แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2557-2560 92

เมอพจารณาขอมลปรมาณนำ*าเสยในเขตเทศบาล พบวา ปญหานำ*าเสยและขยะสวนใหญเกดข*นในเมองใหญ และเมองทองเทยวหลกของภาค คณภาพนำ*าทะเลชายฝงทวประเทศ ป พ.ศ. 2554 จากการตรรวจคณภาพนำ*าทะเลบรเวณฝงทะเลอนดามนพบพ*นททมคณภาพนำ*าทะเลอยในเกณฑเสอมโทรมมากบรเวณ หาดชาญดำาร ปากนำ*าระนอง จ.ระนอง หาดนพรตนธารา จ.กระบ หาดเจาไหม จ.ตรง อยางไรกดหากเปรยบเทยบคณภาพนำ*าทะเลชายฝงของพ*นทจงหวดในกลมอนดามนจากป 2552 – 2554 พบวา สถานการณคณภาพนำ*าทะเลมแนวโนมเสอมโทรมลง โดยสดสวนของนำ*าเกณฑดมากและดลดลง ขณะทสดสวนของคณภาพนำ*าในเกณฑเสอมโทรมเพมข*นอยางชดเจน ถงแมวาจะมบางพ*นททคณภาพนำ*ามการพฒนาทดข*น ซงสาเหตมาจากการระบายนำ*าท*งลงทะเล และการแออดของการทองเทยว

สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)

ป 2552 ป 2554

ทมา : รายงานการดำาเนนงาน สำานกจดการคณภาพนำ*า ประจำาป 2554 กรมควบคมมลพษ

152

แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2557-2560 93

คณภาพนำ*าชายทะเลฝงอนดามน ทอยในเกณฑดมากคอ เกาะพระทอง จ.พงงา แหลมตง เกาะพพ หาดชมชนบานศรรายา ซงมคณภาพนำ*าทะเลดข*นเมอเทยบกบป 2553 ในขณะทบางหาดทมคณภาพนำ*าทะเลในเกณฑดน*น มท*งทพฒนาข*นจากปทผานมา อาท หาดบางเบน จ.ระนอง และคณภาพลดลงจากทอยในเกณฑดมากเชนกน อาท อาวมาหยา จ.กระบ เปนตน

ตาราง : ระดบดชนคณภาพนำ�าทะเล

หมายเหต : + คอ แหลงนำ*าทมคณภาพนำ*า ดข*น 1 ระดบ เมอเทยบกบป 2551- คอ แหลงนำ*าทมคณภาพนำ*า ลดลง 1 ระดบ เมอเทยบกบป 2551

ทมา : รายงานสถานการณมลพษของประเทศไทย ป 2552 กรมควบคมมลพษ

สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)

153

แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2557-2560 94

ในขณะทคณภาพนำ*าชายทะเลฝงอนดามนทอยในระดบพอใชน *น สวนใหญเปนหาดทเดมเคยมคณภาพอยในเกณฑดเมอปทผานมา แตปจจบนคณนำ*าภาพนำ*าลดลงอยในเกณฑพอใชเทาน*น

สำาหรบคณภาพนำ*าชายทะเลฝงอนดามนทอยในเกณฑเสอมโทรม อาท หาดนพรตนธารา จ.กระบ หาดเจาไหม จ.ตรง น*นลวนเปนหาดทมคณภาพนำ*าทะเลอยในเกณฑพอใชในปทผานมา และมหาดชาญดำาร ปากนำ*าจ.ระนอง ทอยในเกณฑเสอมโทรมตดตอกนและคณภาพนำ*าทะเลลดลง 2 ระดบดวย

สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)

+ คอ แหลงนำ�าทมคณภาพนำ�า ดข�น 1 ระดบ เมอเทยบกบป 2553 - คอ แหลงนำ�าทมคณภาพนำ�า ลดลง 1 ระดบ เมอเทยบกบป 2553

ทมา : รายงานการดำาเนนงาน สำานกจดการคณภาพนำ*า ประจำาป 2554 กรมควบคมมลพษ

154

แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2557-2560 95

ทรพยากรในทองทะเล

จากสถานภาพความสมบรณของแนวปะการงของประเทศไทย ผลการสำารวจระหวางป พ.ศ. 2551-2553 เมอเปรยบเทยบสภาพความสมบรณของแนวปะการงในชวงป พ.ศ. 2549 - 2551 กบชวงป พ.ศ. 2538-2541 พบวา แนวปะการงดานทะเลอนดามนมสภาพความสมบรณเพมข*น สภาพเสยหายลดลง ในชวงเดอนเมษายน พ.ศ. 2553 เกดปรากฎการณปะการงฟอกขาวท*งแนวปะการงในฝงทะเลอนดามนและอาวไทย โดยเฉพาะในพ*นทหมเกาะสมลน จงหวดพงงา และหมเกาะพพ จงหวดกระบ ซงสงผลตอสภาพความสมบรณของแนวปะการง

ตาราง : แสดงสถานภาพความสมบรณของแนวปะการงจงหวดภาคใต

สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)

155

แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2557-2560 96

ทมา : กรมทรพยากรทางทะเลและชายฝง 2553

จากตารางแสดงปรมาณปกคลมพ*นทของปะการงทมชวตกอนและหลงการฟอกขาวป 2553 และอตราการตายของปะการง ณ สถานสำารวจซงเปนแปลงสำารวจถาวรทมการตดตามตรวจสอบอยางตอเนองในระยะยาว พบวา  ในหลายพ*นททเปนแหลงทองเทยวสำาคญในชวงเดอนกนยายน-ธนวาคม 2553 โดยเฉพาะทหมเกาะพพ (จงหวดกระบ) เกาะราชา (จงหวดภเกต) เกาะไขนอก และหมเกาะสรนทร-สมลน (จงหวดพงงา) พบวาในแตละแหงแนวปะการงไดรบผลกระทบ เกดความเสยหายมาก

สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)

แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2557-2560 97

ทมา : กรมทรพยากรทางทะเลและชายฝง

สถานการณภยธรรมชาตพ*นทประสบปญหาภยแลงมแนวโนมขยายตวเพมข*นอยางตอเนอง

แมวาภาคใตจะมปรมาณฝนตกเฉลยสงกวาคาเฉลยของประเทศ ประกอบกบมลมมรสมพาดผานถง 2 ชวง สงผลใหนำ*าทามจำานวนมาก ขณะทลำานำ*าตางๆ มลกษณะเปนสายส*นๆ ไหลลงชายฝงทะเลท*งอาวไทยและอนดามน ทำาใหการกกเกบนำ*าฝนในพ*นทมจำากด โดยเฉพาะพ*นททอยหางไกลแหลงนำ*าธรรมชาตจงประสบปญหาการขาดแคลนนำ*าในชวงฤดแลง และมแนวโนมของพ*นททประสบปญหาภยแลงในวงกวางมากข*น โดยในชวงป 2552 มหมบานทประสบปญหาภยแลงรวม 920 หมบาน 36,617 ครวเรอน ซงเพมข*นจากป 2549 ทมหมบานประสบภยแลง 426 หมบาน 23,460 ครวเรอน สวนใหญอยในจงหวดสตล ระนอง ตรง และชมพร ตามลำาดบ

สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)

156

แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2557-2560 98

ตาราง : แสดงสถานการณภยแลงป 2549 และ 2552 ในกลมจงหวดของภาคใต

ทมา : ยทธศาสตรการพฒนาภาคใต โดย สำานกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

นอกเหนอจากปญหาภยแลง กลมจงหวดตางๆ ในภาคใตยงตองประสบกบปญหาอทกภยทมมากข*น และมแนวโนมผลกระทบทรนแรงข*น สถานการณปญหาอทกภยทผานมาในบรเวณภาคใตฝงอาวไทยไดรบผลกระทบและมความเสยหายทรนแรงมากกวาภาคใตฝงอนดามน แตอยางไรกตาม ในระยะทผานมามจำานวนหมบานและครวเรอนทไดรบความเดอนรอนจากปญหาอทกภยเพมจำานวนมากข*นเรอยๆ สะทอนถงปญหาอทกภยไดขยายไปในพ*นทตางๆเพมข*นมากทกป แตดวยลกษณะของภมอากาศโลกทมความผนผวนอยางมากในปจจบน การคาดการณผลกระทบหรอภยธรรมชาตลวงหนาจงเปนไปไดยาก สะทอนถงความจำาเปนทจะตองเรงคนสมดลแกระบบนเวศไทย

สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)

157

แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2557-2560 99

การพฒนาแหลงนำ*าทำาใหมพ*นทรบประโยชนเพมข*น แตยงเปนสดสวนทนอยเมอเปรยบเทยบกบความตองการใชนำ*า คณภาพนำ*าในแหลงนำ*าธรรมชาตของภาคใตสวนใหญมแนวโนมประสบปญหาความเสอมโทรมมากข*น อยางไรกตามจากขอมลสรปเกณฑคณภาพนำ*าแหลงนำ*าจดจากกรมควบคมมลพษททำาการตรวจวด จำานวน 48 สาย และแหลงนำ*านง 4 แหง ในป พ.ศ.2552 พบวาแหลงนำ*าในแถบภาคใตฝงตะวนตก

ปญหาการกดเซาะชายฝงในพ*นทภาคใตมแนวโนมรนแรงข*นเรอยๆ โดยเฉพาะบรเวณพ*นทชายฝงในจงหวดภเกต พงงา ระนอง และกระบ ซงสาเหตการกดเซาะเกดจากการปลกสรางสงรกลำ*าชายฝงเพมข*น ทำาใหไปขดขวางการเคลอนทของมวลทรายทเขามาสะสมบรเวณชายฝงตามฤดกาล รวมท*งเกดจากความแปรปรวนของสภาพภมอากาศคลนลมแรงเนองจากภาวะโลกรอน นอกจากมผลกระทบอยางรนแรงตอวถชวตของ ชาวบาน ท *งทำาลายทอยอาศย ทจอดเรอ เรอกสวน นากง ยงมสวนรบกวนและทำาลายแหลงทอยของสตวนำ*าชายฝงโดยตรง เชน เกดตะกอนทบถบในแหลงทอยของ สตวนำ*า เปนตน ปจจบนสถานภาพการกดเซาะชายฝงอนดามน เกดข*นนอยกวาชายฝงทะเลดานอาวไทย โดยพ*นททมการกดเซาะรนแรงในอตราเฉลยมากกวา 5 เมตรตอป ใน 5 จงหวด คอ ระนอง ภเกต กระบ ตรง ระยะ

สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)

158

แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2557-2560 100

ทางประมาณ 18.21 กม. และพ*นททมอตราการกดเซาะปานกลางเฉลย 1 – 5 เมตรตอปใน 6 จงหวด ไดแก ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง ระยะทางประมาณ 65.37 กม. โดยทวไปพบวาการกดเซาะชายฝงทะเลดานอนดามนเกดข*นในพ*นทหาดทรายมากกวาทราบนำ*าข*นถงตอเนองกบปาชายเลน

แผนภาพ: สถานการณปญหาการกดเซาะชายฝ ง1

ทมา : กรมทรพยากรทางทะเลและชายฝง

ปญหาสตวนำ�าในทะเลลดลง

สาเหตทสตวนำ*าในทะเลไทยลดปรมาณลงประกอบไปดวย 3 สาเหตหลก คอ

1 รายงานสถานการณสงแวดลอมภาคท 15 ประจำาป 2552 สำานกงานสงแวดลอมภาคท 15

สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)

159

แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2557-2560 101

(1) การขบเคลอนอปสงคของมนษย (Human Demand Drive) เปนกจกรรมซงอาจถกกฎหมายหรอผดกฎหมายกได เพอตอบสนองความตองการของคน ชมชน และองคกรทางสงคมตางๆ แตมผลตอทรพยากรประมงในทะเลไทยทสำาคญไดแก

- การใชเครองมอประมงผดกฎหมายและทำาลายลางในพ*นท 3,000 เมตรจากฝง เชน อวนรน อวนลาก อวนลากลกหน หรออวนลากขาง อวนรนในอาว มผลโดยตรงตอการทำาลายสตวนำ*าวยออน การลดปรมาณสตวนำ*า(Stock Size) รวมท*งมสวนสำาคญในการรบกวนและทำาลายแหลงทอย ขยายพนธ และอนบาลสตวนำ*า และเปนสาเหตสำาคญของความขดแยงระหวางประมงพาณชยท *งในและนอกพ*นทกบกลมประมงชายฝงในพ*นทและหนวยงานราชการทเกยวของ

- การใชอปกรณเครองมอประมงททนสมย มสวนสำาคญทำาใหสตวนำ*าในทะเลไทยถกจบในปรมาณทมากและรวดเรวข*นจนเกนศกยการผลต เชน การใชเครองเอคโคซาวเดอร การใชระบบโซนา การใชอปกรณดาวเทยมหาพกดทต*ง เพอคนหาฝงปลา เปนตน

- จำานวนเรอประมงมมากจนเกนไป เมอเทยบกบปรมาณสตวนำ*าในทะเลไทยและการทำาประมงเกนศกยการผลตของสตวนำ*า โดยเรอประมงเหลาน*มท*งเรอทจดทะเบยนและเรอทไมไดจดทะเบยน

- การบกรกทำาลายปาชายเลน เพอขยายเมอง ชมชน ทำาการเกษตร ขดบอกง บอปดำา ซงปาชายเลนเหลาน*เปนแหลงทอยอาศย ขยายพนธ และอนบาลสตวนำ*า จงสงผลโดยตรงตอการลดศกยการผลตของทรพยากรสตวนำ*าชายฝงและกระทบตออาชพประมง นอกจากน*ยงเกดความขดแยงระหวางหนวยงานราชการทดแลรกษาปาชายเลนกบผบกรกทำาลายปาชายเลนอกดวย

- มลพษจากเมอง ชมชน และนากงทปลอยนำ*าเสยและข*เลนลงสชายฝง ทำาใหคณภาพนำ*าทะเลชายฝงเสอมโทรมลง สงผลกระทบโดยตรงตอ

สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)

แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2557-2560 102

แหลงทอยอาศยและศกยการผลตของทรพยากรสตวนำ*าในพ*นท และเกดความขดแยงระหวางผปลอยมลพษกบชาวประมงและหนวยงานรฐทรบผดชอบ

(2) กระบวนการตามธรรมชาต (Natural Processes) ไดแก ปญหาการกดเซาะชายฝงในพ*นทภาคใตมแนวโนมรนแรงข*นเรอยๆ จงมสวนรบกวนและทำาลายแหลงทอยของสตวนำ*าชายฝงโดยตรง เชน เกดตะกอนทบถมในแหลงทอยของสตวนำ*า เปนตน

(3) การขาดการบรณาการกฎหมายการจดการทรพยากรชายฝง และกลไกในการบรณาการแผนงานโครงการในระดบพ*นท (site plan) และรวมศนยในการจดการ

- กฎหมายกำาหนดใหมหนวยงานรฐทเกยวของมากเกนไปและมความซำ*าซอนไมชดเจนในอำานาจการบงคบใชกฎหมาย และขาดเอกภาพในการทำางาน เชน การอนรกษฟ* นฟทรพยากรชายฝงกฎหมายใหอำานาจท*ง กรมประมง กรมทรพยากรทางทะเลและชายฝง องคกรปกครองสวนทองถน กองทพเรอ และอกหลายหนวยงาน ในการดำาเนนงานและจดทำาแผนงานโครงการในระดบพ*นทแบบตางหนวยตางทำา เปนตน

- รวมศนยในการจดการทรพยากรชายฝงโดยรฐ ทำาใหรฐตองมคาใชจายสงในการเฝาระวง ตรวจจบผกระทำาผดกฎหมาย( Law enforcement costs) และการอนรกษฟ* นฟทรพยากรชายฝง ซงในทางปฏบตไมสามารถทำาไดอยางมประสทธภาพและทวถง เนองจากความจำากดของงบประมาณและยงขาดการมสวนรวมจากภาคประชาชน

กลาวโดยสรป สำาหรบประเดนดานสงแวดลอมของกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามนน*นทสำาคญประเดนแรก คอ การเปนพ*นทมความเสยงจากภยธรรมชาตทมความเสยหายรนแรง เชน สนาม พายไตฝน มคณภาพนำ*าในแหลงนำ*าสำาคญอยในเกณฑด แตยงมปญหาความขาดแคลนนำ*าจดเพอใชในการอปโภคและบรโภค พ*นทชายฝงบางสวนถกกดเซาะในระดบปานกลาง

สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)

160

แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2557-2560 103

คณภาพสงแวดลอมชายหาดตดอนดบ 5 ดาว เชน หาดบเละ หาดทายเหมอง เปนชายหาดทมคณภาพสงแวดลอม 5 ดาว 3 ปตดตอกนต*งแตป 2549 ซงหาดดงกลาวมนำ*าทะเลทใสสะอาด อากาศปลอดโปรง ไมมขยะตกคาง มความสมบรณของทรพยากรธรรมชาต และมการจดการดานการทองเทยวทดมาก และจากรายงานสถตปญหามลพษทไดรบการรองเรยน (มกราคม 2552 - ธนวาคม 2552) โดยกรมควบคมมลพษ พบวาในกลมจงหวดฯ มการรองเรยน ปญหานำ*าเสย เปนปญหาทมผรองเรยนมากทสดของกลมจงหวดฯ เมอเทยบกบปญหาอนๆ รองลงมาคอ ปญหากลนเหมน

ปญหาการจดการและการบำาบดนำ�าเสย

ปจจบนมลพษทางนำ*าของพ*นทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน โดยภาพรวมมแหลงกำาเนดมลพษจาก 2 แหลง คอ 1) นำ*าเสยชมชน และ 2) นำ*าเสยเกษตรกรรม โดยมรายละเอยด ดงน*

(1) การจดการและการบำาบดนำ�าเสยจากชมชน

จากรายงานการดำาเนนงานตรวจสอบและรวบรวมขอมลระบบทอรวบรวมและระบบบำาบดนำ*าเสยในพ*นทความรบผดชอบของสำานกงานสงแวดลอมภาคท 14 และสำานกงานสงแวดลอมภาคท 15 พบวา ในป พ.ศ.2550 พ*นทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน มปรมาณนำ*าเสยทเกดข*นจากกจกรรมทางเศรษฐกจและสงคม และชมชนเมองตางๆ ภายในพ*นทรวมกนท*งส*นประมาณ 362,001 ลบ./วน เปนนำ*าเสยทเกดข*นจากประชาชน 338,714 ลบ.ม./วน และ นำ*าเสยจากนกทองเทยว 23,286 ลบ.ม./วน โดยจงหวดตรง เปนจงหวดทมปรมาณนำ*าเสยเกดข*นสงทสดเฉลย 119,273 ลบ./วน หรอคดเปนรอยละ 32.95 ของปรมาณนำ*าเสยทเกดข*นท*งพ*นทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน โดยสวนใหญจะเปนนำ*าเสยทเกดข*นจากประชาชนถงรอยละ 98.25 ของปรมาณนำ*าเสยทเกดข*นท*งจงหวด รองลงมาไดแก พ*นทจงหวดกระบ ภเกต พงงา และจงหวดระนอง โดยมปรมาณนำ*าเสยทเกดข*นเฉลย 84,014 (รอยละ 23.21) 72,754 (รอยละ

สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)

แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2557-2560 104

20.10) 50,226 (รอยละ 13.87) และ 35,734.25 ลบ./วน (รอยละ 7.06) ตามลำาดบ

จากสถานการณนำ*าเสยทเกดข*นดงกลาว เมอพจารณากบศกยภาพของพ*นทในการบำาบดนำ*าเสยทเกดข*นจะพบวา ปจจบนพ*นทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน มองคกรปกครองสวนทองถนทมระบบบำาบดนำ*าเสยภายในพ*นทเพยง 8 แหงเทาน*น คอ อบจ.พงงา (บานพกถาวรบานรวมมอรวมใจ) เทศบาลนครภเกต เทศบาลตำาบลกะรน เทศบาลเมองปาตอง เทศบาลตำาบลกะท เทศบาลเมองกระบ อบต.อาวนาง (เกาะพพ) และเทศบาลนครตรง ซงระบบรวบรวมนำ*าเสยดงกลาวสวนใหญยงไมสามารถรวบรวมนำ*าเสยทเกดข*นภายในพ*นทไดท*งหมด เชน เทศบาลนครภเกตปจจบนระบบทอรวบรวมนำ*าเสยยงมพ*นททไมเขาระบบถงประมาณรอยละ 20-25 เปนตน นอกจากน*ยงมเทศบาล และองคการบรหารสวนตำาบลภายในพ*นทอก 275 แหง (เทศบาลนคร เทศบาลเมอง เทศบาลตำาบล และอบต.) ทยงไมมระบบการจดการนำ*าเสยทเหมาะสมภายในพ*นท ทำาใหปจจบนพ*นทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน มความสามารถในการบำาบดนำ*าเสยรวมท*งส*นเฉลยเพยง 100,340 ลบ.ม./วน และสวนใหญเปนระบบบำาบดนำ*าเสยในพ*นทจงหวดภเกตถง 70,000 ลบ.ม./วน จงทำาใหมนำ*าเสยทเกดข*นภายในพ*นทสวนใหญไมไดผานระบบบำาบดนำ*าเสยถง 261,661 ลบ.ม./วน หรอคดเปนรอยละ 72.28 ของปรมาณนำ*าเสยทเกดข*นท*งหมด โดยเฉพาะจงหวดตรงจะมปรมาณนำ*าเสยทไมผานระบบบำาบดนำ*าเสยสงทสดถง 101,573 ลบ.ม./วน หรอคดเปนรอยละ 85.16 ของปรมาณนำ*าเสยทเกดข*นท*งจงหวด รองลงมา ไดแก จงหวดกระบ พงงา ระนอง และจงหวดภเกต โดยมปรมาณนำ*าเสยทไมผานระบบบำาบดนำ*าเสยท*งส*นประมาณ 71,614 (รอยละ 85.24) 49,986 (รอยละ 99.52) 35,734 (รอยละ 100) และ 2,754 ลบ.ม./วน (รอยละ 3.79) ตามลำาดบซงหากไมมการดำาเนนการจดการเกยวกบปรมาณนำ*าเสยทเกดข*น อาจจะสงผลกระทบทรนแรงและเปนอนตรายตอสงแวดลอมและสขอนามยของประชาชน ตลอดจนคณภาพของแหลงนำ*าธรรมชาต ท*งแหลงนำ*าผวดน

สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)

แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2557-2560 105

นำ*าใตดน และนำ*าทะเลชายฝง และจะสงผลกระทบเปนลกโซตอการทองเทยวของพ*นทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามนไดในอนาคต

ตาราง : ปรมาณนำ�าเสยจากแหลงชมชน และการจดการนำ�าเสยของพ�นทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน ป พ.ศ.2552

ปรมาณจำานวน ปรมาณนำ�า เสย รอยละ จำานวน ปรมาณนำ�า เสย รอยละ นำ�า เสยรวม(คน) (ลบ.ม./วน) (คน) (ลบ.ม./วน) (ลบ.ม./วน)

ระนอง 180,787 34,711 10.25 420,548 1,023 4.39 35,734 9.87 ไมมระบบบำาบดนำ*า เสยพงงา 246,887 47,402 13.99 1,160,535 2,823 12.12 50,226 13.87 อบจ. พงงา (บานพกถาวรบานรวมมอรวมใจ)ภเกต 315,498 60,576 17.88 5,005,653 12,178 52.30 72,754 20.10 ทน. ภเกตทม. กะททม. ปาตองและทต.กะรนกระบ 410,634 78,842 23.28 2,126,107 5,173 22.21 84,014 23.21 ทม. กระบและอบต. อาวนาง(เกาะพพ)ตรง 610,332 117,184 34.60 858,638 2,089 8.97 119,273 32.95 ทน.ตรง

รวมท� งส� น 1,764,138 338,714 100.00 9,571,481 23,286 100.00 362,001 100.00

จงหวด สถานภาพการจดการนำ�า เสยประชากร นกทองเทยว

รอยละ

ทมา : โครงการบรณาการอตสาหกรรมการทองเทยวอนดามนสการเปนศนยกลางการทองเทยวระดบโลกบนฐานความเขมแขงของชมชนตามแนวเศรษฐกจพอเพยง ของพ*นทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน)

(2) การจดการและการบำาบดนำ�าเสยจากภาคเกษตรกรรม

ปจจบนพ*นทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน มการใชประโยชนทดนประเภทเกษตรกรรมในสดสวนทคอนขางสงท *งทางดานกสกรรม ปศสตว และการประมง โดยกจกรรมตางๆ เหลาน*จดเปนแหลงทกอใหเกดมลพษทางนำ*าภายในพ*นททสำาคญอกแหงหนง โดยเฉพาะอยางยง มลพษทางนำ*าจากปศสตว และการเพาะเล*ยงกงทะเล โดยมรายละเอยดดงน*

- นำ*าเสยจากปศสตว

ในป พ.ศ.2550 พ*นทกลมจงหวดภาคใตฝ งอนดามน มแหลงกำาเนดนำ*าเสยจากกจกรรมปศสตวทสำาคญภายในพ*นท ไดแก ฟารมสกร โดยมปรมาณสตวท *งส*น 98,704 ตว ฟารมสตวป ก 8,032,452 ตว และฟารมโค-กระบอ 155,177 ตว โดยฟารมปศสตวสวนใหญจะกระจายตวอยในบรเวณพ*นทจงหวดตรง พงงา และจงหวดระนอง ซงฟารมปศสตวดง

สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)

162

แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2557-2560 106

กลาวถาไมผานระบบการจดการนำ*าเสยทมประสทธภาพจะกอใหเกดนำ*าเสยจากกระบวนการเพาะเล*ยงท*งส*นประมาณ 9,733 ลบ.ม./วน และมคาความสกปรกในรปของ BOD. ประมาณ 48.73 ตนตอวน เปนนำ*าเสยทเกดจากฟารมโคและกระบอมากทสดประมาณ 8,534 ลบ.ม./วน คดเปนรอยละ 87.68 รองลงมาไดแก ฟารมสตวปก 804 ลบ.ม./วน (รอยละ 8.26) และฟารมสกร 395 ลบ.ม./วน (รอยละ 7.60) โดยจงหวดตรง เปนจงหวดทเกดนำ*าเสยจากฟารมปศสตวสงทสดเฉลย 5,212 ลบ.ม./วน หรอคดเปนรอยละ 53.55 ของปรมาณนำ*าเสยจากฟารมปศสตวทเกดข*นท*งพ*นทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน รองลงมาไดแก จงหวดกระบ พงงา ระนอง และจงหวดภเกต โดยมปรมาณนำ*าเสยทเกดข*นเฉลย 1,731 (รอยละ 17.78) 1,597 (รอยละ 16.41) 853 (รอยละ 8.76) และ 340 ลบ.ม./วน (รอยละ 3.49) ตามลำาดบ โดยปจจบนพ*นทกลมจงหวดภาคใตฝ งอนดามนยงไมมระบบการจดการและการบำาบดนำ*าเสยจากกจกรรมปศสตวทเหมาะสม จงสงผลทำาใหน ำ*าท*งจากฟารมปศสตวท *งหมดถกชะลางลงสแหลงนำ*าโดยปราศจากการบำาบด

- นำ*าเสยจากการเพาะเล*ยงกงทะเล

ในป พ.ศ.2550 พ*นทกลมจงหวดภาคใตฝ งอนดามน มแหลงกำาเนดนำ*าเสยจากกจกรรมการเพาะเล*ยงกงทะเล ทปะปนไปดวยมลสารและสารปฏชวนะทใชในการเพาะเล*ยงกงทะเล โดยพ*นทกลมจงหวดภาคใตฝ งอนดามนมพ*นทเพาะเล*ยงกงทะเลรวมท*งส*นประมาณ 41,686 ไร โดยสวนใหญกระจายตวอยในพ*นทชายฝงทะเลของจงหวดตรง และจงหวดกระบ ซงพ*นทเพาะเล*ยงกงทะเลดงกลาวถาไมผ านระบบการจดการน ำ*าเสยทม ประสทธภาพ จะกอใหเกดนำ*าเสยจากกระบวนการเพาะเล*ยงท*งส*นประมาณ 289,299 ลบ.ม./วน และมคาความสกปรกในรปของ BOD. ประมาณ 22.09 ตนตอวน โดยจงหวดตรง เปนจงหวดทมปรมาณนำ*าเสยจากการเพาะเล*ยงกงทะเลสงทสดเฉลย 150,750 ลบ.ม./วน หรอคดเปนรอยละ 52.11 ของปรมาณนำ*าเสยจากการเพาะเล*ยงกงทะเลทเกดข*นท*งหมด รอง

สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)

แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2557-2560 107

ลงมาไดแก จงหวดกระบ พงงา ระนอง และจงหวดภเกต โดยมปรมาณนำ*าเสยทเกดข*นเฉลย 57,220 (รอยละ 19.78) 34,700 (รอยละ 11.99) 29,550 (รอยละ 10.21) และ 17,079 ลบ.ม./วน (รอยละ 5.90) ตามลำาดบ โดยปจจบนนำ*าท*งและเลนจากบอเพาะเล*ยงกงทะเลภายในพ*นท จะถกปลอยลงสแหลงนำ*าธรรมชาตโดยปราศจากการบำาบดทเหมาะสม\

ตาราง : ปรมาณนำ�าเสยจากการเพาะเล�ยงกงทะเลของพ�นทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามนในป พ.ศ.2550

ทมา : กรมโยธาธการและผงเมองหมายเหต : ใชเกณฑกำาหนดของกรมควบคมมลพษทกำาหนดใหปรมาณนำ*าเสยจากการเพาะเล*ยงกงทะเล เฉลยเทากบ 6.94 ลกบาศกเมตรตอไรตอวนคาความสกปรกในรปของ BOD, จากการเพาะเล*ยงกงทะเล เฉลยเทากบ 0.53 กโลกรมตอไรตอวนพ*นทเพาะเล*ยงกงทะเลของจงหวดพงงา ภเกต และกระบ ใชฐานขอมลลาสดในป พ.ศ.2545และพ*นทเพาะเล*ยงกงทะเลของจงหวดระนองและจงหวดตรง ใชฐานขอมลป พ.ศ.2550

สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)

163

แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2557-2560 108

ปญหาการจดการขยะมลฝอย

จากรายงานสถานการณคณภาพสงแวดลอม (ภเกต พงงา กระบ ตรง สตล) ป พ.ศ.2551 และสถานการณคณภาพสงแวดลอมภาคใตตอนบนป พ.ศ.2551 ของสำานกงานสงแวดลอมภาคท 14 และสำานกงานสงแวดลอมภาคท 15 พบวา การจดการและกำาจดขยะมลฝอยของชมชนเมองของพ*นทกลมจงหวดภาคใตฝ งอนดามน ในป พ.ศ.2550 มปรมาณขยะมลฝอยเกดข*นรวมท*งส*นประมาณ 735.20 ตนตอวน โดยจงหวดภเกต เปนจงหวดทมปรมาณขยะมลฝอยสงทสดถงประมาณ 364 ตน/วน หรอคดเปนรอยละ 49.51 ของปรมาณขยะมลฝอยทเกดข*นท*งหมดในพ*นทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน รองลงมา ไดแก จงหวดตรง กระบ พงงา และจงหวดระนอง โดยมปรมาณขยะมลฝอยทเกดข*นเทากบ 129.70 (รอยละ 17.64) 109.50 (รอยละ 14.89) 95 (รอยละ 12.92) และ 37 ตน/วน (รอยละ 5.03) ตามลำาดบ นอกจากน*นเมอพจารณาปรมาณขยะมลฝอยทเกดข*นในระดบเทศบาลจะพบวา เทศบาลนครภเกต จงหวดภเกต มปรมาณขยะมลฝอยท*งส*นประมาณ 114 ตน/วน หรอคดเปนรอยละ 15.51 ของปรมาณขยะมลฝอยทเกดข*นท*งหมดในพ*นทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน รองลงมาไดแก เทศบาลเมองปาตอง จงหวดภเกต เทศบาลนครตรง จงหวดตรง และเทศบาลตำาบลวชต จงหวดภเกต โดยมปรมาณขยะมลฝอยท*งส*น 82 55 และ 43 ตน/วน หรอคดเปนรอยละ 11.15 7.48 และ 5.85 ของปรมาณขยะมลฝอยทเกดข*นท*งหมดในพ*นทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน ตามลำาดบ โดยพ*นททมสดสวนของปรมาณขยะนอยทสด คอ เทศบาลตำาบลทบปด จงหวดพงงา โดยมปรมาณขยะมลฝอยเพยงรอยละ 0.01 ของปรมาณขยะมลฝอยท*งหมด

จากสถานการณของขยะมลฝอยทเกดข*นในชมชนเมองตางๆ ในพ*นทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน ซงเมอพจารณากบศกยภาพของพ*นทในการกำาจดขยะมลฝอยทเกดข*นจะพบวา ปจจบนพ*นทกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน มอตราการจดเกบ (Collection Ratio) อยในชวงรอยละ 67-

สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)

164

แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2557-2560 109

100 ของปรมาณขยะมลฝอยทเกดข*น โดยสวนใหญจะนำาขยะมลฝอยไปกำาจดในรปแบบตางๆ กน ท *งน*ข *นอยก บศกยภาพและประสทธภาพของชมชนเมอง เชน กองบนพ*นและเผาเปนคร *งคราว ฝงในหลมและไถกลบ ฝงกลบอยางถกสขลกษณะและใชเตาเผา เปนตน โดยกลมจงหวดภาคใตฝ งอนดามนมพ*นทรองรบการกำาจดขยะมลฝอยในแตละจงหวดรวมกนท *งหมดประมาณ 1,150.9 ไร ปจจบนใชพ*นทไปแลว 411.2 ไร สำาหรบการจดการขยะมลฝอยขององคกรปกครองสวนทองถนระดบเทศบาลในพ*นทกลมจงหวดภาคใตฝ งอนดามนน*น พบวา ในปจจบนกลมจงหวดภาคใตฝ งอนดามนมสถานทกำาจดขยะมลฝอย รวมกนท *งส*น 29 แหง จดเปนระบบกำาจดขยะมลฝอยทถกหลกสขาภบาลเพยง 6 แหง หรอคดเปนรอยละ 20.68 ของสถานทกำาจดขยะมลฝอยท*งหมด โดยอยในจงหวดพงงา 2 แหง คอ เทศบาลเมองพงงาและเทศบาลเมองตะกวปา ในจงหวดกระบ 1 แหง คอ เทศบาลเมองกระบ ในจงหวดตรง จำานวน 2 แหง คอ เทศบาลนครตรง และเทศบาลเมองกนตง และจงหวดภเกต 1 แหง คอ เทศบาลนครภเกต โดยสวนใหญจะใชระบบการฝงกลบ ยกเวนระบบการกำาจดขยะมลฝอยของเทศบาลนครภเกต ทใชระบบเตาเผาและระบบฝงกลบ สวนเทศบาลอนๆ จะมวธการกำาจดขยะทไมถกหลกสขาภบาล เชน การกองบนพ*นแลวไถกลบ การกองพ*นแลวเผา ทำาใหยงคงมขยะตกคางในชมชน จงกอใหเกดผลกระทบตอส งแวดลอม โดยมการปนเป* อนลงส แหล งน ำ*า คณภาพอากาศเสอมโทรม ซ งสงผลตอสขภาพอนามยของประชาชนโดยรวม โดยเมอพจารณาประสทธภาพในการบำาบดและกำาจดขยะมลฝอยของสถานทกำาจดขยะมลฝอยของเทศบาลสวนใหญจะอยในระดบตำาคดเปนรอยละ 62.07 ในขณะทสถานทกำาจดขยะมลฝอยทมประสทธภาพในการบำาบดและกำาจดขยะมลฝอยในระดบสง มเพยงรอยละ 17.24 เทาน *น ซงสวนใหญเปนสถานทกำาจดขยะมลฝอยทถกหลกสขาภบาล ไดแก เทศบาลนครภเกต เทศบาลเมองพงงา เทศบาลเมองกระบ เทศบาลนครตรง เทศบาลเมองกนตง เปนตน

สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)

แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2557-2560 110

จากการทจงหวดภเกตมนกทองเทยวปละกวา 4,500,000-5,000,000 คน และการเพมของประชากรแฝงจากแรงงานในภาคอตสาหกรรมการทองเทยว ทำาใหจงหวดภเกตตองเผชญกบปญหาการเพมข*นของปรมาณขยะ ในอตราเฉลยมากกวารอยละ 7 ตอป โดยในป พ.ศ.2550 จงหวดภเกต มปรมาณขยะมลฝอยรวมท*งส*นประมาณ 513.23 ตน/วน ซงจะเหนไดวา ปรมาณขยะทเกดข*นมปรมาณเกนกวาขดความสามารถของโรงงานเผาขยะจะสามารถจำากดไดท*งหมด ซงปจจบนโรงงานเผาขยะสามารถเผาขยะมลฝอยไดเพยง 250 ตน/วน เทาน*น สงผลทำาใหมปรมาณขยะมลฝอยทเหลอตกคางอยภายในพ*นทท*งส*นประมาณวนละ 263.23 ตน ซงถงแมวาปจจบนจงหวดภเกตไดมแผนในการเพมประสทธภาพระบบการกำาจดขยะมลฝอยใหสามารถรองรบปรมาณขยะไดไมนอยกวา 600 ตน/วน ซงจากปรมาณขยะทสามารถกำาจดไดดงกลาวจะทำาใหจงหวดภเกตสามารถรองรบปรมาณขยะไดเพมข*นถงป พ.ศ.2553 เทาน*น โดยจากการทบทวนผลการศกษาการคาดการณปรมาณขยะมลฝอยทจะเกดข*นภายในพ*นทจงหวดภเกต ของสำานกงานนโยบายและแผนสงแวดลอม(สผ.) กรมควบคมมลพษ และจงหวดภเกต รวมกบการวเคราะหของบรษททปรกษาพบวา ในป พ.ศ.2553 จงหวดภเกตจะมปรมาณขยะมลฝอยเกดข*นมากกวา 600 ตน/วน และในอก 20 ปขางหนา (พ.ศ.2570) จงหวดภเกตจะมปรมาณขยะท*งส*นประมาณ 1,700-2,200 ตน/วน

ลาสด จากรายงานสถานการณสงแวดลอมภาค 15 ป 2553 การจดลำาดบความสำาคญของปญหาดานสงแวดลอมของแตละจงหวดในเขตสำานกงานสงแวดลอมภาคท 15 พบวาปญหาสวนใหญจะเปนเรองขยะมลฝอย และนำ*าเสย

สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)

165

แผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง) พ.ศ.2557-2560 111

สำาหรบจ.ระนองอยในพ*นทความรบผดชอบของ ส ำานกงานสงแวดลอมภาคท 14 ซงในรายงานสถานการณณสงแวดลอมภาค 14 ป 2553 ระบวาปญหาและพ*นทวกฤตดานสงแวดลอมของระนองคอ ปญหาขยะมลฝอย นำ*าเสย และการขาดพ*นทกำาจดขยะมลฝอย และสดทายสามารถสรปประเดนหลกทเกยวของกบสถานการณทรพยากรธรรมชาตของกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามนได ดงน*

สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคใตฝงอนดามน (OSM Andaman)