32

Click here to load reader

Comunicación Oral y Escrita en Lengua Originaria Nivel Básico - Aymara 2

Embed Size (px)

DESCRIPTION

AYMARA

Citation preview

  • 1Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria Nivel Bsico - Aymara 2

    Cuadernos de Formacin LOA/2

    MINISTERIO DE EDUCACIN

    Cuaderno de Formacin Continua Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria Nivel Bsico - Aymara 2(Documento de Trabajo)

    CoordinacinViceministerio de Educacin Superior de Formacin Profesional Direccin General de Formacin de Maestros Equipo de Formacin Docente Continua

    Equipo de Revisin y DireccinUnidad Especializada de Formacin Continua - UNEFCO

    Cmo citar este documento:Ministerio de Educacin (2011). Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria Nivel Bsico - Aymara 2. Cuaderno de Formacin Continua. UNEFCO, Tarija.

    La venta de este documento est prohibida. Denuncie al vendedor a la Direccin General de Formacin de Maestros, Tel. 2440815 o a la Unidad

    Especializada de Formacin Continua, [email protected].

    Diseo & Impresin:Grafika W.L.H. Telf./Fax: 2235231

    www.minedu.gob.bowww.unefco.edu.bo

    Bolivia, julio de 2011

  • 2Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria Nivel Bsico - Aymara 2

    Cuadernos de Formacin LOA/2

  • 3Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria Nivel Bsico - Aymara 2

    Cuadernos de Formacin LOA/2

    NDICE

    PresentacinDatos Generales del CuadernoUbicacin del curso en el ciclo:

    TEMA N 1: YNAKA UTAANI (Conociendo los objetos) ................ 101.1.Ynaka utaa qalltaani Objetivo del tema ................................................................................101.2 Manqaanaka malltaani ..................................................................101.3 Nayra, taypi, qhipa amuytaani .........................................................101.4 Jaka, jaya arunakampi jisktasiskakiani ..........................................10 1.5.Urunaka utapxaani .........................................................................10

    TEMA 2UTATA ARUNAKA UKHAMRAKI YNAKA UYWANAKAPalabras, objetos y animales conocidas ................................................... 142.1. Qillqt atanaka s apa m ayni ar staani, m ayninakaru yat iyaataki Objetivo del tema ..............................................................................142.2. Yaqha qillqtawinaka .........................................................................142.3. Yantawinaka ......................................................................................14

    TEMA 3 IRNAQAWI LURAYIRI ARUNAKA (Utilizando verbos) ............................. 173.1 Pantjasia amuytaa arunaka Objetivo del tema ................................................................................173.2 Lurayiri qhananchiri arunaka ..............................................................173.3 Achichilanakana luratanakapa ...........................................................173.4 Yantawinaka ........................................................................................17YATIQATA ARUNAKA LURAWINAKASANA ARSUATAKIConsignas para la etapa de aplicacin ......................................................17Yatiqatanaka jiwasanakkama yatichasipxaani .......................................17THAQATA ARUNAKA .................................................................................17PANQA JISKTATANAKA .............................................................................17

    Bibliografa consultada ............................................................................. 20

  • 4Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria Nivel Bsico - Aymara 2

    Cuadernos de Formacin LOA/2

  • 5Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria Nivel Bsico - Aymara 2

    Cuadernos de Formacin LOA/2

    PRESENTACIN

    Uno de los factores ms importantes para la calidad educativa es el trabajo de los/as maestros/as: de su compromiso, de su profesionalidad y su profesionalismo, dependen, en gran medida, el ambiente y los resultados educativos.

    Por ello, el Ministerio de Educacin de acuerdo a lo establecido en la Constitucin Poltica del Estado (Arts. 78, I, II y III; 96, II), la Ley de la Educacin Avelino Siani - Elizardo Prez y el Sistema Plurinacional de Formacin de Maestros, viene implementando los Itinerarios Formativos para Maestros/as en forma sistemtica y sostenida, para garantizar que todos los/as educadores del pas tengan oportunidades para capacitarse y actualizarse en forma permanente; esta modalidad formativa -desarrollada por el propio Ministerio de Educacin, mediante la Unidad Especializada de Formacin Continua UNEFCO (Ex-ISER y Ex- INFOPER)- est enfocada en la prctica educativa concreta, abordando diversos contenidos: enfoque del Sistema Educativo Plurinacional, herramientas didcticas, formacin segn los niveles y especialidades, y procesos orientados a la pertinencia cultural y lingstica de la accin educativa.

    Los Cuadernos de Formacin Continua son materiales de apoyo para cada uno de los cursos y ciclos que desarrollan aspectos terico prcticos relacionados a las temticas presentadas e incluyen propuestas de actividades, preguntas y/o ejercicios que ayudarn en el proceso de asimilacin.

    Cada Cuaderno de Formacin Continua est estructurado en unidades de trabajo que tienen relacin con las sesiones de la etapa presencial; asimismo, contienen opciones para las consignas de la etapa de implementacin y orientaciones para la etapa de intercambio de experiencias o socializacin.

    Sobre la base de estos Documentos de Trabajo (versiones en construccin colectiva), los facilitadores podrn aadir y/o adecuar contenidos y estrategias formativas de acuerdo a cada contexto. Invitamos a facilitadores y participantes de todo el pas a contribuir con observaciones y sugerencias para mejorar y enriquecer posteriores ediciones ([email protected]).

    Fernando Carrin J. - Director General UNEFCO

    Compromiso social y vocacin de servicio: Maestros forjadores de la Revolucin Educativa

  • 6Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria Nivel Bsico - Aymara 2

    Cuadernos de Formacin LOA/2

  • 1Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria Nivel Bsico - Aymara 2

    Cuadernos de Formacin LOA/2

    DATOS GENERALES DEL CUADERNO

    AYMARA ARUNA SARANAKAPAObjetivo Holstico del Ciclo

    Aymara laxrasata kunaymana lurawinakana, aruskipawinakana arsutawa jiwasana sarnaqawinakasana arupawa, taqi kasta tantachawinakana arsutawa.

    Practicamos la lengua originaria aymara mediante dilogos en las diferentes actividades y espacios sociales de la vida comunitaria para apropiarnos de la estructura lingstica bsica y el manejo de la oralidad en los diferentes espacios de interaccin.

    LUPIWINAKASA ARU TUQI QHANSTAWIPAObjetivo Holstico del Curso

    Sarnaqawisana luratanakata aruskipapxtana, amuyunakasa laxrasampi jikikipasina, amuyunakasa, lupiwinakasa ukhamaraki munasiasata kikipa aymara aruta arsusipxtana.

    Compartimos experiencias de la vida cotidiana, mediante la recreacin del lenguaje oral, para comunicar sentimientos y opiniones en lengua originaria aymara.

    Comunicacin Oral y Escrita en

    Lengua Originaria Aymara - Nivel

    Bsico

    Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria Nivel Bsico - Aymara 1

    Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria Nivel Bsico - Aymara 2

    Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria Nivel Bsico - Aymara 3

    Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria Nivel Bsico - Aymara 4

    CICLO CURSO

  • 2Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria Nivel Bsico - Aymara 2

    Cuadernos de Formacin LOA/2

  • 3Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria Nivel Bsico - Aymara 2

    Cuadernos de Formacin LOA/2

    TEMA N 1: YNAKA UTAANIConociendo los objetos

    Ynaka UtasaObjetivo del Tema

    Taqi kasta ynakasxa kunaymana aruskipawinaka taypinkiwa, jiska ukhamaraki jacha aruskipawinakana.

    Utilizamos los objetos en dilogos sencillos en diferentes actividades para comunicarnos con las dems personas.

    1.1 YNAKA UTAA QALLTAANI Ynaka mayaru apthapiani

    Machaqanaka, murqunaka,thanthanaka chhijlljaani.

    Machaqa murqu thantha

    Akhama sapa mayni masinakasaru uachtayaani:Aka machaqa kachuchaxa nayankiwa Nayana chutuqujaxa machaqawaJupana isipaxa thanthawa

    Masinakasampi arkatayaani,akhama sasa aruskipaani-

    Jilataxa machaqa piskhua apasinitayna.Kullakaxa murqu wiskhuniwaNayana qillqaa pankaxaxa thanthaxiwaKhaya yatichirixa machaqawaAka thantha chuwaxa khitinkisa

  • 4Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria Nivel Bsico - Aymara 2

    Cuadernos de Formacin LOA/2

    1.2 MANQAANAKA MALLTAANI

    Qillqtata arunakampi akhama sasa sapa mayni jisktasipxaani.

    Jilata jasa aycha kanka muntati?Kullaka jasa tanta waxtamati?Tata khaya jasa tanta muntati?Uka waykaxa xaruti?Aka manqaxa chaphaqawaJuntu umxa wali muxsawa.Wasuru tantaxa qhuluwaMuxsa achuxa kallkuwa

    1.3 NAYRA, TAYPI, QHIPA AMUYTAANIPaninkama aruskipaani.

    Jiskhiri JaysiriKullaka, nayra pachaxa kawkhansa yatiqayta? Warisata markana yatiqaytaJichha maranakanxa yatiqaskaktati Chukiyawu markanayatiqaskaktwa. Qhipamaranakanxa Pachpa markana yatiqaskakiwa yatiqaskakitati? Kawqhiri utasa jumanki nayriri utawa nayanki

    Jaxu / xaru

    Chaphaqa

    kallku

    jasa

    muxsa / musqa / miski

    qhulu

  • 5Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria Nivel Bsico - Aymara 2

    Cuadernos de Formacin LOA/2

    Ukhamata nayra, taypi, qhipa arunakampi kunaymani arunakampi jisktasiskakiani.

    1.4 JAKA, JAYA ARUNAKAMPI JISKTASISKAKIANI

    Jiskhiri JaysiriKullaka, maya jisktasima? kunasaJilajaxa kawqhansa irnaqpacha? Jilamaxa jaya markana irnaqikullakajasti? Kullakamaxa jaka markanaki irnaqiKawqhiri utasa jumanki nayriri utawa nayanki Jikisiriwa saraa munta walikiwa jikisiri saramayaWaliki. Walikipanaya

    Jisktasisa yatiyasisa paninkama aruskipani

    Nayraqata, ukxaru, qhiphata arunakampi aruskiptaskakiani.Kimsankama nayraqataru mistuatakiwa jawsapxama.Jumawa nayraqata jutataJumawa ukxaruxa jutarakitaJupawa qhipata jutarakini

    Jichhaxa masinakasampi kikpa m aruskipawi wakichaani

    1.5 URUNAKA UTAPXAANI

    Walru, masru, jichhru, qharru, jurpru arunakampi jisktasiskakiani.

    Jiskhiri JaysiriWawamaxa kuna urusa sarxi? Wawajaxa masurwa sarxiWarmimaxa kuna urusa sarxi? Warmijaxa walruwa sarxiJilamaxa kuna urusa purini? Jilajaxa jichhruwa puriniMamamaxa kuna urusa purini? Mamajaxa qharurwa purini Tatamaxa kuna urusa jutani? Tatajaxa jurpurwa jutani

    Pusinkama qutuchasisa akhama jisktawinaka jisktasipxaani.Jisa, inasa, janiwa arunakampi jisktasiani.

    Yatichiri yatiqiriKullaka, masurxa yatiqiri juttati? Jisa jutthwaWalurxa yatiqiri juttati? Janiwa jutktiQharruxa yatiqiri jutatati? Inasa jutchJichhaxa kikpa yantaani.

  • 6Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria Nivel Bsico - Aymara 2

    Cuadernos de Formacin LOA/2

  • 7Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria Nivel Bsico - Aymara 2

    Cuadernos de Formacin LOA/2

    Tema 2 UTATA ARUNAKA UKHAMRAKI YNAKA UYWANAKA

    Palabras, objetos y animales conocidas

    Objetivo del tema

    Redactamos oraciones ayudados por imgenes y objetos conocidos de nuestro contexto para mejorar nuestra expresin en lengua originaria Aymara

    ARUNAKA UKHAMRAKI YNAKA

    Jichhaxa yaqha arunaka pachpa qillqanakampi qillqtapxaani

    Anuxa nayankiwa qapha imillawa pachamama uraqiwa

    Imilla

    Yatiqiri

    khuchi

    ala kayu

    ullaa panka

    uta

    Uraqi

    anu

    chhiwchhi / phisi

  • 8Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria Nivel Bsico - Aymara 2

    Cuadernos de Formacin LOA/2

    2.1. Qillqtatanaka sapa mayni arstaani, mayninakaru yatiyaataki

    Chacha

    Chapara Chita Churi

    Jichhaxa yaqha arunaka pachpa qillqanakampi qillqtapxaani

    Pirqa

    Lukana

    iwija / iwisa

    panqara

    Jinchu

    pilpintu

  • 9Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria Nivel Bsico - Aymara 2

    Cuadernos de Formacin LOA/2

    Jaraphi jiliri juri Janchi jacha qau Lixwi jathi jariqaa

    Jichhaxa yaqha arunaka pachpa qillqanakampi qillqtapxaani

    Suxta

    Axawiri tixi tuxu

    Jichhaxa yaqha arunaka pachpa qillqanakampi qillqtapxaani

    Katari

    Kallaa Kirkia kunka puria

  • 10

    Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria Nivel Bsico - Aymara 2

    Cuadernos de Formacin LOA/2

    Lawa

    Larua Liwaa Lupi

    Jichhaxa yaqha arunaka pachpa qillqanakampi qillqtapxaani

    Llamayu

    Llajlla llijulliju llupaa chhijllaa

  • 11

    Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria Nivel Bsico - Aymara 2

    Cuadernos de Formacin LOA/2

    Jichhaxa yaqha arunaka pachpa qillqanakampi qillqtapxaani

    2.2. Yaqha qillqtawinaka

    Taxa Taxjaa Aljaa Aljxaa Utjaa

    Uta Utaja Utajjama Warmi Warmija Warmijjama

    Qillqanakaru Phuqhachtaani

    Utaja jiwakiwaTatajaxa sarxiWarmipa. jutataynawaJumaki. kunanaksa munaskta

  • 12

    Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria Nivel Bsico - Aymara 2

    Cuadernos de Formacin LOA/2

    2.3. Yantawinaka

    A I U CH J X K L

    Aych. Uw.ja An. .ara .araphi Ta.a .una A.aa

    Niy. Ar. .ru .illka .iliri Ti.i .awki ....ayia

    Nin. .si .ywau.

    aa .aya Tu.u .illia .upi

    .su .ru .y. .apara .uma A.taa Chu.ua .arua

    ...nat... .u .r. .uri .upa Ara.a .allaa .uraa

    Aka qillqtatan

    aymara aruru qillqtaani

    Carnaval

    Ropa

    Enfermedad

    Fro

  • 13

    Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria Nivel Bsico - Aymara 2

    Cuadernos de Formacin LOA/2

    TEMA 3 IRNAQAWI LURAYIRI ARUNAKA (Utilizando verbos)

    Objetivos del tema

    Utilizamos los verbos en la redaccin de oraciones y frases cortas para utilizarlas en situaciones comunicativas concretas del idioma Aymara

    Uchukia arumpi arsuyapxaani sapa yatiqiriru

    Nayaxa uchuktwa jumaxa uchuktawa jupaxa uchukiwa

    Jichhaxa yaqha arunaka pachpa qillqanakampi arsupxaani ukatxa qillqtapxaani

    Thuqua

  • 14

    Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria Nivel Bsico - Aymara 2

    Cuadernos de Formacin LOA/2

    Pachpa arunakampi arunaka wakichapxaani jupanakaxa thuqusipkiwa, jupanakaxa thuqupxiwa, jiwasaxa thuquyatanwa taqinimpi thuqupxaani sapa mayniru thuquyaani ukata arsuyaani kunsa luri, kunsa luratayna, kunsa lurani.

    ...................................thuquniwa

    ...................................thuquaniwa

    ...................................thuquwa

    ................................thuqtwa

    .-...................

    .-...............

    .-...............

    .-...............

    .-...............

    Sapa mayniru phichayapxaani uktxa taqinirakiwa phichapxaani, ukata taqiniwa sapxaani nayaxa phichayatwa, jupaxa phichanwa, jiwasaxa phichayatanwa, nayaxa phichawa, jupaxa phichaniwa, jupaxa phichiwa, jumaxa phichtawa. Phichaa tukuyasaxa qillqapxaani kuntixa lurapktana ukanaka.

    Phichaa

  • 15

    Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria Nivel Bsico - Aymara 2

    Cuadernos de Formacin LOA/2

    nayaxajumaxajiwasaxa............

    jupaxanayaxajumaxa...............

    jiwasaxajupaxanayaxa.....................

    .-...................

    .-...............

    .-...............

    .-...............

    .-...............

    Chawaa / chawaqaa

    Chawaa arumpi taqini chawaa yatxapayaani, ukatxa taqini arsupxaani, nayaxa chawtwa, jupaxa chawiwa..............................

  • 16

    Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria Nivel Bsico - Aymara 2

    Cuadernos de Formacin LOA/2

    Yatiqaa

    Yatiqirjamaxa taqini sapxaani nayaxa yatiqtwa, jupaxa aymara aru yatiqi, jiwasaxa aymara aru yatiqasktana maynita maynikama sapxaani qhiparuxa amtasisina qillqapxaani kuntixa arsupkaytana ukanaka.

    .-...................

    .-...............

    .-...............

    .-...............

    .-...............

    Pututu phusaa

    Maya pututu phusaxa jupaxa jiwasaxa..Nayaxa pututu kimsa......... wasuruxa...

  • 17

    Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria Nivel Bsico - Aymara 2

    Cuadernos de Formacin LOA/2

    Churaa

    Taqi kasta ynaka maytasipxaani ukata kuttayasina churaa arumpi arsupxaani, aka qillqaa churama, uka panka churita, khaya phiskua churta..................

    .-...................

    .-...............

    .-...............

    .-...............

    .-...............

    3.1 PANTJASIA AMUYTAA ARUNAKA

    Sapa mayni aka qillqtatanakata amuytaani.ukata sapxaani janiti panjasipksna, khuskakipachati uka arunakaxa

    Armjaa armxaa Jaljaa jaljxaa Tukjaa tukjxaa Thantha tanta Phisi pisi Manqha manqa

    Pachpa arunakampi arunaka amthapiani ukata arsupxaani ukharuxa qillqtapxaani

  • 18

    Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria Nivel Bsico - Aymara 2

    Cuadernos de Formacin LOA/2

    Maya.- Amuyusarjama amuyaskakiani

    .-...................

    .-...............

    .-...............

    .-...............

    .-...............

    3.2 LURAYIRI QHANANCHIRI ARUNAKA

    Laqa.....tantiyu.....kacha.............

    Ancha...walja.......tantiyu..........juka.

    Musqa.....kallku....chaphaqa.......

    Sinti jila..................sinti juka..........................waliki.......................................

    Thuru......................juchusa/ jichusa.............jasa...........................................

    Chhama..................utu................................tantiyu......................................

    Jiwaki......................uxu................................phiru.........................................

    Jacha taa...taypi yaa......................jiska taa................................

    lunqhu.....................tantiyu............................tukha.......................................

    wixchu.....................chiqa...............................kumu.......................................

    talpha.....................muruqu..........................saytu........................................

    juntu.......................llaphi..............................chuchu/chuu........................

    waa........................maki..............................charana/juri.............................

  • 19

    Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria Nivel Bsico - Aymara 2

    Cuadernos de Formacin LOA/2

    Jukampi arunaka amptahapisina, ynaka mayata mayakama apnaqapxaani anatapksnasa ukhama larumpi larumpi arunaka waktayapxaani aka arunakaxa kimsa urutaki wakichtataapawa.

    3.3. ACHICHILANAKANA LURATANAKAPA

    Tari

    Takia tiji tuxu

    Jichhaxa yaqha arunaka pachpa qillqanakampi qillqtapxaani

    Pachpa arunakampi arunaka jaqthapianiMaya.- Utjawinakasaxa ina tuntikixiwa

    .-...............

    .-...............

    .-...............

  • 20

    Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria Nivel Bsico - Aymara 2

    Cuadernos de Formacin LOA/2

    Wislla

    wayna willka wanku

    Jichhaxa yaqha arunaka pachpa qillqanakampi qillqtapxaani

    Maya.- Imillawa wislla ayaniski

    .-...................

    .-...............

    .-...............

    Yatiri

    Yapu yayua yuku

    Jichhaxa yaqha arunaka pachpa qillqanakampi qillqtapxaani

  • 21

    Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria Nivel Bsico - Aymara 2

    Cuadernos de Formacin LOA/2

    .-...................

    .-...............

    .-...............

    3.4 Yantawinaka

    Ll M N P

    .upaa .ay.uru .i.a Ima.a .am.a

    .aja .illu Manu .aka .il.intu

    .aki .uyu Cha.aku Chullu.a .ura.a

    .u.u i.illa .iya I.u .ichaa

    .usu .anu .aya Imaa .uruma

    R S T W Y

    Sa.ii .apa .ari .ara .atia

    Sati.i .amka Chi.a .illka .uria

    .ixia .ulka .unka .allpa Chu.ma

    a.maa .ata .un.i .ayna Wi.aa

    Jaia .ullu .ixi .illjta .atiri

    Sapa mayni ullartaani, ukjaruxa kastilla aruru jaqukipaani.

    AYMARA ARU CASTILLA ARUMusqa tanta Llamayu pacha Wixchu lawa Jani jachamti Anataani Saraani

  • 22

    Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria Nivel Bsico - Aymara 2

    Cuadernos de Formacin LOA/2

    YATIQATA ARUNAKAMPI ARUSKIPAWI Actividades Propuestas

    Aruskipawina jisktawinaka:

    1. Kunasa khayaxa ....... 2. Kunasa imaa .......

    3. Khitinkisa

    Jisktawinakaru jaysawipa:

    1. .. janiwa nayankiti

    2. . Jisa ukaxa jupankiwa

    3. . M qhulo tantawa

    ARUSKIPASINA YATIQAANIActividades complementarias

    kunasa akaxa? Akaxa utawa.

    kunasa ukaxa? Ukaxa autuwa.

    kunasa khayaxa? Khayaxa punkuwa.

    .?

    .?

    .?

    Akaxa jacha awtuwaUkaxa jiska pankawa.Khayaxa thantha isiwa.

    Ukaxa kari aruwa.Akaxa miskiwa.

    Khayaxa kallku umawa.

  • 23

    Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria Nivel Bsico - Aymara 2

    Cuadernos de Formacin LOA/2

    YATIQATA ARUNAKA LURAWINAKASANA ARSUATAKI(Consignas para la etapa de aplicacin)

    Lurawinaka: Aruskipawi Actividad 1: Dialogo

    Aruskipawinakaxa jani khitiru jiskachasa aymara arutaauskipataapawa

    1. Jasa arunaka ukhamaraki kulthi arunakasa kachata arsutaapawa yatichawi yatiqawi pachanxa:

    La aplicacin de la oracin simple y compuesta es lenta en la etapa de enseanza y aprendizaje:

    Kunasasutimaxa Kawkhansairnaqta Kawkinayuriritasa Walikisktati Kusisiawa irnaqawirusarxatati? khititasa? kunasawakisi? Pankaapantati?

    YATIQATANAKA JIWASANAKKAMA YATICHASIPXAANIEstrategias para la etapa de intercambio de experiencias (socializacin)

    Jiwasanakkama yatiqatanakasa yatichasipxaasatakixam qhaturuyatxapayasawa yatiqatanakasa uachtayapxaani.

    La estrategia es la demostracin en un simulacro de feria o mercado de un pueblo, donde cada grupo comparte su aprendizaje.

    Qhatutakixa wakichasispawa, aymara aruta qillqatanaka, waruqatanaka, jamuqatanaka, yatiyawinaka.

    Para la feria se puede utilizar Letreros, anuncios, laminas, fotografas, grabaciones en idioma aymara.

    Yatiqaatakixataqikastachikanchasiriynakawautjaapa:

  • 24

    Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria Nivel Bsico - Aymara 2

    Cuadernos de Formacin LOA/2

    Tomar en cuenta ciertos aspectos formativos en la presentacin de objetos y materiales.

    IsinakaLuraaynakaUywanakatajamuqatanakaManqaanakaPachamamauraqita

    THAQATA ARUNAKA

    QHICHWAPI CASTELLANOPI

    uywa animal

    qhathu Feria o mercado

    aru idioma

    luraa hacer

    yatxapayaa imitar

    waruqaa copiar

    kusisia Entusiasmarse

    panka libro

    aruskipaa dilogo

    yatiqaa aprender

    Jisktawinaka preguntas

    amuyu pensamiento

    llamayu Escarbar, cosechar la papa

    qhulu duro

    anu perro

    Kari mentira

    jaya lejo

    pachamama Madre tierra

    Jacha grande

    wixchu Chueco, torcido, curva

    muxsa dulce

    Manqa comida

    anataa jugar

  • 25

    Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria Nivel Bsico - Aymara 2

    Cuadernos de Formacin LOA/2

    uuyaa amamantar

    machaqa nuevo

    thantha viejo

    wislla Cucharon

    PANQA JISKTATANAKABibliografa consultada

    1. Galdanes, Viviana, Walki, Aida, Gustafson, Bret. Enseanza de lengua indgena como lengua materna. La Paz Bolivia: Trrra Nova.

    2. Layme, Felix (1995). Aymara qillqaa Yatiqaani. La Paz: Editorial Industrias offset color.

    3. Huanca, Vitaliano y Primitivo Mita (2008). Aymara aru yatiqaa. Lapaz Bolivia.

    4. Layme, Felix (1995). Aymara qillqaa Yatiqaani. La Paz: Editorial Industrias offset color.

    5. Layme, Felix (2008). Gramtica Aymara. La Paz: artes graficas amayta

    6. Concejo educativo aymara (2009), Revista Qhanatatayita La Paz: Corase

    7. Bertonio P. Ludovico (1993), Transcripcin de la lengua aymara. La Paz creaciones y producciones guila.

    8. Gutierrez Pascual (2007) aymara parlasiani La Paz Editorial LAVADENZ

    9. Chavez Gregorio, Chambi Mery, Ajacopa Sotero (2009) Aymara Basico. El Alto La Paz Imprenta offset GRAFDYL

  • 26

    Comunicacin Oral y Escrita en Lengua Originaria Nivel Bsico - Aymara 2

    Cuadernos de Formacin LOA/2