หนวยการเรยนรท 1 เรอง เรยนรวทยาศาสตรอยางไรกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร รายวชาวทยาศาสตร1 รหส ว

21101ชนมธยมศกษาปท 1 เวลาในการสอน 14 ชวโมง

1. มาตรฐานการเรยนร/ตวชวดสาระท 8 ธรรมชาตของวทยาศาสตรและเทคโนโลย

มาตรฐานการเรยนร ว 8.1 ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความร การแกปญหา รวาปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถอธบายและตรวจสอบได ภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานนๆ เขาใจวา วทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม และสงแวดลอม มความเกยวของสมพนธกน

ตวชวด ว 8.1 ม 1/1 ตงคำาถามทกำาหนดประเดนหรอตวแปรทสำาคญในการสำารวจตรวจสอบ หรอศกษาคนควาเรองทสนใจไดอยางครอบคลมและเชอถอได

ตวชวด ว 8.1 ม 1/2 สรางสมมตฐานทสามารถตรวจสอบไดและวางแผนการสำารวจตรวจสอบหลาย ๆ วธ

ตวชวด ว 8.1 ม 1/3 เลอกเทคนควธการสำารวจตรวจสอบทงเชงปรมาณและเชงคณภาพทไดผลเทยงตรงและปลอดภย โดยใชวสดและเครองมอทเหมาะสม

ตวชวด ว 8.1 ม 1/4 รวบรวมขอมล จดกระทำาขอมลเชงปรมาณและคณภาพ

ตวชวด ว 8.1 ม 1/5 วเคราะหและประเมนความสอดคลองของประจกษพยานกบขอสรป ทงทสนบสนนหรอขดแยงกบสมมตฐาน และความผดปกตของขอมลจากการสำารวจตรวจสอบ

ตวชวด ว 8.1 ม 1/6 สรางแบบจำาลอง หรอรปแบบ ทอธบายผลหรอแสดงผลของการสำารวจตรวจสอบ

ตวชวด ว 8.1 ม 1/7 สรางคำาถามทนำาไปสการสำารวจตรวจสอบ ในเรองทเกยวของ และนำาความรทไดไปใชในสถานการณใหมหรออธบายเกยวกบแนวคด กระบวนการ และผลของโครงงานหรอชนงานใหผอนเขาใจ

ตวชวด ว 8.1 ม 1/8 บนทกและอธบายผลการสงเกต การสำารวจ ตรวจสอบ คนควาเพมเตมจากแหลงความรตาง ๆ ใหไดขอมลทเชอถอได และยอมรบการเปลยนแปลงความรทคนพบเมอมขอมลและประจกษพยานใหมเพมขนหรอโตแยงจากเดม

ตวชวด ว 8.1 ม 1/9 จดแสดงผลงาน เขยนรายงาน และ/หรออธบายเกยวกบแนวคด กระบวนการ และผลของโครงงานหรอชนงานใหผอนเขาใจ

2. สาระสำาคญความรทเปนวทยาศาสตรเปนการเรยนรสวนทเปนองคความรและ

วธการหรอขนตอนในการแสวงหาความร ซงตองมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ลกษณะสำาคญของนกวทยาศาสตร คอเปนผททำางานเปนกระบวนการอยางเปนระบบ สามารถคดคนสงทเปนประโยชนตอโลกอยางมากมาย สรางความสะดวก สบายใหมนษย นกวทยาศาสตรจะตองมลกษณะตาง ๆ ดงน ชางสงเกต อยากรอยากเหน มความเปนเหตเปนผล มความคดรเรม มความมานะพยายามและอดทน กระบวนการหาความรทางวทยาศาสตร ตองอาศยการสงเกต การเกบขอมล การแปลความหมายขอมลและอน ๆ การใชและรบรโดยประสาทสมผสของมนษยไมละเอยดและไมแมนยำาเพยงพอ จงจำาเปนตองมเครองมอและอปกรณชวยในการศกษา เพอใหไดขอมลถกตอง การพฒนาเครองมอวทยาศาสตร ทำาใหขยายขอบเขตการรบรของมนษยไดอยางมาก จงมการคนพบสงใหม ๆ ทำาใหความรทางวทยาศาสตรสามารถเปลยนแปลงไดเมอมขอมลหรอหลกฐานเพมเตม

3. สาระการเรยนร (หนงสอเรยนวทยาศาสตร 1 เลม 1 กระทรวงศกษาธการ หนา 1 – 30)

3.1 ดานความร

1) ความหมายของวทยาศาสตร 2) ลกษณะสำาคญของนกวทยาศาสตร 3) เครองมอและอปกรณชวยการเรยนรวทยาศาสตร 4) ความรทางวทยาศาสตรเปลยนแปลงได 5) ผลกระทบของวทยาศาสตรและเทคโนโลยตอโลก

3.2 ดานทกษะ/กระบวนการ 1) การตงประเดนคำาถามหรอตวแปร

2) การสรางสมมตฐาน 3) การเลอกเทคนควธในการสำารวจตรวจสอบ 4) การรวบรวมขอมลและจดกระทำาขอมล 5) การวเคราะหและประเมนความสอดคลองของประจกษพยาน 6) การสรางแบบจำาลองหรอรปแบบการอธบายหรอแสดงผลการสำารวจตรวจสอบ 7) การสรางคำาถามทนำาไปสการสำารวจตรวจสอบในสถานการณใหม 8) การบนทก อธบาย และยอมรบผลการสำารวจตรวจสอบ 9) การแสดงผลงาน เขยน หรอนำาเสนอผลงาน

3.3 จตวทยาศาสตร 1) ความสนใจใฝร 2) ความมงมน 3) ความอดทน 4) ความรอบคอบ 5) ความรบผดชอบ 6) ความชอสตย 7) ความประหยด 8) การรวมแสดงความคดเหน 9) การยอมรบความคดเหนของผอน 10)ความมเหตผล 11)การทำางานรวมกบผอนอยางสรางสรรค 3.4 เจตคตทางวทยาศาสตร

1) ความสนใจ ตดตาม ขอมลขาวสารวทยาศาสตรและเทคโนโลย 2) ความชอบในเรองราวทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย 3 ศรทธาและซาบซงในผลงานทางวทยาศาสตร 4) พอใจในประสบการณการเรยนรทเกยวกบวทยาศาสตร 5) เหนคณคาและประโยชนของวทยาศาสตรและเทคโนโลย 6) ตระหนกในคณและโทษของการใชเทคโนโลย 7) เรยนหรอเขารวมกจกรรมทางวทยาศาสตรอยางสนกสนาน 8) เลอกใชวธการทางวทยาศาสตรในการคดและปฏบต 9) ตงใจเรยนวชาวทยาศาสตร 10) ใชความรทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยโดยใครครวญไตรตรองถงผลดและผลเสย 11) ใชความรทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยอยางมคณธรรม

4. สมรรถนะสำาคญของผเรยน1) ความสามารถในการสอสาร2) ความสามารถในการคด 3) ความสามารถในการแกปญหา4) ความสามารถในการใชทกษะชวต5) ความสามารถในการใชเทคโนโลย

5. คณลกษณะอนพงประสงคและคานยม 1) ซอสตย สจรต 2) วนย รบผดชอบ 3) ฝเรยนร 4) อยอยางพอเพยง 5) มงมนในการทำางาน 6) มจตสาธารณะ 7) มสต รตว รคด รทำา รปฏบตตามพระราชดำารสของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

6. ชนงาน/ภาระงานconcept map การเรยนรวทยาศาสตร

7. การวดและประเมนผล

วธการ เครองมอ เกณฑ1. ประเมนชนงาน/ภาระงาน

แบบประเมนชนงาน/ภาระงาน

ผานเกณฑระดบดขนไป

2. ทดสอบ แบบทดสอบ ผานเกณฑรอยละ 60 ขนไป

8. กจกรรมการเรยนร

ชวโมงท 1-2 เรอง วทยาศาสตรคออะไร

จดประสงคการเรยนร1. อธบายธรรมชาตวทยาศาสตรและความรทางวทยาศาสตร

2. อธบายและยกตวอยางปรากฏการณเกยวกบโลกธรรมชาตดวยหลกฐานทางวทยาศาสตร 3. บอกความแตกตางสงทเปนวทยาศาสตรและไมใชวทยาศาสตร 4. จำาแนกและยกตวอยางสงทเปนวทยาศาสตรและไมใชวทยาศาสตร 5. อภปรายใหเหตผลเกยวกบความรทเปนวทยาศาสตรและไมเปนวทยาศาสตร 6. ตระหนกถงความสำาคญของวทยาศาสตรและเทคโนโลย

กจกรรมการเรยนร 1. ขนกระตนความสนใจ (engagement) 1.1 ครถามนกเรยนเกยวกบวทยาศาสตรวา วทยาศาสตรคอ“

อะไร ” (แนวตอบตามความรเดมของนกเรยน)

1.2 ครถามคำาถามตอไปนกบนกเรยนโดยใหนกเรยนพดคยกบเพอนทอยใกลแลวชวยกนตอบคำาถาม

-วทยาศาสตรมผลตอนกเรยนอยางไร -นกเรยนใชเทคโนโลยอะไรบางในชวตประจำาวน

-นกเรยนทราบหรอไมวาเทคโนโลยทนกเรยนใชอยนนใชวทยาศาสตรเปนพนฐาน

-ถาปจจบนไมมความรเรองวทยาศาสตร มนษยจะแตกตางจากอดตหรอไม อยางไร

(แนวตอบ วทยาศาสตรมผลตอโลกและตวเราอยางมากมายเพราะวทยาศาสตรสรางสรรคสงอำานวยความสะดวกตาง ๆ ในการดำารงชวต เชน แสงสวางจากไฟฟา เสอผาทเราสวมใส อาหารทเรากน ยารกษาโรค โทรทศน พดลม คอมพวเตอร ตลอดจนเครองมอสอสารประเภทตาง ๆ เปนตน

1.3 ครใหนกเรยนดวดโอหรอภาพทเกยวกบยานพาหนะหรอการเดนทางในปจจบน เชน รถยนต เครองบน ฯลฯ

1.4 ใหนกเรยนคดวเคราะหรวมกนเกยวกบสถานการณในชวตประจำาวน โดยใชคำาถามทนำาไปสการอภปราย ดงน - นกเรยนเดนทางมาโรงเรยนอยางไร

- หากไมมยานพาหนะเหลานน นกเรยนจะเดนทางมาโรงเรยนอยางไร - วทยาศาสตรมผลตอนกเรยนอยางไร - นกเรยนใชเทคโนโลยอะไรบางในชวตประจำาวน - นกเรยนทราบหรอไมวาเทคโนโลยทนกเรยนมอยใชวทยาศาสตรอะไรเปนพนฐาน

- ความรวทยาศาสตรไดมาอยางไร 1.3 นกเรยนควรอภปรายสรปไดวา วทยาศาสตรสงเสรมตอการ

ดำาเนนชวตประจำาวนทำาใหมความสะดวกสบายในชวตประจำาวนมากขน เชน ในดานการคมนาคม การตดตอสอสาร การเกษตร การแพทย และอนๆ ดงนนทกคนจงจำาเปนตองเรยนรวทยาศาสตร ความรทางวทยาศาสตรเปนจดเรมตนของการพฒนา สงทเรยกวาเทคโนโลย ในโลกเรายงมสงตาง ๆ อกมากมายทสรางสรรคขนมาดวยความรทางวทยาศาสตรและเกยวของกบเราทกคน ดงนนทกคนตองเรยนรวทยาศาสตร ถงแมวาทกคนจะไมไดเปนผมความรวทยาศาสตรอยางเชยวชาญในอนาคต แตตองมความรเรองวทยาศาสตรในระดบหนง เพอทจะใชประโยชนจากการดำารงชวตอยางมคณภาพและเปนผทมสวนรวมในการสรางสรรคสงคมของตนเองในโลกยคปจจบน ซงวทยาศาสตรจะประกอบดวยสวนทเปนองคความรทางวทยาศาสตรและสวนทเปนวธการหรอขนตอนในการไดมาซงความรทางวทยาศาสตรหรอทเรยกวากระบวนการวทยาศาสตร

2. ขนสำารวจและคนหา (exploration) 2.1 นกเรยนแบงกลม กลมละ 6-7 คน โดยคละเพศและความสามารถทางการเรยน 2.2 ใหนกเรยนจบคบตรคำา อะไรทใช และไมใชวทยาศาสตร “ ”โดยใชการระดมความคด จากคดเดยวกอนแลวคดคและรวมกนคดทงกลม 3. การอภปรายและลงขอสรป (explanation)

3.1 นกเรยนเขยนผลการทำากจกรรมลงในกระดาษแผนใหญ เพอนำาเสนอเพอน ๆ ในชนเรยน 3.2 นกเรยน 2 กลม อาสานำาเสนอผลการทดลองหนาชนเรยน แลวอภปรายรวมกนทงชน จากนนนกเรยนแตละกลมนำาผลงานไปตดหนาฝาผนงหองเรยนเพอใหเพอนไดดผลงานแตละกลม (Gallery walk) 3.3 นกเรยนรวมกนอภปรายเกยวกบความหมายของวทยาศาสตรไดวา วทยาศาสตรนอกจาก จะเปนความรเกยวกบโลกธรรมชาต ซงอธบายไดจากหลกฐานความเปนเหตเปนผลทางวทยาศาสตร สามารถอธบายสาเหตททำาใหเกดสงนน ๆ หรอทราบสาเหตกอาจทำานายผลได วทยาศาสตรยงเปนวธการหาความรของนกวทยาศาสตร ใหไดมาซงความรวทยาศาสตร แตความรทไมไดใชกระบวนการหาความรทางวทยาศาสตร ไมสามารถอธบายไดในเชงวทยาศาสตรไมถอวาเปนวทยาศาสตร เชน การมองวาจงจกทกจะประสบสงทไมด หรอตากระตกดานขวาจะเปนลางไมด เปนตน

3.4 นกเรยนถามคำาถามทสงสยเพมเตม ครสงเกตการแสดงความคดเหนของนกเรยน เพอตรวจสอบแนวความคดของนกเรยน

3.5 นกเรยนแตละคนเขยนแผนผงความคด (concept map) สรปแนวคดเกยวกบความหมายของวทยาศาสตรลงในสมดบนทก

4. ขนขยายความร (elaboration)4.1 หลงจากทนกเรยนทราบความหมายของวทยาศาสตรแลว

ครถามนกเรยนตอไปวา ความรทางวทยาศาสตรมกประเภท อะไรบาง“ ” 4.2 นกเรยนศกษาใบความรท 1 เรอง ความรทางวทยาศาสตร พรอมใหนกเรยนแตละกลมยกตวอยางความรวทยาศาสตร ไดแก ขอเทจจรง มโนมต หลกการ กฎและทฤษฎ นกเรยนบนทกประเดนสำาคญลงในสมดบนทก 4.3 ใหนกเรยนพยากรณวา ถาไมมความรวทยาศาสตรจะเกดผลอยางไร 4.4 ครเพมเตมความรเกยวกบธรรมชาตของวทยาศาสตร ใหกบนกเรยนดงน

- วทยาศาสตรตองการหลกฐาน- วทยาศาสตรคอการบรณาการตรรกะและจนตนาการเขาดวย

กน- วทยาศาสตรสามารถอธบายและทำานายปรากฏการณตาง ๆ

ได- นกวทยาศาสตรพยายามหาหลกฐานเพอสนบสนนการอธบาย

ปรากฏการณตาง ๆ โดยไมมอคตและความลำาเอยง- วทยาศาสตรมอสระและไมไดเกดจากการบงคบ- ปรากฏการณทางธรรมชาตมรปแบบทแนนอน สามารถ

อธบายและตรวจสอบไดภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานน- ทกเรองราวในโลกเปนสงทสามารถทำาความเขาใจได- ความรวทยาศาสตรเปนความรทยอมรบไดในชวงเวลาหนง ๆ - วทยาศาสตรไมสามารถใหคำาตอบไดทกอยางได- วทยาศาสตรคอกจกรรมทางสงคมทซบซอน- เมอนำาวทยาศาสตรไปใชตองคำานงถงศลธรรม- นกวทยาศาสตรตองมสวนรวมในสงคมทงในฐานะทเปนผ

เชยวชาญและเปนพลเมองคนหนง4.5 นกเรยนบนทกลงในสมดบนทก

5. ขนประเมนผล (evaluation) 5.1 นกเรยนตอบคำาถามเพอประเมนแนวความคด ดงน - วทยาศาสตร คอ อะไร (วทยาศาสตร คอ ความรของโลกธรรมชาตหรอความรในสงทเกดขน หรอมอยในธรรมชาต ซงสามารถอธบายไดดวยหลกฐานหรอความเปนเหตเปนผลทางวทยาศาสตร) - สงใดทถอวาเปนวทยาศาสตรและสงใดไมเปนวทยาศาสตร (สงทสามารถอธบายไดดวยหลกฐานหรอเหตผลทางวทยาศาสตรถอเปนวทยาศาสตร สวนสงทไมสามารถอธบายไดดวยหลกฐานหรอเหตผลทางวทยาศาสตรไมถอเปนวทยาศาสตร)

5.2 ครถามคำาถามนกเรยนตอไปวาขอความตอไปนสงใดเปนวทยาศาสตรพรอมทงใหนกเรยนแสดงเหตผล - วนนอากาศรอนอบอาว ฝนนาจะตก

- ถาผาผลแอบเป ลแลวไปผาโดนเมลด จะมปญหากบคนในครอบครว - จงจกทกกอนออกจากบานจะประสบเหตราย - วนนฝงมดขนไขหนขนทสง ฝนนาจะตกหนก

5.3 นกเรยนเขยนสงทไดเรยนร 3 อยาง การนำาความรไปใชประโยชน 2 อยางและสงทอยากรเพมเตม 1 อยาง ลงในกระดาษแผนเลกไปตดไวทกระดานกอนออกจากหองเรยน

สอการเรยนรและแหลงเรยนร

1) บตรภาพเกยวกบยานพาหนะ เทคโนโลยในการเดนทาง 2) บตรคำาศพทวทยาศาสตรและไมใชวทยาศาสตร3) ใบความรท 1 เรอง ความรทางวทยาศาสตร4) หนงสอเรยนรายวชาพนฐานวทยาศาสตร วทยาศาสตร 1 ชน

มธยมศกษาปท 1 เลม 1 ของกระทรวงศกษาธการ

5) อนเตอรเนต 6) หองสมด

การวดและประเมนผลวธการ เครองมอ เกณฑ

1. สงเกตพฤตกรรม แบบสงเกตพฤตกรรม ผานเกณฑระดบดขนไป

2. ประเมนทกษะกระบวนการ

แบบประเมนทกษะกระบวนการ

ผานเกณฑระดบดขนไป

3. ประเมนคณลกษณะ/เจตคต

แบบประเมนคณลกษณะ/เจตคต

ผานเกณฑระดบดขนไป

4. ประเมนสมรรถนะสำาคญ

แบบประเมนสมรรถนะสำาคญ

ผานเกณฑระดบดขนไป

ภาคผนวก

บตรภาพหรอวดโอเกยวกบยานพาหนะ เทคโนโลยในการเดนทาง

บตรคำาความรทางวทยาศาสตร

นำาเดอดทอณหภม

100 เซลเซยส ทระดบนกแสกบนผานหลงคาบานจะเปนลางรายคน

ตากระตกดานขวาจะประสบเหตราย

พระอาทตยขนทศตะวนออกและตกทาง

นำาไหลจากทสงไปสทตำา

จงจกทกกอนออกจากบาน

ถาผาผลแอบเป ลแลวโดนเมลด

ความชนสมพทธในอากาศสง

สรยปราคา/จนทรปราคา

ผพงใต/ราหอมจนทร ใช ใช

ใบความรท 1 ความรทางวทยาศาสตร

องคความรทางวทยาศาสตร สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย  (2544) ไดจดแบงออกเปนลำาดบขนไว 6 ประเภท คอ ขอเทจจรง มโนมต หลกการ สมมตฐาน กฎ และทฤษฎ 1) ขอเทจจรงทางวทยาศาสตร (Scientific Fact) พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 ไดใหความหมายของ ขอเทจจรง วา เปนขอความหรอเหตการณทเปนมาหรอเปนอยตาม“ ”จรง ขอเทจจรง เปนความรพนฐานเบองตนทางวทยาศาสตร ทเกดจากการสงเกตปรากฏการณธรรมชาตและสงตาง ๆโดยตรง โดยใชประสาทสมผสทงหา ไดแก ตา ห จมก ลน และผวกาย หรอจากการตรวจวดโดยวธการอยางงายๆ โดยผลทไดจากการสงเกตและการวดตองเหมอนเดมไมวาจะกระทำากครงกตาม และเปนขอมลทเปนจรงเสมอไมเปลยนแปลงตามกาลเวลา ขอเทจจรงมลกษณะเปนขอความเดยว ๆ ทตรงไปตรงมา ตวอยางของขอเทจจรง ไดแก - นำาแขงลอยนำาได - สนขม 4 ขา

ใช ใช ใช

ไมใชไมใช ไมใช

ไมใชไมใช ไมใช

- นำาไหลจากทสงไปสทตำา - เกลอมรสเคม - ผลสตรอเบอรรมสแดง - ผลทเรยนสกมกลนฉน - นำาเดอดทอณหภม 100 เซลเซยส ทระดบนำาทะเล - พระอาทตยขนทศตะวนออกและตกทางทศตะวนตก - เกดแผนดนไหวขนาดใหญทเกาะสมาตราเมอวนท 26 ธนวาคม พ.ศ. 2547 - เกดแผนดนไหววดแรงสนสะเทอนได 7.0 รกเตอร ใกลเมองหลวงของสาธารณรฐเฮต เมอเวลาประมาณ 05.00 น. วนท 13 มกราคม พ.ศ. 2553 ตามเวลาประเทศไทย ขอเทจจรง สามารถตรวจสอบเชงปรมาณไดโดยการ ชง ตวง วด ได ดงนนสงทจะเปนขอเทจจรง ไดนน ตองผานการพสจนโดยผานประสาทสมผสทง 5 ของมนษย ขอเทจจรงอาจเปลยนแปลงไปตามเวลาได หากปจจยททำาใหเกดขนมการเปลยนแปลง เปนไปตามหลกคำาสอนในศาสนาทวา สรรพสงยอมเปลยนแปลง อยเปนนจ เราไมสามารถหยดยงได สงทปรากฏใหเหน และเปนไปอยเปนนจตามธรรมชาตเคยเปนอยางไร กเปนอยางนน เปนความจรงทเปนสากล เราเรยกวา ความจรง (truth) ความจรงมความแตกตางจากขอเทจจรงตรงทความจรงนน เปนสงทไดรบการพสจนในเชงเหตผลหรอประจกษแลววาเปนจรงไมอาจเปนอยางอนได สวนขอเทจจรงนนอาจเปลยนแปลงไปตามปจจย แตอยางไรกตามขอเทจจรงทผานการพสจนหลายๆ ครง วาเปนจรง จนเปนกฏทไมเปลยนแปลงแลว กยอมรบเปนความจรงได

2) มโนมต (Concept) ภพ (2540: 3) ; ธระชย (2540: 1) กลาววา มโนมต หมายถง ความรความเขาใจเกยวกบวตถหรอปรากฏการณตาง ๆ ซงแตละคนจะมมโนมตเกยวกบวตถ หรอปรากฏการณอยางใดอยางหนงแตกตางกน การทบคคลหนงบคคลใดสงเกตวตถ หรอปรากฏการณตางๆ และเกดการรบร บคคลนนจะนำาการรบรนมาสมพนธกบประสบการณเดมของเขา ทำาใหเกดมโนมตซงเปนความเขาใจเกยวกบวตถหรอปรากฏการณนนและทำาใหเขามความรขน ซงมโนมตเปนความคดความเขาใจของแตละบคคล แตละบคคลยอมมมโนมตเกยวกบสงใดสงหนงหรอปรากฏการณ

อยางใดอยางหนงแตกตางกนขนกบความรเดมและประสบการณทมอย และวฒภาวะของบคคลนนๆ เชน การเกดแผนดนไหว บางคนอาจบอกวา เปนการกระทำาของเทพยดา และสงศกดสทธ บางคนบอกวาเกดจากการพลกตวของปลาอานนทแบกโลกไว บางคนบอกวาเกดจากการปลดปลอยพลงงานของเปลอกโลกทำาใหพนดนเกดสนสะเทอน เปนตน หรอหากใหอธบายลกษณะของตนมะพราว สำาหรบเดกอาจอธบายวาเปนตนไมชนดหนงลำาตนสงยาว ไมมกงกานสาขา ใบเปนแฉก ๆ ผลกลม ๆ สำาหรบนกวทยาศาสตรอาจบอกวามะพราวเปนพชใบเลยงเดยว มระบบรากแบบรากฝอย ลำาตนเปนขอปลองเหนชดเจน จดอยในวงศปาลม (Family Palmaceae) มชอวทยาศาสตรวา Cocos nucifera Linn. เปนตน มโนมตอาจเกดจากการนำาขอเทจจรงหรอความรจากประสบการณอน ๆหลาย ๆ อยางมาประกอบกน แลวสรางเปนความเขาใจของตนเอง ยกตวอยางเชน ผลทเรยนมสเขยว มหนามแหลม มกลนฉน สามารถแบงออกไดเปนพๆ สงเหลานไดจากการสงเกตขอเทจจรงยอย ทพบวา ผลทเรยนมสเขยว, ผลทเรยนมหนามแหลม, และผลทเรยนมกลนฉน ซงมโนมตเกยวกบทเรยนนเปนการนำาคณสมบตทเหมอนกนของทเรยนมา ใชอธบายลกษณะของผลทเรยน และใชในการจำาแนกทเรยนออกจากผลไมชนดอน ตวอยางของมโนมตไดแก - หวใจเปนอวยวะทสำาคญทสด - ความรอนทำาใหรางกายอบอน - นำาแขง คอนำาทอยในสถานะของแขง - แมลงคอสตวทม 6 ขา ลำาตวแบงเปน 3 สวน - อากาศมความสำาคญตอมนษยมากกวาอาหาร - ลมเกดจากการเคลอนทของอากาศ - สสาร คอสงทมตวตน มมวล ตองการทอย และสมผสได เปนตน

3) หลกการ (Principle) หลกการ จดเปนความรทางวทยาศาสตรประเภทหนงทเปนความ

จรงสามารถทดสอบได และไดผลเหมอนเดม เปนทเขาใจตรงกนไมวาจะทดสอบกครง เปนหลกทใชในการอางองได ดวยเหตนหลกการมลกษณะแตกตางจากมโนมตตรงทหลกการเปนสงททกคน เขาใจตรงกน สามารถใชอางองได แตมโนมตเกยวกบสงเดยวกนของแตละคนอาจไมเหมอนกน ทงนขนกบประสบการณของแตละบคคล หลกการอาจผสมผสานจากมโนมต ตงแต 2 มโนมตทสมพนธกนเขาดวยกน ตวอยางของหลกการ ไดแก แสงจะหกเหเมอเดนทางจากตวกลางชนดหนง ไปยงตวกลางอกชนดหนงทมความหนาแนนไมเทากน มาจากมโนมตหลายมโนมต ไดแก - แสงจะหกเหเมอเดนทางผานนำาไปสกระจก - แสงจะหกเหเมอเดนทางผานกระจกไปสอากาศ ฯลฯ 4) สมมตฐาน (Hypothesis) บปผชาต (2542) กลาววา สมมตฐาน คอ ขอคดเหนหรอถอยแถลงทเปนมลฐานแหงการหาเหตผล การทดลอง หรอการวจย สมมตฐานจดเปนการลงความคดเหนประเภทหนง เปนขอความทคาดคะเนคำาตอบของปญหาลวงหนาอยางมเหตมผล กอนจะดำาเนนการทดลอง เพอตรวจสอบความถกตองเปนจรงของเรองนนๆ ตอไป สมมตฐานอาจเปนขอความหรอแนวความคด ทแสดงการคาดคะเนในสงทไมสามารถตรวจสอบไดโดยการสงเกตโดยตรง หรอเปนสงทแสดงความสมพนธทเชอวาจะเกดขน ระหวางตวแปรทเปนเหต (ตวแปรอสระ) และตวแปรทเปนผล (ตวแปรตาม) สมมตฐานเกดจากความพยายามในการตอบปญหาของนกวทยาศาสตร สมมตฐาน มกเปนขอความทคาดคะเนคำาตอบของปญหาทนกวทยาศาสตรศกษาอยโดยอาศยขอมลและประสบการณความรเดมเปนพนฐาน หรอเปนการคาดคะเนทเกดจากความเชอหรอแรงบนดาลใจของนกวทยาศาสตรเอง สมมตฐานไมสามารถนำาไปใชอางองหรอพยากรณได เพราะยงไมไดผานการทดสอบยนยนวาเปนความจรง ดงนนสถานภาพของมนจงเปนเพยงหลกการวทยาศาสตรชวคราวทยกรางขน เพอรอการทดสอบตอไป ในทางวทยาศาสตร สมมตฐานมความจำาเปนและมความ

สำาคญมาก เพราะสมมตฐานจะเปนสงทชวยชแนะแนวทาง วาจะคนหาขอมลอะไร และจะทำาการทดลองไดอยางไร ถาปราศจากสมมตฐานแลวการคนหาความรวทยาศาสตรจะไมเกดขน ตวอยาง ยาเพนซลน ซงเปนยาปฏชวนะใชสำาหรบรกษาโรคตางๆ คงไมเกดขน

ถาเซอร อเลกซานเดอร เฟลมมง ไมตงสมมตฐานวา สารเคมทผลตโดย“เชอรา Penicillium Notatum มฤทธตานและทำาลายแบคทเรยได และ”จากท หลยส ปาสเตอร ตงสมมตฐานวา ผลทไดจากการหมกจะเปนเชนไร “ขนอยกบชนดของจลนทรยทมปรากฏอยในระหวางกรรมวธการหมก ”ทำาใหแกปญหาใหกบผผลตเหลาองนทประสบปญหา เนองจากเหลาองนทผลตไดมรสเปรยวแทนทจะมรสหวาน เปนตน ตวอยางของสมมตฐานอนๆ เชน - ถาเพมปรมาณปยใหกบพชมากเกนไป จะทำาใหพชเฉาตาย - นำานมจากแมมอทธพลตอการเจรญเตบโตของทารกดกวานำานมโค - สารสกดจากผลสะเดาจะสามารถกำาจดแมลงไดผลดกวาสารสกดจากใบสะเดา - แสงสแดงมอทธพลตอการเจรญเตบโตของพชมากกวาแสงสเขยวและแสงสนำาเงน สมมตฐานเหลาน หรอสมมตฐานอน ๆ จะเปนทยอมรบกตอเมอพสจนไดวา สมมตฐานนนถกตองมหลกฐานหรอเหตผลมาสนบสนน ในกรณทสมมตฐานมหลกฐานมาสนบสนนไมเพยงพอหรอมขอคดคาน สมมตฐานนนกใชไมไดตองถกยกเลกไป นกวทยาศาสตรกจะเสาะหาสมมตฐานอนใหมตอไป แตอยางไรกตาม สมมตฐานทเปนทยอมรบในสมยหนง อาจตองมการเปลยนแปลงหรอยกเลกไป เมอมผคนพบหลกฐานทคดคานสมมตฐานนน และกมบางสมมตฐานทตงขนเปนเวลานาน โดยไมมผลการสงเกตหรอผลการทดลองมาคดคานได สมมตฐานนนกจะไดรบ การยอมรบและเปลยนไปเปนหลกการ ทฤษฎ และกฎตอไป

5) กฎ (Law) กฎ เปนความรทางวทยาศาสตรประเภทหนง มลกษณะคลายกบหลกการ คอ ตองไดรบการพสจนแลววาถกตอง ทดสอบแลวไดผลตรงกน

ทกครงมลกษณะทเปนจรงเสมอ แตกฎเปนหลกการทมกจะเนนในเรองของความสมพนธระหวางเหตและผล ซงอาจเขยนสมการแทนได เชน กฏของบอยล ซงกลาววา ถาอณหภมคงท ปรมาตรของแกสจะเปนปฏภาค“ผกผนกบความดน อยในรปสมการ คอ ” (ถา T คงท) กฎมกจะเปนหลกการ หรอขอความจรงทางวทยาศาสตรทไดรบการพสจน มาเปนเวลายาวนานในระดบหนง จนมหลกฐานสนบสนนมากเพยงพอ ไมมหลกฐานอนทคดคาน จนกระทงขอความนนเปนทยอมรบวาถกตองสมบรณ ขอความนนกจะเปลยนจากหลกการหรอทฤษฎ กลายเปนกฎ อยางไรกตาม แมกฎจะถกตงมาจากขอความทไดรบการยอมรบมานานกตาม แตในชวงยคตอมา เมอความรทางวทยาศาสตรเจรญขน ซงอาจทำาใหมความรใหม ๆ เกดขนและขดแยงกบกฎเดมๆ และหากพสจนไดวาความรใหมมความถกตองมากกวา กฎทมอยแลวอาจตองมขอยกเวนหรอถกยกเลกไป เชน กฎทรงมวล (Law of Conservation of Mass) ซงกลาววา ในปฏกรยาเคม สสารไมสามารถถกสรางหรอถกทำาลายได แปล“ ”ความไดวา ในปฏกรยาเคม มวลของสารกอนทำาปฏกรยา จะเทากบมวลของสารหลงทำาปฏกรยา เชน เมอเผาเมอรควรกออกไซด (HgO) จะไดปรอท(Hg) และกาซออกซเจน(O2) ดงสมการ 2HgO + Energy -> 2Hg + O2 ซงมวลของปรอทและกาซออกซเจนทไดหลงจากการปฏกรยาเคมจะมคาเทากบ มวลของเมอรควรกออกไซด กฎขอนเปนกฎพนฐานทใชอยทวไป ในการศกษาวทยาศาสตรเปนระยะเวลานาน แตหลงจากไดศกษาปฏกรยานวเคลยรจงพบวา กฎนไมสามารถใชไดกบปฏกรยานวเคลยร ซงมวลของสารทไดจากปฏกรยานวเคลยรจะนอยกวามวลของสารกอนทำา ปฏกรยา โดยมวลทสญหายไปจะถกเปลยนไปเปนพลงงานจำานวนมหาศาล ตามทฤษฎสมพทธภาพพเศษ ทเสนอโดยอลเบรต ไอนสไตน ซงไดกลาวถงมวลและพลงงานไววา มวลและพลงงานแปรเปลยนสภาพเขาหากนไดในภาวะทเหมาะสมตามสมการ E = mc2 เมอ E เปนพลงงานมหนวยเปน จล, m เปนมวลมหนวยเปนกโลกรม, c เปนความเรวแสงมคาเทากบ 3 X 108 เมตรตอ

วนาท จากการทพบวามวลและพลงงานสามารถเปลยนจากสภาพหนงไปยงอกสภาพหนงได นน ขดกบกฎทรงมวลเดมทวา มวลไมสามารถสรางใหมหรอทำาใหสญหายได ตอมากฎทรงมวลนไดถกเปลยนเปนกฎทรงมวลและพลงงาน (Law of Conservation of Mass - Energy) ซงกลาววา “the total amount of mass and energy in the universe is constant : ผลรวมระหวางมวลและพลงงานในจกรวาลเปนคาคงท ”ซงหมายถง มวลและพลงงานเปนสงทไมสญหายและมอยเทาเดมแต“สามารถแปรเปลยนจากสภาพหนงไปอกสภาพหนงได ถงแมวากฎ จะเปน”หลกการทมความสมพนธระหวางเหตกบผล และเขยนเปนสมการแทนได แตกฎไมสามารถอธบายใหเขาใจไดวา ทำาไมความสมพนธระหวางเหตกบผลจงเปนเชนนน สงทสามารถอธบายความสมพนธภายในตวกฎไดกคอ ทฤษฏ ซงจะกลาวถงตอไป 6) ทฤษฏ (Theories) ทฤษฎ คอ ความเหน ลกษณะทคด คาดเอาตามหลกวชาการเพอเสรมเหตผล และรากฐานใหแกปรากฏการณหรอขอมลในภาคปฏบต ซงเกดขนมาอยางมระเบยบ ทฤษฎ เปนความรวทยาศาสตรประเภทหนง มลกษณะเปนขอความทใชในการอธบายขอเทจจรง หลกการ และกฎตางๆ หรอกลาวไดวา ทฤษฏเปนขอความทใชอธบายปรากฏการณทงหลาย ในการแสวงหาความจรงของนกวทยาศาสตร นกวทยาศาสตรใชการสงเกต การสรปรวมขอมล การคาดคะเน ซงทำาใหเกดความร วทยาศาสตรตาง ๆ ตงแตขอเทจจรง หลกการ สมมตฐานและกฎ แตการจะรแตเพยงวาขอเทจจรงหรอหลกการเกยวกบสงใดสงหนงเปน อยางไร เทานนยงไมพอ นกวทยาศาสตรจะตองสามารถอธบายขอเทจจรงหรอหลกการนนไดดวยวา ทำาไมจงเปนเชนนน ดงนน นกวทยาศาสตรจงพยายามสรางแบบจำาลอง (model) ขน และเขยนคำาอธบายกวางๆเกยวกบสงนน โดยทคดวาแบบจำาลองทสรางขนจะใชอธบายขอเทจจรงยอยในขอบเขตท เกยวของนนไดและสามารถทำานายปรากฏการณทยงไมเคยพบในขอบเขตของแบบจำาลองนนได เราเรยกแบบจำาลองทสรางขนนวา ทฤษฎ

ชวโมงท 3 เรอง กระบวนการวทยาศาสตร

จดประสงคการเรยนร1) อธบายขนตอนและกระบวนการหาความร การแกปญหาของนก

วทยาศาสตร

2) อธบายการใชกระบวนการทางวทยาศาสตรในการแสวงหาความรทางวทยาศาสตร 3) กำาหนดปญหาหรอสงทสงสย จากสงทตนสงเกต 4) อธบายความหมายของสมมตฐานและบอกลกษณะของสมมตฐานทด 5) อธบายวธการสรปผลการทดลอง 6) สรปผลการทดลอง 7) สงเกตสงตาง ๆ ไดอยางเทยงตรงตามความจรง 8) ตงสมมตฐานทเหมาะสม สามารถออกแบบตรวจสอบสมมตฐาน 9) สรางคำาอธบายจากขอมลทไดจากการทดลอง

10) นำากระบวนการวทยาศาสตรไปใชในการหาความรทางวทยาศาสตร 11) ตระหนกถงความสำาคญของกระบวนการวทยาศาสตร

แนวความคดหลก

การศกษาทางวทยาศาสตรคอ การศกษาเกยวกบทก ๆ สงทอยรอบตวอยางมระเบยบแบบแผน เพอใหไดขอสรปและสามารถนำาความรทไดมาอธบายปญหาตาง ๆ ซงการจะตอบหรออธบายปญหาทสงสย ไดนนจำาเปนตองมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรโดยเฉพาะการสงเกต การตงคำาถาม การศกษารวบรวมขอมล และการสรป ผทจะศกษาทางวทยาศาสตรจะตองเปนคนชางสงเกต ชางคด มเหตผล มความพยายามและอดทน จงจะทำาใหการศกษาทางวทยาศาสตรประสบความสำาเรจ เมอนกวทยาศาสตรไดทำาการศกษาตามกระบวนการทางวทยาศาสตร และรวบรวมขอมลทไดจากการทดลองแลว สงสำาคญทจะ ทำาใหผอนทราบไดวา เรองททดลองมทมาและทไปอยางไร นกวทยาศาสตรจะตองจดทำาเปนรายงานการทดลอง โดยเขยนเปนรายงานบนทกผลการทดลอง ตามลำาดบรปแบบของรายงานการทดลอง การศกษาหาความรของนกวทยาศาสตรจะตองคำานงถงความปลอดภยเปนอนดบแรก เชน อนตรายจากการใชสารเคม ตองใชดวยความระมดระวง นอกจากนนกวทยาศาสตรตองมวนยในการทำางานและทำางานดวยความรอบคอบ นกเรยนควรปฏบตตามคำา

แนะนำาของครอยางเครงครดในการปฏบตการทดลองใด ๆ ในหองปฏบตการ

กจกรรมการเรยนร 1. ขนกระตนความสนใจ (engagement)

1.1 ครถามนกเรยนเกยวกบการเรยนทผานมาเพอตรวจสอบความรเดม นกเรยนชวยกนแสดงความคดเหน ซงนกเรยนควรแสดงความคดเหนไดวา วทยาศาสตรเปนทงความรและกระบวนการหาความร ครถามตอไปวา กระบวนหาความรทางวทยาศาสตรเรมตนจากสงใด

1.2 ครยกตวอยางการสงเกตวา - ฉนเหนนกบนไปเปนกลมเพอออกหากนในเวลาเชาตร- ฉนเหนนกบนไปเปนกลมอยางเรงรบ

นกเรยนรวมกนอภปรายความแตกตางของการรายงานของทงสองประโยคนตางกนอยางไร ซงนกเรยนควรสรปไดวา ประโยคท 1 เปนการรายงานสงทสงเกตเหนโดยไมนำาความคด อารมณ ความรสก เขามาเกยวของแตประโยคท 2 เปนการรายงานสงทสงเกตเหนโดยเอาความคด อารมณ ความรสกเขามาเกยวของ 2. ขนสำารวจและคนหา (exploration)

2.1 นกเรยนแบงกลม กลมละ 6-7 คน โดยคละเพศและความสามารถทางการเรยน 2.2 นกเรยนระดมความคด ฝกทกษะการสงเกตเพอหาคำาตอบและสามารถอธบายไดจากการทำากจกรรมตามใบกจกรรมท 1 เรอง สงเกตอะไรไดบาง

2.3 รวมกนวเคราะหแลกเปลยนความคดจากคดคนเดยว เปนคดคและรวมกนคดแลวอภปรายทงกลมจากการทำากจกรรมสงเกตเหนอะไรไดบาง

3. การอภปรายและลงขอสรป (explanation)3.1 นกเรยนแตละกลมวเคราะหผลการทำากจกรรม อภปราย

และเขยนขอสรปลงในกระดาษแผนใหญ แลวนำาเสนอหนาชนเรยน และเมอนำาเสนอแลวนกเรยนอภปรายรวมกน นกเรยนควรบอกลกษณะไดวา

ลกษณะการประสานมอ การชนวหวแมมอ การชนวหวแมมอและลกษณะของไรผมทหนาผาก เปนลกษณะแตกตางกนในแตละคน ลกษณะเหลานเปนลกษณะทมกจะเหมอนหรอคลายคลงกบพอ แม หรอญาตพนองของคนคนนน จงสรปไดวาลกษณะเหลานสามารถถายทอดใหกนไดในครอบครวซงเรยกวาลกษณะทางพนธกรรม สวนลกษณะทแตกตางกนของตวเองและเพอน ๆ เชน สผว สผม ความสง ฯลฯ แลวรวมกนอภปรายถงสาเหตของความแตกตาง ๆ เหลานวา แตละคนมความแตกตางกน โดยอาจมลกษณะเหมอนพอ แมหรอบรรพบรษ ยงมลกษณะอน ๆ อกมากมายทนกเรยนแตละคนมความแตกตางกน 3.2 นกเรยนถามคำาถามทสงสยเพมเตม ครสงเกตการแสดงความคดเหนของนกเรยน เพอตรวจสอบแนวความคดของนกเรยน

3.3 ยกตวอยางภาพลกษณะการแสดงออกตาง ๆ ของพนธกรรม อภปรายรวมกนถงความแตกตางแลวนกเรยนเขยนขอสรปลงในสมดบนทก 4. ขนขยายความร (elaboration) 4.1 นกเรยนทำากจกรรมเพมเตมดงน - ครใหนกเรยนเสยผมแลวสงเกตลกษณะไรผมทหนาผาก เปรยบเทยบกบเพอนวาแตละคนเหมอนหรอตางกนอยางไรโดยวธการสงเกตตามลำาดบ แลวอภปรายรวมกนในกลมดงน

- ทกคนมไรผมทหนาผากเหมอนกนหรอไม- ถาไมเหมอน ไรผมทหนาผากมลกษณะตางกนอยางไร

ผมทหนาผากของพอ แมหรอญาตพนองแลวนำารายงานในชนวา นกเรยนมลกษณะไรผมเหมอนพอหรอเหมอนแมหรอเหมอนใครในครอบครวหรอไม -ใหนกเรยนสงเกตลกษณะทแตกตางกนของแตละคน เชน สผม ความสง การมลกยมและลกษณะอน ๆ ทนกเรยนสนใจ

- ครถามนกเรยนวาลกษณะตาง ๆ ทสงเกตเหนเปนลกษณะทเหมอนหรอคลายคลงกบพอแมหรอญาตพนอง อยางไร

4.2 ครและนกเรยนรวมกนสรปไดวา ลกษณะทางพนธกรรมเปนลกษณะแสดงของลกษณะตาง ๆ ของสงมชวต เชน สผม สผว ผม

ตรงหรอผมหยก ฯลฯ ซงจะแตกตางกนไปซงความรเหลานเรมตนจากการสงเกตซงการสงเกตเปนสงสำาคญทจะนำาไปสคำาอธบายหรอความรตาง ๆ มากมาย การสงเกตลกษณะของสงมชวตในลกษณะตาง ๆ นำาไปสความร เรองพนธกรรมตาง ๆ จากการสงเกตการประสานมอการชนวหวแมมอหรอไรผมทหนาผากของนกเรยนกพอจะบอกไดวานกเรยนมลกษณะเหมอนพอหรอแมหรอไดรบลกษณะเฉพาะนน ๆ มาจากพอหรอแม การสงเกตจงมความสำาคญมากสำาหรบวทยาศาสตร เพราะเปนจดเรมตนของปญหาหรอขอสงสย นกเรยนจงควรฝกการสงเกตใหสามารถสงเกตไดถกตอง สงเกตสงทควรสงเกตทสอดคลองกบจดมงหมายทตองการหาคำาตอบ สงเกตไดเรวและคลองแคลว จนมความชำานาญหรอ มทกษะในการสงเกตเพอจะไดสามารถหาคำาอธบายหรอคำาตอบ การสงเกตเปนทกษะสำาคญ เปนจดเรมตนของปญหาหรอขอสงสย ความชำานาญหรอการมทกษะในการสงเกตชวยใหสามารถหาคำาอธบายหรอคำาตอบได 5. ขนประเมนผล (evaluation)

5.1 ครใชคำาถามตอไปนประเมนระหวางการทำากจกรรม - ทกคนประสานมอเหมอนกนหรอไม นกเรยนใชหวแมมอขางใดทบหวแมมอขางใด (ทกคนจะประสานมอไมเหมอนกน บางคนจะประสานมอแลวนวหวแมมอขวาทบหวแมมอซาย บางคนนวหวแมมอซายทบหวแมมอขวา) - ถานกเรยนจะเปลยนใหตรงขางจะถนดหรอไม (ถาเปลยนเปนตรงขามจะไมถนด แตสามารถทำาได) -ใหนกเรยนกลบไปสงเกต การประสานมอและการชนวหวแมมอของพอและแม แลวกลบมารายงานในชนตอไปวานกเรยนเหมอนพอหรอแมหรอไมเหมอนใครเลยในครอบครว (นกเรยน จะรายงานแตกตางกน โดยสวนใหญจะรายงานวาพบลกษณะปลายนวหวแมมองอหรอเหยยดตรง เหมอน พอแมหรอญาตพนองในครอบครวและจะมบางสวนรายงานวาไมเหมอนใครเลยในครอบครว) - สงเกตททำาในกจกรรมนทำาใหนกเรยนไดเรยนรอะไรบาง (นกเรยนไดเรยนรถงการสงเกตลกษณะทแตกตางกนในแตละคนและการ

สงเกตเกดปญหาหรอขอสงสย ซงจะนำาไปสการศกษาหาความร) 5.2 ครถามคำาถามตอไปนหลงทำากจกรรม - การสงเกตมประโยชนอยางไรตอการหาความรทางวทยาศาสตร(การสงเกตนำาไปส การสรางปญหาหรอคำาถามทางวทยาศาสตร เพอนำาไปสการสรางคำาอธบายและความรทางวทยาศาสตรตอไป) -หลงจากการสงเกตแลว นกวทยาศาสตรมขนตอนการทำางานตอไปอยางไร

5.3 นกเรยนเขยนสงทไดเรยนร 3 อยาง การนำาความรไปใชประโยชน 2 อยางและสงทอยากรเพมเตม 1 อยาง ลงในกระดาษแผนเลกไปตดไวทกระดานกอนออกจากหองเรยน

สอการเรยนรและแหลงเรยนร 1) ใบกจกรรม 1 เรอง สงเกตอะไรไดบาง 2) ภาพการแสดงลกษณะตาง ๆ ทางพนธกรรม

3) หนงสอเรยนรายวชาพนฐานวทยาศาสตร วทยาศาสตร 1 ชนมธยมศกษาปท 1 เลม 1 ของกระทรวงศกษาธการ

4) อนเตอรเนต 5) หองสมด

การวดและประเมนผล

วธการ เครองมอ เกณฑ1. สงเกตพฤตกรรม แบบสงเกตพฤตกรรม ผานเกณฑระดบดขน

ไป2. ประเมนทกษะกระบวนการ

แบบประเมนทกษะกระบวนการ

ผานเกณฑระดบดขนไป

3. ประเมนคณลกษณะ/เจตคต

แบบประเมนคณลกษณะ/เจตคต

ผานเกณฑระดบดขนไป

4. ประเมนสมรรถนะ แบบประเมนสมรรถนะ ผานเกณฑระดบดขน

สำาคญ สำาคญ ไป

ภาคผนวก

ใบกจกรรม 1 เรอง สงเกตอะไรไดบาง

1. ใหนกเรยนใชมอทงสองขางประสานกน แลวสงเกตและเปรยบเทยบกบเพอน ๆ วาการประสานมอของนกเรยนแตละคนเหมอนหรอแตกตางกนอยางไร

2. ใหนกเรยนทกคนชนวหวแมมอสงเกตและเปรยบเทยบกบเพอน ๆ วาลกษณะของนวหวแมมอของนกเรยนแตละคนเหมอนหรอตางกนอยางไร

ภาพการแสดงลกษณะตาง ๆ ทางพนธกรรม

http://www.maceducation.com/e-knowledge/2432209100/01.htm

ชวโมงท 4-5 เรอง กระบวนการวทยาศาสตร

จดประสงคการเรยนร

1) อธบายขนตอนและกระบวนการหาความร การแกปญหาของนกวทยาศาสตร2) อธบายการใชกระบวนการทางวทยาศาสตรในการแสวงหาความร

ทางวทยาศาสตร 4) กำาหนดปญหาหรอสงทสงสย จากสงทตนสงเกต 5) อธบายความหมายของสมมตฐานและบอกลกษณะของสมมตฐานทด 6) อธบายวธการสรปผลการทดลอง 7) สรปผลการทดลอง8) สงเกตสงตาง ๆ ไดอยางเทยงตรงตามความจรง

9) ตงสมมตฐานทเหมาะสม สามารถออกแบบตรวจสอบสมมตฐาน 10) สรางคำาอธบายจากขอมลทไดจากการทดลอง11) เหนคณคาและนำากระบวนการวทยาศาสตรไปใชในการหาความ

รทางวทยาศาสตร 12) ตระหนกถงความสำาคญของกระบวนการวทยาศาสตร

แนวความคดหลก

การศกษาทางวทยาศาสตรคอ การศกษาเกยวกบทก ๆ สงทอยรอบตวอยางมระเบยบแบบแผน เพอใหไดขอสรปและสามารถนำาความรทไดมาอธบายปญหาตาง ๆ ซงการจะตอบหรออธบายปญหาทสงสยไดนนจำาเปนตองมทกษะในกระบวนการทางวทยาศาสตร โดยเฉพาะการสงเกต การตงคำาถาม การศกษารวบรวมขอมลและการสรป ผทจะศกษาทางวทยาศาสตรจะตองเปนคนชางสงเกต ชางคด มเหตผล มความพยายามและอดทน จงจะทำาใหการศกษาทางวทยาศาสตรประสบความสำาเรจ เมอนกวทยาศาสตรไดทำาการศกษาตามกระบวนการทางวทยาศาสตรและรวบรวมขอมลทไดจากการทดลองแลว สงสำาคญทจะทำาใหผอนทราบไดวา เรองททดลองมทมาและทไปอยางไร นกวทยาศาสตรจะตองจดทำาเปนรายงานการทดลองโดยเขยนเปนรายงานบนทกผลการทดลอง ตามลำาดบรปแบบของรายงานการทดลอง การศกษาหาความรของนกวทยาศาสตรจะตองคำานงถงความปลอดภยเปนอนดบแรก เชน อนตรายจากการใช

สารเคม ตองใชดวยความระมดระวง นอกจากนนกวทยาศาสตรตองมวนยในการทำางานและทำางานดวยความรอบคอบ นกเรยนควรปฏบตตามคำาแนะนำาของครอยางเครงครดในการปฏบตการทดลองใด ๆ ในหองปฏบตการ

กจกรรมการเรยนร 1. ขนกระตนความสนใจ (engagement)

1.1 ครถามนกเรยนวากระบวนการหาความรทางวทยาศาสตรเรมตนจากสงใด (นกเรยนชวยกนตอบคำาถามวาเรมตนจากการสงเกต จากนนครใหนกเรยนดภาพผเสอหลากหลายชนดเกาะบนพนดน เมอดรปแลวนกเรยนเกดขอสงสยหรอมคำาถามอะไรบาง นกเรยนจะมวธการหาคำาตอบอยางไร

1.2 นกเรยนแตละกลมระดมความคด ชวยกนตงคำาถามหรอขอสงสยจากภาพ เชน

ทมา : http://pantip.com/topic/30239429

- ทำาไมผเสอจงมาเกาะทพนดนแทนทจะเกาะบนดอกไม - พนดนมสงใดททำาใหผเสอมาเกาะแทนทจะไปเกาะบนดอกไม - ทำาไมผเสอสเดยวกนจงเกาะอยดวยกนไมมการเกาะสลบกนระหวางผเสอตางส

1.3 หลงจากรวมกนตงคำาถามจากรปภาพพบวานกเรยนไดตงคำาถามหลากหลายจากการสงเกต บางคำาถามสามารถหาคำาตอบไดดวยวธการทไมยากหรอซบซอนจนเกนไปนก แตบางคำาถามนกเรยนพบวาไมอาจใชวธการงาย ๆ ในการหาคำาตอบตองใชความรและเครองมอทเหมาะสมในการสำารวจ ซงการสงเกตทดนำาไปสการตงคำาถาม/ปญหาทชดเจน

1.4 ครถามคำาถามตอไปวาหลงจากการสงเกตแลวนกเรยนจะมแนวทางในการดำาเนนการแกปญหาหรอหาคำาตอบของคำาถามอยางไร

2. ขนสำารวจและคนหา (exploration) 2.1 นกเรยนแบงกลม กลมละ 6-7 คน โดยคละเพศและความสามารถทางการเรยนโดยแบง

หนาทความรบผดชอบ 2.2 นกเรยนแตละกลมรวมกนทำาใบกจกรรมท 1 เรอง การฝกตงสมมตฐาน โดยมปญหาทจะศกษาวาไขใหมและไขเกาแตกตางกนอยางไร ใหนกเรยนคดหาวธการพสจน ไขเกา ไขใหมและตงสมมตฐานเพอวางแผนออกแบบการทดลอง เชน

- สมมตฐานท 1 ไขใหมลอยนำา ไขเกาจมนำา- สมมตฐานท 2 ไขใหมจมนำา ไขเกาลอยนำา ไขยงเกายงลอย

สงขนโดยถาเปนจรงกยอมรบสมมตฐานนนถาทดสอบไมจรงกปฏเสธสมมตฐานนนไปและเอาสมมตฐานทเปนจรงมาใช

2.3 นกเรยนออกแบบการทดลองตามทไดตงสมมตฐานไว วางแผนโดยออกแบบการทดลองวาจะทดลอง กำาหนดวสดอปกรณ กำาหนดตวแปรทมการเปลยนแปลง กำาหนดตวแปรทตองควบคมใหคงท วธเกบรวบรวมขอมล ออกแบบตารางบนทกผลและสรปผลการทดลอง 2.4 นกเรยนแตละกลมทำาใบกจกรรมท 2 เรอง ไขใหม ไขเกา

2.5 หลงจากกจกรรมการทดลอง ครใหนกเรยนสรางคำาอธบายจากสงทไดทดลองอยางไร เชน คำาอธบายการลอยตวของไขเกดจากไขทเกบไวหลายวนจะเกดการเปลยนแปลงคอมแกสเกดขนภายในฟองไข แกสเบากวานำา ไขจงพยายามลอยตวขน ซงไขใหมไมเปนเชนนนและสรปผล

การทดลองไดวา สมมตฐานทเราตงไวเปนจรงและถาทำาการทดลองหลาย ๆ ครงไดผลยนยนเหมอนกนทกครงเรากสามารถสรปเปนความรใหมได

3. การอธบายและลงขอสรป (explanation)3.1 นกเรยนสรปผลการทำากจกรรมลงในกระดาษแผนใหญ เพอ

นำาเสนอเพอน ๆ ในชนเรยน 3.2 นกเรยนกลมหนงอาสานำาเสนอคำาถามหนาชนเรยน แลวอภปรายรวมกนทงชน จากนนนกเรยนแตละกลมนำาผลงานไปตดหนาฝาผนงหองเรยนเพอใหเพอนไดดผลงานแตละกลม (Gallery walk) 3.3 นกเรยนอภปรายรวมกนและควรสรปไดวา หลงจากการสงเกตแลวไดปญหาจากนนตงสมมตฐานนำาไปสการสำารวจตรวจสอบเกบรวบรวมขอมลและสรปผลการทดลองวาเปนไปตามสมมตฐานทตงไวหรอไม ครใหความสำาคญกบทก ๆ คำาตอบของนกเรยนและนำาการอภปรายใหเขาแนวความคดหลกทวา - การสงเกตทดนำาไปสการตงคำาถาม/ปญหาทชดเจนและกระบวนการในการแกปญหาหรอ หาคำาตอบในสงทนกเรยนสงสยอยางเปนระบบ - การตงสมมตฐานเปนการตงคำาอธบายไวลวงหนาเปนแนวทางการทดสอบหรอพสจนเพอ หาคำาตอบของปญหา - การสำารวจ ตรวจสอบและทดลองหรอการเกบขอมล การทำาการทดลองเพอพสจนสมมตฐานวาจรงหรอไม นกวทยาศาสตรตองวางแผนโดยออกแบบการทดลองวาจะทดลองอยางไร มวสดอปกรณอะไรบาง สงใดบางทตองเปลยนแปลง เรยกวาตวแปรตน เกบรวบรวมขอมลอยางไรมสงใดบาง ทตองควบคมใหเหมอนกนหรอเรยกวาการควบคมตวแปร ตองเปนการทดสอบทเทยงตรง (Fair Test) โดยไมลำาเอยงใชความรสกในการบนทกและแปลความหมายขอมล - ถาทำาการทดลองหลาย ๆ ครงไดผลยนยนเหมอนกนทกครงเรากสามารถสรางคำาอธบาย ทเปนเหตเปนผลและสรปเปนความรใหมได - ครนกเรยนรวมกนสรปอกครงวากระบวนการในการไดมาซงความรทางวทยาศาสตร ประกอบดวย การตงปญหา การตงสมมตฐาน

การเกบขอมลหรอการทดลอง(เพอทดสอบสมมตฐาน) การสรปขอมลเปนความรใหม ซงเปนวธการทำางานแบบนเรยกวา วธการทางวทยาศาสตร (Scientific Method) กระบวนการทำางานดงกลาวเปนการเลยนแบบกระบวนการทนกวทยาศาสตรใชในการหาความรทางวทยาศาสตร กระบวนการนเรยกวา กระบวนการทางวทยาศาสตร

3.4 นกเรยนแตละกลมรวมกนศกษาใบความรท 1 เรอง สงทตองระวงในการเกบรวบรวมขอมล 3.5 นกเรยนถามคำาถามทสงสยเพมเตม ครสงเกตการแสดงความคดเหนของนกเรยน เพอตรวจสอบแนวความคดของนกเรยน

3.6 นกเรยนสรปแนวคดเปนผงความคด (Concept map) เกยวกบกระบวนการวทยาศาสตรลงในสมดบนทก

4. ขนขยายความร (elaboration) 4.1 ใหนกเรยนแตละกลมออกไปสงเกตสงตาง ๆ นอกหองเรยนแลวตงปญหา 1 ปญหา รวมกนพรอมบอกแนวทางในการคนควาหาคำาตอบของคำาถามหรอขอสงสยเหลานน 4.2 ครและนกเรยนอภปรายรวมกนเกยวกบ การออกแบบวธการคนหาคำาตอบจากปญหาหรอคำาถามจากการสงเกตโดยใชกระบวนการทางวทยาศาสตร โดยครตรวจสอบวาเปนการตงคำาถามหรอปญหาเชงวทยาศาสตรหรอไม (สามารถออกแบบการทดลองหรอตรวจสอบได) ตงสมมตฐานไดถกตองหรอไม การกำาหนดตวแปรถกตองครบถวนหรอไม การออกแบบการทดลองสอดคลองกบสมมตฐานหรอไม ตารางบนทกผลครอบคลมขอมลทจะบนทกหรอไม 5. ขนประเมนผล (evaluation) 5.1 นกเรยนตอบคำาถามเพอประเมนแนวความคดดงน - การสงเกตมประโยชนตอการศกษาวทยาศาสตรหรอไม เพราะเหตใด (จดเรมตนของปญหาหรอขอสงสยทจะนำาไปสการหาความรวทยาศาสตรตาง ๆ) - การสงเกตทดมลกษณะอยางไร (การสงเกตทดตองสงเกตไดอยางถกตอง สงเกตสงทควรสงเกตสอดคลองกบจดมงหมายทตองการหาคำาตอบ สงเกตไดอยางรวดเรวครบถวนและตองฝกใหเกด

ความชำานาญหรอมทกษะในการสงเกตเพอสามารถหาคำาอธบายและคำาตอบตอไป)

- กระบวนการวทยาศาสตรมประโยชนอยางไร (เปนวธการทางวทยาศาสตรทสามารถใชคนหาคำาตอบหรอความรทางวทยาศาสตร)

5.2 นกเรยนเขยนสงทไดเรยนร 3 อยาง การนำาความรไปใชประโยชน 2 อยางและสงทอยากรเพมเตม 1 อยาง ลงในกระดาษแผนเลกไปตดไวทกระดานกอนออกจากหองเรยน

สอการเรยนรและแหลงเรยนร 1. บตรภาพผเสอเกาะพนดน

2. ใบกจกรรมท 1 เรอง การฝกตงสมมตฐาน 3. ใบกจกรรมท 2 เรอง ไขใหม ไขเกา

4. ใบความรท 1 เรอง สงทตองระวงในการเกบรวบรวมขอมล 5. หนงสอเรยนรายวชาพนฐานวทยาศาสตร วทยาศาสตร 1 ชน

มธยมศกษาปท 1 เลม 1 ของกระทรวงศกษาธการ

6. อนเตอรเนต 7. หองสมด

การวดและประเมนผล

วธการ เครองมอ เกณฑ1. สงเกตพฤตกรรม แบบสงเกตพฤตกรรม ผานเกณฑระดบดขน

ไป2. ประเมนทกษะกระบวนการ

แบบประเมนทกษะกระบวนการ

ผานเกณฑระดบดขนไป

3. ประเมนคณลกษณะ/เจตคต

แบบประเมนคณลกษณะ/เจตคต

ผานเกณฑระดบดขนไป

4. ประเมนสมรรถนะสำาคญ

แบบประเมนสมรรถนะสำาคญ

ผานเกณฑระดบดขนไป

ภาคผนวก

บตรภาพผเสอเกาะพนดน

ทมา : http://pantip.com/topic/30239429

ทมา : http://pantip.com/topic/30239429

ใบกจกรรมท 1 เรอง การฝกตงสมมตฐาน

ไข ซงเปนอาหารประจำาวนของพวกเราเกอบทกคน ถาเรามปญหาทจะศกษาวาไขใหมและไขเกาแตกตางกนอยางไร ใหนกเรยนคดหาวธการพสจน ไขเกา ไขใหม และตงสมมตฐานเพอวางแผนออกแบบการทดลองในกจกรรมตอไป

สมมตฐานท 1 ไขใหมลอยนำา ไขเกาจมนำาสมมตฐานท 2 ไขใหมจมนำา ไขเกาลอยนำา ไขยงเกายงลอยนำาสงขน

นกเรยนจะตงสมมตฐานแบบใดกได เพราะสมมตฐานจะเปนแนวทางในการทดสอบเพอพสจนวาเปนจรงหรอไม ถาเปนจรงกยอมรบสมมตฐานนน

ถาทดสอบแลวไมเปนจรงกปฏเสธหรอยกเลกสมมตฐานนนไปและเอาสมมตฐานทเปนจรงมาใช

ใบกจกรรมท 2 เรอง ไขใหม ไขเกา

ใหนกเรยนออกแบบการทดลองและทำาการทดลอง เพอพสจนสมมตฐาน 2 ขอน

สมมตฐานท 1 ไขใหมลอยนำา ไขเกาจมนำา สมมตฐานท 2 ไขใหมจมนำา ไขเกาลอยนำา ไขยงเกายงลอยนำาสงขน

วสดอปกรณ1. ไขใหม ไขเกา อยางละ 1 ฟอง2. แกวนำาหรอบกเกอร ขนาด 250 ml 2 ใบ

คำาถามกอนการทดลอง (ตวอยางคำาถาม) ไขใหม ไขเกา ลอยหรอจมนำา อยางไร

สมมตฐาน สมมตฐาน การทดลองตวแปรตน ไดแก

ตวแปรตาม ไดแก

ตวแปรควบคม ไดแก

1.อปกรณ

2.วธการทดลอง

ตวอยางตารางบนทกผลการทดลอง

การทดลอง บนทกผลการทดลอง

ไขใหม

ไขเกา

สรปผลการทดลอง อภปรายผลการทดลอง

ใบความรท 1 เรอง สงทตองระวงในการเกบขอมล

ก. การบนทกขอมล

ในการลงมอปฏบตการทดลอง นกเรยนจะตองจดบนทกและทำาการสงเกตทกครง จะใชวธจำาไมได เพราะจะทำาใหสญเสยขอมลทสำาคญไปหรอเมอมขอมลมาก ๆ กจะจำาไมไดหมด นอกจากนนการบนทกขอมลตองทำาอยางเปนระบบระเบยบ สะดวกแกการศกษาแปลความตอไป เชน การบนทกในรปของตารางบนทกขอมล ดงตวอยางตาราง

การทดลองผลการสงเกต

ไขใหม ไขเกา

1.ลกษณะของไข

2.นำาไขใสลงในนำา

ข. การนำาเสนอขอมล เมอไดขอมลมาแลวในขนตอไปคอการนำาเสนอขอมล เพอใหเราสามารถแปลความหมายขอมลเพอสอสารขอมลใหผอนเขาใจไดงายดวย การนำาเสนอขอมลอาจทำาไดหลายแบบ กรณทมขอมลไมมากและ ไมซบซอน กสามารถรายงานดวยการบอก การบรรยายแตในกรณทมขอมลมากและซบซอนกตองเสมอใหเขาใจงาย เชน ใชตารางขอมล ภาพ กราฟ แผนภม เปนตน การนำาเสนอขอมลในรปแบบทจดระบบแลวเชนในรปของแผนภม ทำาใหอานงายและแปลความหมายไดรวดเรว ในกรณนถาเปนการนำาเสนอขอมลในรปแบบของการบอกเลาหรอขอความกจะเสยเวลาในการวเคราะหขอมลหรออภปรายผลและสรปขอมลนน ๆ ค. ความซอสตยตอขอมล ขอควรคำานงในการเกบขอมล ผศกษาจะตองซอสตยตอขอมลทเกบได โดยไมใชความคดเหนสวนตวไปเปลยนแปลงขอมลหรอเปลยนแปลงขอมลเพอใหเหมอนกบขอมลของคนอนๆ การทไดขอมลท ตางจากคนสวนใหญบางครงเปนไปไดวาเกดจากการผดพลาดของการทดลอง ซงถาเปนการผดพลาด จากการทดลอง การทดลองซำา ๆ จะชวยแกไขไดในการทดลองปกตจงมกทำาซำาเสมอ ๆ เพอใหแนใจในขอมล

แตบางครงขอมลทแตกตางกอาจเปนขอมลใหมนำาไปสการคนพบความรใหมทตางไปจากสงทผอนเคยพบกได

ชวโมงท 6 เรอง ลกษณะสำาคญของนกวทยาศาสตร

จดประสงคการเรยนร

1 อธบายลกษณะสำาคญของนกวทยาศาสตร2. ยกตวอยางผลงานและวธการทำางานของนกวทยาศาสตร

3. วเคราะหและแปลผลจากขอมลทกำาหนดให 4. เลยนแบบการทำางานของนกวทยาศาสตร 5. ตงสมมตฐานจากขอมลทกำาหนดให 6. ตดสนใจภายใตขอมลวาสมมตฐานใดถกตอง

7. นำาหลกการทำางานของนกวทยาศาสตรไปใช

แนวความคดหลก

ลกษณะสำาคญของนกวทยาศาสตร เปนคนชางสงเกต นำาไปสการตงปญหาหรอการตงสมมตฐาน เปนคนชางคดชางสงสย เปนลกษณะทนำาไปสการตงปญหาหรอการตงคำาถามและศกษาคนควาเพอหาคำาตอบ จนนำาไปสการคนพบใหมๆ มเหตผล เชอวา เมอมผลหรอสงใดสงหนงเกด“ขนยอมตองมสาเหตททำาใหเกดเสมอ เปนคนมความพยายามและอดทน โดยเราจะเหนวาการทนกวทยาศาสตรจะไดมาซงความรทางวทยาศาสตรนน พวกเขาจะตองพบกบอปสรรคตางๆ มากมาย บางครง อาจประสบความลมเหลว แตพวกเขา กจะเรมตนศกษาใหมจนกระทงประสบความสำาเรจ

กจกรรมการเรยนร

1. ขนกระตนความสนใจ (engagement) 1.1 ครใหนกเรยนดภาพและอานประวตยอนกวทยาศาสตรทประสบผลสำาเรจในการคดคน สงใหมหรอทฤษฎตาง ๆ หลาย ๆ ทาน ครตงคำาถามตอไปวานกวทยาศาสตรแตละคนมวธการทำางานอยางไรและลกษณะนสยอยางไร 1.2 นกเรยนอภปรายรวมกนถงวธการทำางานและลกษณะนสยของนกวทยาศาสตร (นกเรยนชวยกนตอบไดหลากหลายโดยอาศยประสบการณเดม โดยครยงไมเฉลยคำาตอบ)

2. ขนสำารวจและคนหา (exploration) 2.1 นกเรยนแบงกลม กลมละ 6-7 คน โดยคละเพศและความสามารถทางการเรยนโดยแบงหนาทความรบผดชอบ 2.2 ครกลาวถงประวตนกวทยาศาสตรโลก เชน เซอร ไอแซก นวตน (คศ.1642-1727) สงสยวาเวลาลกแอปเป ลหลนจากตน ทำาไมจงตองตกลงสพนดนเสมอ ทำาไมจงไมลอยไปในอากาศความสงสยดงกลาวนำาไปสการคนพบ ความรเรองแรงโนมถวงหรอแรงดงดดของโลกทกระทำาตอวตถซงตอมาไดตงเปนกฎเรยกวากฎแรงโนมถวงหรอกฎแรงดงดดระหวางมวล หรอทอมส อลวา เอดสนทไดประดษฐสงประดษฐทเปนประโยชนตอมนษยมากมาย เชน หลอดไฟ ภาพยนตร ดวยความมานะอดทน รวมถงประวตของนกวทยาศาสตรไทย เชน รชกาลท 4 ทพยากรณสรยปราคาเตมดวง ณ หวากอ จงหวดประจวบครขนธ วนท 18 สงหาคม พ.ศ. 2411 นกเรยนแตละกลมรวมกนอภปรายเกยวกบลกษณะการทำางานของนกวทยาศาสตร โดยรวมกน คดเดยวกอน คดคและคดรวมกนทงกลม 2.3 นกเรยนแตละกลมรวมกนอาน ใบความรท 1 เรอง ลกษณะสำาคญของนกวทยาศาสตร 3. การอธบายและลงขอสรป (explanation)

3.1 นกเรยนแตละกลมรวมกนสรปลกษณะการทำางานของนกวทยาศาสตร ผลการทำากจกรรมลงในลงในกระดาษแผนใหญ เพอนำาเสนอเพอน ๆ ในชนเรยน

3.2 นกเรยน 2 กลม อาสานำาเสนอหนาชนเรยน แลวอภปรายรวมกนทงชน จากนนนกเรยนแตละกลมนำาผลงานไปตดหนาฝาผนงหองเรยนเพอใหเพอนไดดผลงานแตละกลม (Gallery walk) 3.3 ครถามนกเรยนวา..ถานกวทยาศาสตรคอผททำางานอยางมระบบตามกระบวนการดงกลาว นกเรยนจะบอกไดหรอไมวานกวทยาศาสตรเปนคนอยางไร..นกเรยนรวมกนอภปรายควรสรปไดวา - เปนคนชางคด ชางสงสย เปนลกษณะทนำาไปสการตงปญหาหรอการตงคำาถามและศกษาคนควาเพอหาคำาตอบ จนนำาไปสการคนพบใหมๆ เพราะการสงเกตเพยงอยางเดยว ไมชวยใหไดความรเพมเตมไดตลอดไป

- เปนคนมเหตผล เปนลกษณะอยางหนงของนกวทยาศาสตร เนองจากนกวทยาศาสตรเชอวา เมอมผลหรอสงใดสงหนง“เกดขนยอมตองมสาเหตททำาใหเกดเสมอ ดงนนนกวทยาศาสตรจง”พยายามหาคำาตอบของปญหา โดยรวบรวมขอมลและทำาการทดลอง รวมทงสรปอยางมเหตผล

- เปนคนมความพยายามและอดทน เปนลกษณะของนกวทยาศาสตรทสำาคญอกขอหนง โดยเราจะเหนวาการทนกวทยาศาสตรจะไดมาซงความรทางวทยาศาสตรนน พวกเขาจะตองพบกบอปสรรคตางๆ มากมาย บางครงอาจประสบอบตเหตหรอประสบความลมเหลว แตพวกเขากจะเรมตนศกษาใหมจนกระทงประสบความสำาเรจ 3.4 นกเรยนถามคำาถามทสงสยเพมเตม ครสงเกตการแสดงความคดเหนของนกเรยน เพอตรวจสอบแนวความคดของนกเรยน

3.5 นกเรยนสรปแนวคดเปนผงความคด (Mind mapping) เรอง ลกษณะสำาคญของนกวทยาศาสตร ลงในสมดบนทก

4. ขนขยายความร (elaboration) 4.1 ครอภปรายรวมกบนกเรยนเกยวกบพนองตระกลไรต (ออวล ไรตและวลเบอร ไรต) ทไดคดทำาเครองบนโดยเรมจากจกรยาน โดยครงแรกทำาเปนเครองรอนกอนและปรบปรงมาเรอย ๆ จนเปนเครองบนในทสด

4.2 ครใหนกเรยนเลยนแบบการทำางานของนกวทยาศาสตรโดยครกำาหนดอปกรณในการทำาเครองรอนหรอเครองบนตาง ๆ จากกระดาษหรอจำาลองทำาใบพดมหศจรรย ตามใบกจกรรมท 1 เรอง ใบพดมหศจรรย โดยครตงคำาถามนกเรยนวา..ถาทกกลมทำาใบพดตามแบบน นกเรยนคดวาใบพดจะเคลอนท ไดเหมอนหรอตางกน นกเรยนให”เหตผลวา เหมอนกนเพราะทำาตามแบบเดยวกน หรออาจตอบไดวา “ ” “ไมเหมอนกน นกเรยนอาจตอบไดหลายคำาตอบ เชน ขนาดของใบพดไม”เทากน ความยาวของปกไมเทากน ความกวางของกานใบไมเทากน เปนตน

4.3 นกเรยนฝกออกแบบการทดลองโดยตอนแรกนกเรยนอาจทำาตามแบบทครใหกอน จากนนนกเรยนฝกออกแบบเครองรอนดวยตนเอง เชนการเปลยนวสดในการทำาเครองรอน เปลยนขนาดของ เครองรอน เปลยนรปแบบใบพด เปนตน และเปรยบเทยบเครองรอนแตละชนดวาเคลอนทไดแตกตางกนหรอไมอยางไร นกเรยนรวมกนอภปรายเปรยบเทยบความแตกตางของการเคลอนทของใบพดแตละกลม และอธบายวา อะไรคอสาเหตททำาใหเกดความแตกตางเหลานน และสรปวาใบพดทมลกษณะรปราง ขนาด ความกวาง ความยาว ฯลฯ อยางไรจงจะเปนใบพดทเคลอนทไดด 4.4 ครและนกเรยนอภปรายสรปรวมกนเกยวกบการทำากจกรรมทงหมดซงควรสรปไดวาใบพด ทมรปรางตางกนจะเคลอนทไดแตกตางกนซงนกวทยาศาสตรไดศกษาโดยใชกระบวนการทางวทยาศาสตรซงการทดลองนแสดงใหเหนถงการทำางานของนกวทยาศาสตร คอการทำางานอยางเปนกระบวนการ ซงนกวทยาศาสตรจะตองมลกษณะของความเปนคนชางสงเกต อยากรอยากเหน มความเปนเหตเปนผล มความคดรเรมและมความมานะบากบนในการทำางานจนประสบผลสำาเรจ เชนเดยวกบการทำาเครองรอน ตองเรมจากการสงเกต ตงสมมตฐาน กำาหนดตวแปรทตองการศกษา ทดลองทละตวแปร แลวออกแบบเครองรอนอยางมระเบยบแบบแผน บนทกผลทไดอยางซอสตยและสรปผลการทดลองนำาเสนอตอไป

4.5 ครใหขอสงเกตวานกเรยนสามารถทำางานแบบนกวทยาศาสตรได โดยฝกฝนใหเปน คนชางสงเกตเพราะการสงเกตเปนจดเรมตนนำาไปสปญหาตาง ๆ ทเราอยากศกษาคนควา เราตองฝกวางแผนในเรองทจะศกษา คนควาซงการวางแผนรวมถงการตงสมมตฐานดวยเพราะตวสมมตฐานจะเปนตวกำาหนดแนวทางในการศกษา ฝกออกแบบการทดลองเพอเกบขอมลและนำาขอมลมาศกษาวเคราะหเพอเรยบเรยง เปนความรใหม

5. ขนประเมนผล (evaluation)5.1 ครและนกเรยนรวมกนอภปรายหลงการทำากจกรรม

- ถานกวทยาศาสตรคอผททำางานอยางมระบบตามกระบวนการดงกลาว นกเรยนจะบอกไดหรอไมวานกวทยาศาสตรเปนคนอยางไร (นกวทยาศาสตรจะมลกษณะเปนคนชางสงเกต อยากรอยากเหน มความเปนเหตเปนผล มความคดรเรมสรางสรรคและมความมานะบากบนในการทำางานใหสำาเรจ)

- ใหนกเรยนออกแบบเครองรอนหรอเครองบนตาง ๆ จากกระดาษและเปรยบเทยบดวาแบบจำาลองของนกเรยนแตกตางจากของเพอน ๆ หรอไม อยางไร และถาตองการทำาใหมการบนแตกตางกนออกไป นกเรยนจะตองเปลยนแปลงอะไรบาง (แบบจำาลองมความแตกตางกน โดยมรปราง ขนาดและรายละเอยดสวนประกอบตางกนและถาตองการใหมการบนแตกตางกนออกไป ตองปรบเปลยนขนาด รปรางและรายละเอยดตาง ๆ เชน ขนาดของปก มมของปก ลกษณะของแพนหางและนำาหนกของแบบจำาลองเปนตน)

5.2 นกเรยนเขยนสงทไดเรยนร 3 อยาง การนำาความรไปใชประโยชน 2 อยางและสงทอยากรเพมเตม 1 อยาง ลงในกระดาษแผนเลกไปตดไวทกระดานกอนออกจากหองเรยน

สอการเรยนรและแหลงเรยนร1. ภาพของนกวทยาศาสตร 2. ใบกจกรรมท 1 เรอง ใบพดมหศจรรย

3. หนงสอเรยนรายวชาพนฐานวทยาศาสตร วทยาศาสตร 1 ชนมธยมศกษาปท 1 เลม 1 ของกระทรวงศกษาธการ

แหลงเรยนร1. อนเตอรเนต 2. หองสมด

การวดและประเมนผล

วธการ เครองมอ เกณฑ1. สงเกตพฤตกรรม แบบสงเกตพฤตกรรม ผานเกณฑระดบดขน

ไป2. ประเมนทกษะกระบวนการ

แบบประเมนทกษะกระบวนการ

ผานเกณฑระดบดขนไป

3. ประเมนคณลกษณะ/เจตคต

แบบประเมนคณลกษณะ/เจตคต

ผานเกณฑระดบดขนไป

4. ประเมนชนงาน/ภาระงาน

แบบประเมนชนงาน/ภาระงาน

ผานเกณฑระดบดขนไป

5. ประเมนสมรรถนะสำาคญ

แบบประเมนสมรรถนะสำาคญ

ผานเกณฑระดบดขนไป

ภาคผนวก

ภาพนกวทยาศาสตร

เซอร ไอแซก นวตน (ค.ศ. 1642-1727)

ทอมส อลวา เอดสน (ค.ศ.1847-1931

รชกาลท 4 (ค.ศ.2394-2411)

ใบกจกรรมท 1 เรอง ใบพดมหศจรรย

ขนตอนการทำา

1) ตดกระดาษตามแบบทกำาหนดให

2) พบใบพดใหอยตรงกนขาม (ดงภาพ)

3) ตดคลปหนบกระดาษทปลายกระดาษ

4) ทดลองปลอยกระดาษจากทสงและบนทกผล

ทมา : หนงสอเรยนรายวชาพนฐานวทยาศาสตร วทยาศาสตร 1 ชนมธยมศกษาปท 1 เลม 1

กระทรวงศกษาธการ (หนา 12) วสด/อปกรณ 1. กระดาษสำาหรบทำาใบพด ขนาดและความหนาตาง ๆ กน จำานวน 5 แผน

2. คลป (ลวดเสยบ) 1 กลอง

ตวอยางการพบกระดาษเพอทำาเครองรอนแบบอน ๆ

ทมา : http://forum.02dual.com/index.php?topic=297.0

คำาถามกอนการทดลอง สมมตฐาน สมมตฐาน การทดลองตวแปรตน ไดแก

ตวแปรตาม ไดแก

ตวแปรควบคม ไดแก

3.อปกรณ

4.วธการทดลอง

ตวอยางตารางบนทกผลการทดลอง

การทดลอง บนทกผลการทดลอง

สรปผลการทดลอง อภปรายผลการทดลอง

ใบความรท 1 เรอง ลกษณะสำาคญของนกวทยาศาสตร

นกวทยาศาสตรตองมลกษณะสำาคญอยางหนง คอเปนคนทตองทำางานเปนกระบวนการอยางมระบบดงทกลาวมาแลวในขนตน การทนกวทยาศาสตรสามารถทำางานเปนกระบวนการไดนน แสดงวาตองมลกษณะอนทสนบสนนลกษณะนสยในการทำางานดงกลาว ไดแกลกษณะตางๆดงตอไปน 1. ชางสงเกต นกวทยาศาสตรมกเปนคนชางสงเกต เพราะการสงเกตทำาใหพบสงใหมๆ ซงนำาไปสการคดคนหาคำาอธบาย ซงนำาไปสการคนพบกฎหรอทฤษฎตางๆมากมาย 2. อยากรอยากเหน นกวทยาศาสตรมกชางคดชางสงสย และอยากรอยากพบความจรงใหมๆ จงมกตงปญหาตางๆ เพอคนหาคำาตอบเสมอ ลกษณะนสยนนำาไปสการคนพบขอมลและความรใหมๆ เสมอ 3. มความเปนเหตเปนผล เนองจากความรทางวทยาศาสตรเปนความรทตองอธบายไดดวยเหตดวยผล ดงนนนกวทยาศาสตรจงตองมลกษณะนสยของความมเหตมผล เมอไดขอมลใหมหรอพบปรากฏการณใหม นกวทยาศาสตรจะศกษาวา เมอผลปรากฏการณเชนน สาเหตควรเปนอยางไร เมอทราบสาเหตใดสาเหตหนง กจะบอกไดวาผลเปนอยางไร นกวทยาศาสตรจะไมเชอคำากลาวอางทไมมหลกฐาน แตจะเชอในสงทมประจกษพยาน หรอหลกฐานสนบสนนเสมอ 4. มความคดรเรม นกวทยาศาสตรมกเปนคนมความคดรเรม อยากคดอยากทำาสงใหมๆ เสมอ ผลงานทางวทยาศาสตรหรอสงประดษฐทเปนผลของวทยาศาสตรทเราไดนำามา ใชกนมากมายทกวนนเปนผลของความคดรเรมของนกวทยาศาสตรแทบทงสน เชนหลอดไฟจากความคดของทอมส แอลวา เอดสน เครองบนจากความคดของพนองตระกลไรต 5. มความมานะพยายามและความอดทน ผลงานทางวทยาศาสตรหรอสงประดษฐตางๆ ทเปนผลของวทยาศาสตรมใชวาจะทำา

สำาเรจจากการทดลองเพยงครงเดยว นกวทยาศาสตรเมอมความคดรเรมแลว สงทสำาคญตอไปคอ ตองทำาใหสำาเรจ ดงนน นกวทยาศาสตรจงตองมความมานะพยายามทจะทำางานใหสำาเรจ และมความอดทนตอความทกขยากและอปสรรคนานาประการ

ชวโมงท 7-8 เรอง เครองมอและอปกรณชวยนกวทยาศาสตร

จดประสงคการเรยนร

1. อธบายขอจำากดของการสงเกตในการศกษาหาความรทางวทยาศาสตร2. ยกตวอยางและอธบายเครองมออปกรณผชวยนกวทยาศาสตร

3. อธบายความสำาคญของการใชอปกรณในการศกษาทางวทยาศาสตร 4. เลอกใชเครองมอและอปกรณในการหาความรทางวทยาศาสตรไดถกตองเหมาะสมกบงาน 5. ดแลและรกษาอปกรณวทยาศาสตรอยางถกตองเหมาะสม 6. ตะหนกถงความสำาคญของเครองมออปกรณผชวยนก

วทยาศาสตร 7. นำาความรเกยวกบเครองมออปกรณวทยาศาสตรไปใชหาความรทางวทยาศาสตร

แนวความคดหลก

กระบวนการหาความรทางวทยาศาสตรตองอาศยการสงเกต การเกบขอมล การแปลความหมายขอมล ฯลฯ การสงเกต การเกบขอมล หรอแปลความหมายจากขอมลโดยใชประสาทสมผส ไดแก ตา ห จมก ลน และสมผสทางผวหนงไมถกตองหรอละเอยดแมนยำาพอ ซงอาจทำาใหขอมลทรวบรวมมาไดไมถกตอง จงจำาเปนตองมเครองมอหรออปกรณทชวยขยายขอบเขตการรบรของประสาทสมผส เครองมอเหลานจะเพมประสทธภาพในการรวบรวมขอมล ทำาใหไดความรทางวทยาศาสตรใหม ๆ มากมาย ยงมการพฒนาเครองมอหรออปกรณเหลานใหมประสทธภาพสงมากขนเพยงใด กยงทำาใหเกดการเปลยนแปลงความรทางวทยาศาสตรมากเพยงนน

กจกรรมการเรยนร 1. ขนกระตนความสนใจ (engagement)

1.1 ครอภปรายรวมกบนกเรยนเกยวกบการทำางานของนกวทยาศาสตรทเรยนผานมาวานกวทยาศาสตรทำางานโดยมระเบยบแบบแผนอาศยกระบวนการหาความรทางวทยาศาสตร เรมตงแตการสงเกต การตงปญหา การตงสมมตฐาน การสำารวจตรวจสอบ การเกบขอมล การแปลความหมายขอมล สรางคำาอธบายและสรปผลการทดลอง 1.2 ครถามนกเรยนตอไปวานกเรยนคดวาถาเราสงเกต เกบขอมลหรอแปลความหมายขอมลโดยใชเฉพาะความสามารถของมนษยอยางเดยวผลจะเปนอยางไร ถาเราไมมเครองมอหรออปกรณตาง ๆ ชวยในการศกษาคนควา เราจะไดความรทถกตองหรอไม อยางไร ฯ ซงนกเรยนควรตอบวาการสงเกต การเกบขอมล หรอแปลความหมายจากขอมลโดยใชประสาทสมผส ไดแก ตา ห จมก ลน และสมผสทางผวหนงไมถกตองหรอละเอยดแมนยำาพอ ซงอาจทำาใหขอมลทรวบรวมมาไดไมถกตอง คลาดเคลอนได

2. ขนสำารวจและคนหา (exploration) 2.1 นกเรยนแบงกลม กลมละ 6-7 คน โดยคละเพศและความสามารถทางการเรยนโดยแบงหนาทความรบผดชอบ 2.2 ครถามนกเรยนวาสายตาของนกเรยนเชอถอไดหรอไม

สายตาแตละคนเหมอนกนหรอไม แลวใหนกเรยนกำามอทงสองยนนวชสองนวชนกนแลวนำานวชมาอยในระดบสายตามองตรงทนวชชนกนจากนนคอย ๆ เลอนหางออกจากตา ครถามนกเรยนวาสงเกตเหนตรงทนวชชนกนมลกษณะอยางไร ถานวอยใกลตานกเรยนมองเหนอยางไรและเมอนำานวหางออกไปนกเรยนมองเหนอยางไร โดยใหจบคคดอภปรายกอนและอภปรายรวมกนทงกลม และควรไดสรปไดวาเมอนวอยใกลตาเราจะมองเหนนวมขนาดใหญแตเมอนำานวหางออกจากตาไปเรอย ๆ นวจะมขนาดเลกลง

2.3 นกเรยนรวมกนทำากจกรรมในใบกจกรรมท 1.6 เรอง สงทเหนดวยตา 3. การอธบายและลงขอสรป (explanation) 3.1 ครถามนกเรยนวาจากการทำากจกรรมนกเรยนใชสายตามองภาพตาง ๆ ผลการสงเกตเปนอยางไร

3.2 นกเรยนแตละกลมรวมกนสรปผลการทำากจกรรมสงทเหนดวยตาในลงในกระดาษแผนใหญ เพอนำาเสนอเพอน ๆ ในชนเรยน 3.3 นกเรยน 2 กลมอาสานำาเสนอหนาชนเรยน แลวอภปรายรวมกนทงชน จากนนนกเรยนแตละกลมนำาผลงานไปตดหนาฝาผนงหองเรยนเพอใหเพอนไดดผลงานแตละกลม (Gallery walk) 3.4 หลงจากการนำาเสนอและอภปรายนกเรยนควรสรปไดวา การมองนวชทยนมาชนกนในระดบสายตา จะทำาใหเหนภาพซอนเหมอนมสวนของนวทงสองมาตอกนอยตรงกลาง ทงๆทไมม หรอการทำากจกรรมตอนท 1 หากดดวยตาจะเหนความยาวของเสนตรง การขนานกนของเสนตรงทมองคประกอบอน ๆ ลวงตา จะทำาใหเหนความยาวและตำาแหนงของเสนตรงผดไปจากความจรงได หรอเมอดรปวงกลมทลอมรอบดวยวงกลมทขนาดใหญกวา จะทำาใหเหนวงกลมนนมขนาดเลกกวาวงกลมทลอมรอบดวยวงกลมทขนาดเลกกวา ทงทวงกลมทงสองวงมขนาดเทากน นอกจากนนกเรยนควรเขาใจและอธบายไดวา การใชเครองมอคอไมบรรทดวดขนานหรอความยาวเปนการไดขอมลทถกตองกวาการใชตาดเพยงอยางเดยวดงนน เครองมอจงเปนสงทจะชวยใหการเกบขอมลมความถกตองมากกวาการใชประสาทสมผส

3.5 นกเรยนถามคำาถามทสงสยเพมเตม ครสงเกตการแสดงความคดเหนของนกเรยน เพอตรวจสอบแนวความคดของนกเรยน

3.6 นกเรยนเขยนขอสรปลงในสมดบนทก 4. ขนขยายความร (elaboration)

4.1 ครถามนกเรยนวามเครองมออปกรณอะไรบางในการศกษาทางวทยาศาสตร นกเรยน ควรยกตวอยางไดวา อปกรณทชวยในการมองเหน ไดแกกลองจลทรรศน อปกรณชวยในการฟง ไดแก สเตตโตสโคป อปกรณชวยในการวดความยาว เชน ไมเมตร ตลบเมตร อปกรณชวยในการชงนำาหนก ไดแก ตาชง อปกรณทใชในการวดอณหภม ไดแก เทอรมอมเตอร เปนตน

4.2 ครใหนกเรยนศกษาใบความรท 1 เรอง เครองมอและอปกรณทางวทยาศาสตรพนฐาน

4.3 นกเรยนสรปแนวคดเปน concept map ลงในสมดบนทก ตวอยางการเขยน concept map ไดดงน

5. ขนประเมนผล (evaluation)5.1 ครถามคำาถามตอไปนเพอประเมนนกเรยนระหวางการ

ทำากจกรรมขนสำารวจและคนหา -นกเรยนสงเกตเหนตรงทนวชชนกนมลกษณะเปนอยางไร (เหนปลายนวทงสองมาซอนตอกน ทำาใหเหนเหมอนมสวนของนวอกสวนหนงอยตรงทนวชชนกน ทงๆทจรงแลวไมม)

-สงทเหนดวยตาเชอถอไดแนนอนเสมอไปหรอไม (สงทเหนดวยตาไมอาจเชอถอได

แนนอนเสมอไป ดงตวอยางทเหนจากการทำากจกรรมตอนท 1 ทตามองเหนเหมอนมสวนหนงอยตรงทนวช ชนกน ทงๆทจรงแลวไมม)

ตวอยางเครองมอ/อปกรณทางวทยาศาสตร

อปกรณทชวยในการมองเหน

อปกรณทชวยในการฟง

อปกรณทชวยในการชงนำาหนก

อปกรณทชวยในการวดอณหภม

ไดแก

ไดแก ไดแก

ไดแก

กลองจลทรรศน สเตตโตสโคปเครองชง เทอรมอมเตอรเชน เชน เชน เชน

- นกเรยนจะสรปผลการทำากจกรรมนวาอยางไร (กจกรรมนทำาใหไดความเขาใจวา การใชประสาทสมผส เชน ใชตาด อาจทำาใหไดขอมลทผดพลาด หรอคลาดเคลอนได เพราะขอจำากดของประสาทสมผสนนๆดงนน เครองมอหรออปกรณตางๆ จงเปนสงทชวยใหการสงเกต การศกษามความถกตองและแมนยำามากกวาการใชประสาทสมผสอยางเดยว) 5.2 นกเรยนตอบคำาถามตอไปนหลงการทำากจกรรม - ชงนำาหนก (เครองชงแบบตางๆ เชน เครองชงสปรง เครองชงแบบสองแขน เครองชงไฟฟา) - วดระยะทาง (ความยาว) (เครองวดระยะหรอความยาวตางๆ เชนไมบรรทด เทปวดระยะ เวอรเนยคาลปเปอร) - วดอณหภม (เทอรมอมเตอร)

- จบเวลา (นาฬกาหรอนาฬกาจบเวลา) 5.3 นกเรยนเขยนสงทไดเรยนร 3 อยาง การนำาความรไปใชประโยชน 2 อยางและสงทอยากรเพมเตม 1 อยาง ลงในกระดาษแผนเลกไปตดไวทกระดานกอนออกจากหองเรยน

สอการเรยนร1. ใบกจกรรมท 1 เรอง สงทเหนดวยตา2. ใบความรท 1 เรอง เครองมอและอปกรณทางวทยาศาสตรพน

ฐาน3. หนงสอเรยนรายวชาพนฐานวทยาศาสตร วทยาศาสตร 1 ชน

มธยมศกษาปท 1 เลม 1 ของกระทรวงศกษาธการ

แหลงเรยนร1. หองปฏบตการวทยาศาสตร 2. หองสมด

3. อนเตอรเนต

การวดและประเมนผล

วธการ เครองมอ เกณฑ1. สงเกตพฤตกรรม

แบบสงเกตพฤตกรรม ผานเกณฑระดบดขนไป

2. ประเมนทกษะกระบวนการ

แบบประเมนทกษะกระบวนการ

ผานเกณฑระดบดขนไป

3. ประเมนคณลกษณะ/เจตคต

แบบประเมนคณลกษณะ/เจตคต

ผานเกณฑระดบดขนไป

4. ประเมนสมรรถนะสำาคญ

แบบประเมนสมรรถนะสำาคญ

ผานเกณฑระดบดขนไป

ใบกจกรรมท 1 เรอง สงทเหนดวยตา

ใหนกเรยนทำากจกรรมตอไปนเพอศกษาวาสงทเหนดวยตานนเชอถอไดเสมอไปหรอไม

ตอนท 1 กำามอทงสองขางเขาหาตวแลวยนนวชชนกน ดงรปใหมอทงสองอยในระดบสายตาปกต เลอนเขามาใกลตาสงเกตตรงทนวชชนกน บนทกผล

ตอนท 2 ใหสงเกตภาพ (ก) ถง (ค) แลวตอบคำาถาม1. เมอสงเกตดวยตาอยางเดยว นกเรยนคดวา

รป (ก) เสนตรง AB กบ CD ยาวเทากนหรอไมอยางไร

A B

C D

รป (ข) เสนในแนวนอน ขนานกนหรอไม อยางไร

http://www.m-mathmedia.com/parallelillusion/ รป (ค) วงกลมทอยขางใน มขนาดเทากนหรอไมอยางไร

2.ใหนกเรยนใชไมบรรทดวด แลวตอบคำาถามใหมอกครงพรอมออกแบบตาราง บนทกผล

ใบความรท 1 เรอง เครองมอและอปกรณทางวทยาศาสตรพนฐาน

การใชวสดและอปกรณตามความเหมาะสม อปกรณวทยาศาสตรในแตละอยางมคณสมบตทแตกตางกน จงทำาใหมวธการใชไมเหมอนกนเพอ เพมความรเสรมปญญาดวยการทดลอง สงเกต และรจกเลอกใชสออปกรณวทยาศาสตรไดอยางถกตองและเหมาะสมกบการทำา กจกรรมในแตละครง จงจำาเปนตองทำาความเขาใจเบองตนเกยวกบอปกรณทางวทยาศาสตรทใชใน หองทดลอง ดงตอไปน

1. ขวดปรมาตร  ( Flask )

เปนเครองมอทใชเตรยมสารละลายมาตรฐานหรอสารละลายทมความเขมขนนอยกวาสารละลายเดมได ขวดปรมาตรมหลายขนาดและมความจตางๆ กน เชน ขนาด 50 มลลลตร 100 มลลลตร 250 มลลลตร 500 มลลลตร 1,000 มลลลตร และ 2,000 มลลลตรเปนตน แบงตามรปรางและลกษณะการใชไดดงตอไปน 1.   ขวดปรมาตรฟลอเรนส (Florence Flask) หรอเรยกวา Flat Bottomed Flask มลกษณะคลาย    ลกบอลลนมกจะใชสำาหรบตมนำา เตรยมแกส และเปน wash bottle 2.   ขวดปรมาตรกนกลม (Round Bottom Flask) ขวดปรมาตรชนดนมลกษณะเหมอนกบ Florence Flask แตตรงกนขวดจะมลกษณะกลมทำาใหไมสามารถตงได 3.   ขวดปรมาตรทรงกรวย (Erlenmeyer Flask หรอ Conical Flask) ขวดปรมาตรชนดนมลกษณะเปนทรงกรวย และมความจขนาดตางๆ กน แตทนยมใชกนมากมความจเปน 250 - 500 มลลลตร สามารถใชไดในหลายกรณ เชน ในการไตเตรท 4.  ขวดปรมาตรกลน (Distilling Flask) ขวดปรมาตรชนดนนยมใชในการกลนของเหลว               

5.  Volumetric Flask ขวดปรมาตรชนดนมลกษณะเปนขวดคอยาวทมขดบอกปรมาตรบนคอขวดเพยงขด เดยว นยมใชในการเตรยมสารละลาย โดยทวไปจะนำาสารนนมาละลายในบกเกอรกอนทจะเทลงในขวดปรมาตรโดยใชกรวย กรอง แลวเทนำาลางบกเกอรหลายๆ ครงดวยตวทำา

ละลายแลวเทลงในกรวยกรอง เพอลางสารทตดอยใหลงในขวดใหจนหมด อยาใหสารละลายใน volumetric flask มเกน 2 ใน 3 ของปรมาตรทงหมด เทตวทำาละลายลงในขวดโดยผานกรวยอก เพอเปนการลางกรวย จนขวดมปรมาตรถงขดบอกปรมาตร

2. บกเกอร ( Beaker )

มหลายขนาดและมความจตางกน โดยทขางบกเกอรจะมตวเลขระบความจของบกเกอร ทำาใหผใชสามารถทราบปรมาตรของของเหลวทบรรจอยไดอยางคราวๆ และบกเกอรมความจตงแต 5 มลลเมตรจนถงหลายๆ ลตร อกทงเปนแบบสง แบบเตย และแบบรปทรงกรวย (conical beaker) บกเกอรจะมปากงอเหมอนปากนกซงเรยกวา spout ทำาใหการเทของเหลวออกไดโดยสะดวก spout ทำาใหสะดวกในการวางแทงแกว ซงยนออกมาจากฝาทปดบกเกอร และ spout ยงเปนทางออกของไอนำาหรอแกสเมอทำาการระเหยของเหลวในบกเกอรทปดดวย กระจกนาฬกา (watch grass)           การเลอกขนาดของบกเกอรเพอใสของเหลวนนขนอยกบปรมาณของเหลวทจะ ใส โดยปกตใหระดบของเหลวอยตำากวาปากบกเกอรประมาณ 1 – 1.5 นว ประโยชนของบกเกอร 1. ใชสำาหรบตมสารละลายทมปรมาณมากๆ 2. ใชสำาหรบเตรยมสารละลายตางๆ 3. ใชสำาหรบตกตะกอนและใชระเหยของเหลวทมฤทธกรดนอย

3. หลอดทดลอง

มหลายชนดและหลายขนาด ชนดทมปากและไมมปาก ชนดธรรมดาและชนดทนไฟ ขนาดของหลอดทดลองระบได 2 แบบ คอ ความยาวกบเสนผาศนยกลางรมนอกหรอขนาดความจเปนปรมาตร ดงแสดงในตารางตอไปน

หลอดทดลองสวนมากใชสำาหรบทดลองปฏกรยาเคม ระหวางสารตางๆ ทเปนสารละลาย ใชตมของเหลวทมปรมาตรนอยๆ โดยม test tube holder จบกนรอนมอ ซงหลอดทดลองแบบทนไฟจะมขนาดใหญ และหนากวาหลอดธรรมดา ใชสำาหรบเผาสารตางๆ ดวยเปลวไฟโดยตรงในอณหภมทสง หลอดชนดนไมควรนำาไปใชสำาหรบทดลองปฏกรยาเคมระหวางสารเหมอนหลอด ธรรมดา

4. กระบอกตวง

มขนาดตางๆ กน ตงแต 5 มลลลตรจนถงหลายๆ ลตร ใชเปนอปกรณสำาหรบวดปรมาตรของของเหลวทมอณหภมไมสงกวาอณหภมของหองปฏบตการ กระบอกตวงไมสามารถใชวดของเหลวทมอณหภมสงไดเนองจากอาจจะทำาให กระบอกตวงแตกได

กระบอกตวงจะบอกปรมาตรของของเหลวอยางคราวๆ ถาตองการวดปรมาตรทแนนอนตองใชอปกรณวดปรมาตรอนๆ เชน ปเปตตหรอบวเรตต โดยปกตความผดพลาดของกระบอกตวงเมอมปรมาตรสงสดจะมประมาณ 1 เปอรเซนต กระบอกตวงขนาดเลกใชวดปรมาตรไดใกลเคยงความจรงมากกวากระบอกตวงขนาดเลก

วธอานปรมาตรของของเหลวในกระบอกตวงนนสามารถทำา ไดโดยการยกกระบอกตวงใหตงตรงและใหทองนำาอยในระดบสายตา แลวอานคาปรมาตร ณ  จดตำาสดของทองนำา

5.กรวยกรอง 

         เปนอปกรณทใชคกบ กระดาษกรอง (Filter Paper) ในการแยกของแขงออกจากของเหลวและมกจะใชสำาหรบสวมบวเรตต เมอจะเทสารละลายลงในบวเรตต กรวยกรองมมมเกอบๆ 60 องศา และมทงแบบกานสนและกานยาว กรวยกานยาวจะกรองไดเรวกวากรวยกานสน ขนาดของกรวยกรองจะใหญหรอวาเลกขนอยกบความยาวของเสนผาศนยกลาง (วดขอบนอก)

6. กระจกนาฬกา

                มรปทรง คลายกระจกนาฬกาเรอนกลม มหลายขนาดขนอยกบความยาวของเสนผาศนยกลาง กระจกนาฬกาใชสำาหรบปดบกเกอรหรออปกรณอนๆ เพอปองกนสารอนๆ หรอฝนละอองตกลงในสารละลายทบรรจอยในบกเกอรและใชปองกนสารละลายกระเดนออกจากบกเกอรเมอทำาการตมหรอระเหยสารละลาย

7. ขวดชง

        มลกษณะเปนขวดเลกๆ กนแบน ดานขางตรงบรเวณปากและขอบของจกเปนแกวฝา ขวดชงมหลายแบบทงแบบทรงสง แบบทรงเตย และแบบทรงกรวย และยงมหลายขนาดขนอยกบปรมาตรหรอความสงกบเสนผาศนยกลางของปาก ขวดชงใชสำาหรบใสสารทจะนำาไปชงดวยเครองชงแบบวเคราะห

8. หลอดหยด

มลกษณะเปนหลอดแกวทปลายขางหนงยาวเรยวเลก และปลายอกขางหนงมกระเปาะยางสวมอย  หลอดหยดใชสำาหรบดดรเอเจนตจากขวดไปหยดลงในหลอดทดสอบทมสารอนบรรจ อย  เพอใชในการดปฏกรยาเคม ของรเอเจนตนนๆ               ขอควรระวงในการใชหลอดหยดกคอ : อยาใหปลายของหลอดหยดกระทบหรอแตะกบปากหลอดทดลอง

9. แทงแกว

                ใชสำาหรบคนสารละลายใหผสมกนเปนเนอเดยวกนอยางสมำาเสมอ หรอใชเมอจะเทสารละลายจากภาชนะหนงลงในภาชนะอกชนดหนง โดยจะเทสารละลายใหไหลไปตามแทงแกว แทงแกวทมยางสวมอยปลายขางหนง  เรยกวา Policeman จะใชสำาหรบปดตะกอนทเกาะอยขางๆ ภาชนะและถภาชนะใหปราศจากสารตางๆ ทเกาะอยขางๆ โดยยางสวมนนตองแนน

10. บวเรตต ( Burette )

         เปนอปกรณวดปรมาตร ทมขดบอกปรมาตรตางๆ และมกอก สำาหรบเปด-ปด เพอบงคบการไหลของของเหลว บวเรตตเปนอปกรณทใชในการวเคราะห มขนาดตงแต 10 - 100 มลลลตร บวเรตตสามารถวดปรมาตรไดอยางใกลเคยงความจรงมากทสด แตกยงมความผดพลาดอยเลกนอย ซงขนอยกบขนาดของบวเรตต เชนบวเรตตขนาด 10 มลลลตร มความผดพลาด 0.4% บวเรตตขนาด 25 มลลลตร มความผดพลาด 0.24%

บวเรตตขนาด 50 มลลลตร มความผดพลาด 0.2% บวเรตตขนาด 100 มลลลตร มความผดพลาด 0.2%

11. ปเปตต ( Pipette )

เปนอปกรณทใชในการวดปรมาตรไดอยางใกลเคยง มอยหลายชนด แตโดยทวไปทมใชอยในหองปฏบตการมอย 2 แบบ คอ Volumetric pipette หรอ Transfer pipette และ Measuring pipette Transfer pipette ซงใชในการวดปรมาตรไดเพยงคาเดยว คอ ถาหาก Transfer pipette บรรจ 25 มลลลตร กจะวดปรมาตรของของเหลวไดเฉพาะ 25 มลลลตรเทานน Transfer pipette มหลายขนาดตงแต 1 - 100 มลลลตร ถงแมปเปตตชนดนจะใชวดปรมาตรไดอยางใกลเคยงความจรงกตาม แตกยงมขอผดพลาดซงขนอยกบขนาดของปเปตต  เชน Transfer pipette ขนาด 10 มลลลตร มความผดพลาด 0.2% Transfer pipette ขนาด 30 มลลลตร มความผดพลาด 0.1% Transfer pipette ขนาด 50 มลลลตร มความผดพลาด 0.1% Transfer pipette ใชสำาหรบสงผานของสารละลาย ทมปรมาตรตามขนาดของปเปตต เมอปลอยสารละลายออกจากปเปตตแลว หามเปาสารละลายทตกคางอยทปลายของปเปตต แตควรแตะปลายปเปตตกบขางภาชนะเหนอระดบสารละลายภายในภาชนะนนประมาณ 30 วนาท เพอใหสารละลายทอยขางในปเปตตไหลออกมาอก  ปเปตตชนดนใชไดงายและเรวกวาบวเรตต Measuring pipette หรอ Graduated pipette (บางทเรยกวา Mohr pipette) จะมขดบอกปรมาตรตางๆ ไว ทำาใหสามารถใชไดอยางกวางขวาง คอสามารถใชแทน Transfer pipette ได แตใชวดปรมาตรไดแนนอนนอยกวา Transfer pipette และมความผดพลาดมากกวา เชน

Measuring pipette ขนาด 10 มลลลตร มความผดพลาด 0.3% Measuring pipette ขนาด 30 มลลลตร มความผดพลาด 0.3%

12. ถวยกระเบอง

มอย 2 ขนาด คอ แบบทรงเตยและแบบทรงสง และมขนาดตางๆ กนขนอยกบความจ เบามกจะเคลอบทงขางนอกและขางใน ยกเวนทกนดานนอก โดยทวไปใชในการเผาสารตางๆ ทอณหภมสงและมกจะใชในการเผาตะกอน เนองจากถวยกระเบองสามารถถกเผาในอณหภมสงได (ประมาณ 1,200 องศาเซลเซยส) ถงแมถวยกระเบองจะถกเผาในอณหภมทสง แตนำาหนกของถวยกระเบองกไมเปลยนแปลง

13. ชามระเหย

มขนาดตางๆ กบขนอยกบความจหรอความยาวของเสนผาศนยกลาง ชามระเหยสวนมากเคลอบทงดานในและดานนอก แตบางทเคลอบเฉพาะดานใน

ดานเดยวเพอทำาใหราคาถกลง ชามระเหยสวนมากใชสำาหรบระเหยของเหลวจนแหง และเผา ณ อณหภมทสงกวา 100 องศาเซลเซยส

14. ไมหนบ ( Test Tube Holder )

ทำาจากวตถหลายชนด เชน ไม หรอลวดเหลก ใชสำาหรบจบหลอดทดลอง เนองจากเมอใชหลอดทดลองทบรรจของเหลวตม ไอระเหยทเกดจากการตมของเหลวภายในหลอดจะทำาใหมอทจบรอน ฉะนนจงควรใชไม

หนบ ในการจบหลอดทดลอง แตอยาใชไมหนบจบบกเกอรหรอขวดปรมาตรเพราะจะทำาใหลนตกแตกได และอยาใชคบหรอจบถวยกระเบองและฝา เพราะถวยกระเบองตองใชจบดวย Crucible Tong

15. คมโลหะ  ( Crucible tong )               

มอยหลายชนด คมคบทใชกบขวดปรมาตรเรยกวา flask tong คมคบ ทใชกบบกเกอรเรยกวา beaker tong และคมคบทใชกบถวยกระเบองเรยกวา crucible tong ซงทำาดวยนเกลหรอโลหะผสมเหลกทไมเปนสนมแตอยานำาคมโลหะไปใชจบบกเกอรหรอขวดปรมาตรเพราะจะทำาใหลนตกแตกได

16. ตะแกรงลวด

มทงททำาจากลวดเหลกและททำาดวยลวด nichrome หรอ chromel ซงไมเกดสนมและใชไดระยะเวลานานกวา ตะแกรงลวดเปนรปสเหลยมจตรสและมใยหน (asbestos) คลมเปนวงกลมทตากงกลางตะแกรง ตะแกรงลวดใชสำาหรบตงบกเกอร ขวดปรมาตร และอนๆ ทนำามาตมสารละลายดวย

เปลวไฟ

17. Clamp

ทำาดวยเหลกและมไมคอรกหมดานในทแตะกบแกว มกจะใชรวมกบ Stand โดยม Clamp holder เปนตวเชอม Clamp ใชสำาหรบจบอปกรณตางๆ เชน ขวดปรมาตร Clamp ทใชจบบวเรตต เรยกวา Buret camp

18. แปรงลางเครองแกว

ใชสำาหรบทำาความสะอาดอปกรณชนดตางๆ แปรงลางเครองแกวมหลายขนาดและมหลายชนด ควรจะเลอกใชใหเหมาะสมกบลกษณะของเครองแก

วนนๆ เชน Test Tube Brush ใชสำาหรบทำาความสะอาดหลอดทดลอง Flask Brush ใชสำาหรบทำาความสะอาดขวดปรมาตร และ Burette Brush ทมลกษณะเปนแปรงกานยาวใชสำาหรบ         ทำาความสะอาดบวเรตต การใชแปรงลางเครองแกวตองระมดระวงใหมาก อยาถแรงเกนไป เนองจากกานแปรงเปนโลหะ เมอไปกระทบกบแกวอาจทำาใหแตกและเกดอนตรายได

19. ขาตง ( Stand and ring )

        เปนอปกรณ สำาหรบตดตง Clamp โดยม Clamp Holder เปนตวเชอมและตดตง Burette Clamp สวน Iron Ring ซงตดกบ stand ใชสำาหรบวางหรอตงขวดปรมาตร โดยมตะแกรงลวดรองรบ

20. เครองชงแบบ Triple-beam balance

เปนเครองชงชนด Mechanical balance อกชนดหนงทมราคาถกและใชงาย แตมความไวนอย เครองชงชนดน มแขนขางขวาอย 3 แขนและในแตละแขนจะมขดบอกนำาหนกไว เชน 0-1.0 กรม 0-10 กรม 0-100 กรม

และยงมตมนำาหนกสำาหรบเลอนไปมาไดอกดวย แขนทง 3 นตดกบเขมชอนเดยวกน

วธการใชเครองชงแบบ Triple-beam balance 1.   ตงเครองชงใหอยในแนวระนาบ แลวปรบใหแขนของเครองชงอยในแนวระนาบ โดยหมนสกรใหเขมชตรงขด 0 2.   วางขวดบรรจสารบนจานเครองชง แลวเลอนตมนำาหนกบนแขนทงสามเพอปรบใหเขมชตรงขด 0 อานนำาหนกบนแขนเครองชงจะเปนนำาหนกของขวดบรรจสาร3.   ถาตองการชงสารตามนำาหนกทตองการกบวกนำาหนกของสารกบนำาหนกของขวดบรรจสารทไดในขอ 2 แลวเลอนตมนำาหนกบนแขนทง 3 ใหตรงกบนำาหนกทตองการ4.   เตมสารทตองการชงลงในขวดบรรจสารจนเขมชตรงขด 0 พอด จะไดนำาหนกของสารตามตองการ5.   นำาขวดบรรจสารออกจากจานของเครองชงแลวเลอนตมนำาหนกทกอนใหอย ท 0 ทำาความสะอาดเครองชงหากมสารเคมหกบนจานหรอรอบๆ เครองชง

หมายเหต   การหานำาหนกของสารอาจหานำาหนกทงขวดบรรจสารและสารรวมกนกอนกได แลวชงขวดบรรจสารอยางเดยวทหลง ตอจากนนกเอานำาหนกทง 2 ครงลบกน ผลทไดจะเปนนำาหนกของสารทตองการ

21. เครองชงแบบ  Equal-arm balance

เปนเครองชงทมแขน 2 ขาง ยาวเทากน เมอวดระยะจากจดหมนซงเปนสนมด ขณะทแขนของเครองชงอยในสมดล เมอตองการหานำาหนกของสารหรอวตถ ใหวางสารนนบนจานดานหนงของเครองชง ตอนนแขนของเครองชงจะไมอยในภาวะทสมดลจงตองใสตมนำาหนกเพอ ปรบใหแขนเครองชงอยในสมดล วธการใชเครองชงแบบ  Equal-arm balance 1. จดใหเครองชงอยในแนวระดบกอนโดยการปรบสกรทขาตงแลวหาสเกล ศนยของเครองชง เมอไมมวตถอยบนจาน ปลอยทรองจาน แลวปรบใหเขมชทเลข 0 บนสเกลศนย2. วางขวดบรรจสารบนจานทางดานซายมอและวางตมนำาหนกบนจานทางขวามอของ เครองชงโดยใชคมคบ       3.  ถาเขมชมาทางซายของสเกลศนยแสดงวาขวดชงสารเบากวาตมนำาหนก ตองยกปมควบคมคานขน      เพอตรงแขนเครองชงแลวเตมตมนำาหนกอก ถาเขมชมาทางขวาของสเกลศนยแสดงวาขวดชงสารเบากวา    ตมนำาหนก ตองยกปมควบคมคานขนเพอตรงแขนเครองชงแลวเอาตมนำาหนกออก4.   ในกรณทตมนำาหนกไมสามารถทำาใหแขนทง 2 ขางอยในระนาบได ใหเลอนไรเดอรไปมาเพอปรบใหนำาหนกทงสองขางเทากน5.   บนทกนำาหนกทงหมดทชงได6.   นำาสารออกจากขวดใสสาร แลวทำาการชงนำาหนกของขวดใสสาร

7.   นำาหนกของสารสามารถหาไดโดยนำานำาหนกทชงไดครงแรกลบนำาหนกทชงไดครงหลง 8.   หลงจากใชเครองชงเสรจแลวใหทำาความสะอาดจาน แลวเอาตมนำาหนกออกและเลอนไรเดอรใหอยทตำาแหนงศนย

22. เทอรมอมเตอร

เปนเครองมอใชวดระดบอณหภมของสารเปนชนดทำา ดวยแกว ภายในบรรจแอลกอฮอลผสมสหรอปรอท เพอชวยใหอานไดชดเจน มทงชนดทเปนองศาเซลเซยสและฟาเรนไฮต วธการใช เทอรมอมเตอร ทใชในการทดลองมขดการวดอณหภมสงสดและตำาสด แตกตางกน ตามจดประสงคของการใชงาน มขนตอนการใชงานดงน 1. กอนใชตองตรวจดวาเทอรมอมเตอรชำารดหรอไม2. เลอกทมชวงอณหภมสงสด - ตำาสดใหเหมาะสมกบสงทจะวด เพราะถานำาไปวดอณหภมสงเกนไปจะทำาใหหลอดแกวแตก3. ตองใหกระเปาะเทอรมอมเตอรจมอยในวสดทตองการวดในบรเวณกงกลาง ไมคอนไปดานใดดานหนงและสวนกานเทอรมอมเตอรตงตรง 4. การอานอณหภมตองใหสายตาอยในระดบเดยวกบของเหลวในเทอรมอมเตอร

การเกบรกษา 1. ทำาความสะอาดหลงจากการใชงาน2. เชดใหแหงและเกบเขากลอง และเกบไวในบรเวณทปลอดภยขอควรระวง 1. อยาใชเทอรมอมเตอรคนของเหลว2. ขณะตมของเหลว ควรใชขาตงชวยยดเทอรมอมเตอรใหตงตรง

3. ไมควรนำาเทอรมอมเตอรไปใชในททมอณหภมสงเกน 100 องศาเซลเซยส เนองจากเมอนำา   เทอรมอมเตอรนนมาใชในอณหภมทเยน จะทำาใหสารในเทอรมอมเตอรขาดเปนชวงๆ ได

23. ชอนตกสาร

ใชในการทดลอง  เปนอปกรณทใชตวงสารทเปนของแขง โดยประมาณเมอตกสาร แตละครงตองปาดปากชอนเพยงครงเดยว โดยไมกดสารในชอนกอนปาด วธการใช คอยๆ เปดขวดสารแลว หงายจกวางไว ใชชอนตกสาร แลวใชนว หรอกานดนสอเคาะกานชอนเบาๆ  เพอเทสารในชอนออกตามปรมาณทตองการ ถาเปนชอนทมเบอรสำาหรบตวงสารปรมาณตางกน ใหตกสารกอนแลวจงใชดามชอนอกดามหนงปาดผวใหเรยบ โดยไมตองกดใหแนนจะไดสาร 1 ชอนในปรมาณตามเบอรนนๆการเกบรกษา

o เมอใชชอนตกสารแลวตองทำาความสะอาดชอนใหแหงกอนทจะใชชอนตกสารชนดอน

o หามใชชอนตกสารในขณะทสารยงรอน

1. ตะเกยงแอลกอฮอล

บรรจดวยแอลกอฮอลบรสทธ จะมควนหรอเขมาในขณะทจดไฟนอยมาก หากแอลกอฮอลไมบรสทธจะใหเขมามาก ทำาใหตะแกรงลวด และวสดทใหความรอนสกปรก วธการใช 1.   กอนใชตองตรวจดสภาพไสตะเกยงและทยดวามสภาพพรอมใชงาน ไมแตกราว ความยาวไสตะเกยงเพยงพอได เชน สวนยดไสตะเกยง ไมราว หรอไมแตก และปรมาณแอลกอฮอลในตะเกยงมมากนอยเพยงใด2.   เตมแอลกอฮอลประมาณครงหนงของตะเกยงและอยาใหหกเลอะขอบตะเกยง  เชดใหแหง โดยใชกรวยและเตมดวยความระมดระวงอยาใหหก เพราะเมอจดตะเกยงแลว อาจทำาใหไฟไหมลกลามได3.   ปรบไสตะเกยงเพอใหไดขนาดเปลวไฟตามทตองการ4.   จดตะเกยงโดยใชไมขดไฟ อยาใชตะเกยงไปตอกบตะเกยงดวงอน เพราะอาจทำาใหแอลกอฮอล ในตะเกยงตดไฟ 5.   เมอใชตะเกยงแอลกอฮอลเสรจแลวตองดบตะเกยงทนท โดยใชฝา

ครอบปด หามใชปากเปาใหดบ การครอบตองครอบใหสนททกครงเพอปองกนมใหแอลกอฮอลระเหย6.   ควรมกระปองทรายไวทงกานไมขดทจดไฟแลว

การเกบรกษา

                ทำาความสะอาดหลงใชงาน ครอบฝาตะเกยงแลวเกบเขาต

2. หลอดฉดยา

         เปนอปกรณวดปรมาตร ของของเหลวอยางงายทไมตองการความละเอยดมากนก  นยมใชในโรงเรยนเนองจากราคาถก และหาซอไดงาย ทำาดวยแกวหรอพลาสตกมขนาดตางๆ กน ทใชในโรงเรยน  สวนมากมตงแตขนาด 5  cm3  จนถง 35 cm3

วธการใช 1.   เลอกขนาดของหลอดฉดยาใหเหมาะสมกบปรมาตรทตองการวด ดงกานหลอดฉดยาขนและกดลงเพอใหยางทปลายกานหลอดฉดยาเลอนไดคลอง 2.   กดกานหลอดฉดยาจนสดเพอไลอากาศออกใหหมด 3.  จมปลายหลอดฉดยาลงในของเหลว คอยๆ ดงกานหลอดฉดยาขน ขณะทดดสารละลายเขาไปในหลอดฉดยา ระวงอยาใหมฟองอากาศถามตองกดกานหลอดฉดยาลง

ไปจนสดเพอไลอากาศ แลวคอยๆ ดงกานหลอดฉดยาใหสวนทโคงตำาสดของลกยางตรงกบขดปรมาตรทตองการ การเกบรกษา หามใชหลอดฉดยาททำาดวยพลาสตกตวงสารอนนทรย  เพราะจะทำาใหพลาสตกละลาย เมอเสรจงานแลวตองลางทำาความสะอาด เชดใหแหงสนท

ทมา : http://www.kksci.com/elreaning/sci/page/sci_1.htm

ชวโมงท 9 (ตอ) เรอง เครองมอและอปกรณชวยนกวทยาศาสตร

จดประสงคการเรยนร

1. อธบายขอจำากดของการสงเกตในการศกษาหาความรทางวทยาศาสตร

2. ยกตวอยางและอธบายเครองมออปกรณผชวยนกวทยาศาสตร 3. อธบายความสำาคญของการใชอปกรณในการศกษาทางวทยาศาสตร 4. เลอกใชเครองมอและอปกรณในการหาความรทางวทยาศาสตรไดถกตองเหมาะสมกบงาน 5. ดแลและรกษาอปกรณวทยาศาสตรอยางถกตองเหมาะสม 6. ตะหนกถงความสำาคญของเครองมออปกรณผชวยนกวทยาศาสตร 7. นำาความรเกยวกบเครองมออปกรณวทยาศาสตรไปใชหาความรทางวทยาศาสตร

แนวความคดหลก

กระบวนการหาความรทางวทยาศาสตรตองอาศยการสงเกต การเกบขอมล การแปลความหมายขอมล ฯลฯ การสงเกต การเกบขอมลหรอแปลความหมายจากขอมลโดยใชประสาทสมผส ไดแกตา ห จมก ลน และสมผสทางผวหนงไมถกตองหรอละเอยดแมนยำาพอ ซงอาจทำาใหขอมลทรวบรวมมาไดไมถกตอง จงจำาเปนตองมเครองมอหรออปกรณทชวยขยายขอบเขตการรบรของประสาทสมผส เครองมอเหลานจะเพมประสทธภาพในการรวบรวมขอมล ทำาใหไดความรทางวทยาศาสตรใหม ๆ มากมาย ยงมการพฒนาเครองมอหรออปกรณเหลานใหมประสทธภาพสงมากขนเพยงใด กยงทำาใหเกดการเปลยนแปลงความรทางวทยาศาสตรมากเพยงนน

กจกรรมการเรยนร (ตอ)

1. ขนกระตนความสนใจ (engagement) 1.1 ครถามนกเรยนวาจากการเรยนเกยวกบการใชเครองมอและอปกรณผชวยนกวทยาศาสตร ทผานมานกเรยนเหนประโยชนอะไรบางของอปกรณเหลานน 1.2 ครและนกเรยนนกเรยนรวมกนอภปรายเกยวกบ ประโยชนของอปกรณวทยาศาสตรในการคนหาความรทางวทยาศาสตร ซงควรสรปการอภปรายไดวาการเกบรวบรวมขอมลจะมความถกตองแมนยำามากขน เพราะประสาทสมผส ไดแก ตา ห จมก ลน และสมผสทางผวหนงไมถกตองหรอละเอยดแมนยำาพอ ซงอาจทำาใหขอมลทรวบรวมมาไดไมถกตอง คลาดเคลอนได 1.3 ครเลาเทพนยายกรกเรองหนงวา ครงหนงเทพเจาเซเตอรเคยลงมาเทยวโลกมนษยในฤดหนาวและไดไปเทยวกบเพอนมนษย 2 คน เชาวนหนงคนหนงเหนคนหนงนงเปาขาวตม จงถามวาเปาทำาไม คนนนบอกวาเปาใหเยน ขณะเดยวกนเหนคนหนงเปามอ คนนนบอกวาเปาใหอน เซเตอรจงคดวามนษยเชอถอไมได จงกลบสวรรคและไมลงมาโลกมนษยอกเลย ถานกเรยนพบเซเตอรจะอธบายใหเซเตอรฟงวาอยางไร (อธบายวามนษยตอบความจรงแตคำาตอบของมนษยทตอบเซเตอรนน มนษยตอบโดยอาศย ประสาทสมผสของตนเองมาตอบคำาถาม ทมนษยตอบวาเปาขาวตมใหเยน เพราะขาวตมมอณหภมสงกวา มอมนษย มนษยจงรสกรอนทำาใหตองเปาใหเยนลง ขณะทในฤดหนาวทำาใหมอเสยความรอน และเยนกวา สวนอน ๆ ของรางกายมนษยกจะรสกเยน มนษยจงเปามอของตนเองเพอใหรสกอน จงเชอถอไมได แตประสาทสมผสของมนษยมขอจำากดททำาใหมนษยตอบตามความรสกทแตกตางกน)

2. ขนสำารวจและคนหา (exploration) 2.1 นกเรยนแบงกลม กลมละ 6-7 คน โดยคละเพศและความสามารถทางการเรยนโดยแบงหนาทความรบผดชอบ

2.2 นกเรยนแตละกลมสงเกตกอนหนดวยตาเปลาเปรยบเทยบกบการสองด โดยใชแวนขยาย แวนสองพระ (เหนกอนหนมขนาดขยายใหญขนและมองเหนรายละเอยดสวนประกอบเลก ๆ บน

กอนหน ทมองไมเหนเมอดดวยตาเปลา) ผลจากการใชแวนขยาย แวนสองพระ นกเรยนเหนความละเอยด ของกอนหนเปนอยางไร(เหนความละเอยดของกอนหนมากกวาดดวยตาเปลาเนองจากแวนขยาย แวนสองพระ ขยายภาพใหเหนเปนรายละเอยดของหนมองดวยตาเปลาไมเหน) 2.3 นกเรยนแตละกลมทำากจกรรมเพอฝกทกษะการเลอกใชอปกรณตาง ๆ จากใบกจกรรมท 1 เรอง เลอกเครองมอใหเหมาะสมกบงาน เชน การหามวลของลวดหนบกระดาษ 1 ตว การหามวลของนำา 50 ลกบาศกเซนตเมตร การหาปรมาตรของนำา 1 หยด การหาเวลาทใชในการแกวงลกตม 1 ครง เปนตน 3. การอธบายและลงขอสรป (explanation) 3.1 ครถามนกเรยนวาจากการทำากจกรรมนกเรยนไดเรยนรอะไรเพมเตมบางเกยวกบการใชเครองมอและอปกรณ

3.2 นกเรยนแตละกลมรวมกนสรปจากการทำากจกรรมสงททำากจกรรมลงในกระดาษแผนใหญ เพอนำาเสนอเพอน ๆ ในชนเรยน 3.3 นกเรยน 2 กลมอาสานำาเสนอหนาชนเรยน 2 แลวอภปรายรวมกนทงชน จากนนนกเรยนแตละกลมนำาผลงานไปตดหนาฝาผนงหองเรยนเพอใหเพอนไดดผลงานแตละกลม (Gallery walk) 3.4 หลงการอภปรายนกเรยนควรสรปไดวา การเลอกใชเครองมออปกรณทชวยใหการสงเกต การเกบขอมลมความเทยงตรงหรอมประสทธภาพมากขนไดอยางถกตอง สามารถเลอกและใชเครองมอไดอยางถกตองเหมาะสมกบงาน 3.5 นกเรยนถามคำาถามทสงสยเพมเตม ครสงเกตการแสดงความคดเหนของนกเรยน เพอตรวจสอบแนวความคดของนกเรยน 3.6 นกเรยนเขยนขอสรปลงในสมดบนทก

4. ขนขยายความร (elaboration)4.1 ครถามนกเรยนวาเครองมอสำาหรบวดปรมาณ

ความรอน เยน คออะไร นกเรยนควรตอบวาเทอรมอมเตอร ซงเทอรมอมเตอรมหนวยบอกปรมาณความรอน เยนและวดความรอนออกมาเปน

อณหภม ครถามนกเรยนตอไปวา “รางกายของคนปกตมอณหภมเทาใด นกเรยนควรตอบไดวา ” 37 เซลเซยสถาสงกวานแสดงวาอาจมอาการเปนไข

4.2 ครถามนกเรยนตอไปวาหนวยวดอณหภมทนกเรยนรจกไดแกอะไรบาง ครและนกเรยนอภปรายรวมกนวาหนวยวดอณหภมทใชกนมากอย 3 มาตราหรอ 3 สเกล ไดแก ฟาเรนไฮต เซลเซยสและเคลวน

4.3 ครเกรนใหนกเรยนทราบวาอณหภมแตละมาตราสามารถแปลงจากมาตราหนง เชน จากเซลเซยสเปนฟาเรนไฮต จากฟาเรนไฮตเปนเคลวน เปนตน จากนนครใหนกเรยนทำากจกรรมตามใบกจกรรมท 2 เรอง การแปลงหนวยอณหภม 4.4 ครอภปรายรวมกบนกเรยนสรปการทำากจกรรมการแปลงหนวยอณหภมไดดงนจากสตรการแปลงหนวยอณหภมโดยการเทยบแตละสเกล คอ

5. ขนประเมนผล (evaluation)5.1 ครถามคำาถามตอไปนหลงการทำากรรม

-ผวสมผสของมอเราเชอถอไดเสมอไปหรอไม (ไมไดเสมอไป เพราะบางครงความแตกตาง ในดานการรบร ความคนเคย หรอสงรอบขางทตางกนกอาจทำาใหผลการสงเกตโดยใชประสาทสมผสคลาดเคลอนได)

-เครองมอทใชวดความรอน ความเยน ทเชอถอไดคออะไร (เทอรมอมเตอร) -หนวยของอณหภมทนกเรยนรจกไดแกอะไรบาง (เซลเซยส ฟาเรนไฮตและเคลวน)

-รางกายคนปกตมอณหภมเทาไร ถาใชเทอรมอมเตอรมาวด จะรไดอยางไรวาคนทถก

R/4 = C/5 = (F-32)/9 = (K-273)/5

วดมไขหรอไมสงหรอตำาเพยงใด (การวดไขทใชเทอรมอมเตอรวดไขซงใชไดระหวางอณหภม 35-42 องศา ซงอณหภมของรากายปกต

จะอยท 36-37 องศา ถาสงกวานถอวามไขอณหภมระหวาง 37-38 องศา จะถอวามไขตำาๆอณหภมระหวาง 38-39 องศา จะถอวามไขปานกลางอณหภมระหวาง 39-40 องศา จะถอวามไขสงอณหภมระหวาง >40 องศา จะถอวามไขสงมาก

การวดไขทงทางปากและรกแร ควรสลดใหลำาปรอทลดตำากวาขด 35 องศา อาปากและ

กระดกลนขนวางกระเปาะปรอทใตลน (ระหวางลนกบพนปาก) แลวปลอยลนลงหบปากแนน ไมใหหายใจทางปากอยางนอย 1 นาท สวนทางรกแร ควรหนบไวอยางนอย 3-5 นาท โดยปกตวดทรกแรจะไดคาตำากวาวดทางปาก ประมาณ 0.3-0.5 องศาและคามกจะไมแนนอนเทาวดทางปาก) -นกเรยนจะมวธใชเทอรมอมเตอรอยางไร เพอปองกนไมใหเกดการชำารด เสยหาย(เนองจากเทอรมอมเตอรทำาดวยหลอดแกวและกระเปาะแกว ดงนน ในการใชนกเรยนตองระมดระวงไมใหกระทบกบสงใดๆแรงๆ โดยเฉพาะกระเปาะแกวจะเปนสวนทแตกงายมาก และไมใชเทอรมอมเตอรสำาหรบ คนสารในภาชนะ เวลาใชตองใหกระเปาะแกมจมลงในสารทตองการจะวด และคอยจนปรอทหรอของเหลว ในหลอดแกวขยายตวสงขนหรอหดตวลง จนมระดบคงทแลวจงอานอณหภมของนำาเดอด แลวนำามาวดอณหภมของนำาแขงทนท ซงจะทำาใหปรอทหรอของเหลวในกระเปาะเปลยนแปลงอยางรวดเรวเกนไปจนมบางสวนไปคางอยในหลอดแกวและขาดชวงตอกบสวนอนๆและเมอเปนเชนนน เราไมสามารถทำาใหของเหลวมารวมตวกนอกเทอรมอมเตอรนนจะนำากลบมาใชอกไมได)

5.2 นกเรยนเขยนสงทไดเรยนร 3 อยาง การนำาความรไปใชประโยชน 2 อยางและสงทอยากรเพมเตม 1 อยาง ลงในกระดาษแผนเลกไปตดไวทกระดานกอนออกจากหองเรยน

สอการเรยนร1. ใบกจกรรม 1 เรอง เลอกเครองมอใหเหมาะสมกบงาน

2. ใบกจกรรมท 2 เรอง การแปลงหนวยอณหภม 3. หนงสอเรยนรายวชาพนฐานวทยาศาสตร วทยาศาสตร 1 ชนมธยมศกษาปท 1 เลม 1 ของกระทรวงศกษาธการ

แหลงเรยนร1. หองปฏบตการวทยาศาสตร 2. หองสมด

3. อนเตอรเนต

การวดและประเมนผล

วธการ เครองมอ เกณฑ1. สงเกตพฤตกรรม แบบสงเกตพฤตกรรม ผานเกณฑระดบดขน

ไป2. ประเมนทกษะกระบวนการ

แบบประเมนทกษะกระบวนการ

ผานเกณฑระดบดขนไป

3. ประเมนคณลกษณะ/เจตคต

แบบประเมนคณลกษณะ/เจตคต

ผานเกณฑระดบดขนไป

4. ประเมนสมรรถนะสำาคญ

แบบประเมนสมรรถนะสำาคญ

ผานเกณฑระดบดขนไป

ภาคผนวก

ใบกจกรรมท 1 เรอง เลอกเครองมอใหเหมาะสมกบงาน ตอนท 1 ฝกทกษะการใชอปกรณการหยดสาร

อปกรณและสาร

เคม

วธการทดลอง ภาพประกอบ

- บกเกอร (ใสนำา)- หลอดหยด- จานหลม

1. ใชหลอดหยด หยดนำาลงไปในหลมของจานหลม ใหเตม 1 หลม

2. ถานกเรยนทำานำาลนออกจากหลมดงกลาวใหเทนำาทงหมดทง เชดใหแหง และหยดนำาลงในหลมนนใหม

3. ฝกหยดนำาลงในหลมอนๆ ใหครบทกหลม โดยทกหลม ตองไมมนำาลนออกมา

http://being.diaryis.com/2008/08/29

การตกสาร

อปกรณและสาร

เคม

วธการทดลอง ภาพประกอบ

- ขวดพลาสตกใส- กระดาษสดำา- ชอนตก

1. ใหนกเรยนขดเครองหมายบนขวดพลาสตกใส เพอบอกระดบปรมาณสาร จากนนใหนำาขวดพลาสตกใส

สาร- เกลอแกง

ไปวางไวบนกระดาษสดำา2. ใชชอนตกสาร ตก

เกลอแกงใสขวดพลาสตกใสจนถงขดเครองหมาย โดยตกเกลอแกงใหพนชอน แลวใชทปาดสารปาดสวนทเกนชอนออก หากนกเรยนทำาเกลอแกงหกลงบนกระดานสดำาใหนกเรยนเรมตนใหม

ทมา : http://www.kksci

.com/elreaning/sci/pa

ge/sci_1.htm

การเขยาหลอดทดลอง

อปกรณและสารเคม

วธการทดลอง ภาพประกอบ

- หลอดทดลอง- ทวางหลอดทดลอง- ชอนตกสาร- หลอดหยด- กรดแอซตก

(นำาสม

1. ใหขดเครองหมายไว 2 แหงบนหลอดทดลอง แลวใสผงคอปเปอร(II)ซลเฟตลงในหลอดทดลองจนถงขดเครองหมายท 1 (ขดลาง)

2. เทกรดแอซตกลงในหลอดทดลองจนถงขดเครองหมายท 2 (ขดบน)

3. เขยาหลอดทดลองเบาๆ เพอผสม

ทมา : www.fisheries.go.th/ch-chan

สายช)-

คอปเปอร(II)ซลเฟต

คอปเปอร(II)ซลเฟต และกรดแอซตกใหเขากน โดยระวงไมใหสารเคม ลนออกมาจากการทดลอง

4. สงเกตผล

ตอนท 2 : ใหนกเรยนตอบคำาถามจากการทำากจกรรม พรอมกบเตมคำาลงในชองวางใหสมบรณ

1. หามวลของลวดหนบกระดาษ 1 ตว

เครองมอทใช คอ ..............เครองชงแบบดจตอล / เครองชง สปรงแบบละเอยด.................

อธบายวธการหาคำาตอบ ..……ครพจารณาตามความเปนจรง…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………3. หามวลของนำา 50 ลกบาศกเซนตเมตร

เครองมอทใช คอ .........เครองชงแบบดจตอล / เครองชง สปรงแบบละเอยด...........................

อธบายวธการหาคำาตอบ ..……ครพจารณาตามความเปนจรง………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………… 4. หาปรมาตรของนำา 1 หยด

เครองมอทใช คอ .........กระบอกตวง.....................................................................

อธบายวธการหาคำาตอบ ..…………………………………………………………………………………… อธบายวธการหาคำาตอบ ..……ครพจารณาตามความเปนจรง…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………5. หาเวลาทใชในการแกวงลกตม 1 ครง

เครองมอทใช คอ ...........นาฬกาจบเวลา...................................................................

อธบายวธการหาคำาตอบ ..……ครพจารณาตามความเปนจรง…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ใบกจกรรมท 2 เรอง การแปลงหนวยอณหภม

อณหภม (Temperature) คอ คณสมบตทางกายภาพของระบบ โดยจะใชเพอแสดงถงระดบพลงงานความรอน เปนการแทนความรสกทวไปของคำาวา "รอน" และ "เยน" โดยสงทมอณหภมสงกวาจะถกกลาววารอนกวา หนวย SI ของอณหภม คอ เคลวน

มาตราวดอณหภม

มาตรฐานวดหลก ไดแก

โดยมสมการการแปลงหนวยอณหภมดงน

, ,

องศาฟาเรนไฮต ในป ค.ศ.1714 กาเบรยล ฟาเรนไฮต (Gabrial Fahrenheit) นกฟสกสชาวเยอรมน ไดประดษฐเทอรโมมเตอรซงบรรจปรอทไวในหลอดแกว เขาพยายามทำาใหปรอทลดตำาสด (0 ำF) โดยใชนำาแขงและเกลอผสมนำา เขาพจารณาจดหลอมละลายของนำาแขงเทากบ 32 ำF และจดเดอดของนำาเทากบ 212 ำF

องศาเซลเซยส ในป ค.ศ.1742 แอนเดอส เซลเซยส (Anders Celsius) นกดาราศาสตรชาวสวเดน ไดออกแบบสเกลเทอรโมมเตอรใหอานไดงายขน โดยมจดหลอมละลายของนำาแขงเทากบ 0 ำC และ จดเดอดของนำาเทากบ 100 ำC

เคลวน (องศาสมบรณ) ตอมาในครสศตวรรษท 19 ลอรด เคลวน (Lord Kelvin) นกฟสกส ชาวองกฤษ ผคนพบความสมพนธระหวางความรอนและอณหภมวา ณ อณหภม -273 ำC อะตอมของสสารจะไมมการเคลอนท และจะไมมสงใดหนาวเยนไปกวานไดอก เขาจงกำาหนดให 0 K = -273 ำC (ไมตองใชเครองหมาย " ำ " กำากบหนาอกษร K สเกลองศาสมบรณหรอเคลวน เชนเดยวกบองศาเซลเซยสทกประการ เพยงแต +273 เขาไป เมอตองการเปลยนเคลวนเปนเซลเซยส

ตวอยาง : อณหภมของรางกายมนษย 98.6 ำF คดเปนองศาเซลเซยส และเคลวน ไดเทาไร วธทำา แปลงเปนองศาเซลเซยส

C = (F -32) / 1.8 C = (98.6 -32) / 1.8

C = 37 ำC

แปลงเปนองศาสมบรณ

K = C + 273 K = 37 + 273 K = 310 K

1.ถาวดอณหภมของหลนปงได 40 องศาเซลเซยส จะมคากองศา F,K,R

วธทำา .......................................................................................................................................................................... ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………......................................................................................................................................................แนวตอบ สตรการเปลยนแปลงอณหภม ทง 4 หนวย °C/5 = °R/4 = (°F - 32)/9 = (K-273.15)/51. 40 เซลเซยส

- เปลยนเปนองศา °Fวธทำา °C/5 = (°F-32)/9 40/5 = (°F-32)/9 °F = (360/5) + 32 = 104 องศาฟาเรนไฮน

-เปลยนเปนองศา Kวธทำา °C/5 = (K-273.15)/5

40/5 = (K-273.15)/5 K = 40+273.15 = 313.15 เคลวน

-เปลยนเปนองศา °Rวธทำา °C/5 = R/4 40/5 = R/4 °R = 8 x 4 = 32 องศาโรเมอร

2. นำาบกเกอร ก. มอณหภม 40 องศาเซลเซยส นำาบกเกอร ข. มอณหภม 20 องศาเซลเซยส อณหภมของนำาในบกเกอรทงสองตางกนกอาศาฟาเรนไฮต

วธทำา .......................................................................................................................................................................... ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………......................................................................................................................................................แนวตอบ เปลยน 20 องศา C เปนองศา Fวธทำา °C/5 = (°F-32)/9 20/5 = (°F-32)/9 °F = (4x9) + 32 = 68 องศาฟาเรนไฮน3.ใหนกเรยนเตมอณหภมลงในชองวางใหถกตองตามหนวยทกำาหนด

เซลเซยส เคลวน ฟาเรนไฮต โรเมอร

40 313 10412.5 1077 350

4.ใหนกเรยนบอกหนวยการวดอณหภม จดเยอกแขง และจดเดอดใหถกตอง

หนวยวด เซลเซยส เคลวน ฟาเรนไฮต โรเมอร

จดเยอกแขง 0 32

จดเดอด 373 80

ชวโมงท 10-11 เรอง วทยาศาสตรเปลยนแปลงไดเมอเครองมออปกรณเปลยนไป

จดประสงคการเรยนร1. อธบายความรทางวทยาศาสตรทเปลยนแปลงเมอเครองมอและ

อปกรณเปลยนไป2. ยกตวอยางและความรทางวทยาศาสตรทเปลยนแปลงได

3. พยากรณความรทางวทยาศาสตรทอาจเปลยนแปลงไดในอนาคต 4. ตระหนกถงความสำาคญของเครองมออปกรณในการทำาใหความรวทยาศาสตรเปลยนแปลง

แนวความคดหลก

ความรวทยาศาสตรสามารถเปลยนแปลงไดเมอมขอมลหรอหลกฐานเพมเตม ความรอยางหนงในสมยใหมหนงแตอาจไมเปนจรงในสมยตอมาเมอมเครองมอใหม ๆ ถกพฒนาขนใหกระบวนการความรเปลยนไป มขอมลใหมๆ หรอหลกฐานประจกษพยานใหม ๆ ถกคนพบความรทางวทยาศาสตรจงเปลยนไปตามเหตน นกเรยนจงตองคอยตดตามความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยใหทนอยเสมอ ยงในสมยปจจบนความรดานนกาวหนาเรวมาก ความเจรญกาวหนาทางวทยาศาสตร  ทำาใหการดำารงชวตของมนษยในอดตและปจจบนแตกตางกนมาก โดยเฉพาะอยางยงในดานการสอสารคมนาคมและการเกบบนทกขอมลตาง ๆ ทงน

เพราะการเรยนรทางวทยาศาสตรสามารถทำาใหเกดการเปลยนแปลงไดและเกดความรใหมๆ ขนได เมอมการคนควาหรอทดลองโดยใชเครองมอทมประสทธภาพมากขน ทำาใหไดขอมลใหมๆ ทเปนหลกฐานเชอถอได

กจกรรมการเรยนร

1. ขนกระตนความสนใจ (engagement) 1.1 ครถามนกเรยนวาความรทางวทยาศาสตรในอดตจนถงปจจบน ความรเหลานนมการเปลยนแปลงบางหรอไม (นกเรยนชวยกนตอบวาความรบางอยางมการเปลยนแปลงไป เชน คนสมยกอนบอกวาโลกแบนแตปจจบนไดมเครองมอททนสมยในการถายภาพจากดาวเทยมทยนยนไดวาโลกกลมและเทคโนโลยททนสมยขนทำาใหมนษยสะดวกสบายไมลำาบากเหมอนอดต)

1.2 ครและนกเรยนรวมกนอภปรายวา ..ถงแมวาความรวทยาศาสตรจะมมานานแลว แตในสมยกอนความรวทยาศาสตรยงอยในวงจำากดหรอยงเปนความรทผวเผนยงไมลกซงหรอบางอยางกเปนความรซงขดแยงกบความรใหมในปจจบน ความรทางวทยาศาสตรเรมมการพฒนาอยางรวดเรว เมอมการคดคนประดษฐเครองมออปกรณตาง ๆ ขนมาชวยในการศกษา ทำาใหความรวทยาศาสตรหลายอยางเปลยนแปลงไปพรอมทงกระบวนการในการหาความรกเปลยนแปลงไปดวย เชน ความรทางดาราศาสตรเปนตวอยางหนง ทแสดงใหเหนวาความรทางวทยาศาสตรสามารถเปลยนแปลงได เชน ความรเกยวกบดาวเคราะหแคระในระบบสรยะ

2. ขนสำารวจและคนหา (exploration) 2.1 นกเรยนแบงกลม กลมละ 6-7 คน โดยคละเพศและความสามารถทางการเรยนโดยแบงหนาทความรบผดชอบ

2.2 นกเรยนแตละกลมระดมความคดเคราะหบทความ เรอง ความรทางวทยาศาสตรทเปลยนแปลงไป 3. การอธบายและลงขอสรป (explanation) 3.1 ครถามนกเรยนวาจากการวเคราะหบทความนกเรยนสรปประเดนสำาคญไดวาอยางไร

3.2 นกเรยนแตละกลมรวมกนสรปจากการการอานบทความลงในกระดาษแผนใหญ เพอนำาเสนอเพอน ๆ ในชนเรยน ครสมนกเรยนนำาเสนอหนาชนเรยน 2 กลม อภปรายรวมกนทงชน จากนนนกเรยนแตละกลมนำาผลงานไปตดหนาฝาผนงหองเรยนเพอใหเพอนไดดผลงานแตละกลม (Gallery walk) 3.3 นกเรยนควรสรปไดวา ความรวทยาศาสตรสามารถเปลยนแปลงไดเมอมขอมลหรอหลกฐานเพมเตม ความรอยางหนงในสมยใหมหนงแตอาจไมเปนจรงในสมยตอมาเมอมเครองมอใหม ๆ ถกพฒนาขนใหกระบวนการความรเปลยนไป เชน โลกเราเปนศนยกลางของจกรวาลโดยมดวงดาวตาง ๆ รวมทงดวงอาทตยโคจรรอบ ๆ สวรรคนนอยนอกอวกาศ โลกอยดานลางลงมานำาอยบนพนโลก ลมอยเหนอนำา และไฟอยเหนอลมอกทหนง ธาตตาง ๆ ของโลกจะเปลยนแปลงเสมอ ซงไมเปนความจรงในปจจบนเมอมการศกษาดานดาราศาสตรททนสมย หรอ กรณวตถสองอยางทมนำาหนกไมเทากน จะตกลงถงพนไมพรอมกนตามหลกของอรสโตเตล ซงกาลเลโอไดทำาการพสจนตอหนาสาธารณชนทหอเอนแหงปซาวาเปนคำาสอนทไมจรงในป ค.ศ. 1600 หรอ ดาวพลโตซงสมยกอนคอดาวเคราะหในระบบสรยจกรวาลแตปจจบน เนองจากดาวพลโตไมไดอยในขอตกลงของดาวเคราะห จงจดดาวพลโตเปนดาวเคราะหแคระ ดงกลาวเมอมขอมลใหมๆ หรอหลกฐานประจกษพยานใหม ๆ ถกคนพบความรทางวทยาศาสตรจงเปลยนไป 3.4 นกเรยนถามคำาถามทสงสยเพมเตม ครสงเกตการแสดงความคดเหนของนกเรยน เพอตรวจสอบแนวความคดของนกเรยน 3.5 นกเรยนเขยนขอสรปลงในสมดบนทก

4. ขนขยายความร (elaboration) 4.1 ครอภปรายรวมกบนกเรยนเกยวกบธรรมชาตของ

วทยาศาสตรทมการเปลยนแปลงไดเมอมขอมลหรอหลกฐานเพมเตมหรอตอมาเมอมเครองมอใหม ๆ หรอมประสทธภาพเพมมากขน 4.2 นกเรยนยกตวอยางความรทางวทยาศาสตรปจจบนทมแนวโนมจะมการเปลยนแปลงในอนาคตถามเครองมอใหม ๆ หรอม

ประสทธภาพเพมมากขน เชน ความรวทยาศาสตรดานการแพทย การรกษามะเรงในปจจบนทใชการรกษาโดยใหเคมบำาบดบำาบดกบผปวยทำาใหเซลลปกต ไดรบผลกระทบไปดวยแตไดมการวจยเกยวกบการรกษามะเรงโดยใชนาโนเทคโนโลยทสามารถนำายาเขาไปทำาลายเฉพาะเซลลมะเรงได โดยไมทำาอนตรายกบเซลลปกต ซงถางานวจยนสำาเรจจะเปนประโยชนอยางมากตอ วงการแพทย เปนตน(นกเรยนชวยกนยกตวอยางมากทสด) 4.3 ครอภปรายรวมกบนกเรยนเกยวกบวธการไดมาซงความรโดยใชกระบวนการวทยาศาสตร ทำาใหไดขอมลหรอหลกฐานเพมเตม หรอความรใหมทถกตองและเชอถอได ณ ขณะนน ดงนนความรทางวทยาศาสตรหลายอยางจงตองถกยกเลกไป เมอมการคนพบความรใหม ๆ ขนมาแทนท ครใหนกเรยนสรปกระบวนการทางวทยาศาสตร (ทำางานเปนระบบ) ลงสมดบนทกซงควรสรปไดวา

-พบเหน สงสยใครร -มปญหา (ระบปญหา/ตงปญหา)

-ทำาใหเปนปญหาทปฏบตได/ตงสมมตฐาน (สรางคำาอธบายลวงหนาวานาจะเปนเพราะอะไร) -ออกแบบ/วางแผน เพอทดสอบสมมตฐาน (เพอการสำารวจ ตรวจสอบ)

-ลงมอสำารวจตรวจสอบ (เกบขอมล ทดลอง ทดสอบ)-สรางคำาอธบายปรากฏการณอยางวทยาศาสตร (จาก

ขอมล)-สรปผล-ประเมนขอสรปวาตอบคำาถามไดหรอตองหาขอมลใหม

ถาจำาเปนตองปรบแผนการสำารวจใหม -ตอบคำาถาม/ขอสงสยไดในทสด5. ขนประเมนผล (evaluation)

5.1 ครใหนกเรยนสบคนขอมลจากสอตาง ๆ เชน อนเตอรเนตหรอโทรทศนและเขยนรายงานความรวทยาศาสตรทเปลยนแปลงไปทอยใกลตวนกเรยนและไกลตวนกเรยนมาอยางละ 1

หวขอ5.2 นกเรยนเขยนสงทไดเรยนร 3 อยาง การนำาความรไปใช

ประโยชน 2 อยางและ สงทอยากรเพมเตม 1 อยาง ลงในกระดาษแผนเลกไปตดไวทกระดานกอนออกจากหองเรยน

สอการเรยนร

1. บทความ เรอง ความรทางวทยาศาสตรทเปลยนแปลงไป 2. หนงสอเรยนรายวชาพนฐานวทยาศาสตร วทยาศาสตร 1 ชน

มธยมศกษาปท 1 เลม 1 ของกระทรวงศกษาธการ

แหลงเรยนร1. หองสมด

2. อนเตอรเนต

การวดและประเมนผล

วธการ เครองมอ เกณฑ1. สงเกตพฤตกรรม แบบสงเกตพฤตกรรม ผานเกณฑระดบดขน

ไป2. ประเมนทกษะกระบวนการ

แบบประเมนทกษะกระบวนการ

ผานเกณฑระดบดขนไป

3. ประเมนคณลกษณะ/เจตคต

แบบประเมนคณลกษณะ/เจตคต

ผานเกณฑระดบดขนไป

4. ประเมนชนงาน/ภาระงาน

แบบประเมนชนงาน/ภาระงาน

ผานเกณฑระดบดขนไป

5. ประเมนสมรรถนะสำาคญ

แบบประเมนสมรรถนะสำาคญ

ผานเกณฑระดบดขนไป

ภาคผนวก

บทความ เรอง ความรวทยาศาสตรทเปลยนแปลงไป

อรสโตเตล

ARISTOTLEเกดเมอ: ประมาณ 384 หรอ 383 ปกอนครสตกาล

ตายเมอ: ประมาณ 322 ปกอนครสตกาล

อรสโตเตลนกปราชญชาวกรก ทำาการศกษาและคนควาทำาใหเขาเปนผรอบรสรรพวชาและไดเขยนหนงสอไวมากมายประมาณ 400 - 1000 เลม ซงงานตาง ๆ ทไดเขยนขนมานนไดมอทธพลตอความเชอในศาสนาครสตจวบจนกระทงยคกลาง คำาสอนทนาสนใจของอรสโตเตล ไดแก ความเชอทวาโลกเรานประกอบดวยธาตตางๆ 4 ธาต ไดแก ดน นำา ลม และไฟ ในเรองเกยวกบจกรวาลอรสโตเตลเขาใจวา โลกเราเปนศนยกลางของจกรวาลโดยมดวงดาวตาง ๆ รวมทงดวงอาทตยโคจรรอบ ๆ สวรรคนนอยนอกอวกาศ โลกอยดานลางลงมา นำาอยบนพนโลก ลมอยเหนอนำา และไฟอยเหนอลมอกทหนง ธาตตาง ๆ ของโลกจะเปลยนแปลงเสมอ แตทวาธาตทประกอบเปนสวรรคนนจะไมเปลยนแปลงจะมรปรางเชนนนตลอดไป ซงคำาสอนตอมาในป ค.ศ. 1609 โจฮนน เคปเลอร (Johann Kepler) ไดตงกฏของเคปเลอร ซงเปนการประกาศวาโลกเราโคจรรอบดวงอาทตยเปนวงรเปนการลบลางความเชอเกยวกบจกรวาลของอรสโตเตล และในอกเรองทนาสนใจไมแพกนคอ กรณของวตถสองอยางทมนำาหนกไมเทากน จะตกลงถงพนไมพรอมกนตามหลกของอรสโตเตล ซงกาลเลโอ (Galileo) ไดทำาการพสจนตอหนาสาธารณชนทหอเอนแหงปซาวา เปนคำาสอนทไมจรงในป ค.ศ. 1600 แตอยางไรกตาม ทฤษฏของอรสโตเตลทางดานชววทยานนเปนทยกยองกนมาก เพราะเขาไดทำาการศกษาเกยวกบชวตของสตวตาง ๆ เชน ปลา และพวกสตวเลอยคลานและไดทำาการบนทกไวอยางละเอยดมาก เขาไดแบงสตวออกเปน 2

พวกใหญ คอ พวกมกระดกสนหลง (Vertebrates) และพวกไมมกระดกสนหลง (Invertebrates) นบวาอรสโตเตลเปนผบกเบกความร ทางดานนจนไดรบการยกยองวาเปนนกธรรมชาตวทยาคนแรกของโลก

ทมา : http://thaiastro.nectec.or.th/person/aristotl.html

นโคลส โคเปอรนคส : Nicolaus Copernicus

เกดวนท 19 กมภาพนธ ค.ศ. 1473 ทเมองตรน (Torun) ประเทศโปแลนด (Poland) เสยชวต วนท 24 พฤษภาคม ค.ศ. 1543 ทเมองฟรอนบรก (Frauenburg) ประเทศโปแลนด (Poland)

         โคเปอรนคสเปนนกดาราศาสตรชาวโปแลนดทอาจจะมชอเสยงไมโดงดงเทากบนกดาราศาสตรอยางกาลเลโอแตผลงานและทฤษฎตาง ๆ ของเขา เชนดวงอาทตยเปนศนยกลางของสรยจกรวาล โลกหมน รอบดวงอาทตยและหมนรอบตวเอง เปนตน ลวนแลวแตเปนทฤษฎทถกตองและบกเบกแนวทางใหกบ นกดาราศาสตรรนตอมาอยางกาลเลโอ และกถอไดวาโคเปอรนคสเปนนกดาราศาสตรคนแรกทสามารถพสจนไดวา ดวงอาทตยเปนศนยกลางของสรยะจกรวาลและโลกมสณฐานเปนทรงกลม นอกจากน เขายงไดตงทฤษฎเพออธบายเกยวกบฤดกาล

กลางวนและกลางคนไดอยางถกตองเกยวกบดาราศาสตร  โคเปอรนคส ถอไดวาเปนผทมความรความสามารถในหลายสาขาวชา ทงกฎหมาย แพทย ปรชญา ศาสนา ภาษาละตนและดาราศาสตร ในระยะแรกของโคเปอรนคส สวนใหญจะเปนการนำาทฤษฎท วาดวยเรองศนยกลางของสรยจกรวาลของนกปราชญในอดตมาศกษา โดยเรมตงแตทฤษฎของอาคสทารคส (Akistarchus) ทกลาววา "ดวงอาทตยเปนศนยกลางของสรยจกรวาล" ทฤษฎของปโตเลม (Ptolemy) ทกลาววา "โลกเปนศนยกลางของ สรยจกรวาล" ซงมอารสโตเตล นกปราชญเอก เปนผสนบสนนทฤษฎของปโตเลม โดยอารสโตเตลกลาววา "โลกอยกบทไมไดหมนสวนดวงอาทตยนนโคจรรอบโลก" รวมถงทฤษฎของปทาโกรส (Pythagoras) กสนบสนนทฤษฎนเชนกน โดยกลาววา "โลกดวงอาทตยและดวงดาวตาง ๆ โคจรรอบดวงไฟดวงใหญ ทฤษฎเกยวกบสรยจกรวาลทงหมดน โคเปอรนคสเชอถอเพยงทฤษฎของอาคสทารคสเทานน เขาจงเรมการคนควาและหาขอพสจนทฤษฎเหลาน แตเนองจากในสมยนนขาดแคลนอปกรณทางดาราศาสตร โคเปอรนคสจงใชวธเจาะชองบนฝาผนงเพอใหแสงสวางผานเขามาแลวเฝาสงเกตการเดนทางของโลกผานทางชองนเองซงเขาพบวาแสงสวางจะเดนทางผานชองหนง ๆ ในทก ๆ 24 ชวโมง ซงหมายถงการทโลกหมนรอบตวเอง นอกจากนเขาไดกำาหนดเสนเมอรรเดยนเพอใชเปนหลกการคำานวณทางดาราศาสตรอกดวย ในทสดเขากสามารถสรปหาขอเทจจรงไดวาทฤษฎของอารคสทารคสทเขาเชอถอนนถกตองทสดคอ ดวงอาทตยเปนศนยกลางของสรยะจกรวาล โลกและดาวเคราะหอน ๆ ตองหมนรอบดวงอาทตย

http://siweb.dss.go.th/Scientist/scientist/Nicolaus%20Copernicus.htmlดาวเคราะหแคระ

        ในปจจบนเทคโนโลยของกลองโทรทรรศนกาวหนามาก มการสรางกลองโทรทรรศนขนาดใหญบนพนโลก และสงกลองโทรทรรศนขนไปอยในอวกาศเพอใหไดภาพชดไมมอปสรรคจาก อากาศ นอกจากนน ยงมการสรางกลองโทรทรรศน

อนฟราเรดซงสามารถตรวจจบวตถขนาด เลกทมอณหภมตำา จงทำาใหมการคนพบวตถในแถบคอยเปอรทมขนาดใกลเคยงกบดาวพลโตเปนจำานวนมากอาทเชนซนา เอรส เซดนา วารนา เปนตน ซงถาหากเราจะนบวตถพวกนเปนดาวเคราะหดวยระบบสรยะของเราจะมดาวเคราะหหลาย สบดวง  ดงนนในป พ.ศ.2549 สมาพนธดาราศาสตรสากล (International Astronomical Union) จงประกาศนยามใหมของดาวเคราะหและวตถทเกยวของ ดงน              1. ดาวเคราะห (Planet) หมายถง เทหวตถทมสมบตตอไปน -โคจรรอบดวงอาทตย   -มมวลมากพอทจะแรงโนมถวงของดาวสามารถเอาชนะความแขงของเนอดาว สงผลใหดาวอยในสภาวะสมดลไฮโดรสแตตก (hydrostatic equilibrium) เชน ทรงกลม หรอเกอบกลม  -สามารถกวาดวตถในบรเวณขางเคยงไปได        2. ดาวเคราะหแคระ (Dwarf Planet) หมายถง เทหวตถทมสมบตดงตอไปนครบถวน   -โคจรรอบดวงอาทตย  -มมวลมากพอทจะแรงโนมถวงของดาวสามารถเอาชนะความแขงของเนอดาว สงผลใหดาวอยในสภาวะสมดลไฮโดรสแตตก (hydrostatic equilibrium) เชน ทรงกลม หรอเกอบกลม  -ไมสามารถกวาดวตถในบรเวณขางเคยงไปได  -ไมใชดวงจนทรบรวารของดาวเคราะห

        3. วตถขนาดเลกในระบบสรยะ (Small Solar-System Bodies) หมายถง เทหวตถอนๆ นอกเหนอจากทกลาวไปแลว          

ภาพท 1 ดาวเคราะหแคระทพบในแถบคอยเปอร (ทมา: NASA, JPL)

        ตงแตนนเปนตนมา ดาวพลโตถกลด ระดบใหเปนดาวเคราะหแคระ เนองจากมวงโคจรเปนรปวงรบางสวน ซอนทบวงโคจรของดาวเนปจน  สวนดาวเคราะหนอยทใหญทสดคอดาวซรสถกยกระดบใหเปน ดาวเคราะห แคระ เพราะมขนาดคอนขางใหญ และมรปรางทรงกลมดงภาพท 2

ภาพท 2 เปรยบเทยบขนาดของดาวเคราะหแคระกบโลกและดวงจนทร (ทมา: NASA, JPL)

        หาก พจารณาดจะพบวา ดาวเคราะหแคระตามนยามใหมนนม 2 ประเภท คอ ดาวเคราะหแคระทเปนดาวเคราะหนอยขนาดใหญ เชน ซรส เวสตา พลลาส มวงโคจรอยในแถบเขมขดดาวเคราะหนอยระหวางวงโคจรของ

ดาวองคารและดาว พฤหสบด และดาวเคราะหแคระทเปนวตถไคเปอรซงถกเพงคนพบใหมมขนาดใกลเคยง กบดาวพลโต และมวงโคจรถดจากดาวเนปจนออกไป ดงภาพท 3

ภาพท 3 วงโคจรของดาวเอรส (2003UB313) เปรยบเทยบกบดาวพลโต 

(ทมา: http://web.gps.caltech.edu/~mbrown/planetlila)

ชวโมงท 12 เรอง การหาความหนาแนนจากกจกรรมลอย-จม

จดประสงคการเรยนร1. อธบายความรทางวทยาศาสตรทเปลยนแปลงเมอเครองมอและ

อปกรณเปลยนไป2. ยกตวอยางและความรทางวทยาศาสตรทเปลยนแปลงได

3. ออกแบบการทดลองทเทยงตรง มการควบคมตวแปร 4. ตระหนกวาความรทางวทยาศาสตรสามารถเปลยนแปลงไดเมอมขอมลหรอหลกฐานเพมเตม

แนวความคดหลก

ความรวทยาศาสตรสามารถเปลยนแปลงไดเมอมขอมลหรอหลกฐานเพมเตม ความรอยางหนง ในสมยใหมหนงแตอาจไมเปนจรงในสมยตอมาเมอมเครองมอใหม ๆ ถกพฒนาขนใหกระบวนการความรเปลยนไป มขอมลใหมๆ หรอหลกฐานประจกษพยานใหม ๆ ถกคนพบความรทางวทยาศาสตรจงเปลยนไป ตามเหตน นกเรยนจงตองคอยตดตามความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยใหทนอยเสมอ ยงในสมยปจจบนความรดานนกาวหนาเรวมาก ความเจรญกาวหนาทางวทยาศาสตร  ทำาใหการดำารงชวตของมนษย ในอดตและปจจบนแตกตางกนมาก โดยเฉพาะอยางยงในดานการสอสาร คมนาคม และการเกบบนทกขอมลตางๆ ทงนเพราะการเรยนรทางวทยาศาสตรสามารถทำาใหเกดการเปลยนแปลงได และเกดความรใหมๆ ขนได เมอมการคนควาหรอทดลองโดยใชเครองมอทมประสทธภาพมากขน ทำาใหไดขอมลใหมๆ ทเปนหลกฐานเชอถอได

กจกรรมการเรยนร

1. ขนกระตนความสนใจ (engagement) 1.1 ครทบทวนกจกรรมทไดเรยนผานมาเรอง ไขเกา ไขใหม โดยนำาผลการทำากจกรรมทนกเรยนพบวา ไขใหมจะจมนำา ไขเกาจะลอยนำา ยงไขเกาเทาไรกยงลอยนำามากเทานน

1.2 ครตงคำาถามกบนกเรยนตอไปวา..นกเรยนคดวาไขใหมจะจมนำาเสมอ ไมวาสงทอยรอบ ๆ จะเปลยนแปลงอยางไร ใชหรอไม..ซงนกเรยนอาจมความคดเหนแตกตางกนออกไป

1.3 ครใหขอสงเกตวาการจะตดสนวาความคดเหนของใครถกหรอผดในทางวทยาศาสตรจะใชวธการทดสอบสมมตฐาน โดยความคดเหนของนกเรยนทตอบและใหเหตผลนนคอสมมตฐาน

2. ขนสำารวจและคนหา (exploration) 2.1 นกเรยนแบงกลม กลมละ 6-7 คน โดยคละเพศและความสามารถทางการเรยนโดยแบงหนาทความรบผดชอบ

2.2 นกเรยนรวมกนทดสอบสมมตฐานตามใบกจกรรมท 1 เรอง ลอย-จม ตอนท 1 และตอนท 2

3. การอธบายและลงขอสรป (explanation) 3.1 ครถามนกเรยนวาจากการทำากจกรรม เรอง ลอย-จม นกเรยนสามารถสรปการทดสอบสมมตฐานไดวาอยางไร

3.2 นกเรยนแตละกลมรวมกนสรปจากการทำากจกรรมลงในกระดาษแผนใหญ เพอนำาเสนอเพอน ๆ ในชนเรยน 3.3 นกเรยน 2 กลม อาสานำาเสนอหนาชนเรยน แลวอภปรายรวมกนทงชน จากนนนกเรยนแตละกลมนำาผลงานไปตดหนาฝาผนงหองเรยนเพอใหเพอนไดดผลงานแตละกลม (Gallery walk) 3.4 นกเรยนควรสรปตอนท 1 ไดวาแมไขสดจะจมนำากจรง แตถาหากมเกลอละลายปน อยในนำาในปรมาณมากไขสดกจะลอยไดเชนกน จากการอภปรายรวมกนทำาใหนกเรยนสรปไดวา เมอสถานการณ สงแวดลอม หรอองคประกอบรอบดานตางไปจากเดม ขอมลความรทางวทยาศาสตรกอาจเปลยนแปลงได ดงเชนตวอยางของไขสดทลอยไดในนำาเกลออมตว (สารละลายอมตวของเกลอแกงในนำา) แตจะจมนำาเมอนำาไปใสในนำาธรรมดา ตอนท 2 สรปไดวาหลอดหยดหรอปลอกปากกาลอยนำาในขวด แตเมอเราบบขวด เปนการเพมความดนภายในขวดหรอความดนของบรรยากาศเหนอนำาในขวด ความดนจะไปกดอากาศในปลอกปากกาใหอด

แนน ความหนาแนนของอากาศจงเพมขน ทำาใหปลอกปากกาจมลงสกนขวด เมอหยดบบขวดเปนการลดความดนภายในขวด ปลอกปากกาจะกลบลอยขนมาตามปกต 3.5 ครเพมเตมจากการทำากจกรรมตอนท 1 ใหกบนกเรยนวา เมอนำาเกลอมาละลายนำา จะทำาใหอนภาคของเกลอแทรกอยระหวางอนภาคของนำา ซงเปนคณสมบตของสารละลาย ทำาใหความหนาแนนของสารละลายเพมขนมากกวานำาธรรมดา การลอยการจมของวตถขนอยกบความหนาแนนของวตถ กบของเหลวทวตถนนแชอย ถาของเหลวมความหนาแนนมากกวาวตถ วตถจะลอย แตถาของเหลว มความหนาแนนนอยกวาวตถ วตถกจะจม การเตมเกลอลงไปในนำาเปนการเพมความหนาแนนของ ของเหลวทไขสดแชอยนนเอง

3.6 นกเรยนถามคำาถามทสงสยเพมเตม ครสงเกตการแสดงความคดเหนของนกเรยน เพอตรวจสอบแนวความคดของนกเรยน

3.7 นกเรยนเขยนขอสรปลงในสมดบนทก

4. ขนขยายความร (elaboration)4.1 ครอภปรายรวมกบนกเรยนวาจากกจกรรมทผาน

มาเรองไขใหมจะจมนำา แตเมอเตมเกลอลงไปในนำาจนมความเขมขนมากพอไขจะลอยขน นกเรยนคดวาเกดจากสาเหตใด (นกเรยนชวยกนตอบ)

4.2 ครถามนกเรยนวานกเรยนรจกทะเลสาบเดดซหรอไม (Dead Sea) ซงแปลวาไมมสงมชวตทสามารถอาศยอยได ครใหนกเรยนศกษาใบกจกรรรมท 2 เรอง ทะเลสาบเดดซและศกษาใบความรท 1 เรอง ความหนาแนน เปนการบาน

5. ขนประเมนผล (evaluation) 5.1 ประเมนระหวางการทำากจกรรมโดยใชคำาถามตอไปน -ผลทเกดขนตามขอ 1 และ ขอ 3 เหมอนหรอตางกนอยางไร (ตางกน ไขสดทแชในนำาธรรมดาขอ 1 จะจมนำาโดยจะจมในแนวนอนทกนภาชนะแตไขสดทแชในนำาเกลอ อมตวในขอ 3 จะเรมลอยโดยอาจยกตวจากแนวนอนขนมาตงในแนวตงเปนมมตางๆกนหรออาจลอยจากกนภาชนะจนบางสวนโผลพนนำา ขนอยกบความเขมขนของนำาเกลอ ยงนำาเกลอมความเขมขนมาก ไขกจะยงลอยกนภาชนะไดมากขน)

-หากตองการเปรยบเทยบผลใหชดเจน ในการทดลองนมสงใดบางทตองควบคมใหคงท และมสงใดบางทเปลยนแปลง (ตางกน ไขสดทแชในนำาธรรมดาขอ 1 จะจมนำาโดยจะจมในแนวนอนทกนภาชนะแตไขสดทแชในนำาเกลอ อมตวในขอ 3 จะเรมลอยโดยอาจยกตวจากแนวนอนขนมาตงในแนวตงเปน มมตาง ๆ กนหรออาจลอยจากกนภาชนะจนบางสวนโผลพนนำาขนอยกบความเขมขนของนำาเกลอ ยงนำาเกลอ มความเขมขนมาก ไขกจะยงลอยจากกนภาชนะไดมากขน) -หากตองการเปรยบเทยบผลใหชดเจน ในการทดลองนมสงใดบางทตองควบคมใหคงท และมสงใดบางทเปลยนแปลง (สงทตองควบคมใหคงทคอ ไขตองใชไขฟองเดมในการแชในนำาและนำาเกลอ ปรมาณนำาในภาชนะตองเทาเดมสงทเปลยนแปลงคอ เกลอทเตมลงในนำาเพอดผลวาเมอไขอยในนำาเกลอจะใหผลอยางไร) -การเตมเกลอลงในนำามผลตอนำาอยางไร (จากกจกรรมทนกเรยนเคยทำาไปแลวจะทราบวาไขใหม ๆ จะจมนำาแตเมอเตมเกลอลงไปในนำาจนมความเขมขนมากพอไขกลบลอยขน การทไขจมนำาเพราะไขมความหนาแนนมากกวานำาแตถาผสมสารอน เชนเกลอลงไปทำาใหนำาเกลอมความหนาแนนมากกวาไข ไขจงลอยได) -เมอบบขวดมการเปลยนแปลงอยางไร (เมอบบขวดหลอดหยดหรอปลอกปากกาทลอยอยในขวดจะจมลงสกนขวด

-การทดลองนมอะไรบางทตองควบคมใหคงทและมอะไรเปลยนแปลง (สงทตองควบคมใหคงทคอ ลกษณะการวางของขวดตองเหมอนกนสงทเปลยนแปลงคอการบบขวดเพอทดสอบวาเกดอะไรขนเมอมการบบขวด) -การทดลองนสรางอธบายไดวาอยางไร (หลอดหยดหรอปลอกปากกาลอยนำาในขวด แตเมอเราบบขวดความดนในขวดเพมขนทำาใหความหนาแนนของอากาศเพมขนทำาใหปลอกปากกาจมลงสใตขวด แตเมอเราหยดบบขวด ความดนในขวดจะลดลงปลอกปากกาจะกลบลอยขนมาตามปกต)

5.2 ประเมนหลงการทำากจกรรมโดยรวมกนตอบคำาถามตอไปน

-หลงการทำากจกรรมลอยจมแลวนกเรยนไดแนวคดเกยวกบความรทางวทยาศาสตรอยางไร ( จากการทำากจกรรมนเปนตวอยางเปรยบเทยบวาขอมลและความรทางวทยาศาสตรสามารถเปลยนแปลงไดเมอมขอมลหรอหลกฐานเพมเตมดงนนความรทางวทยาศาสตรหลายอยางจงตองถกยกเลกไป เมอมการคนพบความรใหมๆ ขนมาแทนท ในยคปจจบนความรทางวทยาศาสตรมความกาวหนารวดเรวมากเพราะเทคโนโลยใหมๆ ทำาใหไดเครองมอใหมๆ สงผลใหคนพบความรทางวทยาศาสตรใหมๆ กสงผลใหเกดเทคโนโลยใหม ๆ เปนวฏจกรกนอยเชนน) -อธบายการทดสอบทางวทยาศาสตรทนาเชอถอ (จากการทำากจกรรมนเปนตวอยางใหเหนถงการทดสอบทางวทยาศาสตรวาตองเปนการทดสอบทเทยงตรง (fair Test) คอตองมการควบคมตวแปร ทไมตองการจะศกษา แตอาจมผลตอการทดลองใหคงทหรอเหมอนกนและจะเปลยนแปลงเฉพาะตวแปรทจะศกษา(หรอทเรยกวา ตวแปรตน)วามผลตอสงทเราตองการศกษา(หรอ ทเรยกวา ตวแปรตาม) อยางไรเทานน 5.3 นกเรยนเขยนสงทไดเรยนร 3 อยาง การนำาความรไปใชประโยชน 2 อยางและสงทอยากรเพมเตม 1 อยาง ลงในกระดาษแผนเลกไปตดไวทกระดานกอนออกจากหองเรยน

สอการเรยนร1. ใบกจกรรมท 1 เรอง ลอย-จม ตอนท 1 และตอนท 2 2. ใบกจกรรมท 2 เรอง ทะเลสาบเดดซ 3. ใบความรท 1 เรอง ความหนาแนน3. หนงสอเรยนรายวชาพนฐานวทยาศาสตร วทยาศาสตร 1 ชน

มธยมศกษาปท 1 เลม 1 ของกระทรวงศกษาธการ

แหลงเรยนร1. หองสมด

2. อนเตอรเนต

การวดและประเมนผล

วธการ เครองมอ เกณฑ1. สงเกตพฤตกรรม แบบสงเกตพฤตกรรม ผานเกณฑระดบดขน

ไป2. ประเมนทกษะกระบวนการ

แบบประเมนทกษะกระบวนการ

ผานเกณฑระดบดขนไป

3. ประเมนคณลกษณะ/เจตคต

แบบประเมนคณลกษณะ/เจตคต

ผานเกณฑระดบดขนไป

4. ประเมนสมรรถนะสำาคญ

แบบประเมนสมรรถนะสำาคญ

ผานเกณฑระดบดขนไป

ใบกจกรรมท 1 เรอง ลอยหรอจม

ตอนท 1 จมจรงหรอ

1. นำาภาชนะพลาสตกใส ใสนำาคอนภาชนะ ใสไขใหมแชนำาลงในภาชนะสงเกตและบนทกผล

2. นำาไขออกจากนำาแลวคอยเตมเกลอปนลงในนำา และเตมเกลอไปเรอย ๆ คนใหละลายจนนำาเกลออมตว (นนคอเกลอไมละลายอกตอไปแลว)

3. ใสไขใบเดมลงในนำาเกลอในขอ (2) สงเกตผลและเปรยบเทยบกบขอ (1)

วสด/อปกรณ 1. ไขใหม 1 ฟอง 2. แกวนำาหรอบกเกอร 1 ใบ 3. เกลอแกง 4. แทงแกว 5. ชอนตกสาร

แนวทางการเขยนรายงาน

คำาถามกอนการทดลอง ปรมาณเกลอมผลตอการจม การลอยของไขหรอไม อยางไร

สมมตฐาน การทดลองตวแปรตน ไดแก

ตวแปรตาม ไดแก

ตวแปรควบคม ไดแก

5.อปกรณ

6.วธการทดลอง6.1 นำาบกเกอรขนาด 250 ml. ใสนำาใหไดปรมาตร 150 ml. ใสไข

ไกลงในนำา สงเกต และบนทกผล6.2 ใชชอนตกสาร ตกเกลอเตมลงในนำาทมไข 5 ชอน คนใหละลาย

สงเกต และบนทกผล6.3 เตมเกลอลงในบกเกอรดงกลาวอก 10 ชอน คนใหเกลอ

ละลาย สงเกต และบนทกผล6.4 เตมเกลอลงในบกเกอรดงกลาวอก 15 ชอน คนใหเกลอ

ละลาย สงเกต และบนทกผล

ตวอยางตารางบนทกผลการทดลอง

การทดลอง บนทกผลการทดลอง

ไขในนำาบรสทธ

ไขในนำาซงเตมเกลอ 5 ชอน

ไขในนำาซงเตมเกลอ 10 ชอน

ไขในนำาซงเตมเกลอ 15 ชอน

สรปผลการทดลอง

อภปรายผลการทดลอง

ตอนท 2 ลอยจรงหรอ

1. หาขวดพลาสตกใส เชน ขวดนำาหรอขวดนำาอดลมขนาดใหญใสนำาเกอบเตมขวด 2. ใสหลอดหยดยาหรอปลอกปากกาลกลน พลาสตกเจาะรเลก ๆ ตรงปลายทเสยบปากกาแลวหาลวดหนบกระดาษคลองไวหรอป นดนนำามนกอนเลก ๆ ถวงไว 3. ใสหลอดหยดยาหรอปลอกปากกาในขอ (2) ลงในขวดขอ (1) ปดฝาขวดใหแนนสงเกตปลอกปากกาลอยหรอจม 4. เมอสงเกตผลจนแนใจแลวคอย ๆ ใชมอทงสองขางบบทขางขวดสงเกตการเปลยนแปลงขณะบบขวด

คำาถาม/ปญหากอนการทดลอง การบบขวดมผลตอการลอยหรอจมของหลอดหยดยาหรอปลอกปากกาลกลน หรอไม อยางไร

สมมตฐาน การทดลองตวแปรตน ไดแก

ตวแปรตาม ไดแก

ตวแปรควบคม ไดแก

7.อปกรณ

หากเปลยนตวละลายจากเกลอ เปนตวละลายอน ๆ เชน นำาตาล ผงชรส เปนตน

นกเรยนคดวาจะมผลตอการจม การลอยของไขหรอไม อยางไร

8.วธการทดลอง 4.1 ใสนำาลงในขวดนำาพลาสตกหรอขวดนำาอดลมขนาดใหญใสนำาเกอบเตมขวด 4.2 ใสหลอดหยดยาหรอปลอกปากกาลกลน พลาสตกเจาะรเลก ๆ ตรงปลายทเสยบปากกาแลวหาลวดหนบกระดาษคลองไวหรอป นดนนำามนกอนเลก ๆ ถวงไว 4.3 ใสหลอดหยดยาหรอปลอกปากกาในขอ (2) ลงในขวดขอ (1) ปดฝาขวดใหแนนสงเกตปลอกปากกาลอยหรอจม 4.4 ใชมอทงสองขางบบทขางขวดสงเกตการเปลยนแปลงขณะบบขวด

ตวอยางตารางบนทกผลการทดลอง

การทดลอง บนทกผลการทดลอง

ปลอกปากกาขณะทไมบบขวด

ปลอกปากกาขณะบบขวด

สรปผลการทดลอง

อภปรายผลการทดลอง

ใบกจกรรมท 2 เรอง ทะเลสาบเดดซ

http://worldexteen.blogspot.com/2012/10/blog-post_24.html

  นำาเคมทมความเขมขนของเกลอสงมาก อยระหวางเขตจอรแดนและอสราเอล ระดบนำาอยตำาทสดในบรรดาทะเลทงหลาย กลาวคอตำากวาระดบนำาทะเลปานกลางลงไปอกประมาณ 400 เมตร ตอนเหนอเปนของจอรแดน ตอนใตแบงเปนของจอรแดนและอสราเอลและมการนำาเเรธาตทหลากหลายชนด นำาไปใช ในการทดลองทางวทยาศาสตร เเละเปน สถานท ทองเทยว สำาหรบผทเดนทางเทยวชมทงในและนอกประเทศ ทะเลสาบเดดซ เปนสถานททองเทยวทดงดดผคนจำานวนมาก ทเขามาชม ความมหศจรรยของการลอยในนำาเเลวไมจม เหมอนกบทะเลสถานทอน ๆ ทวโลก   สงทมหศจรรย ในสถานทเเหงนคอ การลอยอยบนผวนำา ในทะเลสาบเดดซสาเหตททำาเราไมจมในทะเลสาบเดดซ กเปนเพราะนำาในทะเลซงมเกลอละลาย อยในนำามากถง 25% ทำาใหนำาในทะเลเดดซ มความหนาแนนมากเปนพเศษ คนทลงไปเลนนำาในทะเลสาบแหงนจะไมมวนจมนำา ไมวาจะตวเราจะอวน หรอหนกขนาดไหนกยงความหนแนนนอยกวานำาของทะเลสาบอยด ขณะททะเลสาบในทอนๆ

  ทะเลสาบแหงน เปนทะเลทเคมทสด ในโลก คนชาวอาหรบจะเรยกทะเลสาบเดดซกนวา "อลบาหรลไมยต ซงมหมายความวา ทะเลแหงความ”ตายเชนเดยวกบภาษาองกฤษ ขณะท ภาษาฮบรเรยกทะเลสาบนวา "ยมฮาเมละฮ" ซงหมายความวา "ทะเลเกลอ" ทะเลสาบเดดซ เปนทะเลสาบทมความเคมทสดในโลกเลยกวาได เคมกวาทะเลอนๆถง 4 เทา มความยาว 76 กโลเมตร กวางถง 18 กโลเมตร 

คำาชแจง : ใหนกเรยนตอบคำาถามตอไปน

1. เพราะเหตใดทะเลสาบเดดซ จงมความหนาแนนมากกวาทะเลปกต

แนวตอบ เพราะทะเลสาบเดดซ ตงอยในพนททะเลทรายซงมปรมาณนำาฝนตกลงในพนทเพยงเลกนอยในแตละป และมอากาศรอนจด จากอากาศทรอนจดและมฝนตกนอยนเองททำาใหระดบนำาจากทะเลสาบเดดซคอยๆระเหดระเหยแหงขอดลงทกป   สงผลใหความเขมขนในทะเลสาบ ดงกลาวเพมสงขน นอกจากนนำาทไหลมาจากแมนำาจอรแดนกอดมไป

ดวยแรธาตตางๆ เชน โซเดยมและแมกนเซยม เมอไหลลงมาทำา ปฏกรยากบนำาพรอนในทะเลสาบเดดซ จงเปนปจจยเกอหนนตอความเคมของทะเลแหงน

2. นกเรยนจงอธบายเปรยบเทยบความหนาแนนของวตถ A B และ C กบนำา จากรปดงกลาว

แนวตอบ วตถ A มความหนาแนนมากกวานำา จงสามารถลอยอย บนผวนำาได

วตถ B มความหนาแนนนอยกวานำา จงจมนำา

วตถ C มความหนาแนนเทาๆ กบนำา จงสามารถลอยอยในนำา แตไมจมลงไปถงกนภาชนะ

3. ปจจยสำาคญทมผลตอการลอย การจมของวตถใดๆ ในนำา คออะไร จงอธบาย

ปจจยสำาคญทมผลตอการลอย การจม ของวตถใดๆ ในนำา คอ ความหนาแนนของวตถนนๆ

เมอเทยบกบนำา โดยหากวตถนนมความหนาแนนนอยกวานำา วตถจะลอยนำา แตหากวตถมความ หนาแนนมากกวานำา กจะจมนำา ซง ความหนาแนนของสงใดๆ กตาม สามารถคำานวณหาไดโดยนำา

มวลหารดวยปรมาตร

B

A

C

ใบความรท 1 เรอง ความหนาแนน

ความหนาแนน (Density) ของสารใด ๆ หมายถง อตราสวนระหวางมวล (Mass) ตอปรมาตร (Volume) ของสารนน

มวล ( Mass ) แทนสญลกษณดวย m เปนปรมาณเนอสารทมอยจรง และมวลของวตถจะมคาคงทเสมอ มวลมหนวยไดหลายหนวย เชน กรม (g.) , หรอ กโลกรม (Kg.) การหามวลทำาไดโดยการชง

ปรมาตร ( Volume ) แทนดวย V ปรมาตรของวตถใดๆ สามารถวดไดโดยใชกระบอกตวง (กรณ ทเปนของเหลว) และใชการแทนทนำา (กรณทเปนของแขง)

ความหนาแนนของสารใดๆ ( Density ) คอ มวล (Mass : m) ของสารนนตอหนงหนวยปรมาตร (Volume : V) ดงนน หนวยของความหนาแนนจงมหนวยเปนหนวยของมวลตอปรมาตร คอ เปนกโลกรม ตอลกบาศกเมตร (Kg./m.3) ในระบบเอสไอ หรอเปนกรมตอลกบาศกเซนตเมตร (g./cm.3) กได

เขยนเปนสตรไดวา D =

D ( Density ) = ความหนาแนนของสาร หนวยเปน กรมตอลกบาศกเซนตเมตร

(g./cm.3) หรอ กโลกรมตอลกบาศกเมตร (kg./m.3)

m ( mass ) = มวลสาร หนวยเปนกรม (g.) หรอ กโลกรม (kg.)

V (Volume) = ปรมาตร หนวยเปน ลกบาศกเซนตเมตร (cm.3) หรอลกบาศกเมตร (m.3)

ขอควรจำา

1. ความหนาแนนของนำา ( D นำา ) = 1 kg./cm.3 หรอ 1,000 g./m.3

2. สารชนดเดยวกน ไมวาจะมขนาดเลกหรอขนาดใหญกตาม ความหนาแนนของสารนนจะม คาคงทเสมอ

ชวโมงท 13-14 เรอง การพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลย

จดประสงคการเรยนร

1. อธบายผลของวทยาศาสตรและเทคโนโลยทมตอการเปลยนแปลงของโลก

2. ยกตวอยางการพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยทมผลตอโลก 3. พยากรณแนวโนมการพฒนาวทยาศาสตรในอนาคต

4. ตระหนกวาความรทางวทยาศาสตรสามารถสงผลกระทบตอโลกทงดานบวกและดานลบ

แนวความคดหลก

การพฒนาวทยาศาสตรมผลตอโลกทงในแงของการดำารงชวตของสงมชวตทอาศยอยบนโลก โดยเฉพาะมนษย และในแงผลกระทบของการพฒนาวทยาศาสตรทมตอทรพยากรและสภาวะแวดลอม ของโลก ซงทำาใหเกดการเปลยนแปลงกบโลกโดยตรง ผลกระทบของวทยาศาสตรและเทคโนโลยมทงดานบวกและดานลบ การใชความรทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยในการพฒนาใด ๆ กตาม จงตองพจารณาอยางรอบคอบ โดยพจารณาถงผลดและผลเสย วาจะมผลกระทบดานใดมากกวากน แลวจงตดสนใจใชความรทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยอยางเหมาะสม

กจกรรมการเรยนร

1. ขนกระตนความสนใจ (engagement) ครและนกเรยนรวมกนทบทวนวา ความรทางวทยาศาสตรสามารถเปลยนแปลงไดเมอมขอมลหรอหลกฐานเพมเตม ทงนเพราะเทคโนโลยใหม ๆ ทำาใหไดเครองมอใหม ๆ สงผลใหคนพบความรทางวทยาศาสตรใหม ๆ เปนตน ครเชญชวนใหนกเรยนคดตอไปวาวทยาศาสตรและเทคโนโลยนอกจากจะทำาใหไดความรใหม ๆ แลวยงมผลตอโลกอยางไรบาง (นกเรยนชวยกนอภปรายเกยวกบประโยชนของวทยาศาสตรและเทคโนโลย เชน ดานการคมนาคม ดานการสอสาร ดานการเกษตร ดานการแพทยและความงาม และดานเทคโนโลยการเจรญพนธ ดานอตสาหกรรม ฯลฯ )

2. ขนสำารวจและคนหา (exploration) 2.1 นกเรยนแบงกลม กลมละ 6-7 คน หรอแบงใหได 4 กลม โดยคละเพศและความสามารถทางการเรยนโดยแบงหนาทความรบผดชอบ

2.2 ครมอบหมายงานใหนกเรยนออกมารายงานหนาชนในหวขอตอไปน

- ถาเราไมมถงพลาสตกหรอภาชนะพลาสตก การดำาเนนชวตประจำาวนของเราจะเปลยนแปลงอยางไร

- การใชพลาสตกหรอสงของทใชครงเดยวแลวทงสงผลกระทบตอสงแวดลอมและตอโลกอยางไร

- ปย สารกำาจดแมลงและสารกำาจดวชพชทใชในการทำานา ทำาสวน ทำาไร สงผลกระทบทงดานบวกและดานลบตอชวตของชาวนา ชาวสวน ชาวไรและผบรโภคอยางไร

- ถาเราไมมโทรทศน โทรศพทและอปกรณสอสารตาง ๆ เราจะทราบเหตการณทเกดขนอน ๆ ไดหรอไมอยางไร

3. การอธบายและลงขอสรป (explanation) 3.1 ครถามนกเรยนวาจากการรายงานเกยวกบวทยาศาสตรและเทคโนโลยมผลตอการเปลยนแปลงของโลกอยางไร

3.2 นกเรยนแตละกลมรวมกนสรปจากการรายงานลงในกระดาษแผนใหญ เพอนำาเสนอเพอน ๆ ในชนเรยน แตละกลมนำาผลงานไปตดหนาฝาผนงหองเรยนเพอใหเพอนไดดผลงานแตละกลม (Gallery walk) 3.4 นกเรยนควรสรปผลของการพฒนาวทยาศาสตรทมตอโลกและควรสรปรวมกนไดวา การพฒนาวทยาศาสตรมผลตอโลกทงในแงของการดำารงชวตของสงมชวตทอาศยอยบนโลกโดยเฉพาะมนษย และในแงผลกระทบของการพฒนาวทยาศาสตรทมตอทรพยากรและสภาวะแวดลอมของโลก ซงทำาใหเกด การเปลยนแปลงกบโลกโดยตรง 3.5 นกเรยนถามคำาถามทสงสยเพมเตม ครสงเกตการแสดงความคดเหนของนกเรยน เพอตรวจสอบแนวความคดของนกเรยน 3.6 นกเรยนเขยนขอสรปลงในสมดบนทก

4. ขนขยายความร (elaboration)4.1 ครอภปรายรวมกบนกเรยนเกยวกบประโยชนมหาศาลของ

วทยาศาสตรและเทคโนโลย แตถาเราพจารณาใหละเอยดรอบคอบถงสงทวทยาศาสตรและเทคโนโลยหยบยนใหแลว เราจะพบวาวทยาศาสตรและเทคโนโลยไมไดหยบยนใหเฉพาะสงทเปนดานบวกเสมอไป มหลายสงหลายอยางทเปนผลกระทบ 4.2 ครใหนกเรยนแบงกลมคนควาขาวสารหรอบทความเกยวกบผลกระทบของวทยาศาสตร และเทคโนโลยในดานตาง ๆ เชนดานการดำารงชวต ดานการศกษา ดานเศรษฐกจ ดานสงคม ดานสงแวดลอม ฯลฯ แลวนำามารวมกนอภปรายถงผลของวทยาศาสตรและเทคโนโลย สามารถสรปไดวาผลกระทบดานลบตอโลกดวยเชนกน ใหนกเรยนรวมกนยกตวอยางผลกระทบทงดานบวกและดานลบของวทยาศาสตรและเทคโนโลยจากอนเตอรเนต

4.3 จากการทำากจกรรมนกเรยนควรสรปไดวา ผลกระทบของวทยาศาสตรและเทคโนโลย มทงดานบวกและดานลบ การใชความรทาง

วทยาศาสตรและเทคโนโลยในการพฒนาใดๆกตาม จงตองพจารณาอยางรอบคอบ โดยพจารณาถงผลดและผลเสย วาจะมผลกระทบดานใดมากกวากน แลวจงตดสนใจใชความรทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยอยางเหมาะสม

4.4 นกเรยนเขยนสรปแนวคดเปนผงความคด (Concept map) เกยวกบผลกระทบของวทยาศาสตรและเทคโนโลยลงในสมดบนทก 5. ขนประเมนผล (evaluation) เมอนกเรยนไดเรยนรเกยวกบวทยาศาสตรกบการพฒนาและผลของวทยาศาสตรและเทคโนโลยทสงผลตอโลก แลวตอบคำาถามตอไปน 5.1 นกเรยนคดวาวทยาศาสตรและเทคโนโลยมผลดตอมนษยอยางไร(แนวคำาตอบ การนำาวทยาศาสตรไปใชกอใหเกดการพฒนาอยางมากมาย ทำาใหเกดความสะดวกสบายและประโยชนในการเพมผลผลตทงทางเกษตร การแพทยและอตสาหกรรมอยางมากมาย ซงสงผลใหสงคม เกดการเปลยนแปลงอยางมากไปทวโลก สวนมากไดรบความพงพอใจในความสะดวกสบายทไดรบจากผลผลตของวทยาศาสตรและเทคโนโลย)

5.2 ยกตวอยางผลกระทบของวทยาศาสตรและเทคโนโลยทมทงดานบวกและดานลบ

(แนวคำาตอบ เชน 1) การใชเทคโนโลยในในการตดแตงพนธกรรม สรางพชทดดแปลงพนธกรรมตานแมลงหรอตานเชอราตาง ๆ ทำาใหไดผลผลตจำานวนมากแตเนองจากการดดแปลงพนธกรรมอาจสงผลกระทบตอสขภาพของผบรโภคกอใหเกดโรคไดในอนาคต 2) การคมนาคมทสะดวกสบายกอใหเกดมลภาวะตอสงแวดลอม 3) ความเจรญกาวหนาทางเทคโนโลยกอใหเกดขยะพษหรอขยะอเลกทรอนกสทยากตอการกำาจด 4) การสรางโรงไฟฟานวเคลยรเพอสรางพลงงานไฟฟากอใหเกดการรวไหลของแรกมมนตรงส ฯลฯ 5.3 นกเรยนเขยนสงทไดเรยนร 3 อยาง การนำาความรไปใชประโยชน 2 อยางและสงทอยากรเพมเตม 1 อยาง ลงในกระดาษแผนเลกไปตดไวทกระดานกอนออกจากหองเรยน

สอการเรยนร

1. บทความ เรอง ผลกระทบของความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยทมตอสงคม

2. หนงสอเรยนรายวชาพนฐานวทยาศาสตร วทยาศาสตร 1 ชนมธยมศกษาปท 1 เลม 1 ของกระทรวงศกษาธการ

แหลงเรยนร1. หองสมด

2. อนเตอรเนต

การวดและประเมนผล

วธการ เครองมอ เกณฑ1. สงเกตพฤตกรรม แบบสงเกตพฤตกรรม ผานเกณฑระดบดขน

ไป2. ประเมนทกษะกระบวนการ

แบบประเมนทกษะกระบวนการ

ผานเกณฑระดบดขนไป

3. ประเมนคณลกษณะ/เจตคต

แบบประเมนคณลกษณะ/เจตคต

ผานเกณฑระดบดขนไป

4. ประเมนชนงาน/ภาระงาน

แบบประเมนชนงาน/ภาระงาน

ผานเกณฑระดบดขนไป

5. ประเมนสมรรถนะสำาคญ

แบบประเมนสมรรถนะสำาคญ

ผานเกณฑระดบดขนไป

บทความ เรอง ผลกระทบของความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยทมตอสงคม

ในชวงทผานทผานมาวทยาศาสตรและเทคโนโลยไดมบทบาททสำาคญตอสงคมเปนอยางมาก ในขณะทสงคมไดพฒนาเทคโนโลยใหมๆ ขนเพอใหเทคโนโลยไดกลบมาพฒนาสงคม โดยทำาใหสงคมโลกทมความเรยบงายกลบกลายเปนสงคมทซบซอน วทยาศาสตรและเทคโนโลย

นำามาซงความทาทายตอการเปลยนแปลงดานเศรษฐกจ สงคม การเมอง และวฒนธรรม ของแตละประเทศ เชน เทคโนโลยเปลยนสงคมเกษตรกรรมไปสสงคมอตสาหกรรมและสงคมเทคโนโลยสารสนเทศ เทคโนโลยทำาใหเกดการไรพรมแดนของขอมลขาวสาร โลกใบนจงเลกลง วทยาศาสตรและเทคโนโลยจะมการคนพบความจรงของธรรมชาตเพมขนเรอยๆ สงคมโลกกยอมเปลยนแปลงเชนเดยวกน การเปลยนแปลงทางเทคโนโลยเปนสงชกนำา หรอ กระต“น ใหเกดการเปลยนแปลงทางสงคมดวยวธสำาคญๆ ทเกยวพนอยางใกล”ชดสองวธดวยกน คอ เทคโนโลยใหมๆ สรางโอกาสใหมๆ ขนสำาหรบมนษยและสงคม และในขณะเดยวกนกจะกอใหเกดปญหาใหมๆ แกมนษยและสงคมเชนเดยวกน กลาวคอ มทงผลในแงบวกและผลในแงลบ ผลทงสองประการนมกจะเกดขนในเวลาเดยวกน และเปนสาเหตของกนและกน

ผลกระทบตอสงคมในแงบวก มดงน 1. ผลกระทบตอวถชวตของคนในสงคม เทคโนโลยชวยใหการดำารงชวตของมนษยมความสะดวกสบายมากขน เชน การผลตเครองอำานวยความสะดวกตางๆ ไดแก รถยนต วทย โทรทศน ไฟฟาภายในบาน เปนตน สงคมเปลยนไปจากเดม ไปสความทนสมย มโลกทศนกวางขนวถชวตของคนในสงคม ในปจจบนเนนความรวดเรว ความสะดวกสบาย ทำาใหเหนแกตวมากขน 2. ผลกระทบตอการจางแรงงาน ในอดตการใชแรงงานนนเราใชแรงงานจากคนและจากสตว เชนใชววไถนา ใชคนในการขดดน ใชชาง มา วว ควายในการคมนาคม เมอการพฒนาทางเทคโนโลยเพมขนมนษยกนำาเอาเทคโนโลยใหมๆ เขามาใชแทนแรงงานเหลานน ทำาใหมนษยทำางานตางๆไดอยางสะดวกและ เรวขน ในการนำาเทคโนโลยมาใชนนจรงๆแลวตองใชแรงงานเพมขน คอ ตองมคนคดเกยวกบการสรางรถแทรกเตอร ตองมคนสรางและคอยพฒนาขดความสามารถอยเสมอ แตแรงงานในสวนทตองการใชเพมขนนนเปนแรงงานทตองอาศยความรสงขน อาชพทใชแรงงานงายๆ หรอทเรยกวาแรงงานขนตำากมนอยลง แตอาชพทตองใชความรใชสมองหรอทเรยกวาแรงงานขนสงมความจำาเปนมากขน ดงนน ใน

ขณะทเทคโนโลยดานตางๆกำาลงพฒนาไปไมหยดยงรปแบบของการใชแรงงานจากคนกเปลยนไปดวย แตการจางงานทมคาตอบแทนสงนนจะอยในประเทศทผลตเทคโนโลย ประชาชนของประเทศเหลานนจงมรายไดด มความอยดกนดสวนประเทศทกำาลงพฒนานนไมไดสรางเทคโนโลยเอง ตองซอเทคโนโลยจากทอนมาใช แรงงานทนำามาใชจงเปนแรงงานขนตำาคาแรงถก ประชาชนมรายไดตำาและขณะเดยวกนการใชเทคโนโลยทำาใหทำางานไดรวดเรวและไดปรมาณงานมากโดยใชคนเพยงคนไมกคน 3.ผลกระทบตอสถาบนครอบครว สงคมไทยในสมยกอนนยมมลกมากๆ เพอจะไดเปนแรงงานชวยเหลอการทำาไร ทำานา และเลยงดยามแกเฒา เพราะสงคมไทยเปนสงคมเกษตรกรรมทำาใหครอบครวไทยเปนครอบครวขนาดใหญ มสมาชกในครวเรอนจำานวนมาก ตอมาความรทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยไดกาวมามบทบาทตอวถชวตของประชาชน ทำาใหเกดการเปลยนแปลง ทำาใหครอบครวไทยมแนวโนมทจะเลกลงและยงสามารถกำาหนดเพศไดดวย ปจจบนการตดตอสอสารและการเดนทางไปมาระหวางประเทศสะดวกรวดเรวมาก ทำาใหเกดการสมรสขามเชอชาต จงเกดการขยายกลมเครอญาตจากกลมชาตพนธเดยวกนเปนกลมหลายชาตพนธ นอกจากน ในปจจบนไดมการนำาเทคโนโลยมาใชในการตอบสนองความตองการพนฐานของมนษย ไดแก

1.ดานอาหาร 1.1 เพมผลผลตวตถดบทใชในการผลตอาหาร

1.2 ใชความรทางดานโภชนาการแกประชาชน

1.3 พฒนาการแปรรปผลผลต การถนอมอาหาร หรอการเกบรกษาผลผลตใหไดนานและ มประโยชนมากทสด เชน ผลไม หอมใหญ ถาไดรบการอาบรงสแกมมาทพอเหมาะจากตนกำาเนดรงสแกมมา โคบอลต-60 แลว พวกผลไมจะสกงอมชาลง สวนมนฝรงและหอมใหญรงสแกมมาจะยบยงการงอกกได นอกจากนพวกเนอสตวเมอผานการอาบรงสแลวจะเนาเป อยชาลง หรออาหารบางประเภท เชนแหนม หรอ หมยอ สามารถใชรงสแกมมาฆาเชอโรคบางชนดทมปนอยในอาหารได

2.ดานยารกษาโรค

2.1 สรางเครองมอชวยวนจฉยโรคไดแมนยำาถกตอง

2.2 พฒนาวธการและยารกษาโรค

2.3 การใชรงสในการตรวจและวนจฉยโรคโดยการฉดเรดโอโซโทปเขาไปหรอการกน

2.4 การรกษาโรคดวยรงส

ผลกระทบตอสงคมในแงลบ

ผลกระทบในทางลบตอสงคม คอ การกอใหเกดปญหาทางสงคม ซงสามารถแยกไดเปน 3 ปจจย ดงน

1. การเปลยนแปลงทางสงคม มผลกระทบตอพนฐานของโครงสรางทงหมด ทำาใหมความขดแยงทางแนวความคดระหวางแนวความคดเกากบแนวความคดใหม เชน การเปลยนแปลงทางดานอตสาหกรรม การขยายชนบทเปนเมอง หรอการขยายเมองใหใหญขน การเปลยนแปลงดงกลาว อาจแยกเปนขอๆดงน

1.1 การเปลยนเปนอตสาหกรรม ในราวป ค.ศ. 1760 อสาหกรรมยงอยในรปของหตถกรรม ใชเครองมองายๆ เครองจกรเลกๆ ในขบวนการผลตสวนใหญใชมอในการผลต ลกจางมสภาพความเปนอยเหมอนๆกน ไดรบสวนแบงจากนายจางเทาๆกน ลกจางกบนายจางมความสมพนธกนใกลชดไมคอยมขอโตแยงกน การปฏวตอตสาหกรรมเรมประมาณศตวรรษท 19 ซงอาจเรยกไดวาเปนยคเครองจกร เพราะโรงงานอตสาหกรรมตางๆ ไดนำาเอาเครองจกรเขามาทำางานแทนมนษย ทำาใหเพมผลผลตและชนดของสนคาเพมออกสผบรโภคมากมาย

1.2 การอพยพเคลอนยาย เนองจากความเจรญทางดานวทยาศาสตร และเทคโนโลยหลายๆประการทำาใหประชาชนมการอพยพเคลอนยายจากชนบทเขามาทำางานในเมองทเจรญมากขน

1.3 เมองและสงคมอตสาหกรรมสมยใหม สงคมเดมของไทยเปนสงคมเกษตรกรรมเมอความเจรญกาวหนาทางวทยาศาสตรเกดขน พบวาเมองใหญๆในปจจบนนมการพฒนาและเจรญกาวหนาอยางรวดเรว

2.ความไมเปนระเบยบในสงคม สงคมทไมมระเบยบหรอไมสามารถควบคมใหปฏบตตามระเบยบแบบแผนทวางไว ถาไมปฏบตตามระเบยบกฎเกณฑกจะไมเกดผลด

3. บคลกภาพทเกดจากการเรยนร พฤตกรรมการเรยนรของมนษยทอยรวมกนในสงคมยอมจะนำาไปสความสำาเรจหรความหายนะได ถาใชเทคโนโลยใหมๆ ทไมไดมความรในสงเหลานนอยางแทจรง

ทมา : คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏยะลา.(2546).วทยาศาสตรเพอคณภาพชวต.

แบบทดสอบประจำาหนวย

1. กระบวนการทางวทยาศาสตรคออะไร(แนวคำาตอบ) ได 1 คะแนน ถานกเรยนตอบไดวา กระบวนการทางวทยาศาสตร คอ วธการและขนตอนทใชดำาเนนการคนควาหาความรทาง

วทยาศาสตร กระบวนการทางวทยาศาสตรแบงออกเปน 3 ประเภท คอ วธการทางวทยาศาสตร ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร จตวทยาศาสตรได 0 คะแนน ถานกเรยนไมตอบหรอตอบไมครบองคประกอบ

2. การทดสอบทเทยงตรง (Fair Test)(แนวคำาตอบ) ได 1 คะแนน ถานกเรยนตอบไดวา ทำาไดโดยควบคมปจจยทไมตองการศกษา แตอาจจะมผลตอ ผลการทดสอบใหเหมอนกนและเปลยนแปลงเฉพาะปจจย ซงไดตงสมมตฐานไววาจะมผลของการทดลองเทานน เชนหากตองการทดสอบวา ลกตะกรอพลาสตก สามารถกระดอนจากพนได สงกวาลกตะกรอหวาย ในการทดลองโดยนำาตระกรอทงสองชนดมาโยนลงพนเปรยบเทยบกน สงทจะตองควบคมใหเหมอนกน คอ ความสงในการโยน ทศทางและแรงในการโยน จำานวนเสนของ ลกตระกรอทงสองชนด นำาหนกของลกตะกรอทงสองชนด สวนสงทตองเปลยนแปลงคอลกตะกรอ ซงไดแกลกตะกรอททำาดวยพลาสตกกบลกตะกรอททำาดวยหวาย การทดสอบทเทยงตรงน จะทำาใหไมมขอโตแยงผลของการทดสอบ เนองจากลกตะกรอทงสองชนดถกโยนภายในเงอนไขเดยวกนอยางยตธรรม ความแตกตางของผลทเกดขนคอตะกรอชนดใดจะกระดอนไดดกวากน จะขนอยกบวาลกตะกรอชนดใดเทานน หรอยกตวอยางเหตการณในชวตประจำาวนทสามารถอธบายหลกการดงกลาวไดถกตองได 0 คะแนน ถานกเรยนไมตอบหรอตอบไมครบองคประกอบ

3. ลกษณะสำาคญของนกวทยาศาสตรมอะไรบาง(แนวคำาตอบ) ได 1 คะแนน ถานกเรยนตอบไดวานกวทยาศาสตรจะมลกษณะ ดงน1. ชางสงเกต2. อยากรอยากเหน

3. มความเปนเหตเปนผล4. มความคดรเรม5. มความมานะพยายามอดทนได 0 คะแนน ถานกเรยนไมตอบหรอตอบไมถกตอง

4. วทยาศาสตรและเทคโนโลยมผลดตอโลกมนษยอยางไร(แนวคำาตอบ) ได 1 คะแนน ถานกเรยนตอบไดวาการนำาวทยาศาสตรไปใชกอใหเกดการพฒนาอยางมากมาย ทำาใหเกดความสะดวกสบายและประโยชนในการเพมผลผลตทงทางเกษตร การแพทยและอตสาหกรรมอยางมากมาย ซงสงผลใหสงคมเกดการเปลยนแปลงอยางมากไปทวโลก สวนมาก ไดรบความพงพอใจในความสะดวกสบายทไดรบจากผลผลตของวทยาศาสตรและเทคโนโลยได 0 คะแนน ถานกเรยนไมตอบหรอตอบไมถกตอง

5. ยกตวอยางผลกระทบของวทยาศาสตรและเทคโนโลยทมทงดานบวกและดานลบ

(แนวคำาตอบ) ได 1 คะแนน ถานกเรยนตอบไดวา 1) การใชเทคโนโลยในในการตดแตงพนธกรรม สรางพช ทดดแปลงพนธกรรมตานแมลงหรอตานเชอราตาง ๆ ทำาใหไดผลผลตจำานวนมากแตเนองจากการดดแปลงพนธกรรมอาจสงผลกระทบตอสขภาพของผบรโภคกอใหเกดโรคไดในอนาคต 2) การคมนาคมทสะดวกสบายกอใหเกดมลภาวะตอสงแวดลอม 3) ความเจรญกาวหนาทางเทคโนโลยกอใหเกดขยะพษหรอขยะอเลกทรอนกสทยากตอการกำาจด 4) การสรางโรงไฟฟานวเคลยรเพอสรางพลงงานไฟฟากอใหเกดการรวไหลของแรกมมนตรงส ฯลฯ

ได 0 คะแนน ถานกเรยนไมตอบหรอตอบไมถกตอง

สรปผลจากการประเมนชนงาน/ภาระงาน(รวบยอด) ประจำาหนวยการเรยนรระดบคณภาพดมากจำานวน คน คดเปนรอยละระดบคณภาพด จำานวน คน คดเปนรอยละ

ระดบคณภาพพอใช จำานวนคน คดเปนรอยละ

ระดบคณภาพปรบปรงจำานวน คน คดเปนรอยละ

ปญหา/อปสรรค ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................แนวทางการแกไข ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

บนทกหลงจดการเรยนรหนวยการเรยนร ...................................................

รายวชา ...................................................... รหสวชา................ ภาคเรยนท ...../.......หองทสอน .............................. วนท

....../........../.........

ดานความร/ กระบวนการ ดานสมรรถนะสำาคญของผเรยน ดานคณลกษณะอนพงประสงค

ความเหนของผบรหารสถานศกษาหรอผทไดรบมอบหมายขอเสนอแนะ

ลงชอ ( ……………………………………. )

แบบประเมนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร

คำาชแจง: ให ผสอน สงเกตพฤตกรรมทสะทอนของนกเรยนในระหวางเรยนและนอกเวลาเรยน แลวขด ลงในชองทตรงกบระดบคะแนน

รายการประเมนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร

ระดบคะแนน

4 3 2 11.1 การตงประเดนคำาถามหรอตวแปร

1.2 การสรางสมมตฐาน

1.3 การเลอกเทคนควธในการสำารวจตรวจสอบ

1.4 การรวบรวมขอมลและจดกระทำาขอมล

1.5 การวเคราะหและประเมนความสอดคลองของประจกษพยาน

1.6 การสรางแบบจำาลองหรอรปแบบการอธบายหรอแสดงผลการสำารวจตรวจสอบ

1.7 การสรางคำาถามทนำาไปสการสำารวจตรวจสอบในสถานการณใหม

1.8 การบนทก อธบาย และยอมรบผลการสำารวจตรวจสอบ

1.9 การแสดงผลงาน เขยน หรอนำาเสนอผลงาน

ลงชอ...................................................ผประเมน............../.................../............

เกณฑการใหคะแนนปฏบตหรอแสดงพฤตกรรมอยางสมำาเสมอ ให 4 คะแนนปฏบตหรอแสดงพฤตกรรมบอยครง ให 3 คะแนนปฏบตหรอแสดงพฤตกรรมบางครง ให 2 คะแนนปฏบตหรอแสดงพฤตกรรมนอยครง ให 1 คะแนน

แบบประเมนคณลกษณะอนพงประสงคและคานยม

คำาชแจง: ใหผสอนสงเกตพฤตกรรมของนกเรยนในระหวางเรยนและนอกเวลาเรยน แลวขด ลงในชองทตรงกบระดบคะแนน

คณลกษณะ

อนพงประสงคดาน

รายการประเมน

ระดบคะแนน

4 3 2 1

1. ซอสตย สจรต

1.1 ใหขอมลทถกตอง และเปนจรง

1.2 ปฏบตในสงทถกตอง ละอาย และเกรงกลวทจะกระทำาความผด ทำาตามสญญาทตนใหไวกบเพอน พอแม

หรอผปกครอง และคร เปนแบบอยางทดดานความซอสตย

1.3 ปฏบตตนตอผอนดวยความซอตรง ไมหาประโยชนในทางทไมถกตองและเปนแบบอยางทดแกเพอนดานความซอสตย

2. มวนย รบผดชอบ

ปฏบตตามขอตกลง กฎเกณฑ ระเบยบ ขอบงคบของครอบครว

และโรงเรยน ไมละเมดสทธของผอน ตรงตอเวลาในการปฏบตกจกรรมตางๆ ในชวตประจำาวน และรบผดชอบในการทำางาน

3. ใฝเรยนร 3.1 แสวงหาขอมลจากแหลงการเรยนรตางๆ

3.2 มการจดบนทกความรอยางเปนระบบ

3.3 สรปความรไดอยางมเหตผล

4. อยอยางพอเพยง

4.1 ใชทรพยสนของตนเอง เชน สงของ เครองใช ฯลฯ อยางประหยด

คมคา และเกบรกษาดแลอยางด และใชเวลาอยางเหมาะสม

4.2 ใชทรพยากรของสวนรวมอยางประหยด คมคา และเกบรกษาดแลอยางด

4.3 ปฏบตตนและตดสนใจดวยความรอบคอบ มเหตผล

4.4 ไมเอาเปรยบผอน และไมทำาใหผอนเดอดรอน พรอมใหอภยเมอผอนกระทำาผดพลาด

คณลกษณะ

อนพงประสงค/คา

นยมดาน

รายการประเมน

ระดบคะแนน

4 3 2 1

4.5 วางแผนการเรยน การทำางานและการใชชวตประจำาวนบนพนฐาน

ของความร ขอมล ขาวสาร

5.6 รเทาทนการเปลยนแปลง ทางสงคม และสภาพแวดลอม ยอมรบ

และปรบตว อยรวมกบผอนไดอยางมความสข

5. มงมนในการทำางาน

5.1 มความตงใจและพยายามในการทำางานทไดรบมอบหมาย

5.2 มความอดทนและไมทอแทตออปสรรคเพอใหงานสำาเรจ

6. รกความเปนไทย

6.1 มจตสำานกในการอนรกษวฒนธรรมและภมปญญาไทย

6.2 เหนคณคาและปฏบตตนตามวฒนธรรมไทย

7. มจตสาธารณะ

7.1 รจกชวยพอแม ผปกครอง และครทำางาน

7.2 อาสาทำางาน ชวยคด ชวยทำา และแบงปนสงของ และชวยแกปญหาใหผอน

7.3 ดแล รกษาทรพยสนของหองเรยน โรงเรยน ชมชน

7.4 เขารวมกจกรรมเพอสงคมและสาธารณประโยชนของโรงเรยนและชมชน

8. มสตรตวรคดรทำารปฏบตตามพระราชดำารสของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

8.1 มสต รตว

8.2 รจกคดกอนพด กอนทำา

8.3 นอมนำาตามพระราชดำารสของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว มาปฏบตอยางเหมาะสม

ลงชอ...................................................ผประเมน ............../.................../................เกณฑการใหคะแนน

ปฏบตหรอแสดงพฤตกรรมอยางสมำาเสมอ ให 4 คะแนนปฏบตหรอแสดงพฤตกรรมบอยครง ให 3 คะแนนปฏบตหรอแสดงพฤตกรรมบางครง ให 2 คะแนนปฏบตหรอแสดงพฤตกรรมนอยครง ให 1 คะแนน

แบบประเมนจตวทยาศาสตรและเจตคตเชงวทยาศาสตร

คำาชแจง: ให ผสอน สงเกตพฤตกรรมทสะทอนของนกเรยนในระหวางเรยนและนอกเวลาเรยน แลวขด ลงในชองทตรงกบระดบคะแนน

รายการประเมน

พฤตกรรมระดบคะแนน

4 3 2 11. จตวทยาศาสตร

1.1 ความสนใจใฝร

1.2 ความมงมน

1.3 ความอดทน

1.4 ความรอบคอบ

1.5 ความรบผดชอบ

1.6 ความชอสตย

1.7 ความประหยด

1.8 การรวมแสดงความคดเหน

1.9 การยอมรบความคดเหนของผอน

1.10 ความมเหตผล

1.11 การทำางานรวมกบผอนอยางสรางสรรค

2. เจตคตเชง วทยาศาสตร

2.1 ความสนใจ ตดตาม ขอมลขาสารวทยาศาสตรและเทคโนโลย

2.2 ความชอบในเรองราวทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย

2.3 พอใจในประสบการณการเรยนรทเกยวกบวทยาศาสตร

2.4 ศรทธาและซาบซงในผลงานทางวทยาศาสตร

2.5 เหนคณคาและประโยชนของวทยาศาสตรและเทคโนโลย

2.6 ตระหนกในคณและโทษของการใชเทคโนโลย

2.7 เรยนหรอเขารวมกจกรรมทางวทยาศาสตรอยางสนกสนาน

2.8 เลอกใชวธการทางวทยาศาสตรในการคดและปฏบต

2.9 ตงใจเรยนวชาวทยาศาสตร

2.10 ใชความรทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยอยางมคณธรรม

2.11 ใชความรทางวทยาศาสตรและ

เทคโนโลยโดยใครครวญไตรตรองถงผลดและผลเสย

เกณฑการใหคะแนนปฏบตหรอแสดงพฤตกรรมอยางสมำาเสมอ ให 4 คะแนนปฏบตหรอแสดงพฤตกรรมบอยครง ให 3 คะแนนปฏบตหรอแสดงพฤตกรรมบางครง ให 2 คะแนนปฏบตหรอแสดงพฤตกรรมนอยครง ให 1 คะแนน

แบบประเมนสมรรถนะสำาคญของนกเรยน สำาหรบนกเรยนประเมนตนเอง

หนวยการเรยนรท ...

คำาชแจง ใหนกเรยนเขยนเครองหมาย ลงในชองวางทตรงกบความเปนจรง

3 หมายถง ปฏบตเปนประจำา; 2 หมายถง นาน ๆ ครง: 1 หมายถง ไมเคยปฏบต

ความสามารถ

ดานพฤตกรรมทแสดงออก

ระดบพฤตกรร

ม

3 2 11. การสอสาร

1. พดบอกความคด ความรสกของตนกบผอนเกยวกบขอมลและประสบการณของตนเอง

2. อธบายเหตผลของการเลอกทจะรบและไมรบขอมลขาวสาร

3. เลอกใชวธการสอสารทมประสทธภาพและคำานงถงผลกระทบทมตอตนเองและสงคม

2. การคด

4. ใชการคดวเคราะหเพอนำาไปสการสรางองคความรหรอสารสนเทศ

5. ใชการคดสงเคราะหเพอนำาไปสการสรางองคความรหรอสารสนเทศ

6. ใชการคดอยางมวจารณญาณเพอนำาไปสการสรางองคความรหรอสารสนเทศ

7. ใชการคดอยางเปนระบบเพอนำาไปสการสรางองคความรหรอสารสนเทศ

3. การแกปญหา

8. ใชขอมล หลกการ เหตผล และคณธรรมในการแกปญหาและอปสรรคตาง ๆ

9. เขาใจความสมพนธและการเปลยนแปลงของเหตการณตาง ๆ ในสงคม

10. นำาความรทมอยมาใชในการแกไขและปองกน

ปญหา

11. ตดสนใจเรองตาง ๆ โดยคำานงถงผลกระทบทเกดขนตอตนเอง สงคม และสงแวดลอม

4. การใชทกษะชวต

12. รจกใชกระบวนการสบเสาะหาความร

13. รจกนำากระบวนการตาง ๆ ไปใชในการดำาเนนชวตประจำาวน

14. มความสมพนธทดกบผอนในการทำางานและการอยรวมกนในสงคม

15. รจกการปรบตวใหทนกบการเปลยนแปลงของสงคมและสภาพแวดลอม

16. รจกหลกเลยงพฤตกรรมทไมพงประสงคซงจะสงผลกระทบตอตนเองและผอน

17. รการจดการและหาทางออกทเหมาะสมดานความขดแยงและความแตกตางระหวางบคคล

5. การใชเทคโนโลย

18. รจกเลอกใชวสด อปกรณ ประเภทซอฟตแวรและฮารดแวรในการพฒนาตนเองและสงคมเพอการเรยนร การสอสาร การทำางาน การแกปญหา และการอยรวมกบผอน

19. รจกเลอกใชแนวคดทางเทคโนโลยในการพฒนาตนเองและสงคมเพอการเรยนร

การสอสาร การทำางาน การแกปญหา และการอยรวมกบผอน

20. รจกเลอกใชวธการทางเทคโนโลยในการพฒนาตนเองและสงคมเพอการเรยนร

การสอสาร การทำางาน การแกปญหา และการอยรวมกบผอน

คะแนนรวม

คะแนนเฉลย

สรปผลการประเมน เขยนเครองหมาย ลงในวงกลม

เกณฑการตดสนคณภาพ

ควรปรบปรง (1.00–1.66)

พอใช (1.67–2.33)

ดมาก (2.34–3.00)

หมายเหตการหาระดบคณภาพหาไดจากการนำาคะแนนรวมในแตละชองมาบวก

กน แลวหารดวยจำานวนขอ จะไดคะแนนเฉลย แลวนำามาเทยบกบเกณฑการตดสนคณภาพ

ตวอยางเดกชาย ก ไดคะแนนรวมเทกบ 30 + 12 + 4 = 46

ระดบคณภาพเฉลยเทากบ 46/20 = 2.30

จากคะแนนเฉลยเมอเทยบกบเกณฑการตดสนคณภาพจะอยในระดบพอใช

แบบสงเกตพฤตกรรมการทำางานรายบคคล

ชอ .................................................................................................ชน คำาชแจง : ให ผสอน สงเกตพฤตกรรมของนกเรยนในระหวางเรยนและนอกเวลาเรยน แลวขด ลงในชองทตรงกบระดบคะแนนลำาดบ

ทรายการประเมน

ระดบคะแนน

4 3 2 1

1 การแสดงความคดเหน

2 การยอมรบฟงความคดเหนของผอน

3 การทำางานตามหนาททไดรบมอบหมาย

4 ความมนำาใจ

5 การตรงตอเวลา

รวม

ลงชอ...................................................ผประเมน............../.................../....

............เกณฑการใหคะแนน

ปฏบตหรอแสดงพฤตกรรมอยางสมำาเสมอ ให 4 คะแนนปฏบตหรอแสดงพฤตกรรมบอยครง ให 3 คะแนนปฏบตหรอแสดงพฤตกรรมบางครง ให 2 คะแนนปฏบตหรอแสดงพฤตกรรมนอยครง ให 1 คะแนน

เกณฑการตดสนคณภาพ

ชวงคะแนน ระดบคณภาพ

18 – 20 ดมาก

14 – 17 ด

10 – 13 พอใช

ตำากวา 10 ปรบปรง

การประเมนแผนผงความคดเรอง ..........................................................

ชอกลม..............ชน………..………

รายการประเมน

คำาอธบายระดบคณภาพ / คะแนน

ดเยยม (4) ด (3) พอใช (2) ปรบปรง (1)

1. เนอหา นำาเสนอขอมล นำาเสนอ นำาเสนอขอมล ไมสามารถ

เนอหาไดครบถวนซงประกอบดวย เนอหาวทยาศาสตร รกระบวนการวทยาศาสตรและผลกระทบของวทยาศาสตรไดครบถวน

ขอมลเนอหา 2 องคประกอบ

เนอหา 1 องคประกอบ

ระบองคประกอบ ตาง ๆ ไดหรอเขยนไดแตเนอหาไมเกยวของกบ 3 เนอหาหลก

2. ความถกตอง

อธบายรายละเอยดของการรเรองวทยาศาสตรไดถกตองและสามารถเชอมโยงแตละองคประกอบ/เนอหาเขาดวยกน

อธบายรายละเอยดของการรเรองวทยาศาสตรไดถกตองบางสวนและสามารถเชอมโยงแตละองคประกอบ/เนอหาเขาดวยกนไดบางสวน แตยงไมสมบรณ

อธบายไดรายละเอยดไดบางหรอเขยนเชอมโยงแตละองคประกอบแตยงไมสมบรณขาดความชดเจน

ไมสามารถอธบายรายละเอยดไดหรออธบายไดไมถกตอง

3. การออกแบบ

มความคดรเรมสรางสรรค

มความคดรเรมสรางสรรค

มความคดซำา

ไมมความคดรเรม และ

มความคดซำา

กบผลงานเดม

นาสนใจและหวขอครบถวน เหมาะสม

แตหวขอไมครบถวน ไมเหมาะสม

หวขอครบถวน

และหวขอไมครบถวนและไมนาสนใจ

เกณฑการตดสนคณภาพ

ชวงคะแนน ระดบคณภาพ

10 – 12 ดมาก

7 – 9 ด

4 – 6 พอใช

1 – 3 ปรบปรง

ชนงาน/ภาระงาน กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท ๑

(ทมา:สำานกวชาการและมาตรฐานการศกษา สพฐ. ๒๕๕๓. แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรเพอพฒนาทกษะการคด ตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑ กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ระดบมธยมศกษา. โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จำากด.)

ชนงาน/ภาระงานมาตรฐาน ว ๑.๑ ตชว ๑ ๑.ปฏบตการสงเกตเซลลของสงมชวต

๒.รายงานผลการศกษาโดยการวาดภาพรปรางและลกษณะของเซลลทสงเกตไดและนำาเสนอผลงาน

ตชว ๒ ๑.ปฏบตการสงเกตเปรยบเทยบสวนประกอบสำาคญของเซลลพชและสตว๒.ผงกราฟก เชน เวนน ไดอะแกรม ฯลฯ และนำาเสนอผลงาน

ตชว ๓ ๑.แบบจำาลอง/แผนภาพสวนประกอบสำาคญของเซลลพชและเซลลสตว๒.นำาเสนอผลงาน

ตชว ๔ ๑.เขยนรายงานผลการทดลองกระบวนการสารผานเซลล๒.การปฏบตการทดดลองกระบวนการสารผานเซลล

ตชว ๕ ๑.รายงานผลการทดลองปจจยทจำาเปนตอกกระบวนการสงเคราะหดวยแสงของพชและนำาเสนอผลงาน๒.การปฏบตการทดลองปจจยทจำาเปนตอกระบวนการสงเคราะหดวยแสงของพช๓.ผงกราฟกสรปการนำาความรเกยวกบปจจยทจำาเปนตอกระบวนการสงเคราะหดวยแสงของพชไปใชประโยชน

ตชว ๖ ๑.รายงานผลการทดลองผลทไดจากการสงเคราะหดวยแสงของพช

๒.การปฏบตการทดลองผลทไดจากการสงเคราะหดวยแสงของพช

ตชว ๗ ๑.แผนภาพ/แผนผงกระบวนการสงเคราะหดวยแสงของพช๒.นทรรศการความสำาคญของกระบวนการสงเคราะหดวยแสงของพชตอสงมชวตและสงแวดลอม

ตชว ๘ ๑.เขยนรายงานผลการทดลองและนำาเสนอผลงาน๒.ปฏบตการทดลอง

ตชว ๙ ไดอะแกรม/แผนภาพระบบการลำาเลยงนำาและอาหารของพชตชว ๑๐ ๑.แผนภาพโครงสรางของดอก

๒.การปฏบตการศกษาสวนประกอบของดอกทเกยวของกบการสบพนธของพชดอก

ตชว ๑๑ ๑.แผนผงคามคด/แผนภาพกระบวนการสบพนธของพชและนำาเสนอผลงาน๒.การปฏบตการขยายพนธพชดวยวธการตาง ๆ และนำาเสนอผลงานการลงมอขยายพนธพช

ตชว ๑๒ ๑.รายงานผลการทดลองการตอบสนองตอสงเราของพชและนำาเสนอ๒.การปฏบตการทดลองการตอบสนองพชตอแสง นำาและการสมผส

ตชว ๑๓ ๑.รายงานการสบคนขอมลเกยวกบเทคโนโลยชวภาพ๒.การโตวาทเกยวกบผลการใชเทคโนโลยชวภาพ

มาตรฐาน ว ๓.๑ตชว ๑ ๑.การปฏบตการทดลองจำาแนกสารเปนกลมอยางมหลกเกณฑ

๒.รายงานการทดลองจำาแนกสารเปนกลมอยางมหลกเกณฑตชว ๒ การนำาเสนอการศกษาเพออธบายการเปลยนสถานะของสารโดย

ใชแบบจำาลองการจดเรยงอนภาคของสารตชว ๓ ๑.การปฏบตการทดลองความเปนกรด-เบสของสารละลาย

๒.การนำาเสนอวธการและผลการทดสอบความเปนกรด-เบสของสาระละลาย

ตชว ๔ ๑.การปฏบตการทดลองตรวจสอบคา pH ของสารในชวตประจำาวน๒.การนำาเสนอวธการและผลการทดสอบความเปนกรด-เบสของสารในชวตประจำาวน

มาตรฐาน ว ๓.๒ตชว ๑ ๑.การปฏบตการทดลองวธการเตรยมสารละลายทมความเขม

ขนเปนรอยละและรายงานผลการทดลอง๒.แผนภาพแสดงการนำาความรเกยวกบสารละลายไปใชประโยชน

ตชว ๒ ๑.การปฏบตการทดลองการเปลยนแปลงสมบต มวลและพลงงานของสารในการเปลยนสถานะและการเกดสารละลายและรายงานการทดลอง๒.แผนภาพแสดงการเปลยนแปลงของสารในการเปลยนสถานะและเกดการละลาย

ตชว ๓ ๑.การปฏบตการทดลองปจจยทมผลตอการเปลยนสถานะและการละลายของสารและรายงานการทดลอง๒.แผนผงแสดงปจจยทมผลตอการเปลยนสถานะและการละลายของสาร

มาตรฐาน ว ๔.๑ตชว ๑ ๑.การศกษาลกษณะของปรมาณ สเกลารและปรมาณเวกเตอร

และระบลกษณะเฉพาะของปรมาณ สเกลาร และปรมาณเวกเตอร๒.การสำารวจและการจำาแนกปรมาณ สเกลาร และปรมาณเวกเตอร

ตชว ๒ ๑.การสำารวจตรวจสอบและใหคำาจำากดความคำาวาระยะทาง การกระจด อตราเรวและความเรวในการเคลอนทของวตถ๒.การหาระยะทาง การกระจด อตราเรวแบะความเรวในการเคลอนทของวตถ

๓.ผงมโนทศนแสดงระยะทางการกระจด อตราเรวและความเรวในการเคลอนทของวตถ

มาตรฐาน ว ๕.๑ตชว ๑ ๑.การปฏบตการทดลองเรองอณหภมและการวดอณหภม

๒.รายงานผลการทดลองเรองอณหภมและการวดอณหภม อธบายขนตอนการทดลองและผลการทดลองพรอมภาพประกอบ

ตชว ๒ ๑.รายงานการสบคนขอมล อธบายการถายโอนความรอนวธการตาง ๆ และการนำาความรไปใชประโยชนพรอมตวอยาง

ตชว ๓ การจดแสดงผลงานการสบคนขอมล อธบายการดดกลน การคายความรโดยการแผรงสและการนำาความรไปใชประโยชน

ตชว ๔ รายงานอธบายผลการทดลอง/สบคนขอมลเรองสมดลความรอนและผลของความรอนตอการขยายตวของสารและนำาความรไปใชประโยชน

มาตรฐาน ว ๖.๑ตชว ๑ ๑.การปฏบตการสำารวจตรวจสอบสบคนขอมล อภปรายผล สรป

และนำาเสนอเกยวกบบรรยากาศของโลก๒.รายงานองคประกอบของบรรยากาศ๓.แผนภาพแสดงชนบรรยากาศทปกคลมผวโลก๔.การนำาเสนอรายงานและแผนภาพ

ตชว ๒ ๑.การปฏบตการสำารวจสบคนขอมลเกยวกบความสมพนธระหวางอณหภม ความชนและความกดอากาศทมผลตอปรากฏการณทางลมฟาอากาศ๒.รายงานผลการสำารวจสบคนขอมล

ตชว ๓ ๑.การปฏบตการสำารวจ สบคนขอมล อภปรายการเกดปรากฏการณทางลมฟาอากาศและผลทเกดตอมนษย๒.รายงานปรากฏการณทางลมฟาอากาศทมตอมนษย๓.การจดแสดงสถานความรเรองตาง ๆ

ตชว ๔ ๑.การปฏบตการสำารวจ สบคนขอมล วเคราะห อธบายผลของลมฟาทมผลตอการดำารงชวตของสงมชวตและสงแวดลอม๒.นำาเสนอนทรรศการ ตวอยางพายหรอปรากฏการณตาง ๆ และผลทเกดขน

ตชว ๕ ๑.การปฏบตการสำารวจ สบคนรวบรวมขอมล วเคราะห อภปราย สรป๒.รายงานนำาเสนอ ปจจยธรรมชาตและการกระทำาของมนษยททำาใหเกดภาวะโลกรอน รโหวโอโซนและฝนกรด

ตชว ๖ ๑.การปฏบตการสำารวจ สบคนรวบรวมขอมล วเคราะห อธบายปจจยทางธรรมชาตและการกระทำาของมนษยทมตอการเปลยนแปลงอณหภมของโลก รโหวโอโซนและฝนกรด๒.การนำาเสนอขอมลและผลกระทบโดยการจดนทรรศการ

ตชว ๗ ๑.การปฏบตการสำารวจ สบคนรวบรวมขอมล วเคราะห อธบายผลของภาวะโลกรอน รโหวโอโซนและฝนกรดทมผลตอสงมชวตและสงแวดลอม๒.การนำาเสนอขอมลและผลกระทบโดยการจดนทรรศการ

มาตรฐาน ว ๘.๑ตชว ๑

จะนำาไปแทรกในสาระท ๑-๗ ในการจดกจกรรมการเรยนรหมายเหต ; ในชนมธยมศกษาปท ๑ ไมมการวเคราะหตวชวด ในมาตรฐาน ว ๑.๒, ว ๒.๑ ๒.๒ , ว ๔.๒ ,ว ๗.๑-๗.๒เพราะไมไดกำาหนดใหเรยนในชนน

ตชว ๒ตชว ๓ตชว ๔ตชว ๕ตชว ๖ตชว ๗ตชว ๘ตชว ๙

ตวอยาง Concept map การเรยนรวทยาศาสตร

การรเรองวทยาศาสตร

เนอหาสาระวทยาศาสตร

ความรของโลกธรรมชาต

วทยาศาสตรสงมชวต

วทยาศาสตรกายภาพ

วทยาศาสตรโลกเมอมเครองมอดขนเมอมเครองมอดขนทำาใหการสงเกตดขน เกบขอมลไดละเอยด เมอขอมลเปลยน คำาอธบายกตองเปลยน

ความรวทยาศาสตรเปลยนแปลงได

รกระบวนการวทยาศาสตร

(การทำางานเปนระบบ)ผลการทำางานเปนระบบทำาใหเกดคณลกษณะของนกวทยาศาสตร

การทำางานทางวทยาศาสตร

ตองอาศย เครองมอ/อปกรณ

วทยาศาสตร

ความรไดจากกระบวนการ

ผลกระทบของวทยาศาสตรตอชวตและโลกความรบผดชอบ ศลธรรมจรรยาการใชสำานกถงความถกตองและพอเพยง

ความร ทำาใหเกดการนำาไปใช

-อตสาหกรรม

-ไฟฟา

-นวเคลยร ฯลฯระดบของผลกระทบ

-สวนตว

-ชมชน/สงคม

-โลก

ผลกระทบ

-ความสะดวกสบาย/อนตราย

-โลกรอน

-มลพษ

ผลกระทบสะทอนกลบ