri, jer smo ugovorene kapacitete, do pri-je par nedelja, prodavali bolje nego prošle godine. Udruže-nje njemačkih putničkih agencija odlukom da svoj kongres održi u Crnoj Gori poručuje da je Crna Gora kvalitetna turi-stička destinacija sa ozbiljnim potencijalima za razvoj.

tU

RiS

tiČ

Ka

201

2. G

oD

iNa

Na pitanje kako (pr)ocjenjuje ovogodišnju zimsku turi-stičku sezonu i kakvi su rezul-tati u poređenu sa prethodnom, Dragan Ivančević, predsjednik Odbora udruženja turizma Pri-vredne komore Crne Gore i di-rektor hotela Queen of Mon-tenegro kaže da treba sačekati tačne podatke od NTO. S obzi-rom na vremenske uslove teško je procijeniti što je rezultat naših napora a šta “više sile”. U svakom slučaju treba iskoristi-ti to što će snijega biti skoro do maja, ističe Ivančević.

Glasnik: Što možemo očeki-vati od predstojeće ljetnje turističke sezone? Mnogi tu-ristički poslenici su optimisti, najavljuju prihode od milijar-du eura.

D. Ivančević: Ja sam ubi-jeđen da je turizam i u prošloj godini ostvario promet od mi-lijardu eura ali je to skriveno u sivoj zoni. Mi godinama poku-šavamo da natjeramo državu da se ozbiljnije pozabavi ovom rak ranom turizma u cjelini i nada-mo se da ćemo najzad u tome postići značajniji rezultat. A što

se predstojeće sezone tiče tačno je da su prvi pokazatelji dobri. Ugovoreni kapaciteti su se do prije par nedelja prodavali bolje nego prošle godine. Onda je do-šlo do zastoja, nadamo se zbog lošeg vremena. Loša vijest je i da je Nekerman stornirao svoja dva planirana čarter lanca na Tivat. Svi naši kvalitetni kapaciteti su i u prošlim sezonama bili maksi-malno popunjeni tokom jula i avgusta, tako da pred i podsezo-na odlučuju o rezultatu sezone.

Glasnik: S obzirom na Vaše za-vidno iskustvo u poznavanju naše, ali i inostrane turističke djelatnosti, kako bi okarakte-risali crnogorski turizam da-nas?

D. Ivačević: Crnogorski turi-zam je u raskoraku, po naški re-čeno “raspečen” između velikih želja i objektivnih mogućnosti, dobrih planova razvoja i loše re-alizacije, politike na državnom i lokalnom nivou i značaja koji turizam ima za državu i odnos države prema turizmu. Država se ponaša kao škola u kojoj se vodi računa prvenstveno o lošim đacima, a dobri će se već nekako snaći. Možda bi bilo bolje da se

Dragan Ivančević

Hotel Queen of Montenegro


[email protected]

17

tU

RiS

tiČ

Ka

201

2. G

oD

iNaponeki loš i problematičan đak

isključi iz škole u cilju boljeg uspjeha škole u cjelini.

Glasnik: Kako privući investi-cije za gradnju hotela sa 4 i 5 zvjezdica i kako povećati kon-kurentnost našeg turističkog proizvoda na inostranom tr-žištu?

D. Ivančević: Cilj svake in-vesticije je profit. Trenutna eko-nomska situacija u svijetu je ta-kva da se u bliskoj budućnosti ne predviđa značajniji privredni rast pa samim tim ni rast inve-sticija. Cijena nekretnina je u konstantnom padu dok cijena novca raste. U ovakvim uslovi-ma teško je očekivati da će neko uložiti novac u gradnju hotela visoke kategorije kod nas, kad je cijena građevinskog zemlji-šta, komunalija, energije, raznih poreza i doprinosa veća nego u konkurentnim destinacijama, a profitna stopa u hotelijerstvu ispod kamatne stope. Cijene hrane i ostalog su takođe veće, jedino nam je cijena radne snage konkurentna ali to je nedovolj-no da bi neko uložio najmanje 30-40 miliona eura koliko bi ko-štala gradnja jednog hotela viso-ke kategorije. Ako želimo inve-sticije moramo prihvatiti uslove koji važe na drugim destinaci-jama, a to znači jeftino ili be-splatno građevinsko zemljište, jeftine komunalije, mali porezi, energenti po beneficiranim ci-jenama i sl. Bojim se da u ovom trenutku naša država i lokalne samouprave nijesu spremne na takve za nas radikalne poteze, pa sam pesimista kad su u pita-nju investicije u našu hotelsku industriju.

A što se konkurentnosti na-šeg turističkog proizvoda tiče kad su u pitanju smještajni ka-paciteti, kvalitet destinacije, cijene van pansiona i izletnički program, mi smo konkurentni, no sve to se potire zbog loše sa-

obraćajne dostupnosti i visokih cijena avio prevoza.

Glasnik: Što možete reći o ci-jenama turističkih uslga za predstojeću ljetnju sezonu? Da li cijene odgovaraju kvali-tetu usluge?

D. Ivančević: Ako sam na prethodno pitanje odgovorio da su cijene naših hotela konkuren-tne onda to znači da cijena od-govara kvalitetu i da gost dobija adekvatnu vrijednost za plaće-nu uslugu. Cijene za narednu sezonu su uvećane uglavnom za procenat inf lacije jer nažalost zbog visokih troškova prevoza do naše destinacije cijena paket aranžmana (to prvenstveno za-nima goste) je visoka u odnosu na konkurenciju i nema prosto-ra za značajnije povećanje cije-na hotelskih usluga. Međutim, ako uporedimo samo kvalitet naših hotelskih usluga sa onima u okruženju za povećanje cijena bi bilo prostora.

Glasnik: Nesporno je da za produžetak sezone imamo određene preduslove, ali je neophodno odraditi još mno-go toga da bi imali dužu tu-rističku sezonu? Koje je aktiv-nosti potrebno realizovati na ovom planu?

D. Ivančević: Osnovni pre-duslov za produženje sezone je da iz našeg rečnika izbrišemo izraz “glavno”. Kod nas je uvijek najvažniji samo onaj “glavni” i ono što je “glavno”, svi se trude oko “glavnoga” a za ostalo kako bude. Pa da se dogovorimo ili da glavna sezona traje od 1. januara do 31.decembra ili da se iz rečni-ka izbriše riječ “glavna”. Šalu na stranu, mnogo nam je važan, da ne kažem i važniji, gost u aprilu od onoga u avgustu. I zato ako ništa drugo, a ono ne treba da ga dočekamo sa bagerima, zatvo-renim vratima na većini lokala, prljavim plažama i raskopanim putevima.

Glasnik: Turizam kod nas ima strateški privredni značaj. Ka-kva je uloga države kad je ra-zvoj turizma u pitanju?

D. Ivančević: Kad sam prije više od trideset godina počeo da radim u turizmu važilo je da je turizam “lokomotiva razvoja Crne Gore”. Mijenjali smo maši-novođe ali lokomotiva nikako da krene kako treba. Da li je do ma-šinovođe, lokomotive ili pruge? Ja mislim više do mašinovođe i pruge jer takva lokomotiva ne-gdje drugo mnogo bolje vozi. Država prije svega treba da obez-bijedi redovno održavanje pruge


www.pkcg.org


tj. da obezbijedi infrastrukturu i zakonsku regulativu povoljnu za razvoj turizma i da obezbijedi gorivo po najpovoljnijim uslovi-ma. Turistička privreda i lokalna samouprava treba da vode raču-na o voznom redu i upravljanju lokomotivom, a sve na osnovu unaprijed pripremljenih i usvo-jenih planova. Naša lokomotiva je nešto stariji model ali se može još uvijek remontovati da ispu-ni zahtjeve sadašnjeg vremena. Remont treba raditi u hodu jer nema vremena za gubljenje, za-kasnimo li sa remontom ode voz. Da bi remont uspio potrebni su rezervni djelovi. Nekih na lage-ru imamo nedovoljno a nekih i previše. Nedostaju nam kvalite-tni hotelski kapaciteti od 3,4,5 zvjezdica a imamo previše kapa-citeta u hotelima nižih kategori-ja i privatnom smještaju. Država i lokalna zajednica moraju da nađu načina da fiskalnom poli-tikom stimulišu vlasnike hotela nižih kategorija da investiraju u poboljšanje standarda i dobija-nje više kategorija kao i da obez-bijede povoljnije uslove za gra-dnju hotela visokih kategorija. Tu već ima pozitivnih primjera.

Imamo ogromu rezervu u smještajnim kapacitetima u tzv. privatnom smještaju, privatnim stanovima, sobama i apartmani-ma. Ti kapaciteti, pogotovu oni koji su izgrađeni zadnjih godi-na, zadovoljavaju po kvalitetu evropske standarde ali se veo-ma slabo i veoma kratak period koriste, a uz to su glavni gene-rator sive ekonomije u turizmu. Ne znam iz kog razloga, jer ne mogu da nađem ni jedan koji je racionalan, da država i lokalna zajednica uporno izbjegavaju da tu uvedu red i to kako u sop-stvenu tako i u korist vlasnika. Da bi se takvi kapaciteti mogli plasirati na tržište, kroz posto-jeće kanale prodaje, mora prije svega država, a i lokalna zaje-dnica, prvo evidencijom, a po-tom standardizacijom, da uradi

kategorizaciju koja mora biti po evropskim standardima. Nakon toga slijedi zakonska regulativa kojom se uređuje plasman ta-kvih kapaciteta, da bi se obez-bijedila kontrola tokova novca tj.da se sklone dileri sa ulice. Iako je ovo naizgled veoma ko-mlikovano ustvari je jako pro-sto i jeftino. Za one upućenije u problem, a takvih je u turizmu značajan broj, to je “topla voda” i potrebna je samo dobra volja i jasno opredjeljenje države i lo-kalnih zajednica da bi se to u toku jedne godine i realizovalo.

Glasnik: U Crnoj Gori će ove godine biti održan značajan skup – kongres njemačkih pu-tničkih agencija, što je šansa da promovišemo turističku ponudu kod najpoželjnije tu-rističke klijentele u Evropi? Koliko bi ovo moglo da po-mogne da se njemački turisti ,,presele“ u Crnu Goru?

D. Ivančević: Ne treba tro-šiti riječi o tome koliko je ovaj skup značajan za pozicioniranje našeg turizma, i to ne samo na njemačkom tržištu. Ne daj Bože da se svi Njemci, koji putuju na godišnje odmore u inostran-stvo, presele u Crnu Goru. Mi nažalost imamo adekvatnih ka-paciteta da smjestimo samo hi-ljaditi dio, ali ovo je investicija

za budućnost i na ovaj način se Crna Gora zvanično vraća na tu-rističku kartu svijeta. Odlukom da održi svoj kongres u Crnoj Gori udruženje njemačkih pu-tničkih agencija poručuje da je Crna Gora kvalitetna turistička destinacija sa ozbiljnim poten-cijalima za razvoj.

Glasnik: Što bi željeli da ko-mentarišete, u vezi sa temom, a nije obuhvaćeno pitanjima?

D.Ivančević: Jedan od naj-značajnih zadataka crnogor-ske ekonomije je kako povećati učešće crnogorskih prozvoda u crnogorskom turističkom proi-zvodu. Da bi se to ostvarilo tre-ba raditi na poboljšanju kvalite-ta i standardizaciji crnogorskih proizvoda. Kada ovo kažem mi-slim prije svega na poljoprivre-dne proizvode kao i ostale pro-izvode koje je moguće plasirati turističkoj klijenteli koja pos-jećuje Crnu Goru. Ostvarenjem ovog cilja crnogorska turistička ponuda bi bila puno bogatija i prepoznatljivija, a turizam i hotelijerstvo bi izvršili osnovni zadatak zacrtan strategijom ra-zvoja Crne Gore, a to je da bude-mo potrošači naše proizvodnje, a ne tuđe i time obezbijedimo da se svi naši kvalitetni proizvodi izvezu unutar naše države Crne Gore.

tU

RiS

tiČ

Ka

201

2. G

oD

iNa


[email protected]

19

Crna Gora i SaD: vazdušni saobraćaj

Sporazum o otvorenom nebuSporazum o vazdušnom transportu između vlada Crne Gore i Sjedinjenih američkih Država potpisan je krajem februara u Podgorici.

Sporazum su potpisali ministar saobraćaja i pomorstva Andrija Lompar i ambasador SAD-a Sju Kej Braun /Sue K. Brown/.

Predstavnici dvije države istakli su da se nadaju da će Sporazum pospješi-ti saobraćajne veze SAD i Crne Gore.

Pošto je Crna Gora malo tržište Sporazum predviđa da se avio sao-

FoK

US

braćaj može obavljati i preko trećih država. Crna Gora nije dovoljno veliko tržište da bi na komercijalnoj osnovi privukla nekog operatera iz SAD. Nije-su velike ni druge države u okruženju pa smo se dogovorili da avio prevozni-ci u obje države mogu dolaziti i preko treće, kazao je Andrija Lompar.

U saopštenju Ministarstva se navo-

di da se Sporazum potpisuje kako bi se prevoznicima u vazdušnom saobraća-ju omogućilo da putnicima i špediteri-ma ponude različite opcije usluga.

Ambasadorka SAD je kazala da je Crna Gora 105. država koja je sa SAD potpisala Sporazum o otvorenom nebu. Ona je naglasila da će ovaj ugo-vor otvoriti nove mogućnosti i po-spješiti trgovinske veze i mogućnost putovanja između dvije države. Isto tako će otvoriti i vrata drugih krajeva prema Crnoj Gori i SAD.Moj cilj je da povećam broj američkih firmi koje po-sluju u Crnoj Gori, nadam seda će ovaj ugovor tome pomoći, rekla je Sju Kej Braun.

Sporazum predviđa da jedna država ima avio linije u drugoj i od nje prema drugim državama, tako da bi Montene-groeairlines, pravno, mogao da uspo-stavi liniju između dva grada u SAD, ili od njih prema nekoj drugoj državi. Sporazum ima za cilj da se podstaknu prevoznici u vazdušnom saobraćaju da razviju i primijene inovativne i kon-kurentne cijene.

Potpisivanje ugovora o izvozu Fiatovih automobila proizvedenih u kragujevačkoj fabrici preko luke bar je bitan događaj za luku jer vraća transport automobila, što će imati veliki značaj za crnogorsku ekonomiju.

Fiatovi automobili

Izvoz preko Luke bar

Predstavnici Luke Bar, logističke kompanije ,,Logicar,, i italijanske brodarske kompanije ,,Grimaldi,, potpisali su ugovor o izvozu Fiatovih automobila proizvedenih u kraguje-vačkoj fabrici preko Luke Bar.

Ugovor su potpisali izvršni di-rektor ,,Luke Bar,, Slobo Pajović, vlasnik ,,Logicara,, Erih Kosuta i menadžer ,,Grimaldija,, Manlio Morika.

Tim dokumentom je predviđeno

da izvoz iz Kragujevca preko Bara počne u junu, a prve godine bi treba-lo da bude transportovano 30 hiljada automobila.

Premijer Igor Lukšić, koji je prisustvovao ceremoniji potpisi-vanja ugovora, rekao je da je to bi-tan događaj za Luku Bar jer se u nju vraća transport automobila, što će imati i direktan i indirektan značaj za crnogorsku ekonomiju. Bitan je prije svega zbog dodatnog

pozicioniranja Luke, koja postaje naša infrastrukturna okosnica, uz prugu koju ćemo remontovati do lje-ta, pojasnio je Lukšić.

On je novinarima rekao da vje-ruje da ćemo u budućnosti imati još bolje rezultate u pretovaru roba nakon nalaženja strateškog partnera za Kontejneski terminal i Generalne terete, kao i realizacije planiranih investicija u Luci odnosno nabavke nove opreme, kazao je Lukšić.

Detalj sa potpisivanja Sporazuma


www.pkcg.org


Globalna ekonomija zavisi od pouzdanih mjerenja koja ne predstavljaju tehničke barijere trgovini. Me-trologija je osnova svih naučnih istraživanja i predsta-vlja veoma važan segment nacionalne infrastrukture kvaliteta.

Prof. dr Vanja asanović, direktorica Zavoda za metrologiju Crne Gore

Pogrešna mjerenja su najskuplja

Mjerenja su prisutna u ljudskom društvu od davnina i utiču na sve aspekte aktivnosti ljudi. Globalna ekonomija zavisi od pouzdanih mje-renja koja ne predstavljaju tehničke barijere trgovini. Ekvivalentnost eta-lona, kao i demonstriranje prihva-tljivog nivoa usaglašenosti sa odgo-varajućim standardima omogućava upoređivanje sprovedenih mjerenja u različitim državama.

Mjerenja sa poznatim stepenom nesigurnosti su osnova industrijskog upravljanja kvalitetom i povećanja vrijednosti i kvaliteta proizvoda.

Metrologija je osnova svih nauč-nih istraživanja. Praćenje promjena temperature, klimatskih promjena, registrovanje seizmičkih aktivnosti, astronomija itd., ne mogu se zamisli-ti bez mjerenja. Pomjeranje granica mogućeg i dokumentovanje rezulta-ta dobijenih naučnim istraživanjem podrazumijeva postojanje efikasnih mjernih uređaja, kaže prof. dr Vanja Asanović u odgovoru na naše pitanje zašto je metrologija izuzetno važna za privredu i nauku.

Glasnik: Što možete reći o metrolo-giji u Crnoj Gori. Da li smo prepo-znali značaj metrologije?

V. Asanović: Metrologija predsta-vlja veoma važan segment nacionalne infrastrukture kvaliteta. Vlada Crne Gore je 14. septembra 2006. godine, osnovala Zavod za metrologiju koji ostvaruje, čuva, održava i usavršava državne etalone i obezbjeđuje me-trološku sljedivost. Ovoj ustanovi su prethodile Kontrola mjera i dragocje-nih metala i Centar za metrologiju.

Kompleksna mreža usluga, do-bavljača i komunikacija od kojih svi zavisimo, oslanja se na metrologi-

ju. Otuda, održavanje pouzdanog, međunarodno prepoznatog mjernog sistema koji podstiče kompetitivnost i inovacije predstavlja kontinuiranu aktivnost.

Glasnik: Što je neophodno uraditi za unapređenje razvoja metrolo-gije u našoj državi? Veoma je bitna i saradnja državnih, naučnih i pri-vrednih institucija na ovom planu.

V. Asanović: Razvoj metrologije podrazumijeva kontinuirano obez-bjeđenje opreme, adekvatnih labora-torijskih uslova, učešće u međunaro-dnim projektima, obuku, poboljšanje mjernih i kalibracionih mogućnosti Zavoda za metrologiju.

U cilju poboljšanja usluga koje pruža, Zavod za metrologiju sarađuje sa državnim, naučnim i privrednim institucijama. Sporazum o saradnji je potpisan sa Privrednom komorom Crne Gore, Mašinskim fakultetom, Institutom za standardizaciju i Akre-ditacionim tijelom Crne Gore. Zavod sarađuje sa predstavnicima različi-tih inspekcija u vršenju nadzora nad prometom, ugradnjom, upotrebom, održavanjem i popravkom mjerila. Na Mašinskom fakultetu u Podgorici organizovane su postdiplomske ma-gistarske studije – smjer Kvalitet, koje omogućavaju usavršavanje iz oblasti metrologije.

Glasnik: Predstavite Zavod za me-trologiju Crne Gore.

V. Asanović: Aktivnosti Zavoda za metrologiju su veoma komple-ksne, mada su mnogima nevidljive ili nedovoljno jasne. Ipak, bez njih se ne može zamisliti trgovina, kao važan segment ekonomske stabilnosti, niti

zaštita potrošača, pravilan obračun, neophodan kvalitet hrane i vode, mo-nitoring životne sredine, dijagnostika i liječenje, vrijednost i pouzdanost usluga, itd. Zavod obezbjeđuje me-trološku sljedivost, ostvaruje, čuva, održava i usavršava etalone Crne Gore, kontroliše zakonska mjerila, sprovodi metrološku kontrolu i kon-trolu predmeta od dragocjenih meta-la i predstavlja Crnu Goru u međuna-rodnim i regionalnim metrološkim organizacijama.

Glasnik: Koji su prioriteti u radu Zavoda u ovoj godini i naravno u narednom periodu?

V. Asanović: Građanima Crne Gore je neophodno omogućiti da ra-čune za vodu, struju, telefon, plaćaju na osnovu potrošnje koju prikazuje ovjereno mjerilo, da im se u ordina-cijama mjeri krvni pritisak manome-trima koji su „prošli kontrolu“, odno-sno koji su ispitani i ovjereni, da je hrana koju kupuju bila uskladištena na odgovarajućim temperaturama, da se bebe u ordinacijama mjere na ovjerenim vagama, itd. U oblasti za-konske metrologije u tom smislu na-stavićemo sprovođenje preventivnih i zaštitnih mjera. Posebno bih istakla da ćemo započeti ovjeravanje mano-metara za mjerenje krvnog pritiska, kao i kontrolu prethodno upakovanih

iNS

tit

UC

iJe

Vanja Asanović


[email protected]

21

proizvoda. Planiramo i akreditivanje naših laboratorija. Budući da Zavod za metrologiju sprovodi i kontrolu predmeta od dragocjenih metala u Crnoj Gori, u narednom periodu će se sprovesti i mnogobrojne aktivnosti u skladu sa novom legislativom iz ove oblasti.

Glasnik: Uspostavljanje jedinstve-nog sistema mjerenja važan je se-gment razvoja svake države zbog zaštite potrošača, života i zdravlja, životne sredine, opšte bezbjedno-sti i zaštite prirodnih resursa. Ko-mentar.

V. Asanović: Ljudi koji svako-dnevno koriste rezultate mjerenja iz oblasti zakonske metrologije ne mo-raju da budu metrološki stručnjaci, jer država preuzima odgovornost za vjerodostojnost mjerenja koja uti-ču na transparentnost ekonomskih transakcija, zdravlje i bezbjednost ljudi. Da bi se to postiglo, neopho-dno je uspostaviti jedinstveni sistem mjerenja, odnosno organizovati veo-ma kompleksne aktivnosti u državi: ostvarivanje, čuvanje i usavršavanje državnih etalona, uspostavljanje metrološke sljedivosti, kontrolisanje zakonskih mjerila koja treba da ga-rantuju korektne rezultate mjerenja u radnim uslovima, tokom čitavog perioda upotrebe i u okviru zadatih dopuštenih grešaka.

Glasnik: Evropska unija, potencira važnost jačanja infrastrukture kva-liteta u Crnoj Gori kao značajnog procesa na putu priključenja zaje-dničkom unutrašnjem tržištu. Da li smo harmonizovali legislativu na području metrologije sa direktiva-ma Evropske Unije i stvorili druge preduslove u ovoj djelatnosti ne-ophodne za uključivanje Crne Gore u evropske integracije?

V. Asanović: Članom 77 Spora-zuma o stabilizaciji i pridruživanju između Evropskih zajednica i njiho-vih država članica i Crne Gore, pred-viđeno je da će Crna Gora preduzeti neophodne mjere kako bi postepeno postigla usaglašenost s tehničkim propisima Zajednice i evropskom metrologijom.

Usklađivanje crnogorskog zako-

nodavstva sa legislativom Evropske unije, predstavlja aktivnost koja se kontinuirano sprovodi. Transpono-vane su direktive koje se odnose na kontrolu prethodno upakovanih pro-izvoda i boca kao mjernih posuda, a pripremljeni su i nacrti propisa kojim će se transponovati direktiva koja se odnosi na vage sa neautomatskim funkcionisanjem i direktiva o mjer-nim instrumentima.

Glasnik: Zavod za metrologiju Crne Gore je od 7. juna 2011. godi-ne, punopravni član EURAMET-a (Evropskog udruženja Nacional-nih metroloških instituta). Članovi smo i drugih međunarodnih orga-nizacija? Kojih? Kakva je saradnja sa njima?

V. Asanović: Zavod za metrolo-giju je dopisni član OIML-a (Među-narodne organizacije za zakonsku metrologiju) od novembra 2007. go-dine. OIML obezbjeđuje članicama uputstva za definisanje nacionalnih i regionalnih zahtjeva koji se odnose na proizvodnju i upotrebu mjerila koja se upotrebljavaju u zakonskoj metrologiji.

U januaru 2009. godine, Zavod za metrologiju je postao pridruženi član WELMEC-a (Evropska kooperacija u zakonskoj metrologiji). Ciljevi WEL-MEC-a su: razvijanje međusobnog povjerenja između organa za zakon-sku metrologiju u Evropi, usklađiva-nje aktivnosti u zakonskoj metrologi-ji, kao i razmjena informacija između zainteresovanih strana. WELMEC savjetuje Evropsku komisiju i Savjet u vezi sa primjenom i daljim razvojem relevantnih metroloških direktiva, tako da praćenje rada WELMEC-ovih radnih grupa omogućava informacije značajne za usklađivanje nacional-nog zakonodavstvo za legislativom Evropske unije.

Crna Gora je postala pridružena članica CGPM-a odnosno Generalne Konferencije za tegove i mjere, 1. av-gusta 2011. godine. Pridruženo član-stvo CGPM-u omogućilo je da Zavod za metrologiju 19. oktobra 2011. go-dine, potpiše CIPM MRA odnosno CIPM Aranžman o međusobnom pri-znavanju. Potpisivanjem CIPM Aran-žmana o međusobnom priznavanju obezbjeđuju se uslovi za međusobno

priznavanje sertifikata o kalibraciji i mjerenjima koje izdaju nacionalni metrološki instituti država članica i tako se potpomaže postupak uklanja-nja tehničkih barijera trgovini.

Glasnik: Često se kaže da je za metrologiju u Crnoj Gori posebno važna regionalna metrološka or-ganizacija EURAMET (regionalna metrološka organizacija Evrope) Zašto?

V. Asanović: Zavod za metrolo-giju koji ostvaruje, čuva, održava i usavršava državne etalone ispunio je neophodne kriterijume za punoprav-no članstvo u EURAMET-u: usposta-vljena metrološka sljedivost, rezultati postignuti u međulaboratorijskim poređenjima i projektima organizo-vanim u okviru EURAMET-a, kao i učešće u radu tehničkih komiteta

EURAMET-a. U okviru EURAMET-a, definišu se zajednički ciljevi i progra-mi, planiraju se i izvršavaju zajednič-ki istraživački projekti. Mnogobrojne obuke za zaposlene iz Zavoda za me-trologiju, kao i mogućnost učešća u evropskim istraživačkim projektima posebno su značajni za Zavod i nje-gov dalji razvoj.

Glasnik: Vaša poruka, kad je o me-trologiji riječ.

V. Asanović: Mjerenja su skupa, ali su pogrešna mjerenja još skuplja.

iNS

tit

UC

iJe


www.pkcg.org

22 GLASNIK PKCG / februar 2012IN

Ve

St

ICIj

e

Za potrebe Montesol projekta obezbjeđena su sred-stva u visini od jedan milion dolara, koja su predviđe-na za subvenciju kamatne stope na kredite za fizička lica za ugradnju solarnih sistema. Javni poziv za izbor distributera i instalatera solarnih sistema otvoren do 15. aprila.

Zelena ekonomija

Javni poziv za Montesol projekat

Sektor za energetsku efikasnost Mi-nistarstva ekonomije objavio je javni poziv za izbor kvalifikovanih distribute-ra i instalatera solarnih sistema za do-maćinstva u sklopu projekta Montesol.

Ovo će biti drugi tender koji se or-ganizuje u sklopu projekta, a koji ima za cilj izbor kvalitetnih i renomiranih firmi koje posluju u tom tržišnom segmen-tu. Ponude će uključivati instalaciju kompletnog solarnog sistema i usluge servisiranja tokom garantnog perioda, saopšteno je iz Resornog ministarstva, prenosi Portal Analitika.

Ministarstvo ekonomije Crne Gore u saradnji sa partnerima - Programom životne sredine pri Ujedinjenim naci-jama (UNEP) i italijanskim Ministar-stvom životne sredine, kopna i mora (IMELS) započelo je 4. jula 2011. godine implementaciju projekta MONTESOL, koji ima za cilj uspostavljanje atraktiv-nog i održivog finansijskog mehanizma za obezbjeđivanje kredita za domaćin-stva za ugradnju solarnih kolektora.

Na prvom javnom pozivu, koji je raspisan 14. aprila 2011. godine, učestvo-valo je više od 40 firmi iz Crne Gore, Srbije, Hrvatske, Italije, Grčke, Španije, Njemačke i Australije preuzelo je doku-mentaciju i u predviđenom roku je do-stavljeno 14 ponuda.

Nakon vrednovanja prispjelih po-nuda, 11 firmi je izabrano za učešće u projektu Montesol.

Drugi Javni poziv odnosiće se na već kvalifikovane firme na projektu Monte-sol koje su zainteresovane za proširenje i poboljšanje svoje ponude, kao i na nove firme koje se bave ovom djelatno-šću, stoji u saopštenju.

Javni poziv će biti otvoren od 1. mar-ta do 15. aprila 2012. godine, nakon čega

će tri nezavisne izborne komisije iz Crne Gore, Francuske i Grčke izabrati sve fir-me koje ispunjavaju minimalne tražene

uslove za sticanje statusa »kvalifikovani distributer/instalater« (iskustvo u in-stalaciji i održavanju solarnih sistema, kvalitet i garancije na ponuđenu opre-mu, kvalifikacije zaposlenih i sl.).

Za potrebe MONTESOL projekta obezbjeđena su sredstva u visini od 1 milion dolara, koja su predviđena za subvenciju kamatne stope na kredite za fizička lica za ugradnju solarnih sis-tema.

Učešćem međunarodnih donatora i Vlade Crne Gore garantuje se smanjenje rizika pri ulasku finansijskih institucija u novi segment na tržištu, firmama se stvaraju povoljni uslovi za razvoj i po-slovanje na tržištima zelene ekonomi-je, a domaćinstvima se nudi prilika da ostvare ekonomsku i energetsku ušte-du, zaključuje se u saopštenju.

Nagrada za održivi razvoj

Crna Gora ima veliki potencijal za pri-mjenu zelene ekonomije, naročito u sektorima energetike, turizma i poljo-privrede, ocijenjeno na sjednici Nacio-nalnog savjeta za održivi razvoj, kojom je predsjedavao predsjednik Vlade Crne Gore Igor Lukšić, piše Portal Analitika.

Savjet u narednom periodu tre-ba da fokusira svoj rad na razmatranje strateških pitanja i izradu smjernica za pojedine oblasti održivog razvoja, ali i da služi kao referentna tačka za držav-ne resore i ostale aktere društva u defi-nisanju prioritetnih razvojnih politika i projekata. Posebno je naglašena potreba da u budućnosti Savjet ojača svoju ulogu u javnom dijalogu o održivom razvoju i, na taj način, doprinese stvaranju opšte-društvenog konsenzusa o ovom koncep-tu.

Savjet je dao podršku dosadašnjem procesu i postavci priprema Crne Gore za Treći svjetski samit o održivom ra-zvoju (Rio+20) i razmatrao detaljnije koncept zelene ekonomije kao jednu od dvije ključne teme Samita. Savjet je oci-jenio da Crna Gora ima veliki potencijal

za primjenu zelene ekonomije, naročito u sektorima energetike, turizma i poljo-privrede, što bi u kontekstu pripreme za Samit Rio+20 trebalo sagledati u okviru povezujućih tema kao što su povećanje zaposlenosti, očuvanje prirodnog kapi-tala, efikasno korišćenje resusa i borba protiv klimatskih promjena.

U skladu sa novousvojenim smjer-nicama za budući rad, Savjet je usvojio i Plan rada za 2012. godinu. Pored rada na pripremi Platforme za Rio+20, glav-ne teme kojima će se Savjet baviti u ovoj godinu su revizija Nacionalne strategije održivog razvoja kao krovnog razvojnog dokumenta Crne Gore, podsticanje di-jaloga o ključnim temama održivog ra-zvoja, pružanje podrške jačoj primjeni standarda održivog razvoja na lokalnom nivou i angažman na procjeni sveuku-pnih kapaciteta za održivi razvoj.

Savjet će već na sljedećoj sjednici ustanoviti Nagradu za održivi razvoj koja će se dodjeljivati najzaslužnijim za promociju održivog razvoja kao i uka-zivati na negativne primjere u primjeni ovog koncepta, navodi se na kraju saop-štenja.


[email protected]

23

Pr

IVA

tIz

AC

Ije

Vlada je usvojila plan privatizacije kompanija, sa ci-ljem povećanja konkurentnosti, podsticanja stranih inveticija i porasta životnog standarda.

Jedanaest kompanija mjenja vlasnike

Usvojen plan privatizacije

Vlada je usvojila Plan privatizacije za ovu godinu, kojim su definisa-ne metode i načini sprovođenja tog postupka.

Plan sadrži spisak preduzeća i procenat akcijskog kapitala za priva-tizaciju.

Osnovni cilj privatizacije pred-stavlja povećanje konkurentnosti i efikasnosti funkcionisanja društava,

podsticanje stranih ulaganja i pre-duzetništva u svim oblastima, po-većanje zaposlenosti i poboljšanje životnog standarda, saopšteno je iz Vlade.

Prema Planu, biće nastavljena prodaja putem javnog tendera Po-bjede, Montecarga, Montenegro erlajnsa, Kontejnerskog terminala i generalnih tereta, Željezničke in-

frastrukture, Jadranskog brodogra-dilišta, Zore, Budvanske i Ulcinjske rivijere, Instituta crne metalurgije i Fabrike elektroda Piva.

Planirano je i da se modelom pri-vatnog javnog partnerstva u zakup ponudi Ada Bojana, Velika plaža, lokaliteti Bjelasica-Komovi, Monte-pranzo-Bokaprodukt, zatim Pošta Crne Gore, kasarne Orijenski bata-ljon - Kumbor i Ostrvo Mamula.

Odlučeno je i da počnu aktivno-sti na valorizaciji vojno-turističkih kompleksa Valdanos, Ulcinj, Ostrvo cvijeća i zemljišta Prevlaka, Bigova, Trašte, Kotor.

U ovoj godini nastaviće se, kako je najavljeno, privatizacija kompa-nija na berzi, prodaja imovine kom-panija putem javne aukcije, a počeće privatizacija u oblasti komunalnih djelatnosti u skladu sa Zakonom o komunalnim djelatnostima i poseb-nom strategijom kojom će se utvrditi model restrukturiranja u ovoj obla-sti.

engleski fond CVC capital partners želi da proda pi-vare koje posjeduje u devet zemalja istočne i srednje evrope, među kojima i nikšićku trebjesu.

Prodaja Pivare trebjesa

Japanci najozbiljniji kupci

engleski fond CVC capital par-tners, najavio je prodaju svo-jih pivara u devet zemalja istočne i srednje Evrope među kojima je i nikšićka Trebjesa, a najozbiljniji kupci su japanske kompanije Asa-hi i Suntori.

Kako piše Rojters, pivare koje su predmet prodaje, CVC je prije dvije i po godine kupio od giganta AB InBeva, koji će sada imati pravo preče kupovine, prenose Vijesti.

Japanci su sada su najozbiljni-ji kupci i transakcija za sve pivare

mogla bi da košta oko tri milijar-de EUR, što je cijena po kojoj ih je CVC otkupio od AB InBeva.

Rojters ističe da je Asahi pro-

izvođač najprodavanijeg piva u azijsko-pacifičkoj regiji, kao i da ima plan da proizvodnju u ino-stranstvu poveća 20 do 30 odsto. Njegov rival za evropske pivare, Suntori u potrazi je za dinamičnim tržištima van svog matičnog. Ima-ju i plan da povećaju svoj udio na vinarskom tržištu Francuske, gdje posluju u proteklih godinu dana.

Nikšićka Trebjesa je bila u pa-ketu sa pivarama u Hrvatskoj, Sr-biji, Rumuniji, Češkoj, Bugarskoj, Mađarskoj, Bosni i Hercegovini i Slovačkoj dok su poslovale pod za-štitinim znakom AB InBeva, koji ih je 2009. godine prodao fondu CVC.


www.pkcg.org


Poslovne odluke uvijek usmjeravamo na jačanje unu-trašnje strukture kompanije i na to da naši objekti budu najreprezentativniji, najmoderniji i najkvalite-tniji. Mnogo je važnije od broja kvadrata stambenog i poslovnog prostora naglasiti koliko smo time što smo izgradili uticali na izgled i duh Podgorice. Svaka kom-panija mora da unapređuje i ulaže u društvo u kojem posluje.

tomislav Čelebić, vlasnik kompanije ,,Čelebić“

Gradimo objekte, ali i izgled i duh Podgorice

Glasnik: Zašto ste odlučili za biznis u građevinarstvu i to u vremenu kada privredni ambi-jent nije baš išao na ruku gra-diteljima?

Tomislav Čelebić: Kao srednjoškolac sam živio u blizini Distributivnog centra, tadašnje velike kompanije „Ratar“ i što zbog znatiželje, što zbog želje da naučim više o građevinskim materijalima, pomagao sam i ra-dio u istom. Kada sam započeo sopstveni biznis, između ostalog bavio sam se nabavkom i proda-jom građevinskih materijala. Go-dinama, nestajali su veliki siste-mi poput „Ratara“, „Prvoborca“, „OGP“-a, „Mostogradnje“ i drugih, a moja želja za novim izazovom je rasla. Moram priznati veoma hrabro, s obzirom na privredno okruženje u tom trenutku. Ipak, uspjeli smo.

Glasnik: Dvije decenije uspje-šan poslovni put kompanije ,,Čelebić“ potvrđuje da ste ,,pravilno prelomili“. Kako iz današnje perspektive vidite dvadesetogodišnje poslovno iskustvo? Tomislav Čelebić: Današnja

perspektiva kompanije na čijem sam čelu je vrlo logičan slijed am-

bicija koje smo imali na samom početku, prije dvadeset godina, u nekom potpuno drugačijem poslovnom ambijentu. Sve poslovne odluke su od početka usmjeravane u dva pravca: na jednoj strani usmjerili smo se na jačanje unutrašnje strukture kompanije što je podrazumijeva-lo da stvorimo vrhunski kadar i obučene ljude, unapređenje u or-ganizacionom smislu i konačno stvaranje povoljnog poslovnog ambijenta u kojem će kompanija funkcionisati bilo da je ekspanzija građevinskih projekata u pitanju ili kriza koja je i dalje aktuelna.

Istovremeno, drugi pravac koji njegujemo od starta jeste da naši objekti budu najreprezentativniji, najmoderniji i najkvalitetniji.

Glasnik: Kompanija je osnova-na 1991. godine. Vaš slogan je ,,Gradimo budućnost“. Koje objekte ste izgradili, odnosno koliko metara kvadratnih pro-stora? Tomislav Čelebić: Ne bih

govorio o kvadratima, brojevima i sl. Lično smatram da je važnije naglasiti koliko smo time što smo izgradili uticali na izgled i duh Podgorice sa naglaskom na zabav-ni, kulturni i obrazovni doprinos glavnom gradu. U prilog ovome ću vam reći da, kada sam 1998. go-dine kupio bivšu fabriku „Marko Radović,“ ja sam imao viziju da će na tom mjestu biti izgrađen šoping mol Delta City koji, pored ostalih sadržaja, danas ima šest bioskopskih sala u kojima se emi-tuju blokbasteri ili filmovi u 3D tehnologiji. Već tada sam znao da ćemo preko puta Delta City-ja izgraditi City kvart, precizno isplaniran, dugo razvijan idejno, a danas kvart u kojem Crnogorci vole da žive. Sada znam da ćemo uskoro toj zoni pridružiti niz novih objekata i dodatno upot-puniti mozaik koji brižljivo razvi-jamo u ovoj zoni.

Glasnik: Na koji objekat ste po-sebno ponosni?

Tomislav Čelebić: Projekti na početku su značili mnogo za usavršavanje i razvoj kompanije, a ovi na kojima danas radimo nas vjerno reprezentuju kao kompan-iju u koju smo izrasli i oslikavaju naše kapacitete i poslovnu poli-tiku.

Ko

MP

aN

iJe

Tomislav Čelebić


[email protected]

25

Ponosan sam na pažljivo is-planiranu i prethodno pomenutu zonu Delta City-City kvart –Busi-ness City na Cetinjskom putu. Veoma sam ponosan i na zonu koju razvijamo u Donjoj Gorici, gdje smo izgradili Univerzitet Donja Gorica, a uskoro počinjemo sa gradnjom Internacionalne škole, Sportskog centra i u pers-pektivi očekujemo da novim i ur-banim objektima koje ćemo gra-diti zaokružimo i ovu cjelinu.

Ono što me takođe čini ponos-nim i značajno reprezentuje našu kompaniju svakako jeste i izgradnja II faze miniobilaznice i najdužeg mosta u Podgorici, odnosno saobaćajnice koja je posebno važna za Podgoricu i cije-lu Crnu Goru, a projekat koji smo, bez obzira na visoko postavljene ciljeve i zahtjeve glavnog grada, realizovali u dogovorenom i vrlo izazovnom roku od 12 mjeseci.

Glasnik: Koliko radnika upo-šljavate? Pretpostavljamo da sa izuzetnom pažnjom gradite kadrovsku strukturu?

Tomislav Čelebić: Kada sarađujete sa najozbiljnijim kom-panijama iz okruženja i šire, i kada igrate ozbiljne utakmice i vi sami

postajete cijenjen igrač. Ali ako hoćete ozbiljne utakmice morate da imate ozbiljan, pripremljen i kvalitetno uigran tim. Tako ja danas nastupam sa pažljivo odab-ranim igračima postavljenim na odgovarajućim pozicijama. Čim se nametne potreba za novim igračem, spreman sam da dove-dem najboljeg jer sam biznis ba-zirao, između ostalog, i na prin-cipima sportskog duha i logike. U kompaniji nas je ukupno 350, od kojih otprilike 50 menadžera različitih profila, obučenih za sve izazove koje sami sebi namećemo, ili su to uspješne inostrane kor-poracije sa ozbiljnim zahtjevima poput Delta Holdinga, Gorenja, Nelta, M:Tel-a, potom svjetski sistemi poput osiguravajuće kom-panije Generali ili projekat koji razvijamo u saradnji sa istaknu-tom španskom kompanijom Fersa, a tiče se izgradnje vjetroelektrana. To je projekat od kojeg mnogo očekujemo i nadamo se da ćemo biti jako ponosni.

Glasnik: ,,Na tržištu su pro-mjene jedina konstanta“, a vi kaže

Documents

GLASNIK PKCG / februar 2012 - Privredna komora Crne Gore · GLASNIK PKCG / februar 2012 6 GLASNIK PKCG / februar 2012 Na C io N al N i b R e ND Projekat Privredne komore ,,Dobro iz