BN V KHI NIM V C IM NGH LUT S PHAN TRUNG HOI on Lut s Tp. H Ch
Minh 1. Khi nim ngh lut s: 1.1- Quan nim hot ng lut s nh mt ngh
nghip trong x hi khng phi c tha nhn trong h thng php lut thc nh nc
ta trong sut mt thi gian di cho n trc thi im ban hnh Php lnh lut s
nm 2001. Thc t ny c cn nguyn v mt lch s v t quan nim chung ca x hi,
nht l khi nc ta tri qua mt qu trnh lch s di lu u tranh ginh c lp dn
tc. V mt khoa hc, khi nim ngh lut ni chung v ngh lut s ni ring cha
xut hin ph bin trong cc tc phm khoa hc php l, trong cc vn bn php
quy v i sng x hi. Thc t, khi nh gi c mt qu trnh lch s, thi gian gn
y c kin nhn nh Vit Nam, ngh lut cng c coi trng, nht l t sau nm 1945
v h thng vn bn v ngh v hnh ngh lut tng i hon chnh1. kin ny tuy c c
s lch s ca n, nhng cha phn nh c bn cht v ni hm hon chnh ca khi nim
ngh lut s. Ch vo cui nm 2001, khi ban hnh Php lnh lut s mi, Trng o
to cc chc danh t php thuc B T php mi m kha u tin chnh thc o to lut
s. Khi bn ti khi nim ngh lut s, v phng din l lun, cn t n trong bi
cnh so vi cc ngh nghip khc ca x hi, cc gi tr, chun mc ngh nghip v v
tr, vai tr ca n trong s pht trin ca x hi. C kin quan nim vic hnh x
chc nng lut s nh l mt thin chc (mission) hn l mt ngh nghip
(profession) mu sng. Trn mt bnh din khc, c tc gi cho rng cha c s
chnh xc v mt ngn ng khi s dng cm t ngh lut s hay ngh nghip lut s v
hnh ngh lut s, v lut s l mt danh t ch ngi, ch khng phi dng ch mt
ngh (trong ting Anh ngi ta dng lawyer ch lut s v practice law ch
hnh ngh lut). Tuy nhin, theo tc gi, vic s dng cm t ni trn l ph hp
vi thc tin ca Vit Nam v ph hp vi Php lnh lut s nm 20012. Hot ng lut
s trong c ch th trng c coi l mt loi hnh dch v ngh nghip, c iu chnh
bng cc o lut v hnh ngh lut s v cc lut l v kinh doanh. Tuy nhin, gia
cc nc theo h thng tp qun php v cc nc theo h thng lut thnh vn c nhng
im khc nhau trong quan nim v ngh lut s. Cc nc theo tp qun php coi
ngh lut s l mt ngh kinh doanh, nhng thuc loi hnh kinh doanh c bit;
cn cc nc theo h thng lut thnh vn nhn chung coi hot ng lut s l mt
trong nhng ngh t do (lut s, cng chng, kim ton, bc s, kin trc s)3.
Ngy nay, theo mt quan im c a s cc nh nghin cu php lut ng h, c y l
do khng nh rng lut s l mt ngh cao qu trong x hi v cng c tn vinh
trong iu kin xy dng Nh nc php quyn x hi ch ngha ca dn, do dn, v dn,
phn u xy dng x hi cng bng, dn ch vn minh4. Tuy nhin, xc nh hot ng
lut s nh l mt ngh cao qu khng th thiu trong x hi v c ch php l iu
chnh hot ng ngh nghip ny nh th no vn ang l nhng vn l lun v thc tin
php l cn nghin cu thu o nhm a ra cc gii php cho s hon thin v pht
trin ca ngh lut s. Trc ht, hin nay trong mt s vn kin ca ng v php
lut ca Nh nc, hot ng lut s c coi l hot ng b tr t php . Quan nim ny
xut pht t thc tin l hnh ngh ca lut s thng gn rt cht vi hot ng t php
m trng tm l hot ng xt x ca Ta n. V th, t chc ngh nghip ca lut s
(on, Hi lut s) thng c thnh lp trong phm vi thm quyn ti phn ca mt Ta
n a phng theo cng thc: Ta n a phng/ on lut s a phng/ lut s a phng.
Cng v l do m nhiu nc trn th gii, trong c Vit Nam coi lut s l mt hot
ng b tr t php5. Trong h thng cc quy nh php lut v t tng, lut s c xc
nh l ngi tham gia t tng, c a v php l hon ton khc so vi nhng ngi tin
hnh t tng. Trong khi , xt v bn cht th chc nng bo cha tn ti c lp v i
trng vi chc nng cng t nh l mt tt yu khch quan t thn ca tranh tng
hnh s. Xt mt bnh din khc, mt quan im rt ng ch l trong lut t tng hnh
s thc
nh hin hnh, chc nng bo cha khng ch thuc v bn bo cha m cn thuc v
c bn buc ti v c quan xt x na6. V th, xp hot ng lut s vo khun kh ca
cc hot ng b tr t php v hnh trung lm gim nh i ngha su xa v cc gi tr
x hi m hot ng ny mang li cho s pht trin ca dn ch ni chung v hot ng
t php ni ring. Thc t cho thy khi gii quyt tranh chp gia c nhn v c
nhn hay gia c nhn vi c quan Nh nc, hu ht cc nc trn th gii u c thnh
lp 3 nh ch: Mt l cng t nghing v buc ti; hai l ngn n khch quan soi
sng s tht di mi kha cnh cho c quan xt x thc hnh thin chc ca mnh mt
cch cng bng. nh ch th ba bt buc phi l nh ch lut s, c lp vi c quan
buc ti v c quan xt x. Tnh cht c lp ny khng th ch gii hn trong phm
vi tranh tng ti phin ta, m cn m rng n cc lnh vc ca i sng x hi. Ngay
nh Nht Bn, mt nc chu , ch n 5 nm gn y, trong nhn thc ca gii t php
bt u c nhng ci cch tht s khi xc nh lut s l mt chc danh t php v ch
nh v lut s c coi l mt trong ba chic cnh nng nn t php Nht Bn. Trong
iu kin pht trin ca x hi hin nay v yu cu ca chin lc ci cch t php, mt
iu d nhn thy l lut s c nhn nhn nh l mt ch th c lp v quan trng trong
qu trnh tranh tng, l nhng ngi hnh ngh chuyn nghip v php lut. Theo
cc quy nh ca Php lnh lut s nm 2001, h cn c o to ngh nghip v phi qua
k thi v thi gian tp s mi c cp chng ch hnh ngh lut s. Xt v v tr, vai
tr ca lut s trong x hi, h cn c s mng bo v Hin php v php lut, bo m
vic thc thi php lut c ng n, bo v cng bng v chnh ngha. C th khng nh
rng, gi tr ca hot ng ngh nghip lut s khng khc g vi nhng ngi lm cng
tc gim st v thc thi php lut khc. Nu nh chng ta a ra cc tiu ch nh
lut s khng c coi l cng chc, hay h khng phi l ngi c Nh nc tr lng v
cc khon bo him x hi khc, hoc bn cht ngh nghip khng to ra cho h th
quyn lc m cc nhn vin iu tra, kim st vin hay thm phn c lm cn c phn
bit tnh cht ngh nghip lut s th hon ton khng ng c v phng din l lun v
thc tin. 1.2- V mt ng ngha, khi nim ngh lut s bao gm hai cm t: Ngh
vi tnh cht l mt ngh nghip v lut s ch nhng ngi iu kin hnh ngh lut s
theo quy nh ca php lut v lut s. Theo T in ting Vit, ngh l cng vic
chuyn lm theo s phn cng ca x hi hoc hiu theo ngha th hai l thnh tho
trong mt cng vic no . Ngh nghip c hiu l ngh ni chung, cn ngh t do c
ngha l ngh t mnh lm sinh sng, khng thuc t chc, c quan no7. Nu theo
gii thch ca T in ting Vit nu trn, cch hiu ngh lut s nh mt ngh t do
li khng hon ton phn nh y bn cht v c trng ca ngh nghip ny. Lut s hot
ng trong khun kh ca php lut v cng vi vic c cp chng ch hnh ngh, phi
ng k hot ng trong mt t chc hnh ngh lut s nht nh v sinh hot trong mt
t chc x hi ngh nghip nht nh ni a phng mnh c ng. Mt khc, khi nim ngh
t do ni trn mi t nng kha cnh kim sng m khng bao hm c v tr, vai tr
ca ngh nghip trong s pht trin ca x hi. Trong lut thc nh ca mt s nc,
lut s c coi l mt ch th c lp trong hot ng t php, nhng h quan nim tnh
cht ca ngh nghip l t do. Theo quan im ca chng ti, hin nay v mt l
lun, chng ta cha lm r c tnh cht t do ca ngh nghip v lut s l ngi hot
ng trong lnh vc php lut, bi y l hai khi nim hon ton khc nhau. Ni ti
tnh cht l ni ti thuc tnh c bn ca mt s vt, trong trng hp ny, lut s l
ch th c lp trong hot ng t php, l ngi thc thi v truyn b php lut ca
Nh nc nn khng th ni tnh cht ca ngh nghip ny l ngh t do. Tnh cht c
lp cn phi c coi l thuc tnh ca ngh nghip lut s, cn ni ti t do l ni
ti phng thc hnh ngh t do ca lut s, nh c thi gian v khng gian hot ng
t do, c quyn t do la chn khch hng, khng b nhng hn ch, b buc nh mt
cng chc Nh nc. T nhng phn tch, kin gii nu trn, ln u tin chng ti khi
qut ha v nh ngha khi nim ngh lut s nh sau: Ngh lut s l mt ngh lut,
trong cc lut s bng kin thc php lut ca mnh, c lp thc hin cc hot ng t
vn php l v bo v quyn li hp php cho c nhn, t chc theo quy nh ca php
lut v quy ch trch nhim ngh nghip, nhm mc ch phng s cng l, gp phn
tch cc bo v php ch v xy dng Nh nc php quyn Vit Nam x hi ch
ngha.
2- c im ca ngh lut s: Ngh lut s rt ch n vai tr c nhn, uy tn ngh
nghip ca lut s v phng thc t do trong hnh ngh lut s . Nhiu kin quan
nim ngh lut s c nhng im tng ng vi ngh bc s. Ngh lut s cn c kin thc
php lut, thng tho ngh nghip chm sc nhng con bnh php lut ca mnh. C
tc gi quan nim: Ngh lut s i hi tiu chun o c ngh nghip cao, tng t nh
ngh y. Lut s mang trn vai gnh nng nim tin m x hi v khch hng y thc
cho h. Nu nh ngi bnh tin tng, ph thc sc khe v cuc sng ca mnh vo ngi
bc s v ngi bnh hy vng rng chnh bc s mi l ngi c kh nng cu gip h th
cng tng t nh vy, khch hng t quyn li vt cht hoc cao hn na l sinh mng
chnh tr, t do, danh d, nhn phmca mnh vo ngi lut s8. Cch nhn v so
snh nh trn c nhiu ngi tn ng. Tuy nhin, theo quan im ca chng ti, cng
cn ch ra s khc bit rt quan trng ca hai ngh ny, phng thc tc ng ca
ngh nghip i vi khch hng ca mnh khc nhau: Bc s c th ch ng v chu trch
nhim v s phn ca bnh nhn, thng qua hnh vi, thao tc m x, iu tr trc
tip; cn lut s gip cho khch hng ca mnh v phng din php l, nhng nhiu
trng hp, s phn ca khch hng li khng ph thuc vo s tr gip ca lut s, m
chu s nh ot ca php lut. c mt s tc gi cp n cc c trng ca ngh lut ni
chung, nhng i vi ngh lut s, vic xc nh cc c im ring c cn phi xut pht
t bn cht, v tr, vai tr ca ngh lut s trong ton b cc nh ch chnh tr v
t php thng tng kin trc v cc quan nim mang tnh ph bin c hnh thnh
trong lch s th gii v Vit Nam. Theo quan nim , c th xem xt cc c im
ca ngh lut s trn cc bnh din sau y: 2.1- Ngh lut s trc ht l mt ngh
lut: Ni ngh lut s l mt ngh lut trc ht nhm phn bit vi cc ngh khc
trong x hi. Nh vy, ni ti ngh lut l ni ti cng vic chuyn mn ca nhng
ngi hot ng lin quan n php lut, nh ngh thm phn, cng t, cng an, cng
chng Tuy nhin, ngh lut s c nhng khc bit vi nhng ngh lin quan n php
lut ni trn khng ch chc nng, theo s phn cng ca x hi, m cn ch n c th
hin qua cc phng thc hnh ngh mt cch t do. Lut s khng phi l mt cng
chc, khng phi l mt chc v c c hoc bt, m l mt danh xng c t ra theo s
pht trin ca lch s v c php l ha. Ngh lut s bao hm ngha ch nhng ngi
hi iu kin theo quy nh ca php lut mi c php hnh ngh lut s. iu ny cng
phn bit mt s trng hp c coi l ngi bo cha hoc l ngi i din theo y quyn
nh quy nh trong php lut t tng (nh bo cha vin nhn dn, ngi thn thch
ca b can, b co) nhng khng phi l ngi hot ng trong ngh lut s nhm gip
cho qu trnh hnh ngh c hp php. 2.2- Ngh lut s mang tnh cht dch v v c
nhn th lao ca khch hng Tnh cht dch v ca ngh lut s khng phi c tha
nhn rng ri. Nhiu ngi quan nim khng nn cp n tnh cht dch v nh mt
trong nhng c im ca ngh lut s bi s cao qu ca ngh nghip ny. Hn na,
hiu dch v nh l i trao, mua bn th hng ha l kin thc - k nng php lut s
h thp vai tr ca lut s trong vic thc y s pht trin dn ch trong hot ng
t php v x hi ni chung. Tnh cht dch v ca ngh lut s l mt loi dch v c
bit, khc vi quan nim v dch v thng thng. Theo iu 5.5 Lut Thng mi,
dch v thng mi c hiu gm nhng dch v gn vi vic mua bn hng ha. Trong
Hip nh thng mi Vit- M, li xut hin khi nim thng mi dch v, c nh ngha
l vic cung cp mt dch v (a) t lnh th ca mt bn vo lnh th bn kia; (b)
ti lnh th ca mt bn cho ngi s dng dch v ca bn kia v (c) bi mt nh
cung cp dch v ca mt bn, thng qua s hin din ca cc th nhn
ca mt bn ti lnh th ca bn kia. Trong B lut dn s Vit Nam, hp ng
dch v c hiu l s tha thun gia cc bn, theo bn lm dch v thc hin mt cng
vic cho bn thu dch v, cn bn thu dch v phi tr tin cng cho bn lm dch
v. i tng ca hp ng dch v phi l cng vic c th thc hin c, khng b php
lut cm, khng tri o c x hi. Theo iu 527 B lut dn s, bn thu dch v phi
tr tin cng theo tha thun, khi cng vic hon thnh; nu khng tha thun v
mc tin cng, th mc tin cng l mc trung bnh i vi cng vic cng loi ti
thi im v a im hon thnh cng vic. Nhn ra th gii, mt trong nhng kt qu
quan trng ca vng m phn Uruguay l ln u tin trong lch s, thng mi dch
v v s hu tr tu c a vo h thng thng mi th gii, c iu chnh bi Hip nh
chung v thng mi dch v (GATS) trong khun kh ca T chc thng mi th gii
WTO. Theo GAST, khi nim dch v php l theo ngha rng bao gm dch v t vn
php lut (Advisory Services), dch v i din (Representation Services)
v tt c cc hot ng lin quan n t php nh xt x, cng t, bo cha cng Tuy
nhin, hu ht cc nc trn th gii, cc hot ng lin quan n t php c coi l
dch v do cc c quan Chnh ph thc hin trong phm vi chc nng, nhim v ca
mnh, nn cc hot ng ny khng thuc phm vi iu chnh ca GATS. Trong Bng
phn loi cc lnh vc dch v ca WTO, dch v php l l mt phn ngnh dch v ngh
nghip (Professional Services) thuc lnh vc dch v kinh doanh
(Bussiness Services). Theo Danh mc phn loi tm thi cc lnh vc dch v
(PCPC) ca Lin Hp quc km theo m s cho tng lnh vc v phn ngnh dch v c
th th dch v php l c m s 861 v c phn chia thnh nhiu tiu phn ngnh nh:
(a) dch v t vn v i din lin quan n php lut hnh s (PCPC 86111); (b)
dch v t vn v i din trong t tng t php lin quan n cc lnh vc khc ca
php lut (PCPC 86119); (c) dch v t vn v i din trong cc th tc hnh
chnh, trng ti (PCPC 86120) (d) dch v lp v xc nhn cc giy t php l
(PCPC 86130) v (e) cc dch v php l khc (PCPC 8619) Vit Nam tham gia
k Hip nh khung ASEAN v dch v (AFAS) vo ngy 15-12-1995 ti Bng cc
(Thi Lan), trong m rng mc t do ha thng mi dch v cc v chiu rng ln
chiu su ra ngoi khun kh nhng cam kt ca GATS. Ti vng m phn u tin v
hp tc dch v vo thng 1-1996, Vit Nam a ra cam kt v dch v t vn php
lut v cc cam kt ny v c bn da vo cc quy nh ca php lut hin hnh trong
lnh vc ny9. Tuy nhin, khi coi ngh lut s mang tnh cht dch v, c ngha
l ni n kha cnh dch v php l hiu theo ngha trn. V l dch v nn Php lnh
lut s quy nh khch hng phi tr th lao khi s dng dch v php l ca Vn
phng lut s, Cng ty lut hp danh, ng thi quy nh r cn c v phng php tnh
th lao. 2.3- Ngh lut s gn lin vi s phn con ngi: C th ni, ngh lut s,
cng nh cc ngh lut khc, t bao i nay c coi l mt ngh nghip gn b vi s
phn ca con ngi. ng ch L Dun tng cn dn cn b ngnh KS,TA,CA: L tng ca
chng ta l chng p bc, bc lt, mt lng mt d v nhn dn m phc v. Phi thu
sut l tng , kin quyt khng dung th nhng iu oan c v khng lm iu oan
cho bt c mt ai. Mt ngi b ti oan, chng nhng ngi y au kh, m gia nh
con ci h cng au kh hn. Lm iu oan cho mt ngi no th chng ta khng cn l
sng na, bi v chng ta l nhng ngi cng sn. Cn b cc ngnh CA,TA,KS phi
thy ht trch nhim cao c v nng n ca mnh (pht biu ti Hi ngh ton ngnh
Kim st thng 3-1967). Phn nhiu cc kin u quan nim lut s c nhim v bo v
cc quyn v li ch hp php cho b can, b co ng thi vi nhim v bo v php ch
XHCN, tn trng s tht v php lut. Hai nhim v trn khng mu thun vi nhau,
tri li gn b hu c v mt thit vi nhau. Tuy nhin, c tc gi li quan nim s
mng cao c v thing ling ca lut s l bnh vc v bo v k yu. K yu y c hiu
l ngi dn trong quan h vi c quan cng quyn, ngi km hiu bit hn v ngho
hn trong quan h vi ngi hiu bit hn v giu hnK yu, lm tng sc mnh ca
mnh th c mt cch tt l s dng lut s10. Quan nim nh trn khng phi l mt
quan nim ng c v phng din lch s v bn cht ngh nghip lut s. Khng th
quan nim quyn li ngi dn nh l k yu ch v h km
hiu bit hoc ngho hn ngi khc. Phi nhn nhn rng, dn ch v nhn o l bn
cht ca ch XHCN. Nh nc ta coi trng quyn ca con ngi. Nhng quyn ny c
Hin php quy nh (iu 70): Cng dn c quyn c php lut bo h v tnh mng, ti
sn, danh d v nhn phm. Quyn ny c nu thnh nguyn tc c bn trong B lut
TTHS v c xp ln hng u. S gn b ca ngh nghip lut s vi s phn ca con
ngi, bt lun trong trng hp no, cng c coi l s kt ni t nhin, mang tnh
bn cht. i tng ca ngh nghip lut s, v th khng n thun mang tnh dch v v
ch ngh n vic kim li t dch v , m trc ht chnh l nhm p ng nhu cu chnh
ng ca ngi dn cn c s tr gip v mt php l. 2.4- Ngh lut s hot ng da trn
php lut v quy ch trch nhim ngh nghip Cng nh bt c hot ng ngh nghip
no khc, nn tng hot ng ca ngh lut s phi da trn php lut v cc quy ch
trch nhim ngh nghip. Php lut v lut s c coi l h thng cc quy phm php
lut xc nh v tr, vai tr ca lut s trong x hi, quy nh cc quyn v ngha v
ca lut s trong hnh ngh, phm vi qun l Nh nc i vi hot ng lut s v tnh
t qun trong t chc ngh nghip lut s; x l vi phm trong hot ng ngh
nghip Tuy nhin, khi ni ti quy ch trch nhim ngh nghip nh chun mc nn
tng o c v k lut ca hot ng lut s th cng khng c ngha l quy ch ny chi
phi lut s c trong cng vic v i sng ring ca h nh c tc gi cp. y, chng
ta ch c th ni n s chi phi trong hot ng ngh nghip v nhng tc ng ca
hnh vi ng x ca lut s trong cuc sng ring c th lm nh hng n uy tn,
danh d ca lut s. Tuy i tng v phm vi iu chnh ca php lut v quy ch
trch nhim ngh nghip lut s c khc nhau, nhng gia chng c mi lin h mt
thit v chi phi ln nhau. Php lut v lut s c tc dng nh hnh lang, khun
mu chung cho lut s hot ng vi cc quyn v ngha v c th trc php lut, cn
quy ch trch nhim ngh nghip lut s li ch yu iu chnh hnh vi ng x ca
lut s trong hot ng ngh nghip v trong x hi, tuy khng hon ton mang
tnh bt buc nhng cng i hi phi c s tn trng t pha cc lut s. Trong nhiu
trng hp, i vi ngh nghip lut s, cc quy tc ng x thuc v phm tr o c li
chi phi v c tc ng ln lao n uy tn, danh d ca lut s v nh hng chi phi
rt nhiu n cht lng dch v cung cp cho khch hng. S cng hng qua li gia
php lut v quy tc trch nhim ngh nghip trong hot ng ca lut s l mt
trong nhng minh chng cho mi quan h gia php lut v o c ni chung.Tuy
nhin, iu chng ti mun bn thm chnh l ch, khi xem xt mi quan h gia php
lut v o c ni chung, ngi ta khng th khng cp n mt vn l lun rt quan
trng l vi s trng khp v ni hm ca hai khi nim ny trong mc ch iu chnh
hnh vi ca x hi, cn phi nhn thy tnh php l ca cc quy phm o c v tnh o
c ca cc quy phm php lut. Nhn li lch s hnh thnh v pht trin ca php
lut Vit Nam ni chung v php lut v bo m quyn bo cha ca cng dn, v lut
s ni ring, c mt giai on kh di trong lch s, nhiu quan h x hi c iu
chnh ch yu bng cc hng c, lut tc v trong nhiu trng hp, tnh vt tri ca
th l lng ny cao hn php nc. Cc quy phm x hi nh hng c, lut tc khng ch
tn ti di dng truyn khu, bt thnh vn, m c nng ln mt bc vi vic c in n
di nhiu hnh thc khc nhau. Ni cch khc, cc quy phm x hi ny c lut ha
thng qua vic th hin bng cc vn bn mang tnh ch c, c tc dng cng ch nht
nh, th cng ch khng xut pht t quyn lc Nh nc. chiu ngc li, nhiu quy
phm php lut li mang tnh nh hng, gio dc hn l rn e, trng pht. Vn ny c
ngha l lun to ln ch, khng ch i khi cc gi tr o c c ngha rng buc trch
nhim cng dn ln hn php lut, m tht s nn tng pht trin ca php lut trong
i sng s c mt dung mi tt hn nu tnh t gic v thc php lut c hnh thnh t
o l, t b dy lch s truyn thng vn ha ca dn tc. Bt lun trong trng hp
no, vn ct li l lm sao cho ngi dn nhn ra c nhu cu v dch v php l mt
cch trung thc v la chn c hnh thc dch v thch hp nhm bo v quyn v li
ch hp php ca mnh.
2.5- Ngh lut s l bt kh kim nhim: Thng l hnh ngh lut s trn th gii
l bt kh kim nhim. Tuy nhin, do c im lch s ca t nc v qu trnh hnh
thnh ngh lut s Vit Nam, nn trong mt thi gian kh di sau gii phng,
php lut v lut s vn cho php duy tr ch lut s kim chc. Nhng lut s kim
chc ny thc cht vn bo m cc tiu chun hnh ngh lut s, nhng h ang l cng
chc hoc nhng ngi lm vic lin quan n php lut khc, chim t l gn 40% s
lng lut s trong c nc. Khim khuyt ca tnh trng kim nhim ny trong thi
gian qua l lut s kim chc khng tht s sng vi ngh v bng ngh, thi gian
dnh cho hot ng lut s b chi phi bi thi gian lm vic mang tnh bt buc
ca cng chc, thm ch gy phin h cho cc c quan tin hnh t tng khi vng mt
ti phin ta xt x b co m mnh nhn trch nhim bo cha. Tnh khng chuyn
nghip trong hot ng lut s v phng din ny cn lm cho ngi cn h tr v php
l, b can, b co cm thy khng tin tng vo s tn tm ca lut s, cc c quan
tin hnh t tng v th m c nh gi khng tt v hot ng ngh nghip lut s, gim
thiu vai tr lut s trong i sng x hi. Bt kh kim nhim nh mt c im trong
hot ng ca ngh lut s khng ch bo m hot ng ny mang tnh chuyn nghip, m
cn gp phn nng cao v tr, vai tr ca lut s trong x hi. Mt khc, v phng
din php l, Php lnh cng chc quy nh cn b, cng chc khng c thnh lp v
tham gia thnh lp, qun l iu hnh cc loi hnh doanh nghip, hp tc x,
trng hc, t chc nghin cu khoa hc t; khng c t vn v cc cng vic c lin
quan n b mt Nh nc, b mt cng tc, cc cng vic thuc thm quyn gii quyt
ca mnh Quan im ca nhng nh lm lut cho rng, tin ti chuyn nghip nghip
ha i ng lut s, cn thc hin nguyn tc bt kh kim nhim lut s c th chuyn
tm vi ngh nghip, p ng nhu cu gip php l ngy cng phong ph v phc tp ca
nhn dn. 2.6- Ngh lut s l hot ng mang tnh quc t Tnh cht quc t ca hot
ng ngh nghip lut s hnh thnh cng vi s pht trin ca ngh lut s trong
lch s. Cng vi s pht trin ca cc hnh thi kinh t- x hi ca loi ngi, cc
cuc chin tranh lin min ko theo s x dch ca cc nn vn ha v php l. Ngy
nay, cng vi s pht trin kinh t v ch ng hi nhp i sng quc t, lut s cc
nc trn th gii m rng phm vi v lnh vc hot ng ra khi bin gii quc gia,
ng mt vai tr ngy cng quan trng trong vic thc y cc quan h kinh t,
chnh tr, x hi gia cc nc. Ngi ta quen vi hnh nh bn cnh cc doanh
nghip quc t n lm n ti Vit Nam c mt i ng lut s gip t vn v son tho hp
ng, tham gia gii quyt tranh chp. Cc hip c song phng v a phng k kt
gia cc nc c s tham gia son tho ca cc lut s giu kinh nghim. Trong iu
kin t nc ch ng tham gia tin trnh hi nhp quc t, Vit Nam ban hnh nhiu
vn bn php quy iu chnh hot ng hnh ngh t vn php lut ca t chc lut s nc
ngoi ti Vit Nam, theo cc lut s nc ngoi ch c t vn v php lut nc ngoi,
php lut quc t trong lnh vc u t, kinh doanh, thng mi, khng c t vn
php lut Vit Nam, khng tham gia t tng trc Ta n Vit Nam. Nhiu lut s
Vit Nam tham gia gii quyt cc v kin tranh chp c yu t nc ngoi ti cc
Ta n, trng ti quc t Php lnh lut s nm 2001 cho php cc Vn phng lut s,
Cng ty lut hp danh c thu lut s nc ngoi, hp tc vi t chc lut s nc
ngoi theo quy nh ca php lut v hnh ngh ca lut s nc ngoi ti Vit Nam;
t c s hnh ngh nc ngoi theo quy nh ca Chnh ph. Ngh nh s 94/2001/N-CP
ngy 12-12-2001 ca Chnh ph quy nh chi tit cc iu kin m t chc hnh ngh
lut s c t c s hnh ngh nc ngoi, cng nh c lut s thc hin dch v php l
nc ngoi. Cc quy nh php l nu trn m ra kh nng to ln cho vic nng cao
sc cnh tranh ca i ng lut s Vit Nam trn trng quc t.
1 TS. Phan Hu Th, Ngh v ngh lut, c san Ngh lut, Trng o to cc chc
danh t php, S 1/2001, tr. 4. 2 TS. H Hng Cng, Php lnh v hnh ngh lut
s Vit Nam, Bi ging vo ngy 26-62002 ti Kha I Lp o to ngun lut s cc
tnh pha Nam t chc ti TPHCM. 3 Trng o to cc chc danh t php, K nng
hnh ngh lut s, tp I, Nh xut bn Cng an nhn dn, H Ni, 2001, tr.
11-12. 4 TS. Nguyn nh Lc, V Php lnh Lut s nm 2001, S chuyn v Php
lnh Lut s nm 2001, B T php v Tp ch Dn ch v Php lut, tr. 6. 5 TS. H
Hng Cng, Php lnh lut s nm 2001 vi vic p ng yu cu hi nhp khu vc v th
gii, S chuyn v Php lnh Lut s nm 2001, Sd, tr. 23. 6 TS. Phm Hng Hi,
V chc nng bo cha trong t tng hnh s, Tp ch Nh nc v Php lut, Vin Nh
nc v Php lut, S 2 (85), 1994, tr.27. 7 Nguyn Nh (ch bin), i t in
ting Vit, Nh xut bn Vn ha thng tin, H Ni, 1999, tr. 1192. 8 TS. H
Hng Cng, Php lnh lut s nm 2001 vi vic p ng yu cu hi nhp khu vc v th
gii, Sd, tr. 19. 9 L Hng Sn- Dng Thu Phng, Hnh ngh t vn php lut ca
lut s nc ngoi ti Vit Nam, S chuyn v Php lnh lut s nm 2001, Sd, tr.
107-111. 10 Nguyn Tin Lp, Tham lun ti Hi tho o c ngh nghip lut s, B
T php, TPHCM 3/2001.
Ngh lut v ngh lut sXin gii thiu mt bi vit kh hay v ngh lut v ngh
lut s. Xin lu , bi vit ny da trn cc vn bn lut c v ngh lut s, bn c
th cp nht thng qua cc vn bn thay th. Tuy nhin, v ni dung c bn l
khng thay i. Rt nhiu ngi t ho gii thiu mnh lm ngh lut. Khi ngh suy
v ngh lut trong qu kh, hin ti v tng lai, chng ta cn xc nh r ngh lut
l g?
1. Ngh lut
ngha rng nht, ni n nhng ngi lm ngh lut l chng ta ni n thm phn,
lut s, kim st vin, cng chng vin Thm phn c hiu l nhng ngi lm vic ti
To n, c quyn nhn danh Nh nc xt x cc v n. Thm phn ngha l tng c hiu l
ngi c quyn ra quyt nh cui cng mang li s cng bng cho mi ngi, cu ngi
v ti v trng pht k c. Kim st vin l ngi buc ti ti phin to ( nc ngoi
thng c gi l cng t vin). H c quyn a mt v phm php ra xem xt x l, ra
lnh bt gi, tham gia iu tra v n, truy t ngi phm ti. Lut s l ngi c
tiu chun, iu kin hnh ngh theo quy nh ca php lut ca mi quc gia, thc
hin dch v php l theo yu cu ca c nhn, c quan, t chc. Lut s l nhng
ngi hnh ngh trong Vn phng hoc Cng ty lut. Thu nhp ca lut s l t cc
khon th lao do khch hng tr. Cng chng vin l ngi lm vic ti cc Phng
cng chng, c quyn xc nhn tnh hp php ca cc giao dch, hp ng Nu hiu ngh
lut nh l ngh kim sng c lin quan n lut, c th k ra nhiu cng vic khc
cng c gi l ngh lut nh: chp hnh vin, iu tra vin, gim nh vin, chuyn
vin php l, c vn php l, gio vin dy lut, cn b nghin cu php lut trong
cc c quan thi hnh n dn s, c quan cng an, c quan hnh chnh Nh nc,
cc
t chc on th, doanh nghip, trng hc, vin nghin cu . ngha rng, chng
ta thy ngh lut tht phong ph v a dng v trong x hi php quyn, tt c cc
ngh lut u cn c tn vinh mt cch xng ng.
2. Ngh lut s
ngha hp hn, ni n ngh lut l chng ta ni n ngh lut s. Ngh lut s l
ngh lut tiu biu nht, ngh lut s th hin y nht nhng c trng ca ngh lut.
Ngh lut s khng ging nh nhng ngh bnh thng khc v ngoi nhng yu cu v
kin thc v trnh chuyn mn th yu cu v vic hnh ngh lut s cn phi tun th
theo quy ch o c ngh nghip. y l mt nt c th ring ca ngh lut s v nt c
th ny tc ng su sc n k nng hnh ngh, c bit l k nng tranh tng ca lut
s. Trong suy ngh ca chng ta, hot ng ngh nghip ca lut s bao gm ba
tnh cht: tr gip, hng dn v phn bin.
(i) Tnh cht tr gip: Do s pht trin khng ng u c v i sng vt cht ln
tinh thn, bt k x hi no trong cng ng dn c cng tn ti nhng ngi ri vo v
th thp km so vi mt bng x hi nh ngi ngho, ngi gi n ci, ngi cha thnh
nin m khng c s m bc ca gia nh. Nhng ngi vo v th thp km ny thng b c
hip, b i x bt cng tri php lut v rt cn s gip , bnh vc ca nhng ngi
khc v c bit cn s tr gip hon ton v t, khng v li ca lut s.
thi k c i, nhng ngi dm ng ra bnh vc, tr gip cc i tng b c hip c x
hi tn vinh nh l cc hip s. Ngy nay, x hi loi ngi pht trin nhng nhiu
nc, nhiu a phng vn tn ti nhng ngi vo v th thp km, vn tn ti s c hip,
s i x bt cng. Hot ng tr gip ca lut s i vi nhng i tng ny khng ch l
bn phn m cn l thc o lng nhn i v o c ca lut s.
(ii) Tnh cht hng dn: Tnh cht ngh nghip i hi lut s khng ch thng
hiu php lut hin hnh m cn hiu bit c tinh thn, ni dung nhng quy nh ca
php lut tng thi im ca thi gian qua. Lut s cn phi hiu su rng c tc l
v bn sc vn ho ca dn tc. Mi ngi hiu v ngh v lut s nh vy, cho nn mi
khi bn thn hoc gia nh c iu g vng mc u tm n lut s, nh lut s t vn. V
vy, hot ng ca lut s lun lun c tnh cht hng dn. Yu cu ca hot ng ny l
hng dn cho ng s hiu ng tinh thn v ni dung ca php lut bit cch x s
tho g vng mc ca h ph hp vi php l v o l.
(iii) Tnh cht phn bin: Tnh cht phn bin trong hot ng ca lut s l
nhng bin lun nhm phn bc li l l, kin quan im ca ngi khc m mnh cho l
khng ph hp vi php l v o l.
Tnh cht phn bin trong hot ng ca lut s, thng thng th hin lnh vc t
tng, c bit l trong t tng hnh s. iu 36, khon 3 B Lut t tng hnh s hin
hnh quy
nh: Ngi bo cha c ngha v s dng mi bin php do php lut quy nh lm
sng t nhng tnh tit xc nh b can, b co v ti, nhng tnh tit gim nh trch
nhim hnh s ca b can, b co; gip b can, b co v mt php l nhm bo v quyn
v li ch hp php ca h.
Phn bin l phi da trn s thng hiu tng tn v php l v o l. Hot ng phn
bin ca lut s l ly php lut v o c x hi lm chun mc xem xt mi kha cnh
ca s vic nhm xc nh r phi tri, ng sait xut nhng bin php ph hp bo v l
phi, loi b ci sai, bo v cng l.
y c th c cu hi t ra l trong trng hp khng pht bin ra iu g sai,
khng c c s phn bin th lut s s lm g?. Xin nu mt cu ngn ng phng Ty:
Lut s ch gii khi gp Cng t vin ti. Cu ngn ng ny c ngha l khi ngi tin
hnh t tng hot ng hon ton ng php lut vi nhng nhn nh v kt lun chun xc
th khng cn ch cho lut s phn bin. Lut s khng cn ch phn bin, cng ging
nh thy thuc khng c bnh nhn cha th tht l hnh phc.
Hot ng ca lut s trong trng hp ny ch cn ngha l ngi chng kin. Vic
chng kin ca lut s khng phi l khng quan trng. Trong nhiu trng hp, s
hin din ca lut s l ch da tin cy ca b can, b co. S chng kin ca lut s
trong khi hi cung, khi i cht, khi xt x m bo chc chn rng quyn v li
ch hp php m php lut dnh cho b can, b co s c bo m.
Ngi phm ti phi chu s trng pht ca php lut, nhng khng th b tra tn,
nh p, hnh h v th xc cng nh xc phm nhn phm. S c mt ca lut s l cn
thit bi nhng ngi lm vo vng lao l, phi i mt vi uy lc ca c quan cng
quyn, khng phi ai cng c can m t bo v quyn hp php ca mnh. Ngi xa c
cu: Khn ngoan n ca quan mi bt.
Do vai tr v tc dng ca hot ng lut s, nn Khon 2 iu 1 Php lnh Lut s
nm 2001 nu r: Bng hot ng ca mnh lut s gp phn bo v cng l, cng bng x
hi v php ch x hi ch ngha. Ngh quyt 08 ca B Chnh tr vit: Cc c quan T
php c trch nhim to iu kin lut s tham gia vo qu trnh t tng: tham gia
hi cung b can, b co, nghin cu h s v n tranh lun dn ch ti phin
to
Xut pht t tnh cht, c th ca ngh lut s, n i hi lut s ngoi cc phm
cht chung l Chn, Thin, M, lut s cn phi l ngi c khi c thng minh, tm
lng trong sng, dng cm, bit ly php lut v o c x hi lm c s hot ng mi
xng ng vi s tin cy v tn vinh ca x hi .
II.Ngh lut s trong qu kh
Ngh lut s lun gn vi s hnh thnh v pht trin ca h thng php lut. C
th ni lut gia u tin xut hin trong x hi chnh l nh lp php, ngi nh ra
cc quy phm
php lut. Sau l s xut hin ca cc thm phn, ngi c nhim v bo m cho cc
quy phm php lut c tn trng v cng l ngi quyt dnh hnh pht i vi ngi vi
phm cc quy phm php lut.
Lc u, chng c ca hnh vi vi phm php lut ch da vo s suy on hay nhng
li th tht, th nhn ca cc bn c lin quan. Vic bo cha, bin h cho cc bn
cha c bo m. Ngh lut s xut hin, lut s tham gia vo qu trnh xt x, m bo
cng vic bo cha trong cc phin to.
Ngh lut s xut hin chu u t thi Hy Lp v La M c i. Vo th k V trc
Cng nguyn, trong nh nc Hy Lp c, t chc to n hnh thnh v vic xt x c s
tham gia ca mi ngi dn. Nguyn co hoc b co c th t trnh by kin, l l ca
mnh trc To hoc nh ngi khc c ti hng bin trnh by h kin, l l trc To.
Vic bo cha xut pht t nhin nhm minh oan cho bn b hoc ngi thn b nh cm
quyn bt giam v c v trng pht mt cch c on dn pht trin.
La M c i, cng vi s xut hin ca php lut xut hin nhng mm mng ca ngh
lut s. Php lut La m c i mang tnh huyn b, thn thnh v vic p dng php
lut gn lin vi l nghi tn gio. Trong phin to, c s tham gia ca cc nh
chuyn mn, ngi am hiu php lut nhc li nhng quy tc, quy nh tn gio trnh
vic vin dn sai hoc vi phm th tc t tng.
Trong x hi dn dn hnh thnh mt nhm ngi chuyn su, am hiu v php lut
v vic din gii php lut ca h c xem xt nh hot ng ngh nghip. Hot ng ca
cc lut s c chp nhn v uy tn ca h trong x hi ngy cng c nng cao. Ngh
lut s c xem nh mt ngh vinh quang trong x hi.
Sau khi quc La M tan r, chu u chuyn sang thi k Trung c vi cc
triu i phong kin phn quyn ct c. T chc To n v ch lut s cc nc c xy
dng di nhiu hnh thc khc nhau nhm mc ch phc v tn gio v ch phong
kin.
Di ch t bn, ngh lut s c t chc cht ch vi nhng iu kin kht khe nhm
bo v quyn li ring cho mt s t ngi xut thn t giai cp bc lt. T xut pht
im ca nhng ngi t nguyn thc hin vic bo cha v s tht v cng l, ngh lut
s di ch t bn dn dn tr thnh ngh t do, ngh lm v tin.
Vit Nam, t nm 1930 tr v trc, ngi Php chin c quyn trong hnh ngh
lut s. Vi Sc lnh ngy 25/5/1930 ca Ton quyn ng Dng, thc dn Php t chc
Hi ng lut s H Ni v Si Gn cho nhng ngi tt nghip lut khoa v tp s 5 nm
trong mt Vn phng bin h ca lut s thc th.
Sau Cch mng Thng Tm nm 1945, Ch tch H Ch Minh k Sc lnh s 46/SL
ngy 10/10/1945 t chc on th lut s. Quyn bo cha ca b can, b co c
ghi
nhn ngay trong Sc lnh v To n ngy 13/9/1945 ca Ch tch Chnh ph lm
thi Vit Nam dn ch cng ho. Do hon cnh khng chin, mt s lut s tham gia
cch mng, mt s lut s chuyn sang hot ng lnh vc khc, ngh lut s thi k
ny hu nh khng c ch trng.
Sau ho bnh lp li, m bo quyn bo cha ca b co c Hin php 1959 quy
nh, nm 1963, Vn phng lut s th im c thnh lp ly tn l Vn phng lut s H
Ni.
III.Ngh lut s hin ti: Vn xy dng mt i ng lut s o c v ti nng.
Lut s nc ta hin nay cn ang thiu v mi ch p ng mt phn nh nhu cu ca
x hi. Thng k cho thy ch khong di 10% v n c lut s. S lut s li ch yu
tp trung ti cc th ln (ring H Ni v thnh ph H Ch Minh chim hn 50 %
tng s lut s ton quc). Lut s cn rt thiu vng su, vng xa.
Vit Nam ang trong tin trnh hi nhp kinh t quc t v ho mnh vo dng
chy ton cu ho, php lut Vit Nam ni chung v php lut v lut s ni ring
khng ngng hon thin, sa i b sung to c s php l cho vic pht trin i ng
lut s v nng cao hiu qu hot ng ca i ng lut s. Chin lc ci cch t php n
nm 2020 t ra yu cu cp bch l t nc cn c mt i ng lut s o c v ti nng.
Ngh v ngh lut s hm nay, chng ta thy ni ln hai vn chnh l vn o
c ngh nghip v vn nng cao k nng ngh nghip ca lut s.
(i) o c ngh nghip ca lut s: Khi bn v o c ngh nghip lut s, c nhiu
kin v quan nim khc nhau. C kin cho rng, trong x hi ngh no cng i hi
ngi lm ngh phi c lng tm, trch nhim i vi ngh ca mnh trc x hi. Bi vy
khng cn phi t o c ngh nghip lut s thnh vn ring. kin khc li cho rng,
trong thi bui kinh t th trng, mi ngh trong x hi u mang tnh cnh
tranh v nhm thu li nhun cao nht. Ngh lut s l mt ngh ging nh cc ngh
khc, cng phi chu s chi phi ca quy lut th trng do t o c ngh nghip
lut s thnh mt vn ring bit l hon ton v l.
(ii) Ngi ta bt c lm ngh g cng u phi c lng tm, trch nhim i vi cng
vic ca mnh. Nhng mi ngnh ngh khc nhau u c tnh cht khc nhau, i hi
lng tm, trch nhim, o c ca ngi lm ngh c s khc nhau. Nhng ngh lut s
li c c th ring, l phi gn lin vi cc lnh vc php lut ca Nh nc trong
khi cc ngnh ngh khc ch quan h n mt vi lnh vc php lut c lin quan m
thi.
Lut s l ngh nghip c th, i hi s trong sng v o c. Ngi lm cng vic
ny phi tun theo nhng quy tc o c hnh ngh bt buc, c nh vy mi nng cao
c uy tn v v th trong x hi. Tuy nhin, gii lut s Vit Nam li cha c
nhng quy nh chung ny. Hin ch tn ti quy tc ring l do mi on lut s t
ban hnh, p dng vi cc thnh vin ca mnh. R rng l cn phi c b quy tc hnh
ngh lut s
a ra chun mc iu chnh hot ng ca lut s.
(iii) Theo chng ti ngh, c th a ra nhng nguyn tc chung sau: Trong
o c hnh ngh, lut s phi trung thnh vi khch hng, khng tit l thng tin
khch hng cho bt c ai, bt c c quan no; khng ng la v gip khch hng lm
nhng vic sai tri. Lin quan n vic tip nhn v vic t khch hng, lut s
phi tun theo cc quy tc: Khng mu thun quyn li (khng i din cho hai
khch hng trong cng mt v vic c quyn li i lp). Lut s phi t chi cc v
vic khng thuc lnh vc ca mnh v gip khch hng tm cc lut s c lnh vc
chuyn mn ph hp. Lut s cng khng c bun bn c phiu, khng lm n chung vi
khch hng
(iv) Nng cao v i mi k nng hnh ngh lut s: Vic hnh ngh ca lut s hm
nay i hi phi c s nng cao v i mi v k nng hnh ngh bt kp nhng yu cu ca
tin trnh i mi v hi nhp.
Trong tng s gn 4.000 lut s Vit Nam hin nay, k c lut s tp s, ch c
khong 50 ngi hiu bit v lut php quc t, c th h tr doanh nghip trong
nhng giao dch thng mi quc t. Song thc s ch chng 10-15 lut s l p ng
c cc tiu chun php lut th gii (Nhng tiu chun php lut th gii c hiu l
cc kin thc php lut chung, uy tn, kh nng tranh tng ta nc ngoi, c
khch hng nc ngoi tin tng, kh nng ngoi ng)
T lu nhiu chuyn gia cnh bo rng Vit Nam cn phi c mt i ng lut s
chuyn v hi nhp kinh t th gii, nu khng doanh nghip trong nc d lm vo
tnh trng kim ci 3 nm t 1 gi. Vn y l hi nhp ton cu, nu doanh nghip
khng c trang b tt nhng kin thc v lut l chung ca th gii, nhng ro cn,
sn chi ring ca tng quc gia th s d vp nhng v tranh tng dn n thua
kin, ph sn, mt th trng nhanh chng.
Nhiu v vic tranh chp xy ra nh v B bt gi Ph gim c Cng ty Afiex Bu
Huy theo yu cu ca M, s c tu Cn Gi b Tanzania bt gi, Hng khng VN
thua kin ti Italy, chnh l hu qu ca tnh trng ngi trang b kin thc php
lut quc t thng qua lut s trong gii doanh nghip, cng nh th hin s yu
v thiu ca i ng lut s trong nc.
Kt qu kho st cng cho thy cht lng i ng lut s hin nay cha p ng c
yu cu v ci cch t php v hi nhp kinh t quc t. H thng php lut khng r
rng, ng b, thiu; c ch tranh tng ti ta kh mi m so vi lut s Vit Nam;
thiu lut s chuyn su v cc lnh vc u t, kinh doanh, thng mi nh s hu tr
tu, ti chnh ngn hng, bo him, hng hi, thng mi quc t, gii quyt tranh
chp thng mi quc t
Trn thc t, cc lut s Vit Nam tham gia rt hn ch trong gii quyt cc
v kin c lin quan n yu t nc ngoi. a phn lut s ca chng ta ch tham gia
bo cha ti cc phin to x cc v n dn s, hnh s, lao ng, kinh t v cc quan
h khc trong
nc. Vic tham gia gii quyt nhng tranh chp c yu t nc ngoi i vi lut
s Vit Nam hin ang cn nhng kh khn.
Nguyn nhn ca tnh trng ny l do vic nh hng o to i ng lut s v kinh
t, thng mi, vn ti, dch v quc t c th ni l yu v rt hn ch. Bn cnh , i
vi cc lut s Vit Nam c mt ci ro cn rt ln l ngoi ng. Hin nhng lut s
thng tho ngoi ng c th tham gia cc v kin quc t mi ch m c trn u ngn
tay.
B T php v cc c quan c thm quyn Vit Nam ang c k hoch o to, chun b
cho i ng lut s Vit Nam c th tham gia vo c cc v kin, cc v tranh chp
quc t gia cc doanh nghip, c quan, t chc Vit Nam vi cc doanh nghip,
c quan, t chc nc ngoi. Vn t ra l phi lm g ti y, chng ta c th ch ng
v khng nh c vai tr ca mnh trong tin trnh hi nhp kinh t quc t.
Theo chng ti cn phi lm rt nhiu vic, cn phi c nhng bin php tng th
nhng trc mt c th thc hin ngay hai vic sau: Th nht, trong cc lp o to
cp chng ch hnh ngh lut s, ngoi ni dung c tnh cht k nng ngh nghip th
phi cung cp thm nhng kin thc nh: thng mi, t php quc t, kinh nghim
gii quyt cc v tranh chp v nhng vn lin quan n yu t nc ngoi. Th hai,
hin nay chng ta c nhiu vn phng lut s, cng ty lut s nc ngoi ng k hot
ng ti Vit Nam. Thng qua hp tc v thc tp ti cc vn phng ny, cc lut s
Vit Nam s c iu kin hc hi, trao i v tham gia vo cc v vic gii quyt
tranh chp thng mi c
yu t nc ngoi. Ngoi ra, nh chng ta bit, B T php ang xy dng n trnh
vi Chnh ph chn la mt s lut s gii, c kh nng ngn ng gi i o to ngn hn
v phc v cho t nc.
IV.Trong tng lai: Lut s cn phi lm g?
Theo nh gi s b, Vit Nam phi c c t 18.000 ti 20.000 lut s hnh
ngh, tc l gp 5 ln s lut s hin nay. Khng th c php mu no thc hin c iu
ny mt cch nhanh chng, theo suy ngh ca chng ti, l trnh o to c c mt i
ng lut s o c v ti nng phi qua hng chc nm. Trc mt, theo chng ti
trong thi gian sp ti, mi lut s cn phi c nhng nh hng c th cho mnh p
ng nhng yu cu ca cng cuc hi nhp v p ng nhng i hi ca cuc sng.
(i) Lut s cn chuyn mn ho lnh vc hot ng ca mnh: Ln sng thng mi v
u t mi vo Vit Nam trong thi gian hu WTO s gia tng mnh m. Cc tranh
chp lin quan n thng mi v u t chc chn ngy cng nhiu v phc tp. Do hn
ch ri ro, doanh nghip, c bit l doanh nghip va v nh phi c thc phng
bnh thng qua cc lut s. iu ny bt buc cc lut s phi chuyn mn ho hot ng
ca mnh.
Vn bit rng ngi hnh ngh lut s cn am hiu v mi lnh vc php lut, nhng
trong xu hng hi nhp hin nay cc v n hnh s v phi hnh s rt a dng, xut
hin
trn mi lnh vc ca i sng cho nn lut s cn xc nh cho mnh lnh vc
tranh tng chuyn su hnh ngh. Bn thm hi nhp, chng ta cng khng th i
khc vi xu hng hnh ngh ca cc lut s trn th gii hin nay.
Lut s ca cc nc theo h thng php lut Civil Law hay Common Law u
hnh ngh theo hng chuyn mn ho mt lnh vc c th. cc nc chng ta khng xa
l g khi nghe n tn gi lut s hnh s, lut s v tha k, lut s v hn nhn
& gia nh, lut s v ngn hng, lut s v chng khon, lut s v bo him,
lut s v bt ng sn, thm ch c lut s v bi thng thit hi, lut s chuyn v
tai nn giao thng.
Khch hng ca lut s hm nay khng ch dng li l nhng khch hng mang quc
tch Vit Nam m h cn l khch hng mang quc tch ca nhiu quc gia khc. Do
vy, trong bi cnh hin nay, cc lut s cn ch ng, linh hot hon thin mi
iu kin hnh ngh cn thit cho bn thn m rng i tng phc v cho mnh, hng ti
phc v cho c cc khch hng nc l c nhn, t chc nc ngoi.
(ii) Lut s cn cp nht kin thc php lut mi: Lut s phi cn c vo lnh
vc chuyn su hnh ngh ca mnh l g p ng yu cu cp nht kin thc php lut mi
(c bit l php lut quc t) v cc kin thc ngoi ng, tin hc. iu ny s gip
cho lut s hng ti c hi tham gia tranh tng tt ti cc phin to ca cc v
vic c yu t nc ngoi hay xt x ti nc ngoi. Xu hng hi nhp buc cc lut s
tr ca chng ta phi t hon thin y cc kin thc chuyn mn cng nh kh nng
ngoi ng, tin
hc t tin hnh ngh, c lp tranh tng ti bt c u, cho d ni xt x nm
ngoi bin gii Vit Nam.
Chng ta s khng th c cc lut s tranh tng cc v kin kinh doanh thng
mi gii trn thng trng quc t nu lut s ca chng ta khng c kh nng ngoi
ng lu lot khi tranh tng, khng hiu bit v quy tc UNCITRAL, v php lut
ca WTO lin quan ti GATT, GATS, TRIMS, TRIPScng nh php lut ca cc nc
c ch th tham gia t tng hu quan . Ngy nay, hnh nh nhiu lut s s dng
thnh tho cc phn mm ng dng ca cng ngh thng tin nh truy cp website,
gi nhn th in t, truyn d liu l hnh nh, m thanh..khng cn xa l vi chng
ta khi nhn thy h tc nghip v hnh ngh.
V vy, vic u tin cc lut s nng cao k nng tranh tng ca mnh trong cc
v n hnh s hay phi hnh s l yu cu chuyn mn ho lnh vc tranh tng, hon
thin kin thc chuyn mn, kh nng ngoi ng v tin hc trc khi tip nhn v
vic t khch hng v chun b tham gia phin to.
Bn cnh vic chuyn mn ho lnh vc tranh tng, gii chuyn mn, gii ngoi
ng, tin hc lut s cn phi i mi k nng tip xc v lm vic vi khch hng khi
nhn bo cha hay bo v quyn li hp php ca h. lm c iu ny, cc vn phng lut
s cn chun b cc mu giy t r rng, mang tnh chuyn nghip, n gin m khng
mang nng tnh hnh chnh gip cho vic giao kt hp ng dch v php l vi khch
hng c nhanh chng, thun tin.
Bn cnh , cng cn cng khai Bng tnh mc th lao, danh sch cc lut s c
chuyn mn ho trong tng lnh vc tranh tng c th, tin trnh t tng gii
quyt yu cu ca khch hng khch hng c bit trc khi k Hp ng. K nng tip xc
khch hng hin nay buc lut s phi kt hp v coi khch hng nh mt ngi cng s
trong qu trnh gii quyt v vic ca h. iu ny cng ng ngha vi vic lut s
cn c s nhn thc mi v quan h gia lut s vi khch hng.
qua i ci thi m khch hng chng hiu bit v cng khng cn bit v v vic,
min l giao trn gi cho lut s thc hin yu cu gip php l ca mnh. Tham
gia tranh tng hm nay, lut s chng ta cn phi nhn thc l chng ta ang hp
tc vi khch hng ch khng phi khch hng ang nh v chng ta chng ta cho
mnh ci quyn quyt nh mi th khng cn hi kin khch hng ngay c khi h l
nhng ngi trnh vn ho thp, thiu hiu bit php lut. Cho nn, lut s trong
qu trnh trao i vi khch hng cn thng tin thng xuyn v tnh hnh cng vic
lut s ang thc hin, c bit cn phi lm cho khch hng nhn din bn cht ca v
vic mt cch trung thc, r rng.
(iii) i mi t duy v quyn con ngi: Lut s tham gia tranh tng hm nay
phi nhn thc v i mi t duy v quyn con ngi bi quyn con ngi lun c tn
trng v ngy mt nng cao cho d thn ch chng ta l b co, ngi b hi hay cc
ng s. Do vy, i vi vic tham gia tranh tng trong v n hnh s lut s ng
qu l thuc vo kt lun iu tra, co trng hay quyt nh a v n ra xt x ca To
n m c t duy lm sao bo v thn ch ti a hy quyt nh ng hng gii quyt v
vic trong
nhn thc ca lut s trn c s lut nh mc d trc c nhng chng c buc ti,
bt li cho thn ch.
Cn trong t tng phi hnh s, xu hng hin i cho thy cc v n u hng n vn
ho gii m khng cn ti vic xt x ca To n. Do vy, i vi tranh tng phi hnh
s, bn cnh vic quan tm v bo v li ch ti a cho thn ch lut s phi nhn
din ng yu cu ca thn ch, bn cht ca v vic c s nh gi khch quan v hng
thn ch n vi ho gii nu iu cng l mong mun ca thn ch, hoc thn ch khng
mong mun nhng vic xt x sau ny s bt li cho h nu cn c theo quy nh php
lut
Chng ti cho rng mt x hi dn s c nn t php dn ch, vn minh l x hi
khng phi c tht nhiu cc bn n c tuyn thu tnh, t l m phi l x hi t
tranh chp, nu c tranh chp th trc tin phi c gii quyt bng con ng ho
gii m cc bn vn t c quyn li cho mnh ch khng ch tu duy theo li quyn
li ca mnh ch c th t c khi c bn n c hiu lc ca c quan To n. y cng l
xu hng chung hin nay c gii lut s ca cc nc ang pht trin coi trng v p
dng.
(iv) Hon thin k nng tranh tng: Xu hng tranh tng gn y v c bit sau
khi Vit Nam gia nhp WTO buc chng ta phi tun th cc cam kt quc t v
php lut quc t, chc chn vn tranh tng cng khai ti phin to s l con ng
xc nh s cng bng, l phi tuyn n. Do vy, cc lut s cn phi tch cc tham
gia, tham d cc phin to nhiu hn c kt kinh nghim cho mnh; ng thi ngoi
vic lp sn cho
mnh k hoch xt hi, cn bit d on cc vn cn tranh tng cng khai ti
phin to trn c s nghin cu h s, nh gi chng c kt hp vi quan im bo cha,
bo v ca lut s.
lm c iu ny, cc lut s cn phi ginh thi gian t hng bin quan im bo
cha hay bo v ca mnh i vi yu cu ca thn ch. K nng ni, tc ni, ging ni,
phong thi, t th i li ti phin to l nhng vn bt buc lut s phi quan tm
v x l tt mi gip lut s t tin. Cc lut s phi c bit quan tm nhiu hn k
nng ca mnh i vi phn tranh lun cng khai ti phin to. Do vy bi bo cha
hay bn lun c nn di dng m c th thay i linh hot cho ph hp vi din bin
phin to ch khng nn theo cch chun b c in ng bng cch vit sn c v trnh
by trc Hi ng xt x.
Lut s ca cc nc theo php lut Common Law mc d chu s iu chnh rt ln
ca cc n l trc , nhng khng v th m h khng th hin tt k nng tranh lun
bo v ti a cho thn ch mnh, tri li ti cc phn tranh lun lut s lun l
ngi ch ng, iu khin phn tranh lun theo ng mc tiu cn t ti ca mnh.
Suy ngh v ngh lut s, chia s vi nhng ngh suy ca nhng lut s c kinh
nghim v tm huyt vi ngh, chng ta nhn nhn v ngh lut s trong qu kh hiu
ngh lut s hin ti v hng ti ngh lut s trong tng lai nh mt ngh cao qu,
mt ngh c c x hi tn vinh.
Ngun: http://hungngominh.wordpress.com/
