Upload
others
View
4
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
ฉบบปรบปรง V.1 พ.ศ. 2564
ค ำน ำ
การประกอบกจการหรอแมแตการด าเนนชวตของมนษย ลวนแลวแตใชทรพยากรธรรมชาต ทมอยอยางจ ากด แนวโนมการขาดแคลนวตถดบและปญหาสงแวดลอมทตามมาจากการใชทรพยากรเหลานนท าใหเกดความพยายามในการแสวงหาแนวทางสรางความยงยนใหเกดขน จงเปนทมาของแนวคดเศรษฐกจหมนเวยน (Circular Economy) ทมงเนนการลดการใชทรพยากรธรรมชาตใหม หมนเวยนการใชทรพยากรใหเกดประโยชนสงสด และปลดปลอยขยะหรอของเสยใหนอยทสด ลดการเกดปญหามลพษตอสงแวดลอมและลดปญหาดานสงคม
กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร (กพร.) ในฐานะหนวยงานภาครฐทรบผดชอบการจดหา และบรหารจดการวตถดบแรและอตสาหกรรมพนฐาน ไดเลงเหนความส าคญของการน าหลกการเศรษฐกจหมนเวยนมาประยกตใชในองคกร เพอสงเสรมใหเกดการใชประโยชนทรพยากรธรรมชาตอยางมประสทธภาพ และรกษาคณภาพสงแวดลอม สรางความยงยนใหกบภาคอตสาหกรรม จงไดจดท าเกณฑการประเมนและตวชวดการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร โดยยดตามกรอบมาตรฐานการตรวจสอบและรบรองแหงชาต : แนวทางการใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร มาตรฐานเลขท มตช. 2-2562 ซงอางองจากมาตรฐาน “BS 8001:2017 Framework for implementing the principles of the circular economy in organizations – Guide” ส าหรบประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยน เพอใชในการพฒนาและเปนแนวทางในการน าหลกการเศรษฐกจหมนเวยนมาใชในการประกอบกจการ การด าเนนการดงกลาวน ามาสการจดท า “คมอการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร (Circular Economy Performance Assessment Guidebook)” วตถประสงคเพอสรางความรความเขาใจเกยวกบแนวคดเศรษฐกจหมนเวยน แนะน าแนวทางการประเมนเพอประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกรซงผประกอบการสามารถประเมนดวยตนเองผานชองทางออนไลน และสงเสรมใหการด าเนนการดานเศรษฐกจหมนเวยนในองคกรเปนไปอยางมประสทธภาพ
คมอฉบบนมงเนนการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกรส าหรบอตสาหกรรมแรและอตสาหกรรมพนฐาน และสามารถน าไปใชในอตสาหกรรมอน ๆ ได เพอการพฒนา สถานประกอบการ คณะผจดท าหวงเปนอยางยงวาคมอฉบบนจะเปนสวนหนงในการสงเสรมและผลกดนใหภาคอตสาหกรรมไทยยกระดบการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร น าไปสความยงยนในการประกอบกจการตอไป
กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร
กนยายน 2563
สำรบญ
แนะน ำเบองตน
- ท าความรจกกบระบบเศรษฐกจหมนเวยน (Circular Economy) 1 - ท าไมองคกรควรด าเนนการตามหลกการเศรษฐกจหมนเวยน 4 - ความส าคญของการประเมนประสทธภาพการประยกตใช หลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร 5
กำรประเมนประสทธภำพกำรประยกตใช
หลกกำรเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร
- ทมาของหลกเกณฑการประเมน 6 - แบบประเมนและค าแนะน าในการประเมน 7
ระบบกำรประเมนออนไลน
- การประเมนดวยตนเองผานระบบ Circular Economy Performance Assessment System (CEPAS) 42
บรรณานกรม 46 ภาคผนวก ก ศพทเทคนค 47 ภาคผนวก ข แหลงขอมล 50
คมอการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร 1
กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร
ท ำควำมรจกกบระบบเศรษฐกจหมนเวยน (Circular Economy)
แนะน ำเบองตน
ท าความรจกกบระบบเศรษฐกจหมนเวยน (Circular Economy) ท าไมองคกรควรด าเนนการตามหลกการเศรษฐกจหมนเวยน
ความส าคญของการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการ เศรษฐกจหมนเวยนในองคกร
บทท
Take Make Dispose
เชอวาหลาย ๆ คนคงจะเคยไดยนค าวา Circular Economy หรอระบบเศรษฐกจหมนเวยน กนมาบางแลว ในสวนนจะน าทกคนมาท าความรจกกบเศรษฐกจหมนเวยนวาคออะไร ท าไมถงมความส าคญและมความจ าเปน ท าไมทวโลกจงหนมาใหความสนใจทจะปรบเปลยนระบบเศรษฐกจเสนตรงในปจจบน เปนระบบเศรษฐกจหมนเวยน
“ระบบเศรษฐกจเสนตรงนจะไมใชปญหา หากเรามทรพยากรธรรมชาตใหใชโดยไมมวนหมด หรอสรางขยะไดโดยไมกอใหเกดผลกระทบตอสงแวดลอม”
ระบบเศรษฐกจเสนตรง (Linear Economy)
ระบบเศรษฐกจตงแตการปฏวตอตสาหกรรมเมอประมาณ 150 ปกอน จนถงปจจบน เศรษฐกจของโลกเตบโตแบบเทาทวคณ การบรโภคเปนหวใจหลกในการขบเคลอนเศรษฐกจ ลกษณะของระบบเศรษฐกจเปนเสนตรง ทเรยกวา Linear Economy คอ Take (ดงทรพยากรมาใช) - Make (ผลต) - Dispose (ทง)
การ ‘ดงทรพยากรมาใช’ (Take) หมายถง การดงทรพยากรธรรมชาตมาใชจ านวนมหาศาลในตนทนทถกทสดเทาทจะเปนไปได กอนจะน าทรพยากรเหลานนมาผานกระบวนการ ‘ผลต’ (Make) จ าหนายใหลกคาน าไป ใชงาน เมอผลตภณฑหมดประโยชนแลวก ‘ทง’ (Dispose) กลายเปนขยะ สามขนตอนนเปนกระบวนการ ทเกดขนซ า ๆ เปนเสนตรง โดยของททงไปมสวนนอยมากทจะถกน ากลบไปเปนวตถดบตงตน จงเกดขยะจ านวนมหาศาลทปลายทาง ในขณะทตองดงทรพยากรธรรมชาตทมอยอยางจ ากดมาใชอยางไมสนสด
ทมา : 1. All Around Plastics, 2018 2. CE100 Brasil, 2018
2 คมอการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร
กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร
ระบบเศรษฐกจหมนเวยน (Circular Economy)
ระบบเศรษฐกจหมนเวยน Circular Economy หรอ CE เปนระบบเศรษฐกจทมการออกแบบใหน า
ทรพยากรธรรมชาตทมอยอยางจ ากดมาใชใหนอยทสด รกษาและสรางคณคาจากทรพยากรทมอยในระบบใหได
มากทสด โดยการใชงานของวสด ชนสวน และผลตภณฑ ใหไดนานทสด ผานการหมนเวยนเปนวงจรตอเนองใน
ระบบปดโดยไมมการสงของเสยออกนอกระบบ
ทมา : UNIDO, 2015
ดงนน แรงขบเคลอนทท าใหตองเปลยนแปลงจากระบบเศรษฐกจเสนตรง เปนระบบเศรษฐกจหมนเวยน
จงแบงออกไดเปน 2 เหตผลใหญ ๆ คอ
1) ปรมาณความตองการทรพยากรทเพมสงขนเรอย ๆ ในขณะททรพยากรโลกเรมจะหมดลง
2) ระบบเศรษฐกจเสนตรงกอใหเกดขยะของเสยทปลายทาง และมแนวโนมสรางผลกระทบตอสงแวดลอม
เพมขน
Take
ระบบเศรษฐกจหมนเวยน
(Circular Economy)
คมอการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร 3
กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร
หลกกำรของ Circular Economy
1. อนรกษและเสรมทนธรรมชาต (Preserve and Enhance Natural Capital) ดวยการใชทรพยากรทมอยอยางจ ากดใหนอยทสด เพมการใชทรพยากรหมนเวยนและพลงงานทดแทน
2. ใชทรพยากรใหเกดประโยชนส งส ด (Optimize Resource Yields) ดวยการรกษาและสรางคณคาของทรพยากรในระบบและหมนเวยนใหนานทสด เชน การใชซ า การใชในวตถประสงคใหม การน ามาผลตใหเหมอนใหม และการ รไซเคล เปนตน
3. ร กษาประสทธภาพของร ะบบ ( Fo s te r Sy s tem Effectiveness) ด ว ย ก า ร ล ดการปลดปลอยของเสยออกจากระบบใหนอยทสด
“ หลกการของ Circular Economy คอ ใชทรพยากรจากธรรมชาตทมจ ากดใหนอย
ทสด สรางคณคาและหมนเวยนการใชทรพยากรทมอยในระบบใหมากทสด และ
ปลดปลอยของเสยออกจากระบบใหนอยทสด ”
ทมา : Ellen MacArthur Foundation
รกษาและสรางคณคาของทรพยากรในระบบใหมากทสดและหมนเวยนใหนานทสด
ใชทรพยากรจากธรรมชาตทมจ ากดใหนอยทสด
ปลดปลอยของเสยออกจากระบบใหนอยทสด
4 คมอการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร
กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร
ท ำไมองคกรควรด ำเนนกำรตำมหลกกำรเศรษฐกจหมนเวยน
จากขอมลขางตน จะเหนวา หลกการเศรษฐกจหมนเวยนเปนทางออกใหกบปญหาการขาดแคลน
ทรพยากรและปญหาสงแวดลอมทเราก าลงเผชญและจะทวความรนแรงขนในอนาคตอนใกล หลกการนจงเปน
แนวโนมททวโลกใหความสนใจ และปจจบนสถานประกอบการหลายแหงไดเรมด าเนนการตามหลกการเศรษฐกจ
หมนเวยน ซงหลกการเศรษฐกจหมนเวยนอาจจะกลายเปนแนวทางททก ๆ สถานประกอบการจะตองด าเนนการ
เพอหลกเลยงการเปนผสรางตนทนทางสงคม และเพอสรางการยอมรบในสงคม
อยางไรกตาม เมอลองพจารณาการด าเนนการในองคกร จะพบวา องคกรสวนใหญมการด าเนนการทสอดรบ
กบหลกการเศรษฐกจหมนเวยนอยบางแลว เชน มาตรการในการใชทรพยากรอยางคมคา มาตรการลดการใชน า
หรอพลงงาน การวจยและพฒนาเพอเพมมลคาผลตภณฑ เปนตน เพยงแตยงไมไดด าเนนการตามหลกการ
เศรษฐกจหมนเวยนอยางเปนระบบ ซงการด าเนนการตามหลกการเศรษฐกจหมนเวยนจะเปนสงส าคญทท าใหเกด
แรงขบเคลอนในการพฒนา ลดตนทนสรางก าไร และสรางความยงยนใหแกองคกร
ตวอยางประโยชนทองคกรหรอสถานประกอบการไดรบจากการด าเนนการตามหลกการเศรษฐกจ
หมนเวยน เชน
• ลดตนทน (เชน วตถดบและพลงงาน) และ เพมประสทธภาพการผลต (เชน ลดของเสย)
• เพมก าไร/สรางการเตบโตทางธรกจ (เชน มลคาเพมจากการใชประโยชนกากของเสยและวสดเหลอใช)
• ลดผลกระทบตอสงแวดลอม และเพมภาพลกษณทดใหกบองคกร
• สรางงานและรปแบบธรกจใหม (เชน Reversed Logistics และธรกจประเภท Circular Supplies) เพมโอกาสทางธรกจใหองคกร
• สรางโอกาสและความสมพนธทดกบชมชน
Circular Economy ไมใชเรองใหม แตมการด าเนนการในสถานประกอบการอยบางแลว เพยงแตยงไมไดด าเนนการตามหลกการ Circular Economy อยางเปนระบบ กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร (กพร.) จงไดจดท าแบบประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร เพอเปนเครองมอส าหรบสถานประกอบการใชในการประเมนและพฒนาตนเอง และส าหรบภาครฐในการสงเสรมและสนบสนนสถานประกอบการเขาสระบบเศรษฐกจหมนเวยน
คมอการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร 5
กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร
ควำมส ำคญของกำรประเมนประสทธภำพกำรประยกตใช
หลกกำรเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร
• รสถานะการด าเนนการตามหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในปจจบนขององคกร
• รจดแขง จดออน และศกยภาพ ของสถานประกอบการในการด าเนนการตามหลกการเศรษฐกจหมนเวยน
• รแนวทางในการพฒนาตามแตละเกณฑตวชวด เพอน ามาใชวางแผนปรบปรงองคกรตามแนวทางเศรษฐกจหมนเวยนไดอยางตรงจดและมประสทธภาพ
• สามารถน าผลการประเมนทไดมาเปรยบเทยบ (Benchmark) กบคาเฉลย คาสงสด และคาต าสดของสถานประกอบการในกลมอตสาหกรรมเดยวกนหรอขนาดเดยวกน และกลมอตสาหกรรมอน ๆ
ตวอยางอยางประโยชนทองคกรหรอสถานประกอบการไดรบจากการประเมน เชน
การพฒนาใด ๆ สงส าคญคอตองทราบวาตนเองอยจดไหน การด าเนนการตามหลกการเศรษฐกจหมนเวยน
กเชนกน โดยทวไปองคกรสวนใหญไมทราบวาตนเองมการด าเนนการตามหลกการเศรษฐกจหมนเวยนหรอไม
ในระดบใด และควรปรบปรงอะไร ดงนน การประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยน
ในองคกรจงเปนจดเรมตนทส าคญทจะท าใหองคกรทราบสถานะและสามารถด าเนนการปรบปรงไดอยางตรงจด
กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร (กพร.) ในฐานะหนวยงานภาครฐทรบผดชอบเกยวกบ
การจดหาและบรหารจดการวตถดบแรและอตสาหกรรมพนฐาน ไดเลงเหนความส าคญของการประเมนดงกลาว
จงไดจดท าเกณฑการประเมนและตวชวดพรอมทงคมอการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการ
เศรษฐกจหมนเวยนในองคกร เพอเปนแนวทางใหผประกอบการใชประเมนตนเองและสามารถน าหลกการ
เศรษฐกจหมนเวยนมาประยกตใชในองคกร
6 คมอการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร
กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร
กำรประเมนประสทธภำพกำรประยกตใช
หลกกำรเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร
บทท
ทมาของหลกเกณฑการประเมน
แบบประเมนและค าแนะน าในการประเมน
กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแรไดจดท าเกณฑการประเมนและตวชวดประสทธภาพการ
ประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร โดยยดตามกรอบมาตรฐานการตรวจสอบและรบรองแหงชาต :
แนวทางการใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร มาตรฐานเลขท มตช. 2-2562 ซงอางองจากมาตรฐาน
“BS 8 0 0 1 : 2 0 1 7 Framework for implementing the principles of the circular economy in
organizations – Guide” โดยมาตรฐานดงกลาวประกอบดวยหลกการ 6 ขอ ซงใชเปนกรอบในการตดสนใจ
และประเมนพฤตกรรมองคกรทสอดคลองกบหลกการเศรษฐกจหมนเวยน ไดแก
1) การคดเชงระบบ (Systems Thinking)
2) นวตกรรม (Innovation)
3) การดแลรบผดชอบ (Stewardship)
4) ความรวมมอ (Collaboration)
5) คณคาทเหมาะสม (Value Optimization)
6) ความโปรงใส (Transparency)
เกณฑการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร จงประกอบดวย
6 หมวด อางองตามหลกการ 6 ขอ ของมาตรฐานเลขท มตช. 2-2562 และ BS 8001:2017
ทมำของหลกเกณฑกำรประเมน
คมอการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร 7
กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร
แบบประเมนและค ำแนะน ำในกำรประเมน
หวขอน จะเปนการน าเสนอแบบประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร
ประกอบดวย 3 สวน ดงน
- สวนท 1 ขอมลทวไปของสถานประกอบการ
- สวนท 2 การประเมนตามหลกเกณฑและตวชวด
- สวนท 3 สรปผลการประเมน
ขอมลทวไปของสถานประกอบการ
แบบประเมนสวนท 1 เปนการจดเกบขอมลเบองตนของสถานประกอบการ เพอใชเปนขอมลประกอบการประเมน
และวางแผนการปรบปรงองคกร และใชในการเปรยบเทยบผลการประเมนกบคาเฉลย คาสงสด และคาต าสด
ของกลมอตสาหกรรมส าหรบระบบการประเมนออนไลน (ขอมลในสวนนจะไมเผยแพรตอสาธารณะ)
สวนท
แบบประเมนสวนท 1 ขอมลทวไปของสถานประกอบการพรอมตวอยางการกรอกขอมล
1.1 ขอมลโรงงาน
ชอโรงงาน/บรษท (ไทย) บรษท ผลตเกง จ ากด . (องกฤษ) Good Production. Co., ltd .
สถานทตงโรงงาน เลขท 78/5 ตรอก/ซอย สานสมพนธ ถนน อยด . หมท 8 ต าบล/แขวง รงเรอง อ าเภอ/เขต เจรญ . จงหวด กรงเทพมหานคร รหสไปรษณย 985XX โทรศพท 02-5555XXX . โทรสาร 02-7777XXX E-mail [email protected] .
บคคลทตดตอได (นาย/นาง/นางสาว) นายรกษธรรม ชอบผลต ต าแหนง ผจดการโรงงาน . โทรศพท/โทรศพทมอถอ 089-425XXXX E-mail [email protected] . สถานทตดตอ ทอยเดยวกบสถานทตงโรงงาน ทอยอน โปรดระบ เลขท ตรอก/ซอย ถนน . หมท ต าบล/แขวง อ าเภอ/เขต . จงหวด รหสไปรษณย โทรศพท .
✓
8 คมอการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร
กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร
A) ชอโรงงาน/บรษท ระบชอโรงงานทไดจดทะเบยนไว (ไมใชชอเจาของโรงงาน) จากตวอยางคอ บรษท ผลตเกง จ ากด
B) สถานทตงโรงงาน ระบทตงของโรงงาน เบอรตดตอ โทรสาร และ E-mail ของโรงงาน ตวอยางคอ บรษทฯ มสถานทตงโรงงานเลขท 78/5 ซอยสานสมพนธ ถนนอยด หมท 8 แขวงรงเรอง เขตเจรญ กรงเทพมหานคร รหสไปรษณย 985XX โทรศพท 02-555XXX โทรสาร 02-777XXX E-mail [email protected]
C) บคคลทตดตอได ระบชอ ต าแหนง หมายเลขโทรศพททสามารถตดตอไดพรอม E-mail ของผกรอกขอมลหรอชอบคคลซงสามารถตดตอและสอบถามขอมลเพมเตมได และระบสถานทส าหรบตดตอ กรณใชทอยเดยวกบโรงงานใหเลอกทอยเดยวกบสถานทตงโรงงาน กรณใชทอยอนใหเลอกทอยอนและระบทอย จากตวอยางคอ นายรกษธรรม ชอบผลต ต าแหนงผจดการโรงงาน โทรศพทมอถอ 089 -425XXXX E-mail raktham @mail.co.th สถานทตดตอทอยเดยวกบสถานทตงโรงงาน
A) เลขทะเบยนโรงงาน ระบเลขทะเบยนโรงงานทไดรบอนญาต จ านวน 14 หลก โดยสามารถตรวจสอบขอมลไดจากใบอนญาตประกอบกจการโรงงาน หรอคนหาขอมลโรงงานในเวบไซตของกรมโรงงานอตสาหกรรม (https://www.diw.go.th/hawk/content.php?mode=data1search) กรณ เปน โรงงานท ต งอย ในนคมอตสาหกรรม ใหระบเลขทหนงสออนญาตใหประกอบกจการในนคมอตสาหกรรม จากตวอยาง เลขทะเบยนโรงงานของบรษทฯ คอ 7216000022XXXX
B) เลขทใบอนญาตแตงแร/ประกอบโลหกรรม/ประทานบตร ระบเลขทใบอนญาตแตงแร ประกอบ โลหกรรม หรอเลขประทานบตร ทไดรบอนญาต จากตวอยาง บรษทฯ ไมมเลขทใบอนญาตแตงแร ประกอบ โลหกรรม หรอเลขประทานบตร เนองจากไมไดประกอบกจการดงกลาว
C) ประเภท ISIC และประเภท TSIC ระบประเภท ISIC และประเภท TSIC โดยสามารถตรวจสอบขอมลไดจากการคนหาขอมลโรงงานในเวบไซตของกรมโรงงานอตสาหกรรม (https://www.diw.go.th/hawk/ content.php?mode=data1search) หรอเวบไซตของกรมโรงงานอตสาหกรรม (https://www.diw.go.th/hawk/data/tsic2009.asp) จากตวอยาง บรษทฯ จดอยในประเภท ISIC 2410 (การผลตเหลกและเหลกกลาขนมลฐาน) ประเภท TSIC 24101 (การผลตเหลกและเหลกกลาขนมลฐานในขนตนและขนกลาง)
1.2 ลกษณะกจการ
เลขทะเบยนโรงงาน 7216000022XXXX . เลขทใบอนญาตแตงแร/ประกอบโลหกรรม/ประทานบตร - . ประเภท ISIC 2410 ประเภท TSIC 24101 .
ประเภทหรอชนดโรงงานล าดบท 106 . ประกอบกจการ แยกสกด ทองค าและเงนใหบรสทธ และผลตทองค าผสม . โรงงานจ าพวกท 1 2 3 ขนาดธรกจ ขนาดยอม ขนาดกลาง ขนาดใหญ หมายเหต: ใชเกณฑการแบงขนาดตามกฎกระทรวงก าหนดลกษณะของวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม พ.ศ. 2562
ก าลงเครองจกร 300 แรงมา จ านวนพนกงาน 100 คน
✓ ✓
คมอการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร 9
กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร
D) ประเภทหรอชนดโรงงานล าดบท ระบรหสประเภทโรงงานอตสาหกรรมทไดรบอนญาตประกอบ
กจการโรงงาน ตามบญชประเภทโรงงานอตสาหกรรมทจ าแนกตามกฎกระทรวง (พ.ศ. 2535) ออกตามความใน
พระราชบญญตโรงงาน พ.ศ. 2535 โดยสามารถตรวจสอบขอมลไดจากใบอนญาตประกอบกจการโรงงาน หรอ
คนหาขอมลโรงงานในเวบไซตของกรมโรงงานอตสาหกรรม (https://www.diw.go.th/hawk/content.php?
mode=data1search) หรอตรวจสอบล าดบของประเภทหรอชนดโรงงานทเวบไซตของกรมโรงงานอตสาหกรรม
(https://www.diw.go.th/hawk/data/factype.php) จากตวอยาง บรษทฯ เปนโรงงานประเภท 106
(ประกอบกจการเกยวกบการน าผลตภณฑอตสาหกรรมทไมใชแลวหรอของเสยจากโรงงานมาผลตเปนวตถดบ
หรอผลตภณฑใหมโดยผานกรรมวธการผลตทางอตสาหกรรม)
E) ประกอบกจการ ระบกจการของโรงงาน โดยสามารถตรวจสอบขอมลไดจากใบอนญาตประกอบ
กจการโรงงาน หรอคนหาขอมลโรงงานในเวบไซตของกรมโรงงานอตสาหกรรม ( https://www.diw.go.th/
hawk/content.php?mode=data1search) จากตวอยาง บรษทฯ ด าเนนกจการแยกสกด ทองค าและเงนให
บรสทธ และผลตทองค าผสม
F) โรงงานจ าพวกท ระบจ าพวกของโรงงาน ซงสามารถตรวจสอบขอมลไดจากเวบไซตของกรมโรงงาน
อตสาหกรรม (https://www.diw.go.th/hawk/data/factype.php) จากตวอยาง บรษทฯ ประเภทหรอชนด
โรงงานล าดบท 106 ซงโรงงานทกขนาด จดเปนโรงงานจ าพวกท 3
G) ขนาดธรกจ เลอกขนาดธรกจโดยใชเกณฑการแบงขนาดตามกฎกระทรวงก าหนดลกษณะของวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม พ.ศ. 2562 ดงน
- ขนาดยอม คอ กจการทมลกษณะ ดงตอไปน (1) กจการผลตสนคาทมจ านวนการจางงานไมเกน 50 คนหรอมรายไดตอปไมเกน 100 ลานบาท (2) กจการใหบรการ กจการคาสง หรอกจการคาปลก ทมจ านวนการจางงานไมเกน 30 คนหรอมรายไดตอปไมเกน 50 ลานบาท
- ขนาดกลาง คอ กจการทมลกษณะ ดงตอไปน (1) กจการผลตสนคาทมจ านวนการจางงานเกนกวา 50 คนแตไมเกน 200 คน หรอมรายไดตอปเกนกวา 100 ลานบาทแตไมเกน 500 ลานบาท (2) กจการใหบรการ กจการคาสง หรอกจการคาปลก ทมจ านวนการจางงานเกนกวา 30 คนแตไมเกน 100 คนหรอมรายไดตอป เกนกวา 50 ลานบาทแตไมเกน 300 ลานบาท
- ขนาดใหญ คอ กจการทมการจางงานและรายไดเกนกวาทก าหนดในธรกจขนาดกลาง จากตวอยาง บรษทฯ ผลตสนคาโดยมการจางงาน 100 คน รายไดตอป 125 ลานบาท จงเลอกระบ
ขนาดธรกจขนาดกลาง
H) ก าลงเครองจกร และจ านวนพนกงาน ระบก าลงเครองจกรทใชในการผลตและจ านวนพนกงาน จาก
ตวอยาง บรษทฯ มเครองจกรทงหมดมก าลงรวม 300 แรงมา และจ านวนพนกงานทงหมด 100 คน
10 คมอการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร
กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร
A) ยอดขายเฉลยตอป (3 ปยอนหลง) ระบยอดขายเฉลย 3 ปยอนหลง จากตวอยาง บรษทฯ มยอดขาย
เฉลย 3 ปยอนหลง จ านวน 125,000,000 บาทตอป
B) ทนจดทะเบยน ระบทนจดทะเบยนบรษท จากตวอยาง บรษทฯ จดทะเบยนบรษทดวยเงนทนจ านวน
50,000,000 บาท
C) ทนหมนเวยน ระบทนหมนเวยนของบรษทฯ เงนทนหมนเวยนหมายถง เงนทนทบรษทฯ ตองใช
หมนเวยนส าหรบการด าเนนงานกอนทจะไดรบเงนสดจากการขายสนคาและบรการ หรอการช าระหนจากลกหน
การคา โดยขอมลในสวนนสามารถระบหรอไมระบกได จากตวอยาง บรษทฯ มเงนทนหมนเวยน จ านวน
3,000,000 บาท
1.3 ขอมลดานการตลาด ยอดขายเฉลยตอป (3 ปยอนหลง) 125,000,000 บาท ทนจดทะเบยน 50,000,000 บาท ทนหมนเวยน 3,000,000 บาท (ระบหรอไมกได)
1.4 ขอมลการผลต
ประสทธภาพการผลตรวม ต ากวา 80% 80-90% สงกวา 90%
หมายเหต: ประสทธภาพการผลตรวม = ผลผลต (Output) / ปจจยการผลต (Input)
วตถดบหลก* ปรมาณตอป** แหลงทมา ซากแผงวงจรอเลกทรอนกส . ซากอปกรณหนาสมผสไฟฟา . . .
XX ตน . XX ตน . .
ในประเทศ . นคมอตสาหกรรมลาดกระบง .
วตถดบรอง* ปรมาณตอป** แหลงทมา คอปเปอรซลเฟต (CuSO4) . กรดไนตรก . กรดไฮโดรคลอรก .
XX ลตร . XX ลตร . XX ลตร .
บรษท xx จ ากด . ในประเทศ . กรงเทพมหานคร .
ผลตภณฑหลก* ปรมาณตอป** แหลงจ าหนาย ทองค าบรสทธ . ทองค าผสม . เงนบรสทธ .
XX กโลกรม . XX กโลกรม . XX กโลกรม .
ในประเทศ, ตางประเทศ . . ตางประเทศ . ในประเทศ .
ผลพลอยได* ปรมาณตอป** แหลงจ าหนาย ซากแผงวงจรอเลกทรอนกส . สวนทไมใชโลหะ .
XX ตน . .
ในประเทศ . .
หมายเหต: * สามารถเพมเตมเอกสารแนบ ** โปรดระบหนวยใหชดเจน
✓
คมอการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร 11
กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร
A) ประสทธภาพการผลตรวม ระบประสทธภาพการผลตรวม โดยสามารถค านวณไดจากผลผลต
(Output) / ปจจยการผลต (Input) จากตวอยาง บรษทฯ มประสทธภาพการผลตรวม 85% จงเลอกระบ
ประสทธภาพการผลตรวม 80-90%
B) วตถดบหลก ระบวตถดบหลกทใชในการผลต ปรมาณวตถดบหลกตอปซงระบหนวยชดเจน และ
แหลงทมาของวตถดบหลก จากตวอยาง บรษทฯ ใชวตถดบหลกในการผลต เชน ซากแผงวงจรอเลกทรอนกส
ปรมาณ XX ตนตอป โดยมแหลงทมาจากในประเทศ เปนตน
C) วตถดบรอง ระบวตถดบรองทใชในการผลต ปรมาณวตถดบรองตอปซงระบหนวยชดเจน และ
แหลงทมาของวตถดบรอง จากตวอยาง บรษทฯ ใชวตถดบรองในการผลต เชน คอปเปอรซลเฟต (CuSO4)
ปรมาณ XX ลตรตอป โดยมแหลงทมาจากบรษท XX จ ากด เปนตน
D) ผลตภณฑหลก ระบผลตภณฑหลกทไดจากการผลต ปรมาณผลตภณฑหลกตอปซงระบหนวยชดเจน
และแหลงทจ าหนาย จากตวอยาง บรษทฯ มผลตภณฑหลกจากการผลต เชน ทองค าบรสทธ ปรมาณ XX
กโลกรมตอป โดยมแหลงจ าหนายในประเทศและตางประเทศ เปนตน
E) ผลพลอยได ระบผลพลอยได (By Product) จากการผลตซงสามารถน าไปจ าหนายได ปรมาณผล
พลอยไดตอปซงระบหนวยชดเจน และแหลงทจ าหนาย จากตวอยาง บรษทฯ มผลพลอยไดจากการผลต คอ
ซากแผงวงจรอเลกทรอนกสสวนทไมใชโลหะ ปรมาณ XX ตนตอป โดยมแหลงจ าหนายในประเทศ เปนตน
ทงน ขอมล B) – E) สามารถแนบเอกสารเพมเตมได
การใชพลงงานตอเดอน น ามนเบนซน ปรมาณ XX ลตร น ามนดเซล ปรมาณ XX ลตร เชอเพลงอน ๆ ไดแก ถานหน ปรมาณ XX กโลกรม . ปรมาณ . ปรมาณ . ไฟฟา ปรมาณ XX ยนต พลงงานทดแทน ไดแก เซลลแสงอาทตย ปรมาณ XX ยนต . ปรมาณ . ปรมาณ .
การใชน าตอเดอน น าประปา ปรมาณ XX ลบ.ม. น าจากนคมอตสาหกรรม ปรมาณ - ลบ.ม. น าผวดน ปรมาณ XX ลบ.ม. น าบาดาล ปรมาณ - ลบ.ม. น าหมนเวยน ไมม ม ปรมาณ XX ลบ.ม.
✓
12 คมอการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร
กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร
A) ของเสยหรอวสดทไมใชแลว ระบลกษณะของเสยและรหส ปรมาณตอปซงระบหนวยชดเจน และ
วธการจดการและรหส โดยสามารถตรวจสอบขอมลไดจากเวบไซตของกรมโรงงานอตสาหกรรม ( http://
www2.diw.go.th/PIC/download/waste/waste11.pdf) จากตวอยาง บรษทฯ มของเสยลกษณะเปน
ของเหลวทเกดจากการสกดทอง รหส 01 02 99 (ของเสยอนทมไดระบไวขางตน (Wastes Not Otherwise
Specified)) ปรมาณ XX ลตรตอป จดการของเสยโดยการสงบรษทรบก าจดของเสย รหสการก าจดของเสย คอ
075 (สงบรษทรบก าจดของเสยเพอน าไปเผาท าลายในเตาเผาเฉพาะส าหรบของเสยอนตราย)
F) การใชพลงงานตอเดอน ระบการปรมาณการใชพลงงานตอเดอน ไดแก น ามนเบนซน น ามนดเซล
เชอเพลงอน ๆ ไฟฟา และพลงงานทดแทน จากตวอยาง บรษทฯ ใชน ามนเบนซน XX ลตรตอเดอน น ามนดเซล
XX ลตรตอเดอน เชอเพลงอน ๆ คอ ถานหน XX กโลกรมตอเดอน ไฟฟา XX ยนตตอเดอน และใชพลงงาน
ทดแทนจากเซลลแสงอาทตย XX ยนตตอเดอน
G) การใชน าตอเดอน ระบการปรมาณการใชน าตอเดอนซงมทมาจากแหลงตาง ๆ ไดแก น าประปา
น าจากนคมอตสาหกรรม น าผวดน และน าบาดาล พรอมทงระบปรมาณของน าหมนเวยน จากตวอยาง บรษทฯ
ใชน าประปา XX ลบ.ม. ตอเดอน น าผวดน XX ลบ.ม. ตอเดอน ไมมการใชน าจากนคมอตสาหกรรมและน า
บาดาล และมการใชน าหมนเวยน XX ลบ.ม. ตอเดอน
1.5 การจดการของเสยและมลพษ
ของเสยหรอวสดทไมใชแลว
ลกษณะของเสย ปรมาณตอป การจดการ 1) ของเหลวจากการสกดทอง . รหส (ถาม) 01 02 99 ใ
2) . รหส (ถาม) .
3) . รหส (ถาม) .
XX ลตร .
.
.
สงบรษทรบก าจดของเสย . รหส (ถาม) 075 .
. รหส (ถาม) .
. รหส (ถาม) .
มลพษทางน า ไมม ม
ระบบบ าบดน าทง ไมม ม เปนแบบ การบ าบดทางเคม (Chemical Treatment). น าทงปรมาณ XXX ลตร .
มลพษทางอากาศ ไมม ม (ฝนละออง, เขมาควน, กลนเหมน, ไอสารเคม) ชนด แหลงก าเนด การบ าบด 1) ไอสารเคม .
2) .
3) .
Hydrometallurgical Process .
.
.
เครองบ าบดอากาศ .
.
.
✓
✓
✓
คมอการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร 13
กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร
A) มาตรฐานและรางวลทไดรบการรบรอง ระบมาตรฐานและรางวลทไดรบการรบรอง จากตวอยาง
บรษทฯ ไดรบมาตรฐาน ISO 9000 และ Green Industry ระดบ 3
A) มาตรการและเงอนไขดานสงแวดลอมในการประกอบการ ระบมาตรการและเงอนไขดาน
สงแวดลอมทสถานประกอบการตองจดท า จากตวอยาง บรษทฯ จดท ารายงานผลกระทบสงแวดลอมเบองตน
(Initial Environmental Examination: IEE)
B) มลพษทางน า ระบมลพษทางน าทเกดจากการผลต พรอมรายละเอยดของระบบบดน าทง จาก
ตวอยาง บรษทฯ ไมมมลพษทางน า และมระบบบ าบดน าทงแบบการบ าบดทางเคม (Chemical Treatment)
C) มลพษทางอากาศ ระบชนด แหลงก าเนด และวธการบ าบดมลพษทางอากาศ จากตวอยาง บรษทฯ
มมลพษทางอากาศชนดไอสารเคม แหลงก าเนดมาจากกระบวนการโลหวทยาสารละลาย (Hydrometallurgical
Process) และบ าบดโดยใชเครองบ าบดอากาศ
✓
1.6 มาตรฐานและรางวลทไดรบการรบรอง ISO 9000 CSR DIW ISO 14000 Green Mining ISO 45001 Green Industry Level 3 . ISO 26000 อตสาหกรรมดเดน สาขา . CSR DPIM อนๆ (โปรดระบ) .
1.7 มาตรการและเงอนไขดานสงแวดลอมในการประกอบการ IEE EIA ESA EHIA
✓
14 คมอการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร
กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร
แบบประเมนสวนท 2 เขาสการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร
ประกอบดวย 6 หมวด 18 ตวชวด เพอใหทราบระดบประสทธภาพการด าเนนการตามหลกการเศรษฐกจ
หมนเวยนในองคกร
Systems Thinking กำรคดเชงระบบ
ตวชวด
ประสทธภาพ
การประยกตใช
CE
1.1 การเขาใจถงความเกยวของขององคกรกบ CE
และความมงมนของผบรหาร
1.2 การก าหนดแผนงาน
1.3 การพฒนาองคความรบคลากร
Innovation นวตกรรม
2.1 นวตกรรมดานการ
ด าเนนการ
2.2 นวตกรรมดานวตถดบ
ผลตภณฑ บรรจภณฑ
และบรการ
Stewardship กำรดแลรบผดชอบ
3.1 ดานสงแวดลอม
3.2 ดานสงคม
3.3 ดานเศรษฐกจ
Transparency ควำมโปรงใส
6.1 ขอมลทเผยแพร
6.2 ชองทางในการเผยแพรขอมล
Value Optimization คณคำทเหมำะสม
5.1 การออกแบบ
5.2 การใชทรพยากร
5.3 การผลต
5.4 การใชงาน
5.5 หลงหมดอายการใชงาน
Collaboration ควำมรวมมอ
4.1 ภายในองคกร
4.2 ระหวางองคกรในโซอปทาน
4.3 ระหวางองคกรกบหนวยงาน
ภายนอก พนธมตร และธรกจ
ประเภทเดยวกน
การประเมนตามหลกเกณฑและตวชวด สวนท
หมายเหต : CE หมายถง Circular Economy
คมอการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร 15
กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร
หมวดท 1 กำรคดเชงระบบ (Systems Thinking)
การคดเชงระบบ (Systems Thinking)
การคดเชงระบบ คอ การท าความเขาใจการ
ท างานของระบบหรอองคกรทเชอมโยงกนอยางซบซอน
เปนการใชหลกการวธคดแบบองครวมเพอสรางคณคา
ใหกบองคกร โดยค านงถงผลกระทบในวงกวางทเกดจาก
กจกรรมตาง ๆ ขององคกรและความส าคญของการหมนเวยน
ทรพยากรในระบบอยางยงยน น าไปสวฒนธรรมการสราง
และรกษาคณคาในการด าเนนงานตาง ๆ ขององคกร
ยกตวอยางเชน การคดเชงระบบในกรณของผลตภณฑ คอ
แบบประเมนสวนท 2
หมวดท 1 การคดเชงระบบ (Systems Thinking) ประกอบดวย 3 ตวชวด ไดแก
1.1 องคกรมความเขาใจถงความเกยวของกบ CE และผบรหารระดบสงมความมงมน
ในการน าแนวคดดาน CE มาใชกบองคกร
1.2 การก าหนดแผนการด าเนนการดาน CE ขององคกร
1.3 การพฒนาองคความรดาน CE ของบคลากรในองคกร
การระบขอมลชนสวนและสวนประกอบทงหมดของผลตภณฑ และขอมลวตถดบทงหมดทเกยวของ รวมถง
ผลกระทบทอาจเกดขนกบระบบตลอดอายผลตภณฑ (Life Cycle) โดยระบบทกลาวถงอาจเปนไดทงระบบนเวศ
หรอระบบทเกยวของกบการตลาดและโซอปทานทงหมดเพอน าไปสการพฒนาตามแนวคดเศรษฐกจหมนเวยน
การคดเชงระบบจะชวยใหองคกรสามารถจดการกบการเปลยนแปลงและความซบซอนของการด าเนนการ
ตามหลกการเศรษฐกจหมนเวยนไดอยางมประสทธภาพมากขน และยงสามารถระบผลทอาจเกดขนในระยะยาว
จากการตดสนใจและการด าเนนงานตาง ๆ ขององคกร
ทงน เกณฑการประเมนฯ มงเนนการคดเชงระบบในดานตาง ๆ ดงน
1. ผบรหารใหความส าคญกบการน าหลกการ CE มาใชกบองคกรอยางเปนระบบ โดยมการก าหนด
นโยบาย วสยทศน กลยทธ และตวชวดดาน CE รวมถงสนบสนนทรพยากรและงบประมาณในการด าเนนการ
2. การก าหนดแผนงานทสอดคลองกบกลยทธและตวชวดดาน CE ขององคกร และความเชอมโยงของ
แผนงานภายในองคกร
3. การสรางความตระหนกดานการจดการทรพยากรใหแกบคลากรอยางเปนรปธรรม
16 คมอการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร
กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร
หมวดท 1 กำรคดเชงระบบ (Systems Thinking)
ตวชวดท 1.1 องคกรมความเขาใจถงความเกยวของกบ CE และผบรหารระดบสงมความมงมน
ในการน าแนวคดดาน CE มาใชกบองคกร
ตวชวด
ความหมาย องคกรมความเขาใจในความสมพนธและความเชอมโยงระบบขององคกรกบเศรษฐกจหมนเวยน และผบรหารระดบสงใหความสนใจและแสดงความมงมนในการน าแนวคดดานเศรษฐกจหมนเวยนมาใชกบองคกร เชน องคกรมการก าหนดนโยบายและวสยทศน รวมถงการวางกลยทธเพอขบเคลอนการด าเนนการดานเศรษฐกจหมนเวยนขององคกร พรอมทงมการสนบสนนงบประมาณและทรพยากรทจ าเปน
1.1 องคกรมความเขาใจถงความเกยวของกบ CE และผบรหารระดบสงมความมงมนในการน าแนวคดดาน CE มาใชกบองคกร
ระดบ 0 - ผบรหารระดบสงไมใหความส าคญ หรอ องคกรไมมการประเมนหรอวเคราะหเกยวกบเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร
ระดบ 1 - องคกรมการประเมนหรอวเคราะหการบรหารจดการทรพยากรขององคกร และความเสยงหรอโอกาสทเกยวของ - องคกรมการประเมนผมสวนไดเสยภายในภายนอกทเกยวของกบการด าเนนการดาน CE ขององคกร - องคกรไมมหนวยงานหรอคณะท างานทรบผดชอบการด าเนนการดาน CE ขององคกร
ตวอยางหลกฐาน - วธการและผลการประเมนหรอวเคราะหการบรหารจดการทรพยากรขององคกรตลอดจนความเสยงหรอโอกาสทเกยวของกบการด าเนนการดาน CE ขององคกร
ระดบ 2 - องคกรน าขอมลจากการประเมน และวเคราะหในระดบ 1 มาใชเปนแนวทางในการก าหนดขอบขายเปาหมาย กลยทธ วสยทศนองคกรดาน CE - ผบรหารระดบสงมการก าหนดนโยบายหรอวสยทศนการด าเนนการดาน CE ขององคกร - องคกรมหนวยงานหรอคณะท างานทรบผดชอบการด าเนนการดาน CE ขององคกร
ตวอยางหลกฐาน - หลกฐานแสดงกลยทธ วสยทศน และตวชวดดาน CE ขององคกร ซงมความสมพนธกบขอมลจากการประเมนและวเคราะหในระดบ 1 - หลกฐานการประกาศเจตนารมณ นโยบาย หรอวสยทศน การด าเนนการดาน CE ขององคกร พรอมแผนผงโครงสรางองคกร - หลกฐานการแตงตงคณะกรรมการหรอคณะท างาน/รายงานการประชม
ระดบ 3 - องคกรมคณสมบตตามระดบ 2 และ - องคกรมการประเมนสงทจะเปนอปสรรคขององคกรทจะกดขวางวสยทศน และกลยทธระยะยาวในการด าเนนการตามหลกการ CE ขององคกร - มการสนบสนนงบประมาณเพอรองรบการด าเนนการดาน CE ขององคกร - มการสอสารในประเดนความเกยวของและประโยชนของ CE ตอองคกร
ตวอยางหลกฐาน - ผลการประเมนสงทจะเปนอปสรรคขององคกรทจะกดขวางวสยทศน และกลยทธระยะยาวในการด าเนนการตามหลกการ CE ขององคกร - หลกฐานการจดสรรงบประมาณสนบสนนการด าเนนการดาน CE ขององคกร - หลกฐานการสอสารกบผมสวนไดเสยภายในองคกรในประเดนความเกยวของและประโยชนของ CE ตอองคกร
ระดบ 4 - องคกรมคณสมบตตามระดบ 3 และ - มการประเมนผลสมฤทธตามตวชวดของกลยทธดาน CE ทองคกรก าหนด - มการทบทวนและพฒนากลยทธและตวชวดดาน CE อยางตอเนองในระยะยาว
ตวอยางหลกฐาน - ผลการประเมนผลสมฤทธตามตวชวดของกลยทธดาน CE ขององคกร - รายงานการประชมหรอค าสงผบรหาร เกยวกบการทบทวนและพฒนากลยทธและตวชวดเพอขบเคลอนการด าเนนการดาน CE ขององคกรอยางตอเนองในระยะยาว
ระบระดบทประเมนได
เรมประเมนองคกรโดยระบระดบคะแนนตำมกำรด ำเนนกำรในแตละระดบ เชน ในองคกรของคณ ผบรหารระดบสงไมใหความส าคญ หรอ องคกรไมมการประเมนหรอวเคราะหเกยวกบเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร ดงนน ระดบทประเมนได คอ ระดบ 0
คมอการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร 17
กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร
หมวดท 1 กำรคดเชงระบบ (Systems Thinking)
ตวชวดท 1.2 การก าหนดแผนการด าเนนการดาน CE ขององคกร
ตวชวด
ความหมาย องคกรมการก าหนดแผนการด าเนนการทสอดคลองกบกลยทธและตวชวดดาน CE ขององคกร เชน องคกรมความเขาใจรปแบบธรกจของตนเอง สามารถแสดงใหเหนถงความเชอมโยงของทรพยากร กระบวนการ และผลผลต จากทกสวนงานในองคกรได โดยทกสวนงานในองคกรมการก าหนดแผนงานใหสอดคลองกบกลยทธและตวชวดดาน CE ขององคกร
1.2 การก าหนดแผนการด าเนนการดาน CE ขององคกร
ระดบ 0 - ไมมแผนการด าเนนการดาน CE
ระดบ 1 - บางสวนงานมการก าหนดแผนการด าเนนการดาน CE ทสอดคลองกบกลยทธและตวชวดดาน CE ขององคกร - ไมมการเชอมโยงแผนการด าเนนการดาน CE ระหวางสวนงาน
ตวอยางหลกฐาน - แผนการด าเนนการดาน CE ของแตละสวนงาน (แสดงความเชอมโยงกบกลยทธและตวชวดดาน CE ขององคกรได)
ระดบ 2 - ทกสวนงานมการก าหนดแผนการด าเนนการดาน CE ทสอดคลองกบกลยทธและตวชวดดาน CE ขององคกร และ - ไมมการเชอมโยงแผนการด าเนนการดาน CE ระหวางสวนงาน
ตวอยางหลกฐาน - แผนการด าเนนการดาน CE ของทกสวนงานในองคกร
ระดบ 3 - ทกสวนงานมการก าหนดแผนการด าเนนการดาน CE ทสอดคลองกบกลยทธและตวชวดดาน CE ขององคกร และ - บางสวนงานมการเชอมโยงแผนการด าเนนการดาน CE กบสวนงานอน
ตวอยางหลกฐาน - แผนการด าเนนการดาน CE ของทกสวนงานในองคกร - บางสวนงานแสดงการเชอมโยงของแผนการด าเนนการดาน CE กบสวนงานอน เชน แผนการรวบรวมและน าผลตภณฑทหมดอายการใชงานกลบมาใชใหมระหวางฝายผลตกบฝายขนสง เปนตน
ระดบ 4 - ทกสวนงานมการก าหนดแผนการด าเนนการดาน CE ทสอดคลองกบกลยทธและตวชวดดาน CE และ - ทกสวนงานมการเชอมโยงแผนการด าเนนการดาน CE กบสวนงานอน
ตวอยางหลกฐาน - แผนการด าเนนการดาน CE ของทกสวนงานในองคกร - ทกสวนงานแสดงการเชอมโยงของแผนการด าเนนการดาน CE กบสวนงานอน
ระบระดบทประเมนได
18 คมอการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร
กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร
หมวดท 1 กำรคดเชงระบบ (Systems Thinking)
ตวชวดท 1.3 การพฒนาองคความรดาน CE ของบคลากรในองคกร
ตวชวด ความหมาย บคลากรในองคกรสามารถขบเคลอนการด าเนนการดาน CE ขององคกรไดอยางมประสทธภาพ โดยบคลากรมความตระหนกถงความส าคญและมความรความเขาใจในนโยบาย วสยทศน แผนกลยทธและตวชวดดาน CE รวมถงมความมงมนและมสวนรวมในการขบเคลอนองคกรไปส CE
1.3 การพฒนา องคความรดาน CE ของบคลากร ในองคกร
ระดบ 0 - ไมมการใหความรดาน CE แกบคลากร
ระดบ 1 - มกจกรรมถายทอดองคความรดาน CE เปนครงคราว
ตวอยางหลกฐาน - การประชาสมพนธ แผนพบ บอรด เผยแพรองคความร นโยบาย วสยทศน แผนกลยทธและตวชวดดาน CE ขององคกร - ภาพถายกจกรรมการถายทอดองคความรดาน CE ขององคกร เชน การสมมนา - องคความรพนฐานทถายทอดแนวคดดาน CE เชน การคดแยกขยะ การประหยดพลงงาน เปนตน
ระดบ 2 - องคกรมคณสมบตตามระดบ 1 และ - มแผนการพฒนาองคความรดาน CE ใหแกบคลากร โดยระบในแผนพฒนาบคลากรอยางชดเจน
ตวอยางหลกฐาน - แผนการฝกอบรมบคลากรประจ าป - หวขอการฝกอบรม ตองมวตถประสงคเพอสนบสนนการด าเนนการดาน CE ขององคกร
ระดบ 3 - องคกรมคณสมบตตามระดบ 2 และ - มการด าเนนการพฒนาองคความรดาน CE ใหแกบคลากรตามแผนพฒนาบคลากร และมระบบการวดผลการด าเนนการตามแผนพฒนาบคลากร
ตวอยางหลกฐาน - On The Job Training (OJT) - Skill Matrix - ภาพถายกจกรรมการพฒนาองคความรดาน CE ใหกบบคลากรขององคกร
ระดบ 4 - องคกรมคณสมบตตามระดบ 3 และ - บคลากรขององคกรมองคความรดาน CE ผานเกณฑการวดผลทก าหนด - มระบบจดการองคความรดาน CE ขององคกรเพอวตถประสงคในการแลกเปลยนเรยนรระหวางกลมและบคลากรแตละระดบขององคกร และ มกจกรรมถายทอด องคความรดาน CE ทสอดคลองกบธรกจขององคกรใหบคลากร - บคลากรในองคกรมความตระหนกถงความส าคญของการด าเนนการตามหลกการ CEจนเกดเปนวฒนธรรมขององคกร
ตวอยางหลกฐาน - แผนการจดการองคความรดาน CE ขององคกร - ตวชวดบคลากรทผานการพฒนาองคความรดาน CE - หลกฐานแสดงวฒนธรรมองคกรในการตระหนกถงความส าคญของการด าเนนการตามหลกการ CE
ระบระดบทประเมนได
คมอการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร 19
กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร
หมวดท 2 นวตกรรม (Innovation)
นวตกรรม (Innovation)
นวตกรรม คอ การสรางคณคาในสงใหมทสราง
มลคาเพม เพอชวยแกปญหาในการด าเนนงาน หรอ
สรางการเปลยนแปลง ในรปแบบของ แนวคด วธการ
ท างาน ผลตภณฑ หรอบรการ ซงอาจเปนทงการพฒนา
ใหมทงหมดหรอการพฒนาสงทมอยแลว การพฒนา
นวตกรรมสวนใหญเกดจากหนวยงานวจยและพฒนา
(R&D) หรออาจเกดจากความรวมมอระหวางหนวยงาน
ทมผลประโยชนรวมกน โดยหลงจากทไดนวตกรรม
มาแลวนน ควรมการบรหารจดการทมประสทธภาพ
เชน มการน าไปใชจรง มการสรางระบบเผยแพร
องคความรภายในองคกร หรอการจดสทธบตร เพอให
เกดความยงยน
นวตกรรมเปนสวนส าคญในการสรางการเปลยนแปลงไปสการด าเนนการตามแนวคดเศรษฐกจหมนเวยน
โดยควรมการพฒนานวตกรรมอยางตอเนอง เพอสรางคณคาใหแกระบบบรหารจดการทรพยากรอยางยงยน
ผานการพฒนาวตถดบ วตถดบ ผลตภณฑ บรรจภณฑ และบรการ ยกตวอยางเชน การคดแยกและสกดสวนทมคา
จากขยะหรอของเสยเพอน ากลบเขามาสกระบวนการผลตใหม รวมไปถงการออกแบบกระบวนการและรปแบบ
ธรกจใหม (New Business Model) เชน การแบงปนหรอเปนเจาของสนคารวมกน (Sharing Platform) การ
ขายสนคาในรปแบบของการเปนผใหบรการ (Product as a Service) เปนตน
ทงน เกณฑการประเมนฯ มงเนนการพฒนานวตกรรมในดานตาง ๆ ดงน
1. การพฒนานวตกรรมดาน CE ในการด าเนนการขององคกร
2. การพฒนานวตกรรมดาน CE ในวตถดบ ผลตภณฑ บรรจภณฑ หรอบรการขององคกร
แบบประเมนสวนท 2
หมวดท 2 นวตกรรม (Innovation) ประกอบดวย 2 ตวชวด ไดแก
2.1 การพฒนานวตกรรมดาน CE ในการด าเนนการ
2.2 การพฒนานวตกรรมดาน CE ในวตถดบ ผลตภณฑ บรรจภณฑ และบรการ
20 คมอการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร
กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร
หมวดท 2 นวตกรรม (Innovation)
ตวชวดท 2.1 การพฒนานวตกรรมดาน CE ในการด าเนนการ
ตวชวด
ความหมาย องคกรมการพฒนานวตกรรมทสอดคลองกบการด าเนนการ (Operation) ดาน CE เชน การพฒนานวตกรรมในกระบวนการผลตโดยการลดขนตอนการผลตเพอลดการใชทรพยากรและพลงงานทใชในกระบวนการ การควบคมกระบวนการเพอลดการเกดของเสยจากกระบวนการผลต รวมถงการด าเนนงานในสวนบรหารจดการหรอการพฒนารปแบบธรกจแบบใหม (New Business model)
2.1 การพฒนานวตกรรมดาน CE ในการด าเนนการ
ระดบ 0 - องคกรไมมแผนการพฒนานวตกรรมทสอดคลองกบการด าเนนการดาน CE ขององคกร
ระดบ 1 - องคกรมการก าหนดแผนการพฒนานวตกรรมทสอดคลองกบการด าเนนการดาน CE ขององคกร โดยระบในแผนพฒนาองคกรอยางชดเจน
ตวอยางหลกฐาน - แผนการท างานประจ าป - บนทกการประชม
ระดบ 2 - องคกรมคณสมบตตามระดบ 1 และ - องคกรมหนวยงาน หรอ คณะท างานรบผดชอบดานการวจยและพฒนานวตกรรมทสอดคลองกบการด าเนนการดาน CE ขององคกร
ตวอยางหลกฐาน - ประกาศหรอหลกฐานการแตงตงหนวยงานหรอคณะท างานรบผดชอบดานการวจยและพฒนานวตกรรมทสอดคลองกบการด าเนนการดาน CE
ระดบ 3 - องคกรมคณสมบตตามระดบ 2 และ - องคกรมการด าเนนการวจยและพฒนานวตกรรมทสอดคลองกบการด าเนนการดาน CE ขององคกร
ตวอยางหลกฐาน - หลกฐานการด าเนนการวจยและพฒนานวตกรรมทสอดคลองกบการด าเนนการดาน CE
ระดบ 4 - องคกรมคณสมบตตามระดบ 3 และ - องคกรประสบความส าเรจในการวจยและพฒนานวตกรรมทสอดคลองกบการด าเนนการดาน CE ขององคกร หรอ มการจดสทธบตรหรออนสทธบตร หรอ มมลคา ทเกดจากนวตกรรม หรอ ลดผลกระทบสสงแวดลอม
ตวอยางหลกฐาน - ผลงานการพฒนานวตกรรมทสอดคลองกบการด าเนนการดาน CE ขององคกร เชน นวตกรรมดานเครองจกรและเทคโนโลยการผลต - หลกฐานการยนจดสทธบตร/อนสทธบตร - มลคายอดขายทเพมขน หรอตนทนทลดลง หรอผลการลดผลกระทบสสงแวดลอม จากการวจยและพฒนานวตกรรมทสอดคลองกบการด าเนนการดาน CE
ระบระดบทประเมนได
คมอการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร 21
กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร
หมวดท 2 นวตกรรม (Innovation)
ตวชวดท 2.2 การพฒนานวตกรรมดาน CE ในวตถดบ ผลตภณฑ บรรจภณฑ และบรการ
ตวชวด ความหมาย องคกรมการพฒนานวตกรรมของวตถดบ ผลตภณฑ บรรจภณฑ และบรการทสอดคลองกบแนวคด CE เชน การพฒนาผลตภณฑใหมทไดจากการใชขยะหรอของเสยเปนวตถดบ
2.2 การพฒนานวตกรรมดาน CE ในวตถดบ ผลตภณฑ บรรจภณฑ และบรการ
ระดบ 0 - องคกรไมมแผนการพฒนานวตกรรมดาน CE ในวตถดบ ผลตภณฑ บรรจภณฑ หรอบรการ
ระดบ 1 - องคกรมการก าหนดแผนการพฒนานวตกรรมดาน CE ในวตถดบ ผลตภณฑ บรรจภณฑ หรอบรการ โดยระบในแผนพฒนาองคกรอยางชดเจน
ตวอยางหลกฐาน - แผนการท างานประจ าป - บนทกการประชม
ระดบ 2 - องคกรมคณสมบตตามระดบ 1 และ - องคกรมหนวยงาน หรอ คณะท างานรบผดชอบการวจยและพฒนานวตกรรมดาน CE ในวตถดบ ผลตภณฑ บรรจภณฑ หรอบรการ
ตวอยางหลกฐาน - ประกาศหรอหลกฐานการแตงตงหนวยงานหรอคณะท างานรบผดชอบการวจยและพฒนานวตกรรมดาน CE ในวตถดบ ผลตภณฑ บรรจภณฑ หรอบรการ
ระดบ 3 - องคกรมคณสมบตตามระดบ 2 และ - องคกรมการด าเนนการวจยและพฒนานวตกรรมดาน CE ในวตถดบ ผลตภณฑ บรรจภณฑ หรอบรการ
ตวอยางหลกฐาน - หลกฐานการด าเนนการวจยและพฒนานวตกรรมดาน CE ในวตถดบ ผลตภณฑ บรรจภณฑ หรอบรการ
ระดบ 4 - องคกรมคณสมบตตามระดบ 3 และ - องคกรประสบความส าเรจในการวจยและพฒนานวตกรรมดาน CE ในวตถดบ ผลตภณฑ บรรจภณฑ หรอบรการ พรอมทงตองมการขยายผลและพสจนความเปนไปไดทางเศรษฐศาสตรและเทคโนโลย หรอ มการจดสทธบตรหรออนสทธบตร หรอ มมลคาทเกดจากนวตกรรม หรอ ลดผลกระทบสสงแวดลอม
ตวอยางหลกฐาน - ผลงานการวจยและพฒนานวตกรรมดาน CE ขององคกร ในวตถดบ ผลตภณฑ บรรจภณฑ หรอบรการ - หลกฐานการยนจดสทธบตร/อนสทธบตร - มลคายอดขายทเพมขน หรอตนทนทลดลง หรอผลการลดผลกระทบสสงแวดลอม จากการวจยและพฒนานวตกรรมดาน CE ในวตถดบ ผลตภณฑ บรรจภณฑ หรอบรการ
ระบระดบทประเมนได
22 คมอการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร
กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร
หมวดท 3 กำรดแลรบผดชอบ (Stewardship)
การดแลรบผดชอบ (Stewardship)
การดแลรบผดชอบ คอ องคกรมการจดการ
ผลกระทบทงทางตรงและทางออมทเกดขนจากการ
ตดสนใจหรอด าเนนงานดานเศรษฐกจหมนเวยนของ
องคกรทมตอสงคมในวงกวาง ตงแตตนน าจนถงปลายน า
ตลอดทงโซอปทาน รวมไปถงกจกรรมในอนาคต โดย
ค านงถงผลกระทบดานสงแวดลอม สงคม และเศรษฐกจ
ยกตวอยางเชน การรบฟงความคดเหนจากผบรโภคเพอ
แบบประเมนสวนท 2
หมวดท 3 การดแลรบผดชอบ (Stewardship) ประกอบดวย 3 ตวชวด ไดแก
3.1 การด าเนนการดาน CE เพอลดผลกระทบและ/หรอเพมโอกาสตอผมสวนไดเสยในดานสงแวดลอม 3.2 การด าเนนการดาน CE เพอลดผลกระทบและ/หรอเพมโอกาสตอผมสวนไดเสยในดานสงคม 3.3 การด าเนนการดาน CE เพอลดผลกระทบและ/หรอเพมโอกาสตอผมสวนไดเสยในดานเศรษฐกจ
น ามาเพมโอกาสในการปรบปรงผลตภณฑหรอบรการ การพฒนาผลตภณฑใหมทมการวเคราะหถงผลกระทบตอ
สงแวดลอมและสงคมตลอดวฏจกรชวตผลตภณฑตงแตแหลงวตถดบจนถงสนอายการใชงาน (End-of-Life Phase)
โดยอาจรวมถงการสรางความเขาใจถงผลกระทบทอาจเกดขนจากการไดมาซงวตถดบจากแหลงธรรมชาต
ความพยายามในการลดการใชวตถดบ การเคารพสทธมนษยชน การสรางงานและอาชพ การเพมคณภาพชวต
ของบคคลในสงคม การชบงสารเคมในกระบวนการผลตและผลตภณฑทอาจมผลตอสขภาพของมนษยหรอ
สงมชวตในระบบ และการก าหนดแผนหรอกลยทธเพอรองรบการบรหารจดการผลตภณฑหลงการใชงาน เปนตน
การดแลรบผดชอบตอผมสวนไดเสยจากผลการด าเนนงานขององคกรสนบสนนใหเกดกจกรรมเพอชวย
ลดผลกระทบหรอชวยสรางโอกาสทางธรกจ โดยการพจารณาความเสยงและโอกาสดานสงแวดลอม สงคม และ
เศรษฐกจ ทเกยวของกบการจดการทรพยากร ซงมการวเคราะหอยางเปนระบบและน าปจจยทมผลกระทบสง
ไปใชในการตดสนใจในการด าเนนธรกจ โดยอาจมการด าเนนงานรวมกนกบผทเกยวของในโซอปทาน
ทงน เกณฑการประเมนฯ มงเนนการดแลรบผดชอบในดานตาง ๆ ดงน
1. การลดผลกระทบและ/หรอเพมโอกาสตอผมสวนไดเสยในดานสงแวดลอม
2. การลดผลกระทบและ/หรอเพมโอกาสตอผมสวนไดเสยในดานสงคม
3. การลดผลกระทบและ/หรอเพมโอกาสตอผมสวนไดเสยในดานเศรษฐกจ
คมอการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร 23
กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร
หมวดท 3 กำรดแลรบผดชอบ (Stewardship)
ตวชวดท 3.1 การด าเนนการดาน CE เพอลดผลกระทบและ/หรอเพมโอกาสตอผมสวนไดเสย
ในดานสงแวดลอม
ตวชวด
ความหมาย องคกรมการด าเนนกจกรรมเพอลดผลกระทบและ/หรอเพมโอกาสตอผมสวนไดเสยในดานสงแวดลอม ซงเกดจากการใชทรพยากร ตงแตการไดมาซงวตถดบ การใชทรพยากรตลอดโซคณคา (Value Chain) ไปจนถงขนกระบวนการปลายน า ซงเกยวของกบการใชผลตภณฑ และการจดการหลงการใชงาน (End-of-Life Phase) เชน ผลกระทบและ/หรอโอกาสดานสงแวดลอมทเกดจากการใชพลงงาน การใชน า การใชวตถดบ การใชวสดรไซเคล การน าของเสยกลบไปใชซ า ใชในวตถประสงคใหม หรอรไซเคล เปนตน
3.1 การด าเนนการดาน CE เพอลดผลกระทบและ/หรอเพมโอกาสตอผมสวนไดเสยในดานสงแวดลอม
ระดบ 0 - องคกรไมมแผนการด าเนนการดาน CE ทเกยวของกบการลดผลกระทบและ/หรอเพมโอกาสตอผมสวนไดเสยในดานสงแวดลอม
ระดบ 1 - องคกรมแผนการด าเนนการดาน CE ทเกยวของกบการลดผลกระทบและ/หรอเพมโอกาสตอผมสวนไดเสยในดานสงแวดลอม
ตวอยางหลกฐาน - แผนการด าเนนการดาน CE ทเกยวของกบการลดผลกระทบและ/หรอเพมโอกาสตอผมสวนไดเสย ในดานสงแวดลอม
ระดบ 2 - องคกรมคณสมบตตามระดบ 1 และ - มการด าเนนดาน CE ทเกยวของกบการลดผลกระทบและ/หรอเพมโอกาสตอผมสวนไดเสยในดานสงแวดลอม
ตวอยางหลกฐาน - ผลการด าเนนการดาน CE ทเกยวของกบการลดผลกระทบและ/หรอเพมโอกาสตอผมสวนไดเสย ในดานสงแวดลอม
ระดบ 3 - องคกรมคณสมบตตามระดบ 2 และ - มการวเคราะหผมสวนไดเสยตลอดจนประเมนผลกระทบและ/หรอเพมโอกาสตอผมสวนไดเสยในดานสงแวดลอม ในปจจบนและอนาคต ซงเกดจากการใชทรพยากร ตงแตการไดมาซงวตถดบ การใชทรพยากรตลอดโซคณคา (Value Chain) ไปจนถงขนกระบวนการปลายน า ซงเกยวของกบการใชผลตภณฑ และการจดการหลงการใชงาน (End-of-Life Phase) - มการน าผลการประเมนมาเปนหลกในการตดสนใจเพอก าหนดกจกรรมลดผลกระทบและ/หรอเพมโอกาสตอผมสวนไดเสย
ตวอยางหลกฐาน - ผลการวเคราะหผมสวนไดเสยในดานสงแวดลอม ซงเกดจากการใชทรพยากร ตงแตการไดมาซงวตถดบ การใชทรพยากรตลอดโซคณคา (Value Chain) ไปจนถงขนกระบวนการปลายน า ซงเกยวของกบการใชผลตภณฑ และการจดการหลงการใชงาน (End-of-Life Phase) - เอกสารแสดงกจกรรมทก าหนดเพอลดผลกระทบและ/หรอเพมโอกาสตอผมสวนไดเสย - พจารณารวมกบเอกสารแสดงการด าเนนการดานสงแวดลอม ตาม ISO 14000
ระดบ 4 - องคกรมคณสมบตตามระดบ 3 และ - มการน ากจกรรมทก าหนดไปด าเนนการกบผมสวนไดเสย - มการทบทวนผลการด าเนนการ และจดท าแผนการด าเนนการดาน CE ในอนาคตเพอปองกนการเกดผลกระทบซ าและ/หรอเพมโอกาสตอผมสวนไดเสยในดานสงแวดลอม
ตวอยางหลกฐาน - รายงานความกาวหนาหรอเอกสารแสดงผลการด าเนนการกบผมสวนไดเสย - แผนการด าเนนงานในอนาคตเพอปองกนการเกดผลกระทบซ าและ/หรอเพมโอกาสตอผมสวนไดเสยในดานสงแวดลอม
ระบระดบทประเมนได
ผมสวนไดเสยตลอดโซคณคา (Value Chain) เชน ผสงมอบ (Supplier) ลกคา (Customer) ผกระจายสนคา (Distributor) ผขายสง (Wholesaler)
ผขายปลก (Retailer) ผใหบรการโลจสตกส (Logistics Service Providers) เชน ตวแทนสงออกของกรมศลกากร (Customs Broker) บรษทรถขนสง
24 คมอการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร
กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร
หมวดท 3 กำรดแลรบผดชอบ (Stewardship)
ตวชวดท 3.2 การด าเนนการดาน CE เพอลดผลกระทบและ/หรอเพมโอกาสตอผมสวนไดเสย
ในดานสงคม
ตวชวด
ความหมาย องคกรมการด าเนนกจกรรมเพอลดผลกระทบและ/หรอเพมโอกาสตอผมสวนไดเสยในดานสงคม ซงเกดจากการใชทรพยากร ตงแตการไดมาซงวตถดบ การใชทรพยากรตลอดโซคณคา (Value Chain) ไปจนถงขนกระบวนการปลายน า ซงเกยวของกบการใชผลตภณฑ และการจดการหลงการใชงาน (End-of-Life Phase) เชน ผลกระทบและ/หรอโอกาสดานสงคมจากการใชแรงงาน การสรางงาน กจการเพอสงคม การค านงถงสทธมนษยชน และการค านงถงการใชสารเคมหรอวตถอนตราย เปนตน
3.2 การด าเนนการดาน CE เพอลดผลกระทบและ/หรอเพมโอกาสตอผมสวนไดเสยในดานสงคม
ระดบ 0 - องคกรไมมแผนการด าเนนการดาน CE ทเกยวของกบการลดผลกระทบและ/หรอเพมโอกาสตอผมสวนไดเสยในดานสงคม
ระดบ 1 - องคกรมแผนการด าเนนการดาน CE ทเกยวของกบการลดผลกระทบและ/หรอเพมโอกาสตอผมสวนไดเสยในดานสงคม
ตวอยางหลกฐาน - แผนการด าเนนการดาน CE ทเกยวของกบการลดผลกระทบและ/หรอเพมโอกาสตอผมสวนไดเสย ในดานสงคม
ระดบ 2 - องคกรมคณสมบตตามระดบ 1 และ - มการด าเนนดาน CE ทเกยวของกบการลดผลกระทบและ/หรอเพมโอกาสตอผมสวนไดเสยในดานสงคม
ตวอยางหลกฐาน - ผลการด าเนนการดาน CE ทเกยวของกบการลดผลกระทบและ/หรอเพมโอกาสตอผมสวนไดเสย ในดานสงคม
ระดบ 3 - องคกรมคณสมบตตามระดบ 2 และ - มการวเคราะหผมสวนไดเสยตลอดจนประเมนผลกระทบและ/หรอเพมโอกาสตอผมสวนไดเสยในดานสงคม ในปจจบนและอนาคต ซงเกดจากการใชทรพยากร ตงแตการไดมาซงวตถดบ การใชทรพยากรตลอดโซคณคา (Value Chain) ไปจนถงขนกระบวนการปลายน า ซงเกยวของกบการใชผลตภณฑ และการจดการหลงการใชงาน (End-of-Life Phase) - มการน าผลการประเมนมาเปนหลกในการตดสนใจเพอก าหนดกจกรรมลดผลกระทบและ/หรอเพมโอกาสตอผมสวนไดเสย
ตวอยางหลกฐาน - ผลการวเคราะหผมสวนไดเสยในดานสงคม ซงเกดจากการใชทรพยากร ตงแตการไดมาซงวตถดบ การใชทรพยากรตลอดโซคณคา (Value Chain) ไปจนถงขนกระบวนการปลายน า ซงเกยวของกบการใชผลตภณฑ และการจดการหลงการใชงาน (End-of-Life Phase) - เอกสารแสดงกจกรรมทก าหนดเพอลดผลกระทบและ/หรอเพมโอกาสตอผมสวนไดเสย - พจารณารวมกบเอกสารแสดงการด าเนนการดานสงคม ตาม ISO 14000
ระดบ 4 - องคกรมคณสมบตตามระดบ 3 และ - มการน ากจกรรมทก าหนดไปด าเนนการกบผมสวนไดเสย - มการทบทวนผลการด าเนนการ และจดท าแผนการด าเนนการดาน CE ในอนาคตเพอปองกนการเกดผลกระทบซ าและ/หรอเพมโอกาสตอผมสวนไดเสยในดานสงคม
ตวอยางหลกฐาน - รายงานความกาวหนาหรอเอกสารแสดงผลการด าเนนการกบผมสวนไดเสย - แผนการด าเนนงานในอนาคตเพอปองกนการเกดผลกระทบซ าและ/หรอเพมโอกาสตอผมสวนไดเสยในดานสงคม
ระบระดบทประเมนได
ผมสวนไดเสยตลอดโซคณคา (Value Chain) เชน ผสงมอบ (Supplier) ลกคา (Customer) ผกระจายสนคา (Distributor) ผขายสง (Wholesaler)
ผขายปลก (Retailer) ผใหบรการโลจสตกส (Logistics Service Providers) เชน ตวแทนสงออกของกรมศลกากร (Customs Broker) บรษทรถขนสง
คมอการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร 25
กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร
หมวดท 3 กำรดแลรบผดชอบ (Stewardship)
ตวชวดท 3.3 การด าเนนการดาน CE เพอลดผลกระทบและ/หรอเพมโอกาสตอผมสวนไดเสย
ในดานเศรษฐกจ
ตวชวด
ความหมาย องคกรมการด าเนนกจกรรมเพอลดผลกระทบและ/หรอเพมโอกาสตอผมสวนไดเสยในดานเศรษฐกจ ซงเกดจากการใชทรพยากร ตงแตการไดมาซงวตถดบ การใชทรพยากรตลอดโซคณคา (Value Chain) ไปจนถงขนกระบวนการปลายน า ซงเกยวของกบการใชผลตภณฑ และการจดการหลงการใชงาน (End-of-Life Phase) เชน การลดตนทนการใชพลงงาน น า และวตถดบ การลดตนทนจากการใชวสดรไซเคล การน าของเสยกลบไปใชซ า ใชในวตถประสงคใหม หรอ รไซเคล การซอขายคารบอนเครดต (Carbon Credits) การขายสนคาจากการน ามาผลตใหม (Remanufactured Goods) การลดการใชพลงงานและตนทนคาขนสงจากการใชเทคโนโลยดจทลวเคราะหขอมลเพอใหเกดการขนสงทคมคาทสด (Optimization) เปนตน
3.3 การด าเนนการดาน CE เพอลดผลกระทบและ/หรอเพมโอกาสตอผมสวนไดเสยในดานเศรษฐกจ
ระดบ 0 - องคกรไมมแผนการด าเนนการดาน CE ทเกยวของกบการลดผลกระทบและ/หรอเพมโอกาสตอผมสวนไดเสยในดานเศรษฐกจ
ระดบ 1 - องคกรมแผนการด าเนนการดาน CE ทเกยวของกบการลดผลกระทบและ/หรอเพมโอกาสตอผมสวนไดเสยในดานเศรษฐกจ
ตวอยางหลกฐาน - แผนการด าเนนการดาน CE ทเกยวของกบการลดผลกระทบและ/หรอเพมโอกาสตอผมสวนไดเสย ในดานเศรษฐกจ
ระดบ 2 - องคกรมคณสมบตตามระดบ 1 และ - มการด าเนนดาน CE ทเกยวของกบการลดผลกระทบและ/หรอเพมโอกาสตอผมสวนไดเสยในดานเศรษฐกจ
ตวอยางหลกฐาน - ผลการด าเนนการดาน CE ทเกยวของกบการลดผลกระทบและ/หรอเพมโอกาสตอผมสวนไดเสย ในดานเศรษฐกจ
ระดบ 3 - องคกรมคณสมบตตามระดบ 2 และ - มการวเคราะหผมสวนไดเสยตลอดจนประเมนผลกระทบและ/หรอเพมโอกาสตอผมสวนไดเสยในดานเศรษฐกจ ในปจจบนและอนาคต ซงเกดจากการใชทรพยากร ตงแตการไดมาซงวตถดบ การใชทรพยากรตลอดโซคณคา (Value Chain) ไปจนถงขนกระบวนการปลายน า ซงเกยวของกบการใชผลตภณฑ และการจดการหลงการใชงาน (End-of-Life Phase) - มการน าผลการประเมนมาเปนหลกในการตดสนใจเพอก าหนดกจกรรมลดผลกระทบและ/หรอเพมโอกาสตอผมสวนไดเสย
ตวอยางหลกฐาน - ผลการวเคราะหผมสวนไดเสยในดานเศรษฐกจ ซงเกดจากการใชทรพยากร ตงแตการไดมาซงวตถดบ การใชทรพยากรตลอดโซคณคา (Value Chain) ไปจนถงขนกระบวนการปลายน า ซงเกยวของกบการใชผลตภณฑ และการจดการหลงการใชงาน (End-of-Life Phase) - เอกสารแสดงกจกรรมทก าหนดเพอลดผลกระทบและ/หรอเพมโอกาสตอผมสวนไดเสย - พจารณารวมกบเอกสารแสดงการด าเนนการดานเศรษฐกจ ตาม ISO 14000
ระดบ 4 - องคกรมคณสมบตตามระดบ 3 และ - มการน ากจกรรมทก าหนดไปด าเนนการกบผมสวนไดเสย - มการทบทวนผลการด าเนนการ และจดท าแผนการด าเนนการดาน CE ในอนาคตเพอปองกนการเกดผลกระทบซ าและ/หรอเพมโอกาสตอผมสวนไดเสยในดานเศรษฐกจ
ตวอยางหลกฐาน - รายงานความกาวหนาหรอเอกสารแสดงผลการด าเนนการกบผมสวนไดเสย - แผนการด าเนนงานในอนาคตเพอปองกนการเกดผลกระทบซ าและ/หรอเพมโอกาสตอผมสวนไดเสยในดานเศรษฐกจ
ระบระดบทประเมนได
ผมสวนไดเสยตลอดโซคณคา (Value Chain) เชน ผสงมอบ (Supplier) ลกคา (Customer) ผกระจายสนคา (Distributor) ผขายสง (Wholesaler)
ผขายปลก (Retailer) ผใหบรการโลจสตกส (Logistics Service Providers) เชน ตวแทนสงออกของกรมศลกากร (Customs Broker) บรษทรถขนสง
26 คมอการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร
กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร
หมวดท 4 ควำมรวมมอ (Collaboration)
ความรวมมอ (Collaboration)
ความรวมมอ คอ องคกรใหความส าคญกบการ
พฒนาความรวมมอในการสรางคณคาใหแกระบบทง
ภายในและภายนอกองคกร เชน การรวมมอระหวาง
ธรกจประเภทเดยวกนหรอตางประเภทกน ภาครฐ
ภาคการศกษา ประชาสงคม และผบรโภค การท างาน
รวมกนขององคกรมากกวาหนงถอเปนความทาทาย
ในการสรางประโยชนรวมกนจากความตองการทแตกตาง ดงนน แตละองคกรควรรวมกนหาแนวทางเพอใหบรรล
วตถประสงคและสรางขอตกลงทชดเจนและวดผลไดในการด าเนนการรวมกน เชน มการประยกตใชเทคนคในการ
สรางองคความรและความตระหนกดานการใชทรพยากรอยางคมคาใหแกผสงมอบ เพอน าไปสการเพมมลคาและ
การใชงานวตถดบทมาจากรไซเคล เปนตน การด าเนนการภายในองคกรควรมการสรางวฒนธรรมในการท างาน
รวมกนโดยเหนแกประโยชนสวนรวมเปนส าคญ เชน การลดการแขงขนดานตวชวดยอยและการเพมความโปรงใส
ของการแบงปนขอมลทจ าเปน เปนตน
ความรวมมอมสวนส าคญในการสรางระบบเศรษฐกจหมนเวยน องคกรจะประสบผลส าเรจในการรวมมอ
กนได ตองอาศยความเชอใจ การสอสารทมประสทธภาพ และ การแบงปนทศนคตและเปาหมาย รวมถงการรบ
หนาทเปนผรบผดชอบและผปฏบตตามทดดวย
ทงน เกณฑการประเมนฯ มงเนนความรวมมอกบภาคสวนตาง ๆ ดงน
1. ความรวมมอภายในองคกรในการด าเนนการดาน CE
2. ความรวมมอกบผสงมอบและลกคา (ทอยในโซอปทานเดยวกน)
3. ความรวมมอกบองคกรนอกโซอปทาน เชน ธรกจประเภทเดยวกน และสถาบนตาง ๆ
แบบประเมนสวนท 2
หมวดท 4 ความรวมมอ (Collaboration) ประกอบดวย 3 ตวชวด ไดแก
4.1 ความรวมมอดาน CE ภายในองคกร
4.2 ความรวมมอดาน CE ระหวางองคกรกบผสงมอบและลกคา
4.3 ความรวมมอดาน CE ระหวางองคกรกบหนวยงานภายนอก
ธรกจทเปนพนธมตร และธรกจประเภทเดยวกน
คมอการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร 27
กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร
หมวดท 4 ควำมรวมมอ (Collaboration)
ตวชวดท 4.1 ความรวมมอดาน CE ภายในองคกร
ตวชวด ความหมาย องคกรตระหนกถงความส าคญของการรวมมอดาน CE ระหวางสวนงานภายในองคกร
4.1 ความรวมมอดาน CE ภายในองคกร
ระดบ 0 - องคกรไมมแผนการด าเนนการดาน CE รวมกนระหวางสวนงานภายในองคกร
ระดบ 1 - องคกรมแผนการด าเนนการดาน CE รวมกนระหวางสวนงานภายในองคกร
ตวอยางหลกฐาน - รายงานการประชมหรอแผนการด าเนนการดาน CE รวมกนระหวางสวนงานภายในองคกร
ระดบ 2 - องคกรมคณสมบตตามระดบ 1 และ - มการด าเนนการดาน CE รวมกนระหวางสวนงาน อยางนอย 2 สวนงาน
ตวอยางหลกฐาน - รายงานความกาวหนาหรอเอกสารแสดงผลการด าเนนการดาน CE รวมกนระหวางสวนงาน อยางนอย 2 สวนงาน
ระดบ 3 - องคกรมคณสมบตตามระดบ 2 และ - มการด าเนนการดาน CE รวมกนทกสวนงาน
ตวอยางหลกฐาน - รายงานความกาวหนาหรอเอกสารแสดงผลการด าเนนการดาน CE รวมกนทกสวนงาน
ระดบ 4 - องคกรมคณสมบตตามระดบ 3 และ - มผลส าเรจอยางตอเนองจากการด าเนนการดาน CE รวมกนระหวางทกสวนงานภายในองคกร และ - มการทบทวนและจดท าแผนระยะยาว เพอด าเนนการดาน CE รวมกนระหวางทกสวนงานภายในองคกร
ตวอยางหลกฐาน - หลกฐานแสดงผลส าเรจอยางตอเนองจากการด าเนนการดาน CE รวมกนระหวาง ทกสวนงานภายในองคกร - เอกสารแสดงแผนระยะยาว เพอด าเนนการดาน CE รวมกนระหวางทกสวนงานภายในองคกร
ระบระดบทประเมนได
28 คมอการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร
กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร
หมวดท 4 ควำมรวมมอ (Collaboration)
ตวชวดท 4.2 ความรวมมอดาน CE ระหวางองคกรกบผสงมอบและลกคา
ตวชวด ความหมาย องคกรตระหนกถงความส าคญของการรวมมอดาน CE ระหวางองคกรกบผสงมอบและลกคา โดยอยบนพนฐานของการไดประโยชนรวมกนทกฝาย
4.2 ความรวมมอดาน CE ระหวางองคกรกบผสงมอบและลกคา
ระดบ 0 - องคกรไมมแผนการด าเนนการดาน CE รวมกนระหวางองคกรกบผสงมอบ และ/หรอ ลกคา
ระดบ 1 - องคกรมแผนการด าเนนการดาน CE รวมกนระหวางองคกรกบผสงมอบ และ/หรอ ลกคา
ตวอยางหลกฐาน - รายงานการประชมหรอแผนการด าเนนการดาน CE รวมกนระหวางองคกรกบผสงมอบ และ/หรอ ลกคา
ระดบ 2 - องคกรมคณสมบตตามระดบ 1 และ - มการด าเนนการดาน CE รวมกนระหวางองคกรกบผสงมอบ หรอ ลกคา ในระดบ Tier 1
ตวอยางหลกฐาน - รายงานความกาวหนาหรอเอกสารแสดงผลการด าเนนการดาน CE รวมกนระหวางองคกรกบผสงมอบ หรอ ลกคา
ระดบ 3 - องคกรมคณสมบตตามระดบ 2 และ - มการด าเนนการดาน CE รวมกนระหวางองคกรกบผสงมอบ และ ลกคา ในระดบ Tier 1
ตวอยางหลกฐาน - รายงานความกาวหนาหรอเอกสารแสดงผลการด าเนนการดาน CE รวมกนระหวางองคกรกบผสงมอบ และ ลกคา
ระดบ 4 - องคกรมคณสมบตตามระดบ 3 และ - มผลส าเรจอยางตอเนองจากการด าเนนการดาน CE รวมกนระหวางองคกรกบ ผสงมอบ และ ลกคา ในระดบ Tier 1 และ - มการทบทวนและจดท าแผนระยะยาว เพอด าเนนการดาน CE รวมกนระหวางองคกรกบผสงมอบ และ ลกคาในระดบ Tier 1
ตวอยางหลกฐาน - หลกฐานแสดงผลส าเรจอยางตอเนองจากการด าเนนการดาน CE รวมกนระหวางองคกรกบผสงมอบ และ ลกคา - เอกสารแสดงแผนระยะยาว เพอด าเนนการดาน CE รวมกนระหวางองคกรกบ ผสงมอบ และ ลกคา
ระบระดบทประเมนได Tier 1 คอ ล าดบขององคกรธรกจทท าการคาขายกนในระดบถดไป เชน คคาทท าการซอขายโดยตรง
คมอการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร 29
กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร
หมวดท 4 ควำมรวมมอ (Collaboration)
ตวชวดท 4.3 ความรวมมอดาน CE ระหวางองคกรกบหนวยงานภายนอก ธรกจทเปน
พนธมตร และธรกจประเภทเดยวกน
ตวชวด ความหมาย องคกรตระหนกถงความส าคญของการรวมมอดาน CE ระหวางองคกรกบหนวยงานภายนอก ธรกจทเปนพนธมตร และธรกจประเภทเดยวกน โดยอยบนพนฐานของการไดประโยชนรวมกนทกฝาย
4.3 ความรวมมอดาน CE ระหวางองคกรกบหนวยงานภายนอก ธรกจทเปนพนธมตร และธรกจประเภทเดยวกน
ระดบ 0 - องคกรไมมแผนการด าเนนการดาน CE รวมกนระหวางองคกรกบหนวยงานภายนอก ธรกจทเปนพนธมตร และ/หรอ ธรกจประเภทเดยวกน
ระดบ 1 - องคกรมแผนการด าเนนการดาน CE รวมกนระหวางองคกรกบหนวยงานภายนอก หรอ ธรกจทเปนพนธมตร หรอ ธรกจประเภทเดยวกน
ตวอยางหลกฐาน - รายงานการประชมหรอแผนการด าเนนการดาน CE รวมกนระหวางองคกรกบหนวยงานภายนอก หรอ ธรกจทเปนพนธมตร หรอ ธรกจประเภทเดยวกน
ระดบ 2 - องคกรมคณสมบตตามระดบ 1 และ - มการด าเนนการดาน CE รวมกนระหวางองคกรกบหนวยงานภายนอก หรอ ธรกจทเปนพนธมตร หรอ ธรกจประเภทเดยวกน
ตวอยางหลกฐาน - รายงานความกาวหนาหรอเอกสารแสดงผลการด าเนนการดาน CE รวมกนระหวางองคกรกบหนวยงานภายนอก หรอ ธรกจทเปนพนธมตร หรอ ธรกจประเภทเดยวกน
ระดบ 3 - องคกรมคณสมบตตามระดบ 2 และ - มการด าเนนการดาน CE รวมกนระหวางองคกรกบหนวยงานภายนอก และ ธรกจทเปนพนธมตร หรอ ธรกจประเภทเดยวกน
ตวอยางหลกฐาน - รายงานความกาวหนาหรอเอกสารแสดงผลการด าเนนการดาน CE รวมกนระหวางองคกรกบหนวยงานภายนอก และ ธรกจทเปนพนธมตร หรอ ธรกจประเภทเดยวกน
ระดบ 4 - องคกรมคณสมบตตามระดบ 3 และ - องคกรมการด าเนนการดาน CE รวมกนระหวางองคกรกบหนวยงานภายนอก และ ธรกจทเปนพนธมตร และ ธรกจประเภทเดยวกน โดยมการใชทรพยากรรวมกนเพอใหเกดประโยชนรวมกนทกฝาย และ - องคกรมผลส าเรจอยางตอเนองจากการด าเนนการดาน CE รวมกนระหวางองคกรกบหนวยงานภายนอก และ ธรกจทเปนพนธมตร และ ธรกจประเภทเดยวกน และ - มการทบทวนและจดท าแผนระยะยาว เพอด าเนนการดาน CE รวมกนระหวางองคกรกบหนวยงานภายนอก และ ธรกจทเปนพนธมตร และ ธรกจประเภทเดยวกน
ตวอยางหลกฐาน - ผลการด าเนนการดาน CE รวมกนระหวางองคกรกบหนวยงานภายนอก และ ธรกจทเปนพนธมตร และ ธรกจประเภทเดยวกน - หลกฐานแสดงผลส าเรจอยางตอเนองจากการด าเนนการดาน CE รวมกนระหวางองคกรกบหนวยงานภายนอก และ ธรกจทเปนพนธมตร และ ธรกจประเภทเดยวกน - เอกสารแสดงแผนระยะยาว เพอด าเนนการดาน CE รวมกนระหวางองคกรกบหนวยงานภายนอก และ ธรกจทเปนพนธมตร และ ธรกจประเภทเดยวกน
ระบระดบทประเมนได
พนธมตร หมายถง องคกรธรกจทอยคนละโซอปทาน แตมความสมพนธสวนบคคลทดตอกน ซงอาจรวมมอกนในการพฒนาการด าเนนการดาน CE ได ธรกจประเภทเดยวกน หมายถง องคกรทผลตหรอบรการสนคาประเภทเดยวกน ซงสามารถรวมมอกนบนพนฐานทไดประโยชนทง 2 ฝาย เชน รวมกนสงซ อของเสยหรอวสดรไซเคลเพอน ามาใชเปนวตถดบในการผลต ท าใหไดวตถดบราคาถก ซงเปนการสนบสนนการน าของเสยมาใชประโยชนหรอ เปนการสงเสรมการประกอบกจการรไซเคล เปนตน หนวยงานภายนอก หมายถง หนวยงานอน ๆ ทนอกเหนอจากพนธมตร และธรกจประเภทเดยวกน เชน หนวยงานวจย ภาครฐ สถาบนการศกษา ผเชยวชาญ เปนตน
30 คมอการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร
กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร
หมวดท 5 คณคำทเหมำะสม (Value Optimization)
การสรางคณคาทเหมาะสมประกอบดวย 3 วธ
แบบประเมนสวนท 2 หมวดท 5 คณคาทเหมาะสม (Value Optimization) ประกอบดวย 5 ตวชวด ไดแก
5.1 การสรางคณคาดาน CE ในขนตอนการออกแบบวตถดบ ผลตภณฑ บรรจภณฑ และบรการ 5.2 การบรหารจดการทรพยากรทใชในการผลตเพอรกษาและสรางคณคาของทรพยากรตามแนวคดดาน CE 5.3 ประสทธภาพในการด าเนนงาน เพอใหเกดประโยชนสงสดตามแนวคดดาน CE 5.4 การคงคณคาของผลตภณฑในระหวางการใชงานตามแนวคดดาน CE 5.5 การสรางคณคาภายหลงจากทผลตภณฑหมดอายการใชงานตามแนวคดดาน CE
ขยะหรอของเสย ไมวาจะเกดจากกระบวนการผลตหรอภายหลงการใชงานแลว สามารถน ามาเปนวตถดบน าเขาใหมในกระบวนการผลตอน ทงน การน าขยะหรอของเสยมาใชใหมอาจตองอาศยการออกแบบและผานกระบวนการทจ าเปน นอกจากนควรมแนวคดลดขยะหรอของเสยทไมสามารถน ามารไซเคลได
องคกรสามารถเพมคณคาของทรพยากรไดโดยการยดอายการใชงานหรอน ามาหมนเวยนใชซ า ซงตองอาศยการรวมมอกนของหลายสวนในโซคณคา (การออกแบบเพอการซอมแซมไดงาย หรอการเพมคณภาพของวตถดบ) รวมทงการพฒนาระบบโลจสตกสยอนกลบและกระบวนการคนสภาพ (ศนยบรการการซอมแซม โรงคดแยกของเสยหลงการใชงาน) ครอบคลมถงการพฒนารปแบบธรกจใหเขากบหลกการเศรษฐกจหมนเวยน เชน การแบงปนทรพยากร เปนตน
การใชงานพนทหรออปกรณตาง ๆ ทเดมยงมการใชงานอยางไมเตมประสทธภาพสามารถสรางคณคาใหมใหกบระบบได การสรางคณคารวมกนสามารถท าไดทงในองคกร และรวมกบองคกรภายนอก (B2B B2C และ C2C)
ทงน เกณฑการประเมนฯ มงเนนการรกษาและสรางคณคาของทรพยากรทกชนดในระบบ เชน วสด พลงงาน ผลตภณฑ และชนสวน ใหมการใชประโยชนอยางคมคาตลอดอายขย โดยแบงออกเปนดานตาง ๆ ดงน 1. การออกแบบทค านงถงแนวคดเศรษฐกจหมนเวยน 2. การใชทรพยากรในการผลตทงทางตรงและทางออมอยางคมคา โดยใหความส าคญกบแผนการลดการใชทรพยากรธรรมชาตทมอยอยางจ ากดโดยการใชซ า ใชวตถดบทดแทน หรอพลงงานทดแทน รวมทงลดการใชน า และพลงงาน 3. ประสทธภาพในการด าเนนงาน โดยใหความส าคญกบการลดของเสย หรอแผนเพมประสทธภาพการผลต 4. การคงคณคาระหวางการใชงาน โดยใหความส าคญกบแนวคดในการยดอาย หรอมชองทาง/บรการซอมแซม อพเกรด หรอการสรางมลคาเพมใหผลตภณฑ/บรการ 5. การสรางคณคาหลงผลตภณฑหมดอาย โดยใหความส าคญกบ การใชซ า การรไซเคล หรอการน าไปใชเปนเชอเพลงผลตพลงงาน
คณคาทเหมาะสม (Value Optimization)
คณคาท เหมาะสม คอ การด าเนนการตามแนวคดเศรษฐกจหมนเวยน ซงมหลกการส าคญในการรกษาและสรางคณคาต งแตการออกแบบ การใชทรพยากรอยางเหมาะสม การเพมประสทธภาพในการด าเนนงาน การพจารณาสงทคาดวาจะสรางผลกระทบหรอสรางความสญเสยตอระบบ เพอคงคณคาระหวาง
การใชงานและสรางคณคาใหกบทรพยากรใหหมนเวยนอยในระบบปด คณคานอาจเปนไดทงการลดตนทนโดยการลดการใชทรพยากรธรรมชาตทมอยอยางจ ากด การใชประโยชนจากของเสยในระบบ สรางก าไรดวยธรกจใหม หรอการพฒนาเชงคณภาพ เชน การเพมความพงพอใจของลกคา
คมอการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร 31
กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร
หมวดท 5 คณคำทเหมำะสม (Value Optimization)
ตวชวดท 5.1 การสรางคณคาดาน CE ในขนตอนการออกแบบวตถดบ ผลตภณฑ บรรจภณฑ
และบรการ
ตวชวด
ความหมาย องคกรมการประยกตใชแนวคดดาน CE เพอรกษาและสรางคณคาและผลกดนการใชทรพยากรใหเกดประโยชนสงสด และค านงถงหลกการขยายความรบผดชอบของผผลต (Extended Producer Responsibility; EPR) ตงแตขนตอนการออกแบบวตถดบ ผลตภณฑ บรรจภณฑ และบรการ โดยค านงถงการใชทรพยากรอยางคมคาและเปนมตรกบสงแวดลอม หลกเลยงการใชวสดอยางสนเปลองหรอวสดอนตราย เพมความทนทานของสนคา บรรจภณฑ และบรการอยางเหมาะสม สามารถแกไข ซอมแซมและจดการไดงาย หรอมการใชชนสวนมาตรฐาน เพอประโยชนในการ บ ารงรกษา ยดอาย ใชซ า รไซเคล และการจดการหลงหมดอายการใชงาน
5.1 การสรางคณคาดาน CE ในขนตอนการออกแบบวตถดบ ผลตภณฑ บรรจภณฑ และบรการ
ระดบ 0 - องคกรไมมการประยกตใชแนวคด CE หรอหลกการ EPR ตงแตขนตอนการออกแบบ วตถดบ ผลตภณฑ บรรจภณฑ หรอบรการ
ระดบ 1 - องคกรมความตระหนกถงแนวคดดาน CE หรอหลกการ EPR ตงแตขนตอนการออกแบบวตถดบ ผลตภณฑ บรรจภณฑ หรอบรการ หรอ - มการเกบรวบรวมความตองการของลกคาหรอผมสวนไดเสยกอนเรมการออกแบบวตถดบ ผลตภณฑ บรรจภณฑ หรอบรการ โดยค านงถงแนวคดดาน CE
ตวอยางหลกฐาน - แนวทาง/วธการ ในการออกแบบวตถดบ ผลตภณฑ บรรจภณฑ หรอบรการ - แนวทาง/วธการ ในการระบความตองการของลกคาหรอผมสวนไดเสยในการออกแบบวตถดบ ผลตภณฑ บรรจภณฑ หรอบรการ
ระดบ 2 - องคกรมการน าแนวคดดาน CE มาใชในการออกแบบวตถดบ ผลตภณฑ บรรจภณฑ หรอบรการ (Conceptual Design)
ตวอยางหลกฐาน - เอกสารทเกยวของกบการออกแบบเบองตน เชน รางแผนการแสดงกระบวนการหรอการท างาน
ระดบ 3 - องคกรมการออกแบบรายละเอยดของวตถดบ ผลตภณฑ บรรจภณฑ หรอบรการ (Detailed Design) โดยค านงถงแนวคดดาน CE
ตวอยางหลกฐาน - เอกสารทเกยวของกบการออกแบบรายละเอยด เชน ขอมลจ าเพาะ (Specification) แบบจ าลอง 2 หรอ 3 มต การประมาณคาใชจาย หรอแผนการจดซอ - ผลงานการออกแบบวตถดบ ผลตภณฑ บรรจภณฑ หรอบรการ ในรปของภาพราง (Drawing)
ระดบ 4 - องคกรมการจดท าวตถดบ/ผลตภณฑ/บรรจภณฑตนแบบ (Prototype) หรอแบบจ าลอง (Simulation) การบรการ โดยค านงถงแนวคดดาน CE
ตวอยางหลกฐาน - ผลงานการออกแบบวตถดบ/ผลตภณฑ/บรรจภณฑ ในรปตนแบบ (Prototype) - ผลการออกแบบแบบจ าลอง (Simulation) การบรการ - การพสจนความเปนไปไดทางเศรษฐศาสตรและเทคโนโลย
ระบระดบทประเมนได หมายเหต : การออกแบบผลตภณฑในขอนไมจ าเปนตองมนวตกรรมเขามาเกยวของ เปนเพยงแคการปรบปรงการออกแบบโดย ค านงถงแนวคดดาน CE
32 คมอการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร
กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร
หมวดท 5 คณคำทเหมำะสม (Value Optimization)
ตวชวดท 5.2 การบรหารจดการทรพยากรทใชในการผลตเพอรกษาและสรางคณคาของ ทรพยากรตามแนวคดดาน CE
ตวชวด
ความหมาย องคกรมการด าเนนการเพอลดการใชวตถดบในผลตภณฑ/บรรจภณฑ หรอเลอกใชวตถดบทดแทน (Secondary Raw Material) เชน วตถดบรไซเคลทดแทนวตถดบทมคา หายาก และวตถดบทมาจากธรรมชาตโดยตรง (Virgin Material) เพอรกษาและสรางคณคาจากการใชทรพยากรในระบบ และใหเกดการหมนเวยนของทรพยากรในระบบใหนานทสด รวมถงมการใชพลงงานทดแทน และการใชทรพยากรสนบสนนในการผลต (พลงงาน และน า หรอทรพยากรอน)อยางคมคา เชน การประหยดพลงงาน การบ าบดน าเสยกลบมาใชงาน เปนตน
5.2 การบรหารจดการทรพยากรทใชในการผลตเพอรกษาและสรางคณคาของทรพยากรตามแนวคดดาน CE
ระดบ 0 - องคกรไมมการลดการใชวตถดบในผลตภณฑ/บรรจภณฑ หรอการใชวตถดบทดแทน หรอ - ไมมการใชพลงงานทดแทน หรอ - ไมมการจดการทรพยากรในการผลตอยางเหมาะสม
ระดบ 1 - องคกรมแผนการลดการใชวตถดบในผลตภณฑ/บรรจภณฑ หรอการใชวตถดบทดแทน หรอ - มแผนการใชพลงงานทดแทน หรอ - มแผนการจดการทรพยากรทใชในการผลตอยางเหมาะสม โดยมการตงเปาหมายเพอลดการใชพลงงาน น า หรอทรพยากรอน อยางชดเจน
ตวอยางหลกฐาน - แผนการลดการใชวตถดบในผลตภณฑ/บรรจภณฑ หรอการใชวตถดบทดแทน - แผนการใชพลงงานทดแทน - แผนการลดการใชพลงงาน น า หรอทรพยากรอนทใชในการผลต
ระดบ 2 - มการด าเนนการเพอลดการใชวตถดบในผลตภณฑ/บรรจภณฑ หรอการใชวตถดบทดแทน ในสดสวนทนอยกวา 10% ของวตถดบทงหมด หรอ - มการใชพลงงานทดแทน ในสดสวนทนอยกวา 10% ของพลงงานทงหมด หรอ - มการลดการใชพลงงาน น า หรอทรพยากรอน ๆ ไดต ากวาเปาหมาย
ตวอยางหลกฐาน - รายการวสด (BOM) และผลการด าเนนการลดการใชวตถดบในผลตภณฑ/บรรจภณฑ หรอการใชวตถดบทดแทน (ในสดสวนทนอยกวา 10%) - ผลการด าเนนการใชพลงงานทดแทน (ในสดสวนทนอยกวา 10%) - ผลการด าเนนการลดการใชพลงงาน น า หรอทรพยากรอนทใชในการผลตไดต ากวาเปาหมาย
ระดบ 3 - มการด าเนนการเพอลดการใชวตถดบในผลตภณฑ/บรรจภณฑ หรอการใชวตถดบทดแทน ในสดสวน 10-20% ของวตถดบทงหมด หรอ - มการใชพลงงานทดแทน ในสดสวน 10-20% ของพลงงานทงหมด หรอ - มการลดการใชพลงงาน น า หรอทรพยากรอน ไดตามเปาหมาย
ตวอยางหลกฐาน - ผลการด าเนนการลดการใชวตถดบในผลตภณฑ/บรรจภณฑ หรอการใชวตถดบทดแทน (ในสดสวน 10-20%) - ผลการด าเนนการใชพลงงานทดแทน (ในสดสวน 10-20%) - ผลการด าเนนการลดการใชพลงงาน น า หรอทรพยากรอนทใชในการผลตไดตามเปาหมาย
ระดบ 4 - มการด าเนนการเพอลดการใชวตถดบในผลตภณฑ/บรรจภณฑ การใชวตถดบทดแทน ในสดสวนทมากกวา 20% ของวตถดบทงหมด หรอ - มการใชพลงงานทดแทน ในสดสวนทมากกวา 20% ของพลงงานทงหมด หรอ - มการลดการใชพลงงาน น า หรอทรพยากรอน ไดมากกวาเปาหมาย และ - มการทบทวนผลการด าเนนการตามแผนการจดการทรพยากรทใชในการผลตอยางเหมาะสม เพอการวางเปาหมายใหมหรอการวางแผนในระยะยาว
ตวอยางหลกฐาน - ผลการด าเนนการลดการใชวตถดบในผลตภณฑ/บรรจภณฑ หรอการใชวตถดบทดแทน (ในสดสวนทมากกวา 20%) - ผลการด าเนนการใชพลงงานทดแทน (ในสดสวนทมากกวา 20%) - ผลการด าเนนการลดการใชพลงงาน น า หรอทรพยากรอนทใชในการผลตไดมากกวาเปาหมาย - แผน/เปาหมายในการจดการทรพยากรการผลตในระยะยาว
ระบระดบทประเมนได
คมอการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร 33
กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร
หมวดท 5 คณคำทเหมำะสม (Value Optimization)
ตวชวดท 5.3 ประสทธภาพในการด าเนนงาน เพอใหเกดประโยชนสงสดตามแนวคดดาน CE
ตวชวด
ความหมาย องคกรมการเพมประสทธภาพการด าเนนงานทงสวนการผลตและบรการ รวมถงการกระจายสนคา เพอรกษาและสรางคณคาใหเกดประโยชนสงสดตามแนวคดดาน CE โดยมการลดของเสยทเกดขนในกระบวนการท างาน รวมทงมการจดการของเสย/ผลพลอยไดทเกดขนจากกระบวนการท างานดงกลาวโดยการน ากลบมาใชใหม หรอการสรางมลคาเพม (Upcycle) ใหกบของเสยเหลานน ตลอดจนการเพมประสทธภาพการผลต การขนสง และการกระจายสนคา
5.3 ประสทธภาพในการด าเนนงาน เพอใหเกดประโยชนสงสดตามแนวคดดาน CE
ระดบ 0 - องคกรไมมกระบวนการลดของเสยทเกดขนจากกระบวนการท างาน หรอ - ไมมการประเมนหรอการตงเปาหมาย/ตวชวดดานประสทธภาพการด าเนนงาน
ระดบ 1 - องคกรมแผนในการลดของเสยทเกดขนจากกระบวนการท างาน หรอ - มแผนการประเมนประสทธภาพการด าเนนงาน โดยมการตงเปาหมาย/ตวชวดดานประสทธภาพการด าเนนงานอยางชดเจน
ตวอยางหลกฐาน - แบบบนทกของเสยหรอแนวทาง/แผนการลดของเสย - แผน/เปาหมายในวดคาประสทธผลโดยรวมของเครองจกรอปกรณ (OEE) หรอตวชวดประสทธภาพอนทสอถงประสทธภาพการใชเครองจกร - แผน/เปาหมายในวดคาประสทธภาพการขนสง และการกระจายสนคา
ระดบ 2 - องคกรมการด าเนนงานในการลดของเสยทเกดขนจากกระบวนการท างาน หรอ - มการด าเนนการตามแผนการประเมนประสทธภาพในการด าเนนงาน แตสามารถท าไดต ากวาเปาหมายทวางไว
ตวอยางหลกฐาน - ผลการด าเนนการลดของเสย - คาประสทธผลโดยรวมของเครองจกรอปกรณ (OEE) - คาอตราการเดนเครอง คาประสทธภาพการเดนเครอง และอตราคณภาพ - คาประสทธภาพอนทสอถงประสทธภาพการใชเครองจกร - คาประสทธภาพการขนสง และการกระจายสนคา
ระดบ 3 - องคกรมการด าเนนงานในการลดของเสยทเกดขนจากกระบวนการท างาน รวมถงการจดการของเสยโดยการน ามาผลตใหม การรไซเคล หรอการน าไปผลตเปนพลงงาน หรอ - มการด าเนนการตามแผนการประเมนประสทธภาพในการด าเนนงาน และสามารถท าไดตามเปาหมายทวางไว
ตวอยางหลกฐาน - ผลการด าเนนการจดการของเสย - ผลการประเมนประสทธภาพในการด าเนนงาน
ระดบ 4 - องคกรมการด าเนนงานในการลดของเสยทเกดขนจากกระบวนการท างาน รวมถงการจดการของเสยทนอกเหนอไปจากการรไซเคล ดวยวธการสรางมลคาเพม (Upcycle) หรอ - มการด าเนนการตามแผนการประเมนประสทธภาพในการด าเนนงาน และสามารถท าไดมากกวาเปาหมายทวางไว และ - มการทบทวนผลการด าเนนการตามแผนการประเมนประสทธภาพการด าเนนงาน เพอการวางเปาหมายใหมหรอการวางแผนในระยะยาว
ตวอยางหลกฐาน - ผลการด าเนนการจดการของเสยทนอกเหนอไปจากการน ามาผลตใหม การรไซเคล หรอการน าไปผลตเปนพลงงานดวยวธการสรางมลคาเพม (Upcycle) เชน การน าของเสยมาพฒนาใหเปนผลตภณฑใหมทมมลคาสงขน การน าไปใชเปนวตถดบตงตนในการผลตของโรงงานอน เปนตน - ผลการประเมนประสทธภาพในการด าเนนงาน - แผน/เปาหมายในการประเมนประสทธภาพการด าเนนงานในระยะยาว
ระบระดบทประเมนได
หมายเหต : OEE: Overall Equipment Effectiveness คาประสทธผลโดยรวมของเครองจกร OEE = อตราเดนเครอง (Availability) x ประสทธภาพเดนเครอง (Performance Efficiency) x อตราคณภาพ (Quality Rate) =
เวลาท างานจรง x เวลามาตรฐาน x จ านวนชนงานทผลตได x ชนงานทผานมาตรฐาน
เวลาท างานตามแผน เวลาท างานจรง ชนงานทงหมด
34 คมอการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร
กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร
หมวดท 5 คณคำทเหมำะสม (Value Optimization)
ตวชวดท 5.4 การคงคณคาของผลตภณฑในระหวางการใชงานตามแนวคดดาน CE
ตวชวด
ความหมาย องคกรมการด าเนนงานและชองทางสนบสนนเพอยดอายผลตภณฑ หรอการใชงานผลตภณฑใหมความคมคามากทสดตามแนวคดดาน CE เชน การบ ารงรกษาและการซอมแซมสนคา การอพเกรดสนคา การรบประกนสนคา และการพฒนาบรรจภณฑ เปนตน หรอมการสรางมลคาเพมใหแกผลตภณฑทเปนวตถดบขนตน เชน แร โลหะ เพอใหเกดประโยชนสงสดในการใชงาน
5.4 การคงคณคาของผลตภณฑในระหวางการใชงาน ตามแนวคดดาน CE
ระดบ 0 - องคกรไมมแผนในการยดอายผลตภณฑ หรอ - ไมมการสรางมลคาเพมใหแกผลตภณฑ
ระดบ 1 - องคกรมแผนในการยดอายผลตภณฑ หรอการใชงานผลตภณฑใหมความคมคามากทสด หรอ - มแผนในการสรางมลคาเพมใหแกผลตภณฑ
ตวอยางหลกฐาน - แผนในการยดอายผลตภณฑ หรอการใชงานผลตภณฑใหมความคมคามากทสด ทเปนลายลกษณอกษร - แผนในการสรางมลคาเพมใหแกผลตภณฑ ทเปนลายลกษณอกษร
ระดบ 2 - องคกรมการด าเนนการตามแผนในการยดอายผลตภณฑในเบองตน - องคกรไมมชองทาง/บรการในการอพเกรดสนคา หรอซอมแซมสนคาดวยตนเองได หรอ - มการด าเนนการในการสรางมลคาเพมใหแกผลตภณฑ
ตวอยางหลกฐาน - หลกฐานการด าเนนการยดอายผลตภณฑ เชน การรบประกนสนคา การพฒนาบรรจภณฑ - หลกฐานการด าเนนการสรางมลคาเพมใหแกผลตภณฑ
ระดบ 3 - องคกรมการด าเนนการตามแผนในการยดอายผลตภณฑในเบองตน - มชองทาง/บรการในการอพเกรดสนคา ซอมแซมสนคา หรอผใชสามารถซอมแซม ไดเอง หรอ - มผลตภณฑทมมลคาเพม
ตวอยางหลกฐาน - ศนยบรการลกคา - ชองทาง/บรการในการอพเกรดสนคา - คมอหรอสงอ านวยความสะดวกเพอใหผใชสามารถซอมแซมสนคาไดเอง - ผลตภณฑทมมลคาเพม
ระดบ 4 - องคกรมคณสมบตตามระดบ 3 และ - มการพฒนาการด าเนนการอยางตอเนอง ท าใหชองทาง/บรการดงกลาวใชงานงาย ชวยลดตนทน หรอสรางการรบรใหผบรโภคสามารถเขามารบบรการเพอยดอายผลตภณฑไดอยางทวถงจนสามารถสรางการเปลยนแปลงพฤตกรรมของผบรโภคได หรอ - มผลตภณฑทมมลคาเพมออกมาอยางตอเนอง
ตวอยางหลกฐาน - ผลการปรบปรงหรอพฒนาการด าเนนการอยางตอเนอง เพอยดอายผลตภณฑหรอการใชงานผลตภณฑใหมความคมคามากทสด - มผลตภณฑทมมลคาเพมออกมาอยางตอเนอง
ระบระดบทประเมนได
คมอการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร 35
กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร
หมวดท 5 คณคำทเหมำะสม (Value Optimization)
ตวชวดท 5.5 การสรางคณคาภายหลงจากทผลตภณฑหมดอายการใชงานตามแนวคด
ดาน CE
ตวชวด
ความหมาย องคกรมการค านงถงการสรางคณคาจากการใชประโยชนของผลตภณฑหรอบรรจภณฑภายหลงจากทผลตภณฑหมดอายการใชงาน ตามแนวคดดาน CE โดยการสรางชองทางการน ากลบมาใชประโยชนและสรางมลคาเพมใหกบผลตภณฑหรอบรรจภณฑทหมดอายการใชงานเหลานน เชน การใชซ า การน ามาผลตใหเสมอนใหม (Remanufacture) หรอการรไซเคลเพอน ากลบมาใชเปนวตถดบตงตนใหม การสรางมลคาเพม (Upcycle) การแยกชนสวนเพอขายตอใหกบโรงงานอนทตองการน าวสดทมไปใชเปนวตถดบตงตนในการผลต การน าไปผลตเปนพลงงาน เปนตน รวมทงการใชหลกการขยายความรบผดชอบของผผลต (Extended Producer Responsibility; EPR)
5.5 การสรางคณคาภายหลงจากทผลตภณฑหมดอายการใชงานตามแนวคดดาน CE
ระดบ 0 - องคกรไมมระบบการจดการส าหรบผลตภณฑหรอบรรจภณฑภายหลงจากทหมดอายการใชงาน และไมไดค านงถงหลกการ EPR
ระดบ 1 - องคกรมแผนการจดการส าหรบผลตภณฑหรอบรรจภณฑภายหลงจากทหมดอายการใชงาน โดยการสรางชองทางการน ากลบมาใชประโยชน หรอมแผนการด าเนนการตามหลกการ EPR
ตวอยางหลกฐาน - แผนการจดการกบผลตภณฑหรอบรรจภณฑทหมดอายการใชงาน
ระดบ 2 - องคกรมชองทางในการน าผลตภณฑหรอบรรจภณฑภายหลงจากทหมดอายการใชงาน กลบมาใชประโยชน หรอมการด าเนนการตามหลกการ EPR
ตวอยางหลกฐาน - ชองทางในการน าผลตภณฑหรอบรรจภณฑทหมดอายการใชงานกลบมาใชประโยชน เชน จดรวบรวมผลตภณฑทหมดอายการใชงาน
ระดบ 3 - องคกรมคณสมบตตามระดบ 2 และ - มการจดการกบผลตภณฑหรอบรรจภณฑภายหลงจากทหมดอายการใชงาน โดยการน ามาใชซ า การน ามาผลตใหเสมอนใหม การรไซเคล หรอการน าไปใชเปนเชอเพลงในการผลตเปนพลงงาน
ตวอยางหลกฐาน - หลกฐานการด าเนนการจดการกบผลตภณฑหรอบรรจภณฑทหมดอายการใชงาน
ระดบ 4 - องคกรมคณสมบตตามระดบ 3 และ - มการจดการกบผลตภณฑหรอบรรจภณฑภายหลงจากทหมดอายการใชงาน ทนอกเหนอไปจากการรไซเคลดวยวธการสรางมลคาเพม (Upcycle) และ - มการพฒนาการด าเนนงานอยางตอเนอง ท าใหสามารถน าผลตภณฑดงกลาวกลบไปใชประโยชนไดอยางเปนรปธรรม
ตวอยางหลกฐาน - หลกฐานการด าเนนการจดการกบผลตภณฑหรอบรรจภณฑทหมดอายการใชงานทนอกเหนอไปจากการรไซเคลดวยวธการสรางมลคาเพม (Upcycle) เชน พฒนาใหเปนผลตภณฑใหม การประสานงานกบโรงงานอนทตองการน าไปใชเปนวตถดบตงตนในการผลต เปนตน - หลกฐานการปรบปรงหรอพฒนาการด าเนนงานอยางตอเนองเพอจดการกบผลตภณฑหรอบรรจภณฑทหมดอายการใชงาน เชน มการสอสารไปยงลกคาถงแนวทางการจดการส าหรบผลตภณฑภายหลงจากทหมดอายการใชงานอยางชดเจน หรอมระบบการเกบ/เรยกคนผลตภณฑหรอบรรจภณฑภายหลงจากทหมดอายการใชงาน
ระบระดบทประเมนได
หมายเหต : กรณการด าเนนการไมสอดคลองกบสถานประกอบการ ใหระบผลการประเมน N/A
36 คมอการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร
กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร
การสอสารทโปรงใสจะชวยใหเกดการเขาถงขอมลทจ าเปนตอการด าเนนงานทเกยวของกบการจดการ
ทรพยากรไดโดยงาย เชน การเตรยมพรอมของขอมลทเกยวของกบการประยกตใชแนวคดเศรษฐกจหมนเวยนใน
องคกร ซงอาจรวมถงขอมลแหลงทมาหรอองคประกอบของวตถดบ องคประกอบทางเคม อายการใชงานทคาดไว
คมอการซอมแซม แนวปฏบตภายหลงการใชงาน เชน แนวทางการใชซ าหรอการรไซเคล เปนตน
หลกการของความโปรงใสไมไดหมายถงการท าขอมลใหเปนสาธารณะ การเปดเผยขอมลทเออตอการท า
ธรกจ การเปดเผยขอมลทเปนการละเมดกฎหมายหรอขอตกลง การโฆษณา ขอมลดานความปลอดภย หรอ
ขอมลสญญาผกมดทมความเปนสวนตว แตหวใจส าคญของความโปรงใส คอ การสรางความรวมมอ ความเชอมน
ทงภายในและภายนอกองคกร ดวยการสรางชองทางในการเผยแพรและแบงปนขอมล
ทงน เกณฑการประเมนฯ แบงออกเปนดานตาง ๆ ดงน
1. ระดบของขอมลทเปดเผยใหแกผทเกยวของตาง ๆ ไดแก หนวยงานภายในองคกร ผบรโภคหรอบคคล
ทวไป ลกคา และผสงมอบ
2. ชองทางการจดเกบ เผยแพร สอสาร และเชอมโยงขอมล รวมถงการใชเทคโนสารสนเทศทม
ประสทธภาพในการสนบสนนการด าเนนการ
หมวดท 6 ควำมโปรงใส (Transparency)
แบบประเมนสวนท 2
หมวดท 6 ความโปรงใส (Transparency) ประกอบดวย 2 ตวชวด ไดแก
6.1 การเปดเผยและการรบรขอมลทเกยวของเพอสนบสนนการด าเนนการดาน CE ขององคกร 6.2 องคกรมชองทางทมประสทธภาพในการจดเกบ เผยแพร และเชอมโยงขอมล เพอสนบสนนการ ด าเนนการดาน CE ขององคกร
ความโปรงใส คอ องคกรมการ
เปดเผยเกยวกบการตดสนใจและการ
ด าเนนกจกรรมทสงผลตอการพฒนา
องคกรตามแนวคดเศรษฐกจหมนเวยน
หรอการด าเนนกจการอยางยงยน และม
ความต งใจทจะสอสารอยางชดเจน
ถกตอง ทนเวลา ซอตรง และครบถวน
ทงภายในและภายนอกองคกร
ความโปรงใส (Transparency)
คมอการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร 37
กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร
หมวดท 6 ควำมโปรงใส (Transparency)
ตวชวดท 6.1 การเปดเผยและการรบรขอมลทเกยวของเพอสนบสนนการด าเนนการดาน CE
ขององคกร
ตวชวด ความหมาย องคกรมการเปดเผยขอมลทเกยวของเพอสนบสนนการด าเนนการดาน CE โดยมการแบงระดบการรบรขอมลและความละเอยดของขอมลทเปดเผยไดขององคกร ใหแก ลกคา ผสงมอบ ผบรโภค และผมสวนเกยวของกบองคกร
6.1 การเปดเผยและการรบรขอมลทเกยวของเพอสนบสนนการด าเนนการดาน CE ขององคกร
ระดบ 0 - องคกรไมมการเปดเผยขอมลทเกยวของเพอสนบสนนการด าเนนการดาน CE ขององคกร ใหแก ลกคา ผสงมอบ ผบรโภค และผมสวนเกยวของกบองคกร
ระดบ 1 - องคกรมการเปดเผยขอมลทเกยวของเพอสนบสนนการด าเนนการดาน CE ภายในองคกร
ตวอยางหลกฐาน - รายงานผลการด าเนนการดาน CE ขององคกร ทมการเผยแพรใหกบหนวยงานภายในองคกร
ระดบ 2 - องคกรมคณสมบตตามระดบ 1 และ - องคกรมการเปดเผยขอมลทเกยวของเพอสนบสนนการด าเนนการดาน CE ขององคกร ใหแก ผบรโภค และ/หรอบคคลทวไป
ตวอยางหลกฐาน - ตราสญลกษณสากลบงชมาตรฐานทผานการรบรอง หรอเมอสนอายการใชงานแลวสามารถรไซเคลได ฯลฯ - ขอมลทตงศนยบรการลกคา เพอแจงต าแหนงบรการซอมแซมผลตภณฑ - ขอมลค าแนะน าวธการดแล/ยดอายการใชงานผลตภณฑ - ขอมลการคดแยกเพอใหงายตอการน าไปจดการภายหลงผลตภณฑสนอายการใชงาน
ระดบ 3 - องคกรมคณสมบตตามระดบ 2 และ - องคกรมการเปดเผยขอมลทเกยวของเพอสนบสนนการด าเนนการดาน CE ขององคกร ใหแก ลกคา
ตวอยางหลกฐาน - Safety Data Sheet หรอ ขอมลองคประกอบทางเคม (Composition) และสารทอาจจะกอใหเกดอนตรายซงเปนสวนประกอบของผลตภณฑ รวมถงวธการปองกนอนตรายจากสารดงกลาว - วธการจดการผลตภณฑเมอสนอายการใชงาน - ขอมลแหลงทมาของวตถดบ/กระบวนการผลตทใช
ระดบ 4 - องคกรมคณสมบตตามระดบ 3 และ - องคกรมการเปดเผยขอมลการด าเนนการดาน CE ขององคกรใหแก ผสงมอบ
ตวอยางหลกฐาน - ขอมลทเปนประโยชนตอการจดการวตถดบตามแนวคด CE เพอน าไปสการจดการทรพยากรอยางยงยน เชน องคประกอบทางเคมของวตถดบ - หลกฐานการเปนองคกรตนแบบใหหนวยงานภายนอกเขาเยยมชม
ระบระดบทประเมนได
38 คมอการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร
กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร
หมวดท 6 ควำมโปรงใส (Transparency)
ตวชวดท 6.2 องคกรมชองทางทมประสทธภาพในการจดเกบ เผยแพร และเชอมโยงขอมล
เพอสนบสนนการด าเนนการดาน CE ขององคกร
ตวชวด ความหมาย องคกรมชองทางทมประสทธภาพในการจดเกบ เผยแพร และเชอมโยงขอมลทงภายในองคกรและภายนอกองคกรเพอสนบสนนการด าเนนการดาน CE ขององคกร
6.2 องคกรมชองทางทมประสทธภาพในการจดเกบ เผยแพร และเชอมโยงขอมล เพอสนบสนนการด าเนนการดาน CE ขององคกร
ระดบ 0 - องคกรไมมชองทางในการจดเกบ เผยแพร และเชอมโยงขอมลเพอสนบสนนการด าเนนการดาน CE ขององคกร
ระดบ 1 - องคกรมชองทางทมประสทธภาพในการจดเกบและเผยแพรขอมลเพอสนบสนนการด าเนนการดาน CE ของแตละสวนงาน - ไมมการใชเทคโนโลยสารสนเทศ (IT)
ตวอยางหลกฐาน - บนทก/รายงานเกยวกบการด าเนนการดาน CE ของสวนงาน
ระดบ 2 - องคกรมชองทางทมประสทธภาพในการจดเกบและเผยแพรขอมลเพอสนบสนนการด าเนนการดาน CE ของแตละสวนงาน - มการใชเทคโนโลยสารสนเทศ (IT) ในการเชอมโยงขอมลภายในสวนงาน
ตวอยางหลกฐาน - รปแบบหรอชองทางการจดเกบ เผยแพร และเชอมโยงขอมลของสวนงาน เชน ซอฟตแวร (Software) ทใชในการจดเกบ เผยแพร และเชอมโยงขอมลเกยวกบการด าเนนการดาน CE ของสวนงาน - รปแบบเทคโนโลยสารสนเทศทองคกรใชในการเกบขอมล เชน การเกบขอมลดวยบารโคด (Barcode) การเกบขอมลดวยการอานควอารโคด (QR Code) เปนตน
ระดบ 3 - องคกรมคณสมบตตามระดบ 2 และ - มการใชเทคโนโลยสารสนเทศ (IT) ในการเชอมโยงขอมลเพอสนบสนนการด าเนนการดาน CE ระหวางสวนงานภายในองคกร
ตวอยางหลกฐาน - รปแบบหรอชองทางการจดเกบ เผยแพร และเชอมโยงขอมลการด าเนนการดาน CE ระหวางสวนงาน
ระดบ 4 - องคกรมคณสมบตตามระดบ 3 และ - มการใชเทคโนโลยสารสนเทศ (IT) ในการเชอมโยงขอมลเพอสนบสนนการด าเนนการดาน CE กบหนวยงานภายนอกองคกร
ตวอยางหลกฐาน - รปแบบหรอชองทางทองคกรใชในการจดเกบ เผยแพร และเชอมโยงขอมลเพอสนบสนนการด าเนนการดาน CE กบหนวยงานภายนอกองคกร
ระบระดบทประเมนได
คมอการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร 39
กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร
สรปผลการประเมน สวนท
แบบประเมนสวนท 3 เปนการสรปผลการประเมนวาองคกรมจดออนและจดแขงในตวชวดใด และควรปรบปรงพฒนาหรอสงเสรมในตวชวดใด โดยวเคราะหจากกราฟ Radar Chart ของผลคะแนนทประเมนได
เกณฑการประเมนและตวชวด ระดบคะแนนทประเมนได
หมวดท 1 : การคดเชงระบบ (Systems Thinking) 2.3 1.1 องคกรมความเขาใจถงความเกยวของกบ CE และผบรหารระดบสงมความมงมนในการน าแนวคดดาน CE มาใชกบองคกร
3
1.2 การก าหนดแผนการด าเนนการดาน CE ขององคกร 2 1.3 การพฒนาองคความรดาน CE ของบคลากรในองคกร 2 หมวดท 2 : นวตกรรม (Innovation) 2 2.1 การพฒนานวตกรรมดาน CE ในการด าเนนการ 1 2.2 การพฒนานวตกรรมดาน CE ในวตถดบ ผลตภณฑ บรรจภณฑ และบรการ 3 หมวดท 3 : การดแลรบผดชอบ (Stewardship) 2.5 3.1 การด าเนนการดาน CE เพอลดผลกระทบและ/หรอเพมโอกาสตอผมสวนไดเสยในดานสงแวดลอม 3 3.2 การด าเนนการดาน CE เพอลดผลกระทบและ/หรอเพมโอกาสตอผมสวนไดเสยในดานสงคม 2 3.3 การด าเนนการดาน CE เพอลดผลกระทบและ/หรอเพมโอกาสตอผมสวนไดเสยในดานเศรษฐกจ 2 หมวดท 4 : ความรวมมอ (Collaboration) 3.7 4.1 ความรวมมอดาน CE ภายในองคกร 3 4.2 ความรวมมอดาน CE ระหวางองคกรกบผสงมอบและลกคา 4 4.3 ความรวมมอดาน CE ระหวางองคกรกบหนวยงานภายนอก ธรกจทเปนพนธมตร และธรกจประเภทเดยวกน
4
หมวดท 5 : การสรางคณคาอยางสมดล (Value Optimization) 1.6 5.1 การสรางคณคาดาน CE ในขนตอนการออกแบบวตถดบ ผลตภณฑ บรรจภณฑ และบรการ 0 5.2 การบรหารจดการทรพยากรทใชในการผลตเพอรกษาและสรางคณคาของทรพยากรตามแนวคดดาน CE 1
5.3 ประสทธภาพในการด าเนนงาน เพอใหเกดประโยชนสงสดตามแนวคดดาน CE 2 5.4 การคงคณคาของผลตภณฑในระหวางการใชงานตามแนวคดดาน CE 2 5.5 การสรางคณคาภายหลงจากทผลตภณฑหมดอายการใชงานตามแนวคดดาน CE 3 หมวดท 6 : ความโปรงใส (Transparency) 4 6.1 การเปดเผยและการรบรขอมลทเกยวของเพอสนบสนนการด าเนนการดาน CE ขององคกร 4 6.2 องคกรมชองทางทมประสทธภาพในการจดเกบ เผยแพร และเชอมโยงขอมล เพอสนบสนนการด าเนนการดาน CE ขององคกร
4
ตารางแสดงผลคะแนนการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร
ตวอยาง
40 คมอการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร
กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร
ตวอยาง กราฟ Radar Chart แสดงผลคะแนนการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร
ผลการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร ตามหลกเกณฑ 6 หมวด
ผลการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร ตามตวชวดยอย
คมอการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร 41
กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร
Curre
nt S
tate
3 Ye
ars G
oals
Gap
Pote
ntial
(P)
Reso
urce
(R)
P/R
Ratio
Piorit
y
1.1 องคกรมความเขาใจถงความเกยวของกบ CE และผบรหารระดบสงมความมงมนในการน าแนวคดดาน
CE มาใชกบองคกร3 4 1 1 2 0.50 8
1.2 การก าหนดแผนการด าเนนการดาน CE ขององคกร 2 4 2 5 1 5.00 1
1.3 การพฒนาองคความรดาน CE ของบคลากรในองคกร 2 3 1 2 4 0.50 8
2.1 การพฒนานวตกรรมดาน CE ในการด าเนนการ 1 3 2 3 3 1.00 4
2.2 การพฒนานวตกรรมดาน CE ในวตถดบ ผลตภณฑ บรรจภณฑ และบรการ 3 3.5 0.5 3 3 1.00 4
3.1 การด าเนนการดาน CE เพอลดผลกระทบและ/หรอเพมโอกาสตอผมสวนไดเสยในดานสงแวดลอม 3 4 1 3 3.5 0.86 5
3.2 การด าเนนการดาน CE เพอลดผลกระทบและ/หรอเพมโอกาสตอผมสวนไดเสยในดานสงคม 2 3 1 2 3 0.67 6
3.3 การด าเนนการดาน CE เพอลดผลกระทบและ/หรอเพมโอกาสตอผมสวนไดเสยในดานเศรษฐกจ 2 2.5 0.5 4 3 1.33 3
4.1 ความรวมมอดาน CE ภายในองคกร 3 4 1 4 4 1.00 4
4.2 ความรวมมอดาน CE ระหวางองคกรกบผสงมอบและลกคา 4 4 0 3 5 0.60 7
4.3 ความรวมมอดาน CE ระหวางองคกรกบหนวยงานภายนอก ธรกจทเปนพนธมตร และธรกจประเภท
เดยวกน4 4 0 4 3 1.33 3
5.1 การสรางคณคาดาน CE ในขนตอนการออกแบบวตถดบ ผลตภณฑ บรรจภณฑ และบรการ 0 2.5 2.5 5 3 1.67 2
5.2 การบรหารจดการทรพยากรทใชในการผลตเพอรกษาและสรางคณคาของทรพยากรตามแนวคดดาน CE 1 3 2 5 5 1.00 4
5.3 ประสทธภาพในการด าเนนงาน เพอใหเกดประโยชนสงสดตามแนวคดดาน CE 2 3 1 3 3 1.00 4
5.4 การคงคณคาของผลตภณฑในระหวางการใชงานตามแนวคดดาน CE 2 4 2 4 3 1.33 3
5.5 การสรางคณคาภายหลงจากทผลตภณฑหมดอายการใชงานตามแนวคดดาน CE 3 3.5 0.5 4 3 1.33 3
6.1 การเปดเผยและการรบรขอมลทเกยวของเพอสนบสนนการด าเนนการดาน CE ขององคกร 4 4 0 1 2 0.50 8
6.2 องคกรมชองทางทมประสทธภาพในการจดเกบ เผยแพร และเชอมโยงขอมล เพอสนบสนนการ
ด าเนนการดาน CE ขององคกร4 4 0 5 1 5.00 1
Tran
spar
ency
Sys
tem
s Thin
king
Innov
atio
nSt
ewar
dship
Colla
bora
tion
Valu
e Op
timiza
tion
เกณฑการระบคะแนน Potential (P) และ Resource (R) ระดบ 5 : มากทสด ระดบ 4 : มาก ระดบ 3 : ปานกลาง ระดบ 2 : นอย ระดบ 1 : นอยทสด
ตวอยาง
Current State : ระดบการด าเนนการเกยวกบ CE ทไดจากการประเมนในปจจบน 3 Years Goals : เปาหมาย 3 ในปขางหนาของระดบการด าเนนการเกยวกบ CE Gap : ระยะหางระหวางระดบปจจบนกบระดบเปาหมาย Potential (P) : ระดบศกยภาพทเพมขนของการพฒนาจากระดบปจจบนไปสระดบเปาหมาย Resource (R) : ระดบทรพยากรทตองใชในการพฒนาจากระดบปจจบนไปสระดบเปาหมาย P/R Ratio: สดสวนระดบศกยภาพทเพมขนตอระดบทรพยากรทใช (คาสงหมายถงควรด าเนนการกอน) Priority: ล าดบความส าคญการด าเนนการแตละตวชวด
Tips!!! เลอกตวชวดทมล าดบความส าคญ (Priority) 5 ล าดบแรก มาด าเนนการกอน
โดยวางแผนโครงการปรบปรงเพอพฒนาการด าเนนการดาน CE ใหไดตามเปาหมายทก าหนด
“ก าหนดคา 3 Years Goals Potential (P) และ Resource (R)”
แนวทางการปรบปรง
น าผลการประเมนมาก าหนดเปาหมายในการปรบปรง โดยการตงเปาหมาย
ในระยะ 3 ป พรอมกบระบระดบศกยภาพทเพมขนของการพฒนาจากระดบ
ปจจบนไปสระดบเปาหมาย (Potential; P) และระดบทรพยากรทตองใชใน
การพฒนาจากระดบปจจบนไปสระดบเปาหมาย (Resource; R) เพอหาคา
P/R Ratio และน ามาจดล าดบความส าคญประเดนทควรน ามาปรบปรงกอน
42 คมอการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร
กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร
ระบบกำรประเมนออนไลน
บทท
การประเมนดวยตนเองผานระบบ Circular Economy Performance Assessment System (CEPAS)
ระบบการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร (Circular Economy
Performance Assessment System) หรอ CEPAS เปนระบบทจะชวยใหสถานประกอบการสามารถประเมน
ประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกรดวยตนเองผานชองทางออนไลน ท าใหร
สถานะในปจจบน จดแขง จดออน รวมถงแนวทางในการพฒนาดวยการน าผลการประเมนทไดไปใชวางแผน
ปรบปรงองคกรตามแนวทางเศรษฐกจหมนเวยน ตลอดจนสามารถน าผลการประเมนทไดมาเปรยบเทยบ
(Benchmark) กบคาเฉลย คาสงสด และคาต าสด ของสถานประกอบการในกลมอตสาหกรรมเดยวกนหรอขนาด
เดยวกน และกลมอตสาหกรรมอน ๆ
1. เขาสระบบผานลงค http://cepas.dpim.go.th คลกสมครสมาชกและกรอกขอมล ยนยนการสมครสมาชก
และยนยนตวตนเบองตน กรณสมครสมาชกแลวใหกรอก E-mail และ Password แลวคลกเขาสระบบ
ขนตอนกำรใชระบบ
คลกสมครสมาชก กรอกขอมล ระบรหส 6 หลกทไดรบจาก E-mail
ระบขอมลเบองตนของโรงงานเพอยนยนตวตน
คมอการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร 43
กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร
2. เลอกขอมลโรงงาน เพอกรอกขอมลสวนท 1 ของแบบประเมน ไดแก ขอมลโรงงาน ลกษณะกจการ ขอมลดานการตลาด ขอมลการผลต การจดการของเสย มาตรฐานและรางวลทไดรบ และมาตรการและเงอนไขดานสงแวดลอม โดยสามารถดงขอมล จากหนวยงานทเกยวของได เชน ชอโรงงาน/บรษท สถานทตง ดงขอมลจากการระบเลขทะเบยนนตบคคล เปนตน
3. เลอกท าแบบประเมน Circular Economy เพอระบชอของแบบประเมนและปทประเมน และเรมท าแบบประเมน โดยในสวนนสามารถเลอกดประวตผลการประเมนทผานมาได
4. ท าการประเมนทงหมด 6 หมวด 18 ตวชวด โดยใชเมาสคลกเลอกตามระดบทตรงกบการด าเนนการในปจจบนของสถานประกอบการ
44 คมอการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร
กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร
5. เมอท าแบบทดสอบแลวเสรจสามารถตรวจสอบ แกไข และดผลลพธได กอนสงผลการประเมนเขาระบบ
6. เมอสงผลการประเมน ระบบจะแสดงผลการประเมนในลกษณะของกราฟ Radar Chart และตารางแสดงระดบทประเมนได โดยสามารถเลอกบนทกและน าไฟลออกในรปแบบตาง ๆ ได เชน Excel, Pdf, JPEC เปนตน
7. เลอกเปรยบเทยบผล โดยสามารถเลอกเปรยบเทยบผลการประเมนทไดกบผลการประเมนขององคกรในอดต หรอกบคาเฉลย คาสงสด และคาต าสด ของกลมอตสาหกรรม(ISIC) ตาง ๆ ขนาด S M L หรอทกขนาด หรอกบชนดแรตาง ๆ
คมอการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร 45
กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร
8. เลอกตงเปาหมายในการปรบปรง โดยระบคาเปาหมายใน 3 ป (3 Years Goals), ระดบศกยภาพ (Potential; P) และระดบทรพยากร (Resource; R) โดยระบบจะค านวณคา P/R Ratio และจดล าดบความส าคญ (Priority) ของเปาหมายทควรปรบปรง ทงน แนะน าใหเลอกตวชวดทมล าดบความส าคญ 5 อนดบแรกมาด าเนนการกอน
9. วางแผนปรบปรง โดยกรอกขอมลการจดท าโครงการเพอพฒนาการด าเนนการดาน CE ใหไดตามเปาหมายทก าหนด
10. พมพรายงาน
46 คมอการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร
กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร
บรรณำนกรม
Ellen Macarthur Foundation. “Toward a Circular Economy: Business Rationale for
an Accelerated Transition.”, 2015.
The British Standards Institution. “BS 8001 :2017 Framework for implementing the
principles of the circular economy in organizations – Guide.” BSI Standard
Publication, 2017.
ส านกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม. “มาตรฐานการตรวจสอบและรบรองแหงชาต : แนวทาง
การใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร (FRAMEWORK FOR IMPLEMENTING THE
PRINCIPLES OF THE CIRCULAR ECONOMY IN ORGANIZATIONS - GUIDE).” มตช .
2-2562, 2562.
คมอการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร 47
กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร
ศพทเทคนค
ภาคผนวก ก
Terms Definition
Bill of Materials: BOM รายการวสดหรอบนทกของสวนประกอบชนสวนและวสดทใชท าผลตภณฑ ประกอบดวยรายละเอยดตาง ๆ เชน รายละเอยดชนสวน สวนประกอบเฉพาะ รวมถงปรมาณวสด เปนตน
Business Model ระบบหรอรปแบบการด าเนนการของแตละองคกร ส าหรบก าหนดทศทางการด าเนนกจการ การตดสนใจ และกจกรรมตาง ๆ ในระยะสน ระยะกลาง และระยะยาว
Business-to-Business: B2B การด าเนนกจกรรมระหวางองคกรธรกจหนงกบอกองคกรธรกจหนง
Business-to-Consumer: B2C การด าเนนกจกรรมระหวางองคกรกบผบรโภค
By-Product ผลพลอยได หรอ สงทเกดจากกระบวนการผลตซงไมใชผลตภณฑหลก
Chemical Composition ขอมลองคประกอบทางเคมทปรากฏในผลตภณฑ วสด หรอสวนประกอบ
Circular Economy เศรษฐกจหมนเวยน
Conceptual Design การออกแบบระดบกรอบความคดเบองตน เชน รางแผนการแสดงกระบวนการหรอการท างาน
Consumer-to-Consumer: C2C การด าเนนกจกรรมระหวางผบรโภคกบผบรโภค
Customer ลกคา/ผบรโภคสนคาหรอบรการ
Detailed Design การออกแบบโดยระบถงรายละเอยด เชน ขอมลจ าเพาะ (Specification) แบบจ าลอง การประมาณคาใชจาย หรอแผนการจดซอ
Distributor ผแทนจ าหนาย หรอ ผกระจายสนคา
Downcycle การรไซเคลแบบทท าใหลดคณคาลง โดยเมอวสดผานกระบวนการแลวจะมคณภาพทต าลงเมอเทยบกบการใชงานเดม
End User ผบรโภคขนปลาย หรอ ผทตดสนใจเลกใชงานผลตภณฑตามวตถประสงคเดม
End-of-Life Phase ระยะภายหลงผลตภณฑหมดอายการใชงาน
Extended Producer Responsibility: EPR
หลกการขยายความรบผดชอบของผผลต ใหครอบคลมตลอดวงจรตลอดอายการใชงานผลตภณฑ รวมถงการจดการภายหลงหมดอายการใชงานดวย
Guarantee การรบประกนอยางเปนทางการ ระบเงอนไขทก าหนด เชน เงอนไขการเปลยนและการซอมแซม เมอคณภาพไมเปนไปตามทก าหนด
Innovation การสรางคณคาในสงใหมหรอการเปลยนแปลง ในรปแบบของสงประดษฐ แนวคด กระบวนการ ผลตภณฑ และบรการ ซงอาจเปนทงการพฒนาใหมทงหมดหรอการพฒนา สงทมอยแลว
ISO 14000
ISO 14000 เปนอนกรมหรอชดของมาตรฐานทประกอบไปดวยมาตรฐานหลายเลม เรมตนตงแตหมายเลข 14001 จนถง 14100 ใชกบการจดการสงแวดลอมขององคกรใหมผลกระทบตอสงแวดลอมนอยทสดหรอบรการ ตงแตการออกแบบ จดหาวตถดบ การผลต การกระจายสนคา การใชงาน และการจดการภายหลงการใชงาน
48 คมอการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร
กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร
Terms Definition
Life Cycle วฏจกรชวต หรอ ระบบทมความตอเนองและเชอมโยงกนของแตละระยะในวงจรของผลตภณฑ
Logistics Service Providers ผใหบรการโลจสตกส
Overall Equipment Effectiveness: OEE
คาประสทธผลโดยรวมของเครองจกร
On the job training: OJT การพฒนาทกษะการท างานของพนกงานโดยการเรยนรจากหนางานจรง มการสอนงานจากพนกงานทมความเชยวชาญ และลงมอปฏบตจรง
Optimization การใชทรพยากรทมอยอยางคมคาทสด
Patent
สทธบตร คอ หนงสอส าคญทรฐออกใหเพอคมครองการประดษฐ (Invention) หรอการออกแบบผลตภณฑ (Product Design) ทมลกษณะตามทกฎหมายก าหนด เปนสทธพเศษ ทใหผประดษฐคดคนหรอผออกแบบผลตภณฑ มสทธทจะผลตสนคา จ าหนายสนคาแตเพยงผเดยว ในชวงระยะเวลาหนง
Product-Service System รปแบบธรกจทมการรวมผลตภณฑและบรการเขาดวยกน
Prototype ตนแบบจ าลองผลตภณฑกอนการผลตจรง
Raw material: Primary Raw Material
วตถดบปฐมภม หรอ วตถดบทไมเคยผานกระบวนการแปรรปเปนผลตภณฑ สวนใหญเกดขนตามธรรมชาต
Raw material: Secondary Raw Material
วตถดบทดแทนทไดจากการรไซเคลวสดทไมใชแลว
Recycle การแปลงสภาพผลตภณฑ สวนประกอบ หรอวสดทสนอายแลว เพอการใชงานตอไป
Refurbish การปรบปรงซอมแซมรปลกษณภายนอกของผลตภณฑ สวนประกอบ โดยทไมไดปรบปรงดานการท างาน
Remanufacture การปรบปรงผลตภณฑทใชแลวใหมประสทธภาพในระดบเทยบเทากบผลตภณฑใหม
Repair การซอมแซมผลตภณฑหรอสวนประกอบทช ารดกลบมาใชงานได
Resources ทรพยากรทใชเพอใหเกดผลตภณฑและบรการ ตงแตแหลงทมา การผลต และการจดสง เชน วสดทางตรงและทางออม บคลากร น า พลงงาน ทดน และสภาพแวดลอม
Resources: Non-renewable Resources
ทรพยากรทใชแลวหมดไป ไมสามารถสรางไดใหมในระยะเวลาอนสน เชน แรธาต น ามนกาซ และถานหน
Resources: Renewable Resources
ทรพยากรหมนเวยนทสามารถเกดไดดวยวฏจกรของระบบนเวศซงมอตราการเกดใหมทดแทนทมากกวาหรอเทากบการบรโภค ซงท าใหทรพยากรไมเขาภาวะขาดแคลน เชน ทรพยากรทางเกษตรกรรม
Retailer ผขายปลก
Reuse การใชซ า โดยทผลตภณฑ สวนประกอบ ไมตองผานกระบวนการเพมเตม
Reverse Logistics กระบวนการเรยกคนผลตภณฑจากผบรโภคขนปลาย เพอน ามาเขาสกระบวนการสรางคณคาตอไป
Safety Data Sheet
เอกสารขอมลความปลอดภย ใชส าหรบการสอสารขอมลทเปนประโยชนดานความปลอดภย เชน คณสมบตของสารเคม สวนผสมอนตราย ค าแนะน าในการเคลอนยาย การก าจดและการขนสง การปฐมพยาบาลเบองตน การดบเพลง และการควบคมการสมผสสารอนตราย
คมอการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร 49
กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร
Terms Definition
Simulation แบบจ าลองระบบหรอสถานการณ ทดลองและวเคราะหพฤตกรรมของระบบเพอน าไปใชกบสถานการณจรง
Skill Matrix ตารางบรหารทกษะในการท างาน ก าหนดหนาท ความรความสามารถ และแผนการพฒนาทกษะของพนกงานรายบคคล
Specification ขอมลจ าเพาะ รายละเอยดขอมลตาง ๆ ทจ าเปนของผลตภณฑ
Stakeholders ผมสวนไดเสย คอ กลมคนหรอบคคลทมผลประโยชนและไดรบผลกระทบจากการตดสนใจขององคกร ทงทางตรงและทางออม
Supplier ผสงมอบ คอ คนหรอองคกรทท าหนาทจดหาวสด สนคาและบรการใหกบธรกจอน
Supply Chain โซอปทาน คอ เครอขายซงใชระบบของหนวยงาน คน กจกรรม ทรพยากร มาประยกตเชอมตอเขาดวยกนเพอการเคลอนยายสนคาหรอบรการจากผจดหาไปยงลกคา อยางเชอมโยงตอเนองกนเปนล าดบ
Tier 1 ล าดบขององคกรธรกจทท าการคาขายกนในระดบถดไป เชน คคาทท าการซอขายโดยตรง
Upcycle การรไซเคลแบบทท าใหคณคาเพมขน
Upgradable คณสมบตของผลตภณฑทสามารถปรบปรงผลตภณฑโดยการแยกสวนประกอบทางกายภาพไดโดยไมตองเปลยนทงหมด รวมไปถงการอพเกรดซอฟตแวรตาง ๆ
Value Chain โซคณคา การเชอมโยงกจกรรมหรอองคกรตาง ๆ ทมการแลกเปลยนคณคากนในรปของสนคาและบรการ
Virgin Material วตถพนฐานจากธรรมชาตโดยตรงซงไมเคยผานการใชงาน พฒนา หรอผานกระบวนการ มากอน
Waste ของเสยในระบบ
Wholesaler ผขายสง คอ ผทการขายสนคาโดยมวตถประสงคใหน าไปขายตอหรอใชในการท าธรกจ
ธรกจประเภทเดยวกน (Business in the Supply Chain)
องคกรทผลตหรอบรการสนคาประเภทเดยวกน ซงสามารถรวมมอกนบนพนฐานทไดประโยชนทง 2 ฝาย เชน รวมกนสงซอของเสยหรอวสดรไซเคลเพอน ามาใชเปนวตถดบ ในการผลต ท าใหไดวตถดบราคาถก ซงเปนการสนบสนนการน าของเสยกลบมาใชใหมหรอเปนการสงเสรมการประกอบกจการรไซเคล เปนตน
พนธมตร (Cross-sector Business)
องคกรธรกจทอยคนละโซอปทาน แตมความสมพนธสวนบคคลทดตอกน ซงอาจรวมมอกนในการพฒนาการด าเนนการดาน CE ได
หนวยงานภายนอก (External Organizations)
หนวยงานอน ๆ ทนอกเหนอจากพนธมตร และธรกจประเภทเดยวกน เชน หนวยงานวจย ภาครฐ สถาบนการศกษา ผเชยวชาญ เปนตน
50 คมอการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร
กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร
ภาคผนวก ข
แหลงขอมล
ค าคนหา เวบไซต
ขอมลโรงงาน https://www.diw.go.th/hawk/content. php?mode=data1search
ISIC/TSIC https://www.diw.go.th/hawk/data/tsic2009.asp
รหสของเสย และวธการก าจด http://www2.diw.go.th/PIC/download/waste/waste11.pdf
ล าดบของประเภทหรอชนดโรงงาน
และจ าพวกโรงงาน
https://www.diw.go.th/hawk/data/factype.php
คณะท างาน
ชอหนงสอ คมอการประเมนประสทธภาพการประยกตใชหลกการเศรษฐกจหมนเวยนในองคกร (Circular Economy Performance Assessment Guidebook)
ประธานคณะท างาน
นายดสต จนทรกานต ผอ านวยการกองนวตกรรมวตถดบและอตสาหกรรมตอเนอง
รองประธานคณะท างาน นางสาวธารกมล ถาวรพานช วศวกรโลหการช านาญการพเศษ นางสาวนนท บญยฉตร วศวกรโลหการช านาญการพเศษ
คณะท างาน นายบญศร องครตน นกวชาการสงแวดลอมช านาญการพเศษ นายกตต ชยวรช วศวกรเหมองแรช านาญการ นายประพงษ มงคลวทย วศวกรเหมองแรช านาญการ นายบญญวฒน ขนอนทร นกวเคราะหนโยบายและแผนช านาญการ นางสาวปญญวนต ชชวย วศวกรโลหการปฏบตการ นายธรวฒน จนทนพงศ วศวกรโลหการปฏบตการ นายพเชษฐ แตงวเชยร วศวกรเหมองแรปฏบตการ นางสาวชานตา วงศอภย วศวกรโลหการปฏบตการ
เลขานการและคณะท างาน นางสาวพชญา พลฤทธ วศวกรโลหการช านาญการ
ผชวยเลขานการและคณะท างาน นางสาวชนสรา คมทรพย นกจดการงานทวไปปฏบตการ
ทปรกษา
นายวษณ ทบเทยง อธบดกรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร นายอดทต วะสนนท รองอธบดกรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร นายสกล จลาภา รองอธบดกรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร นายสกล อนนตวณชยชา ผอ านวยการกองบรการงานอนญาต
กพร. กบเศรษฐกจหมนเวยน
กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร (กพร.) ไดใหความส าคญกบการรไซเคลขยะหรอของเสยเพอแยกสกดแรและโลหะกลบมาใชประโยชนใหม รวมถงแปรรปเปนพลงงานทดแทน หรอทเรยกกนในหลายประเทศวา “การท าเหมองแรในเมอง (Urban Mining)” โดยทผานมาตงแตปงบประมาณ พ.ศ. 2551 ไดด าเนนโครงการตอเนองเพอสงเสรมการน าขยะหรอวสดเหลอใชและของเสย รวมถงผลพลอยได (หรอ By-Products) จากกระบวนการผลต กลบมาใชประโยชนใหม เพอเปนแหลงทรพยากรทดแทนใหแกภาคอตสาหกรรม ลดการใชทรพยากรธรรมชาตใหม ลดการเกดขยะและปญหามลพษตอสงแวดลอมและชมชน รวมทงสงเสรมใหเกดการขบเคลอนส Zero Waste Society โดยอาศยจดแขงของ กพร. ทมผเชยวชาญดานเทคโนโลยแตงแร และดานเทคโนโลยโลหการ ซงเปนรากฐานของเทคโนโลยรไซเคล รวมด าเนนงานกบทปรกษาทเปนผเชยวชาญจากหนวยงานตาง ๆ ทงน เพอใหวสดเหลอใชและกากของเสย ทเกดขนในประเทศไทยเฉลย 50 ลานตนตอป กลายเปนแหลงวตถดบดานแร โลหะ และพลงงานทดแทน ทส าคญของประเทศ
นอกจากน ในป พ.ศ. 2561 กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร ไดกอตง “ศนยวจยและพฒนาเทคโนโลยรไซเคล” ของภาครฐแหงแรกในประเทศไทย และเปนสวนหนงของศนยปฏรปอตสาหกรรมสอนาคต (Industry Transformation Center, ITC) ดานเทคโนโลยร ไซเคลและนวตกรรมวตถดบ ของกระทรวงอตสาหกรรม เพอเปนศนยวชาการดานเทคโนโลยรไซเคลทมงเนนการวจยและพฒนาเทคโนโลยรไซเคลทงในระดบหองปฏบตการ (Lab scale) และขยายผลไปสโรงงานตนแบบ (Pilot scale) เพอผลกดนนวตกรรมและเทคโนโลยรไซเคลสการผลตในเชงพาณชย รวมทงเปนตนแบบใหผประกอบการไดศกษาเรยนรกระบวนการ รไซเคล และการจดการมลพษทเกดขนตามหลกวชาการ ดงเชนในประเทศทพฒนาแลว โดยสามารถรองรบการฝกอบรมถายทอดเทคโนโลยรไซเคลรวมถงนวตกรรมดานแรและโลหะ ใหแกผประกอบการ นกลงทน และผทสนใจ ทงใน Lab scale และ Pilot scale ไดไมนอยกวา 200 รายตอป
ผสนใจสามารถตดตอไดท กรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแร อ าเภอพระประแดง จงหวดสมทรปราการ โทร 0 2202 3897 เวบไซต www5.dpim.go.th