เอกสารองคความรชด “การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน”

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

ในการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐาน ในบรบทของประเทศไทย

สภาพและปจจยในการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพ

นฐานในบรบทของประเทศไทย

สงพมพ สกศ.อนดบท 20/2561 ISBN 000-000-000-000-0

สภาพและปจจย

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนย ในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

ในบรบทของประเทศไทย

เอกสารองคความรชด “การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน”

intro1-28.indd 1 9/7/18 1:11:13 PM

371.2 สำนกงานเลขาธการสภาการศกษาส691ส สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษา ขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย/กรงเทพฯ:2561. 258หนา ISBN:978-616-270-174-0 1.การพฒนาวนย2.วนยสถานศกษา3.ชอเรอง

การศกษาสภาพและปจจยในการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษา ขนพนฐานของประเทศไทย

สงพมพ สกศ. อนดบท20/2561

พมพครงท 1 กนยายน2561

จำนวน 1,000เลม

ผจดพมพเผยแพร กลมพฒนานโยบายดานการเรยนร สำนกมาตรฐานการศกษาและพฒนาการเรยนร สำนกงานเลขาธการสภาการศกษากระทรวงศกษาธการ ถนนสโขทยเขตดสตกรงเทพฯ10300 โทรศพท0-2668-7974หรอ0-2668-07123ตอ2516,2560 โทรสาร0-2243-1129 Website:http://www.onec.go.th

พมพท บรษทพรกหวานกราฟฟคจำกด 90/6ซอยจรญสนทวงศ34/1 ถนนจรญสนทวงศแขวงอรณอมรนทร เขตบางกอกนอยกรงเทพฯ10700 โทรศพท0-2424-32490-2424-3252 โทรสาร0-2424-32490-2424-3252

intro1-28.indd 2 9/7/18 1:11:13 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

(ก)

คำนำ

การเสรมสรางวนยใหเกดขนกบคนในชาต จำเปนตองเรมตนตงแตวยเยาว ซงเปนวย ทกำลงสรางลกษณะนสยและตอเนองถงวยเรยนใหเกดกระบวนการเรยนร คดอยางมเหตผล ตามลำดบของการพฒนาการของแตละชวงวย ทกสถาบนในสงคมจงมบทบาทในการปลกฝง การมวนยแกคนในชาตเชนสถาบนครอบครวสถาบนศาสนาสถาบนการเมองและการปกครองสอมวลชน องคกรอสระ โดยเฉพาะอยางยงสถาบนการศกษาทมสวนสำคญในการเสรมสราง วนยใหเกดขนกบคนทกวยทจะตองปลกฝงเยาวชนทอยในวยเรยนใหเกดคณลกษณะนสยท พงประสงคมระเบยบวนยเคารพกฎหมายเคารพกตกาของสงคมโดยไมลวงเกนสทธของผอน

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา ในฐานะหนวยงานทรบผดชอบดานนโยบายการศกษา เหนความสำคญของการเสรมสรางวนยของนกเรยนในระดบการศกษาขนพนฐาน จงไดสนบสนนใหมหาวทยาลยนครพนม โดย รศ.ดร.มนตร แยมกสกร และคณะทำการศกษาวจยองคความรชด “การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน” ทำใหไดรายงานเอกสาร ชดองคความร จำนวน 8 เลม ประกอบดวย 1. บทสรปสำหรบผบรหารในเอกสารองคความร“การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน” 2. รายงานผลการสงเคราะห ผลการวจยและพฒนารปแบบกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน3. สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย 4. รปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานของประเทศญปน5.รปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ของประเทศสาธารณรฐสงคมนยมเวยดนาม 6. รปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐานของประเทศเกาหลใต 7. รปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยใน สถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานของประเทศสหพนธสาธารณรฐเยอรมน และ 8. ขอเสนอเชงนโยบายการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานทสอดคลองเหมาะสม กบบรบทสงคมไทย

intro1-28.indd 3 9/7/18 1:11:13 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

สำหรบเอกสาร เรอง สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบ การศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย เปนการศกษาสภาพและปจจยในการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานของประเทศไทย โดยทำการวเคราะหและสงเคราะหนโยบายรฐบาล กฎ ระเบยบทเกยวของ การศกษาตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน ทเปนปจจยชวยหนนการเสรมสรางวนยนกเรยนหรอประเดนทเปนอปสรรคตอการเสรมสรางวนยนกเรยนในสถานศกษา หลกการ แนวคด ทฤษฎทเกยวของกบการเสรมสรางวนยใน สถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานทง 4 ดาน คอ ดานความรบผดชอบและการตรงตอเวลาดานความซอสตยสจรต ดานการปฏบตตามระเบยบ กฎเกณฑ รจกกาละเทศะและเคารพสทธ ผอน และดานการมจตอาสา เสยสละ เหนอกเหนใจผอน นอกจากนไดศกษาสภาพความรวมมอของทกภาคสวนของสงคมในการเสรมสรางวนยในสถานศกษา และปจจยทสรางความเขมแขง ใหบคคลมวนย นำมาสรปสงเคราะหเปนรายงานผลการศกษา สำนกงานฯ คาดหวงวาเอกสารฉบบนจะเปนประโยชนตอหนวยงานทางการศกษา โดยเฉพาะสถานศกษาระดบการศกษา ขนพนฐาน และหนวยงานอนๆ ทเกยวของ สามารถใชเปนแนวคดในการเสรมสรางวนยนกเรยนเพอพฒนาการเสรมสรางวนยนกเรยนทอยในความรบผดชอบ ซงจะชวยใหสถานศกษาระดบ การศกษาขนพนฐานสามารถจดการเรยนรไดอยางมประสทธภาพ สำนกงานฯ ขอขอบคณ คณะนกวจยและผเกยวของทมสวนในการดำเนนการใหเอกสารฉบบนสำเรจลลวง จนสามารถเผยแพรไปยงสถานศกษาและสาธารณชนในวงกวาง (นายชยพฤกษเสรรกษ) เลขาธการสภาการศกษา

(ข)

intro1-28.indd 4 9/7/18 1:11:13 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

คำนำนกวจย

วนยนกเรยน เปนนโยบายหลกทกระทรวงศกษาธการ เลงเหนถงความสำคญ จงไดกำหนดไวเปนนโยบายกฎระเบยบมาตรฐานการศกษาหลกสตรการศกษาขนพนฐานตลอดจนพระราชบญญตการศกษาแหงชาตพ.ศ.2542และทแกไขเพมเตม(ฉบบท2)พ.ศ.2545เพราะเชอวา วนยทำใหบคคลประพฤตปฏบตตนไดอยางเหมาะสม และทำใหบคคลอยรวมกบผอน ในสงคมไดอยางสงบสข แตปจจบน สถานศกษาหลายแหงกำลงประสบปญหาวนยนกเรยน ในดานตางๆและผลจากการขาดวนยไดสงผลกระทบตอสภาพสงคมปจจบนในหลายๆดาน

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา (สกศ.) จงไดเลงเหนความสำคญของปญหาดงกลาวประกอบกบเปนนโยบายทตองเรงดำเนนการ จงไดดำเนนการศกษาสภาพและปจจยการ เสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานของประเทศไทย เพอคนหารปแบบระบบกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาขนพนฐาน อนเปนแนวทางใหทกฝายรวมมอกน ในการแกปญหาอยางจรงจง

คณะผวจย

(ค)

intro1-28.indd 5 9/7/18 1:11:14 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

(ง)

บทสรปสำหรบผบรหาร สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

การศกษาสภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทยมวตถประสงคดงน 1.เพอศกษาวเคราะหและสงเคราะหนโยบายรฐบาล กฎ ระเบยบ ทเกยวของ ทเปนปจจยชวยหนนเสรมหรอเปนอปสรรค ตอการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษา ขนพนฐาน 2.เพอศกษามาตรฐานการศกษา หลกสตรการศกษาขนพนฐานทเปนปจจยชวยหนนเสรมหรอเปนอปสรรคตอการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน 3.เพอศกษาหลกการ แนวคดทฤษฎทเกยวของกบการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน 9 ดาน คอ ความรบผดชอบ การตรงตอเวลา ความซอสตยสจรต การปฏบตตามระเบยบ กฎเกณฑ รจกกาลเทศะ เคารพสทธผอน การมจตอาสา เสยสละ และเหนอกเหนใจผอน 4.เพอศกษาแนวทางและกระบวนการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐาน 5.เพอศกษาสภาพความรวมมอของทกภาคสวนของสงคมในการเสรมสรางวนยในสถานศกษา 6.เพอศกษาสภาพระบบกลไกและความรวมมอในการสงเสรมสนบสนนการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน 7.เพอศกษาปจจยทสรางความเขมแขงใหบคคลมวนย 8.เพอจดทำขอเสนอเชงนโยบาย

โดยมวธดำเนนการศกษาคนควาแบงเปน 5 ขน คอ ขนตอนท 1 ศกษา คนควาขอมลขนตอนท 2 สมภาษณเชงลกผทรงคณวฒทมประสบการณ ขนตอนท 3 ยก (ราง) เอกสาร การรายงานผลการศกษารปแบบและกลไกขนตอนท4การประชมวพากษเอกสารรายงานและขนตอนท 5 การปรบปรงรายงานผลการศกษาเอกสารฉบบสมบรณ เครองมอทใชในการวจย

intro1-28.indd 6 9/7/18 1:11:14 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

(จ)

ไดแก แนวคำถามสมภาษณ/ สนทนากลมผทรงคณวฒ แบบสอบถามสำหรบครและบคลากรทางการศกษา และแบบสอบถามเพอการประเมนปจจยบางประการทสงผลตอการสรางความ เขมแขงเกยวกบวนยนกเรยน หาคณภาพเครองมอกอนนำไปใช โดยตรวจสอบความตรงตามเนอหา (Content Validity) และหาคาดชนความสอดคลองของผเชยวชาญ (IOC) คาเฉลย ทงฉบบ0.96โดยตดขอทมคาดชนความสอดคลองไมถง0.50ออกจำนวน2ขอและยก (ราง)เอกสารการรายงานผลการศกษา เมอยก (ราง) เอกสารการรายงานเรยบรอยแลว จงตรวจสอบคณภาพเอกสารโดยการวพากษโดยผทรงคณวฒผลการวจยสรปไดดงน

ผลการศกษาวเคราะหและสงเคราะหนโยบายรฐบาล กฎ ระเบยบ ทเกยวของ ทเปนปจจยชวยหนนเสรมหรอเปนอปสรรค ตอการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

1.นโยบายรฐบาลกฎระเบยบทเกยวของทเปนปจจยชวยหนนเสรมตอการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานมดงน 1)พระราชบญญต การศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ.2545และ(ฉบบท3)พ.ศ.2553 2)แผนการศกษาแหงชาตพ.ศ.2560–2579 3)แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบทสบสอง(พ.ศ.2560-2564) 4)มาตรการการปฏบตกรณเกดเหตการณการกระทำรนแรงตอเดกในสถานศกษาของสำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

พระราชบญญตการศกษาแหงชาตพ.ศ.2542แกไขเพมเตม(ฉบบท2)พ.ศ.2545และ (ฉบบท 3) พ.ศ. 2553, แผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2560 – 2579 และแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบทสบสอง (พ.ศ.2560-2564) นโยบายของรฐบาลตามแนวทางทง 3 ฉบบน กลาวถงความสำคญของ “วนย” ไวทงสน โดยเฉพาะดานการพฒนาศกยภาพของคนในสงคม เชน พรบ.การศกษา ทใหความสำคญกบ “วนย” แตไมไดกลาวไวโดยตรง แต“วนย” นนเปนสวนหนงของการพฒนาดาน “คณธรรมจรยธรรม” ดงกลาวไวใน หมวด 1 บททวไปความมงหมายและหลกการในมาตรา6คอดงน “การจดการศกษาตองเปนไปเพอพฒนาคนไทยใหเปนมนษยทสมบรณทงรางกายจตใจ สตปญญา ความร และคณธรรม มจรยธรรมและวฒนธรรมในการดำรงชวต สามารถ อยรวมกบผอนได”

intro1-28.indd 7 9/7/18 1:11:14 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

(ฉ)

สวนแผนการศกษาแหงชาตพ.ศ.2560–2579นนกลาวถง“วนย”ไวในยทธศาสตร ท 3 การพฒนาศกยภาพคนทกชวงวย และการสรางสงคมแหงการเรยนร ซงยทธศาสตรท 3 เปาหมายหมายท 1 คอผเรยนมทกษะและคณลกษณะพนฐานของพลเมองไทยและทกษะและคณลกษณะทจำเปนในศตวรรษท 21 โดยมตวชวดทสำคญของเปาหมายท 1 เชน รอยละของ ผเรยนมคณลกษณะและทกษะการเรยนรในศตวรรษท 21 เพมขน รอยละของผเรยนทกระดบการศกษา มพฤตกรรมทแสดงออกถงความมวนย และมจตสาธารณะเพมขน โดยมแนวทาง การพฒนาในยทธศาสตรท 3 สวนหนง คอ “สรางเสรมและปรบเปลยนคานยมของคนไทยใหมวนยจตสาธารณะและพฤตกรรมทพงประสงค” แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 12 (พ.ศ.2560-2564) มเนอหา แบงเปน 5 สวน คอ สวนท 1 ภาพรวมการพฒนาในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท 12 สวนท 2 การประเมนสภาพแวดลอมการพฒนาประเทศ สวนท 3 วตถประสงคและเปาหมายการพฒนา ในชวงแผนพฒนาฯฉบบท12สวนท4ยทธศาสตรการพฒนาประเทศและสวนท5การขบเคลอน และตดตามประเมนผลแผนพฒนาฯฉบบท12ซงไดมการกลาวถงความสำคญของ“วนย”ไวถง4สวน(สำนกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต,2560)ดงน

1)สวนท1ภาพรวมการพฒนาในชวงแผนพฒนาฯฉบบท12 ภาพรวมของการพฒนาในแผนพฒนาฯ ฉบบท 12 กลาวถงหลกการสำคญของแผนพฒนาฯเรอง“วนย”ไวดงน หลกการขอท 2 ยด “คนเปนศนยกลางการพฒนา” มงสรางคณภาพชวตและ สขภาวะทดสำหรบคนไทยพฒนาคนใหมความเปนคนทสมบรณมวนย ใฝร มความร มทกษะ มความคดสรางสรรคมทศนคตทด... หลกการขอท4ยด“เปาหมายอนาคตประเทศไทยป2579”ทเปนเปาหมายในยทธศาสตรชาต20ปมาเปนกรอบในการกำหนดเปาหมายทจะบรรลใน5ปแรกและเปาหมายในระดบยอยลงมา โดยทเปาหมายและตวชวดในดานตางๆ มความสอดคลองกบกรอบเปาหมายทยงยน (SDGs)ทงน เปาหมายประเทศไทยในป2579ซงเปนทยอมรบรวมกนนนพจารณาจากทงประเดนหลกและลกษณะของการพฒนา ลกษณะฐานการผลตและบรการสำคญของประเทศลกษณะของคนไทยและสงคมไทยทพงปรารถนา และกลมเปาหมายในสงคมไทย โดยกำหนดไวดงน “เศรษฐกจและสงคมไทยมการพฒนาอยางมนคงและยงยนบนฐานการพฒนา ทยงยน สงคมไทยเปนสงคมทเปนธรรมมความเหลอมลำนอย คนไทยเปนมนษยทสมบรณ เปนพลเมองทมวนยตนรและเรยนรไดดวยตนเองตลอดชวตมความรมทกษะและทศนคตทเปน

intro1-28.indd 8 9/7/18 1:11:14 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

(ช)

คานยมทดมสขภาพรางกายและจตใจทสมบรณมความเจรญเตบโตทางจตวญญาณมจตสาธารณะ และทำประโยชนตอสวนรวมมความเปนพลเมองไทยพลเมองอาเซยนและพลเมองโลก...” จดเนนและประเดนพฒนาหลกในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมฉบบท12 จดเนนและประเดนพฒนาหลกภายใตประเดน การเตรยมพรอมดานกำลงคนและการเสรมสรางศกยภาพของประชากรในทกชวงวย จดเนนการพฒนาคนทสำคญในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท 12 เรอง “วนย” เนน “การหลอหลอมใหคนไทยมคานยมตามบรรทดฐานทดทางสงคม คนไทยในทกชวงวยเปนคนด มสขภาวะทด มคณธรรมจรยธรรม มระเบยบวนย มจตสำนกทดตอสงคมสวนรวม”

2) สวนท2การประเมนสภาพแวดลอมการพฒนาประเทศสถานการณและแนวโนมภายใน แผนพฒนาฯ ฉบบท 12 กลาวถงปญหาสงคมของคนไทยดาน “วนย” ไวในสถานการณและแนวโนมของสงคมไทยขอยอยท2.3.7คนไทยสวนใหญยงมปญหาดานคณธรรมจรยธรรม และไมตระหนกถงความสำคญของการมวนย ความซอสตยสจรต และการมจตสาธารณะ

3)สวนท3วตถประสงคและเปาหมายการพฒนาในชวงแผนพฒนาฯฉบบท12 มเปาหมาย “เพอวางรากฐานใหคนไทยเปนคนทสมบรณ มคณธรรมจรยธรรม มระเบยบวนย คานยมทด มจตสาธารณะ และมความสข โดยมสขภาวะและสขภาพทดครอบครวอบอน ตลอดจนเปนคนเกงทมทกษะความรความสามารถและพฒนาตนเองไดตอเนองตลอดชวต”และมเปาหมายรวมวา“คนไทยมคณลกษณะเปนคนไทยทสมบรณมวนยมทศนคตและพฤตกรรมตามบรรทดฐานทดของสงคมมความเปนพลเมองตนร มความสามารถในการปรบตวไดอยางรเทาทนสถานการณ มความรบผดชอบและทำประโยชนตอสวนรวม มสขภาพกายและใจทดมความเจรญงอกงามทางจตวญญาณมวถชวตทพอเพยงและมความเปนไทย”

4)สวนท4ยทธศาสตรการพฒนาประเทศ ยทธศาสตรการพฒนาประเทศ ในแผนพฒนาฯ ฉบบท 12 มยทธศาสตรทงสน10 ยทธศาสตร ยทธศาสตรทเกยวของกบ “วนย” ในสถานศกษาม 2 ยทธศาสตร คอยทธศาสตรท1การเสรมสรางและพฒนาศกยภาพทนมนษยซงเนนคานยมคนไทยใหมคณธรรมจรยธรรม มวนย จตสาธารณะ และยทธศาสตรท 6 การบรหารจดการในภาครฐ การปองกน การทจรตประพฤตมชอบและธรรมาภบาลในสงคมไทยมสาระสำคญเกยวกบ “วนยในสถานศกษา” ในขอ 4) เสรมสรางคณธรรม จรยธรรมและธรรมาภบาลในสถานศกษา ภายใตกรอบแนวคด

intro1-28.indd 9 9/7/18 1:11:14 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

(ซ)

“โรงเรยนสจรต” เพอสรางองคความรและกระบวนการเรยนรทเทาทนตอการเปลยนแปลงปลกจตสำนกทกษะกระบวนการคดมวนยซอสตยอยอยางพอเพยงมจตสาธารณะ จากนโยบายทง3ฉบบสรปไดวาการพฒนาคนโดยเฉพาะดาน“วนย” เปนสงสำคญจำเปน เรงดวนทจะตองเรงพฒนาใหบคคลมคณลกษณะตามทสงคมตองการ เพราะเปนรากฐานทสำคญในการพฒนาดานอนๆตอไป นโยบายรฐบาลกฎระเบยบทเกยวของทเปนปจจยชวยหนนเสรมตอการเสรมสราง วนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานอกฉบบกคอ มาตรการการปฏบตกรณเกดเหตการณ การกระทำรนแรงตอเดกในสถานศกษา ของ สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ทออกมาตรการการปองกนเชงรก ใหสถานศกษาตองปฏบตตาม คอ ระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน เพอคดกรอง แยกนกเรยนกลมเสยง เชญผปกครองมารบทราบขอมล และกำหนดแนวทางการพฒนาทกษะชวตเพอปองกนปญหาทจะเกดขนในอนาคต และกำหนดใหบคคลทเกยวของตองทำความเขาใจและดำเนนตามนอกจากนยงระบขนตอนการปองปราบและแกปญหา ความรนแรงในสถานศกษาไวอยางชดเจนเปนระบบ

2.นโยบายรฐบาล กฎ ระเบยบ ทเกยวของทเปนอปสรรคตอการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน คอ “มาตรการการปฏบตกรณเกดเหตการณการกระทำรนแรงตอเดกในสถานศกษาของ สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน” ซงไดออกมาตรการตาม“พระราชบญญตคมครองเดกพ.ศ.2546”และ“ระเบยบกระทรวงศกษาธการวาดวยการลงโทษนกเรยนและนกศกษาพ.ศ.2548” จากระเบยบกระทรวงศกษาธการวาดวยการลงโทษนกเรยนและนกศกษาพ.ศ.2548นสงผลให ผสอนไมสามารถใชไมเรยวลงโทษเดกดวยการ “ต” ได ซงจากการสมภาษณ/สนทนากลมคร ครบางสวนใหความเหนวา “การลงโทษโดยการต สำหรบเดกบางคน บางกลม ยงคง มความจำเปนอย เพราะวธการวากลาวตกเตอน ทำทณฑบน ตดคะแนน หรอทำกจกรรมให ปรบเปลยนพฤตกรรม นน ใชไมไดผล และไมมผลตอชวตของเดกกลมน เดกยงคงกระทำ ความผดอยเพราะสดทายแลวอยางไรกไดเลอนชน”

intro1-28.indd 10 9/7/18 1:11:14 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

(ฌ)

ผลการศกษามาตรฐานการศกษา หลกสตรการศกษาขนพนฐานทเปนปจจยชวยหนนเสรมหรอเปนอปสรรค ตอการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

มาตรฐานการศกษา หลกสตรการศกษาขนพนฐานทเกยวของทเปนปจจยหนนตอ การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานมดงน 1.มาตรฐานการศกษาของชาต 2.มาตรฐานการศกษาขนพนฐาน เพอการประกนคณภาพภายในของสถานศกษา ฉบบลงวนท11ตลาคมพ.ศ.2559 3.มาตรฐานการศกษา ตวบงช และเกณฑการพจารณาเพอการประเมนคณภาพภายนอกระดบการศกษาขนพนฐาน:ประถมและมธยมศกษารอบทสอง(พ.ศ.2549-2553) 4.หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานพทธศกราช2551 5.คำขวญวนเดกประเทศไทย มาตรฐานการศกษาของชาต มาตรฐานการศกษาขนพนฐานฯ มาตรฐานการศกษา ตวบงช และเกณฑการพจารณาเพอการประเมนคณภาพภายนอกฯ เปนขอกำหนดเกยวกบคณลกษณะของคนไทยทพงประสงค คณภาพผเรยน คณลกษณะทพงประสงคและมาตรฐาน ทตองการใหเกดในสถานศกษาทกแหง เพอใชเปนหลกในการเทยบเคยงสำหรบการสงเสรมและกำกบดแลการตรวจสอบการประเมนและการประกนคณภาพทางการศกษา หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 กลาวถง “วนย” ในคณลกษณะอนพงประสงคและกจกรรมพฒนาผเรยน คณลกษณะอนพงประสงค คอมงพฒนาผเรยนใหมคณลกษณะอนพงประสงค เพอใหสามารถอยรวมกบผอนในสงคมไดอยางมความสข ในฐานะเปนพลเมองไทยและพลโลก ดงน 1)รกชาตศาสนกษตรย2)ซอสตยสจรต3)มวนย4)ใฝเรยนร5)อยอยางพอเพยง6)มงมนในการทำงาน 7) รกความเปนไทย และ 8) มจตสาธารณะ นอกจากน สถานศกษาสามารถกำหนดคณลกษณะอนพงประสงคเพมเตมใหสอดคลองตามบรบทและจดเนนของตนเองได กจกรรมพฒนาผเรยน มงใหผเรยนไดพฒนาตนเองตามศกยภาพพฒนาอยางรอบดานเพอความเปนมนษยทสมบรณทงรางกาย สตปญญา อารมณ และสงคม เสรมสรางใหเปนผม ศลธรรม จรยธรรม มระเบยบวนย ปลกฝงและสรางจตสำนกของการทำประโยชนเพอสงคมสามารถจดการตนเองได และอยรวมกบผอนอยางมความสข กจกรรมพฒนาผเรยน แบงเปน 3ลกษณะดงน

intro1-28.indd 11 9/7/18 1:11:14 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

1)กจกรรมแนะแนว เปนกจกรรมทสงเสรมและพฒนาผเรยนใหรจกตนเอง รรกษสงแวดลอม สามารถคดตดสนใจ คดแกปญหา กำหนดเปาหมาย วางแผนชวตทงดานการเรยน และอาชพ สามารถ ปรบตนไดอยางเหมาะสม นอกจากนยงชวยใหครรจกและเขาใจผเรยน ทงยงเปนกจกรรม ทชวยเหลอและใหคำปรกษาแกผปกครองในการมสวนรวมพฒนาผเรยน

2)กจกรรมนกเรยน เปนกจกรรมทมงพฒนาความมระเบยบวนย ความเปนผนำผตามทด ความรบผดชอบ การทำงานรวมกน การรจกแกปญหา การตดสนใจทเหมาะสม ความมเหตผล การชวยเหลอ แบงปนกน เอออาทร และสมานฉนท โดยจดใหสอดคลองกบความสามารถ ความถนด และ ความสนใจของผเรยนใหไดปฏบตดวยตนเองในทกขนตอน ไดแก การศกษาวเคราะหวางแผนปฏบตตามแผน ประเมนและปรบปรงการทำงาน เนนการทำงานรวมกนเปนกลม ตามความเหมาะสมและสอดคลองกบวฒภาวะของผเรยน บรบทของสถานศกษาและทองถน กจกรรมนกเรยนประกอบดวย 2.1) กจกรรมลกเสอเนตรนารยวกาชาดผบาเพญประโยชนและนกศกษาวชาทหาร 2.2) กจกรรมชมนมชมรม

3)กจกรรมเพอสงคมและสาธารณประโยชน เปนกจกรรมทสงเสรมใหผเรยนบาเพญตนใหเปนประโยชนตอสงคมชมชนและทองถน ตามความสนใจในลกษณะอาสาสมคร เพอแสดงถงความรบผดชอบ ความดงาม ความเสยสละ ตอสงคมมจตสาธารณะเชนกจกรรมอาสาพฒนาตางๆกจกรรมสรางสรรคสงคม คำขวญวนเดก เปนคำขวญทนายกรฐมนตรมอบใหเดกไทยทกป เพอใหทกคนเหนคณคาความสำคญของเดกอนเปนอนาคตของชาตในภายหนา และใหเดกไวเปนขอคดเตอนใจเรมตงแตป พ.ศ.2499-พ.ศ.2560สวนใหญจะเนนคณลกษณะของเดกไทยทพงประสงค โดยเฉพาะ ดาน “วนย” ซงรฐบาลทกยคทกสมยเลงเหนความสำคญ เหนควรปลกฝงใหเดกไทยมระเบยบวนยอนเปนคณลกษณะพนฐานสำคญในการอยรวมกนในสงคม ดานมาตรฐานการศกษา หลกสตรการศกษาขนพนฐานทเกยวของทเปนอปสรรคตอการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานนน ไมพบมาตรฐานการศกษา และหลกสตรทเปนอปสรรค

(ญ)

intro1-28.indd 12 9/7/18 1:11:14 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

ผลการศกษาหลกการ แนวคดทฤษฎทเกยวของกบการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐาน

1.ทฤษฎพฒนาการทางจรยธรรมของพอาเจต(Piaget) ทฤษฎนเชอวา เดกจะมพฒนาการทางจรยธรรมตามชวงอาย ซงแบงเปน 2 ขน คอขนรบกฎเกณฑและมาตรฐานทางจรยธรรมจากบดามารดา ครและเดกโต ซงจะเกดกบเดกทมอายระหวาง 5-8 ขวบ และขนกฎเกณฑคอ ขอตกลงระหวางบคคล เกดขนตงแตอาย 9 ขวบ ขนไป โดยเดกจะเชอวากฎเกณฑอาจจะเปลยนแปลงได ความรวมมอและการนบถอซงกนและกนเปนเรองสำคญและคดถงแรงจงใจของผกระทำดวย

2.ทฤษฎพฒนาการทางจรยธรรมของโคลเบอรก(Kohlberg’sMoralDevelopmentTheory) เชอวา พฒนาการทางจรยธรรม นอกจากจะขนอยกบชวงอายแลว ระดบสตปญญายงสอดคลองกบการพฒนาทางดานจรยธรรมดวย เนองจากตองอาศยการใชเหตผลและความคดเชงนามธรรม โดยสรปพฒนาการทางจรยธรรมของโคลเบอรก ม 6 ขน คอ ขนแรกกระทำพฤตกรรม เพราะกลวการถกลงโทษ หรอเกรงกลวอำนาจของผอน ขนทสอง กระทำพฤตกรรมเพราะตองการไดรบผลตอบแทนแลกเปลยนหรอทำเพอรางวลขนทสามกระทำพฤตกรรมเพอใหสงคมยอมรบขนทสกระทำพฤตกรรมตามหนาท ตามการปฏบตตามระเบยบกฎเกณฑทสงคมกำหนดไว ขนทหากระทำพฤตกรรมตามความเหนชอบของตนพฤตกรรมทคนสวนใหญชนชมยอมรบและขนทหกกระทำพฤตกรรมโดยไมหวงผลตอบแทนเปนพฤตกรรมจากจตสำนกทดงามซงในแตละขนจะเกดขนในตามพฒนาการในแตละชวงอายและสตปญญา

3.ทฤษฎจตสงคมของอรคสน (Erik Erikson: Eight stages of PsychosocialDevelopment) สงแวดลอมทางสงคม วฒนธรรม และทางความคด มอทธพลตอพฒนาการทางจรยธรรม ดงนน การปลกฝงคณธรรมความดงามตาง ๆ สามารถพฒนาในแตละชวงอายใหสอดคลองกบสงแวดลอมรอบกาย โดยระดบอนบาลสามารถปลกฝงสงดงามผานการเลานทานและการเลนสมมต ระดบประถมศกษาควรมอบหมายงานหรอภาระรบผดชอบทมความยากงายเหมาะสมกบระดบความสามารถ คอยใหกำลงใจเมอเดกประสบความสำเรจ และตองแกไขเมอเกดความผดพลาด พรอมชแนะสงทควร และระดบมธยมศกษาควรสงเสรมใหมความเชอมน มความคดรเรมและถาพบวาเดกยงไมพฒนากควรหาชองทางชวยเหลอใหมากทสดเรวทสด

(ฎ)

intro1-28.indd 13 9/7/18 1:11:14 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

4.ทฤษฎการเรยนรสงคมเชงพทธปญญาของแบนดรา(Bandura) พฤตกรรมของคนมปจจยทางสภาพแวดลอม และปจจยสวนบคคลเขามาเกยวของรวมทงการเสรมแรง โดยเชอวาคนสวนใหญตองเรยนรผานการสงเกตพฤตกรรมจากผอนมาแทบทงสนจงไดเนนแนวคด3ประการคอ1)การเรยนรโดยการสงเกตเกดจาก4กระบวนการคอกระบวนการตงใจ กระบวนการเกบจำ กระบวนการกระทำ และกระบวนการจงใจ 2) แนวคดการกำกบตนเองและ3)แนวคดการรบรความสามารถของตนเองซงม4ปจจยคอประสบการณ ทประสบความสำเรจการใชตวแบบการใชคำพดชกจงและการกระตนทางอารมณจากหลกการดงกลาวนำมาซงแนวทางการเสรมสรางวนยไดโดยการปลกฝงคณธรรมตองสอดคลองกบพฒนาการในแตละชวงวย โดยเฉพาะอยางยงควรเรมตงแตระดบอนบาล ทงนตองเนนการอธบายเหตและผลเปนสำคญและตวแบบมอทธพลตอความประพฤตของเดกมากตวแบบจงตองมความประพฤตทดเพอใหเดกแสดงพฤตกรรมตาม ชวงวยรนจงตองใชตวแบบทางสงคมเขาชวยนอกจากน การเสรมแรงยงมอทธพลตอพฤตกรรม จงควรเสรมแรงเดกโดยเฉพาะการเสรมแรงทางบวกและควรยำพฤตกรรมอยางสมำเสมอเพอใหเดกสามารถควบคมกำกบตนเองได

ผลการศกษาแนวทางและกระบวนการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษา ขนพนฐาน

ผลการศกษาเอกสาร ตำรา ทเกยวของกบการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบ การศกษาขนพนฐานมผลการศกษาดงน

วธการปลกฝงวนยเดกปฐมวยในสถานศกษา 1)ดานการจดการเรยนการสอน เนนการบรณาการกบการเรยนการสอนในชนเรยนเชนการเลานทานคณธรรมทกครงกอนเรมเรยน 2)ดานความประพฤตหรอการแสดงพฤตกรรมของเดกเนนการใชวนยเชงบวกมากกวาเชงลบ ครตองเปนแบบอยางทด ตรวจความเรยบรอยอยางสมำเสมอ และสรางขอตกลงกบ ผปกครอง 3)ดานการจดสภาพแวดลอม จดสภาพแวดลอม/ หองเรยนใหนาอย ดแลวสบายตาสบายใจสะอาดปลอดภยสำหรบเดกเลก

วธการปลกฝงวนยระดบประถมศกษา และระดบมธยมศกษา โดยใชแนวทางของศนยโรงเรยนคณธรรมนนคอการสราง“โรงเรยนคณธรรม” การจดการชนเรยนทำไดดงน

(ฏ)

intro1-28.indd 14 9/7/18 1:11:14 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

1)เนนความสำคญของนกเรยน โดยครหาวธทจะใหนกเรยนรวมมอในการแสดงความคดเหนในการจดการหองเรยนและวธปองกนปญหาระเบยบวนย 2)สงเสรมใหนกเรยนมระเบยบวนยดวยตนเอง โดยเนนความสำคญของพฤตกรรมทางบวกของนกเรยนและไมสงเสรมพฤตกรรมทางลบของนกเรยน 3) การตงกฎระเบยบของหองเรยน 4)ควรจะมรายการของกฎระเบยบทกขอและระบผลทตามมาของการประพฤตผดกฎระเบยบดวย 5)ระบรางวลหรอแรงเสรมบวกสำหรบคนทมพฤตกรรมไมผดกฎระเบยบ

ผลการศกษาสงเคราะหงานวจยเกยวกบแนวทางและกระบวนการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐาน จำนวน 35 เรอง พบวา มการใชกลยทธการมสวนรวมการเสรมแรง การประชมเชงปฏบตการ การศกษาดงาน การนเทศภายใน การใหคำมนสญญาการกำกบตดตาม การระดมสมอง การประชมกระบวนการมสวนรวมอยางสรางสรรค และกลยทธการระดมพลงสรางสรรค โดยใชกจกรรมการเขาคาย/ อบรมคณธรรม การประกวด/ แขงขน การพบปะคร การพบปะผปกครอง/ ชมชน การจบคกบเพอน การพดหนาเสาธง สภานกเรยนการสงเสรมการอานชมรม/ชมนมและการรณรงค

ผลการศกษาสภาพความรวมมอของทกภาคสวนของสงคมในการเสรมสรางวนย ในสถานศกษา

ความรวมมอของทกภาคสวนของสงคมในการเสรมสรางวนยในสถานศกษามหนวยงานองคกร มลนธไดตระหนกถงความสำคญของการเสรมสรางวนยในเยาวชน หรอดานคณธรรม โดยมเปาหมายเพอสรางคนดออกสสงคมมหนวยงานดงตอไปน 1. ศนยเสมารกษ กระทรวงศกษาธการ เปนสถานททำการของสำนกงานลกเสอแหงชาต ททนสมยฉลอง100ปการลกเสอไทยรวมทงยงไดลงนามประกาศกระทรวงฯจดตง“ศนยเสมารกษ กระทรวงศกษาธการ” เพอใหเปนศนยกลางดแลแกไขปญหาความประพฤตนกเรยนนกศกษาหรอสารวตรนกเรยนซงถกยกเลกไป นอกจากจะทำหนาทประสานความรวมมอในกจการลกเสอรวมกบสำนกงานลกเสอแหงชาตแลว ยงทำหนาทสงเสรมปองกนแกไข และคมครองความประพฤตนกเรยนนกศกษา สงเสรมสนบสนนและประสานงานการดำเนนการเกยวกบการคมครอง สทธของนกเรยนนกศกษาดวย

(ฐ)

intro1-28.indd 15 9/7/18 1:11:14 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

กฎระเบยบขอบงคบระดบ

กระทรวงศกษาธการ

- ภมหลงของ นกเรยน- ภาวะผนำ ของนกเรยน

- ปรชญา:เสรภาพ เสมอภาคภารดร ภาพและการ ปกครองตนเอง- แนวคดการศกษา ทางเลอก- การศกษาแนวพทธ- เกษตรธรรมชาต

ระเบยบปฏบตระดบโรงเรยน

ไมสอดคลองกบทศทางทพงประสงค

สอดคลองกบทศทางทพงประสงค

ลงโทษตามมตสภาโรงเรยน

สภาโรงเรยน

กจกรรมการเรยนการสอน

คณลกษณทพงประสงคของนกเรยน

กจกรรมชมนม

เสรมแรง

ดดพฤตกรรม

พฤตกรรมของนกเรยน

2.มลนธยวสถรคณ เปนหนวยงานหนงทตงขนภายใตจดมงหมายเพอขบเคลอนปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษามลนธมโครงสรางการทำงานแบงออกเปน3ศนยประกอบดวยศนยโรงเรยนคณธรรมศนยสถานศกษาพอเพยงและศนยจตวทยาการศกษา

ผลการศกษาสภาพระบบกลไกและความรวมมอในการสงเสรมสนบสนนการเสรมสราง วนย ในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

ผลศกษาสภาพระบบกลไกและความรวมมอในการสงเสรมสนบสนนการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ไดขอสรปจากการศกษา คนควา เอกสาร งานวจย ลงศกษาโรงเรยนทเปนกรณศกษาภาพรวมของประเทศไทยพบวา มระบบกลไก รปแบบโดยรวม ของการพฒนาวนยนกเรยนดงน รปแบบท1วนยแบบเดกปกครองกนเองมกฎกตกาใหนกเรยนปกครองกนเองมการกำกบดแลทงชวตความเปนอย นอกจากจะเปนการฝกระเบยบวนยดวยกนเองแลว เดกจะไดทกษะชวตจากการทำกจกรรมตางๆดวยกนเองการปกครองกนเองออกกฎระเบยบกนเองเชนโรงเรยนหมบานเดก ทเนนความรกและเสรภาพ เปนการหลอหลอมนำเดกทมปญหาครอบครวมาฝก มาปรบพฤตกรรม ใหเสรภาพ และความรก มสภานกเรยน มการออกกตกากนเอง และเคารพกตกาของสงคมการลงโทษคอการตดสทธตางๆวนยแบบเดกปกครองกนเอง

(ฑ)

รปแบบท 1วนยแบบเดกปกครองกนเอง

intro1-28.indd 16 9/7/18 1:11:15 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

- ผปกครอง ตองพรอมท จะใหความ รวมมอกบ โรงเรยนฯ

- มลนธเพอการกศล- จตศกษา- นกเรยนตอง ชวยเหลอสงคม และโรงเรยน

- เปาหมายทดงามคณคาความสข- ไมมการสอบ- ไมมเสยงระฆง- ไมมรางวลใหผเรยน- ไมมกจกรรมหนาเสาธง-ไมจดลำดบความสามารถของผเรยน- พฒนาผเรยน(ปญญาภายใน,ปญญาภายนอก)- PBL,BBL

แนวปฏบตระดบโรงเรยน

กจกรรมการเรยนการสอน

พฤตกรรมของนกเรยน

รปแบบท2วนยทงกายและใจหรอวนยแบบเนนหลกธรรมในการกำกบตนเปนการฝกทงกายภาพภายนอกและจตภายในคอการฝกตลอดเวลาหลอหลอมทงกายใจจตวญญาณเชนโรงเรยนสตยาไสย ใชปรชญาแนวคดวถพทธตงแตตนเชาจนกระทงเขานอน เนนเรองการฝกจตเปนโรงเรยนกนนอนทโรงเรยน โรงเรยนท 2 คอ โรงเรยนลำปลายมาศพฒนา จ.บรรมย เปนโรงเรยนกนนอน เนนกระบวนการจตตปญญาศกษาเขามาฝก อกโรงเรยนหนง คอ โรงเรยน มชยพฒนา–โรงเรยนไมไผ(BambooSchool)จ.บรรมยเปนตน

(ฒ)

รปแบบท 2วนยทงกายและใจหรอวนยแบบเนนหลกธรรมในการกำกบตน

รปแบบท3วนยตามกฎระเบยบเปนการฝกแบบใหนกเรยนเคารพกฎกตการะบบฝกนกเรยนเชนหามใสรองเทาขนอาคารใหรางวลสำหรบเดกททำดและลงโทษสำหรบเดกททำผดกตกา ใชกระบวนการเรยนการสอนเขามาเปนสวนหนงในการฝกดวย ซงโรงเรยนสวนใหญ ในประเทศไทย จะใชการฝกวนยแบบน ผลของการฝกจะประสบความสำเรจหรอไม ขนอยกบความจรงจงของการดำเนนงานเปนหลก ความรวมมอตามรปแบบน ปรากฏใหเหนทกโรงเรยน เนองจากเปนขอบงคบตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานพทธศกราช2551และตาม“มาตรการการปฏบตกรณเกดเหตการณการกระทำรนแรงตอเดกในสถานศกษาของ สำนกงานคณะกรรมการการศกษา ขนพนฐาน” ซงระบบกลไกและความรวมมอของสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานแตละแหง จะมความเขมงวดแตกตางกนไป และปรากฏเปนกจกรรมภายใตภาระงาน คอ 1) ระบบดแล ชวยเหลอนกเรยน2)งานสงเสรมคณธรรมจรยธรรมและ3)กจกรรมพฒนาผเรยน

intro1-28.indd 17 9/7/18 1:11:15 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

(ณ)

กฎระเบยบขอบงคบระดบ

กระทรวงศกษาธการ

ระเบยบปฏบตระดบโรงเรยน

การเลยงดของครอบครว

ภาวะผนำของผบรหารโรงเรยน

กจกรรมการเรยนการสอน

กจกรรมพฒนาผเรยน

อดมการณความเปนคร

กรรมการสถานศกษา

วฒนธรรมของแตละชมชน

ไมสอดคลองกบทศทางทพงประสงค

สอดคลองกบทศทางทพงประสงค

ความใสใจของคร

คณลกษณทพงประสงคของนกเรยน

เสรมแรง

ดดพฤตกรรม

พฤตกรรมของนกเรยน

กฎระเบยบขอบงคบระดบ

กระทรวงศกษาธการ

กฎระเบยบแบบทหาร

เชนการเขาแถวการตดผม

การแตงกายเปนตน

- ใชอำนาจบงคบ- ระบบรนพรนนอง

ระเบยบปฏบตระดบโรงเรยน

ลงโทษตามกฎระเบยบ

ดดพฤตกรรม

ไมสอดคลองกบทศทางทพงประสงคพฤตกรรม

ของนกเรยน

รปแบบท 3วนยตามกฎระเบยบ รปแบบท 4 วนยแบบทหาร คอนำวนยทหารมาฝกอบรมผเรยนใหเปนผมวนย เปนการฝกแบบเขมขนตามกฎระเบยบการทำผดกฎผดระเบยบเนนการลงโทษการปฏบตวนยตางๆเนนการฝกแบบซำ ๆ เพอใหปฏบตจนเกดเปนความเคยชน สวนใหญจะเปนโรงเรยนทเรมตน โดยการรบนโยบายจากกองทพเชนโรงเรยนกองทพบกอปถมภชางกลขส.ทบ.

รปแบบท 4 วนยแบบทหาร

intro1-28.indd 18 9/7/18 1:11:15 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

- การเลยงดของ ครอบครว- วฒนธรรมของ แตละชมชน- การมสวนรวม ของผปกครอง

- ภาวะผนำของ ผบรหารโรงเรยน- กรรมการสถานศกษา- การอบรมคณธรรม จรยธรรม- โครงงานคณธรรม

กฎระเบยบขอบงคบระดบ

กระทรวงศกษาธการ

ระเบยบปฏบตระดบโรงเรยน

กจกรรมการเรยนการสอน

กจกรรมพฒนาผเรยน

อดมการณความเปนคร

ไมสอดคลองกบทศทางทพงประสงค

สอดคลองกบทศทางทพงประสงค

ความใสใจของคร

คณลกษณทพงประสงคของนกเรยน

เสรมแรง

ดดพฤตกรรม

พฤตกรรมของนกเรยน

รปแบบท 5 วนยจากการมสวนรวมของผปกครองและชมชน โดยใหบทบาทผปกครองชมชนเขามามสวนรวมในการดแลนกเรยนอยางใกลชดประสานงานพดคยกบครทปรกษา เพอรวมกนแกปญหาพฤตกรรมนกเรยนและเนนการพฒนานกเรยนโดยการใชโครงงานคณธรรมเชนโรงเรยนบางมลนากภมวทยาคมจ.พจตรเปนตน

(ด)

รปแบบท 5 วนยจากการมสวนรวมของผปกครองและชมชน

โดยสรป ระบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาขนพนฐาน ม 5 รปแบบ แตอยางไรกตาม เงอนไขสำคญของประเทศไทย คอ บาน โรงเรยน และชมชนตองรวมมอกนความรวมมอจากผปกครองและชมชนถาเปรยบเทยบกบตางประเทศจะคอนขางนอยโดยเฉพาะถาเปรยบเทยบกบประเทศญปน เพราะประเทศญปนนน การเสรมสรางวนยเปนเรองของวฒนธรรมทปลกฝงตงแตครอบครว เงอนไขทสอง คอ การปลกฝงวนยในวยเยาว คอ ระดบประถมศกษา เพราะเดกในวยนเรมเขาใจเหตและผลงาย ๆ ไดบางแลว ถาครระดบประถม มการกำกบดแล เลก ๆ นอย ๆ เชน การแตงกาย การแขวนสงของ การวางรองเทา การทำ ความสะอาดหองเรยน ฯลฯ จะมอทธพลอยางมาก และเงอนไขทสำคญอกประการหนงของประเทศไทย คอ ควรเนน “วนยเชงบวก” มากกวา “วนยเชงลบ” วนยเชงบวกจะทำใหเดก

intro1-28.indd 19 9/7/18 1:11:15 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

กระทำพฤตกรรมดวยความสมครใจ เขาใจในเหตและผลของการปฏบต ซงจะปลกฝงในตวเดกอยางยงยนไมใชกระทำเพราะกลวการลงโทษเทานน

ผลการศกษาปจจยทสรางความเขมแขงใหบคคลมวนย

จากการสงเคราะหงานวจยเกยวกบปจจยทสรางความเขมแขงใหบคคลมวนยสรปปจจยทเกยวของททำใหบคคลมวนยคอ 1.ปจจยสวนบคคล ไดแก 1) ความรบผดชอบ 2) ความอดทน 3) ความเชอมน ในตนเอง 4) ผลสมฤทธทางการเรยน 5) แรงจงใจใฝสมฤทธ 6) ความเชออำนาจในตน 7) การมงอนาคตควบคมตน 8) เจต-คตตอวนยในตนเอง 9) ความฉลาดทางอารมณ และ 10)ความสามารถในการปรบตว 2.ปจจยดานสภาพแวดลอมทางบาน ไดแก 1) การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย 2) การอบรมเลยงดแบบเขมงวด 3) การอบรมเลยงดแบบใชเหตผลมากกวาอารมณในการทำกจกรรมตางๆและมความสมำเสมอและเหมาะสมในการใหรางวลหรอลงโทษ4)การอบรมเลยงด แบบการลงโทษทางจตมากกวาทางกาย 5) การอบรมเลยงดแบบพงตนเองเรว 6) ความสมพนธภายในครอบครว7)ฐานะทางเศรษฐกจ8)สภาพแวดลอมทางบานและ9)การปฏบตตนของ ผปกครอง 3.ปจจยดานสภาพแวดลอมของโรงเรยนไดแก1)การปฏบตตนของคร2)พฤตกรรมกลมเพอน 3) การจดการเรยนการสอนจรยศกษาในคาบเรยน 4) การจดกจกรรมจรยศกษา/เสรมสรางวนย 5) การจดสภาพแวดลอมทสงเสรมจรยศกษา 6) บรรยากาศในชนเรยน 7) สมพนธภาพระหวางครกบนกเรยน 8) สมพนธภาพระหวางนกเรยนกบเพอน และ 9) ระบบดแลชวยเหลอนกเรยน 4.ปจจยดานสภาพแวดลอมทางสงคม ไดแก 1) สภาพชมชน 2) การเปดรบขาวสารจากสอมวลชน/ อทธพลของตวแบบสญลกษณ และ 3) อทธพลของตวแบบ (คร ผปกครอง ตวแบบผานสอ)

(ต)

intro1-28.indd 20 9/7/18 1:11:15 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

ขอเสนอเชงนโยบาย

ขอเสนอเชงนโยบายเพอการขบเคลอนขยายผลตอหนวยงาน แบงขอเสนอตามระดบหนวยงานดงน 1.ระดบหนวยงานกำหนดนโยบาย 1.1การเสรมสรางวนยนกเรยน เปนกระบวนการทจำเปนตองอาศยความชดเจนและความตอเนองเชงนโยบายเปนอยางยงเนองจากการเสรมสรางวนยนกเรยนเงอนไขสำคญคอการเรมปลกฝงมาจากการอบรมเลยงดระดบครอบครว และการฝกฝน เอาใจใสอยางจรงจงและตอเนองโดยครในระดบประถมศกษา ดงนน หนวยงานทกำหนดนโยบายการศกษาขนพนฐานจงจำเปนตองมความชดเจนในการกำหนดเปนนโยบายสำคญในการเสรมสรางคณลกษณะผเรยนและตองมความเขมขน จรงจง ตอเนอง มระบบการกำกบ ตดตามและประเมนผลเพอการปรบปรง นโยบายตอเนองตลอดเวลา 1.2ครประจำชนระดบประถมศกษา เปนบคคลทมอทธพลตอการเสรมสรางวนยนกเรยนมากทสด เพราะนกเรยนวยประถมศกษาตอนตน จะเปนวยทเรมกอตวของบคลกภาพและหากไดมความรวมมอทเขมแขงกบครอบครวดวยจะยงทำใหการสรางวนยนกเรยนมประสทธภาพมากยงขน 1.3ภาวะการนำของผบรหารสถานศกษาทมวสยทศนเกยวกบการสรางวนยนกเรยนจะเปนตวสงสญญาณทกระตนใหเกดการปฏบตอยางจรงจงและเขมขนระดบชนเรยนไดมากทสด 1.4การใหการศกษาแกครอบครวเปนเรองทจำเปนมากเพราะยงมความแปรปรวนของระดบการเลยงดของแตละครอบครวทแตกตางกนมาก โดยเฉพาะระดบการศกษา และเศรษฐฐานะของพอแมจะเปนตวสะทอนคณภาพและระบบการเลยงดทแตกตางกน 1.5ตองสงเสรมการมสวนรวมของชมชน โดยเฉพาะกลมผปกครอง กรรมการ สถานศกษา ตองมสวน กระตนและสงสญญาณความตองการการเสรมสรางวนย ไปยงครและ ผบรหารโรงเรยนอยางจรงจงเขมขนและตอเนองตลอดเวลา

2.หนวยงานกำกบนโยบายระดบภาค 2.1ตองมการกำหนดยทธศาสตรการเสรมสรางวนยนกเรยน โดยใหแตละจงหวดดำเนนการสรางกลยทธการเสรมสรางวนยนกเรยน และมตวชวดเปนตวบงชระดบความสำเรจของการดำเนนการในแตละจงหวด 2.2ตองมระบบการกำกบ ตดตาม ประเมนผลเพอการพฒนากระบวนการอยาง ตอเนอง

(ถ)

intro1-28.indd 21 9/7/18 1:11:15 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

(ท)

2.3 ตองมระบบการจดการความรดานการเสรมสรางวนยนกเรยนในระดบสถานศกษา ระดบจงหวดและระดบภาคเพอการเรยนรและตอยอดใหการดำเนนการมประสทธภาพมากยงขน

3.หนวยงานระดบจงหวด 3.1คณะกรรมการการศกษาจงหวด ควรจะตองมการกำหนดเปาหมายดานวนยนกเรยน ทเปนคณลกษณะรวมของทงจงหวด เพอใหสอดคลองกบวฒนธรรมทองถนของแตละจงหวด และเปนสงทสนองตอบตอการพฒนาคณภาพคนเพอตอบสนองการมงานทำในแตละพนททแตกตางกนดวย 3.2 ควรจะเปดโอกาสใหแตละโรงเรยนมอสระในการออกแบบกจกรรมการเสรมสราง วนยนกเรยน โดยเนนการใชกระบวนการชมชนเรยนรวชาชพรวมกน เพอกอใหเกดการพฒนา ไปสการมนวตกรรมการเสรมสรางวนยนกเรยนทเปนการปฏบตดของแตละโรงเรยน 3.3ตองมระบบการกำกบ ตดตาม ประเมนผลกระบวนการพฒนาวนยนกเรยน แตมลกษณะเปนการประเมนเพอการพฒนามากกวาเปนการประเมนเพอการตดสนผล

4.หนวยงานระดบสถานศกษา 4.1ครประจำชนเปนปจจยสำคญอยางทสด เพราะการดแลนกเรยนอยางเขาใจ ใกลชดทมเทเสยสละตอเนองโดยตงอยบนฐานของความปรารถนาดเปนทตงแบบ“กดไมปลอย” จะเปนปจจยเงอนไขของความสำเรจเบองตน 4.2สงคมเพอนในชนเรยนเปนอกเงอนไขหนงทจะมสวนสรางความวนยในนกเรยนได เพราะบคคล ทมความเขาใจ ใกลชดกนมากทสด คอ เพอน ดงนน การมเพอนทมความคด ทถกตองมการนำพาไปในทางทดจะเปนสวนสำคญมาก 4.3การสรางเงอนไขหรอสรางแรงจงใจ สรางกลยทธใหเกดเครอขายความรวมมอกบผปกครองหรอสมาชกในชมชนทโรงเรยนตงอย จะเปนปจจยเกอหนนทจะสรางเกราะคมกนและสรางวนยนกเรยนไดดทสด 4.4การสรางความตระหนกและสรางเปาหมายการมวนยนกเรยนดวยการใหครจดกจกรรมการเรยนการสอนทตองบรณาการเรองการเสรมสรางวนยไปดวยอยางพถพถน จรงจงในรายละเอยดอยางตอเนอง เขมแขง โดยเฉพาะครในระดบปฐมวย จนถงระดบประถมศกษาเปนระยะการกอตวของการสรางบคลกภาพของนกเรยนในอนาคต 4.5การสรางชมชนการเรยนรวชาชพ ดวยการใชการสรางวนยนกเรยนเปนเปาหมาย ทตองกำหนดใหครทกคนในโรงเรยนจะตองดำเนนการ โดยตองถอเปนนโยบายสำคญของทกโรงเรยน

intro1-28.indd 22 9/7/18 1:11:16 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

(ธ)

4.6ผบรหารโรงเรยน จะตองจดระบบการถอดบทเรยนระหวางครในโรงเรยนและระหวางโรงเรยนเพอคนหาวธการปฏบตดของแตละโรงเรยนและภายใตเงอนไขทแตกตางกน 4.7ผบรหารโรงเรยน จะตองมการพฒนานวตกรรมการสรางวนยนกเรยนใหเปนนโยบายสำคญเพราะการมวนยถอเปนคณลกษณะทสำคญของนกเรยน

intro1-28.indd 23 9/7/18 1:11:16 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

(น)

สารบญ

เรอง หนา

คำนำ (ก)

คำนำนกวจย (ค)

บทสรปสำหรบผบรหาร (ง)

สารบญ (น)

บทท

1 บทนำ 1 หลกการและเหตผล 1 วตถประสงคของการวจย 5 คำถามการวจย 6 ผลทคาดวาจะไดรบ 6 ขอบเขตของการวจย 7 กรอบแนวคดในการวจย 8 วธดำเนนการ 8 คำจำกดความทใชในการวจย 9

2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ 11 ตอนท1นโยบายรฐบาลกฎระเบยบทเกยวของกบการเสรมสรางวนย 12 ในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน 1. นโยบายรฐบาลทเกยวของกบการเสรมสรางวนยในสถานศกษา 12 ระดบการศกษาขนพนฐาน 1.1 พระราชบญญตการศกษาแหงชาตพ.ศ.2542แกไขเพมเตม 12 (ฉบบท2)พ.ศ.2545และ(ฉบบท3)พ.ศ.2553 1.2 แผนการศกษาแหงชาตพ.ศ.2560–2579 13 1.3 พฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบทสบสอง 13 (พ.ศ.2560-2564)

intro1-28.indd 24 9/7/18 1:11:16 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

(บ)

สารบญ (ตอ)

2.กฎระเบยบทเกยวของกบการเสรมสรางวนยในสถานศกษา 17 ระดบการศกษาขนพนฐาน 2.1ระเบยบกระทรวงศกษาธการวาดวยการลงโทษนกเรยน 17 และนกศกษาพ.ศ.2548 2.2มาตรการการปฏบตกรณเกดเหตการณการกระทำรนแรง 18 ตอเดกในสถานศกษาของสำนกงานคณะกรรมการ การศกษาขนพนฐาน 2.3พระราชบญญตคมครองเดกพ.ศ.2546 24 ตอนท2มาตรฐานการศกษาหลกสตรการศกษาขนพนฐานทเกยวของกบ 27 การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน 1.มาตรฐานการศกษาของชาต 27 2.มาตรฐานการศกษาขนพนฐานเพอการประกนคณภาพภายใน 29 ของสถานศกษาฉบบลงวนท11ตลาคมพ.ศ.2559 3.มาตรฐานการศกษาตวบงชและเกณฑการพจารณา 33 เพอการประเมนคณภาพภายนอกระดบการศกษาขนพนฐาน: ประถมและมธยมศกษารอบทสอง(พ.ศ.2549-2553) 4.หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานพทธศกราช2551 35 5.คำขวญวนเดกประเทศไทย 36 ตอนท3หลกการแนวคดทฤษฎทเกยวของกบการเสรมสรางวนย 43 ในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน 1.หลกการแนวคดทเกยวของกบการเสรมสรางวนยในสถานศกษา 45 ระดบการศกษาขนพนฐาน 2.ทฤษฎทเกยวของกบการเสรมสรางวนยในสถานศกษา 46 ระดบการศกษาขนพนฐาน ตอนท4แนวทางและกระบวนการเสรมสรางวนยในสถานศกษา 65 ระดบการศกษาขนพนฐาน

intro1-28.indd 25 9/7/18 1:11:16 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

(ป)

สารบญ (ตอ)

ตอนท5สภาพความรวมมอของทกภาคสวนของสงคมในการเสรมสรางวนย 77 ในสถานศกษา 1.ศนยเสมารกษกระทรวงศกษาธการ 77 2.มลนธยวสถรคณ 78 3.สภาขบเคลอนการปฏรปประเทศดานการศกษา 80 ตอนท6สภาพระบบกลไกและความรวมมอในการสงเสรมสนบสนน 82 การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน 1. ระบบดแลชวยเหลอนกเรยน 82 2. งานสงเสรมคณธรรมจรยธรรม 84 3.กจกรรมพฒนาผเรยน 87 4.รปแบบการเสรมสรางวนยของเดกจากการทำวทยานพนธของคร 89 ตอนท7ปจจยทสรางความเขมแขงใหบคคลมวนย 92

3 วธดำเนนการศกษาคนควา 100 ขนตอนท1ศกษาคนควาขอมล 100 ขนตอนท2สมภาษณเชงลกผทรงคณวฒทมประสบการณ 103 ขนตอนท3ยก(ราง)เอกสารการรายงานผลการศกษารปแบบและกลไก 103 ขนตอนท4การประชมวพากษเอกสารรายงาน 105 ขนตอนท5การปรบปรงรายงานผลการศกษาเอกสารฉบบสมบรณ 106

4 ผลการวเคราะหขอมล 107 ตอนท1ผลการศกษาวเคราะหและสงเคราะหนโยบายรฐบาลกฎ 108 ระเบยบทเกยวของทเปนปจจยชวยหนนเสรมหรอเปนอปสรรค ตอการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ตอนท2ผลการศกษามาตรฐานการศกษาหลกสตรการศกษาขนพนฐาน 112 ทเปนปจจยชวยหนนเสรมหรอเปนอปสรรคตอการเสรมสรางวนย ในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ตอนท3ผลการศกษาหลกการแนวคดทฤษฎทเกยวของกบการเสรมสราง 114 วนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

intro1-28.indd 26 9/7/18 1:11:16 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

(ผ)

สารบญ (ตอ)

ตอนท4ผลการศกษาแนวทางและกระบวนการเสรมสรางวนยในสถานศกษา 124 ระดบการศกษาขนพนฐาน ตอนท5ผลการศกษาสภาพความรวมมอของทกภาคสวนของสงคม 165 ในการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ตอนท6ผลการศกษาสภาพระบบกลไกและความรวมมอในการสงเสรม 167 สนบสนนการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ตอนท7ผลการศกษาปจจยทสรางความเขมแขงใหบคคลมวนย 174 ตอนท1ผลการสงเคราะหงานวจยเกยวกบปจจย 174 ทสรางความเขมแขงใหบคคลมวนย ตอนท2ผลการวเคราะหขอมลปจจยทสรางความเขมแขง 187 ใหบคคลมวนย ตอนท8ขอเสนอเชงนโยบาย 205

5 สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ 208 สรปผลการวจย 209 อภปรายผล 217 ขอเสนอแนะการวจย 219

บรรณานกรม 220

ภาคผนวก 229 ภาคผนวกกเครองมอทใชในการวจย 230 ภาคผนวกขผลการตรวจสอบความสอดคลองของเครองมอโดยผทรงคณวฒ 236

intro1-28.indd 27 9/7/18 1:11:16 PM

intro1-28.indd 28 9/7/18 1:11:16 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

1

บทท 1 บทนำ

หลกการและเหตผล

การมวนยเปนคณสมบตสำคญประจำตวของคนทกคน ดงพระราชดำรสของพระบาทสมเดจ พระเจาอยหว รชกาลท 9 พระราชทานแกผบงคบบญชาลกเสอ เมอวนท 12 กรกฎาคม 2526 ดงความวา “การมวนย มความสามคค และรจกหนาท ถอกนวาเปนคณสมบตสำคญประจำตว ของคนทกคน แตในการสรางเสรมคณสมบต 3 ขอน จะตองไมลมวา วนย สามคค และหนาทนนเปนไดทงในทางบวกและทางลบ ซงยอมใหคณหรอใหโทษไดมากเทา ๆ กน ทง 2 ทาง เพราะฉะนน เมอจะอบรม จำเปนตองพจารณาใหถองแทแนชดกอนวา เปนวนยสามคคและหนาทดคอ ปราศจากโทษ เปนประโยชน เปนธรรม” (ศนยบรหารกลาง จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2560) วนยในตนเอง (Self-Discipline) นอกจากจะสงผลใหบคคลประสบความสำเรจในการดำรงชวต ไดรบการยอมรบนบถอ ชนชมจากบคคลอน ๆ ทรจกแลว ยงสงผลใหชมชน สงคม ประเทศชาต มความสงบสขเจรญกาวหนา เปนสงคมทมคณภาพ ดงนนจงควรพฒนาใหบคคลมวนยในตนเองตงแตเดก และรกษาไวอยางตอเนอง (บญชม ศรสะอาด, 2555) วนยโรงเรยน เปนชดของกจกรรมทกระทำโดยครตอนกเรยน (หรอกลมนกเรยน) ภายหลงจากทนกเรยนมพฤตกรรมหรอการแสดงออกทคลาดเคลอนไปจากกฎ ระเบยบของโรงเรยน วนยเปนแนวทางเพอการปรบพฤตกรรมของนกเรยนเพอชวยดแลใหนกเรยนเกดการเรยนรถงการปฏบตตนทดเปนยอมรบของ สงคม (https://en.wikipedia.org/wiki/School_ discipline เขาถงเมอ 24 กมภาพนธ 2560) การสรางวนยใหเกดขนกบนกเรยน ซงเปนเยาวชนของชาต จะมสวนชวยสรางวฒนธรรมทดงาม สงผลใหสงคมเปนสงคมทนาอย มความเปนระเบยบเรยบรอย สงบสข รมเยน

1-99.indd 1 9/7/18 1:12:07 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

2

ภาพสะทอนวนยของนกเรยนไทยระดบประถมศกษาจากรายงานการวจยเสนอตอศนยวจยและพฒนาแผนดนเชงคณธรรม ป พ.ศ. 2549 (วณา ประชากล, 2549) กลาวถงปญหาวนยนกเรยนวา “สภาพสงคมทวความรนแรงมากยงขน เชน อบตเหตทเกดจากการไมเคารพ กฎจราจร การเรยนลมเหลวเนองจากไมตรงตอเวลาหรอหนเรยน ความสกปรกเนองจากการทงขยะ ไมเปนท อนเปนผลจากความออนแอทางดานวนย ยอมสงผลสระบบสงคม สงคมเกดการพฒนาไดอยางลาชา และเปนไปในทศทางทสะเปะสะปะ หากนกเรยนคอผทเปนสวนหนงของสงคมและเปนทรพยากรบคคลของชาตในปจจบนและอนาคตขาดความมวนยแลว ระบบสงคมยอมเกดความวนวายและขาดแรงขบเคลอนความเปนมนษย” และจากการสำรวจจำนวนและรอยละของวยรน อาย 13 - 24 ป จำแนกตามกลมอาย เขตการปกครอง ประเภทพฤตกรรมของวยรนท ทำประจำ และภมภาค พ.ศ. 2557 ของสำนกงานสถตแหงชาต (สำนกงานสถตแหงชาต, 2557) พบวา ตารางท 1-1 จำนวนและรอยละของวยรน อาย 13 - 24 ป จำแนกตามกลมอาย ประเภทพฤตกรรมของวยรนททำประจำ พ.ศ. 2557 ประเภทของพฤตกรรม รวม 13-14 ป 15-19 ป 20-24 ป

เทยวเตร 100.0 100.0 100.0 100.0

11,412,104 1,775,670 4,718,320 4,918,114

ม

ทำประจำ 3.2 1.8 3.3 3.6

ทำบางครง 37.3 20.8 39.5 41.3

ไมม 53.0 70.6 51.7 47.8

ไมทราบ 6.5 6.8 5.5 7.3

เทยวกลางคน 100.0 100.0 100.0 100.0

(ผบ, สถานเรงรมย ฯลฯ) 11,412,104 1,775,670 4,718,320 4,918,114

ม

ทำประจำ 1.8 0.6 1.6 2.5

ทำบางครง 24.3 5.1 20.4 35.0

ไมม 67.4 87.5 72.5 55.2

ไมทราบ 6.5 6.8 5.5 7.3

1-99.indd 2 9/7/18 1:12:07 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

3

ตารางท 1-1 (ตอ)

ประเภทของพฤตกรรม รวม 13-14 ป 15-19 ป 20-24 ป

เลนการพนน ตสลอต 100.0 100.0 100.0 100.0

หวย บอล 11,412,104 1,775,670 4,718,320 4,918,114

ม

ทำประจำ 0.8 0.6 0.7 1.1

ทำบางครง 12.8 3.0 8.8 20.2

ไมม 79.9 89.6 85.0 71.4

ไมทราบ 6.5 6.8 5.5 7.3

นอนดก ตนสาย 100.0 100.0 100.0 100.0

11,412,104 1,775,670 4,718,320 4,918,114

ม

ทำประจำ 8.9 7.4 10.8 7.6

ทำบางครง 58.7 57.6 60.4 57.5

ไมม 25.9 28.2 23.2 27.6

ไมทราบ 6.5 6.8 5.6 7.3

เลนเกมส 100.0 100.0 100.0 100.0

11,412,104 1,775,670 4,718,320 4,918,114

ม

ทำประจำ 19.7 25.4 23.2 14.3

ทำบางครง 50.5 53.9 53.1 46.7

ไมม 23.3 13.9 18.2 31.7

ไมทราบ 6.5 6.8 5.5 7.3

1-99.indd 3 9/7/18 1:12:07 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

4

ตารางท 1-1 (ตอ)

ประเภทของพฤตกรรม รวม 13-14 ป 15-19 ป 20-24 ป

สอสารทางอนเตอรเนต 100.0 100.0 100.0 100.0

เชน ทวตเตอร/ไลน/เวบบอรด/ 11,412,104 1,775,670 4,718,320 4,918,114 อนสตาแกรม/เฟซบก เปนตน

ม

ทำประจำ 39.6 32.8 43.9 37.9

ทำบางครง 36.4 44.1 37.6 32.6

ไมม 17.5 16.3 13.0 22.1

ไมทราบ 6.5 6.8 5.5 7.4

ทมา: สำนกงานสถตแหงชาต (2557)

จากปญหาพฤตกรรมวนยดงกลาว การเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษา ขนพนฐานจงเปนประเดนทมความจำเปนและมความสอดคลองกบทศทางนโยบายของรฐในปจจบน โดยเฉพาะเปาหมายของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 มเปาหมายหนง ยด “คนเปนศนยกลางการพฒนา” มงสรางคณภาพชวตและสขภาวะทดสำหรบคนไทย พฒนาคนใหมความเปนคนทสมบรณมวนย ใฝร มความร มทกษะ มความคดสรางสรรค มทศนคตทด รบผดชอบตอสงคม มจรยธรรมและคณธรรม พฒนาคนทกชวงวยและเตรยมความพรอมเขาสสงคมผสงอายอยางมคณภาพ รวมถงการสรางคนใหใชประโยชนและอยกบสงแวดลอมอยางเกอกล อนรกษฟนฟ ใชประโยชนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางเหมาะสม (สำนกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2560) การศกษาครงน จงมงศกษาวเคราะหและสงเคราะหนโยบายรฐบาล กฎ ระเบยบ ทเกยวของ ทเปนปจจยชวยหนนเสรมหรอเปนอปสรรค ตอการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ศกษามาตรฐาน การศกษา หลกสตรการศกษาขนพนฐานทเปนปจจยชวยหนนเสรมหรอเปนอปสรรค ตอการเสรมสรางวนยในสถานศกษา คนหารปแบบและกลไกเสรมสรางวนยในสถานศกษา แนวทางและกระบวนการเสรมสรางวนย ความรวมมอของทกภาคสวนของสงคมในการเสรมสรางวนย และปจจยทสรางความเขมแขงใหบคคลมวนย เพอนำไปเผยแพรและใชประโยชนในการรวมมอ แกปญหาการขาดวนยของนกเรยน ใหเปนบคคลทมคณภาพสสงคมตอไป ศกษาหลกการ แนวคด

1-99.indd 4 9/7/18 1:12:07 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

5

ทฤษฎทเกยวของกบการเสรมสรางวนยในสถานศกษา 9 ดาน คอ ความรบผดชอบ การตรง ตอเวลา ความซอสตย สจรต การปฏบตตามระเบยบ กฎเกณฑ รจกกาลเทศะ เคารพสทธผอน การมจตอาสา เสยสละ และเหนอกเหนใจผอน ตลอดจนศกษาแนวทางและกระบวนการเสรมสราง วนยในสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐาน ศกษาสภาพความรวมมอของทกภาคสวนของสงคมในการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ศกษาสภาพระบบกลไกและความรวมมอในการสงเสรม สนบสนนการเสรมสรางวนย ในสถานศกษา ศกษาปจจยทสรางความเขมแขงใหบคคลมวนย เพอนำขอสรปจากการศกษาไปจดทำขอเสนอเชงนโยบาย

วตถประสงคการวจย

1. เพอศกษาวเคราะหและสงเคราะหนโยบายรฐบาล กฎ ระเบยบ ทเกยวของ ทเปนปจจยชวยหนนเสรมหรอเปนอปสรรค ตอการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษา ขนพนฐาน 2. เพอศกษามาตรฐานการศกษา หลกสตรการศกษาขนพนฐานทเปนปจจยชวยหนนเสรมหรอเปนอปสรรค ตอการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน 3. เพอศกษาหลกการ แนวคดทฤษฎทเกยวของกบการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐาน 9 ดาน คอ ความรบผดชอบ การตรงตอเวลา ความซอสตยสจรต การปฏบตตามระเบยบ กฎเกณฑ รจกกาลเทศะ เคารพสทธผอน การมจตอาสา เสยสละ และเหนอกเหนใจผอน 4. เพอศกษาแนวทางและกระบวนการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐาน 5. เพอศกษาสภาพความรวมมอของทกภาคสวนของสงคมในการเสรมสรางวนยในสถานศกษา 6. เพอศกษาสภาพระบบกลไกและความรวมมอในการสงเสรมสนบสนนการเสรมสรางวนย ในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน 7. เพอศกษาปจจยทสรางความเขมแขงใหบคคลมวนย 8. เพอจดทำขอเสนอเชงนโยบาย

1-99.indd 5 9/7/18 1:12:08 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

6

คำถามการวจย

1. นโยบายรฐบาล กฎ ระเบยบ ทเกยวของมรายละเอยดและเปนปจจย ทชวยหนนเสรมหรอเปนอปสรรค ตอการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน อยางไรบาง 2. มาตรฐานการศกษา หลกสตรการศกษาขนพนฐาน มรายละเอยด และเปนปจจยทชวยหนนเสรมหรอเปนอปสรรค ตอการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน อยางไรบาง 3. หลกการ แนวคดทฤษฎทเกยวของกบการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษา ขนพนฐาน 9 ดาน คอ ความรบผดชอบและการตรงตอเวลา ความซอสตย สจรต การปฏบตตามระเบยบ กฎเกณฑ รจกกาลเทศะ เคารพสทธผอน การมจตอาสา เสยสละ และเหนอกเหนใจ ผอน มรายละเอยดอยางไรบาง 4. แนวทางและกระบวนการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐาน มกรอบแนวคด กระบวนการ หลกการอยางไรบาง 5. สภาพความรวมมอของทกภาคสวนของสงคมในการเสรมสรางวนย ในสถานศกษา มสภาพและเงอนไขเปนอยางไรบาง 6. สภาพระบบกลไกและความรวมมอในการสงเสรมสนบสนนการเสรมสรางวนย ในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานเปนอยางไรบาง 7. ปจจยทสรางความเขมแขงใหบคคลมวนย มกรอบความคด หลกการ ทฤษฎทเกยวของอยางไรบาง 8. ขอเสนอเชงนโยบายเพอการสงเสรมการมวนยในสถานศกษา ควรเปนอยางไร

ผลทคาดวาจะไดรบ

1. องคความร สภาพ และปจจยทสงผลตอการเสรมสรางวนยนกเรยนในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย 2. รปแบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานสามารถนำไปเผยแพรและใชประโยชน เพอการขยายผลในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ทวประเทศ 3. ขอเสนอเชงนโยบายและกลไกการเสรมสรางวนยนกเรยนในสถานศกษาทสอดคลองเหมาะสมกบบรบทประเทศไทย สามารถนำไปใชในการกำหนดทศทางการดำเนนการดาน การเสรมสรางวนยในสถานศกษาในภาพรวมของประเทศ

1-99.indd 6 9/7/18 1:12:08 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

7

ขอบเขตการวจย

การวจยครงน กำหนดขอบเขตในการศกษา ดงน 1. การวจยครงนเปนการสงเคราะหเอกสาร ตำรา งานวจยทเกยวของ หลกฐานทาง วชาการทกประเภทเฉพาะระดบการศกษาขนพนฐานของประเทศไทย 2. การสงเคราะหเอกสารงานวจย และบทความ ศกษาเฉพาะงานซงตพมพเผยแพรระหวางป พ.ศ. 2551-2560 เทานน 3. ขอบเขตดานเนอหาทใชในการศกษาเรองวนยนกเรยนในระดบการศกษาขนพนฐานของประเทศไทย ประกอบดวยวนย 9 ดาน ดงน 1) ความรบผดชอบ 2) การตรงตอเวลา 3) ความซอสตยสจรต 4) การปฏบตตามระเบยบ กฎเกณฑ 5) รจกกาลเทศะ 6) เคารพสทธผอน 7) การมจตอาสา 8) การเสยสละ และ 9) ความเหนอกเหนใจผอน

ประชากรและกลมตวอยาง 1. ประชากรทใชในการศกษาครงน คอ คร ผอำนวยการโรงเรยน และกรรมการสถานศกษา สงกดสำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน 2. กลมตวอยาง คอ คร ผอำนวยการโรงเรยน และกรรมการสถานศกษา สงกดสำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน จำนวน 600 คน โดยใชวธการสม

ตวแปรทศกษา 1. ตวแปรอสระ แบงเปน 4 ประเภท ดงน 1.1 ปจจยสวนบคคล ไดแก 1) ความรบผดชอบ 2) ความอดทน 3) ความเชอมน ในตนเอง 4) ผลสมฤทธทางการเรยน 5) แรงจงใจใฝสมฤทธ 6) ความเชออำนาจในตน 7) การมงอนาคตควบคมตน 8) เจตคตตอวนยในตนเอง 9) ความฉลาดทางอารมณ และ 10) ความสามารถในการปรบตว 1.2 ปจจยดานสภาพแวดลอมทางบาน ไดแก 1) การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย 2) การอบรมเลยงดแบบเขมงวด 3) การอบรมเลยงดแบบใชเหตผลมากกวาอารมณในการทำกจกรรมตาง ๆ และมความสมำเสมอและเหมาะสมในการใหรางวลหรอลงโทษ 4) การอบรมเลยงดแบบการลงโทษทางจตมากกวาทางกาย 5) การอบรมเลยงดแบบพงตนเอง 6) ความสมพนธภายในครอบครว 7) ฐานะทางเศรษฐกจ 8) สภาพแวดลอมทางบาน และ 9) การปฏบตตนของผปกครอง 1.3 ปจจยดานสภาพแวดลอมของโรงเรยน ไดแก 1) การปฏบตตนของคร 2) พฤตกรรมกลมเพอน 3) การจดการเรยนการสอนจรยศกษาในคาบเรยน 4) การจดกจกรรมจรยศกษา/ เสรมสรางวนย 5) การจดสภาพแวดลอมทสงเสรมจรยศกษา 6) บรรยากาศใน

1-99.indd 7 9/7/18 1:12:08 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

8

ชนเรยน 7) สมพนธภาพระหวางครกบนกเรยน 8) สมพนธภาพระหวางนกเรยนกบเพอน และ 9) ระบบดแลชวยเหลอนกเรยน 1.4 ปจจยดานสภาพแวดลอมทางสงคม ไดแก 1) สภาพชมชน 2) การเปดรบ ขาวสารจากสอมวลชน/ อทธพลของตวแบบสญลกษณ และ 3) อทธพลของตวแบบ (คร ผปกครอง ตวแบบผานสอ) 2. ตวแปรตาม คอ วนยนกเรยน

กรอบแนวคดในการวจย

1. นโยบายรฐบาล กฎ ระเบยบ 2. มาตรฐานการศกษา หลกสตรการศกษาขนพนฐาน 3. หลกการ แนวคดทฤษฎทเกยวของกบการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐาน 4. แนวทางและกระบวนการเสรมสรางวนยใน สถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐาน 5. สภาพความรวมมอของทกภาคสวนของสงคม ในการเสรมสรางวนยในสถานศกษา 6. สภาพระบบกลไกและความรวมมอในการสงเสรม สนบสนนการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐาน 7. ปจจยทสรางความเขมแขงใหบคคลมวนย

1. ปจจยสวนบคคล 2. ปจจยดานสภาพแวดลอมทางบาน 3. ปจจยดานสภาพแวดลอมของโรงเรยน 4. ปจจยดานสภาพแวดลอมทางสงคม

สภาพการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐานของประเทศไทย

ขอเสนอเชงนโยบายเพอการสงเสรม การมวนยในสถานศกษา

วนยนกเรยน

วธดำเนนการ

1. การศกษาเอกสาร หลกฐานทางวชาการทงทอยในรปของสอสงพมพ สอ ดจทล แหลงขอมลทงทเปนแหลงขอมลปฐมภม และแหลงขอมลทเปนแหลงขอมลทตยภม 2. วเคราะหเอกสารเพอสงเคราะหสรปความคด สรางภาพของผลการศกษา ใหม ความชดเจน อธบายกรอบแนวคดใหไดชดเจน 3. สมภาษณเชงลกผทรงคณวฒทมประสบการณ มากกวา 15 ปขนไป เพอนำผล การสมภาษณมาวเคราะหขอมล และสรางความเชอมนของขอมลดวยกระบวนการ ตรวจสอบสามเสา (Triangulation) ดวยการใชการสมภาษณจากผใหขอมลทแตกตางกน

1-99.indd 8 9/7/18 1:12:08 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

9

4. การสงเคราะห สภาพและปจจยในการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐานของประเทศไทย เพอจดทำเปนขอเสนอผลการศกษา 5. ตรวจสอบขอเสนอผลการศกษา โดยผทรงคณวฒทมประสบการณ มากกวา 15 ป อยางนอย 5 คน เพอใหขอเสนอแนะและตรวจสอบผลการศกษา

คำจำกดความทใชในการวจย

วนยนกเรยน หมายถง ความสามารถของนกเรยนในการกระทำหรอปฏบตตามระเบยบ กฎเกณฑ ขอบงคบทงทางกาย วาจา ใจ ในการอยรวมกนในสงคมดวยความสข (ชาญชย ศรเพชร, 2557) ประกอบดวยคณลกษณะ 9 ดาน ดงน 1) ความรบผดชอบ หมายถง ความสนใจ ความตงใจทจะปฏบตหนาทดวยความเพยรพยายาม ละเอยดรอบคอบ เพอใหสำเรจตามเปาหมาย ยอมรบผลการกระทำของตน ทงในดาน ทเปนผลด และผลเสย ทงพยายามปรบปรงการปฏบตหนาทใหดยงขน (วรรณภา ศกรยพงศ และคณะ, 2546) 2) การตรงตอเวลา หมายถง การทำงานหรอกจกรรมอยางใดอยางหนงใหตรงกบเวลา หรอใหสำเรจตามเวลาทกำหนดไว ปฏบตงานทไดรบมอบหมายไดเรยบรอย สำเรจไดผลดและ ทนเวลา ประเมนตนเอง และแกไขขอปฏบตใหดขน เพอประโยชนและความเปนระเบยบของ ทกฝาย (ปราณ ตงใจด, 2540) 3) ความซอสตยสจรต หมายถง ความประพฤตด ความประพฤตชอบ ประพฤตตรงและจรงใจ การยดมนในความสตยจรงและในสงทถกตองดงาม มความซอตรง และมเจตนาทบรสทธ ปฏบตตอตนเองและผอนโดยชอบ ไมคดโกง 4) การปฏบตตามระเบยบ กฎเกณฑ หมายถง ความสามารถของบคคลในการควบคมตนเองตามแนวปฏบต ขอบงคบทสงคมวางไวอยางชดเจน เพอใหเกดความสงบสขในการอยรวมกน 5) รจกกาลเทศะ หมายถง ความเหมาะสมในการรวาสงใดควรปฏบต ไมควรปฏบตเกยวกบ เวลาและสถานท การใหเกยรตกบสถานท เวลา และบคคล รวมถงการมมารยาทในสงคม รจกการปฏบตทพอเหมาะพองามทงกรยาทาทางและการพดจา 6) เคารพสทธผอน หมายถง การร การยอมรบการกระทำของผอนอนเปนประโยชนทกฎหมายรองรบและคมครองใหแกบคคลในการทจะกระทำการใด ๆ หรอการไดมาซงสงใด ๆ โดยชอบดวยกฎหมาย ดวยการแสดงออกอยางเหมาะสมทงตอหนาและลบหลง 7) การมจตอาสา หมายถง ความรสกตอสวนรวมในการเปนผให เสยสละ รวมมอ รวมใจในการทำประโยชนเพอสวนรวมดวยกำลงแรงกาย แรงสมอง โดยไมหวงสงตอบแทน และใชเปนหลกการในการดำเนนชวต

1-99.indd 9 9/7/18 1:12:08 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

10

8) การเสยสละ หมายถง การตดสนใจ หรอตดกรรมสทธของตน ตดความยดถอ การเสยสละม 2 นย คอ สละวตถ หมายถง สละทรพยสงของ ๆ ตนเพอประโยชนแกคนอน และสละอารมณ หมายถง เปนคนรจกปลอยวางอารมณทเปนขาศกตอความสงบทางใจ พฤตกรรมทแสดงไดแก สละกำลงกาย กำลงทรพย และเวลาชวยเหลอผอนและสงคม เหนประโยชนสวนรวมมากกวาประโยชนสวนตน และรจกเปนผใหมากกวาผรบ สละประโยชนทตนพงไดรบเพอแลกกบประโยชนของคนหมใหญ หรอคนทออนแอกวา ใชเวลาวางใหเกดประโยชนตอสงคม (วรรณภา ศกรยพงศ และคณะ, 2546) 9) ความเหนอกเหนใจผอน หมายถง การเขาใจความรสกนกคดของผอน สามารถรบรอารมณและทราบความตองการของผอนทกำลงประสบกบเหตการณตาง ๆ และมความสามารถคาดเดาความรสกของผอนจากการสงเกตภาษากาย และลกษณะการพดไดอยางถกตอง รวมทงตองการทจะเออเฟอชวยเหลอผอนอยางเหมาะสมกบวย (กรรณการ พนทอง, 2550) การเสรมสรางวนยนกเรยน หมายถง แนวทางการสงเสรมและปรบปรงพฤตกรรมเพอใหเกด พฤตกรรมทพงประสงคของนกเรยนเพอใหประพฤตปฏบตตนอยในกฎระเบยบประเพณอนดงาม เพอความสขแหงตนและเปนระเบยบเรยบรอยของสงคม (ชาญชย ศรเพชร, 2557)

1-99.indd 10 9/7/18 1:12:08 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

11

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

สภาพและปจจยในการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานของประเทศไทย ไดศกษาคนควาเอกสาร งานวจย นโยบายรฐบาล กฎ ระเบยบทเกยวของ โดยจำแนกเปน 7 ตอน ดงตอไปน ตอนท 1 นโยบายรฐบาล กฎ ระเบยบ ทเกยวของ กบการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐาน ตอนท 2 มาตรฐานการศกษา หลกสตรการศกษาขนพนฐานทเกยวของกบการเสรมสราง วนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ตอนท 3 หลกการ แนวคดทฤษฎทเกยวของกบการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐาน ตอนท 4 แนวทางและกระบวนการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษา ขนพนฐาน ตอนท 5 สภาพความรวมมอของทกภาคสวนของสงคมในการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ตอนท 6 สภาพระบบกลไกและความรวมมอในการสงเสรมสนบสนนการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ตอนท 7 ปจจยทสรางความเขมแขงใหบคคลมวนย

1-99.indd 11 9/7/18 1:12:08 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

12

ตอนท 1 นโยบายรฐบาล กฎ ระเบยบ ทเกยวของกบการเสรมสรางวนย ในสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐาน

1. นโยบายรฐบาลทเกยวของกบการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษา ขนพนฐาน นโยบายรฐบาลทเกยวของกบการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษา ขนพนฐาน มดงน 1) พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 และ (ฉบบท 3) พ.ศ. 2553 2) แผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2560 – 2579 3) แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบทสบสอง (พ.ศ.2560-2564)

มรายละเอยด ดงน 1.1 พระราชบญญต การศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 และ (ฉบบท 3) พ.ศ. 2553 พ.ร.บ.การศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 และ (ฉบบท 3) พ.ศ. 2553 ใหความสำคญกบ การเสรมสรางวนยในสถานศกษา ดงกลาวไวใน หมวด 1 บททวไป ความมงหมายและหลกการ ในมาตรา 6 คอ “การจด การศกษาตองเปนไปเพอพฒนาคนไทยใหเปนมนษยทสมบรณทงรางกาย จตใจ สตปญญา ความร และคณธรรม มจรยธรรมและวฒนธรรมในการดำรงชวต สามารถอยรวมกบผอนไดอยางมความสข” หมวด 4 แนวการจดการศกษา มาตรา 23 การจดการศกษาทง 3 รปแบบ คอ การศกษาในระบบ การศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย ตองเนนความสำคญทงความร คณธรรม กระบวนการเรยนรและบรณาการตามความเหมาะสม มาตรา 24 การจดกระบวนการเรยนร ใหสถานศกษาและหนวยงานทเกยวของ ขอ (4) จดการเรยนการสอนโดยผสมผสานสาระความรดานตาง ๆ อยางไดสดสวนสมดลกน รวมทงปลกฝงคณธรรม คานยมทดงามและคณลกษณะอนพงประสงคไวในทกวชา และ มาตรา 28 กำหนดเพมเตมวา “สาระของหลกสตร ทงทเปนวชาการ และวชาชพ ตองมงพฒนาคนใหมความสมดล ทงดานความร ความคด ความสามารถ ความดงาม และความรบผดชอบตอสงคม”

1-99.indd 12 9/7/18 1:12:08 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

13

1.2 แผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2560 – 2579 กลาวถง “วนย” ไวในยทธศาสตรท 3 การพฒนาศกยภาพคนทกชวงวย และการสรางสงคมแหงการเรยนร ซงยทธศาสตรท 3 เปาหมายท 1 คอผเรยนมทกษะและคณลกษณะ พนฐานของพลเมองไทยและทกษะและคณลกษณะทจำเปนในศตวรรษท 21 โดยมตวชวดทสำคญของเปาหมายท 1 เชน - รอยละของผเรยนมคณลกษณะและทกษะการเรยนรในศตวรรษท 21 เพมขน - รอยละของผเรยนทกระดบการศกษา มพฤตกรรมทแสดงออกถงความมวนย และมจตสาธารณะเพมขน

แนวทางการพฒนาในยทธศาสตรท 3 มดงน 1) สงเสรม สนบสนนใหคนทกชวงวย มทกษะ ความรความสามารถ และ การพฒนาคณภาพชวตอยางเหมาะสม เตมตามศกยภาพในแตละชวงวย 2) สงเสรมและพฒนาแหลงเรยนร สอตำราเรยน และสอการเรยนรตาง ๆ ใหมคณภาพ มาตรฐาน และประชาชนสามารถเขาถงแหลงเรยนรไดโดยไมจำกดเวลาและสถานท 3) สรางเสรมและปรบเปลยนคานยมของคนไทยใหมวนย จตสาธารณะ และพฤตกรรมทพงประสงค 4) พฒนาระบบและกลไกการตดตาม การวด และประเมนผลผเรยนใหมประสทธภาพ 5) พฒนาคลงขอมล สอ และนวตกรรมการเรยนร ทมคณภาพและมาตรฐาน 6) พฒนาคณภาพและมาตรฐานการผลตคร อาจารย และบคลากรทางการศกษา 7) พฒนาคณภาพคร อาจารย และบคลากรทางการศกษา

1.3 แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบทสบสอง (พ.ศ.2560-2564) แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 12 (พ.ศ.2560-2564) มเนอหาแบงเปน 5 สวน คอ สวนท 1 ภาพรวมการพฒนาในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท 12 สวนท 2 การประเมนสภาพแวดลอมการพฒนาประเทศ สวนท 3 วตถประสงคและเปาหมายการพฒนาในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท 12 สวนท 4 ยทธศาสตรการพฒนาประเทศ สวนท 5 การขบเคลอนและตดตามประเมนผลแผนพฒนาฯ ฉบบท 12

1-99.indd 13 9/7/18 1:12:08 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

14

ทง 5 สวนดงกลาว ไดมการกลาวถงความสำคญของ “วนย” ไวถง 4 สวน (สำนกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2560) ดงน สวนท 1 ภาพรวมการพฒนาในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท 12 ภาพรวมของการพฒนาในแผนพฒนาฯ ฉบบท 12 กลาวถงหลกการสำคญของแผนพฒนาฯ เรอง “วนย” ไวดงน หลกการขอท 2 ยด “คนเปนศนยกลางการพฒนา” มงสรางคณภาพชวตและสขภาวะทดสำหรบคนไทยพฒนาคนใหมความเปนคนทสมบรณมวนย ใฝร มความร มทกษะ มความคดสรางสรรค มทศนคตทด... หลกการขอท 4 ยด “เปาหมายอนาคตประเทศไทยป 2579” ทเปนเปาหมายในยทธศาสตรชาต 20 ป มาเปนกรอบในการกำหนดเปาหมายทจะบรรลใน 5 ปแรก และ เปาหมายในระดบยอยลงมา โดยทเปาหมายและตวชวดในดานตางๆ มความสอดคลองกบกรอบเปาหมายทยงยน (SDGs) ทงน เปาหมายประเทศไทยในป 2579 ซงเปนทยอมรบรวมกนนนพจารณาจากทงประเดนหลกและลกษณะของการพฒนา ลกษณะฐานการผลตและบรการสำคญของประเทศ ลกษณะของคนไทยและสงคมไทยทพงปรารถนา และกลมเปาหมายในสงคมไทย โดยกำหนดไวดงน “เศรษฐกจและสงคมไทยมการพฒนาอยางมนคงและยงยนบนฐานการพฒนาทยงยน สงคมไทยเปนสงคมทเปนธรรมมความเหลอมลำนอย คนไทยเปนมนษยทสมบรณ เปนพลเมองทมวนย ตนร และเรยนรไดดวยตนเองตลอดชวต มความร มทกษะและทศนคตทเปน คานยมทด มสขภาพรางกายแลจตใจทสมบรณ มความเจรญเตบโตทางจตวญญาณ มจตสาธารณะ และทำประโยชนตอสวนรวม มความเปนพลเมองไทย พลเมองอาเซยน และพลเมองโลก...” จดเนนและประเดนพฒนาหลกในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมฉบบท 12 จดเนนและประเดนพฒนาหลก ภายใตประเดน การเตรยมพรอมดานกำลงคนและการเสรมสรางศกยภาพของประชากรในทกชวงวย จดเนนการพฒนาคนทสำคญในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท 12 เรอง “วนย” เนน “การหลอหลอมใหคนไทยมคานยมตามบรรทดฐานทดทางสงคม คนไทยในทกชวงวยเปนคนด มสขภาวะทด มคณธรรมจรยธรรม มระเบยบวนย มจตสำนกทดตอสงคมสวนรวม”

1-99.indd 14 9/7/18 1:12:08 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

15

สวนท 2 การประเมนสภาพแวดลอมการพฒนาประเทศสถานการณและ แนวโนมภายใน แผนพฒนาฯ ฉบบท 12 กลาวถงปญหาสงคมของคนไทยดาน “วนย” ไวใน สถานการณและแนวโนมของสงคมไทย ขอยอยท 2.3.7 คนไทยสวนใหญยงมปญหาดานคณธรรมจรยธรรม และไมตระหนกถงความสำคญของการมวนย ความซอสตยสจรต และการมจตสาธารณะ มรายละเอยดดงน “กระแสการเปลยนแปลงตาง ๆ ทหลงไหลเขาสประเทศไทยในสงคมทเปนยค ดจทล สงผลใหคานยมในสงคมไทยเปลยนแปลงอยางรวดเรว คนไทยบางสวนไมสามารถเลอกรบปรบใชกบการดำเนนชวตประจำวน สงผลใหวฒนธรรมและวถชวตแบบดงเดมทเปนรากเหงาของคนไทยถกกลนโดยวถชวตแบบใหม มคานยมยดตนเองเปนหลกมากกวาการคำนงถงสงคมสวนรวม รกสนกและความสบาย เชอขาวลอ ขาดความอดทน ขาดวนย วตถนยม ยอมรบคนทฐานะ มากกวาคนดมคณธรรม โดยผลสำรวจของศนยคณธรรมรวมกบนดาโพล ป 2557 พบวาปญหาดานคณธรรมจรยธรรมทประชาชนมากกวารอยละ 50 เหนวาสำคญทสด คอ ความซอสตยสจรต การทจรตคอรรปชน และประชาชนกวารอยละ 90 เหนวาจำเปนตองสงเสรมคณธรรมและจรยธรรมโดยเรวทสด ขณะทการสำรวจการยอมรบพฤตกรรมทางสงคมของคนไทยทมอาย 13 ปขนไป ในป 2557 เรองพฤตกรรมของการมวนย เชน การขามถนนโดยใชสะพานลอยหรอขามทางมาลาย พบวา กวารอยละ 45 ทำเปนบางครงหรอไมทำเลย สวนพฤตกรรมการใชชวต พบวา คนไทยถงรอยละ 64.1 รสกเฉย ๆ และรบไดกบพฤตกรรมการพดภาษาไทยคำฝรงคำ และ กวารอยละ 38.7 ทรสกเฉย ๆ และรบไดกบการใสเสอสายเดยว เกาะอก นงสน สะทอนถงคนไทย ยงขาดทกษะในการคดกรองและเลอกรบวฒนธรรมทดจากตางประเทศมาปรบใชในชวตประจำวน ทำใหละทงคานยมทดงามอนเปนเอกลกษณของวฒนธรรมไทยและลดคณคาของความเปนไทยจงจำเปนตองใหความสำคญกบการวางรากฐานการปรบเปลยนใหคนมคานยมตามบรรทดฐาน ทดของสงคมไทย”

สวนท 3 วตถประสงคและเปาหมายการพฒนาในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท 12 แผนพฒนาฯ ฉบบท 12 กลาวถง วตถประสงคและเปาหมายการพฒนาในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท 12 วตถประสงคขอแรกเปนวตถประสงคดาน “ระเบยบวนย” โดยม เปาหมาย “เพอวางรากฐานใหคนไทยเปนคนทสมบรณ มคณธรรมจรยธรรม มระเบยบวนย คานยมทด มจตสาธารณะ และมความสข โดยมสขภาวะและสขภาพทด ครอบครวอบอน ตลอดจน เปนคนเกงทมทกษะความรความสามารถและพฒนาตนเองไดตอเนองตลอดชวต” และมเปาหมาย รวมวา “คนไทยมคณลกษณะเปนคนไทยทสมบรณ มวนย มทศนคตและพฤตกรรมตาม

1-99.indd 15 9/7/18 1:12:08 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

16

บรรทดฐานทดของสงคม มความเปนพลเมองตนร มความสามารถในการปรบตวไดอยางรเทาทนสถานการณ มความรบผดชอบและทำประโยชนตอสวนรวม มสขภาพกายและใจทด มความเจรญงอกงามทางจตวญญาณ มวถชวตทพอเพยง และมความเปนไทย”

สวนท 4 ยทธศาสตรการพฒนาประเทศ ยทธศาสตรการพฒนาประเทศ ในแผนพฒนาฯ ฉบบท 12 มยทธศาสตรทงสน 10 ยทธศาสตร ยทธศาสตรทเกยวของกบ “วนย” ในสถานศกษาม 2 ยทธศาสตร คอ ยทธศาสตรท 1 และยทธศาสตรท 6 รายละเอยด ดงน

ยทธศาสตรท 1 การเสรมสรางและพฒนาศกยภาพทนมนษย มแนวทางการพฒนา ขอ 3.1 ปรบเปลยนคานยมคนไทยใหมคณธรรม จรยธรรม มวนย จตสาธารณะ และพฤตกรรมทพงประสงค ดงน 1. สงเสรมการเลยงดในครอบครวทเนนการฝกเดกใหรจกการพงพาตวเอง มความซอสตย มวนย มศลธรรม คณธรรม จรยธรรม มความรบผดชอบ ในรปแบบของกจกรรมทเปนกจวตรประจำวน และใหพอแมหรอผปกครองเปนแบบอยางทดใหเดกสามารถเรยนรและยดถอเปนตนแบบในการดำเนนชวต 2. สงเสรมใหมกจกรรมการเรยนการสอนทงในและนอกหองเรยนทสอดแทรกคณธรรมจรยธรรม ความมวนย จตสาธารณะ รวมทงเรงสรางสภาพแวดลอมภายในและโดยรอบสถานศกษาใหปลอดจากอบายมขอยางจรงจง 3. ปรบวธการเผยแผหลกศาสนาใหมงชแนะแนวทางการดำรงชวตตามหลกธรรมคำสอนทเขาใจงาย สามารถนำไปปฏบตไดจรง นำไปสการปลกฝงคานยมทดงาม 4. เสรมสร างความเขมแข งของชมชนในการมส วนร วมจดกจกรรมสาธารณประโยชนจดระเบยบทางสงคม และกำหนดบทลงโทษแกผละเวนการปฏบตตามบรรทดฐานในสงคม 5. จดสรรเวลาและพนทออกอากาศใหแกสอสรางสรรคทสงเสรมการปลกฝงคณธรรม จรยธรรมและคานยมอนดโดยเฉพาะในชวงเวลาทมผชมมากทสด และสงเสรมการใชเครอขายสงคมออนไลน สรางความรความเขาใจในบทบาท สทธ และหนาทการเปนพลเมองทด 6. ผลกดนใหมการนำนวฒนธรรมการทำงานทพงประสงคไปใชปฏบตจนใหเปนคณลกษณะทสำคญของคนในสงคมไทย อาท การตรงตอเวลา ความรบผดชอบ ความ มระเบยบวนย การทำงานเปนทม การเคารพในความคดเหนทแตกตาง การทำงานอยางกระตอรอรน

1-99.indd 16 9/7/18 1:12:08 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

17

ยทธศาสตรท 6 การบรหารจดการในภาครฐ การปองกนการทจรตประพฤตมชอบและธรรมาภบาลในสงคมไทย มแนวทางการพฒนา ขอ 3.5 ปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤต มชอบ เพอใหสงคมไทยมวนย โปรงใส ยดมนในความซอสตยสจรต และยตธรรม รวมทงสรางความเขมแขง เปนภมคมกนของสงคมไทย ใหครอบคลมภาครฐ ภาคเอกชน องคกรพฒนาเอกชน และภาคประชาชน พรอมทงเพอสรางพลงการขบเคลอนคานยม ตอตานการทจรต โดยมแผนงาน และโครงการสำคญ ในขอ 5.9 การสรางกลไก “ยบยง” และ “สรางความตระหนกร” เพอปองกนการทจรต มสาระสำคญเกยวกบ “วนยในสถานศกษา” ในขอ 4) เสรมสรางคณธรรม จรยธรรมและธรรมาภบาลในสถานศกษา ภายใตกรอบแนวคด “โรงเรยนสจรต” เพอสราง องคความรและกระบวนการเรยนรท เทาทนตอการเปลยนแปลง ปลกจตสำนก ทกษะกระบวนการคด มวนย ซอสตย อยอยางพอเพยง มจตสาธารณะ

2. กฎ ระเบยบ ทเกยวของกบการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษา ขนพนฐาน กฎ ระเบยบ ทเกยวของกบการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐาน มดงน 1) ระเบยบกระทรวงศกษาธการวาดวย การลงโทษนกเรยนและนกศกษา พ.ศ. 2548 2) มาตรการการปฏบตกรณเกดเหตการณการกระทำรนแรงตอเดกในสถานศกษา ของสำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน 3) พระราชบญญตคมครองเดก พ.ศ. 2546

มรายละเอยด ดงน 2.1 ระเบยบกระทรวงศกษาธการวาดวย การลงโทษนกเรยนและนกศกษา พ.ศ. 2548 ราชกจจานเบกษา (2548) กำหนดระเบยบเรอง ระเบยบกระทรวงศกษาธการวาดวยการลงโทษนกเรยนและนกศกษา พ.ศ. 2548 ระบถงการลงโทษนกเรยนทกระทำความผด โดยมความมงหมายเพอการอบรมสงสอน ไวดงน โทษทจะลงโทษแกนกเรยนหรอนกศกษาทกระทำความผด ม 4 สถาน ดงน (1) วากลาวตกเตอน (2) ทำทณฑบน (3) ตดคะแนนความประพฤต (4) ทำกจกรรมเพอใหปรบเปลยนพฤตกรรม

1-99.indd 17 9/7/18 1:12:08 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

18

นอกจากน ยงระบหามลงโทษนกเรยนและนกศกษาดวยวธรนแรง หรอแบบกลนแกลง หรอลงโทษดวยความโกรธ หรอดวยความพยาบาท โดยคำนงถงอายของนกเรยน นกศกษา และความรายแรงของพฤตการณประกอบการลงโทษดวย การลงโทษนกเรยนหรอ นกศกษา ใหเปนไปเพอเจตนาทจะแกนสยความประพฤตไมดของนกเรยนหรอนกศกษาใหรสำนกในความผด และกลบประพฤตตนในทางทดตอไป ใหผบรหารโรงเรยนหรอสถานศกษา หรอผท ผบรหารโรงเรยนหรอสถานศกษามอบหมายใหเปนผทมอำนาจในการลงโทษนกเรยนนกศกษา การวากลาวตกเตอน ใชในกรณนกเรยนนกศกษากระทำความผดไมรายแรง การทำทณฑบน ใชในกรณนกเรยนนกศกษาทประพฤตตนไมเหมาะสมกบสภาพนกเรยนนกศกษา ตามกฎกระทรวงวาดวยความประพฤตนกเรยนนกศกษา หรอกรณททำใหเสอมเสยชอเสยง และเกยรตศกดของสถานศกษา หรอฝาฝนระเบยบของสถานศกษา หรอ ไดรบโทษวากลาวตกเตอนแลว แตยงไมเขดหลาบ การทำทณฑบนใหทำเปนหนงสอ และเชญบดามารดาหรอผปกครองมาบนทกรบทราบความผด และรบรองการทำทณฑบนไวดวย การตดคะแนนความประพฤต ใหเปนไปตามระเบยบปฏบตวาดวยการตดคะแนน ความประพฤตนกเรยนและนกศกษาของแตละสถานศกษากำหนด และใหทำบนทกขอมลเปนหลกฐาน ทำกจกรรมเพอใหปรบเปลยนพฤตกรรม ใชในกรณทนกเรยนและนกศกษากระทำความผดทสมควรตองปรบเปลยนพฤตกรรม การจดกจกรรมใหเปนไปตามแนวทางทกระทรวงศกษาธการกำหนด

2.2 มาตรการการปฏบตกรณเกดเหตการณการกระทำรนแรงตอเดกในสถานศกษา ของสำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) ไดออกมาตรการ การปองกนเชงรก ดงน 1) สถานศกษาดำเนนการตามระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนในการคดกรอง เพอแยกนกเรยนกลมเสยง หรอกลมเปาหมาย และเชญผปกครองมารบทราบขอมล และกำหนดแนวทางการพฒนาทกษะชวตเพอปองกนปญหาทจะเกดขนในอนาคต 2) สถานศกษาจดประชมผปกครอง เพอทำความเขาใจและหาขอตกลงรวมกน เรองการลงโทษนกเรยนสามารถทำได แตตองไมเกนกวาเหต เมอเกดเหตใหสถานศกษาทำหนงสอแจงพฤตกรรมของนกเรยนใหผปกครองทราบ พรอมลงชอรบทราบเพอเปนหลกฐาน และหารอแนวทางการแกไขพฤตกรรมรวมกน

1-99.indd 18 9/7/18 1:12:09 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

19

3) ผอำนวยการสถานศกษาซกซอมทำความเขาใจกบคร เพอสรางความตระหนก เรองการดแลเดกนกเรยนอยางเขาใจเดก ตามพระราชบญญตคมครองเดก พ. ศ. 2546 ระเบยบวนยการลงโทษนกเรยนของกระทรวงศกษาธการ และขอบงคบครสภาวาดวยการพจารณา การประพฤตผดจรรยาบรรณของวชาชพฉบบท 2 พ. ศ. 2559 4) ผอำนวยการสำนกเขตพนทการศกษาจดประชมทกเดอน เพอซกซอมทำความเขาใจเกยวกบมาตรการปองกนเชงรกกบผบรหารสถานศกษาครและบคลากรทาง การศกษา 5) ผอำนวยการเขตพนทการศกษาตดตามผลการดำเนนงานเชงรกของ สถานศกษาทกเดอน และสรปรายงานผลแนวปฏบตมาตรการการปองกนเชงรกทกเดอนตอสำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) ซงมขนตอนการปองปราบ และแกปญหาความรนแรงในสถานศกษา ดงน

1-99.indd 19 9/7/18 1:12:09 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

20

ขนตอนการปองปรามและแกปญหาความรนแรงในสถานศกษา

ดำเนนการ พฒนาผบรหาร ครและบคลากร ทางการศกษา

คดกรองและ ระบบดแล

ชวยเหลอคร และบคลากรฯ

สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

แนวปฏบตมาตรการปองกนเชงรก มาตรการเรงดวน

สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

สำนกงานเขตพนทการศกษา

สถานศกษา

แจงแนวปฏบต/มาตรการดำเนนการ ปองปรามและแกปญหาความรนแรงในสถานศกษา

เฝาระวง/สรางความตระหนก/ปลกจตสำนก “ใหครรกเดก เดกรกคร”

ผบรหาร/ครทปรกษา/ครแนะแนว ฯลฯ รวมกนแก/บรรเทาปญหาเบองตน สบขอเทจจรงเบองตน รวบรวมหลกฐาน/

ขอมล รายงานผบงคบบญชาตามลำดบชน

สพฐ.และ สพท. รวมกำกบตดตาม

สพฐ.และ สพท. และ ฉก.ชน. รวมแกปญหา

สพท. และ ฉก.ชน. นกจตวทยา

รวมแกปญหา

ไมเกดเหตใด ๆ

ปญหายต

ดำเนนการตามกฎ/ระเบยบ

รายงานผบงคบบญชา ตามลำดบชน

ปญหาไมยต

สงตอ

เสยง

ทบทวน มาตรการ ลงโทษ

เกดเหตไมพงประสงค

มาตรการระยะยาว

ตามจรรยาบรรณ วชาชพ (ครสภา)

ดำเนนการ ทางวนย

ตามกฎหมายอนๆ

ภาพท 2-1 ขนตอนการปองปราบ และแกปญหาความรนแรงในสถานศกษา ทมา: มาตรการการปฏบตกรณเกดเหตการณการกระทำรนแรงตอเดกในสถานศกษา

ของ สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

1-99.indd 20 9/7/18 1:12:09 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

21

นอกจากน สพฐ. ยงมมาตรการการดำเนนการกรณเกดเหตการณการกระทำรนแรงตอเดกในสถานศกษา ดงน

ระดบสถานศกษา 1) เมอทราบถงกรณเกดเหตการณการกระทำรนแรงตอเดกในสถานศกษา ใหผบรหารสถานศกษารายงานการเกดเหตตอผอำนวยการสำนกงานเขตพนทการศกษาโดยทนท 2) ผบรหารสถานศกษารวมกบคร และครแนะแนว เรงประสานผปกครองนกเรยนเพอสรางความเขาใจ และในกระบวนการแกปญหาทเกดขนกบผเรยน เพอลดความ ขดแยงสามารถแกปญหาไดอยางมประสทธภาพและทนทวงท 3) ใหผบรหารสถานศกษาดำเนนการทางวนยทนท เมอปรากฏกรณมมลวาขาราชการครและบคลากรทางการศกษาไดกระทำความรนแรงตอผเรยน โดยมพยานหลกฐานเบองตนอยแลว 4) กรณเปนคดอาญา ผอำนวยการสถานศกษาดำเนนการรวมกบเจาหนาทตำรวจในพนท และฝายปกครองเพอประสานงานขอมลรวมกนในทางกฎหมาย 5) รายงานผลการดำเนนการใหผบงคบบญชาทราบตามลำดบ

ระดบเขตพนทการศกษา 1) เมอไดรบรายงานในกรณทขาราชการครและบคลากรทางการศกษาประพฤตตนหรอมพฤตกรรมกระทำความรนแรงตอผเรยน หรอฝาฝนมาตรการทกำหนด และ มมลตามกรณทถกกลาวหาผอำนวยการสำนกงานเขตพนทการศกษา หรอผมอำนาจตาม มาตรา 53 สงใหขาราชการครและบคลากรทางการศกษาประจำสวนราชการ หรอสำนกงาน เขตพนทการศกษาแลวแตกรณเปนการชวคราว และเสนอศกษาธการจงหวด เพอพจารณาเสนอ กศจ. อนมตควบคกบการดำเนนการทางวนย 2) ผอำนวยการสำนกงานเขตพนทการศกษา และศนยเฉพาะกจคมครองและชวยเหลอเดกนกเรยนเขตพนทการศกษา (ฉก.ชน.สพท.) รายงานเหตการณศนยเฉพาะกจคมครองและชวยเหลอเดกนกเรยน สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (ฉก.ชน.สพฐ.) 3) สำนกงานเขตพนทการศกษา โดยผทไดรบมอบหมายรวมกบศนยเฉพาะกจ คมครอง และชวยเหลอนกเรยน (ฉก.ชน.) ลงพนทรวมกนแก/ บรรเทาปญหากบสถานศกษาทนท 4) สำนกงานเขตพนทการศกษาแจง/ ประสานครสภา เพอพจารณาวนจฉย พกใชใบอนญาตประกอบวชาชพไวกอน โดยไมตองรอผลการสบสวนหรอสอบสวน ตามขอบงคบครสภา วาดวยการพจารณาประพฤตผดจรรยาบรรณของวชาชพ (ฉบบท 2) พ.ศ.2559 ขอ 60/1 5) สำนกงานเขตพนทการศกษาพจารณาดำเนนการตามอำนาจหนาทตามสมควรตอไป

1-99.indd 21 9/7/18 1:12:09 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

22

มาตรการดำเนนการกรณเกดเหตการณการกระทำรนแรงตอเดกในสถานศกษาอยางเรงดวน

ระดบสถานศกษา ระดบเขตพนทการศกษา

ผอ.สถานศกษาตรวจสอบขอเทจจรง และรายงานผบงคบบญชา

ผอ.สพท.พจารณาสงผถกกลาวหาให ประจำเขตพนทการศกษา หรอหนวยงานทางการศกษาอน และเสนอศกษาธการจงหวดเพอพจารณาเสนอ กศจ. อนมต

(กรณมมล)

ผอ.สถานศกษาดำเนนการ ทางวนยทนท (กรณมมล)

รายงานผลการดำเนนการ ใหผบงคบบญชาทราบ

ผอ.สพท./ฉก.ชน.สพท. รายงานเหตการณ ฉก.ชน.สพฐ.

สพท. พจารณาดำเนนการ ตามอำนาจหนาทตามควร

สพท. รายงานตอเลขาธการ กพฐ.

ผบรหาร/ครทปรกษา/ครแนะแนว ฯลฯ เรงประสานผปกครอง

รวมกนแกปญหาเบองตน

สพท. รวมกบ ฉก.ชน.สพท. ลงพนทรวมกนแก/บรรเทาปญหา

กบสถานศกษาทนท

สพท. แจง/ประสานครสภา เพอพจารณาวนจฉยพกใชใบอนญาต

ประกอบวชาชพไวกอน

6) สำนกงานเขตพนทการศกษา รายงานตอเลขาธการคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน โดยมขนตอนการดำเนนการตามมาตรการการดำเนนการกรณเกดเหตการณการกระทำรนแรงตอเดกในสถานศกษาอยางเรงดวน ดงน

ภาพท 2-2 มาตรการการดำเนนการกรณเกดเหตการณการกระทำรนแรงตอเดก ในสถานศกษาอยางเรงดวน

ทมา: มาตรการการปฏบตกรณเกดเหตการณการกระทำรนแรงตอเดกในสถานศกษา ของสำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

1-99.indd 22 9/7/18 1:12:09 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

23

มาตรการการลงโทษนกเรยนทกระทำความผด แบงเปนมาตรการสำหรบโรงเรยนหรอสถานศกษา และมาตรการลงโทษนกเรยนทกระทำผด ดงน มาตรการสำหรบโรงเรยนหรอสถานศกษา 1) ใหโรงเรยนหรอสถานศกษาทกแหง กำหนดระเบยบวาดวยความประพฤตของนกเรยนและนกศกษา และสามารถนำไปปฏบตไดอยางเปนรปประธรรม โดยไมขดหรอแยงกบกฎกระทรวงหรอระเบยบทเกยวของ 2) ใหโรงเรยนหรอสถานศกษา จดใหมระบบงานและกจกรรมในการแนะแนวใหคำปรกษา และฝกอบรมแกนกเรยนนกศกษา และผปกครอง เพอสงเสรมความประพฤตทเหมาะสมการปฏบตตามระเบยบการปฏบต ตามระเบยบของโรงเรยน หรอสถานศกษา ความ รบผดชอบตอสงคม และความปลอดภยแกนกเรยนนกศกษา 3) ใหผบรหารสถานศกษานเทศ กำกบ ตดตาม ไมใหขาราชการครและบคลากร ทางการศกษา ลงโทษนกเรยนนกศกษาดวยวธรนแรง หรอแบบกลนแกลง ความโกรธ หรอ ความพยาบาท โดยคำนงถงอายของนกเรยนนกศกษา และความรายแรงของพฤตการณประกอบการ ลงโทษดวย เพอเจตนาทจะแกนสยความประพฤตไมดของนกเรยนนกศกษาใหรสำนกในความผด และกลบพฤตกรรมในทางทด 4) ใหผบรหารสถานศกษา จดใหมการประเมนการดำเนนการอยางตอเนอง และรายงานใหผบงคบบญชาทราบตามลำดบ

มาตรการลงโทษนกเรยนทกระทำผด 1) นกเรยนและนกศกษาตองไมประพฤตตนทขดตอระเบยบของโรงเรยน หรอสถานศกษากระทรวงศกษาธการ กฎวาดวยการกำหนดความประพฤตของนกเรยนและนกศกษา 2) นกเรยนหรอนกศกษาทประพฤตฝาฝนระเบยบขอบงคบของสถานศกษา หรอกระทรวงศกษาธการ กฎกระทรวงวาดวยการกำหนดความประพฤตของนกเรยนและ นกศกษาใหโรงเรยนหรอสถานศกษาลงโทษนกเรยน และนกศกษาใหถอปฏบตตามระเบยบกระทรวงศกษาธการวาดวยการลงโทษนกเรยนและนกศกษา พ. ศ. 2548 ซงการลงโทษ การกระทำความผดม 4 สถานดงน (1) วากลาวตกเตอน ใชในกรณนกเรยนนกศกษากระทำความผดไมรายแรง (2) การทำทณฑ ใชในกรณนกเรยนนกศกษาทประพฤตตนไมเหมาะสม ปรบสภาพนกเรยนนกศกษาตามกฎกระทรวงวาดวยความประพฤตนกเรยนนกศกษา หรอกรณทำใหเสยชอเสยงและเกยรตศกดของสถานศกษา หรอฝาฝนระเบยบของสถานศกษา หรอ ไดรบโทษวากลาวตกเตอนแลว แตยงไมเขดหลาบ การทำทณฑบนเปนหนงสอและเชญบดามารดาหรอผปกครองมาบนทกรบทราบความผด และรบรองการทำทนฑบนไวดวย

1-99.indd 23 9/7/18 1:12:09 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

24

(3) การตดคะแนนความประพฤต ใหเปนไปตามระเบยบวาดวยการตดคะแนนความประพฤตนกเรยนและนกศกษาของแตละสถานศกษากำหนด และใหทำบนทกเปนขอมลหลกฐาน (4) ทำกจกรรมเพอใหปรบเปลยนพฤตกรรม ใชในกรณทนกเรยนและ นกศกษากระทำความผดทสมควรตองปรบเปลยนพฤตกรรม การจดกจกรรมใหเปนไปตามแนวทางกระทรวงกำหนด 3) โรงเรยนหรอสถานศกษาลงโทษนกเรยนหรอนกศกษาแลวใหผบรหารโรงเรยนหรอสถานศกษา แจงใหผปกครองมารบทราบพฤตกรรม เพอนำไปวากลาวตกเตอนหรอสงสอนเดกอกขนหนง 4) ถานกเรยนนกศกษากระทำผดซำ ๆ ผปกครองรบทราบพฤตกรรมดงกลาวแลว ความประพฤตยงไมดขน ใหยายสถานศกษาใหม เพอปรบสภาพแวดลอมใหม ทงนใหเปนอำนาจของผอำนวยการและคณะกรรมการบรหารโรงเรยน 5) กระทำความผดทเกยวกบการเสพหรอมไวเพอเสพจำหนายจายแจก หรอ รบฝากสารเสพตดรายแรงประพฤตตน เพอการคาประเวณ หรอเปนธระจดหาการคาประเวณ ประพฤตตนทำนองชสาวขนรายแรง หรอสามภรรยา การกอเหตทะเลาะววาทขนรนแรง การกระทำ ผดกฎหมายบานเมอง อนจะกอใหเกดความเสยหายตอโรงเรยนและขดตอศลธรรมอนด ใหแจง ผปกครองรวมหาแนวทางแกไขการบำบดปรบพฤตกรรม หรอใหยายสถานศกษาใหม เพอปรบสภาพแวดลอมใหม ทงน ใหเปนอำนาจของผอำนวยการและคณะกรรมการบรหารโรงเรยน

2.3 พระราชบญญตคมครองเดก พ.ศ. 2546 พระราชบญญตคมครองเดก พ.ศ.2546 บญญตขนเพอเปนกฎหมายคมครองเดกทงดานรางกายและจตใจ โดยไดกำหนดนยามคำวา “เดก” วาหมายถง บคคลซงมอายตำกวาสบแปดปบรบรณ แตไมรวมถงผทบรรลนตภาวะดวยการสมรส และไดจำแนกเดกออกเปน 5 ประเภท คอ เดกเรรอน เดกกำพรา เดกทอยในสภาพยากลำบาก เดกพการ เดกทเสยงตอการกระทำผด และกำหนดคำนยามของบคคลทเกยวของ รวมทงกำหนดคำนยามอน ๆ ทเกยวของ พระราชบญญตคมครองเดก พ.ศ.2546 มทงสน 9 หมวด 88 มาตรา โดยมสาระสำคญ ดงน

หมวด 1 คณะกรรมการคมครองเดก กำหนดใหมคณะกรรมการคมครองเดกแหงชาต ขน โดยกรรมการผทรงคณวฒตามวรรคหนงตองเปนสตรไมนอยกวาหนงในสาม มวาระอยในตาแหนงคราวละสามป และไมเกน สองวาระตดตอกน มอำนาจและหนาททสำคญ คอ เสนอความเหนตอรฐมนตรเกยวกบนโยบาย แผนงาน งบประมาณและมาตรการในการสงเคราะห คมครองสวสดภาพ และสงเสรมความ

1-99.indd 24 9/7/18 1:12:09 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

25

ประพฤตเดก ออกกฎกระทรวงและระเบยบการรบเงน การจายเงน การเกบรกษาเงน และ การจดหาผลประโยชนของกองทน วางระเบยบเกยวกบวธการดาเนนการคมครองสวสดภาพเดก ใหคาปรกษา แนะนา และประสานงานแกหนวยงานของรฐและเอกชน ตดตาม ประเมนผลและตรวจสอบการดาเนนงานของคณะกรรมการคมครองเดกกรงเทพมหานครและคณะกรรมการคมครองเดกจงหวด รวมทงใหคาแนะนาและเสนอแนะในการปองกนและแกไขปญหาการสงเคราะห คมครองสวสดภาพ และสงเสรมความประพฤตเดกในกรงเทพมหานครและระดบจงหวด นอกจากนยงกำหนดใหมคณะกรรมการคมครองเดกกรงเทพมหานคร และคณะกรรมการคมครองเดกจงหวด เพอกระจายการดแลใหเปนไปอยางทวถง

หมวด 2 การปฏบตตอเดก การปฏบตตอเดกใหคานงถงประโยชนสงสดของเดกเปนสาคญและไมใหมการเลอกปฏบต และกำหนดการปฏบตตอเดก ดงน ผปกครองตองใหการอปการะเลยงด อบรมสงสอน และพฒนาเดกทอยในความปกครองดแลของตนตามสมควรแกขนบธรรมเนยมประเพณและวฒนธรรมแหงทองถน หนวยงานทเกยวของในเขตพนทรบผดชอบ มหนาทคมครองสวสดภาพเดก ไมวาเดกจะมผปกครองหรอไมกตาม รวมทงมอานาจและหนาทดแลและตรวจสอบสถานรบเลยงเดก สถานแรกรบ สถานสงเคราะห สถานคมครองสวสดภาพ สถานพฒนาและฟนฟและสถานพนจ ทตงอยในเขตอานาจ นอกจากนยงมมาตรการคมครองเดก เชน การทารณกรรม บงคบ ขเขญ ชกจงไปในทางทมชอบ และเพมสทธพเศษแกเจาหนาทหรอผมหนาทคมครองสวสดภาพเดก เชน เขาไปในเคหะสถานอนมเหตสงสยวามการกระทำทารณกรรมตอเดก เรยกผปกครอง หรอบคคลอนใดมาใหถอยคาหรอขอเทจจรง เปนตน

หมวด 3 การสงเคราะหเดก กำหนดลกษณะเดกทพงไดรบการสงเคราะห วธการทเหมาะสมในการให การสงเคราะหเดก

หมวด 4 การคมครองสวสดภาพเดก กำหนดลกษณะเดกทพงไดรบการคมครองสวสดภาพ ไดแก เดกทถกทารณกรรม เดกทเสยงตอการกระทาผด และเดกทอยในสภาพทจาตองไดรบการคมครองสวสดภาพตามทกาหนดในกฎกระทรวง กรณพบเหนการกระทำทารณกรรมตอเดก สามารถตรวจคนและแยกตวเดกออกจากครอบครวเพอคมครองสวสดภาพเดกโดยเรว การดำเนนการคมครองเดกตองรบจดใหม

1-99.indd 25 9/7/18 1:12:09 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

26

การตรวจรกษาทางรางกายและจตใจทนท การสงเดกไปสถานแรกรบ สถานพฒนาและฟนฟ หรอสถานทอนใดระหวางการสบเสาะและพนจเพอหาวธการคมครองสวสดภาพทเหมาะสม กรณพบเหนเดกทเสยงตอการกระทำความผดใหสอบถามเดกและดำเนนการหาขอเทจจรง และหากเหนวาจำเปนตองคมครองสวสดภาพแกเดก ใหพจารณาใชวธการคมครอง ทเหมาะสม ถาเหนวายงไมสมควรสงตวเดกไปยงสถานแรกรบ สถานสงเคราะห สถานคมครอง สวสดภาพ หรอสถานพฒนาและฟนฟ ใหมอบตวเดกแกผปกครองหรอบคคลทยนยอม โดยอาจแตงตงผคมครองสวสดภาพแกเดกเพอปองกนมใหเดกมความประพฤตเสยหาย หรอเสยงตอ การกระทำผด

หมวด 5 ผคมครองสวสดภาพเดก กำหนดหลกเกณฑผคมครองสวสดภาพเดก โดยอาจแตงตงจากพนกงานเจาหนาท นกสงคมสงเคราะห หรอบคคลทสมครใจและมความเหมาะสม กรณทเดกพนจากความปกครองดแลของสถานแรกรบ สถานสงเคราะห สถานคมครองสวสดภาพ และสถานทพฒนาและฟนฟแลว ถามเหตผลสมควรใหแตงตงผคมครองสวสดภาพเดกได ผคมครองเดกมอำนาจหนาทสำคญ คอ เยยมเยยน ใหคำปรกษา แนะนำ และตกเตอนเรองความประพฤต การศกษา การประกอบอาชพ แนะนำผปกครองเรองการอบรมสงสอนและเลยงด นอกจากน หามมใหผปกครองสวสดภาพ หรอผคมครองสวสดภาพเดก เปดเผยขอมลเดกในลกษณะทนาจะเกดความเสยหายแกชอเสยง เกยรตคณ หรอสทธประโยชนของเดกหรอผปกครอง

หมวด 6 สถานรบเลยงเดก สถานแรกรบ สถานสงเคราะห สถานคมครอง สวสดภาพและสถานพฒนาและฟนฟ กำหนดใหปลดกระทรวงมอำนาจจดตงสถานรบเลยงเดก สถานแรกรบ สถานสงเคราะห สถานคมครองสวสดภาพ และสถานพฒนาและฟนฟ หนวยงานอนใหดำเนนการตามหลกเกณฑ และตองมผปกครองสวสดภาพเปนผปกครองดแลและบงคบบญชา และกำหนดอำนาจหนาทของผปกครองสวสดภาพของสถานแรกรบ ผปกครองสวสดภาพของสถานสงเคราะห ผปกครองสวสดภาพของสถานคมครองสวสดภาพ ผปกครองสวสดภาพของสถานพฒนาและฟนฟ

หมวด 7 การสงเสรมความประพฤตนกเรยนและนกศกษา กำหนดใหโรงเรยนและสถานศกษาตองจดใหมระบบงานและกจกรรมในการแนะแนวใหคำปรกษา และฝกอบรมแกนกเรยน นกศกษา และผปกครอง เพอสงเสรมความประพฤตทเหมาะสม ความรบผดชอบตอสงคม และความปลอดภยแกนกเรยนและนกศกษา การลงโทษนกเรยนหรอนกศกษาใหกระทำเทาทสมควรเพอการอบรมสงสอน พนกงานเจาหนาท

1-99.indd 26 9/7/18 1:12:09 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

27

มอำนาจดำเนนการเพอสงเสรมความประพฤตนกเรยนและนกศกษา เชน สอบถามครอาจารย เรยกผปกครองครอาจารย สอดสองดแล และประสานงานกบผเกยวของ เปนตน

หมวด 8 กองทนคมครองเดก กำหนดใหจดตง “กองทนคมครองเดก” เพอเปนทนใชจายในการสงเคราะห คมครองสวสดภาพ และสงเสรมความประพฤตเดก โดยใหมคณะกรรมการบรหารกองทน มอำนาจหนาทในการบรหารกองทน พจารณาอนมตการจายเงน และรายงานสถานะการเงน จดทำงบดลและบญช และใหมคณะกรรมการตดตามและประเมนผลการดำเนนงานของกองทน ทำหนาทตดตาม ตรวจสอบ และประเมนผลการดำเนนงาน

หมวด 9 บทกำหนดโทษ กำหนดบทลงโทษผฝาฝนบทบญญตตาง ๆ ตามท พ.ร.บ. ฉบบนกำหนด

ตอนท 2 มาตรฐานการศกษา หลกสตรการศกษาขนพนฐานทเกยวของ กบการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

มาตรฐานการศกษา หลกสตรการศกษาขนพนฐานทเกยวของกบการเสรมสรางวนย ในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน มดงน 1. มาตรฐานการศกษาของชาต 2. มาตรฐานการศกษาขนพนฐาน เพอการประกนคณภาพภายในของสถานศกษา ฉบบลงวนท 11 ตลาคม พ.ศ. 2559 3. มาตรฐานการศกษา ตวบงช และเกณฑการพจารณาเพอการประเมนคณภาพภายนอกระดบการศกษาขนพนฐาน: ประถมและมธยมศกษา รอบทสอง (พ.ศ. 2549-2553) 4. หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 5. คำขวญวนเดกประเทศไทย

1. มาตรฐานการศกษาของชาต มาตรฐานการศกษาของชาตเปนขอกำหนดเกยวกบ คณลกษณะคณภาพทพงประสงค และมาตรฐานทตองการใหเกดในสถานศกษาทกแหง และเพอใชเปนหลกในการเทยบเคยงสำหรบการสงเสรมและกำกบดแล การตรวจสอบ การประเมน และการประกนคณภาพทาง การศกษา มาตรฐานการศกษาของชาต ไดผานความเหนชอบจากทประชมคณะรฐมนตร เมอ วนท 26 ตลาคม 2547 และกำหนดใหหนวยงานดานการศกษาทกระดบนำไปเปนแนวทางปฏบตในการจดการศกษาดานตาง ๆ ใหสอดคลองกบมาตรฐานการศกษาของชาต (http://www.

1-99.indd 27 9/7/18 1:12:09 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

28

sc.mahidol.ac.th/scpn/ntstd.htm) อดมการณและหลกการในการจดการศกษาตามมาตรฐานการศกษาของชาต ไดกำหนดมาตรฐานและตวบงชไว 3 มาตรฐานและ 11 ตวบงช ไดแก มาตรฐานท 1 คณลกษณะของคนไทยทพงประสงค ทงในฐานะพลเมองและพลโลก มาตรฐานท 2 แนวการจดการศกษา มาตรฐานท 3 แนวการสรางสงคมแหงการเรยนร/สงคมแหงความร การเสรมสรางวนยในสถานศกษาขนพนฐาน จดอยในมาตรฐาน 1 คณลกษณะของคนไทยทพงประสงค ทงในฐานะพลเมองและพลโลก โดยเปาหมายของการจดการศกษาอยท การพฒนาคนไทยทกคนใหเปน “คนเกง คนด และมความสข” โดยมการพฒนาทเหมาะสมกบชวงวย พฒนาคนตามธรรมชาตและเตมตามศกยภาพตรงตามความตองการ ทงในดานสขภาพรางกายและจตใจ สตปญญา ความรและทกษะคณธรรมและจตสานกทพงประสงค และอยในสงคมไดอยางปกตสข ตวบงชตามมาตรฐานท 1 มดงน 1.1 กาลงกาย กาลงใจทสมบรณ 1.1.1 คนไทยมสขภาพกายและจตทดมพฒนาการดานรางกายจตใจ สตปญญา เจรญเตบโตอยางสมบรณตามเกณฑการพฒนาในแตละชวงวย 1.2 ความรและทกษะทจาเปนและเพยงพอในการดารงชวตและการพฒนาสงคม 1.2.1 คนไทยไดเรยนรเตมตามศกยภาพของตนเอง 1.2.2 คนไทยมงานทาและนาความรไปใชในการสรางงานและสรางประโยชนใหสงคม 1.3 ทกษะการเรยนรและการปรบตว 1.3.1 คนไทยสามารถเรยนรไดดวยตนเอง รกการเรยนร รทนโลก รวมทงมความสามารถในการใชแหลงความร และสอตาง ๆ เพอพฒนาตนเองและสงคม 1.3.2 คนไทยสามารถปรบตวได มมนษยสมพนธด และสามารถทางานรวมกบผอนไดเปนอยางด 1.4 ทกษะทางสงคม 1.4.1 คนไทยเขาใจและเคารพในธรรมชาต สงแวดลอมและสงคม มทกษะและความสามารถทจาเปนตอการดาเนนชวตในสงคมอยางมความสข 1.4.2 คนไทยมความรบผดชอบ เขาใจ ยอมรบ และตระหนกในคณคาของวฒนธรรมทแตกตางกน สามารถแกปญหาในฐานะสมาชกของสงคมไทยและสงคมโลกโดย สนตวธ

1-99.indd 28 9/7/18 1:12:10 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

29

1.5 คณธรรม จตสาธารณะ และจตสานกในความเปนพลเมองไทยและพลโลก 1.5.1 คนไทยดาเนนชวตโดยกายสจรต วจสจรต และมโนสจรต 1.5.2 คนไทยมความรบผดชอบทางศลธรรมและสงคม มจตสานกในเกยรตภมของชาต

2. มาตรฐานการศกษาขนพนฐาน เพอการประกนคณภาพภายในของสถานศกษา ฉบบลงวนท 11 ตลาคม พ.ศ. 2559 มาตรฐานการศกษาขนพนฐาน เพอการประกนคณภาพภายในของสถานศกษา พ.ศ. 2559 มจำนวน 4 มาตรฐาน คอ มาตรฐานท 1 คณภาพของผเรยน 1. ผลสมฤทธทางวชาการของผเรยน 1) ความสามารถในการอาน เขยน การสอสาร และการคดคำนวณตามเกณฑของแตละระดบชน 2) ความสามารถในการคดวเคราะห คดวจารณญาณ อภปราย แลกเปลยน ความคดเหนและแกปญหา 3) ความสามารถในการใชเทคโนโลยสารสนเทศ และการสอสาร 4) ความกาวหนาทางการเรยนตามหลกสตร 5) ผลสมฤทธทางการเรยนและพฒนาการจากผลการสอบวดระดบชาต 6) ความพรอมในการศกษาตอ การฝกงาน หรอการทำงาน 2. คณลกษณะทพงประสงคของผเรยน 1) มคณลกษณะและคานยมทดตามทสถานศกษากำหนด โดยไมขดกบกฎหมายและวฒนธรรมอนดของสงคม 2) ความภมใจในทองถน และความเปนไทย 3) ยอมรบทจะอยรวมกนบนความแตกตางและความหลากหลาย 4) สขภาวะทางรางกาย และลกษณะจตสงคม

มาตรฐานท 2 กระบวนการบรหารและการจดการของผบรหารสถานศกษา 1. การมเปาหมาย วสยทศน และพนธกจ ทสถานศกษากำหนดชดเจน 2. การวางแผนพฒนาคณภาพการจดการศกษาของสถานศกษา 1) การวางแผนและดำเนนงานพฒนาวชาการทเนนคณภาพของผเรยนรอบดาน ทกกลมเปาหมาย และดำเนนการอยางเปนรปธรรม

1-99.indd 29 9/7/18 1:12:10 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

30

2) การวางแผนและดำเนนงานพฒนาครและบคลากรใหมความเชยวชาญทางวชาชพ 3) การวางแผนและการจดการขอมลสารสนเทศอยางเปนระบบ 4) การวางแผนและจดสภาพแวดลอมทางกายภาพและสงคมทเออตอการจด การเรยนร อยางมคณภาพ 3. การมสวนรวมของผเกยวของทกฝาย และการรวมรบผดชอบตอผลการจด การศกษา ใหมคณภาพและไดมาตรฐาน 4. การกำกบ ตดตาม ประเมนผลการบรหารและการจดการศกษา

มาตรฐานท 3 กระบวนการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสำคญ 1. การมกระบวนการเรยนการสอนทสรางโอกาสใหผเรยนทกคนมสวนรวม 2. การจดการเรยนการสอนทยดโยงกบบรบทของชมชนและทองถน 3. การตรวจสอบและประเมนความรความเขาใจของผเรยนอยางเปนระบบ และ มประสทธภาพ

มาตรฐานท 4 ระบบการประกนคณภาพภายในทมประสทธผล การใชระบบประกนคณภาพภายในเพอยกระดบคณภาพการจดการศกษาใหดยงขน

1-99.indd 30 9/7/18 1:12:10 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

31

ตารางท 2-1 เปรยบเทยบมาตรฐานการศกษาขนพนฐาน เพอการประกนคณภาพภายใน มาตรฐานเพอการประกน มาตรฐานเพอการประกน มาตรฐานการศกษาขนพนฐานเพอ คณภาพภายใน ระดบการศกษา คณภาพภายใน ระดบการศกษา การประกนคณภาพภายในของ ขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ ขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ สถานศกษา จำนวน 4 มาตรฐาน จำนวน 18 มาตรฐาน ประกอบดวย 5 ดาน 15 มาตรฐาน ฉบบลงวนท 11 (พ.ศ. 2546) (พ.ศ. 2554) ตลาคม พ.ศ. 2559

มาตรฐานดานผเรยน ดานคณภาพผเรยน (6 มาตรฐาน) - (8 มาตรฐาน) มาตรฐานท 7 มาตรฐานท 1 ผเรยนมสขภาวะทด ผเรยนมสขนสย สขภาพกาย และมสนทรยภาพ และสขภาพจตท ด มาตรฐานท 8 ผเรยนมสนทรยภาพ และลกษณะนสยดาน ศลปะ ดนตร และกฬา

มาตรฐานท 1 ผเรยนมคณธรรม มาตรฐานท 2 ผเรยนมคณธรรม 2. คณลกษณะทพงประสงค จรยธรรมและคานยม จรยธรรม และคานยมทพงประสงค ของผเรยน ทพงประสงค 1) มคณลกษณะและคานยมทด มาตรฐานท 2 ผเรยนมจตสำนก ตามทสถานศกษากำหนด ในการอนรกษและพฒนา โดยไมขดกบกฎหมายและ สงแวดลอม ทำงานรวมกบ วฒนธรรมอนดของสงคม ผอนไดและมเจตคตทด 2) ความภมใจในทองถน ตออาชพสจรต และความเปนไทย 3) ยอมรบทจะอยรวมกนบน ความแตกตางและ ความหลากหลาย 4) สขภาวะทางรางกาย และ ลกษณะจตสงคม

มาตรฐานท 6 ผเรยนมทกษะ มาตรฐานท 3 ผเรยนมทกษะ - ในการแสวงหาความรดวยตนเอง ในการแสวงหาความร ดวยตนเอง รกการเรยนรและพฒนาตนเอง รกการเรยนร และพฒนาตนเอง อยางตอเนอง อยางตอเนอง

1-99.indd 31 9/7/18 1:12:10 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

32

ตารางท 2-1 (ตอ)

มาตรฐานเพอการประกน มาตรฐานเพอการประกน มาตรฐานการศกษาขนพนฐานเพอ คณภาพภายใน ระดบการศกษา คณภาพภายใน ระดบการศกษา การประกนคณภาพภายในของ ขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ ขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ สถานศกษา จำนวน 4 มาตรฐาน จำนวน 18 มาตรฐาน ประกอบดวย 5 ดาน 15 มาตรฐาน ฉบบลงวนท 11 (พ.ศ. 2546) (พ.ศ. 2554) ตลาคม พ.ศ. 2559

มาตรฐานท 4 ผเรยน มาตรฐานท 4 ผเรยนมความสามารถ มาตรฐานท 1 คณภาพของผเรยน มความสามารถในการคด ในการคดอยางเปนระบบ 1. ผลสมฤทธทางวชาการ วเคราะห คดสงเคราะห คดสรางสรรคตดสนใจแกปญหาได ของผเรยน มวจารณญาณ มความคด อยางมสตสมเหตผล 1) ความสามารถในการอาน สรางสรรค คดไตรตรองและ มาตรฐานท 6 ผเรยนมทกษะ เขยน การสอสาร และ มวสยทศน ในการทำงาน รกการทำงาน การคดคำนวณตามเกณฑ มาตรฐานท 3 ผเรยนมทกษะ สามารถทำงานรวมกบผอนได ของแตละระดบชน ในการทำงาน รกการทำงาน และมเจตคตทดตออาชพสจรต 2) ความสามารถในการ สามารถทำงานรวมกบผอนได คดวเคราะห คดวจารณญาณ และมเจตคตทดตอ อาชพสจรต อภปราย แลกเปลยน ความคดเหนและแกปญหา 3) ความสามารถในการใช เทคโนโลยสารสนเทศ และการสอสาร 4) ความกาวหนาทางการเรยน ตามหลกสตร 5) ผลสมฤทธทางการเรยนและ พฒนาการจากผลการสอบ วดระดบชาต 6) ความพรอมในการศกษา ตอ การฝกงาน หรอ การทำงาน

มาตรฐานท 5 ผเรยนมความร มาตรฐานท 5 ผเรยนมความรและ - และทกษะทจำเปนตามหลกสตร ทกษะทจำเปนตามหลกสตร หมายเหต เปรยบเทยบเฉพาะดานคณภาพผเรยน

1-99.indd 32 9/7/18 1:12:10 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

33

3. มาตรฐานการศกษา ตวบงช และเกณฑการพจารณาเพอการประเมนคณภาพภายนอกระดบการศกษาขนพนฐาน: ประถมและมธยมศกษา รอบทสอง (พ.ศ. 2549-2553) ตารางท 2-2 เปรยบเทยบมาตรฐานการศกษาขนพนฐาน เพอการประกนคณภาพภายนอก มาตรฐานการศกษา ตวบงช และเกณฑการพจารณาเพอ การประเมนคณภาพภายนอก ตวบงชและเกณฑการประเมน การประเมนคณภาพภายนอก รอบสาม (พ.ศ. 2554 - 2558) สมศ.รอบส (พ.ศ. 2559 – 2563) ระดบการศกษาขนพนฐาน: ระดบการศกษาขนพนฐาน ระดบการศกษาขนพนฐาน ประถมและมธยมศกษา ฉบบสถานศกษา พ.ศ. 2554 (ประถมศกษาและมธยมศกษา) รอบทสอง (พ.ศ. 2549-2553)

มาตรฐานดานผเรยน ดานคณภาพศษย ม 7 มาตรฐาน ไดแก มตวบงช จำนวน 4 ตวบงช คอ มาตรฐานท 1 ผเรยนมคณธรรม ตวบงชท 1 ผเรยนเปนคนด จรยธรรม และคานยม ตวบงชท 2 ผเรยนมความร ทพงประสงค (1,2) ความสามารถตามหลกสตร มาตรฐานท 2 ผเรยนมสขนสย ตวบงชท 3 ผเรยนมความสามารถ สขภาพกาย และสขภาพจตทด (7) ในการคด มาตรฐานท 3 ผเรยนมสนทรยภาพ ตวบงชท 4 ผเรยนมทกษะชวต และลกษณะนสยดานศลปะ ดนตร และกฬา (8) มาตรฐานท 4 ผเรยน มความสามารถในการคดวเคราะห คดสงเคราะห มวจารณญาณ มความคดสรางสรรค คดไตรตรอง และมวสยทศน (4) มาตรฐานท 5 ผเรยนมความรและ ทกษะทจาเปนตามหลกสตร (5) มาตรฐานท 6 ผเรยนมทกษะ ในการแสวงหาความรดวยตนเอง รกการเรยนร และพฒนาตนเอง อยางตอเนอง (6)

1-99.indd 33 9/7/18 1:12:10 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

34

ตารางท 2-2 (ตอ)

มาตรฐานการศกษา ตวบงช และเกณฑการพจารณาเพอ การประเมนคณภาพภายนอก ตวบงชและเกณฑการประเมน การประเมนคณภาพภายนอก รอบสาม (พ.ศ. 2554 - 2558) สมศ.รอบส (พ.ศ. 2559 – 2563) ระดบการศกษาขนพนฐาน: ระดบการศกษาขนพนฐาน ระดบการศกษาขนพนฐาน ประถมและมธยมศกษา ฉบบสถานศกษา พ.ศ. 2554 (ประถมศกษาและมธยมศกษา) รอบทสอง (พ.ศ. 2549-2553)

มาตรฐานท 7 ผเรยนมทกษะ ในการทางาน รกการทางาน สามารถทางานรวมกบผอนได และมเจตคตทดตออาชพสจรต (3)

มาตรฐานท 1 ตวบงชทเกยวของกบดานวนย ผเรยนมคณธรรม จรยธรรม คอตวบงชท 1 ผเรยนเปนคนด และคานยมทพงประสงค คำอธบาย เกยวของกบ “วนย” นน ผเรยนดำรงชวตอยางมคณคา มตวบงช 6 ตวบงช คอ มนำใจไมตร มจตอาสา และ 1.1 ผเรยนมวนย มการพฒนาคณธรรมดานตางๆ มความรบผดชอบ (1.1) อาท 1.2 ผเรยนมความซอสตยสจรต วนย สต กตญญ เมตตา อดทน (1.2) ซอสตย ประหยด ขยน 1.3 ผเรยนมความกตญญกตเวท ไมเหนแกตว ฯลฯ ผานการทำงาน (1.3) ทำกจกรรม บำเพญประโยชน 1.4 ผเรยนมความเมตตากรณา โอบออมอาร เออเฟอเผอแผ และไมเหนแกตว (1.4) 1.5 ผเรยนมความประหยด และ ใชทรพยากรอยางคมคา (1.5) 1.6 ผเรยนปฏบตตนเปนประโยชน ตอสวนรวม (2, 2.1, 2.2, 1.4) หมายเหต * ตวเลขในวงเลบทายมาตรฐานเพอการประเมนคณภาพภายนอก แสดงถงความสอดคลองกบ มาตรฐานและตวบงชในมาตรฐานการศกษาขนพนฐาน

1-99.indd 34 9/7/18 1:12:10 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

35

4. หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 กลาวถง ความมวนย ในคณลกษณะอนพงประสงค และกจกรรมพฒนาผเรยน (หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551) ดงน คณลกษณะอนพงประสงค มงพฒนาผเรยนใหมคณลกษณะอนพงประสงค เพอใหสามารถอยรวมกบผอนในสงคมไดอยางมความสข ในฐานะเปนพลเมองไทยและพลโลก ดงน 1. รกชาต ศาสน กษตรย 2. ซอสตยสจรต 3. มวนย 4. ใฝเรยนร 5. อยอยางพอเพยง 6. มงมนในการทำงาน 7. รกความเปนไทย 8. มจตสาธารณะ

นอกจากน สถานศกษาสามารถกำหนดคณลกษณะอนพงประสงคเพมเตมใหสอดคลองตามบรบทและจดเนนของตนเอง กจกรรมพฒนาผเรยน มงใหผเรยนไดพฒนาตนเองตามศกยภาพ พฒนาอยาง รอบดานเพอความเปนมนษยทสมบรณทงรางกาย สตปญญา อารมณ และสงคม เสรมสรางใหเปนผมศลธรรม จรยธรรม มระเบยบวนย ปลกฝงและสรางจตสำนกของการทำประโยชนเพอสงคม สามารถจดการตนเองได และอยรวมกบผอนอยางมความสข กจกรรมพฒนาผเรยน แบงเปน 3 ลกษณะ ดงน 1) กจกรรมแนะแนว เปนกจกรรมทสงเสรมและพฒนาผเรยนใหรจกตนเอง รรกษสงแวดลอม สามารถคด ตดสนใจ คดแกปญหา กำหนดเปาหมาย วางแผนชวตทงดานการเรยน และอาชพ สามารถปรบตนไดอยางเหมาะสม นอกจากนยงชวยใหครรจกและเขาใจผเรยน ทงยงเปนกจกรรมทชวยเหลอ และใหคำปรกษาแกผปกครองในการมสวนรวมพฒนาผเรยน 2) กจกรรมนกเรยน เปนกจกรรมทมงพฒนาความมระเบยบวนย ความเปนผนำผตามทด ความรบผดชอบ การทำงานรวมกน การรจกแกปญหา การตดสนใจทเหมาะสม ความมเหตผล การชวยเหลอ แบงปนกน เอออาทร และสมานฉนท โดยจดใหสอดคลองกบความสามารถ ความถนด และ ความสนใจของผเรยนใหไดปฏบตดวยตนเองในทกขนตอน ไดแก การศกษาวเคราะหวางแผน

1-99.indd 35 9/7/18 1:12:10 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

36

ปฏบตตามแผน ประเมนและปรบปรงการทำงาน เนนการทำงานรวมกนเปนกลม ตามความเหมาะสมและสอดคลองกบวฒภาวะของผเรยน บรบทของสถานศกษาและทองถน กจกรรมนกเรยนประกอบดวย 2.1) กจกรรมลกเสอ เนตรนาร ยวกาชาด ผบาเพญประโยชน และนกศกษา วชาทหาร 2.2) กจกรรมชมนม ชมรม 3) กจกรรมเพอสงคมและสาธารณประโยชน เปนกจกรรมทสงเสรมใหผเรยนบาเพญตนใหเปนประโยชนตอสงคม ชมชน และทองถนตามความสนใจในลกษณะอาสาสมคร เพอแสดงถงความรบผดชอบ ความดงาม ความ เสยสละตอสงคม มจตสาธารณะ เชน กจกรรมอาสาพฒนาตาง ๆ กจกรรมสรางสรรคสงคม

5. คำขวญวนเดกประเทศไทย “วนย” เปนสงทสงคมไทย รวมถงรฐบาลทกยคทกสมยไดเลงเหนความสำคญ และเหนควรปลกฝงใหเดกไทยมระเบยบวนย อนเปนคณลกษณะพนฐานสำคญในการอยรวมกนในสงคม ดงคำขวญวนเดกตงแตป พ.ศ.2499-พ.ศ.2560 ดงน

1-99.indd 36 9/7/18 1:12:10 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

37

คว

าม

การต

รง

ความ

กา

รปฏบ

ต

คว

าม

ลำด

บ ป

คำขว

ญวน

เดก

วนย

รบ

ตอ

ซอสต

ย ตา

ม รจ

ก เค

ารพ

การม

กา

ร เห

นอก

ระเบ

ยบ กา

ลเทศ

ะ สท

ธผอน

จตอ

าสา

เสยส

ละ

เหนใ

จ

ผดชอ

บ เวลา

สจ

รต

กฎเก

ณฑ

ผอน

1.

พ.

ศ. 2

499

จงบำ

เพญ

ตนให

เปนป

ระโย

ชนตอ

ผอนแ

ละสว

นรวม

2.

พ.

ศ. 2

502

ขอให

เดกส

มยปฏ

วตขอ

งขาพ

เจา

จงเป

นเดก

ทรก

คว

ามกา

วหนา

3.

พ.

ศ. 2

503

ขอให

เดกส

มยปฏ

วตขอ

งขาพ

เจา

จงเป

นเดก

ทรก

คว

ามสะ

อาด

4.

พ.

ศ. 2

504

ขอให

เดกส

มยปฏ

วตขอ

งขาพ

เจา

จงเป

นเดก

✓

ทอ

ยในร

ะเบย

บวนย

5.

พ.

ศ. 2

505

ขอให

เดกส

มยปฏ

วตขอ

งขาพ

เจา

จงเป

นเดก

ทประ

หยด

6.

พ.

ศ. 2

506

ขอให

เดกส

มยปฏ

วตขอ

งขาพ

เจา

จงเป

นเดก

ทมคว

ามขย

นหมน

เพยร

มากท

สด

7.

พ.

ศ. 2

508

เดกจ

ะเจร

ญตอ

งรกเ

รยนเ

พยรท

ำด

8.

พ.

ศ. 2

509

เดกท

ดตอง

มสมม

าคาร

วะ ม

านะ

บากบ

น

แล

ะสมา

นสาม

คค

9.

พ.

ศ. 2

510

อนาค

ตของ

ชาตจ

ะสกใ

ส หา

กเดก

ไทยแ

ขงแร

ง

เร

ยนด

มควา

มประ

พฤตเ

รยบร

อย

10.

พ.

ศ. 2

511

ความ

เจรญ

และค

วามม

นคงข

องชา

ตไทย

ในอน

าคต

✓

ขน

อยกบ

เดกท

มวนย

มคว

ามเฉ

ลยวฉ

ลาด

และร

กชาต

ยง

ตารา

งท 2

-3 ก

ารสง

เครา

ะหคำ

ขวญ

วนเด

กระห

วางป

พ.ศ

.249

9-พ.

ศ.25

60 ด

านวน

ย

1-99.indd 37 9/7/18 1:12:10 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

38

ตารา

งท 2

-3 (

ตอ)

คว

าม

การต

รง

ความ

กา

รปฏบ

ต

คว

าม

ลำด

บ ป

คำขว

ญวน

เดก

วนย

รบ

ตอ

ซอสต

ย ตา

ม รจ

ก เค

ารพ

การม

กา

ร เห

นอก

ระเบ

ยบ กา

ลเทศ

ะ สท

ธผอน

จตอ

าสา

เสยส

ละ

เหนใ

จ

ผดชอ

บ เวลา

สจ

รต

กฎเก

ณฑ

ผอน

11.

พ.

ศ. 2

512

รเรย

น รเ

ลน ร

สามค

ค เป

นควา

มดทเ

ดกพง

จำ

12.

พ.

ศ. 2

513

เดกป

ระพฤ

ตดแล

ะศกษ

าด ท

ำใหม

อนาค

ตแจม

ใส

13.

พ.

ศ. 2

514

ยามเ

ดกจง

หมนเ

รยนเ

พยรก

ระทำ

ด เต

บใหญ

จะได

มควา

มสขค

วามเ

จรญ

14.

พ.

ศ. 2

515

เยาว

ชนฝก

ตนด

มควา

มสาม

ารถ

15.

พ.

ศ. 2

516

เดกด

เปนศ

รแกช

าต เด

กฉลา

ดชาต

เจรญ

16.

พ.

ศ. 2

517

สามค

คคอพ

ลง

17.

พ.

ศ. 2

518

เดกด

คอทา

ยาทข

องชา

ตไทย

ตอง

รวมใ

จรวม

พลง

สร

างคว

ามสา

มคค

18.

พ.

ศ. 2

519

เดกท

ตองก

ารเห

นอนา

คตขอ

งชาต

รงเร

อง

✓

จะ

ตองท

ำตวใ

หดมว

นยเส

ยแตบ

ดน

19.

พ.

ศ. 2

520

รกชา

ต ศา

สน ก

ษตรย

เปนค

ณสม

บต

ขอ

งเยา

วชนไ

ทย

20.

พ.

ศ. 2

521

เดกด

เปนศ

รแกช

าต เด

กฉลา

ดชาต

มนคง

21.

พ.

ศ. 2

522

เดกไ

ทยคอ

หวใจ

ของช

าต

22.

พ.

ศ. 2

523

อดทน

ขยน

ประ

หยด

เปนค

ณสม

บตขอ

งเดก

ไทย

1-99.indd 38 9/7/18 1:12:10 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

39

ตารา

งท 2

-3 (

ตอ)

คว

าม

การต

รง

ความ

กา

รปฏบ

ต

คว

าม

ลำด

บ ป

คำขว

ญวน

เดก

วนย

รบ

ตอ

ซอสต

ย ตา

ม รจ

ก เค

ารพ

การม

กา

ร เห

นอก

ระเบ

ยบ กา

ลเทศ

ะ สท

ธผอน

จตอ

าสา

เสยส

ละ

เหนใ

จ

ผดชอ

บ เวลา

สจ

รต

กฎเก

ณฑ

ผอน

23.

พ.

ศ. 2

524

เดกไ

ทยมว

นย ใจ

สตยซ

อ รป

ระหย

ด

✓

✓

เค

รงคร

ดคณ

ธรรม

24.

พ.

ศ. 2

525

ขยนศ

กษา

ใฝหา

ความ

ร เช

ดชชา

ตศาส

นกษต

รย

เป

นคณ

สมบต

ของเ

ดกไท

ย

25.

พ.

ศ. 2

526

รหนา

ท ขย

น ซอ

สตย

ประห

ยด

✓

✓

มว

นยแล

ะคณ

ธรรม

26.

พ.

ศ. 2

527

รกวฒ

นธรร

มไทย

ใฝดม

ความ

คด ส

จรตใ

จมน

หมนศ

กษา

27.

พ.

ศ. 2

528

สามค

ค นย

มไทย

มวน

ย ใฝ

คณธร

รม

✓

28.

พ.

ศ. 2

529

นยมไ

ทย ม

วนย

ใชปร

ะหยด

ใจสต

ยซอ

✓

✓

ถอ

คณธร

รม

29.

พ.

ศ. 2

530

✓

✓

30

พ.

ศ. 2

531

✓

✓

31.

พ.

ศ. 2

532

รกชา

ต ศา

สน ก

ษตรย

ใจสต

ยซอ

ถอคณ

ธรรม

✓

32.

พ.

ศ. 2

533

✓

33.

พ.

ศ. 2

534

รหนา

ท มว

นย ใฝ

คณธร

รม น

ำชาต

พฒนา

✓

34.

พ.

ศ. 2

535

สามค

ค มว

นย ใฝ

ศกษา

จรร

ยางา

ม ✓

1-99.indd 39 9/7/18 1:12:10 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

40

ตารา

งท 2

-3 (

ตอ)

คว

าม

การต

รง

ความ

กา

รปฏบ

ต

คว

าม

ลำด

บ ป

คำขว

ญวน

เดก

วนย

รบ

ตอ

ซอสต

ย ตา

ม รจ

ก เค

ารพ

การม

กา

ร เห

นอก

ระเบ

ยบ กา

ลเทศ

ะ สท

ธผอน

จตอ

าสา

เสยส

ละ

เหนใ

จ

ผดชอ

บ เวลา

สจ

รต

กฎเก

ณฑ

ผอน

35.

พ.

ศ. 2

536

ยดมน

ประช

าธปไ

ตย ร

วมใจ

พฒนา

รกษา

สงแว

ดลอม

36.

พ.

ศ. 2

537

37.

พ.

ศ. 2

538

สบสา

นวฒ

นธรร

มไทย

รวม

ใจพฒ

นา

รก

ษาสง

แวดล

อม

38.

พ.

ศ. 2

539

มงหา

ความ

ร เช

ดชคว

ามเป

นไทย

หลกไ

กลยา

เสพต

ด

39.

พ.

ศ. 2

540

รคณ

คาวฒ

นธรร

มไทย

ตงใ

จใฝศ

กษา

ไมพง

พายา

เสพต

ด

40.

พ.

ศ. 2

541

ขยน

ประห

ยด ซ

อสตย

มวน

ย ✓

41.

พ.

ศ. 2

542

✓

42.

พ.

ศ. 2

543

มวนย

ใฝเร

ยนร

คคณ

ธรรม

นำป

ระชา

ธปไต

ย ✓

43.

พ.

ศ. 2

544

✓

44.

พ.

ศ. 2

545

เรยน

ใหสน

ก เล

นใหม

ความ

ร สอ

นาคต

ทสดใ

ส

45.

พ.

ศ. 2

546

เรยน

รตลอ

ดชวต

คดอ

ยางส

รางส

รรค

กาวท

นเทค

โนโล

ย

1-99.indd 40 9/7/18 1:12:10 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

41

ตารา

งท 2

-3 (

ตอ)

คว

าม

การต

รง

ความ

กา

รปฏบ

ต

คว

าม

ลำด

บ ป

คำขว

ญวน

เดก

วนย

รบ

ตอ

ซอสต

ย ตา

ม รจ

ก เค

ารพ

การม

กา

ร เห

นอก

ระเบ

ยบ กา

ลเทศ

ะ สท

ธผอน

จตอ

าสา

เสยส

ละ

เหนใ

จ

ผดชอ

บ เวลา

สจ

รต

กฎเก

ณฑ

ผอน

46.

พ.

ศ. 2

547

รกชา

ต รก

พอแม

รกเ

รยน

รกสง

ด ๆ

อนาค

ตดแน

นอน

47.

พ.

ศ. 2

548

เดกร

นใหม

ตอง

ขยนอ

าน ข

ยนเร

ยน ก

ลาคด

กลาพ

ด

48.

พ.

ศ. 2

549

อยาก

ฉลาด

ตอง

ขยนอ

าน ข

ยนคด

49.

พ.

ศ. 2

550

มคณ

ธรรม

นำใจ

ใชชว

ตพอเ

พยง

หลกเ

ลยงอ

บายม

ข

50.

พ.

ศ. 2

551

สามค

ค มว

นย ใฝ

เรยน

ร เช

ดชคณ

ธรรม

✓

51.

พ.

ศ. 2

552

ฉลาด

คด จ

ตบรส

ทธ จ

ดประ

กายฝ

น

ผก

พนรก

สามค

ค

52.

พ.

ศ. 2

553

คดสร

างสร

รค ข

ยนใฝ

ร เช

ดชคณ

ธรรม

53.

พ.

ศ. 2

554

รอบค

อบ ร

คด ม

จตสา

ธารณ

ะ

✓

54.

พ.

ศ. 2

555

สามค

ค มค

วามร

คปญ

ญา

คงรก

ษาคว

ามเป

นไทย

ใสใจ

เทคโ

นโลย

55.

พ.

ศ. 2

556

รกษา

วนย

ใฝเร

ยนร

เพมพ

นปญ

ญา

✓

นำ

พาไท

ยสอา

เซยน

1-99.indd 41 9/7/18 1:12:10 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

42

ตารา

งท 2

-3 (

ตอ)

คว

าม

การต

รง

ความ

กา

รปฏบ

ต

คว

าม

ลำด

บ ป

คำขว

ญวน

เดก

วนย

รบ

ตอ

ซอสต

ย ตา

ม รจ

ก เค

ารพ

การม

กา

ร เห

นอก

ระเบ

ยบ กา

ลเทศ

ะ สท

ธผอน

จตอ

าสา

เสยส

ละ

เหนใ

จ

ผดชอ

บ เวลา

สจ

รต

กฎเก

ณฑ

ผอน

56.

พ.

ศ. 2

557

กตญ

ญ ร

หนาท

เปนเ

ดกด

มวนย

✓

สร

างไท

ย ให

มนคง

57.

พ.

ศ. 2

558

ความ

ร คค

ณธร

รม น

ำสอน

าคต

58.

พ.

ศ. 2

559

เดกด

หมน

เพยร

เรยน

ร สอ

นาคต

59.

พ.

ศ. 2

560

เดกไ

ทย ใส

ใจศก

ษา พ

าชาต

มนคง

ทม

า: ว

กพเด

ย สา

รานก

รมเส

ร จา

ก ht

tps:/

/th.

wiki

pedi

a.or

g/w

iki/ว

นเดก

แหงช

าต_(

ประเ

ทศไท

ย)

1-99.indd 42 9/7/18 1:12:11 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

43

จากตารางท 2-3 คำขวญวนเดกระหวางป พ.ศ.2499-พ.ศ.2560 ดานวนย ในรอบ 61 ป เนนเกยวกบความมวนยทกดานมความถทงสน 26 ครง แบงความถในแตละดาน ดงน ลำดบ ดาน ความถ (ครง)

1. วนย 18 2. ความรบผดชอบ - 3. การตรงตอเวลา - 4. ความซอสตยสจรต 7 5. การปฏบตตามระเบยบ กฎเกณฑ - 6. รจกกาลเทศะ - 7. เคารพสทธผอน - 8. การมจตอาสา 1 9. การเสยสละ - 10. ความเหนอกเหนใจผอน -

ตอนท 3 หลกการ แนวคดทฤษฎทเกยวของกบการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐาน

ความหมายของวนย มนกวชาการหลายทาน ไดใหความหมายของ “วนย” ไวดงน วรรณภา ศกรยพงศ และคณะ (2546) กลาวถง การมวนยในตนเอง หมายถง ระเบยบกฎเกณฑ ขอตกลงทกำหนดขนเพอใชเปนแนวทางในการใหบคคลประพฤตปฏบตในการดำรงชวตรวมกน เพอใหอยอยางราบรน มความสข ความสำเรจ โดยอาศยการฝกอบรมใหรจกปฏบตตน รจกควบคมตนเอง ศศภา จงรกโชคชย (2560) กลาวถงวนยวา หมายถง ระเบยบ กฎเกณฑ ขอบงคบ สำหรบควบคมความประพฤตของคนในสงคมใหเรยบรอย ซงจะทำใหเราอยรวมกนไดอยาง มความสข และไมกระทบกระทงซงกนและกน อกทงวนยยงเปนพนฐานของการพฒนาดาน ศลธรรม จรยธรรมและทกษะสงคมทมนษยควรม ซงแบงไดเปน 3 ขอ คอ 1. วนยเกยวกบทกษะทางสงคมทวไป เชน เกบของเปนท ตรงตอเวลา รจกกาลเทศะ ปฏบตตามกฎระเบยบ 2. วนยเกยวกบการใชชวตประจำวน เชน กนนอนเปนเวลา การเขาหองนำ อาบนำแปรงฟน การแตงตว ถอเปนการชวยเหลอตวเองไดตามวย

1-99.indd 43 9/7/18 1:12:11 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

44

3. วนยเกยวกบการควบคมตนเอง เชน ควบคมอารมณได รจกการรอคอย อดทน ไมโกรธจนกรดรองหรอขวางปาขาวของจนควบคมตนเองไมได เปนตน วนยทงสามขอขางตนเปนวนยพนฐานทควรจะตองมในเดกเลกเพอใหเปนผใหญทสมบรณในอนาคต อยางไรกตาม เดกแตละคนมพนฐานทางรางกาย สตปญญา อารมณ และสงคมทแตกตางกน ทำใหมพฤตกรรมทแตกตางกน เดกทมปญหาเรองวนย คอ เดกทไมสามารถควบคมตนเองในเรองตางๆ อาจเพยงบางเรอง หรอหลายๆเรองรวมกนจากทงสามขอขางตน ซงปญหาดงกลาวจะเลกหรอใหญนนกขนอยกบความรนแรงและความถของการแสดงออก ซงพอแม ผปกครองจะตองรจกวธรบมออยางถกตองเหมาะสม หากพฤตกรรมของลกเปนปญหาในระดบ ทไมสามารถควบคมได พอแมผปกครองกควรขอความชวยเหลอจากผเชยวชาญ เชน แพทย และนกจตวทยา โดยเฉพาะวนยในขอทสาม คอวนยเกยวกบการควบคมตนเองนนเปนขอทสำคญและทาทายทสด นนคอ เดกจะตองเรยนรทจะควบคมอารมณและพฤตกรรมของตนเอง เพอไมใหกลายเปนเดกทเอาแตใจตนเอง กาวราว หรอขาดความยบยงชงใจในเรองตางๆ ซงจะสงผลเสยตอตวเดกเองและผอนไดทงในระยะสนและระยะยาว

สาเหตของการขาดวนย ศศภา จงรกโชคชย (2560) กลาวถงสาเหตททำใหเดกขาดวนยจนเปนปญหา สามารถแบงออกไดเปน 3 ปจจยหลก ๆ ดงน 1. ปจจยจากธรรมชาตของตวเดกเอง เดกกคอเดก โดยธรรมชาตของเดกเลกเมอ เบอ เหนอยลา หรอหว หรอรสกวาตวเองถกทงและไมไดรบความสนใจจากผใหญ เขากอาจแสดงพฤตกรรมทไมพงประสงค กาวราว เอาแตใจ เพอเรยกรองความสนใจ ปจจยนเปนเพยงอาการชวคราวเทานน ซงไมเปนปญหา เพยงแตพอแมผปกครองจะตองรจกควบคมดแลไมใหปญหา เกดซำๆ หรอรนแรงจนเกนควบคมแลวกลายเปนปญหาพฤตกรรมระยะยาว 2. ปจจยแวดลอมอนเปนผลมาจากผใหญรอบตวเดกเองททำใหเดกมพฤตกรรมไมพงประสงค เชน กาวราว เอาแตใจ ขาดวนยและการควบคมตนเอง เชน เดกทมาจากครอบครว ทแตกแยก มการหยาราง เดกทมาจากครอบครวทยากจนมาก เดกทมาจากครอบครวทใชความรนแรงทงทางรางกายและวาจา เดกทมาจากครอบครวทมผปกครองใกลชดเปนผปวยทางจตหรอมอาการซมเศราตลอดเวลา ซงตวอยางเหลานเปนกลมเดกทมปจจยเสยงสงมากทจะเกดปญหาเรองวนยจนเปนปญหาสงคมในอนาคตได นอกจากน อกปจจยสำคญทมอทธพลตอพฤตกรรมของเดกกคอพฤตกรรมตนแบบทเดกเอาเปนแบบอยาง ซงกคอพฤตกรรมของผปกครองหรอบคคลทเดกใชเวลาอยดวยบอยทสดนนเอง วยเดกเลกเปนวยแหงการจดจำและเลยนแบบ ดงนนเขาจงจำและเลยนแบบพฤตกรรมของผใหญทอยใกลชดเขา หากตนแบบดหรอไมดกยอมมผลกบเดกอยางหลกเลยงไมได

1-99.indd 44 9/7/18 1:12:11 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

45

3. ปจจยดานโรคภยไขเจบทเปนตวกระตนใหเกดภาวะขาดวนย โดยเฉพาะกลมผปวยเดกทเปนโรคสมาธสน หรอโรค ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder) ซงเปนโรคทพบไดในเดกหลายๆ คน อาการคอเดกจะไมสามารถจดจอกบสงใดสงหนงไดนานและ อยไมสข หรอมความยากลำบากในการควบคมพฤตกรรมตนเอง มความหนหนพลนแลน ซงอาการอาจรนแรงมากจนสงผลกระทบตอชวตประจำวน ทงดานพฤตกรรม อารมณ การเรยน และการเขาสงคมกบผอน โรคสมาธสนพบไดบอยในทกประเทศทวโลก ในตางประเทศพบวาประมาณ 3-5 % ของเดกวยเรยนเปนโรคน ซงควรไดรบการดแลรกษาอยางเหมาะสม เพอใหเดกสามารถใชชวตอยรวมกบผอนในสงคมไดอยางปกตสข

1. หลกการแนวคดทเกยวของกบการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐาน หลกการเสรมสรางวนยดานคณธรรมจรยธรรม (อชรา เอบสขสร, 2559) มหลกการดงน 1) สงเสรมผเรยนใหมคณลกษณะมงอนาคต คอเปนผมความตงใจจรง มสมาธจดจอในสงทตองการประพฤตปฏบต สามารถควบคมตนเองใหไปสเปาหมายทตงไวได รจกอดทน รอคอยไมหวนไหวงาย มความเชอมนและภาคภมใจในตนเอง มเหตผล ทงนจำเปนตองจด สภาพแวดลอมทเออตอคณลกษณะดงกลาวแกผเรยน เชน มอบหมายงานทเขาสามารถทำไดสำเรจ ใหกำลงใจ ฝกใหเขามความอดทน สรางสถานการณททาทายความสามารถแตไมยากจนเกนไป วางเงอนไขใหเขามงมนสความสำเรจโดยสมำเสมอ เคารพกฎกตกา รกษาคำมนสญญาอยางเครงครด 2) เปนตนแบบพรอมกบใหการอบรมคณธรรมจรยธรรมทกดาน เชน ความเมตตาจรงใจ ขยน ซอสตย รบผดชอบ ยตธรรม ฯลฯ ดวยวธการตาง ๆ อยางตอเนอง โดยอาจใชวธ พดคย อภปราย วเคราะห วจารณ จากสถานการณจรงรอบตว หรอจากสอตาง ๆ รบฟงความคดเหน ของเดก และเสรมแทรกแนวคดทถกตองเพมเตมโดยไมใหเขารสกวากำลงถกอบรมสงสอนหรอบงคบควบคม หลกเลยงการอบรมแบบออกคำสง บงคบใหเชอฟงอยางเดยวโดยไมอธบายเหตผล เพอใหเขารสกเหนคณคาและมเจตคตทดตอการพฒนาคณธรรมจรยธรรม 3) พอแม ครอาจารย และผใหญทเกยวของรวมกนจดสภาพแวดลอมทงทบานและโรงเรยนใหเปนบรรยากาศของการมคณธรรมจรยธรรม เชน การเคารพกฎกตกา การหวงใยดแลชวยเหลอกน ซอสตยตอตนเองและผอน มความอดทนรบผดชอบ รจกรอคอย ฯลฯ ใหคณธรรมเหลานเปนสวนหนงในการดำรงชวตจรง ๆ ของเดก 4) สรางใหเดกมวนยในตนเอง การมวนยในตนเองจะทำใหบคคลสามารถควบคมตนเองไดจากภายใน โดยไมจำเปนตองมมาตรการจากภายนอกมากำกบ ไมวาจะอยทใด มใคร

1-99.indd 45 9/7/18 1:12:11 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

46

เหนหรอไม เขากจะดำรงตนอยในความดงามไดตลอดเวลา บคคลจะมวนยในตนเองได จำเปนตองเปนผเคารพตนเอง ภาคภมใจในตนเอง มเหตผล มวจารณญาณ มปญญา เลอมใสใน คณความดทเปนสากล ซงคณสมบตดงกลาวจะพฒนาขนในเนอแทของบคคลทเตบโตขนมาจากครอบครวทมบรรยากาศของความรกความเอออาทรอยางเหมาะสม มกรอบของเสรภาพทสมดลระหวางความตองการของตนเองและผอน (เคารพสทธของตนเองและผอนเทาเทยมกน) ไดรบการอบรบเรองคณธรรมจรยธรรมอยางตอเนองสมำเสมอ พรอมกบมตนแบบทสอดคลองกบ การอบรมเปนแบบฉบบใหเรยนรตงแตวยทารก มการวางเงอนไขทเหมาะสมกบวย หากทำผดสมควรไดรบการลงโทษ กควรเปนการลงโทษตามเงอนไขขอตกลง โดยมเหตผลทเดกยอมรบ ไดวาเขาทำผดจรง เปนการลงโทษเพอใหเกดความหลาบจำ มใชเปนการลงโทษเพอสนองอารมณโกรธแคนของผลงโทษ หรอลงโทษแบบททำใหเกดความเจบปวดทกขทรมาน อบอาย

2. ทฤษฎทเกยวของกบการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐาน แนวคดทฤษฎทเกยวของกบการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษา ขนพนฐาน เกยวกบวนยทง 4 ดาน ดงน 1) ดานความรบผดชอบ และการตรงตอเวลา 2) ดานความซอสตย สจรต สำนกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (องคการมหาชน) (สมศ.) (2555) ใหความหมายของ ซอสตยสจรต วาหมายถง ประพฤตปฏบตอยางตรงไปตรงมาทงกาย วาจาและใจ เชน ไมคดโกง ไมพดปด ไมหลอกลวง ไมลกขโมย ไมลอกการบาน ฯลฯ 3) ดานการปฏบตตามระเบยบ กฎเกณฑ รจกกาลเทศะและเคารพสทธผอน 4) ดานการมจตอาสา เสยสละ เหนอกเหนใจผอน

เหนอกเหนใจผอน เศรษฐกร มงคงจาตรงค (2546) กลาวถงความหมายของความเฉลยวฉลาดทางอารมณดานความเหนอกเหนใจผอนวา หมายถง ความสามารถในการรบรอารมณ ความรสก และความตองการของผอน สามารถรบรและแสดงออกถงความมนำใจ เออเฟอ ชวยเหลอผอนเมออยในสถานการณตาง ๆ ไดอยางเหมาะสม มความสามารถในการทราบความตองการของ ผอน รจกการสงเสรมและชวยเหลอใหผอนมความรความสามารถตามความตองการของผอน รจกการสงเสรมและชวยเหลอใหผอนมความรความสามารถตามความตองการของผอนอยาง ถกทาง รจกใหโอกาสผอน สามารถเขาใจความแตกตางระหวางบคคล รจกวเคราะหสถานการณในทางบวก รวมถงความสามารถในการรถงทศนะและความคดเหนของคนในกลม อานสถานการณ ในดานความสมพนธของบคคลในกลมได

1-99.indd 46 9/7/18 1:12:11 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

47

ความเหนอกเหนใจผอนประกอบดวยองคประกอบ ดงน 1) การเขาใจผอน (Understanding others) หมายถง ความสามารถในการรบรอารมณและความรสกของผอนทแสดงออกได โดยสงเกตจากภาษาพด (Verbal) และภาษาทาทาง (Non-Verbal) 2) การมจตใจใฝบรการชวยเหลอ (Service orientation) หมายถง ความสามารถในการรบรความตองการของผอน คดหาวธการในการชวยเหลอและดำเนนการในการใหความชวยเหลอผอนได 3) การรจกสงเสรมผอน (Developing others) หมายถง ความสามารถในการรบรความมงหมายของผอนและชวยสนบสนนใหผอนไดกาวหนาไปสความมงหมายทไดตงไว การรจกสงเสรมผอนประกอบดวย 3.1) สนใจใสใจในความสามารถ ความถนด ความสนใจและความตองการของ ผอน 3.2) ชวยสนบสนนใหผอนไดกาวหนาไปสความมงหมายทตองการเทาทจะเปนไปได ซงขนอยกบความสนใจและความถนดของผนน เชน การใหแนะนำ การใหกำลงใจ 4) การรจกใหโอกาสผอน (Leveraging diversity) หมายถง ความสามารถใน การประเมนผอนและใหโอกาสผอนในการปรบปรงตนเองหรอทำใหสงทดขนกวาเดม ไดแก 4.1) ไมดวนตดสนผอน 4.2) มองโลกในแงดหรอทางบวก รจกประเมนผอนในทางบวก ใหเขาใจวาพฤตกรรมและการกระทำทกอยางตองมสาเหต 4.3) เปดโอกาสใหผทผดพลาดไดมโอกาสแกตวใหม 5) การตระหนกรถงทศนะและความคดเหนของกลม (Political awareness) หมายถง ความสามารถในการรบรและเขาใจสถานการณในดานความสมพนธของคนในกลม ไดแก 5.1) การรบรและเขาใจความสมพนธของคนในกลมไดจากการสงเกต 5.2) การรบรและเขาใจในการแสดงความคดเหนของสมาชกในกลม 5.3) การรบรและเขาใจความรสกของคนในกลมไดวารสกตอกนอยางไร 5.4) สรปความคดเหนของคนในกลมไดจากการสงเกต วเคราะห และประเมนสถานการณ

1-99.indd 47 9/7/18 1:12:11 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

48

จตอาสา จตสาธารณะ สมพงษ สงหะพล (สมพงษ สงหะพล, 2542 อางถงใน กรรยา พรรณนา, 2559) กลาวถงจตสำนกของบคคลวามอย 3 ดานหลก ๆ คอ 1) จตสำนกเกยวกบตนเอง (Self Consciousness) เปนจตสำนกเพอพฒนาตนเองทำใหตนเองเปนบคคลทสมบรณยงขน จตสำนกดานนการศกษาไทยมงมนปลกฝงมานาน เปนจตสำนกแบบคลาสสกททกสงคมพยายามสรางใหเกดขน เชน ความขยน ความรบผดชอบ ความมานะอดทน 2) จตสำนกเกยวกบผอน (Others Oriented Consciousness) เปนจตสำนกของความสมพนธระหวางบคคลของคนในกลมชนหนง สงคมหนง เชน ความเหนอกเหนใจ ความเออเฟอเผอแผ ความสามคค เปนจตสำนกทคนไทยสวนใหญถกหลอหลอมมาจากพนฐานดงเดมของวฒนธรรมไทย 3) จตสำนกเกยวกบสงคม หรอจตสำนกสาธารณะ (Social or Public Consciousness) เปนจตสำนกทตระหนกถงความสำคญในการอยรวมกน หรอคำนงถงผอนทรวมความสมพนธเปนกลมเดยวกน เปนจตสำนกทคนไทยยงไมคอยม เชน จตสำนกดานเศรษฐกจ จตสำนก ดานการเมอง จตสำนกดานสงแวดลอม จตสำนกดานสขภาพ

การเสรมสรางจตสำนกสาธารณะตอสวนรวม กรรยา พรรณนา (2559) กลาวถง การเสรมสรางจตสาธารณะวา จตสาธารณะ เกดขนจากกระบวนการเรยนรของมนษย ดงนน ทกสงทกอยางทอยใกลหรอรอบตวผเรยน ไมวาจะเปนสมาชกในครอบครว คร-อาจารย สงคมกลมเพอน วดหรอแมกระทงสอมวลชนตาง ๆ จดไดวาเปนสภาพแวดลอมของผเรยนและมผลตอการเรยนร (จตสาธารณะ) ของผเรยนไดโดยตรง การสรางจตสำนกจงตองอาศยสถาบนทางสมคมหลายสวนรวมมอกน ดงน 1) สถาบนครอบครว ผลงานวจยหลายชนยนยนวา เดกทไมมจตสาธารณะมสาเหตมาจากครอบครวทพอแมไมมเวลาใหลก ๆ ครอบครวแตกแยก ทำใหไมมปฏสมพนธกนในครอบครว เดกจงขาดแบบอยางทดและมพฤตกรรมเบยงเบนไปในทางทไมเหมาะสม แนวทางเบองตนในการปลกฝงจตสาธารณะกคอ พอแมผปกครองควรหาเวลาอยกบลกใหมากทสด โดยอาจทำกจกรรมตาง ๆ รวมกน ฝกใหเดกมสวนรวมในการรบผดชอบ หรอรบรสภาพปญหาของครอบครวบาง ใหความรวมมอกบสถานศกษาในการพฒนาจตสาธารณะของเดก สงเสรมใหลกเขารวมกจกรรมของชมชนสงคมบางตามโอกาส และมความรกความเมตตาตอกนในครอบครว เหนอกเหนใจกน เขาใจกน นอกจากนพอแมควรเปนแบบอยางทดใหกบลก ทงในเรองการเสยสละ สวนตวเพอสวนรวม ทำอะไรใหนกถงผลทจะเกดขนกบบคคลอน ๆ เสมอ ความรกความเมตตา

1-99.indd 48 9/7/18 1:12:11 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

49

ตอเพอนมนษย ปฏบตใหลกเหนเปนประจำสมำเสมอ ลกจะคอย ๆ เลยนแบบพฤตกรรมทดของพอแมไปปฏบตตนเปนนสยตอไป 2) สถาบนการศกษา การศกษาเปนรากฐานของการพฒนา ดงนน การกำหนดเปาหมาย ของการศกษาใหถกตองโดยธรรมชาตเพอนำไปสการพฒนาทแทจรงจงเปนสงทสำคญทสด โดยมจดหมายรวบยอดวา การจดการศกษาเพอพฒนาคนใหมจตสำนกเปนมนษยทเตมท การจด การศกษาควรมงเนนทการสรางจตสำนกภายใน คอ การพฒนาจตใจทเปนรากฐานของความเปนมนษย ไมควรเนนทการพฒนาเพอความสำเรจในวชาชพทปราศจากพนฐานทางจรยธรรม เพราะอาจจะเปนการสงเสรมใหบคคลออกไปประกอบวชาชพดวยจตสำนกผดพลาดแลวกไปสรางระบบการทำงานทผด เอารดเอาเปรยบผอน 3) สถาบนศาสนา มบทบาทและอทธพลอยางมากตอการปลกฝงและพฒนา จตสาธารณะใหกบผคนในสงคม วธการพฒนาจตสำนกใหเกดขนไดอยางดทสดกคอการสอนดวยตวเอง อนหมายถง การทผอยในสถาบน องคการทางศาสนา พงตองประพฤตปฏบตตนใหเปนตวอยางแกคนในสงคมในดานการชวยเหลอสวนรวม บาน วด และโรงเรยน ประสานความรวมมอ ในการพฒนาคณลกษณะความดงามของจตใจของเดกและเยาวชนตงแตอดตจนถงปจจบน วดจงเปน สถาบนทมอทธพลสงตอการอบรมขดเกลานสยใจคอและเปนศนยรวมจตใจของคนในชมชนอยางทไมเคยเปลยนแปลง 4) สอมวลชน มอทธพลอยางยงในการกระจายความคด ความร หรอสงใดสงหนง สการรบรของประชาชน ความรวมมอจากสอมวลชนจะชวยสรางจตสำนกทถกตองใหแกคน ในสงคม สอมวลชนจงควรเปนผมจตสาธารณะดวย หมายถง ตองคำนงถงผลทจะกระทบตอความรสกนกคดและการเรยนรของเดก ๆ ในการนำเสนอเรองราวหรอเหตการณตาง ๆ สอ ควรจะสงเสรมและเพมการพฒนาสอสรางสรรค เปนแบบอยางทด สงเสรมรายการเกยวกบเดกใหมากขน เปนตน สวนในดานของครผสอนกสามารถนำเอาสอมวลชนเขามาไวในหองเรยนเพอเปนเครองมอในการพฒนาจตสาธารณะของผเรยนได กรรยา พรรณนา (2559) ไดสรปแนวคดและทฤษฎทใชในการพฒนาจตสาธารณะ ไวดงน

1-99.indd 49 9/7/18 1:12:11 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

50

ผเรยนทเปยม ไปดวย

จตสาธารณะ

ครผสอน ทกกลมสาระ การเรยนร

การจดการเรยนรปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง - ครสงคมศกษาจดการเรยนรโดยตรงในสาระท 3 เศรษฐศาสตร - ครสงคมศกษาจดการเรยนรสอดแทรกในสาระอน ๆ อก 4 สาระ (ศาสนาฯ, หนาทพลเมองฯ, ประวตศาสตร, ภมศาสตร) - คร/ผสอนกลมสาระการเรยนรอน ๆ จดการเรยนรโดยบรณาการ สอดแทรกในกลมสาระการเรยนรนน ๆ (ภาษาไทย, คณตศาสตร, วทยาศาสตร, สขศกษาและพลศกษา, ศลปะ, การงานอาชพฯ, ภาษาตางประเทศ) - ครทกคนจดกจกรรมพฒนาผเรยนโดยบรณาการสอดแทรก หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง - ครทกคนจดกจกรรมเสรมหลกสตรโดยบรณาการสอดแทรก หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง - ครทกคนจดกจกรรมจาการปฏบตหนาทครทปรกษาโดยบรณาการ สอดแทรกหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง (กจกรรมหนาเสาธง, โฮมรม, เวรประจำวน, การเขาแถวรบประทานอาหารกลางวน, การจดบอรดนเทศ/ แหลงเรยนรในหองเรยน)

หลกคำสอนทางศาสนาทสำคญ ๆ (การให, ความเสยสละ, ความรก ฯลฯ)

ทฤษฎการเรยนรการวางเงอนไขแบบการกระทำ

ทฤษฎการเรยนรการวางเงอนไขแบบการกระทำ

ทฤษฎการเรยนรการวางเงอนไขแบบการกระทำ

ทฤษฎการเรยนรการวางเงอนไขแบบการกระทำ

ทฤษฎการเรยนรการวางเงอนไขแบบการกระทำ

ภาพท 2-1 แนวคดและทฤษฎทใชในการพฒนาจตสาธารณะ (กรรยา พรรณนา, 2559)

1-99.indd 50 9/7/18 1:12:11 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

51

ทฤษฎพฒนาการทางจรยธรรมของโคลเบอรก ดวงเดอน พนธมนาวน (2558) ทฤษฎพฒนาการทางจรยธรรมของโคลเบอรก ไดจากการเสนอผลการศกษาการใชเหตผลเชงจรยธรรมของเยาวชน อาย 10 ถง 17 ป ทงในสหรฐอเมรกาและประเทศอน ๆ ทำใหโคลเบอรกสรปวา พฒนาการทางการใชเหตผลเกยวกบจรยธรรมของมนษยนนมอยางนอย 6 ขน ซงแสดงถงโครงสรางทางการรการคดของบคคลทเกยวกบ หลก กฎเกณฑ คณธรรม และคานยมทบคคลรบรมา รายละเอยดเกยวกบทฤษฎของโคลเบอรก อยในเรองเหตผลเชงจรยธรรม (Moral reasoning) พฒนาการทางจรยธรรม (Moral development) และจรยศกษา (Moral education) เมอไดทฤษฎพฒนาการทางการใชเหตผลเชงจรยธรรมแลว โคลเบอรกและคณะ ไดทำการวจยเชงทดลองเพอพฒนาความสามารถในการใชเหตผลเชงจรยธรรมในเดกและผใหญ ทมพฒนาการลาชามาแตเดม พบวา ไดผลดสำหรบเดกในโรงเรยน โดยเฉพาะเดกทมอายในชวง 10-11 ขวบ จะพฒนาทางดานนไดงายทสด แมกระนนกตาม ไดมการรายงานถงผลดในการพฒนาจรยธรรมและพฤตกรรมของนกโทษในคกดวยวธของโคลเบอรกดวย ผเขยนตำรา (Hersh, Paolitto, & Reimer, 1979) กลาวไววาการเรยนรเกยวกบ ผลงานของโคลเบอรกจะชวยใหครอาจารยไดประโยชนทสำคญ 3 ประการ คอ 1) ทำใหครอาจารยตระหนกวา บทบาททสำคญของตนคอการเปนผพฒนาจรยธรรมของนกเรยน 2) เพมความไวตอการเขาใจลกษณะทางจรยธรรมทปรากฎในเนอหาทครสอนและในวธการสอนทครใช และชวยใหครเขาใจลกษณะพฤตกรรมทางจรยธรรมและรจกเลอกเนอหาทจะสอนและวธสอนเพอทำใหนกเรยนมพฒนาการทางจรยธรรมรวดเรวขน 3) มความสามารถทจะวางแผนและดำเนนการตามหลกสตรจรยศกษาอยางมหลกทางวชาการ โคลเบอรก คนพบวา พฒนาการเชงจรยธรรมของบคคลขนอยกบพฒนาการทาง สตปญญาตามทฤษฎของพอาเจต การทเดกจะวเคราะหไดวาสงใดดหรอไมด สงใดผด สงใดถก ตองอาศยการใชเหตผลและความคดเชงนามธรรม ซงเกดขนตงแตวยเดกตอนปลายถงวยรนตอนตน เปนตนไป (Formal operational stage) สวนเดกเลกกวานนจะมพฒนาการทางจรยธรรมในระดบตน ๆ เทานน (อชรา เอบสขสร, 2559) โคลเบอรก อธบายทฤษฎทางจรยธรรมของมนษยเปน 3 ระดบ แตละระดบประกอบดวย 2 ขนยอย ดงน

1-99.indd 51 9/7/18 1:12:12 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

52

ระดบท 1 ระดบกอนมจรยธรรมของตนเอง (Preconventional level) การตดสนจรยธรรมในระดบนจะอยบนพนฐานความตองการของตนเองและกฎเกณฑ ขอบงคบของผมอำนาจเหนอกวา ขนท 1 จรยธรรมจากภายนอก หรอกอนกฎเกณฑ (Heteronymous morality) ขนนพฤตกรรมของบคคลจะขนอยกบความเกรงกลวอำนาจของผอน (อาย 2-7 ป) ขนท 2 การไดรบผลตอบแทนแลกเปลยน หรอทำความดเพอรางวล (Instrumental purpose and exchange) (อาย 7-10 ป)

ระดบท 2 ระดบจรยธรรมตามกฎเกณฑ (Conventional level) การตดสนจรยธรรมในระดบนจะขนอยกบความคาดหวงของครอบครว การเหนดวยของผอน คานยม กฎเกณฑของสงคมและกฎหมายของบานเมอง ขนท 3 การยอมรบของสงคม (Mutual interpersonal expectation relationships and interpersonal conformity) บคคลจะทำความดเพอใหกลมหรอสงคมใหการยอมรบตน เชน ทำในสงทเปนขอตกลงของกลมเพอใหตนเปนสวนหนงของกลม (อาย 10-13 ป) ขนท 4 ปฏบตตามกฎระเบยบของสงคม (Social system and conscience) ขนนบคคลจะคดวาการปฏบตตามระเบยบกฎเกณฑทสงคมกำหนดไวคอการทำความด (อาย 13-16 ป)

ระดบท 3 ระดบเหนอกฎเกณฑ เปนจรยธรรมทเกดจากวจารณญาณ (Postconventional moral reasoning) จรยธรรมในระดบนขนอยกบการทคนสวนใหญยอมรบวาเปนสงทถกตองดงาม เปนความดงามทเปนสากลนยม ขนท 5 สญญาสงคมและสทธสวนบคคล (Social contract and individual rights) ความดงามในขนนเปนพฤตกรรมทคนสวนใหญชนชมยอมรบ เชน อาสาสมครบรรเทาสาธารณภย หรอครททมเทเสยสละเวลาอบรมสงสอนศษยดวยความรก ความเมตตาอยางจรงใจ (อาย 16 ปขนไป) ขนท 6 คณธรรมตามหลกสากลนยม (Universal ethical principle) รสกเกลยดกลวความชว จะไมยอมทำสงทผดเปนอนขาด (เกดกบเพยงบางคนเทานน) ความดงามในขนนเปนพฤตกรรมทบคคลปฏบตจากจตสำนกทดงามของตนโดยไมตองการผลตอบแทนใด ๆ และพฤตกรรมนนเปนพฤตกรรมทคนทวโลกยอมรบวาเปนความถกตองดงาม

1-99.indd 52 9/7/18 1:12:12 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

53

สรป พฤตกรรมตามทฤษฎทางจรยธรรมของมนษยของโคลเบอรก ไดดงน ขนท 1 กระทำพฤตกรรม เพราะกลวการถกลงโทษ หรอเกรงกลวอำนาจของผอน อาย 2-7 ป

ขนท 2 กระทำพฤตกรรม เพราะตองการไดรบผลตอบแทนแลกเปลยน อาย 7-10 ป หรอทำเพอรางวล

ขนท 3 กระทำพฤตกรรม เพอใหสงคมยอมรบ อาย 10-13 ป

ขนท 4 กระทำพฤตกรรมตามหนาท ตามการปฏบตตามระเบยบกฎเกณฑทสงคม อาย 13-16 ป กำหนดไว

ขนท 5 กระทำพฤตกรรมตามความเหนชอบของตน พฤตกรรมทคนสวนใหญชนชม อาย 16 ปขนไป ยอมรบ

ขนท 6 กระทำพฤตกรรมโดยไมหวงผลตอบแทน เปนพฤตกรรมจากจตสำนกทดงาม

นอกจากน อชรา เอบสขสร (อชรา เอบสขสร, 2559) ยงกลาววา การพฒนาคณธรรม จรยธรรมนนขนอยกบระดบสตปญญา วธการปลกฝงคณธรรมจงตองสอดคลองกบพฒนาการทางสตปญญาดวย เชน ในวยแรกเกดถงประมาณ 7 ขวบ การปลกฝงคณธรรมจรยธรรมอาจตองใชการเลานทาน การตนตนแบบทเดกรกศรทธาชนชมควบคกบการเสรมแรงและการลงโทษ หรอ ในชวงวยรนการปลกฝงคณธรรมตองใชตวแบบทางสงคม เชน ดาราหรอกลมเพอนและถา 2 ระดบแรกบคคลไดพฒนาคณธรรมจรยธรรมทเหมาะสมมาแลว ในวยผใหญเขายอมสามารถ คดวเคราะหเลอกคานยมทเปนคณธรรมจรยธรรมทดงามได

ทฤษฎจตสงคมของอรคสน การนำทฤษฎจตสงคมของอรคสนมาประยกตใช อชรา เอบสขศร (2559) แบงเปน 3 ระดบ คอ ระดบอนบาล อายประมาณ 3-5 ป เปนขนตอนทเดกกำลงพฒนาความคดรเรมสรางสรรค ธรรมชาตของเดกวยนกำลงซกซน ชางพด และอยในโลกจนตนาการ ผใหญสามารถสงเสรมพฒนาการของเดกวยนดวยการใหโอกาสเขาไดคนควาทดลองการเลนแบบตาง ๆ โดยผใหญคอยดแลปองกนไมใหเกดอนตราย ขยนตอบ ขยนถาม กระตนใหเขาสนองความอยากรอยากเหนโดยคนหาคำตอบดวยตนเอง การปลกฝงคณธรรมความดงามตาง ๆ สามารถกระทำผานการเลานทานและการเลนสมมต

1-99.indd 53 9/7/18 1:12:12 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

54

ระดบประถมศกษา อายประมาณ 2-16 ป อรคสนเชอวาถาเดกไดรบการสงเสรม ทเหมาะสมเขาจะพฒนาลกษณะกระตอรอรน ขยนหมนเพยร ซงพอแมและครตองเขาใจธรรมชาตของวยนดวยการมอบหมายงานหรอภาระรบผดชอบทมความยากงายเหมาะสมกบระดบความสามารถของเขา เปนงานทไมงายหรอยากเกนไป แตควรมลกษณะทาทายความสามารถ ถาเขาประสบความสำเรจตองรบชนชมใหกำลงใจ เมอใดทเกดความผดพลาดควร ชวยชแนะวาผดเพราะอะไร จะแกไขไดอยางไร คอยสงเกตเวลาทเขาทำงานหรอเรยนหนงสอ วาเขามขอสงสยหรอมปญหาตองการความชวยเหลอหรอไม ระดบมธยมศกษา อายประมาณ 12-8 ป เปนวยทมความสำคญมาก เหมอนเปนระยะหวเลยวของชวตถาเลยวถกทางกจะสามารถไปถงเปาหมายของชวตได แตถาเลยวผด กเทากบหลงทางชวตจะเดนอยางไรกแทบไมมโอกาสไปถงจดความสำเรจในชวตไดเลย เดกทเลยวถกทางคอเดกทรจกตวเองรวาตนเปนใคร ตองการอะไรในชวต มความสามารถดานใดมากนอยเพยงใด ชอบหรอไมชอบอะไร พอแมและครตองชวยเขาใหสามารถคนพบตนเองอยาง ถกตองใหได ใหเขามโอกาสสำรวจตวเองหลาย ๆ ดาน จนกวาจะรสกวาใช สงเสรมใหเขามความเชอมน มความคดรเรมโดยใชกจกรรมตาง ๆ แมวาคณลกษณะเหลานจะตองพฒนาตงแตในวยกอนหนานแลวกตาม แตถาสงเกตพบวาเดกยงไมพฒนากควรหาชองทางชวยเหลอใหมากทสด เรวทสดเทาทจะทำได

ทฤษฎการเรยนรสงคมเชงพทธปญญาของแบนดรา (Bandura) Bandura เชอวาพฤตกรรมของคนเรานน ไมไดเกดขนและเปลยนแปลงไปเนองจากปจจยทางสภาพแวดลอมแตเพยงอยางเดยว หากแตวาจะตองมปจจยสวนบคคล (ปญญา ชวภาพ และสงภายในอน ๆ) รวมดวย และการรวมของปจจยสวนบคคลนนจะตองรวมกนในลกษณะทกำหนดซงกนและกน (Reciprocal Determinism) กบปจจยทางดานพฤตกรรมและสภาพแวดลอม (สมโภชน เอยมสภาษต, 2556) ซงอาจจะเขยนไดดงภาพตอไปน

1-99.indd 54 9/7/18 1:12:12 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

55

ภาพท 2-2 การกำหนดซงกนและกนของปจจยทางพฤตกรรม (B) สภาพแวดลอม (E) และสวนบคคล (P) ซงไดแก ปญญา ชวภาพ และสงภายในอน ๆ

ทมผลตอการเรยนรและการกระทำ ทมา: สมโภชน เอยมสภาษต (2556)

การทปจจยทง 3 ทำหนาทกำหนดซงกนและกนนน ไมไดหมายความวาทงสามปจจยนนจะมอทธพลในการกำหนดซงกนและกนอยางเทาเทยม บางปจจยอาจมอทธพลมากกวา อกบางปจจย และอทธพลของปจจยทง 3 นน ไมไดเกดขนพรอม ๆ กน หากแตตองอาศยเวลา ในการทปจจยใดปจจยหนงจะมผลตอการกำหนดปจจยอน ๆ (Bandura, 1989 อางถงใน สมโภชน เอยมสภาษต, 2556) ดงปจจยทกำหนดซงกนและกนทละค ดงน ระหวาง P B แสดงใหเหนถงปฏสมพนธระหวางความคด ความรสก และ การกระทำ ความคาดหวง ความเชอ การรบรเกยวกบตนเอง เปาหมาย และความตงใจ ซงปจจยดงกลาวกำหนดลกษณะและทศทางของพฤตกรรม สงทบคคลคด เชอ และรสก จะกำหนดวาบคคลจะแสดงพฤตกรรมเชนใด ในขณะเดยวกนการกระทำของบคคลกจะเปนสวนหนงในการกำหนดลกษณะการคดและการสนองตอบทางอารมณของเขา ลกษณะของรางกายและระบบ การรบรและระบบประสาทมผลตอพฤตกรรมและศกยภาพของบคคล เชนเดยวกบระบบการรบรและโครงรางของสมองกปรบเปลยนไดโดยประสบการณทางพฤตกรรมเชนกน (Greenough et al., 1978 อางถงใน สมโภชน เอยมสภาษต, 2556) ระหวาง E P เปนปฏสมพนธระหวางลกษณะของบคคลและสภาพแวดลอม ความคาดหวง ความเชอ อารมณ และความสามารถทางปญญาของบคคลนนจะพฒนา และเปลยนแปลงโดยอทธพลทางสงคมทใหขอมลและกระตนการสนองตอบทางอารมณโดย การผานแบบการสอนและการชกจงทางสงคม ขณะเดยวกนบคคลจะกระตนปฏกรยาสนองตอบทแตกตางกนจากสภาพแวดลอมทางสงคมทเขาอาศยอย จากลกษณะทางกายภาพของเขา เชน อาย ขนาดของรางกาย เชอชาต เพศ และความนาสนใจของรางกาย ทคอนขางจะแยกออกจากสงทเขาพดและกระทำ นอกจากนการสนองตอบนนยงขนอยกบบทบาทและสถานภาพทางสงคม

P

B E

1-99.indd 55 9/7/18 1:12:12 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

56

ของเขาอกดวย เชน เดกทถกมองวาเปนเดกกาวราวจะกระตนใหเพอนมปฏกรยาสนองตอบทแตกตางไปจากเดกทถกมองวาไมกลาแสดงออก เปนตน ดงนน อาจกลาวไดวาสถานภาพทางสงคมของเขาและลกษณะทปรากฏนน สามารถมผลตอสภาพแวดลอมทางสงคมกอนทเขาจะพดหรอกระทำสงใดนนเอง ระหวาง B E เปนการปฏสมพนธระหวางพฤตกรรม และสภาพแวดลอมในชวตประจำวนของคนเรา พฤตกรรมเปลยนเงอนไขสภาพแวดลอม ในขณะเดยวกนเงอนไขของสภาพแวดลอมทเปลยนไปนน กทำใหพฤตกรรมถกเปลยนไปดวยสภาพแวดลอมจะมอทธพลใด ๆ ตอบคคล จนกวาจะมพฤตกรรมบางอยางเกดขน เชน ครผสอนจะไมมอทธพลตอเดกจนกวาเดกจะเขาเรยน ผปกครองจะไมชมเดกถาเดกยงไมแสดงพฤตกรรมทจะใหชม เปนตน เนองจากทงพฤตกรรมและสภาพแวดลอมมอทธพลตอกนและกน ดงนนบคคลจงเปนทงผกอใหเกดและเปนทงผลตผลของสภาพแวดลอม การมผลซงกนและกนนทำใหเกดการเปลยนมมมองของกระบวนการถายทอดทางสงคม จากเดมซงมองวาผปกครองมอทธพลตอเดกเชนใดมาเปนทง ผปกครอง และเดกมอทธพลตอกนและกนเชนใดแทน นอกจากปจจยทง 3 ทกำหนดซงกนและกนแลว Bandura ยงไดขยายแนวคดของการเสรมแรงออกไปอกโดยทเขากลาววา การเสรมแรงมไดทำหนาทเพยงแตทำใหพฤตกรรม เพมขนเทานน หากแตวายงมหนาทอน ๆ อก การเสรมแรงอาจจะมประสทธภาพในการกำกบพฤตกรรมของบคคลทเคยเรยนรมาแลว แตคอนขางจะไมมประสทธภาพในการทำใหบคคลเกดการเรยนร และเปนการยากทบคคลจะเกดการเรยนรในธรรมชาตโดยไมไดเหนผอนแสดงพฤตกรรม มากอน ดวยเหตน Bandura จงมความเชอวาคนเราสวนใหญนนจะตองผานการเรยนรโดย การสงเกตพฤตกรรมจากผอนมาแทบทงสน ทฤษฎการเรยนรทางสงคมปญญาของ Bandura จงไดเนนแนวคด 3 ประการ คอ

1-99.indd 56 9/7/18 1:12:12 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

57

1) แนวคดของการเรยนรโดยการสงเกต (Observational Learning) ประกอบดวย 4 กระบวนการ

ภาพท 2-3 กระบวนการของการเรยนรจากการสงเกต ทมา: สมโภชน เอยมสภาษต (2556)

กระบวนการเกบจำ

การเกบรหสเปนสญลกษณ การจดระบบโครงสรางทางปญญา การซกซอมทางปญญา การซกซอมดวยการกระทำ ผสงเกต ทกษะทางปญญา โครงสรางทางปญญา

กระบวนการจงใจ

สงลอใจภายนอก การรบร วตถสงของ สงคม ควบคม สงลอใจทเหนผอนไดรบ สงลอใจตนเอง วตถสงของ การประเมนตนเอง ผสงเกต ความพงพอใจในสงทลอใจ ความลำเอยงจากการเปรยบเทยบทางสงคม มาตรฐานภายในของตนเอง

ตวแบบ

เทยบกบ ตวแบบ

กระบวนการตงใจ

เหตการณของตวแบบ เดนชด กอใหเกดความพงพอใจ ความซบซอน ดงดดจตใจ มคณคา ผสงเกต ความสามารถในการรบร ชดของการรบร ความสามารถทางปญญา ระดบของการตนตว ความชอบจากการเรยนรมากอน

กระบวนการกระทำ

สงททำไดในปญญา การสงเกตการกระทำ การไดขอมลปอนกลบ การเทยบเคยงการกระทำกบภาพในปญญา ผสงเกต ความสามารถทางรางกาย ทกษะในพฤตกรรมยอย ๆ

1-99.indd 57 9/7/18 1:12:12 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

58

2) แนวคดของการกำกบตนเอง (Self-Regulation)

ภาพท 2-4 กระบวนการกำกบตนเอง (Bandura, 1986 อางถงใน สมโภชน เอยมสภาษต, 2556)

3) แนวคดของการรบรความสามารถของตนเอง (Self-Efficacy) ปจจยทเกยวของกบการรบรความสามารถของตนเอง ม 4 ปจจย (Evans, 1989 อางถงใน สมโภชน เอยมสภาษต, 2556) คอ 3.1) ประสบการณทประสบความสำเรจ (Mastery Experiences) เปนวธการ ทมประสทธภาพมากทสด ดงนน การพฒนาการรบรความสามารถของตนจำเปนทจะตองฝกใหเขามทกษะเพยงพอทจะประสบความสำเรจไปพรอมกบการทำใหเขารบรวา เขามความสามารถจะกระทำเชนนน และจะไมยอมแพอะไรงาย ๆ 3.2) การใชตวแบบ (Modeling) การไดสงเกตตวแบบแสดงพฤตกรรมทมความซบซอน และไดรบผลกรรมทพงพอใจกจะทำใหผทสงเกตฝกความรสกวา เขากจะสามารถทจะประสบความสำเรจได

การสงเกตตนเอง (Self-Observation)

ดานของการกระทำ คณภาพ อตราความเรว ปรมาณ ความรเรม ความสามารถในการเขาสงคม จรยธรรม ความเบยงเบน ความสมำเสมอ ความใกลเคยง ความถกตอง

การแสดงปฏกรยาตอตนเอง (Self-Reaction)

การประเมนการแสดง-ปฏกรยา ตอตนเอง ทางบวก ทางลบ การแสดงปฏกรยาตอตนเอง ในลกษณะทรบรหรอจบตองได การใหรางวล การลงโทษ ไมมปฏรยาตอตนเอง

กระบวนการตดสน (Judgment Process)

มาตรฐานสวนบคคล ทาทาย ชดเจน ความใกลชด ทว ๆ ไป การกระทำเพออางอง บรรทดฐานทเปนมาตรฐาน การเปรยบเทยบทางสงคม การเปรยบเทยบกบตนเอง การเปรยบเทยบกบกลม ความใหคณคาของกจกรรม ใหคณคาสงมาก กลาง ๆ ไมใหคณคา การอนมานความสามารถในการกระทำ แหลงภายในตนเอง แหลงภายนอก

1-99.indd 58 9/7/18 1:12:12 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

59

3.3) การใชคำพดชกจง (Verbal Persuasion) วธนใชงายและใชกนทวไป แตการใชคำพดชดจงนนไมคอยจะไดผลนก ซงถาจะใหไดผล ควรใชรวมกบการทำใหบคคลมประสบการณของความสำเรจ 3.4) การกระตนทางอารมณ (Emotional Arousal) การกระตนทางอารมณมผลตอการรบรความสามารถของตน บคคลทถกระตนอารมณทางลบ จะทำใหเกดความวตกกงวล เครยด กลว และนำไปสการบรความสามารถของตนตำลง แตถาบคคลสามารถลดหรอระงบ การถกกระตนทางอารมณได จะทำใหการรบรความสามารถของตนดขน

หลกการทางจตวทยาทเกยวของกบการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษา ขนพนฐาน นงเยาว เนาวรตน (2560) กลาวถงหลกการของการฝกวนยตามแนวคดของนกจตวทยา ดงน 1. มนษยนยม (Humanism) ซงใหคากบความเปนธรรม เสรภาพของมนษยและเคารพเจตจำนงอสระของปจเจก จงเนนสรางใหเกดความรสกนกคดทนำไปสความรบผดชอบในตวเดกหรอผเรยนในพนททางการศกษา ผานการชวนคย หรอสรางสภาพแวดลอม ทงยงหาแบบอยางมาเปนตวแบบ (model) ในการปฏบต และสงสำคญยงไดเนนวา วนยจะเกดขนไดกตอเมอเดกเขาใจวาพวกเขานนตองรบผดชอบตอตนเองและคนหมมาก พวกเขากจะคอยๆสรางวนยทเกดจากในตวตนของพวกเขาเองขนมาทละเลกทละนอย 2. พฤตกรรมนยม (Behaviorism) ไมคอยใหคณคาตอสทธเสรภาพและการเคารพกนบนฐานความเทาเทยมอยางเตมใจ ทวากลบเนนการฝกโดยการลงโทษแลวใหรางวล ดวยการทำซำ ๆ จนกระทงกลายเปนนสย หากแตกไมอาจทำใหเขาใจถงความหมายวา เหตใดตองมกรยาและวถปฏบตตามทถกฝกอบรมมา แมวนยทถกสรางผานกฎหมายในสงคมทวไปทอยนอกเหนอไปจากสงคมโรงเรยนนนกอาจไมบรรลผลไดเชนกน กลาวคอ การสรางความรบผดชอบรวมกนในหมชนทจะสรางสรรคหรอประคบประคองสงคมใหเกดความรบผดชอบตอตนเองและชวตรวมหมเมออยรวมกน สงทมกพบเจอบอยครง เชน เมอใชรถบรการโดยสารสาธารณะอยางเชนแทกซ เราคนหาสายคาดเขมขดนรภยสำหรบคนนงเบาะหลง คนขบแทกซกมกอาจจะบอกวา ไมตองคาดเขมขดกได ตำรวจไมม หรอคนขบรถจำนวนมากในบานเรากบอกวาไมตองคาดกได ตำรวจไมมแถวน การบงคบใหคาดเขมขด ซงเปนวนยการขบขรถยนตกบความรบผดชอบตอชวตตนและคนอน หรอตอทรพยสนและอนๆ ในสงคมเมอง หรอสงคมทไมมการเดนทางดวยเทานน จงไมคอยเกดมรรคผลเทาทควร

1-99.indd 59 9/7/18 1:12:12 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

60

หลกการทเกยวของกบการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐาน หลกการทเกยวของกบการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐาน มดงน อมาพร ตรงคสมบต (2559) กลาวถง การสรางความสมพนธทดกบลกวา “ความสมพนธทดระหวางพอแมและลกเปนพนฐานของทกสงทกอยางไมวาจะเปนพฒนาทางดานรางกายอารมณจตใจสตปญญาและบคลกภาพรวมทงการสรางแรงจงใจใฝรและระเบยบวนย ในตวเดก” การฝกวนยตองอยบนพนฐานของความสมพนธทด อมาพร ตรงคสมบต (2559) กลาววา การฝกวนยใหกบลกตองมพนฐานอยบนความสมพนธทดกอน เพราะหากคณกบลกไมมความสมพนธทดตอกน ไมวาคณจะตงกฎทเขาทาอยางไร หรอออกคำสงอยางหนกแนนแคไหนกตาม ลกกจะพยายามตอตาน และไมเชอฟง ยงพยายามจะสงอะไร กจะยงทำตรงขามมากขนเทานน ความสมพนธทดจะทำใหลกรวาคณทำสงตาง ๆ ลงไปดวยความรก ดงนน แมจะดวา หรอหลดปากตำหนลกแรงไปหนอย หรอตงกฎทลกไมชอบกตาม ลกจะพยายามทำ พยายามอดทน เพราะเขารกคณ และอยากทำใหคณมความสขและพอใจในตวเขา ความสมพนธทไมดจะทำใหลกมองคณในเชงลบ คดวาคณชอบใชอำนาจ และชอบจบผด คณไมเคยเหนวาเขาทำอะไรดเลย และคณตงกฎขนมาเพอใหเขาปฏบตตามไมได และจะไดหาโอกาสลงโทษเขา ลกจะไมอดทนกบกฎ และไมอยากทำตามคำสง เพราะเขาไมรวาจะทำไปทำไมและเพอใคร หลกการสรางความสมพนธทด การสรางความสมพนธทดกบลกมหลกการสำคญ (อมาพร ตรงคสมบต, 2559) มดงน 1. แสดงความรกตอลกดวยการกอดการหอมแกม การลบศรษะ และตบไหล ชมเชยเมอลกทำด รวมทงการบอกวาคณรกเขา นเปนสงททำใหเดกมความสข และรสกวาคณรกเขาอยางแทจรง 2. แสดงความสนใจลก ตองใหความสนใจลกอยางพอเหมาะ วธแสดงความสนใจทดกคอ หาเวลาทำ “อะไร” ดวยกนกบลก “อะไร” นนอาจเปนการนงคยกน รบประทานอาหารพรอมกน หรอมกจกรรมเลก ๆ นอย ๆ รวมกน การทำสงตาง ๆ รวมกนจะทำใหลกรสกคนเคยและใกลชด ความใกลชดนเปนการฝกวนยไปโดยไมรตว เพราะเดกมกจะเลยนแบบผทเขาคนเคย และใกลชด ลกจะเรยนแบบอปนสยทมระเบยบวนยของคณไดโดยทคณไมตองสอนมากมาย

1-99.indd 60 9/7/18 1:12:12 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

61

3. มเวลาใหลก ความสมพนธทดหมายความวาตองมเวลาใหลกอยางเพยงพอ คณไมอาจจะสงใหใครคนหนงทำอะไรอยางเตมใจไดหากไมเคยมเวลาพดคยหรอทำอะไรรวมกน ถาหากทงวนคณไมมเวลาพดคยหรอเลนกบลกเลย เอาแตทำงาน กลบบานดก คณพบหนาลกคณกจะสงใหลกทองหนงสอ เกบขาวของใหเรยบรอย หรอหยดเลนวดโอเกม นอกจากลกจะไมทำตามคำสงแลว ลกอาจเกดความรสกโกรธและมปฏกรยาตอตานขนมาได เพราะรสกวาพอเจอหนากเอาแตสง ๆ อยางเดยว 4. ยอมรบความแตกตางระหวางคณกบลก ลกจะมความสมพนธทดกบคณไดงายขนหากลกรวาคณเปนคนมใจกวาง ยอมรบในตวเขา ยอมรบความคดเหน ความรสกและการกระทำของเขา แมวามนจะแตกตางไปจากคณกตาม การทคณยอมรบในตวลกไมไดหมายความวาตองเหนดวยกบเขาเสมอไป แตหมายความวาคณพยายามเขาใจเขา แมเขาจะแตกตางไปจากคณในแงความรสก ความคด หรอการกระทำกตาม ทงหมดนจะทำใหลกยอมรบนบถอตนเองมากขน เกดความเชอมน และภาคภมใจในตนเอง เกดแรงจงใจทจะพฒนาตนเองใหดขน และนนกคอจดเรมตนของการสรางวนยในตนเอง และดวยตนเองอยางแทจรง การแสดงความยอมรบนบถอในตวลกทำไดโดย 4.1 ฟงลกพดใหจบดวยความใจเยน 4.2 อยารบรอนตดสนความคดหรอการกระทำของลกวาเปนสงทไมด หรอไมเขาทา หากใชเวลาวเคราะหสกนดจะพบวา ความคดหรอการกระทำของลกกมเหตผลดตามสมควร ทเดยว แตหากคดดหลายตลบแลวยงรสกวาไมเหนมอะไรดเลย กควรคอย ๆ พดกบลก และชแจงใหเหนขอดขอเสยหรอแงมมของคณ 4.3 ใหโอกาสลกตดสนใจในเรองบางเรองเองบาง หากเปนเรองทคอนขางสำคญ กอาจจะกำหนดขอบเขตใหลกเลอกบาง เพอจะไดแนใจวาลกจะไมตดสนใจออกนอกลนอกทาง 5. พอคอบคคลสำคญ เดกผชายมปญหาเรองวนยมากกวาเดกผหญง สาเหตทสำคญเปนเพราะวาพอไมไดเขามามสวนรวมในการเลยงดลกชายอยางแทจรง ในขณะทเดกหญงมแมอยเคยงขางเปนแบบฉบบในชวต สำหรบเดกผชายแลวพอคอบคคลทสำคญมากทจะชวยสรางระเบยบวนยขนในตวลก พอเปนบคคลทเดกผชายจะยดถอเปนแบบอยาง เปนแหลงแหงพลงและแรงจงใจ ความกลาหาญและอดทน พระครอเทศสตาภรณ (2558) กลาวถง หลกจรยธรรมทเดกและเยาวชนพงยดถอ เปนหลกปฏบต มดงน 1. จรยธรรมวาดวยความกตญญกตเวท คำวา กตญญ หมายถง ความเปนผรคณ ทง คณของคน สตว สงของ และสถานท

1-99.indd 61 9/7/18 1:12:12 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

62

2. จรยธรรมวาดวยความมระเบยบวนย ระเบยบวนย คอ ขอกำหนด กฎหมาย กฎเกณฑ กตกา ขอบงคบทมอยของสถานทหรอสถาบนทตนเกยวของตงแตหนวยทเลกทสดของสงคม คอครอบครว ไปจนถงสงคมขนาดใหญไดแกประเทศชาต 3. จรยธรรมวาดวยความสามคค ความสามคคคอ ความพรอมเพรยงกน หมายถง การรวมมอ รวมแรงและรวมใจกนทำกจกรรมอยางใดอยางหนง ซงเปนเหตใหกจกรรมนนจะสำเรจไดดวยดและเรวพลน 4. จรยธรรมวาดวยการคบเพอน ควรเลอกคบแตคนดเนองจากเพอนดจะนำไปสความเจรญรงเรอง 5. จรยธรรมวาดวยความสำเรจในการศกษาเลาเรยน สนใจและใสใจในการศกษาหาความรอยางสมำเสมอ 6. จรยธรรมวาดวยหลกการเรยนเกง ตองขยนสดบตรบฟง ตองคดตาม ตองไตถามเมอสงสย และเขยนจารกบนทกไว 7. จรยธรรมวาดวยการรจกตนเอง การรจกตนเอง หมายถง การรจกฐานะ ตำแหนง หนาท เพศ ภมของตนเอง วาเปนใคร มฐานะอยางไร มหนาทอยางไร แลวประพฤตปฏบตตนใหเหมาะสมกบตนเอง 8. จรยธรรมวาดวยความจรงใจซอตรง กอใหเกดความไววางใจ ความจรงใจซอตรงน กคอ ความจรงใจตอตนเอง ตอผอนตอหนาททเรามตอการงานทเราทำ ตอประเทศชาต ตลอดจนมความซอสตยสจรตดวย 9. จรยธรรมวาดวยหลกทควรงดเวน 5 ประการ หลกทควรงดเวนสำหรบเดกและเยาวชน เรยกอกอยางหนงวา เบญจศล ม 5 ประการ 10. จรยธรรมวาดวยหลกทควรปฏบต 5 ประการ หลกทเดกและเยาวชนควรปฏบต เรยกอกอยางวา เบญจธรรม ม 5 ประการ 11. จรยธรรมวาดวยความรคารวะนอบนอม การคารวะนอบนอม คอ การรจกประพฤตตนเปนคนมความเคารพออนนอมถอมตน ออนโยนตอบคคลอนทเกยวของกบตนตามฐานะ และวยตลอดจนสถานทตาง ๆ ดวย 12. จรยธรรมวาดวยความรกชาตศาสนกษตรยและวฒนธรรมไทย ชาตศาสนา พระมหากษตรย เปนสถาบนหลกทสำคญของคนไทยทกคน

1-99.indd 62 9/7/18 1:12:12 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

63

การใชการลงโทษในการแกปญหาระเบยบวนย ครควรพจารณากอนวา การมพฤตกรรมทไมเหมาะสมควรจะแกดวยการลงโทษหรอไม เพราะการลงโทษจะใหผลตามมาทไมถงปรารถนาในดานจตใจ ละมกจะเปนเหตใหนกเรยน มความรสกไมดตอครและโรงเรยน O Leary K.D. และ O leary S.E. (O Leary K.D. และ O leary S.E., 1972 อางถงใน สรางค โควตระกล, 2559) ไดใหขอคดเกยวกบการลงโทษ ดงตอไปน 1. ควรจะใชการลงโทษนอยทสด 2. อธบายใหนกเรยนผถกลงโทษทราบวาเพราะเหตใดครจงจำเปนตองลงโทษเขา 3. นกเรยนควรจะมโอกาสเลอกระหวางการไดรบโทษเมอแสดงพฤตกรรมไมด และ การไดรบแรงเสรมเมอแสดงพฤตกรรมด 4. ใหแรงเสรมแกนกเรยนททำพฤตกรรมดตรงขามกบพฤตกรรมไมด 5. หลกเลยงการทำโทษใหเจบกาย หรอเจบใจ 6. ไมควรทำโทษนกเรยนในขณะทครเองไมสามารถควบคมอารมณของตนเอง เชน โกรธนกเรยนทประพฤตกอกวนการเรยนการสอน 7. ควรจะลงโทษนกเรยนทมพฤตกรรมไมเหมาะสมในขณะทครเหนนกเรยนเรมทำทนท ไมควรจะรอทำโทษ เมอพฤตกรรมไดผานไปแลว

การลงโทษใหเจบกาย (Corporal Punishment) การลงโทษวธนไมสมควรจะใชอยางยง เพราะนอกจากนกเรยนจะตอตานการลงโทษแบบนแลว การลงโทษใหเจบกายกยงไมมประโยชนในการทจะหามพฤตกรรมทไมด ไมใหเกดขนอยางถาวรดวย เหตผลทไมควรใชการทำโทษใหเจบกาย (สรางค โควตระกล, 2559) มดงตอไปน 1. การทำโทษใหเจบกายไมไดแกสาเหตทนกเรยนทำพฤตกรรมผด 2. ทำใหนกเรยนทไดรบโทษจะมความรสกไมดตอครและโรงเรยน บางกรณอาจจะยงทำใหนกเรยนประพฤตผดยงขน 3. การทำโทษในขณะทครมอารมณโกรธ อาจจะเปนผลใหเกดความรนแรง ทำใหเกดอนตรายกบนกเรยนได 4. การทำโทษพฤตกรรมทไมเหมาะสม โดยทำโทษใหเจบกาย จะทำใหนกเรยนอนขาดความนบถอครและกลวครโดยใชเหต 5. การทำโทษใหเจบกายจะทำใหนกเรยนมอตมโนทศน (Self-concept) ตำ 6. ทำใหนกเรยนคดวาวธแกปญหาควรจะทำดวยการใหพลงผด ๆ ซงเปนการสอนวธ แกปญหาทผดของครโดยไมไดตงใจ

1-99.indd 63 9/7/18 1:12:12 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

64

ตวบงชคณลกษณะวนยนกเรยนในโรงเรยนสงกดสำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ฮนดล เดชเสถยร (2557) ศกษาการพฒนาตวบงชคณลกษณะวนยนกเรยนในโรงเรยน สงกดสำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน พบวา การศกษาขนพนฐาน ประกอบดวย 7 คณลกษณะ 21 ตวบงช ตามลำดบจากมากไปหานอย ดงน 1) คณลกษณะการเคารพสทธของผอน ม 3 ตวบงช ไดแก การยอมรบสงทมอยในตวบคคล ใหเกยรตและนบถอผอนดวยความออนนอมถอมตน ไมลวงเกนหรอลวงละเมดตอผอน 2) คณลกษณะความเชอมนในตนเอง ม 3 ตวบงช ไดแก ความกลาหาญแสดงออกในทางทเหมาะสม มความคดรเรมสรางสรรค สามารถปรบตวเขากบสงแวดลอมใหอยในสงคมอยางมความสข 3) คณลกษณะการมงอนาคต ม 3 ตวบงช ไดแกมความสามารถคาดการณตดสนใจ ลวงหนา มการวางแผนเลอกกระทำการอยางใดอยางหนงอนเหมาะสมถกตองเพอประสบ ความสำเรจในอนาคต ความสามารถควบคมตนเองใหกระทำหรอเวนการกระทำบางอยางตามความตองการของตน 4) คณลกษณะการตรงตอเวลา ม 3 ตวบงช ไดแก มาทำงานหรอปฏบตภารกจทน ตามเวลาทกำหนด ทำงานดวยความกระตอรอรนมงมนเตมใจ ทำงานเสรจตามวตถประสงคทวางไว 5) คณลกษณะความรบผดชอบ รจกวางแผนการทำงานดวยความตงใจ มความมงมนในการปฏบตงานใหเกดความสำเรจ มการปรบปรงแกไขการปฏบตงานอยเสมอ 6) คณลกษณะความซอสตยสจรต ม 3 ตวบงช ไดแก มความจรงใจนาเชอถอไววางใจได ไมลกขโมยไมคดโกงไมหลอกลวง มความซอตรงทงตอหนาและลบหลงทงตอตนเองและผอน 7) คณลกษณะความเปนผนำ ม 3 ตวบงช ไดแก มความสามารถในการปกครองดแล มบคลกภาพทด มมนษยสมพนธทำใหประสานงานผลกดนจงใจใหผอนปฏบตภารกจตาม ความคดคำแนะนำคำสงดวยความเตมใจ

1-99.indd 64 9/7/18 1:12:12 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

65

ตอนท 4 แนวทางและกระบวนการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษา ขนพนฐานวธการปลกฝงวนยเดกปฐมวย

ดวงตา คเกษมกจ (2555) กลาวถง วธการปลกฝงวนยเดกปฐมวย วา การปลกฝงวนยตองมกลวธเพอใหเดกแสดงพฤตกรรมทเหมาะสมไดอยางมประสทธภาพ ซงวธการตาง ๆ แบงออก ไดเปน 2 แนวทาง ดงน 1. การสรางวนยในเชงบวก เปนวธทใชเพอสรางบรรยากาศทอบอนและเปนมตร ทำใหเดก ๆ รสกปลอดภยและมความเชอมน การสรางวนยในเชงบวกจะสรางสมพนธภาพทด ชวยพฒนาความสามารถทางอารมณและสงคม ทำใหเดกเกดความมนใจในตวเอง มความมนคงทางอารมณ และเสรมสรางใหเดกมพฤตกรรมทเหมาะสมกบวยและสถานการณนน ๆ การสรางวนยเชงบวกควรคำนงถง 1.1 ถกภาษา ถกทาทาง ถกจงหวะเวลา ถกกบวย อธบายไดดงน ถกภาษาถกทาทาง หมายถง การใชคำพดทสน กระชบแตไดใจความ ใหเดกเขาใจและปฏบตไดงาย เชน ครควรพดดวยเสยงและทาทางทหนกแนนวา “หนควรทานขาวใหเสรจกอนแลวจงไปเลน” “ของเลนกลองนมไวสำหรบตอ หนควรเลนใหถกวธ” “หนควรรอใหครพดใหจบกอน” เปนตน ถกจงหวะเวลา หมายถง การอบรมในเวลาทเหมาะสมกบสภาพรางกายและอารมณของเดก ถกกบวย หมายถง การจดตารางเวลาหรอกจวตรประจำวนใหเหมาะสมกบพฒนาการ โดยใหมสดสวนของเวลาในการทำงาน พกผอนและเลนอยางเพยงพอ โดยปฏบตกจวตรประจำวนอยางสมำเสมอจนกลายเปนนสย 1.2 การใชทาททหนกแนนและจรงจง เมอผใหญตองการใหเดกแสดงพฤตกรรมใดแลวเดกอดเออน ไมยอมทำทนท วธหนงทไดผลคอ ตองพดใหหนกแนนและจรงจงเพอใหเดกเรยนรวาจำเปนตองทำ ณ เวลานนจรง ๆ อาจใชทาทประกอบดวย เชน จงมอเดกใหไปทำสงทตองทำ ยกตวอยางในกรณทเดกไมยอมทำการบาน แมจะพดเตอนหลายครงแลวกตาม เพอใหเดกทำการบาน ผใหญตองแสดงใหเหนวาคำพดทพดออกมานน หมายความวา เดกตองทำ การบานแลวจรง ๆ โดยอาจบอกดวยเสยงหนกแนนและใชคำพดวา “เอาสมดการบานออกมาแลว ใหนงลงทำเดยวน” หรอหากเดกยงคงอดเออน ไมยอมทำ กอาจจะตองจงมอเดกไปเอาสมด ดนสอมาใหทำ และนงเฝาจนเดกทำจนเสรจ หากจำเปนจรง ๆ 1.3 การใหเดกมสวนรวมในการกำหนดขอตกลงรวมกน วธนจะทำใหเดกยอมรบในกตกาและใหความรวมมอไดมากกวาการทผใหญเปนคนกำหนดเอง ตวอยางขอตกลงรวมกน เชน ขอตกลงในการรบประทานหรอการเลนในสนามเดกเลน เปนตน

1-99.indd 65 9/7/18 1:12:13 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

66

1.4 การใชเหตผล ผใหญตองอธบายเหตผลอยางตรงไปตรงมา เพอใหเดกเขาใจ ไดงายและสามารถแกไขพฤตกรรมได สงทตองคำนงเปนอยางยงในการใชวธนคอวยของเดก เพราะยงเดกอายนอยเทาไร การใหเหตผลยงตองกระชบ สน งาย และไดใจความมากเทานน เชน “เตารดไมใชของเลนเพราะมนรอน” หรอ “เลนมดไมไดเพราะมนจะบาดมอหน” เปนตน 1.5 การใหรางวล หากเดกมพฤตกรรมทถกตองเหมาะสมอยแลวและผใหญตองการใหพฤตกรรมนนคงอยตอไป ผใหญควรใหรางวลเมอเดกแสดงพฤตกรรมนน อาจเปนการกลาวชมดวยวาจา หรอแสดงกรยาชนชมพอใจ อนงการใหรางวลเดกอาจทำไดอกรปแบบหนง คอใหเมอเดกหยดพฤตกรรมทไมเหมาะสม 1.6 การใชสงทดแทน หรอการเบยงเบนความสนใจ เนองจากเดกในวยนยงมความเปนตวตนสง ดงนนการทผใหญไมใหทำในสงทเดกตองการ นอกเหนอไปจากการใหเหตผลเพอแสดงใหเดกเขาใจแลว ผใหญควรใหเดกพดแสดงความคดเหน ความรสกของตนเองออกมาอยางอสระ รวมถงหาสงอน ๆ ใหเดกทำทดแทนเพอหนเหความสนใจของเดก ยกตวอยางเชน ถาไมตองการใหเดกขดเขยนฝาผนง ควรเตรยมกระดาษไวใหเดกเขยนแทน เปนตน 1.7 ผใหญตองเปนแบบอยางทด และถกตองใหกบเดก การเรยนรของเดกในวยนเกดจากการเลยนแบบพฤตกรรมของบคคลตาง ๆ รอบขาง ดงทศาสตราจารยแบบดรา (A.Bandura) มความเชอวาการเรยนรของมนษยสวนมากเปนการเรยนรโดยการสงเกตหรอการเลยนแบบ การเรยนรของเดกจงเกดจากการทำตามผใหญทอยใกลชด โดยดจากการกระทำของผใหญ มากกวาการสงสอนดวยวาจา

2. การสรางวนยเชงลบ วธนใชสำหรบปองกนและจดการกบพฤตกรรมทไมเหมาะสมของเดก ชวยหยดหรอปรบเปลยนพฤตกรรมทไมเหมาะสมของเดกได การสรางวนยเชงลบสามารถทำในรปแบบตาง ๆ ดงน 2.1 การเลกใหความสนใจ การเพกเฉย หรอการถอดถอนสงทตองการ ธรรมชาตของเดกตองการไดรบความสนใจจากผอน ดงนนเมอเดกมพฤตกรรมทไมพงประสงค ผใหญอาจใชวธเลกใหความสนใจขณะทเดกกำลงกระทำพฤตกรรมนน และใหความสนใจหรอใหรางวลในกรณทเดกทมพฤตกรรมทพงประสงคแทน 2.2 การลงโทษ ควรเปนทางเลอกสดทายเมอใชวธการอนไมไดผล ผใหญตองอธบายใหเดกเขาใจถงสาเหตทถกทำโทษโดยไมใชอารมณเขามาเกยวของ การลงโทษยงแบงออกเปน รปแบบตาง ๆ ดงน 2.2.1 การดดวยวาจาหรอการตำหน ควรใชเมอเดกแสดงพฤตกรรมทไมเหมาะสม และใชตอเมอการพดดวยเหตผลไมไดผลแลว อยางไรกตาม การลงโทษรปแบบนอาจใชไดผลดเฉพาะกบเดกบางคนเทานน

1-99.indd 66 9/7/18 1:12:13 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

67

2.2.2 การแยกเดกออกไปอยตามลำพง คอ การใหเดกออกนอกบรเวณทกำลงทำกจกรรมนนอย หรอแยกไปอยในบรเวณทครจดไวเพอใหเดกไดใชเวลาอยกบตวเอง และคลายความโกรธ ความเสยใจ หรอความขบของใจ หากจะใชวธนจะตองคำนงถงเรองระยะเวลาทจะใหเดกแยกไปอยลำพงดวย ควรจำกดเวลาใหเหมาะสมกบวย เชน เดกอาย 5 ป เวลาทเดกออกไปอยตามลำพงควรจะนานประมาณ 5 นาท เปนตน 2.2.3 การปรบ คอ การทเดกรบผดชอบกบของทเดกทำเสยหายไป ทงนความเหมาะสมในการใชวธนขนอยกบของทเดกไดทำเสยหายหรอชำรด 2.2.4 การต ขอไดเปรยบของวธน คอ สามารถหยดพฤตกรรมทไมเหมาะสมของเดกไดรวดเรว แตควรเปนทางเลอกสดทายของการลงโทษและไมควรทำพรำเพรอ เนองจากเมอเดกถกต เดกจะเกดความคบของใจและระบายความรสกโดยการเลยนแบบพฤตกรรมกาวราวจากผใหญ เชน ชก ตอย หยก ต เปนตน

อยางไรกตาม สงสำคญทสดทผใหญตองระลกไวเสมอ ไมวาจะเลอกใชวธการลงโทษแบบใดกตาม นนคอการลงโทษควรเปนไปในทางเดยวกน และมมาตรฐานเดยวกนกบเดกทกคน ตองมความยตธรรมและเทยงตรงในการตดสน และควรยตการลงโทษเมอเหนวาเดกสามารถควบคมตนเองไมใหกระทำพฤตกรรมทไมพงประสงคอก การลงโทษควรมระดบทแตกตางกนตามพฤตกรรมทเดกแสดง การปลกฝงวนยสามารถทำไดทงในเชงบวกและเชงลบ แตในทางปฏบตแลวผปกครองและครสวนใหญมกใชวธการเชงลบมากกวา เหตทเปนเชนนเนองจากผปกครองและครมไดแกไขพฤตกรรมไมพงประสงคทเกดขนในทนททนใด แตกลบรอใหเดกแสดงพฤตกรรมนนตอไปจนตองลงโทษ การหยดพฤตกรรมของเดกจงเกดจากความเกรงกลวเฉพาะหนา อกทงพฤตกรรมเหลานนกมไดหมดไปและพรอมจะแสดงออกมาอกครงเมอไมอยในสายตาผใหญ หรอเวลาผานไปสกระยะหนง นอกจากนการปลกฝงวนยเชงลบยงกอใหเกดผลกระทบกบพฤตกรรมของเดกในระยะยาว เชน กอใหเกดความกาวราว เกดพฤตกรรมตอตาน และพฤตกรรมรนแรง เนองจากเดกเหนแบบอยาง ทผใหญทำ ในทางกลบกน การปลกฝงวนยในเชงบวก แมจะเหนผลไดชา ทงยงอาศยเวลาและความสมำเสมอ แตผลทไดรบคอเดกจะเกดวนย ศศภา จงรกโชคชย (2560) กลาวถงการชวยเหลอ หรอการแกปญหาลกไมมวนยวา ไมควรใชวธการบงคบและใชความรนแรง เพราะมโอกาสทจะทำใหเดกทถกกระทำเกดความบอบชำทางใจจนเปนปมไปตลอดชวตได เพราะฉะนน พอแมตองทำความเขาใจวธการลงโทษและใหรางวลทถกตอง และเขาใจดวยวาการคาดหวงในเรองระเบยบวนยในเดกเลกตองเปนไปตามวยดวย เชน การคาดหวงใหเดกเลกวยชางสำรวจไมรอคนขาวของนนเปนไปไดยากมาก หลกการ ของการฝกระเบยบวนยในเดกเลก จงตองเปนไปตามธรรมชาตของวยเขาเชนเดยวกน การสอน

1-99.indd 67 9/7/18 1:12:13 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

68

เรองระเบยบวนยนน ถอเปนการสอนเรองมาตรฐานทางสงคมและศลธรรมขนพนฐาน ทำใหเดกเรยนรในเรองการเคารพสทธตนเองและผอน ทำใหเดกๆสามารถอยรวมกบผอนในสงคมไดอยางมความสข จงเสนอตารางการฝกวนยของเดก 7 วธหลก ๆ แตละวธนนจะไดผลดหรอไมขนอยกบชวงอายของเดกทแตกตางกนออกไปดวย แตทงนทงนนทกวธตองการความสมำเสมอในการสอน และผใหญทใกลชดจะตองเปนแบบอยางทดกอน จงจะใชวธการตางๆใหไดประสทธผลอยางแทจรง ตารางท 2-8 เทคนคการฝกวนยในเดกใหเหมาะสมตามวย 7 วธ

เทคนคการฝกวนยในเดก วยทารก วยหดเดน วยกอนเรยน/วยเรยน วยรน

อาย 1 เดอน – 1 ป 1-3 ป 3-12 ป 12-18 ป

1. การเสรมแรงทางบวก + + + +

2. การเบยงเบนความสนใจ + + + 0

3. การอธบายดวยคำพด 0 +/0 + +

4. การขอเวลานอก 0 + + 0

5. การตงกฎ 0 0 + +

6. การกกบรเวณ 0 0 + +

7. การงดรางวลหรอสงทชอบ 0 0 + + **** 0 = ไมไดผล / + = ไดผล ทมา: ศศภา จงรกโชคชย (2560)

จากตารางดงกลาวจะเหนไดวา วธการทใชไดผลครอบคลมกบเดกเลกจนถงกอนวยรน คอ วธการเสรมแรงทางบวก วธการเบยงเบนความสนใจ และวธการขอเวลานอก โดยสองวธแรกนนสามารถใชกบเดกวยทารกได ขณะทวธหลง ไดแก การขอเวลานอกนน ยงไมสามารถใชได เพราะเดกยงเลกเกนไปสำหรบการสอสารดวยวาจา บทความนจะอธบายความหมายของทง สามวธทเหมาะสำหรบเดกเลก ไดแก 1. การเสรมแรงทางบวก (Positive Reinforcement) คอ การใหสงเสรมแรงจงใจททำใหบคคลพงพอใจ มผลทำใหบคคลแสดงพฤตกรรมบอยขน ตวอยางการเสรมแรงทงายและ ไดผล คอ การพดชมเชย การพดใหกำลงใจ รอยยม การปรบมอ รวมถงการใหรางวลเลก ๆ นอย ๆ ทเดกชอบเพอเสรมแรงพฤตกรรมพงประสงค จะเปนเครองมอหนงททำใหเดก ๆ ทำตาม

1-99.indd 68 9/7/18 1:12:13 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

69

ระเบยบวนยอยางเตมใจ เมอใดทลกปฏบตตามระเบยบวนยไดเปนอยางด พอแมจงควรชมเชยหรอใหรางวลเขาในทนท เพอใหเขาเกดแรงจงใจทจะทำตอไป 2. การเบยงเบนความสนใจ (Redirecting) คอ การขดจงหวะใหหยดทำพฤตกรรม นน ๆ โดยใชวธอนหรอสงอนเบนความสนใจเดกไปโดยทนททนใด โดยทวไปสงทเปนตวชวยเบยงเบน ความสนใจของเดก ๆ ทกยคทกสมยกคอของเลน แตบางทกไมไดผลทกครงไป เพราะฉะนน พอแมอาจจะตองใชไหวพรบเฉพาะหนาหรอเทคนคสวนตว เพอเบยงเบนความสนใจ วธนใชไดดในเดกเลกเมอเราตองการใหเดกควบคมตนเอง บางครงเดกเลกๆกยงควบคมตนเองไดยาก การเบยงเบนความสนใจจากพฤตกรรมทเดกกำลงหงดหงดงอแงไปสความสนใจอน กจะชวยลดพฤตกรรมทเปนปญหาได 3. การขอเวลานอก (Time-out ) หรอ การแยกเดกใหอยตามลำพงชวคราว เปนวธการปรบพฤตกรรมอยางหนง โดยใหเดกออกมาจากสถานการณทเปนปญหาหรอมสงเราอย โดยใหเดกนงเฉย ๆ ทมมหองทไมมของเลนหรอโทรทศน และเปนพนททไมมสงเรา และนาเบอสำหรบเดก แตตองไมนากลวและมความปลอดภย เมอครบกำหนดเวลา และเดกสงบสตอารมณไดแลวอยางนอย 15 วนาทขนไป พอแมจงคอยพดคยกบเขาวาพฤตกรรมทเขาทำกอนหนานนไมเหมาะสม อยางไร วธการนเหมาะทจะใชกบเดกอายตงแต 18 เดอน จนถง 5-6 ขวบ และใชหลกเวลา time-out 1 นาทตออายเดก 1 ป (สงสด 5 นาท) โดยตลอดระยะเวลา time-out นเดกจะตองไมไดรบการปฏสมพนธใด ๆ กบผอน

หลกการ และแนวทางในการสรางโรงเรยนคณธรรม ศนยโรงเรยนคณธรรม มลนธยวสถรคณ (2558) กลาวถงหลกการ และแนวทางในการสรางโรงเรยนคณธรรม มกระบวนการดงน “โรงเรยนคณธรรม” หมายถง สถานศกษาทผบรหาร คร นกเรยน ผปกครอง ชมชนและผมสวนเกยวของ มสวนรวมในกระบวนการขบเคลอนกจกรรมสงเสรมความดในรปแบบตาง ๆ ทงภายในและภายนอกสถานศกษา ซงนำไปสการพฒนาและปรบเปลยนเปนพฤตกรรมทพงประสงคไดอยางยงยน และนำไปขยายเครอขายได แนวทางในการสรางโรงเรยนคณธรรม อนดบแรก ผบรหารสถานศกษาและคณะครตองมใจ ตองสนใจ และตดสนใจจะพฒนาโรงเรยนใหเปนโรงเรยนคณธรรมกอน จากนนจงคำนงถงหลกการ ดงตอไปน 1. ความสมครใจและเตมใจ จะพฒนาเปนโรงเรยนคณธรรม ทกคนควรตระหนกและมนใจในคณคาและความสำคญของการมคณธรรม ซงจะชวยใหทกคนในโรงเรยนอยรวมกนไดอยางมความสข โดยอาศยความคดรเรมของคณะครและการมภาวะผนำของผบรหารเปนหลกสำคญ

1-99.indd 69 9/7/18 1:12:13 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

70

2. ใชกระบวนการมสวนรวม ทกคนในโรงเรยนรวมกนทำ เปนการปฏบตดวยตนเอง 3. มการตดตามและประเมนผลอยางสมำเสมอ นำผลการประเมนมาปรบปรงแผนการปฏบตงานคณธรรมอยางตอเนอง โดยอาจกำหนดแผนการปฏบตโรงเรยนคณธรรมไวอยางนอยคราวละ 1 ป 4. โครงงานคณธรรม จะเปนไปตามบรบทของโรงเรยน ไมเนนการเพมงบประมาณจากงบปกต

แนวปฏบตในการขบเคลอนสโรงเรยนคณธรรมจรยธรรม (ศนยโรงเรยนคณธรรม มลนธยวสถรคณ, 2558) แบงออกเปน 5 ขนตอน ไดแก 1) การชแจงทำความเขาใจรวมกน 2) การกำหนดคณธรรมเปาหมายและคณธรรมอตลกษณของโรงเรยน 3) การจดทำโครงงานคณธรรม 4) การลงมอรวมกนปฏบต 5) การนเทศตดตามประเมนผลและเสรมแรงกน

โดยมรายละเอยด ดงน 1. ขนตอนการชแจงทำความเขาใจรวมกน 1.1 จดประชมชแจงผมสวนเกยวของในโรงเรยน สรางความรความเขาใจ รบฟงความคดเหนเพอความมนใจในการสมครใจทำงาน และตดสนใจรวมกน ไดแก ผบรหารโรงเรยน คร นกเรยน ผปกครองบคลากรทางการศกษา พนกงานเจาหนาท คณะกรรมการสถานศกษา ตลอดจนชมชนทเกยวของ เชน ผคาขายในโรงเรยน เปนตน หากโรงเรยนสามารถสรางความเขาใจไดระดบหนงแลว ควรชแจงทำความเขาใจกบผเกยวของในลำดบกวางออกไป เชน ผบรหารเขตพนทการศกษา องคกรปกครองสวนทองถน เปนตน 1.2 แตงตงและมอบหมายงานใหคณะทำงานรบผดชอบ ในการวางแผน การลงมอปฏบตการประเมนผล และ การปรบปรงแผนจนบรรลเปาหมายทกำหนดไว โดยมวาระการทำงาน 1 ป 1.3 สรปขอมลพนฐานของโรงเรยน โดยวเคราะหขอมลปจจยภายในของโรงเรยน ไดแก จดแขง (ปจจยสงเสรมการปฏบตงานของโรงเรยนใหมคณภาพ) และจดออนหรอขอดอยของโรงเรยน รวมทงวเคราะหขอมลสภาพแวดลอมภายนอก ไดแก โอกาส (สภาพภายนอกทเออใหโรงเรยนมผลงาน เชน ประชาชนตองการใหลกหลานมอาชพ โรงเรยนจงควรใหความรดานทกษะอาชพ เปนตน) และสภาพภายนอกทเปนอปสรรคตอการทำงานของโรงเรยน เชน เศรษฐกจไมด ชมชนยากจนมาก เปนตน รวมทงพจารณาทบทวน วสยทศน ปรชญาตางๆ ของ

1-99.indd 70 9/7/18 1:12:13 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

71

โรงเรยนดวย เพอใหโรงเรยนรจกตนเอง และเลอกใชประโยชนไดถกตองตามความเปนจรงของโรงเรยน 1.4 จดเตรยมผเขาประชมระดมสมอง โดยจดกลมผเขาประชมทมภาระหนาทความรบผดชอบในกลมเดยวกนหรอใกลเคยงกน เชน 1) กลมคร บคลากรทางการศกษา ผบรหาร ผปกครองและคณะกรรมการสถานศกษา 2) กลมนกเรยนแกนนำระดบมธยมศกษา 3) กลมนกเรยนระดบประถมศกษา เปนตน การพจารณาจดประชมแตละกลมทมพนฐานหนาทความ รบผดชอบใกลเคยงกน เพอประโยชนในการมความร ความเขาใจใกลเคยงกน ทงเรองเกยวกบปญหา ความตองการพฒนา และพฤตกรรมตาง ๆ ทเกดขนในโรงเรยน นอกจากน ขนาดของกลม ควรมปรมาณทชวยใหทกคนในกลม มโอกาสแสดงความคดเหนได ขนอยกบกจกรรมทจดเตรยมไวในแผนงาน 1.5 จดเตรยมสถานท อปกรณ ตามทกำหนดไวในแผนงานตามความจำเปน สำหรบการจดหาวทยากร ขอใหพจารณาตามความเหมาะสมตามบรบทของโรงเรยน

2. ขนตอนการกำหนดคณธรรมเปาหมายและคณธรรมอตลกษณของโรงเรยน จดประชมระดมสมอง จะเลอกใชกจกรรมประชมสมมนาเชงปฏบตการ หรอประชมอภปรายหารอ ฯลฯ กได และดำเนนการตามลำดบขนตอน ดงน 2.1 วเคราะหปญหา หรอพฤตกรรมทไมพงประสงคในโรงเรยน พฤตกรรมทไมตองการใหเกดขนในโรงเรยนอก เชน มาโรงเรยนสาย ลอกการบานเพอน เปนตน หรอ ชวยกนวเคราะหหาพฤตกรรมทพงประสงคในโรงเรยน พฤตกรรมทตองการเหนไดในโรงเรยน เชน ชวยตวเพอน เดนแถวใหเปนระเบยบ ทงขยะใหเปนท เปนตน โดยตงคำถามใหทกคนคด ดงน คำถาม : ในโรงเรยนนมปญหาอะไรบางทอยากแก หรอ สงดๆ ททกคนอยากเหน อยากทำมอะไรบาง 2.2 รวบรวมและจดกลมความคดเหนใหเปนเรองๆ แลวสรปความเขาใจของทประชมใหตรงกน 2.3 คนหาคณธรรมเปาหมาย โดยใชขอมลความคดเหนของทประชม (ตามขอ 2.1 และ ขอ 2.2) ขอใหทประชมรวมกนคนหาคณธรรมทจะใชแกปญหาทอยากแก หรอ คณธรรมทจะใชเปนหลกในการประพฤตปฏบตสงทอยากเหน อยากทำ เชน ความซอสตย ความรบผดชอบ ความมนำใจ ความชวยเหลอเกอกลกน เปนตน 2.4 จดกลม “คณธรรมเปาหมาย” ใหเปนเรอง ๆ โดยรวบรวมรายการคณธรรม เปาหมายทไดจากการระดมสมอง แลวนำมาจดกลม เลอกกลมทมความหมายใกลเคยงกนไวดวยกน กรณมคำศพทแตกตางกนหลากหลาย ควรหารอในทประชม และใหเลอกใชคำศพททมความเขาใจตรงกน ไมตองตความ

1-99.indd 71 9/7/18 1:12:13 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

72

2.5 จดลำดบความสำคญของคณธรรมเปาหมาย โดยใหทประชมรวมกนจดลำ คณธรรมจำนวนหลายเรองมาก) ควรคดเลอกมาเพยง 3 เรองกอน เพอใชเปนคณธรรมเปาหมายของโรงเรยน 2.6 กำหนดคณธรรมเปาหมายใหเปนททราบทวกน กลาวคอ คณธรรมเปาหมาย หมายถง คณธรรมททกคนในโรงเรยนไดรวมกนกำหนดขน โดยการคดวเคราะหพฤตกรรม ทพงประสงคทโรงเรยนตองการใหเกดขน เปนคณธรรมทมคณลกษณะทสงเสรมใหเกดพฤตกรรมทดของโรงเรยน และสามารถใชเปนหลกในการแกปญหาสวนใหญของโรงเรยนได ในระยะเรมตน ไมควรกำหนดคณธรรมเปาหมายจำนวนมากหลายขอ ควรกำหนดประมาณ 3 ขอ เพองายสะดวกตอการพฒนา 2.7 กำหนดพฤตกรรมบงช/ขอปฏบตทเกยวของกบคณธรรมเปาหมาย โดยนำคณธรรม เปาหมายแตละขอ มากำหนดรายละเอยดพฤตกรรมบงช/ขอปฏบต ควรแบงกลมผเขาประชมตามภาระหนาทความรบผดชอบในกลมเดยวกนหรอใกลเคยงกน เพอประโยชนในการคดวเคราะหและเสนอแนะพฤตกรรมบงช/ขอประพฤตปฏบตของกลมเดยวกนได 2.8 กำหนดคณธรรมอตลกษณใหเปนททราบทวกน กลาวคอ เมอนำคณธรรม เปาหมายแตละขอ มากำหนดพฤตกรรมบงช/ขอปฏบตเพมเตมใหครบแลว จะเรยกรวมวา “คณธรรมอตลกษณ” ซงหมายถง คณธรรมเปาหมายทมการกำหนดพฤตกรรมบงช/ขอปฏบต ไวดวย ซงจะจำแนกตามกลมเปาหมาย เชน ขอปฏบตของคร ผบรหาร และนกเรยน เปนตน คณธรรมอตลกษณ จะใชเปนเครองมอในการประเมนผลการเปลยนแปลงพฤตกรรมของกลมเปาหมายแตละกลม พฤตกรรมบงชแตละขอ จะใชเปนตวชวดทแสดงความสำเรจของการเปลยนแปลงพฤตกรรมในโรงเรยน หรอ พฤตกรรมทพงประสงคทโรงเรยนตองการใหเกดขนมากนอยระดบไหน อยางไร โรงเรยนสามารถกำหนดเปาหมายเชงปรมาณ โดยมงใหมการเปลยนแปลงเกดขนในกลมเปาหมายใด จำนวนเทาไร และเปาหมายเชงคณภาพ โดยมงใหกลมเปาหมายมพฤตกรรมทพงประสงคไปในทศทางทดขน เปนตน 2.9 กำหนดนโยบายและ/หรอขอตกลงรวมกน โดยนำเสนอผลการประชมระดมสมองในสวนของคณธรรมเปาหมาย และ คณธรรมอตลกษณ ทมการจำแนกพฤตกรรมบงชของแตละกลมเปาหมายแลว เพอใหทกคนทเขาประชมมความเขาใจตรงกน และรวมกนกำหนดเปนนโยบาย/ขอตกลงวาจะนำมาปฏบตดวยกน โดยอาจนำเสนอในรปของตารางคณธรรมอตลกษณ

3. ขนตอนการจดทำโครงงานคณธรรม โครงงานคณธรรม คอ โครงงานความดเชงรก ทเดกคด เดกเลอก เดกทำ ในรปแบบของโครงงานกลม ดวยการลงมอปฏบตจรง ทำใหเกดการเรยนรถงการทำความด เพอแกไขปญหาความเสอมทางศลธรรม และสงเสรมการบมเพาะความดผานกจกรรมรปแบบตางๆ อยาง

1-99.indd 72 9/7/18 1:12:13 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

73

เปนรปธรรมและเปนระบบ ขยายการมสวนรวมไปยงบคคลตางๆ ในโรงเรยนและชมชน “รวมกนทำด อยางมปญญา” การจดทำโครงงานคณธรรม (Moral Project) จะแบงกลมตามความสนใจโครงงานเรองหนงเรองใด หรออาจแบงตามระดบชนเรยน แบงตามชมรมความสนใจ แลวจดเปนประชมสมมนาเชงปฏบตการ หรอประชมอภปรายหารอ หรอประชมระดมสมอง โดยมขนตอนตามลำดบ ดงน 3.1 วเคราะหปญหา หรอพฤตกรรมทไมพงประสงค ซงกลมตองการใหโรงเรยนมการแกไขโดยตงคำถามใหทกคนคดวเคราะห เชน พฤตกรรมของเพอนๆ ทอยากปรบปรง หรอ คณธรรมพนฐานของโรงเรยนมขอใดยงไมไดทำบาง เปนตน 3.2 ควรจดลำดบปญหาทสำคญดวนทสด ททกคนเหนพองตองกนวา ควรรบแกไข เลอกมา 1 ปญหาตามความเหนของทประชม 3.3 หาสาเหตของปญหา โดยนำปญหาทคดเลอกแลว มาระดมสมองหาสาเหตของปญหานนๆ ซงอาจเกดจากสาเหตปจจยภายในและ/หรอปจจยภายนอกอยางไรบาง อาจใชการอภปราย หาเหตผลนำขอมลสถต ขอเดน ขอดอย ความเปนไปได ความเรงดวนมาพจารณาประกอบ เพอหาขอยตในการตดสนใจเลอกเปนประเดนปญหาทอยากแกไขมากทสด 3.4 กำหนดเปาหมายของการแกปญหานน ๆ โดยนำปญหาทคดเลอกมากำหนด เปาหมายทงเปาหมายเชงปรมาณ หมายถงกลมบคคลทตองการใหเกดการเปลยนแปลง นกเรยนชนไหน จำนวนเทาไร ฯลฯ เปนตน และกำหนดเปาหมายเชงคณภาพ หมายถง พฤตกรรมอะไร ทตองการใหเกดขน หรอเกดการเปลยนแปลงสภาพแวดลอมอยางไร 3.5 กำหนดชอโครงงาน ทชดเจนเขาใจงาย และควรสะทอนกจกรรมและกลม เปาหมายทเกยวของ เชน “โครงงานลด ละ เลก บหร-เมรยฯ” “โครงงานรกษสตว รกษสงคม” เปนตน 3.6 กำหนดวธแกไขปญหา หรอ วธดำเนนงานเพอไปสเปาหมายนน จะมแผนอยางไร 3.7 หลกธรรม/พระราชดำรส/พระราชดำร/คำสอน ใชหลกธรรมอะไรเปนหลกคดในการดำเนนโครงงาน นอมนำพระราชดำรส/พระราชดำร/คำสอน อะไรมาเปนหลกในการดำเนนโครงงาน โครงงานแตละโครงงานสามารถมคณธรรมหลายขอเปนหลกคดในการปฏบตโครงงานได 3.8 การเชอมโยงไปสคณธรรมอตลกษณของโรงเรยน โดยทประชมพจารณาการเชอมโยงไปสคณธรรมอตลกษณของโรงเรยน ไดอยางไร โครงงานแตละโครงงานสามารถเชอมโยงไปสคณธรรมอตลกษณหลายขอได โดยพจารณาถงกระบวนการในการปฏบตโครงงานและ คณธรรมททำใหเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมขน

1-99.indd 73 9/7/18 1:12:13 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

74

3.9 กำหนดวธการวดและประเมนผล โดยกำหนดตวชวด เพอวดหรอประเมนผลวา มการเปลยนแปลงพฤตกรรมอะไร ไปมากนอยเพยงไรในแตละกลมเปาหมาย 3.10 จดทำรางเอกสารโครงงานคณธรรม โดยรวบรวมขอมลทงหมด แลวจดทำเปนเอกสารรางโครงการ เพอนำไปทดลองปฏบตสกระยะหนง แลวปรบปรงใหสอดคลองกบสถานการณและบรบทของโรงเรยน กอนนำไปใชจรง 3.11 จดทำเปนโครงงานคณธรรม โดยนำขอมลและเอกสารทเกยวของทไดจาก การทดลองทกขนตอน มาเรยบเรยงใหอานเขาใจงาย อาจใชรปแบบการเขยนโครงงานคณธรรม หรอรปแบบตามความเหมาะสมของโรงเรยน

4. ขนตอนการลงมอรวมกนปฏบต 4.1 แตงตงผรบผดชอบโครงงาน โดยอาจมนกเรยนรวมกลมกนเองเพอทำความดตามความสนใจ หรอ ครคดเลอกเยาวชนแกนนำของโรงเรยนสก 8-10 คน เปนผรบผดชอบ โครงงาน มครทปรกษา 1- 3 คน พจารณาตามขอบเขตและขนาดของงาน สมาชกกลมไมควรจำกดจำนวน ควรเปนไปตามความสนใจและภาระงานทใหรบผดชอบ 4.2 กำหนดเปาหมายการปฏบตงาน ทงในระยะสนในแตละเดอน และเปาหมายระยะยาวในแตละภาคการศกษา 4.3 กำหนดปฏทนการปฏบตงาน 4.4 ลงมอปฏบตดวยกนตามแผนปฏบตงานในทกกจกรรมนกเรยนจะไดเรยนรจากการลงมอทำ โดยการสงเกต คดพจารณาปรบปรงกจกรรมใหนำไปสความสำเรจ ประการสำคญ ไดเรยนรจากการรวมกนทำงานเปนทมทำงานทดดวยกน 4.5 เมอจบแตละกจกรรมยอย ใหทำ AAR (After Action Review) เปนการพดคยกน เพอปรบปรงการทำงานใหดขน และควรใหนกเรยนบนทกสงทไดเรยนรจากการทำกจกรรมและการนำไปประยกตใชในสมดเปนรายบคคล 4.6 เผยแพรเอกสารโครงงานคณธรรม โดยรวบรวมขอมลทไดจากการทำกจกรรมและการประชมทกขนตอน มาเรยบเรยงใหกระชบ อานเขาใจงาย อาจใชรปแบบการเขยน โครงงานคณธรรม หรอรปแบบตามความเหมาะสมของโรงเรยน ทงน ใหคำนงถงความสะดวกและทวถงในการนำไปเผยแพรใหทกคนทราบ นำไปใช และใชในการประเมนผลได

1-99.indd 74 9/7/18 1:12:13 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

75

5. ขนตอนการนเทศตดตามประเมนผลและเสรมแรงกน การทำโครงงานตาง ๆ ควรมคณะทำงานทำหนาทนเทศ ตดตามใหคำปรกษาหารอ รวมทงเปนพเลยงสอนงาน และใหความชวยเหลอแนะนำสงทจำเปนอยางมกลยาณมตร เพอใหงานบรรลผลตามขนตอน เปาหมายและกำหนดเวลาทคาดหวงไว ควรมการเกบรวบรวมขอมล ทงกอนและหลงการทำงาน เพอประโยชนในการวเคราะหเปรยบเทยบการเปลยนแปลงทคาดวาจะเกดขน โดยพจารณาตามตวชวดทไดกำหนดไวในโครงงาน

เทคนคการฝกวนยใหเดกสำหรบคร อมาพร ตรงคสมบต (2559) กลาวถงเทคนคการฝกวนยใหเดกสำหรบคร ไวดงน 1. ทำหองเรยนใหนาอย เดกจะใหความรวมมอดประพฤตตนมวนยและสนใจการเรยนมากขนเมอบรรยากาศในหองเรยนด ดงนน ครควรทำหองเรยนใหเปนสถานททนาอย เชน ทำใหสะอาดสะอาน มการจดบอรดหรอมมทนาสนใจ นำของงาย ๆ เชนกระดาษสสวย ๆ มาตกแตงใหหองดไมนาเบอ เปนตน ทงหมดนครอาจทำเปนโครงการและกระตนใหนกเรยนทงชนมสวนรวมคดรวมทำดวย วธนจะทำใหเดกรสกตนเปนเจาของหองและเปนสวนหนงของหอง รวมทงเกดความรกหองรกโรงเรยนขนมา 2. บอกเดกใหชดเจนวาสงททำไปนนไมดตรงไหนและควรแกไขอยางไร วธนเรยกวาการใหขอมลยอนกลบในเชงแกไขหรอ corrective Feedback เมอครเหนเดกทำไมดการตำหนตเตยนเดกโดยไมชใหชดเจนวา เดกควรแกไขตรงจดไหนนนไมใชวธการสรางสรรคเทาใดนก ครควรจะบอกเดกวาสงทถกตองนนคออะไร การตำหนตเตยนจะทำใหครเกดอารมณโกรธ ยงตำหนกจะยงโกรธ สวนเดกเองกจะรสกโกรธครแทนทจะรสกสำนกผด และยงกวานนบางทเดกจะรสกเสยหนาทถกตำหนตอหนาเพอน ๆ และอาจพาลโกรธครไปหมดทกคน และไมยอมไปโรงเรยนเลยกได 3. “จบถก” บาง อยาคอยแต “จบผด” หากคณตองการเปลยนแปลงพฤตกรรมของเดกใหดขนครจะตอง “จบถก” เดกบาง คอ หดสงเกตเมอเดกทำด ไมใชคอยแต “จบผด” เมอเหนเดกทำไมดกคอยแตจะตำหนลงโทษ เพราะเวลาเดกทำดครกไมเคยสนใจ เดกทกำลงเรมตนเปลยนแปลงตนเองกตองการใหผใหญสงเกตเหนการเปลยนแปลงทด ดงนนหากครเหนพฤตกรรมด ๆ ทเดกทำ ครตองใหความสนใจทนท อยาเพกเฉยหรอปลอยใหผานไปโดยทไมไดคดวาเปนเรองสำคญ 4. ใหรางวลเมอเดกทำด การสอนหรอสงใหเดกทำดอยางเดยวไมพอ ครตองใหแรงเสรมเมอเดกทำดดวย แรงเสรมอาจเปนคำชมเปนสวนตวหรอตอหนาเพอนๆ รวมไปถงการใหรางวล เชน สตกเกอร

1-99.indd 75 9/7/18 1:12:13 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

76

คะแนนพเศษ ฯลฯ การใหแรงเสรมนนมวตถประสงคเพอบอกเดกวาพฤตกรรมททำไปนนเปนสงทครชอบและเสรมใหเดกทำพฤตกรรมทดนนบอยขน วธใหแรงเสรมอาจจะทำเปนระบบ โดยจดเปนโปรแกรมการใหรางวลครจะใหเปนคะแนน เหรยญ เพลงสตกเกอรทกครงทเดกมพฤตกรรมทด แลวใหเดกสะสมเพอนำมาแลกของรางวลทหลง โปรแกรมนอาจใชกบทงหอง กบกลมยอย หรอกบเดกเปนคนๆ ไปกได และอาจจดโปรแกรมตอเนองไปตลอดเทอม เชน ในเทอมตนนครตงใจจะฝกนกเรยนใหพดจาไพเราะ ไมตะโกนพดคำหยาบและฝกการสงงานใหตรงเวลา ครกอาจแบงนกเรยนเปน 3 กลมและถากลมใด ไมพดคำหยาบเลยในแตละวน รวมทงสงงานตรงเวลา ครจะใหคะแนนกลมนนและบนทกคะแนนไวในสมด เมอครบเดอนหรอครบเทอมแลวกมารวมคะแนนเพอแลกของรางวลตามทตกลงกนไวลวงหนา 5. วางแผนในการสรางพฤตกรรมใหม ๆ ครตองสรางพฤตกรรมใหม ๆ ใหเกดขนในตวเดกดวย โดยสงเกตวาเดกทำอะไรไดดบาง แลวเรมชวยใหเดกทำสงนนมากยงขน เปนขนเปนตอนไป เชน ถาครสงเกตเหนวาเดกเปนคนทชอบบรการผอน ครอาจมอบหมายหนาทใหเดกทำโดยตงใหเปนฝายบรการของหอง ชวยจดการสงตาง ๆ ในหองใหเรยบรอย รบผดชอบในการแจกสมด หรอเกบการบาน เปนตน การจะแกปญหาพฤตกรรมในเดกโดยการไปเพงเลงพฤตกรรมทไมดอยางเดยวนนจะไมคอยไดผล ครตองสรางพฤตกรรมเชงบวก (หรอพฤตกรรมทด) ใหมาแทนทพฤตกรรมเชงลบ (หรอพฤตกรรมทไมด) เชน ฝกใหเดกพดเบา ๆ แทนทจะตะโกนในหอง หรอฝกใหเดกนงทำงานอยกบทจนเสรจแทนทจะลกเดนเพนพาน การฝกใหเดกทำในสงทถกตองจะไดผลกวาการมาคอยดวาเมอเดก ทำผด เพราะเดกอาจไมรวาสงทเหมาะสมหรอทตนควรทำนนคออะไร และจะทำไดอยางไร 6. หลกเลยงการใหแรงเสรมตอพฤตกรรมทไมเหมาะสม บางครงครกใหแรงเสรมตอพฤตกรรมทไมเหมาะสมโดยไมรตว โดยใหความสนใจเมอเดกทำผดคอยทกทวงวาอยาทำอยางนนหรอใชวธลงโทษททำใหเดกไดความสนใจจากเพอน ๆ การใชวธ time out เมอเดกมพฤตกรรมไมเหมาะสมโดยใหเดกออกไปอยนอกหองกเปนวธทด หลกการของวธนมอยวาใหเดกออกไปจากสถานการณทสนกหรอนาสนใจ (ซงหมายถงการเรยนการสอนหรอการทำกจกรรมทสนก) แตหลายครงวธนกไมไดผลเนองมาจากสาเหต ดงตอไปน - หองเรยน (หรอกจกรรมการเรยน หรออนๆทกำลงทำอยนน) เปนสงทนาเบอหนาย สำหรบเดก เมอครใหเดกออกไปนอกหองเดกกจะรสกดกวานงอยในหอง หากเปนเชนนเดกจะทำผดซำ ๆ เพอจะไดถกไลออกไปนอกหองเรอย ๆ

1-99.indd 76 9/7/18 1:12:13 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

77

- ระยะเวลาทออกนอกหองนนนานเกนไปเชนนานเกน 10 นาท จนเดกรสกชนกบการนงหรอยนอยคนเดยว - เดกมสงทสนกทำขณะอยนอกหอง เชน มเพอนหองอนแวะมาพดคยดวย หรอมของเลนชนเลก ๆ มาเลน - การทถกไลออกไปนอกหองทำใหเดกไมตองเผชญกบสถานการณทตนไมชอบ เชน นงเรยนวชาทยากหรอวชาทครผสอนดมาก - ครไมใหแรงเสรมเมอเดกทำตวดขน เดกจงกลบไปทำตวแยอยางเดม 7. การสรางบรรยากาศทดระหวางกน บรรยากาศทดระหวางครกบเดก และกบเพอนนกเรยนดวยกนเองเปนสงสำคญทจะทำใหแผนการฝกระเบยบวนยเปนไปดวยด ควรมการพดคยชมเชย หวเราะสนกสนานกนในหองเรยนบาง หรอใหเดกรถงความหวงใยและความจรงใจของคร สงเหลานจะทำใหความสมพนธระหวางครกบศษยดขน และเดกจะใหความรวมมอกบครมากขน 8. เปนตวอยางทด ครตองเปนตวอยางทดดวย หากครอยากใหนกเรยนควบคมอารมณไดดขน ไมหงดหงดงาย พดจาไพเราะ แตครเองกบขโมโห และพดคำหยาบ นกเรยนกคงไมสามารถเลกนสยหงดหงดงาย หรอดาคำหยาบไดอยางแนนอน

ตอนท 5 สภาพความรวมมอของทกภาคสวนของสงคมในการเสรมสรางวนย ในสถานศกษา

ความรวมมอของทกภาคสวนของสงคมในการเสรมสรางวนยในสถานศกษา มหนวยงาน องคกร มลนธไดตระหนกถงความสำคญของการเสรมสรางวนยในเยาวชน หรอดานคณธรรม โดยมเปาหมายเพอสรางคนดออกสสงคม มหนวยงานดงตอไปน 1. ศนยเสมารกษ กระทรวงศกษาธการ 2. มลนธยวสถรคณ 3. สภาขบเคลอนการปฏรปประเทศดานการศกษา

1. ศนยเสมารกษ กระทรวงศกษาธการ ศนยเสมารกษ กระทรวงศกษาธการ เปนสถานททำการของสำนกงานลกเสอแหงชาตททนสมย ฉลอง ๑๐๐ ปการลกเสอไทย รวมทงยงไดลงนามประกาศกระทรวงฯ จดตง “ศนยเสมารกษ กระทรวงศกษาธการ” เพอใหเปนศนยกลางดแลแกไขปญหาความประพฤตนกเรยนนกศกษา หรอสารวตรนกเรยนซงถกยกเลกไป นอกจากจะทำหนาทประสานความรวมมอ

1-99.indd 77 9/7/18 1:12:13 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

78

ในกจการลกเสอรวมกบสำนกงานลกเสอแหงชาตแลว ยงทำหนาทสงเสรมปองกนแกไข และคมครองความประพฤตนกเรยนนกศกษา สงเสรมสนบสนนและประสานงานการดำเนนการเกยวกบ การคมครองสทธของนกเรยนนกศกษาดวย ดงนน เพอใหมศนยกลางในการประสานงานและ การขบเคลอนการทำงานการสงเสรมความประพฤตนกเรยนนกศกษาใหมประสทธภาพ และสนองเจตนารมณตาม พ.ร.บ.คมครองเดก พ.ศ.2546 จงไดลงนามในประกาศกระทรวงฯ ลงวนท 23 มถนายน 2552 จดตง “ศนยเสมารกษ กระทรวงศกษาธการ” เปนหนวยงานภายในสำนกการลกเสอ ยวกาชาด และกจการนกเรยน โดยใหมอำนาจหนาท ดงตอไปน 1) เฝาระวงสถานการณปญหาความประพฤตนกเรยนและนกศกษา โดยการรบแจงเหตจากสายดวน 1579 และดำเนนการแกไข 2) สงเสรม สนบสนน และประสานงานสถานศกษา ในการปองกนแกไขปญหาความประพฤตนกเรยนและนกศกษา และคมครองสทธของนกเรยนและนกศกษา 3) ปฏบตงานสงเสรมและคมครองความประพฤตนกเรยนและนกศกษารวมกบองคกรหลกของกระทรวงศกษาธการ เครอขายองคกรภาครฐและเอกชน และหนวยงานอนทเกยวของ 4) ประสาน ตดตาม จดทำกรณศกษาและบรการใหคำปรกษาแกนกเรยนและ นกศกษา 5) ศกษา วเคราะห วจย ตดตามและประเมนผลการปฏบตงานการสงเสรมความประพฤตนกเรยนและนกศกษาของเครอขายศนยเสมารกษ กระทรวงศกษาธการ 6) กำหนดใหมศนยวทยสอสารเสมารกษ กระทรวงศกษาธการ รวมถงจดระบบและบรหารจดการใหเปนศนยกลางเชอมโยงเครอขายการสงเสรมความประพฤตนกเรยนและ นกศกษา ทงในสวนกลางและสวนภมภาค 7) ประสาน ตรวจสอบ ดแลชวยเหลอ นกเรยนและนกศกษา สถานศกษา ทประสบเหตภยพบต ภยธรรมชาต และสถานการณฉกเฉน 8) ปฏบตงานอน ๆ ทไดรบมอบหมาย

2. มลนธยวสถรคณ “มลนธยวสถรคณ” เปนหนวยงานหนงทตงขนภายใตจดมงหมายเพอขบเคลอนปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษา กอตงเมอวนท 30 มกราคม 2557 ศาสตราจารย นายแพทยเกษม วฒนชย องคมนตร ในฐานะประธานมลนธยวสถรคณ กลาวถงทมาของมลนธ เปาหมาย โครงสรางการทำงาน และการนอมนำแนวพระราชดำรของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว มาเปนแนวทางในการขบเคลอนสสถานศกษาเพอสรางเยาวชนทด มคณธรรม และมคณภาพทางการศกษา (มลนธยวสถรคณ, 2557)

1-99.indd 78 9/7/18 1:12:14 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

79

ศาสตราจารย นายแพทยเกษม วฒนชย ประธานมลนธยวสถรคณ กลาวถงทมาในการกอตงมลนธยวสถรคณ พรอมกบอธบายความหมายของชอ “มลนธยวสถรคณ” วา “ยว” หมายถง เยาวชน “สถร” คอ เสถยร หมายถง ความมนคง สวนคำวา “คณ” คอ ความดงาม มลนธมโครงสรางการทำงานแบงออกเปน 3 ศนย ประกอบดวย ศนยโรงเรยนคณธรรม ศนยสถานศกษาพอเพยง และศนยจตวทยาการศกษา โดยไดตงเจตนาหรอวตถประสงคของมลนธไว 3 ขอหลก ๆ คอ เราจะสงเสรมกจกรรมทจะนำไปสการสรางคณธรรม ซงเปนเงอนไขของการนำเอา ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงไปใชเปนการสรางคณธรรม มรปแบบจากโรงเรยนบางมลนาก ภมวทยาคม ในโครงการของพระเจาอยหวแลว ตงเปนศนยในมลนธ คอ ศนยโรงเรยนคณธรรม โดยมคณปราโมทย โชตมงคล เปนผอำนวยการศนย สวนทสอง ทำเรอง ขบเคลอนเศรษฐกจ พอเพยงในสถานศกษา โดย ดร.ปรยานช และทมงาน ซงทำงานขบเคลอนตงศนยในมลนธ เรยกวา ศนยสถานศกษาพอเพยง สวนศนยทสาม คอ ศนยจตวทยาการศกษา เปนศนยใหม เนนเรองจตวทยาการศกษา โดย คณหมอธระเกยรต เปนผนำ (มลนธยวสถรคณ, 2557) วตถประสงคของมลนธ เพอสงเสรมและสนบสนน 1) จดกจกรรมเพอเสรมสรางความสมพนธและการเรยนรระหวางครและนกเรยนในสถานศกษากลมเปาหมาย ใหมความร ความเขาใจ สามารถเขาถงและนำหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาพฒนาตนเอง สถานศกษา และชมชน รวมถงการบมเพาะความซอสตยสจรต การปลกฝงอบรมจรยธรรมใหเดกและเยาวชนเปนคนดมคณธรรม 2) จดกจกรรมเพอเสรมสรางความสมพนธทดระหวางครและเดก ใหครรก เมตตาและหวงใยเดก และใหเดกเคารพนบถอคร ตามจารตประเพณ 3) เสรมสรางเกยรตยศศกดศรและอดมการณของคร เพอใหครเปนแบบอยางทดในเรองของคณธรรม ความซอสตยสจรต และการอทศตนเพอประโยชนของสวนรวม 4) มอบทนการศกษาระดบปรญญาตรใหกบนกเรยนกลมเปาหมาย และทนการศกษา สำหรบนกศกษาสาขาครศาสตร/ศกษาศาสตร เพอใหกลบไปปฏบตหนาทเปนคร/บคลากรทาง การศกษาในชมชนหรอทองถนในภมลำเนาของตวเอง 5) เผยแพร ประชาสมพนธ และสอสารเพอการสรางภาคเครอขายคร บคลากรทางการศกษา เดกและเยาวชน รวมทงจดทำและผลตสอการเรยนการสอนทหลากหลาย และการจดอบรมในรปแบบตางๆ เพอเสรมสรางความเขาใจและเหนคณคาในปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง 6) จดตงสถาบนการเรยนรเพอการศกษาและจดกจกรรมการเรยนรทหลากหลาย ทงในและนอกประเทศหรอสงเสรมใหเดกและเยาวชนมความรและคณธรรม

1-99.indd 79 9/7/18 1:12:14 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

80

7) ศกษาวจยและใหทนเพอพฒนาการเรยนการสอนทสนบสนนใหครและเดกมความรและคณธรรม สามารถนอมนำปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงไปประยกตใชและเผยแพรขยายผลอยางมประสทธภาพ

3. สภาขบเคลอนการปฏรปประเทศดานการศกษา คณะอนกรรมาธการขบเคลอนการปฏรประบบการเรยนร สปท. ซงไดนำเสนอกระบวนการคดทจะนำไปสการสรางเดกและเยาวชน ใหเปนพลเมองด มวนย ภมใจไทย ไปสรางชาต ดวยการจดการเรยนรตามแนวคด “STAR STEMS” ประกอบดวย 2 สวนหลก (รฐบาลไทย, 2560) คอ STAR ไดแก Student-คนด มวนย ภมใจในชาต Teacher-กระตนความคด กระตนจนตนาการ แนะนำ กำกบ Academic-บรณาการสาระวชา ความด มวนย ภมใจในชาต รบผดชอบ Revolution-ทกอยางตองปรบเปลยน พลกผนทนท STEMS เปนการเรยนรแบบ Situation Based Learning: SbL พรอมสอดแทรกเรองคณธรรม ความเปนไทยตลอดเวลา ไดแก Scientific Thinking หลกเหตและผล Thai-Technology หลกภมปญญาไทย ศาสตรพระราชา English-Engineering หลกประสทธภาพ ระบบและการสอสารภาษาองกฤษ Moral-Mathematics หลกพสจนดวยหลกตรรกะและคณธรรม Socio Geology หลกความสอดคลอง เชอมโยงกบภมสงคม ซงแนวคดนตอบโจทยการพฒนาคนไทยไดตามเปาหมายของการศกษาชาต ตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2560 มาตรา 54 วรรค 4 ทระบไววา “การศกษาทงปวงตองมงพฒนาผเรยนใหเปนคนด มวนย รก-ภมใจในชาต สามารถเชยวชาญตามความถนด รบผดชอบ ตอครอบครว ชมชน สงคม และประเทศชาต” เปนอกกลไกหนงทมความพรอมสำหรบบรณาการกบการเรยนการสอนทกสาระวชา โครงการพเศษ ตลอดจนกจกรรมพฒนาผเรยนทกรปแบบ ทงน โครงการโรงเรยนคณธรรม ของกระทรวงศกษาธการ มความกาวหนาในหลายสวน (รฐบาลไทย, 2560) ดงน 1) สำนกงานปลดกระทรวงศกษาธการ (สป.) ไดมการแตงตงคณะกรรมการใน 2 สวน คอ คณะกรรมการดำเนนงานอำนวยการดำเนนงานโรงเรยนคณธรรม เพอจดทำขอเสนอดานนโยบายในการจดการศกษาใหนกเรยนนกศกษามความรคคณธรรม พรอมกำหนดแนวทาง

1-99.indd 80 9/7/18 1:12:14 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

81

การนเทศตดตาม และใหคำปรกษาแนะนำ และคณะทำงานจดทำแผนปฏบตการโรงเรยน คณธรรม โดยมผแทนองคกรหลกและผมสวนเกยวของเปนคณะทำงาน เพอจดทำแผนปฏบตการ จดทำระบบนเทศและประเมนผล ตลอดจนประสานงานกบหนวยงานทเกยวของ นอกจากน ยงเขารวมโครงการ 70 บคคลตนแบบ 7 ลานความด เพอปลกฝงคณธรรม 4 ประการแกเดกและเยาวชน ไดแก พอเพยง วนย สจรต จตอาสา 2) สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) มโรงเรยนในสงกด สพฐ. เขารวมโครงการโรงเรยนคณธรรมในป 2560 จำนวน 10,000 แหง และในปลายปนคาดวาจะขยายผลใหครอบคลมโรงเรยนสงกด สพฐ. อยางนอย 30,000 แหง มครวทยากร 135,529 คน ศกษานเทศกระดบสำนกงานเขตพนทการศกษา 675 คน ทมขบเคลอนโรงเรยนคณธรรม ดวนพเศษ (Express Moral Service: EMS) ระดบภมภาค 40 คน ทมเคลอนทเรวโรงเรยน คณธรรม สพฐ. (Roving Teams: RT) ระดบเขตตรวจราชการ 225 คน 3) สำนกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา (สอศ.) ดำเนนโครงการเสรมสรางความร ความเขาใจในการขบเคลอนสถานศกษาคณธรรมใหแกผบรหารสถานศกษา ทงผอำนวยการ ทบรรจใหม ผอำนวยการสถานศกษารบการประเมนคณภาพภายใน และรองผอำนวยการ สถานศกษาบรรจใหมและทไดรบคดเลอก 398 คน เตรยมฝกอบรมเชงปฏบตการพฒนาศกยภาพวทยากรพเลยง 40 คน ฝกอบรมเชงปฏบตการพฒนาวทยากรแกนนำสถานศกษาคณธรรมใหแกคร ผบรหารและบคลกรอาชวศกษา 489 คน และฝกอบรมเชงปฏบตการเพอพฒนาผนเทศอาสาตดตามสถานศกษาคณธรรม 100 คน 4) สำนกงานคณะกรรมการการอดมศกษา (สกอ.) ไดดำเนนโครงการคายเรยนรและเผยแพรโครงการพระราชดำร โครงการเสรมสรางอดมการณรกชาตและสถาบนพระมหากษตรยในสถาบนอดมศกษา โครงการสงเสรมคณธรรมความซอตรงของผนำนกศกษา โครงการขบเคลอน ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงดวยพลงนสตนกศกษา ทงนมแผนทจะถอดบทเรยนความสำเรจการขบเคลอนมหาวทยาลยคณธรรม พรอมสำรวจความสมครใจเขารวมโครงการในปตอไป 5) สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา (สกศ.) ดำเนนโครงการพฒนารปแบบและกลไกเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ซงอยระหวางพฒนารปแบบกลไกการเสรมสรางวนย 4 ดาน (ความรบผดชอบ ความซอสตยสจรต การปฏบตตามระเบยบ และการมจตอาสา เสยสละ) พรอมคมอ เพอทดลองใชในโรงเรยนตวอยางเปนเวลา 3 เดอน นอกจากน ยงมโครงการประเมนความเปนพลเมองของนกเรยน ระดบการศกษาขนพนฐาน

1-99.indd 81 9/7/18 1:12:14 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

82

ตอนท 6 สภาพระบบกลไกและความรวมมอในการสงเสรมสนบสนนการเสรมสราง วนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

ความรวมมอในการสงเสรมสนบสนนการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน สวนใหญ สถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน จะมระบบและกลไกในการเสรมสราง ระเบยบวนย หรอแนวทางในการแกไขปญหาพฤตกรรมผเรยน ตาม “มาตรการการปฏบตกรณเกดเหตการณการกระทำรนแรงตอเดกในสถานศกษาของสำนกงานคณะกรรมการการศกษา ขนพนฐาน” ซงระบบกลไกและความรวมมอของสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานแตละแหง จะมความเขมงวดแตกตางกนไป และปรากฏเปนกจกรรมภายใตภาระงาน ดงน 1. ระบบดแลชวยเหลอนกเรยน 2. งานสงเสรมคณธรรมจรยธรรม 3. กจกรรมพฒนาผเรยน 3.1 กจกรรมแนะแนว 3.2 กจกรรมนกเรยน 1) กจกรรมลกเสอ เนตรนาร ยวกาชาด ผบาเพญประโยชน และนกศกษาวชาทหาร 2) กจกรรมชมนม ชมรม 3.3 กจกรรมเพอสงคมและสาธารณประโยชน 4. รปแบบการเสรมสรางวนยของเดก จากการทำวทยานพนธของคร

1. ระบบดแลชวยเหลอนกเรยน เปนกระบวนการในการดำเนนงานชวยเหลอนกเรยนอยางเปนระบบ ทงการรจกนกเรยนเปนรายบคคล การคดกรองนกเรยน การสงเสรมนกเรยน การปองกนและแกไขปญหานกเรยน การสงตอ และการรายงานผลการดำเนนงาน ซงแตละขนตอนการดำเนนงานจะม เครองมอ หลกฐานการตรวจสอบทมคณภาพ และอาศยการมสวนรวมของทกฝาย ทงภายในและภายนอกสถานศกษา

ตวอยางระบบดแลชวยเหลอนกเรยน ระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนของ โรงเรยนดอยหลวงรชมงคลาภเษก อำเภอ ดอยหลวง จงหวดเชยงราย มดงน

1-99.indd 82 9/7/18 1:12:14 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

83

ภาระงาน ชอเอกสาร หมายเหต

การรจกนกเรยน 1. ระเบยนสะสม (ปพ.8) รายบคคล 2. แบบบนทกการเยยมบาน 3. แบบประเมนพฤตกรรม (SDQ) 4. แบบทดสอบความฉลาดทางอารมณ (EQ) ใชระบบ online 5. แบบทดสอบความสนใจทางอาชพ ใชระบบ online 6. แบบทดสอบความถนดทางอาชพ ใชระบบ online 7. แบบทดสอบความพรอมทางอาชพ New ! ใชระบบ online

การคดกรองนกเรยน 1. แบบคดกรองและดแลชวยเหลอนกเรยน 2. แบบสรปการคดกรองนกเรยน

การสงเสรมนกเรยน 1. แบบคดกรองและดแลชวยเหลอนกเรยน 2. บนทกการจดกจกรรมโฮมรม 3. บนทกการประชมผปกครองชนเรยน 4. เอกสารกจกรรมพเศษเสรมหลกสตร ตามทปฏบตจรง เชน ชมนม จตอาสา ฯลฯ

การปองกนและ 1. แบบคดกรองและดแลชวยเหลอนกเรยน แกไขปญหานกเรยน 2. บนทกการพบปะผปกครอง / สอสมพนธบานโรงเรยน 3. งานวจยชนเรยน 4. การศกษาเดกรายกรณ (Case Study) 5. บนทกกจกรรมตาง ๆ เชน กจกรรมซอมเสรมกจกรรม ในหองเรยน กจกรรมเพอนคใจ กจกรรมประชม อบรม สมมนา แผน IIP ฯลฯ 6. แบบรายงานการวากลาวตกเตอน / ทณฑบน ตามทปฏบตจรง 7. แบบสรปการลงโทษ 8. เกณฑการตดคะแนน

การสงตอ 1. บนทกการสงตอ 2. บนทกแจงผลการชวยเหลอนกเรยน

การรายงาน 1. แบบกำกบตดตามการดำเนนงาน ผลการดำเนนงาน 2. แบบรายงานผลการดำเนนงานรายภาคเรยน 3 แบบสรปผลการดำเนนงานประจำปการศกษา ทมา: โรงเรยนดอยหลวง รชมงคลาภเษก (http://www.doiluangrat.ac.th/ระบบดแลชวยเหลอเดก)

1-99.indd 83 9/7/18 1:12:14 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

84

2. งานสงเสรมคณธรรมจรยธรรม เปนภาระงานของโรงเรยนตามกลยทธ ของ สำนกงานคณะกรรมการการศกษา ขนพนฐาน (สพฐ.) ซงปรากฏภายใตงานกจการนสต หรองานสงเสรมคณธรรมจรยธรรมของโรงเรยน หรอเสนอเปนโครงการของโรงเรยนในแตละปงบประมาณ ตวอยางโครงการสงเสรมคณธรรม โครงการสงเสรมคณธรรม โรงเรยนอนบาลลานสก (www.abl.ac.th) มดงน โครงการ พฒนาผเรยนใหมคณธรรม จรยธรรม สรางความเปนไทย

สนองกลยทธ สพฐ. กลยทธท 2 ปลกฝงคณธรรม ความเปนไทย และวถชวต ตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ความรบผดชอบ ตอสงคมและสงแวดลอมและหางไกลยาเสพตด

สนองกลยทธโรงเรยน กลยทธท 2 การสงเสรมคณธรรม ความเปนไทยและวถชวต ตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสการปฏบตจรง

สอดคลองมาตรฐานการศกษาของ สพฐ. มาตรฐานท 2 ผเรยนมคณธรรม จรยธรรมและคานยม ทพงประสงค

สอดคลองมาตรฐานการศกษาของโรงเรยน มาตรฐานท 2 ผเรยนมคณธรรม จรยธรรมและคานยม ทพงประสงค

ลกษณะโครงการ โครงการใหม

กลมงานทรบผดชอบ งานบรหารทวไป

หนวยงานทรบผดชอบ โรงเรยนอนบาลลานสก

ผรบผดชอบ นายวรรณา จนทราศร

ระยะเวลาในการดำเนนการ 1 พฤษภาคม 2558 - 25 มนาคม 2559

1) หลกการและเหตผล การศกษาเปนกระบวนการทสำคญยงในการพฒนาคนใหมคณภาพมความสามารถทจะปรบตวไดอยางรเทาทนการเปลยนแปลงตางๆและมคณลกษณะทพงประสงคตามความเหมาะสมตามกาลเวลาและของสงคมไทย ดงปรากฏจากนโยบายทางการปฏรปการศกษาใหความสำคญสงสดกบการปฏรปการเรยนร โดยยดผเรยนเปนศนยกลาง มการจดกระบวนการเรยนรทสอดคลองกบความสนใจและความถนดของผเรยน เนนการปลกฝงคณธรรม จรยธรรม เพอใหคนสามารถพฒนาสการเปนคนทสมบรณ คอ เปนคนด คนเกง และมความสขอยางแทจรง

1-99.indd 84 9/7/18 1:12:14 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

85

ดงนน โรงเรยนอนบาลลานสก จงไดพฒนาผเรยนใหมคณธรรม จรยธรรม และ คานยมทพงประสงค เพอใหสอดคลองกบอดมการณ และหลกการในการจดการศกษา มาตรฐานท 2 ผเรยนมคณธรรม จรยธรรม และคานยมทพงประสงค

2) วตถประสงค 2.1) เพอใหผเรยนมคณลกษณะทพงประสงคตามหลกสตร 2.2) เพอใหผเรยนมความเอออาทรผอนและกตญญกตเวทตอผมพระคณ 2.3) เพอใหผเรยนยอมรบความคดและวฒนธรรมทแตกตาง 2.4) เพอใหผเรยนมความตระหนก รคณคา รวมอนรกษและพฒนาสงแวดลอม

3) เปาหมาย ดานปรมาณ 3.1) ผเรยนรอยละ 80 มคณลกษณะทพงประสงคตามหลกสตร 3.2) ผเรยนรอยละ 80 มความเอออาทรผอนและกตญญกตเวทตอผมพระคณ ดานคณภาพ ผเรยนโรงเรยนอนบาลลานสกทกคนไดรบการพฒนาใหเปนผมคณธรรม จรยธรรม และคานยมทพงประสงค ในทกกจกรรมตามทโครงการกำหนด

4) วธดำเนนการ 4.1 ขนเตรยมการ (P) 4.1.1 ศกษานโยบายของโรงเรยน เขตพนทการศกษา และ สพฐ. ในสวน ทเกยวของกบโครงการ 4.1.2 ศกษาผลการดำเนนโครงการฯ ในปทผานมา 4.1.3 ศกษาบรบทและสภาพความเปนไปไดในการพฒนาโครงการ 4.1.4 จดทำโครงการนำเสนอตอฝายบรหาร 4.2 ขนดำเนนการ (D) 4.2.1 ประชมคณะทำงานเพอชแจงโครงการและมอบหมายภาระงาน 4.2.2 ดำเนนงานตามโครงการ กจกรรมสงเสรมสวดมนตวนพธ 4.3 ขนนเทศตดตามผล (C) ผรบผดชอบโครงการฯ นเทศตดตามการดำเนนงาน และคอยอำนวย ความสะดวกในการดำเนนกจกรรมของผเกยวของใหเปนไปตามภาระงานทโครงการฯกำหนด

1-99.indd 85 9/7/18 1:12:14 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

86

4.4 ขนประเมนและรายงานผล (A) 4.4.1 สรปประเมนโครงการฯ 4.4.2 จดทำรายงานโครงการฯ นำเสนอฝายบรหาร

5) ผเขารวมโครงการฯ 5.1 ผบรหารสถานศกษาโรงเรยนอนบาลลานสก 5.2 คณะครโรงเรยนอนบาลลานสก 5.3 นกเรยนโรงเรยนอนบาลลานสก 5.4 คณะกรรมการสถานศกษาโรงเรยนอนบาลลานสก 5.5 ผปกครองผเรยนโรงเรยนอนบาลลานสก 5.6 ประชาชนในหมบานเขตบรการของโรงเรยนอนบาลลานสก 5.7 พระสงฆวดลานสก, วดลานสก, วดปากเหมอง

6) ระยะเวลาดำเนนการ 7) สถานท 8) งบประมาณในการดำเนนการ 9) การประเมนผลการดำเนนงาน ตวบงชความสำเรจ วธการประเมน เครองมอทใช

ดานปรมาณ 1. ผเรยนรอยละ 80 มคณลกษณะทพงประสงคตามหลกสตร สมภาษณ แบบสมภาษณ 2. ผเรยนรอยละ 80 มความเอออาทรผอนและกตญญกตเวท สงเกต แบบสงเกต ตอผมพระคณ ทดสอบ แบบทดสอบ • กจกรรมการอบรมคณธรรม จรยธรรม สำรวจ แบบสำรวจ 3. ผเรยนรอยละ 80 ยอมรบความคดและวฒนธรรมทแตกตาง ประเมนผล แบบประเมนผล 4. ผเรยนรอยละ 80 มความตระหนก รคณคา รวมอนรกษ และพฒนาสงแวดลอม

ดานคณภาพ ผเรยนโรงเรยนอนบาลลานสกทกคนไดรบการพฒนาใหเปน ประเมนผล แบบประเมนผล ผมคณธรรม จรยธรรม และคานยมทพงประสงค ในทกกจกรรม ตามทโครงการกำหนด

1-99.indd 86 9/7/18 1:12:14 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

87

10) ผลทคาดวาจะไดรบ ผเรยนโรงเรยนอนบาลลานสก ไดรบการพฒนาและเปนผมคณธรรม จรยธรรม และคานยมทพงประสงค ตามเกณฑทโรงเรยนกำหนด

3. กจกรรมพฒนาผเรยน กจกรรมพฒนาผเรยน ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 มจดมงหมายเพอใหผเรยนไดพฒนาตนเองตามศกยภาพ พฒนาอยางรอบดานเพอความเปนมนษยทสมบรณทงรางกาย สตปญญา อารมณ และสงคม เสรมสรางใหเปนผมศลธรรม จรยธรรม มระเบยบวนย ปลกฝงและสรางจตสำนกของการทำประโยชนเพอสงคม สามารถจดการตนเองได และอยรวมกบผอนอยางมความสข กจกรรมพฒนาผเรยน แบงเปน 3 ลกษณะ ดงน 3.1 กจกรรมแนะแนว เปนกจกรรมทสงเสรมและพฒนาผเรยนใหรจกตนเอง รรกษสงแวดลอม สามารถคด ตดสนใจ คดแกปญหา กำหนดเปาหมาย วางแผนชวตทงดานการเรยน และอาชพ สามารถปรบตนไดอยางเหมาะสม นอกจากนยงชวยใหครรจกและเขาใจผเรยน ทงยงเปนกจกรรมทชวยเหลอและใหคำปรกษาแกผปกครองในการมสวนรวมพฒนาผเรยน 3.2 กจกรรมนกเรยน เปนกจกรรมทมงพฒนาความมระเบยบวนย ความเปนผนำผตามทด ความ รบผดชอบ การทำงานรวมกน การรจกแกปญหา การตดสนใจทเหมาะสม ความมเหตผล การชวยเหลอแบงปนกน เอออาทร และสมานฉนท โดยจดใหสอดคลองกบความสามารถ ความถนด และความสนใจของผเรยนใหไดปฏบตดวยตนเองในทกขนตอน ไดแก การศกษาวเคราะหวางแผน ปฏบตตามแผน ประเมนและปรบปรงการทำงาน เนนการทำงานรวมกนเปนกลม ตามความเหมาะสมและสอดคลองกบวฒภาวะของผเรยน บรบทของสถานศกษาและทองถน กจกรรมนกเรยนประกอบดวย 1) กจกรรมลกเสอ เนตรนาร ยวกาชาด ผบาเพญประโยชน และนกศกษา วชาทหาร 2) กจกรรมชมนม ชมรม 3.3 กจกรรมเพอสงคมและสาธารณประโยชน เปนกจกรรมทสงเสรมใหผเรยนบาเพญตนใหเปนประโยชนตอสงคม ชมชน และทองถนตามความสนใจในลกษณะอาสาสมคร เพอแสดงถงความรบผดชอบ ความดงาม ความเสยสละตอสงคม มจตสาธารณะ เชน กจกรรมอาสาพฒนาตาง ๆ กจกรรมสรางสรรคสงคม

1-99.indd 87 9/7/18 1:12:14 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

88

งานกจกรรมนกเรยน เปนภาระงานหลกของทกโรงเรยน ทกโรงเรยนจะปรากฏในดานน แตจะไมปรากฏชดเปนระบบกลไกทเขาใจงายชดเจน สวนใหญจะกำหนดเปนวตถประสงค นโยบาย บทบาท ขอบขายงาน เปนตน ตวอยางงานกจกรรมนกเรยน กลมบรหารงานกจการนกเรยน โรงเรยนสตรนนทบร (www.satrinon.ac.th/website/desc_pok.pdf) มดงน กลมบรหารงานกจการนกเรยน ครทกคนเปนคณะกรรมการกลมบรหารงานกจการนกเรยน สามารถวากลาว ตกเตอน อบรมนกเรยน หวงทจะเหนนกเรยนเปนผมความงดงามทงทางกายวาจา ใจ คอ แตงกาย ถกตองตามระเบยบ สงางาม สมวย ประพฤตปฏบต วตถประสงคของกลมบรหารงานกจการนกเรยน สงเสรมและพฒนานกเรยนโรงเรยนสตรนนทบรทกคนใหมความเปนกลสตร มคณธรรม จรยธรรม มวนย สขภาพกาย สขภาพจตด เปนสมาชกทดของครอบครว และคนดของสงคม สามารถอยรวมกบผอนในสงคมไดอยางมความสข นโยบายการบรหารกลมบรหารงานกจการนกเรยน 1) มงพฒนาระบบการบรหารงานและควบคมภายในใหมประสทธภาพ และ สงผลดตอระบบดแลชวยเหลอนกเรยน 2) สงเสรมและพฒนาระบบดแลชวยเหลอนกเรยนใหมประสทธภาพ 3) มงพฒนาคณภาพนกเรยนดานความเปนกลสตร มคณธรรมจรยธรรมระเบยบวนย และคานยมทพงประสงค 4) มงพฒนาใหนกเรยนมความประพฤตด ภาคภมใจในความเปนชาตไทย เกดการเรยนรระบอบประชาธปไตย 5) สงเสรมความสมพนธอนด ระหวางโรงเรยน บาน และชมชน เพอรณรงคปองกนแกไขปญหายาเสพตด การทะเลาะววาท การพนน สอลามก ซงสงผลตอสขภาพจตทดของนกเรยน 6) มงพฒนาและแกไขปญหาตางๆแบบมสวนรวมกบเครอขายผปกครอง นอกจากน ยงกำหนดขอบขาย งานสำนกงานกจการนกเรยน ขอบขายงานระดบชนและครทปรกษา หวหนาระดบชน รองหวหนาระดบชน ครทปรกษา ขอบขายงานคณะส ขอบขายงานสรางเสรมวนยนกเรยน ขอบขายงานเครอขายผปกครอง ขอบขายงานปองกนและแกไขปญหายาเสพตดและโรคเอดส ขอบขายงานสงเสรมคณธรรม จรยธรรมและคณลกษณะ ทพงประสงคของนกเรยน ขอบขายงานสงเสรมประชาธปไตย ขอบขายงานระบบดแลชวยเหลอ

1-99.indd 88 9/7/18 1:12:14 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

89

นกเรยน ขอบขายงานรกษาความปลอดภย และขอบขายงานนเทศภายใน และตรวจสอบตดตามประเมนผล ขอยกตวอยางขอบขายงานบางดาน ดงน ขอบขายงานสรางเสรมวนยนกเรยน 1) เปนทปรกษาและดแลรบผดชอบการดำเนนงานของคณะกรรมการนกเรยน 2) กำหนดขอบขายหนาท ประธานและคณะกรรมการนกเรยน 3) ใหคำปรกษาคณะกรรมการนกเรยนในการจดกจกรรมพฒนานกเรยนและโรงเรยน 4) จดกจกรรมทสงเสรมใหนกเรยนมสวนรวมในการแสดงความคดเหน หรอทำงานทเปนประโยชนตอนกเรยนและโรงเรยน 5) ตดตาม ประเมนผลและรายงานผลการปฏบตงาน 6) ปฏบตงานอน ๆ ตามทไดรบมอบหมาย ขอบขายงานสงเสรมคณธรรม จรยธรรมและคณลกษณะทพงประสงคของนกเรยน 1) จดโครงการ กจกรรมทพฒนานกเรยนตามนโยบายโรงเรยนและหลกสตรสถานศกษา 2) ประสานงานกบหวหนาระดบชน หวหนาคณะส หวหนาหมวดวชา อาจารยทปรกษา อาจารยประจำวชาทสงเสรมคณธรรมจรยธรรมและคณลกษณะทพงประสงคของนกเรยน 3) ตดตาม ประเมนผลและรายงานผลการปฏบตงาน 4) ปฏบตงานอน ๆ ตามทไดรบมอบหมาย

4. รปแบบการเสรมสรางวนยของเดก จากการทำวทยานพนธของคร เกดจากการมองเปนปญหาดานวนยภายในโรงเรยน และตองการมระบบการเสรมสรางวนยในเดกทชดเจน หรอเปนระบบทบรณาการกบการจดการเรยนการสอนในชนเรยน ตวอยางรปแบบการเสรมสรางวนยของเดก จากการทำวทยานพนธของคร รปแบบการจดประสบการณเพอเสรมสรางระเบยบวนยของเดกปฐมวย รปแบบการจดประสบการณเพอเสรมสรางระเบยบวนยของเดกปฐมวย โดย นวพร หาญณรงค (2545) เปนการจดกจกรรมแบบบรณาการการเลน จำนวน 45 แผน มรายละเอยด ดงน กจกรรมสรางสรรค ระยะเวลา 30 นาท กจกรรมเสร ระยะเวลา 30 นาท กจกรรมการเลนกลางแจง ระยะเวลา 30 นาท

1-99.indd 89 9/7/18 1:12:14 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

90

ทกกจกรรมจะจดลงในแตละวน ใชระยะเวลาทงสน 3 สปดาห สปดาหท 1 เนนการจดประสบการณในดานการปฏบตตามกฎ กตกา ขอตกลงในการทำกจกรรม สปดาหท 2 เนนการจดประสบการณในดานการเกบของเขาท ทบทวนการปฏบตตามกฎ กตกาขอตกลงในการทำกจกรรม สปดาหท 3 เนนการจดประสบการณในดานการเขาแถว ทบทวนการปฏบตตาม กฎ กตกาขอตกลงในการทำกจกรรม ทบทวนการเกบของเขาท ขนตอนการจดประสบการณจะประกอบดวยขนตอนยอย ดงน

1-99.indd 90 9/7/18 1:12:14 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

91

1. ขนนำ (เราความสนใจ)

- ใชการสนทนา (ถาม-ตอบ)/ เพลง/ นทาน/ บทบาทสมมต

2. ขนสาธต

- ใชการสนทนา/ แนะนำการใชอปกรณ/ อธบายและสาธตวธการเลน/ ใชคำถามกงชแนะ

7. ขนสรป

- ใชการสนทนา/ ใชคำถามบททวนขอตกลง/ ใหการเสรมแรงเดกทมพฤตกรรมตามจดมงหมาย โดยใหคำชม

3. ขนสงเกตตระหนก

- ใหกรณตวอยางเพอใหเดกสงเกตการกระทำทเหมาะสมและการกระทำทไมเหมาะสมในการเลน จำแนก การกระทำทตางกนได โดยครใชคำถามกระตนใหเดกคด

6. ขนปฏบต (ดวยความชนชม)

- ใหเดกปฏบตตามขอตกลง กตกาทตงไว โดยครสงเกตการเลนและสรางปฏสมพนธกบเดก โดยมสวนรวม ในการเลนดวยการชแนะอปกรณการเลน

4. ขนปรบพฤตกรรมทพงประสงค

- ใชกระบวนการกลม วเคราะหวจารณ โดยครใชคำถามกระตนใหเดกหาเหตผลเกยวกบการกระทำ พรอมกบ วจารณวาเหนดวยหรอไม เหราะเหตใด - ใหเดกแสดงจดยน ความเชอความพอใจในการกระทำ (พฤตกรรมทพงประสงคตามจดประสงค)

5. ขนสรางขอตกลง

สรางขอตกลง - ใชการสนทนา โดยใชคำถามกระตนใหเดกคด - สรปเปนขอตกลงรวมกน

ทบทวนตนเอง - ใชการสนทนา ถาม-ตอบ

ภาพท 2-6 ขนตอนการจดประสบการณตามรปแบบการจดประสบการณ เพอเสรมสรางระเบยบวนยของเดกปฐมวย

ทมา: นวพร หาญณรงค (2545)

1-99.indd 91 9/7/18 1:12:15 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

92

กจกรรมการเรยนการสอนเพอเสรมสรางระเบยบวนยของเดกปฐมวย มรายละเอยด ดงน 1) เปนการจดประสบการณ โดยเนนผเรยนเปนศนยกลาง ใหเดกมสวนรวมในการสรางกฎเกณฑรวมกนของกลม รวมกนตดสนใจ 2) เปนกจกรรมทสามารถใหเดกเลอกไดตามความสนใจ โดยใหปฏบตตาม ขอตกลงทมรวมกนและปฏบตตามกฎ กตกาการเลน 3) เปดโอกาสใหเดกคดหาทางแกปญหาทเกดขนจากการเลน และแสดงความคดเหนใหสมาชกทราบ 4) เปนกจกรรมทเปนการเลนปนเรยน ตงอยบนพนฐานของความสนกสนาน 5) ครมสวนรวมในกจกรรม โดยเปนผชแนะ และสาธตการเลน 6) มการทบทวนขอตกลงทมรวมกน เพอใหเดกเกดพฤตกรรมทถาวร 7) ใหการเสรมแรงตามความเหมาะสม เมอเกดพฤตกรรมทตองการ 8) มการปรบพฤตกรรมในทนท เมอเกดพฤตกรรมทไมพงประสงคขน โดยใชคำถาม การใหการเสรมแรง การชแนะจากคร

ตอนท 7 ปจจยทสรางความเขมแขงใหบคคลมวนย

ปจจยทสรางความเขมแขงใหบคคลมวนย มดงนไปน สทธพล อาจอนทร และนออน พณประดษฐ (2549) กลาวถง ปจจยทมอทธพลตอ ความมวนยในตนเอง และนวตกรรมหรอวธการทสามารถนำมาใชในการพฒนาความมวนย ในตนเองของนกเรยน ดงน 1. ปจจยทมอทธพลตอความมวนยในตนเอง จากการศกษาพบวา ปจจยทมอทธพล ตอความมวนยในตนเอง ไดแก การอบรมเลยงด ความสมพนธระหวางสมาชกในครอบครว การอบรมสงสอนจากคร ความสมพนธทดระหวางครกบนกเรยน ความมวนยในตนเองของอาจารย ความมวนยในตนเองของกลมเพอนสนท ความสมพนธระหวางเพอน ปจจยภายในตวบคคล (การควบคมอโก ซเปอรอโก) ลกษณะมงอนาคตและควบคมตน การสงเสรมและควบคมระเบยบวนย อาชพของบดา สภาพแวดลอมของโรงเรยน และอทธพลของสอมวลชน เปนตน 2. นวตกรรมหรอวธการทสามารถนำมาใชในการพฒนาวนยในตนเองของนกเรยน ไดแก กจกรรมเลานทาน กจกรรมดนตร กจกรรมแนะแนว การฝกจตลกษณะ การจดกลมแบบหลากหลาย การบรหารจดการในชนเรยนแบบรวมมอกนสรางวนย เปนตน ซงวธการดงกลาวจะทำใหนกเรยนมพฤตกรรมวนยในตนเองมากขน

1-99.indd 92 9/7/18 1:12:15 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

93

ปจจยดานครอบครว

1. การอบรมเลยงด - อบรมแบบรกสนบสนนมาก - อบรมแบบใชเหตผลมาก - อบรมแบบประชาธปไตยมาก

ปจจยดานจตลกษณะ

1. แรงจงใจใฝสมฤทธ 2. ลกษณะมงอนาคตควบคมตน

ปจจยดานโรงเรยน

1. ความสมพนธทดกบคร

พฤตกรรมวนยในตนเอง ของนกเรยน

ดจเดอน พนธมนาวน (2550) สรปปจจยเชงเหตของพฤตกรรมวนยในตนเอง ในรายงานการสงเคราะหงานวจยเกยวกบคณธรรมจรยธรรมในประเทศไทยและตางประเทศวา ปจจยเชงเหตดานสถานการณทมความเกยวของกบพฤตกรรมวนยในตนเองของนกเรยนระดบประถมศกษา แบงไดเปน 2 ดาน ไดแก ดานแรก เปนปจจยเชงเหตจากครอบครว ปรากฏผลสวนหนงวา นกเรยนทรายงานวาไดรบการอบรมเลยงดแบบรกสนบสนนและใชเหตผลมาก และนกเรยนทรายงานวาไดรบการอบรมเลยงดแบบประชาธปไตยมาก เปนผทมพฤตกรรมวนยในตนเองมากดวย สวนการอบรมเลยงดแบบเขมงวด และการอบรมเลยงดแบบปลอยปละละเลย ไมมความสมพนธกบความมวนยในตนเองของนกเรยน สาหรบปจจยเชงเหตดานทสองของฝายสถานการณ คอ ปจจยเชงเหตดานโรงเรยน ผลการวจยปรากฏวา ปจจยเชงเหตดานโรงเรยนในแงความสมพนธระหวางครกบนกเรยน มความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมวนยในตนเอง โดยพบวานกเรยนทมความสมพนธกบครในทางทดมาก นกเรยนผนนกมพฤตกรรมวนยในตนมากดวย โดยสรปแลว ปจจยดานสถานการณสามารถทานายพฤตกรรมวนยในตนเองของนกเรยนได 17.3 %

ภาพท 2-9 ปจจยเชงเหตของพฤตกรรมวนยในตนเองของนกเรยนระดบประถมศกษา ทมา: ดจเดอน พนธมนาวน (2550)

1-99.indd 93 9/7/18 1:12:15 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

94

บรรยากาศทางระเบยบวนย (Disciplinary climate) สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท.) กระทรวงศกษาธการ (2559) กลาวถง บรรยากาศทางระเบยบวนย (Disciplinary climate) ทสงผลตอการเรยนร ดงน 1. บรรยากาศทางระเบยบวนยสงผลตอคณภาพการเรยนร ทกระบบโรงเรยนทมบรรยากาศทางระเบยบวนยเชงลบ นกเรยนมกมผลการประเมนตำ ดชนบรรยากาศทางระเบยบวนยของนกเรยนไทยอยในระดบตำ เมอเทยบกบญปนและเวยดนาม และเกอบจะตำทสดในเอเชยดวยกน ยกเวนมาเลเซย 2. โรงเรยนทมบรรยากาศทางระเบยบวนยเชงลบ มกมนกเรยนสวนใหญมาจากครอบครวทดอยเปรยบดานสถานะทางเศรษฐกจและสงคม หรอในโรงเรยนทนกเรยนมสถานะทางเศรษฐกจและสงคมทแตกตางกนมากหรอในโรงเรยนทขาดแคลนคร 3. ในเอเชยดวยกน นกเรยนไทยขาดเรยนทงวนหรอไมเขาชนเรยนบางวชาเกอบสงทสด 4. ปจจยทเปนอปสรรคขดขวางการเรยนมากทสด คอ การกอกวนชนเรยนและการหนเรยน นอกจากน สสวท. ยงกลาวถงงานวจยเรอง การวจยเพอศกษาประสทธภาพของโรงเรยน ทพบวา “การเรยนตองมสงแวดลอมทเปนระเบยบและมความรวมมอรวมใจทงในและนอกหองเรยน ทงครและนกเรยนตองเหนคณคาของกจกรรมทางวชาการและผลการเรยนรของนกเรยน บรรยากาศในโรงเรยน ครกบนกเรยนมความสมพนธทดตอกน เมอครเอาใจใสนกเรยนอยางจรงจง นกเรยนกสามารถเรยนรไดดขนและไมมปญหาทางระเบยบวนย โดยเฉพาะอยางยงนกเรยนทมาจากครอบครวทมภมหลงทางเศรษฐกจและสงคมทเสยเปรยบ”

ผลกระทบของบรรยากาศทางระเบยบวนย สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท.) กระทรวงศกษาธการ (2559) กลาวถงผลกระทบของบรรยากาศทางระเบยบวนยทสงผลตอการเรยนร และคาเฉลย OECD (องคกรความรวมมอและพฒนาทางเศรษฐกจ (Organization for Economic Cooperation and Development: OECD)) วา “การวเคราะหความสมพนธระหวางดชนบรรยากาศทางระเบยบวนยและผลการประเมนคณตศาสตร ใหขอมลวาสำหรบคาเฉลย OECD เมอดชนบรรยากาศทางระเบยบวนยเปลยนไป 1 หนวย คะแนนคณตศาสตรเปลยนไป 18.2 คะแนน ซงจะเหนวาเปนคาทสงมาก และสำหรบไทยขอมลชวา นกเรยนทมดชนบรรยากาศทางระเบยบวนยกลมตำสด (Bottom Quarter) มคะแนนคณตศาสตรเฉลย 404 คะแนน แตกลมบนสด (Top Quarter) มคะแนนคณตศาสตรเฉลย 440 คะแนน หรอถาดตามคาดชน พบวาเมอดชนบรรยากาศทางระเบยบวนยเปลยนไป 1 หนวย คะแนนคณตศาสตรเปลยนไป 17.6 คะแนน ซงมคาใกลเคยงกบคาเฉลย OECD ขอมลจงชนยวา ถาดชนบรรยากาศทางระเบยบวนยของ

1-99.indd 94 9/7/18 1:12:15 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

95

นกเรยนไทยสงเทากบของนกเรยนญปน เซยงไฮ-จน หรอแมแตเวยดนาม คะแนนคณตศาสตรของนกเรยนไทยจะสงขนกวาทเปนอย” นอกจากบรรยากาศทางระเบยบวนยในหองเรยนแลว บรรยากาศทางการเรยนทรวมถงปจจยตาง ๆ เกยวกบนกเรยน เชน เจตคตทดตอการมาเรยน ความรสกเปนสวนหนงของโรงเรยน นกเรยนหนโรงเรยน ซงรวมทงการมาโรงเรยนสาย การขาดเรยน และการออกจากโรงเรยน กลางคน สงแวดลอมทางโรงเรยนทเกยวของกบการเรยนของนกเรยน ลวนแตมความสมพนธกบผลการเรยนของนกเรยนทงสน

บรรยากาศในโรงเรยนจากปจจยทเกยวกบนกเรยนและคร PISA สอบถามครใหญดานพฤตกรรมอน ๆ ของนกเรยนทเปนอปสรรคขดขวางการเรยน เปนตนวา นกเรยนหนเรยน ขาดเรยนบางชวโมงเรยน มาโรงเรยนสาย กอกวนชนเรยน ไมรวมกจกรรมภาคบงคบหรอแมแตกจกรรมทศนศกษา นกเรยนขาดความเคารพคร การใชเหลาและ/หรอยาเสพตด ขมขหรอรงแกเพอน (สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท.) กระทรวงศกษาธการ, 2559) โดยสรปจากรายงานของครใหญชวา ปจจยทขดขวางการเรยนมากทสด คอ การกอกวนชนเรยน และการขาดเรยนสงผลขดขวางการเรยนสงทสด สงกวาการใชเหลาและ/หรอยาเสพตด การทนกเรยนเกเรขมขหรอรงแกเพอน การไมรวมกจกรรมภาคบงคบ หรอการไมแสดงความเคารพคร อยางไรกตาม มจดทควรเปนกงวล คอ เมอเปรยบเทยบรายงานของครใหญของไทยจาก PISA 2003 ถง PISA 2012 ทชวา นกเรยนไมเขาชนเรยนเปนบางวชาเพมขน 10.9% นกเรยนใชเหลาและ/หรอยาเสพตดเพมขน 5.3% นกเรยนขมขรงแกเพอนเพมขน 2.5% (สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท.) กระทรวงศกษาธการ, 2559)

บรรยากาศทางการเรยนจากปจจยดานคร สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท.) กระทรวงศกษาธการ (2559) กลาววา โดยเฉลยในโรงเรยนไทยครใหญรายงานวาไมมปญหาอปสรรคจากปจจยดานคร โดยทวไปครใหญรายงานเชงบวกสงมาก โดยเฉพาะเรองการทครตองสอนนกเรยนหลายชาตพนธหรอทมความสามารถหลากหลายในชนเรยนเดยวกน ทงนเพราะโรงเรยนไทยประมาณสามในส มการคดแยกกลมนกเรยนตามความสามารถ ทงทผลการศกษาวจยในเรองนชวา การแบงแยกกลมนกเรยนไมสงผลทางบวกตอคณภาพการเรยนร ปจจยดานพฤตกรรมของครสงผลตอการเรยนของนกเรยนคอนขางสง สำหรบคาเฉลย OECD ดชนทเปลยนไปหนงหนวยทำใหคะแนนคณตศาสตรเปลยนไป 10 คะแนน และสำหรบประเทศไทยสงผลทำใหคะแนนคณตศาสตร เปลยนไป 17 คะแนนตอหนงหนวยดชน แตสำหรบ

1-99.indd 95 9/7/18 1:12:15 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

96

เวยดนาม พฤตกรรมของครไมสงผลกระทบตอการเรยนของนกเรยน แสดงวานกเรยนเวยดนาม มความมงมนสงมาก ประกอบกบในเอเชย นกเรยนเวยดนามมคาดชนบรรยากาศทางระเบยบวนยสงมากเปนรองแคนกเรยนญปนเทานน นอกจากนบรรยากาศทางระเบยบวนยยงมความสมพนธกบสถานะทางเศรษฐกจและสงคมของนกเรยนและของโรงเรยนซงเชอมโยงไปสมพนธกบการขาดแคลนคร เพราะโรงเรยนทยากจนมกขาดแคลนครคณภาพสง การปรบปรงบรรยากาศทางระเบยบวนยจงตองมงไปแกไขทตวแปรทงสองนดวย

จดยต (End Point) สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท.) กระทรวงศกษาธการ (2559) กลาวถงจดยต (End Point) ไวดงน 1. โรงเรยนทมบรรยากาศทางระเบยบวนยเชงลบ นกเรยนมกมผลการประเมนตำ นกเรยนไทยมคาดชนบรรยากาศทางระเบยบวนยอยในระดบเกอบจะตำทสดเมอเทยบประเทศในเอเชยดวยกน 2. โรงเรยนทมบรรยากาศทางระเบยบวนยตำ นกเรยนมกมาโรงเรยนสายหรอขาดเรยนบางชวโมงหรอทงวน 3. ขอมลชนยวาถานกเรยนไทยมบรรยากาศทางระเบยบวนยดขน มความเปนไปไดทจะมผลการประเมนสงขน 4. เรองระเบยบวนยเปนอกเรองหนงทสะทอนภาพคณภาพการเรยนรไดชดเจนพอสมควร จงเปนประเดนทตองใหความสำคญในการยกระดบการเรยนร ซงอาจจะจำเปนกวา การเปลยนหลกสตร

ปจจยทมอทธพลตอการสรางวนยในเดก ปจจยทมอทธพลตอการสรางวนยในเดก อมาพร ตรงคสมบต (2559) กลาววามปจจย ดงน 1. ตวเดก อาย อายเปนปจจยทพอแมตองคำนงถงในการอบรมลก ลกแตละวยมความคด ความรสก และการกระทำแตกตางกนไป ในเดกเลก ๆ นนความสามารถทจะเขาใจเหตผล จดจำคำสงสอนของผใหญและควบคมตนเองใหอยในกฎระเบยบ หรออดทนตอความคบของใจนนยงนอย ดงนน เดกเลกจะรกษาวนยไมไดดเทากบเดกโต อยางไรกตามในเดกทโตขนแมจะเขาใจเหตผลและควบคมตนเองไดมากขนแลวกตาม แตกจะมความเปนตวของตวเองสงขน มอารมณหลากหลาย และมประสทธภาพหรอการโตตอบทางอารมณทรนแรง และเปนอนตรายได ลกษณะแบบนทำใหการฝกระเบยบวนยในเดกโตไมใชเรองงายเทาไรนก หากไมไดวางพนฐานไวใหดตงแตเดกยงเลก

1-99.indd 96 9/7/18 1:12:15 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

97

การทำงานของสมอง สมองมหนาทควบคมพฤตกรรมและอารมณของบคคลโดยเฉพาะสมองสวนหนา (Frontal lobe) ซงมหนาทควบคมพฤตกรรมใหอยในขอบเขตทดพอ ในผปวยทมปญหาของสมองสวนหนา เชน เดกทมสมองอกเสบหรอมอบตเหตทางสมอง เมอฟนตวแลวอาจมปญหาพฤตกรรมและอารมณได เชน มพฤตกรรมกาวราว อยไมนง การควบคมตนเองไมด ปฏบตตามกฎระเบยบไมได อารมณเปลยนแปลงงาย หงดหงดงาย หรอไมกเฉยเมยไมสนใจสงแวดลอม พฤตกรรมและอารมณทเปลยนแปลงไปนทำใหการฝกระเบยบวนยและการอบรมสงสอนเปนไปไดยากเชนกน ความสามารถทางเชาวนปญญา เดกทมความสามารถทางเชาวนปญญาตำ มกมปญหาในดานความเขาใจเหตผล การจดจำ และการปฏบตตามคำสง เดกทมระดบไอควตงแต 80 ลงมา มกจะมความจำไมด ผปกครองสงเกตเหนวาสงอะไรไปกมกจะจำไมไดหรอสอนอะไรไปไมนานกลม การมสตปญญาตำทำใหความเขาใจเหตและผลไมดไปดวย ไมรวาทำไมตนตองทำตามคำสงน และทำไปแลวจะเกดประโยชนอยางไร ในเดกปกตการเขาใจเหตและผลของกฎระเบยบตาง ๆ จะทำใหเดกรวา กฎระเบยบหรอคำสงนนเปนสงทด และตนควรจะปฏบตตาม นอกจากนเดกยงมความสามารถมองไปขางหนาในอนาคตวา หากตนปฏบตตามคำแนะนำสงสอนของพอแมแลวจะเกดผลดอยางไร สงนจะเปนแรงจงใจใหเดกปฏบตตามคำสงสอนนน อยางไรกตามไมไดหมายความวาในเดกทมเชาวนปญญาสงจะมวนยดกวาเดกทมเชาวปญญาตำเสมอไป บอยครงทเดกฉลาดกสามารถหาวธหลบหลกกฎเกณฑตาง ๆ หรอทำการฝาฝนกฎโดยผใหญอาจจบไมไดไลไมทนแบบทเรยกวา “ฉลาดแกมโกง” กได โรคสมาธบกพรอง เดกทเปนโรคสมาธบกพรอง หรอทแพทยเรยกวา Attention deficit disorder (ADD) นน มกมปญหาสมาธไมด ขลม จำคำสงไมคอยได ซน อยไมนง หนหนพนแลน ควบคมอารมณและความโกรธของตนเองไมได โรคสมาธบกพรองเกดจากสมองสวนหนา (Frontal lobe) ทำงานบกพรอง ความบกพรองนเปนความบกพรองของการทำงานของวงจรในสมอง ไมใชความบกพรองทางโครงสราง การรกษาโรคนจำเปนจะตองมการฝกพฤตกรรมการจด การเรยนการสอนทเหมาะสม และในบางรายอาจจะตองกนยาทชวยเพมสมาธ เดกทเปนโรคน แตไมไดรบการรกษาทเหมาะสมอาจเกดปญหาพฤตกรรมรนแรง เชน ดอ กาวราว ประสบความลมเหลวในการเรยน และมปญหาทางอารมณ เชน ซมเศรา และวตกกงวลตามมาในทสด

1-99.indd 97 9/7/18 1:12:15 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

98

พนอารมณ พนอารมณ (temperament) หมายถงแนวโนมของเดกในการตอบสนองตอสงเรา หรอสงแวดลอมรอบตวในเดกทมพนอารมณแบบทเรยกวาเดกเลยงงาย (Easy child) จะมลกษณะอารมณดปรบตวงายเขาหาผอนไดงาย ไมมปฏกรยารนแรง มสมาธดและมความอดทนสง แตพนอารมณแบบทเรยกวาเดกเลยงยาก (Difficult child) นนจะมลกษณะอารมณหงดหงดงาย และแปรปรวนเรว ปรบตวกบสงใหม ๆ ไดยาก เขาหาผอนยาก มปฏกรยารนแรง และอดทนตอความคบของใจไดนอย ลกษณะแบบนทำใหยากตอการฝกระเบยบวนย และทำใหพอแมทใจเยนทสดเกดอารมณเสยไดงาย ดงนน พอแมทมลกแบบเดกเลยงยากนจำเปนตองมทกษะทดและมประสทธภาพพอจงจะจดการกบลกได ปญหาทางอารมณ อารมณทไมดในเดก เชน อารมณวตกกงวล อารมณเศรา รวมทงปญหาดานอน ๆ เชน รสกวาไมมใครรก รสกไมมนคงในชวต ฯลฯ เหลานจะทำใหเดกแสดงพฤตกรรมเชงลบ ออกมา เชน พฤตกรรมกาวราว ชอบทะเลาะ ดอ ไมเชอฟง และอาจมการเรยกรองความสนใจแบบตาง ๆ เชน โกหก หนโรงเรยน หนออกจากบานและเกเร เปนตน ดงนนในเดกทมปญหาพฤตกรรมและขาดระเบยบวนย สงทสำคญกคอตองหาวามสาเหตมาจากปญหาทางอารมณของเดกหรอไม ปญหาทางอารมณในเดกสวนใหญมกเกดจากครอบครว เชน พอแมทะเลาะเบาะแวง ครอบครวแตกแยก พอแมหยาราง หรอแยกทางกน หรอเดกไมไดอยกบพอแมเนองจากความจำเปนดานอน ๆ เชน พอแมตองทำงาน เปนตน หากแกปญหาดงกลาวไดแลวเดกมกจะมพฤตกรรมดขน และสามารถฝกระเบยบไดงายขนดวย

2. ตวพอแม พอแมเองเปนปจจยสำคญททำใหการฝกวนยรปประสบความสำเรจหรอลมเหลวกได ทศนคตของพอแม พอแมจำนวนมากคดวาการฝกวนยลกเปนเรองทไมสำคญ หลายคนคดวาเดกจะดเองหรอจะเรยนรไดเองโดยไมจำเปนตองสอนอยางจรงจง ทศนคตแบบนทำใหเดกคดวาวนยเปนสงทไมสำคญ และตนไมจำเปนจะตองมวนยกได เดกแบบนจะเตบโตขนมาแบบขาดวนยและจะมปญหาพฤตกรรมในทสด ความตงใจจรงของพอแม พอแมหลายคนรวาวนยเปนเรองสำคญและจำเปนตองสอนวนยใหแกเดก แตพอแมกไมไดทำอะไรอยางจรงจง อาจเปนเพราะวามวยงอยกบอาชพการงาน หากมเวลากสอน ไมมเวลากไมสอน ไมไดพยายามทำการฝกวนยอยางมแบบแผน และไมไดอทศเวลาและพลงทเพอฝกฝนลก การขาดความตงใจสงนทำใหการฝกวนยเปนไปอยางลม ๆ ดอน ๆ และวนหนงเมอเกดปญหา

1-99.indd 98 9/7/18 1:12:15 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

99

ขนมาพอแมกจะตระหนกวาตนเองไดละเลยสงทสำคญอยางยงไป นนคอการฝกอบรมระเบยบวนยใหลก แตเมอพอแมจะมาเรมตนอกครงกสายเกนไปเสยแลว วนยตวพอแม บอยครงทพอแมเองเปนคนไมมวนย เพราะไมไดถกฝกวนยมาตงแตเดก เมอมลกกแสดงนสยทไรวนยใหลกเหน เชน วางขาวของไมเปนทเปนทาง เมอใชกระดาษชำระแลวกทงไวเกลอนพน เสอผาทใสแลวกวางพาดไปตามทตาง ๆ แทนทจะใสในตะกราซก บางทพอแมเปนคนไมตรงตอเวลา ไปสายเสมอไมวาจะนดกบใคร เปนตน การทพอแมขาดวนยในตนเองทำใหลกเตบโตมาอยางขาดวนยดวย เพราะเดก ๆ มกจะเลยนแบบพอแม อารมณของพอแม การวจยพบวา พฤตกรรมในเดกเกยวของกบอารมณของพอแม แมทมอารมณเศราและหงดหงดงายมกจะมปฏกรยาตอเดกรนแรงกวาทควรเมอเดกทำผด ความหงดหงดของแมและการลงโทษเดกรนแรง อาจเปนตวกระตนใหเดกโกรธและมพฤตกรรมกาวราวขนมา

3. ความสมพนธระหวางพอแมกบลก ความสมพนธระหวางพอแมกบลกเปนสงสำคญยงในการฝกวนย หากความสมพนธระหวางกนไมด ลกกมกจะตอตานกฎระเบยบทพอแมตงขน ลกจะมปฏกรยาเมอพอแมพยายามสงสอนหรอลงโทษเพอควบคมใหลกอยในวนย และบอยครงทลกจะเขาใจความประสงคของ พอแมผด ๆ เชน คดวาทพอแมตงกฎมากเพอเปนเผดจการ ทพอแมคอยสอดสองดกเพอจบผด หรอทพอแมตกเพอทำใหเจบและเพอแกแคนททำผด เปนตน หากความสมพนธกบลกเปนไปดวยดลกจะยอมรบและนบถอ เมอพดเขาจะฟง เมอตงกฎเขาจะพยายามปฏบตตามแมมนจะยากกตาม และเมอถกลงโทษเขาจะไมโกรธหรอเครยดแคน (แมวามปฏกรยาบางในชวงแรกกตาม) ทงนเพราะรวาคณปรารถนาดตอเขา ความสมพนธทดไมไดหมายความวาตองตามใจลกทกอยางเพอใหลกรกและไมใหลกโกรธหรอหงดหงดใจ แตหมายถงการรจกวาลกเปนใคร มอปนสยอยางไร ชอบอะไร มความใฝฝนอยางไร มจดเดนและจดดอยตรงไหน คณจะรจกลกไดตอเมอคณใชเวลากบเขาอยางมคณภาพ ในขณะทพยายามทำความรจกกบลกนนลกกจะคอย ๆ รจกคณอยางแทจรง และอยางลกซงดวย ในกระบวนการรจกกนนลกจะคอย ๆ เรยนแบบคณโดยไมรตว และหากคณมวนย มคณลกษณะทดแลวเขายอมจะซมซบสงด ๆ จากคณเขาไวในตวอยางแนนอน

1-99.indd 99 9/7/18 1:12:15 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

100

บทท 3 วธดำเนนการศกษาคนควา

การศกษาคนควาครงนไดดำเนนการตามขนตอนดงน ขนตอนท1ศกษาคนควาขอมล ขนตอนท2สมภาษณเชงลกผทรงคณวฒทมประสบการณ ขนตอนท3ยก(ราง)เอกสารการรายงานผลการศกษารปแบบและกลไก ขนตอนท4การประชมวพากษเอกสารรายงาน ขนตอนท5การปรบปรงรายงานผลการศกษาเอกสารฉบบสมบรณ

ขนตอนท 1 ศกษา คนควาขอมล

การวจยในขนนมวตถประสงคเพอศกษาสงเคราะหเอกสารทางวชาการ และสราง เครองมอทใชในการวจย เพอคนหาสภาพและปจจยในการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานของประเทศไทยโดยดำเนนการดงน

ขนตอนท 1.1 ศกษา คนควาขอมลเอกสารทางวชาการ เอกสาร หลกฐานทางวชาการทงทอยในรปของสอสงพมพ สอดจทล แหลงขอมลทงทเปนแหลงขอมลปฐมภม และแหลงขอมลทเปนแหลงขอมลทตยภม เพอเปนกรอบแนวทาง การดำเนนงานและสรางเครองมอวจย

เครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลมดงน 1) แนวทางการสมภาษณผทรงคณวฒ ไดแก ผอำนวยการโรงเรยน ครอาวโสทมประสบการณการสอนนานกวา15ปโดยใชแนวคำถามสมภาษณ 2)การสบคนขอมลจากหลกฐานทงแหลงปฐมภมและแหลงทตยภม 3)แบบสอบถามเพอการประเมนปจจยบางประการทสงผลตอการสรางความเขมแขง เกยวกบวนยนกเรยน(คร,ผบรหาร,กรรมการสถานศกษา,ผปกครอง)

100-230.indd 100 9/7/18 1:11:34 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

101

การสรางและตรวจสอบคณภาพเครองมอ ขนตอนการสรางและตรวจสอบคณภาพเครองมอดงน 1)กำหนดวตถประสงคของการสรางแบบสอบถามและแบบสมภาษณเชงลก/แบบสนทนากลมผทรงคณวฒ เพอคนหาสภาพปจจยบางประการทสงผลตอการสรางความเขมแขงเกยวกบวนยนกเรยน 2)ศกษาวธการสรางแบบสอบถาม แบบสมภาษณเชงลก/ แบบสนทนากลม ผทรงคณวฒ และกำหนดประเดนการสรางแบบสอบถามจากการสงเคราะหงานวจยเกยวกบปจจยทสรางความเขมแขงใหบคคลมวนย 3)สรางแบบสอบถาม และแบบสมภาษณเชงลก/ แบบสนทนากลมผทรงคณวฒดงน 3.1) แนวคำถามสมภาษณ/ สนทนากลมผทรงคณวฒ สรางขนเพอใชสมภาษณเชงลกผทรงคณวฒทมประสบการณมากกวา15ปขนไปเพอคนหาขอมลแนวทางการดำเนนงาน ดานวนยของแตละโรงเรยนทประสบความสำเรจ โดยกำหนดประเดนการสอบถาม และนำผล การสมภาษณมาวเคราะหขอมลเชงคณภาพเพอคนหารปแบบการเสรมสรางวนยตอไป 3.2)แบบสอบถามเพอการประเมนปจจยบางประการทสงผลตอการสรางความเขมแขงเกยวกบวนยนกเรยน เปนแบบสอบถามเพอศกษาสภาพปจจบนและสภาพทพงประสงคดานปจจยทสงผลตอการสรางความเขมแขงเกยวกบวนยนกเรยน 4)ตรวจสอบความเทยงตรงเชงเนอหา (Content Validity) โดยผทรงคณวฒจำนวน4ทานดงน 4.1)รองศาสตราจารยดร.ฉลองทบศร คณะศกษาศาสตรมหาวทยาลยบรพา 4.2)ผชวยศาสตราจารยดร.ระพนชชน โรงเรยนสาธตพบลบำเพญมหาวทยาลยบรพา 4.3)ดร.วสนตนาวเหนยว ผอำนวยการเขตพนทการศกษาชลบรเขต1 4.4)ครชไมพรงามยงยวด ครโรงเรยนมธยมวดหนองแขมกรงเทพฯ

100-230.indd 101 9/7/18 1:11:34 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

102

คณะนกวจยใชวธการสงแบบประเมนคาดชนความสอดคลองของผเชยวชาญ (Index ofitem-objective congruence: IOC) ถงผทรงคณวฒดวยตนเอง และสงทางไปรษณยสำหรบผทรงคณวฒทอยไกลการใหคาคะแนนความเหนแบงเปน3ระดบคอ +1 หมายถง เหนดวยหรอยอมรบในคณภาพของงาน 0 หมายถง ไมแนใจหรอกำกงในคณภาพของงาน -1 หมายถง ไมเหนดวยหรอยงไมยอมรบในคณภาพของงาน เมอไดแบบประเมนกลบคนมาเรยบรอยแลว ไดคดเลอกขอทมคาเฉลยมากกวา +0.50ขนไปผลประเมนคาดชนความสอดคลองของผเชยวชาญมดงน 1)แนวคำถามสมภาษณ/ สนทนากลมผทรงคณวฒ ไดคาระหวาง 0.75-1.00 คาเฉลยทงฉบบ0.83 2)แบบสอบถามเพอการประเมนปจจยบางประการทสงผลตอการสรางความเขมแขงเกยวกบวนยนกเรยนไดคาระหวาง0.00-1.00คาเฉลยทงฉบบ0.96โดยตดขอทมคาดชนความสอดคลองไมถง0.50ออกจำนวน2ขอ จากนนปรบปรงรายละเอยดตามขอเสนอแนะเพมเตมของผทรงคณวฒ เพอนำไปใชในการเกบขอมลตอไป

การเกบรวบรวมขอมล 1)นำแบบสอบถามเพอการประเมนปจจยบางประการทสงผลตอการสรางความเขมแขงเกยวกบวนยนกเรยน แจกในทประชมโครงการพฒนาขาราชการครและบคลากรทางการศกษาณโรงแรมเทาทองมหาวทยาลยบรพาจงหวดชลบรระหวางวนท1-4มถนายน2560ซงผเขารวมประชมมาจากสงกด สพป. สพม. ทวประเทศ ครอบคลมทง คร บคลากรทางการศกษาศกษานเทศก และผบรหารโรงเรยน โดยไดรบแบบสอบถามกลบคน จำนวน 468 ชด ซงแบบสอบถามไมสมบรณจำนวน9ชด 2)นำแบบสอบถามเพอการประเมนปจจยบางประการทสงผลตอการสรางความเขมแขงเกยวกบวนยนกเรยน แจกในงานประชมสมมนาวชาการ เรองทศทางของศกษาศาสตรกบการปรบตวสอนาคต วนท 20 มถนายน พ.ศ. 2560 ณ จงหวดสงขลา โดยไดรบแบบสอบถาม กลบคนจำนวน113ชดซงแบบสอบถามไมสมบรณจำนวน16ชด 3)นำแบบสอบถามฉบบทสมบรณมาคยขอมลจำนวน556ชดและนำผลมาวเคราะห

การวเคราะหขอมล การวเคราะหขอมลและการแปลความหมายของผลการวเคราะหขอมล ใชคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน

100-230.indd 102 9/7/18 1:11:34 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

103

ขนตอนท 1.2 ศกษา คนควา และสงเคราะหงานวจย การสงเคราะห สภาพและปจจยในการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษา ขนพนฐานของประเทศไทยเพอจดทำเปนขอเสนอผลการศกษา

ขนตอนท 2 สมภาษณเชงลกผทรงคณวฒทมประสบการณ

วตถประสงค ขนนมวตถประสงคเพอคนหาสภาพและปจจยในการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานของประเทศไทยโดยดำเนนการดงน

แหลงขอมล สนทนากลมผทรงคณวฒทมประสบการณมากกวา15ปขนไปมรายชอดงน 1.โรงเรยนพรหมพรามวทยาจ.พษณโลกวนท22พฤษภาคมพ.ศ.2560เวลา13.30น. 1)นายบญศกดไมตรจตร ผอำนวยการชำนาญพเศษ 2)นายวรชยแจงโม รองผอำนวยการชำนาญการพเศษ 3)นางจนทรแรมขนทอง รองผอำนวยการชำนาญการพเศษ 4)นางสรรตนบญจนทร รองผอำนวยการชำนาญการ 5)นางสวรรณเพญเกดวงษหงส ครชำนาญการพเศษ 6)นางสนทรวดทอง ครชำนาญการพเศษ 7)นายพงษศกดพจสณห ครชำนาญการพเศษ 8)นายพจนารถจำนงควย ครชำนาญการ 9)นายชวลตพรหมพร ครชำนาญการพเศษ 2.โรงเรยนบางมลนากภมวทยาคม จ.พจตร วนท 23 พฤษภาคม พ.ศ. 2560 เวลา09.00น. 1)นางสาวเพญรพกลบกล ผอำนวยการโรงเรยนชำนาญการพเศษ 2)นายอภชาฏพงษภ รองผอำนวยการโรงเรยนชำนาญการพเศษ 3)นางจนตนาทองผดงโรจน หวหนาฝายปกครองครชำนาญการพเศษ 4)จ.ส.อ.เกรยงไกรมสายมงคล ประธานเครอขายผปกครอง ขาราชการบำนาญ)

100-230.indd 103 9/7/18 1:11:34 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

104

3.โรงเรยนมธยมวดหนองแขมกรงเทพฯวนท24พฤษภาคมพ.ศ.2560เวลา09.00น. 1)นายวนชยทองเกด ผอำนวยการโรงเรยน 2)นางชไมพรงามยงยวด ครชำนาญการพเศษ

ขนตอนท 3 ยก (ราง) เอกสารการรายงานผลการศกษา

ขนตอนนมวตถประสงคเพอยก (ราง) เอกสารการรายงาน สภาพและปจจยในการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานของประเทศไทย ตามวตถประสงคการวจยดงน

วตถประสงคการวจย 1.เพอศกษาวเคราะหและสงเคราะหนโยบายรฐบาล กฎ ระเบยบ ทเกยวของ ทเปนปจจยชวยหนนเสรมหรอเปนอปสรรค ตอการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน 2.เพอศกษามาตรฐานการศกษา หลกสตรการศกษาขนพนฐานทเปนปจจยชวยหนนเสรมหรอเปนอปสรรคตอการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน 3.เพอศกษาหลกการ แนวคดทฤษฎทเกยวของกบการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน 9 ดาน คอ ความรบผดชอบ การตรงตอเวลา ความซอสตยสจรต การปฏบตตามระเบยบ กฎเกณฑ รจกกาลเทศะ เคารพสทธผอน การมจตอาสา เสยสละ และเหนอกเหนใจผอน 4.เพอศกษาแนวทางและกระบวนการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษา ขนพนฐาน 5.เพอศกษาสภาพความรวมมอของทกภาคสวนของสงคมในการเสรมสรางวนยในสถานศกษา 6.เพอศกษาสภาพระบบกลไกและความรวมมอในการสงเสรมสนบสนนการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน 7.เพอศกษาปจจยทสรางความเขมแขงใหบคคลมวนย 8.เพอจดทำขอเสนอเชงนโยบาย เมอยก (ราง) เอกสารการรายงาน สภาพและปจจยในการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานของประเทศไทย เรยบรอยแลว จงตรวจสอบคณภาพเอกสารโดยการ วพากษ

100-230.indd 104 9/7/18 1:11:34 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

105

ขนตอนท 4 การประชมวพากษเอกสารรายงาน

ตรวจสอบขอเสนอผลการศกษา โดยผทรงคณวฒทมประสบการณ มากกวา 15 ป อยางนอย 5 คน เพอใหขอเสนอแนะและตรวจสอบผลการศกษา โดยการวพากษรายงานผล การศกษาฯโดยผทรงคณวฒจดขนในวนท28มถนายนพ.ศ.2560ณหองประชมไทยาจารยอาคาร2ชน3สำนกงานเลขาธการครสภากรงเทพมหานครรายชอผทรงคณวฒมดงน 1.ดร.ดเรกพรสมา สำนกงานเลขาธการครสภา 2.ดร.ชวลตโพธนคร สำนกงานเลขาธการการศกษาขนพนฐาน 3.ดร.ผดงชาตสวรรณวงศ ผทรงคณวฒคณะศกษาศาสตร 4.ดร.บญลอทองอย ผทรงคณวฒคณะศกษาศาสตร 5.ดร.ศรลกษณเสงม โรงเรยนวดบญญราศ 6.นายวทยาอรณแสงฉาน โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลยชลบร 7.นายสำเนาเนอทอง สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา 8.นายสมชายนยเนตร สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา

เกณฑการคดเลอกผทรงคณวฒ 1.ผทรงคณวฒดานการบรหารการศกษา ไดแก เปนผสำเรจการศกษาระดบดษฎบณฑต สาขาบรหารการศกษาหรอสาขาทเกยวของหรอมประสบการณในการบรหารโรงเรยน 2.ผทรงคณวฒทางการศกษาทมประสบการณดานการศกษา 3.ผทรงคณวฒดานการวจย ไดแก เปนผสำเรจการศกษาระดบดษฎบณฑต สาขา การวจยและวดผล หรอสาขาทเกยวของ หรอมประสบการณในการสอนระดบอดมศกษา สาขาการวจยและวดผล

ขอสรปจากการประชมวพากษ ขอสรปจากกลมผทรงคณวฒไดขอสรปความคดเหนและขอเสนอแนะมดงน 1.คำจำกดความของคำวา “วนย” แตกตางอยางไรกบคำวา “คณธรรม” “คานยม”“วนยขนสง” หรอ “วนยขนตำ” มสงใดเปนตวบงช หากไมสามารถใหคำจำกดความทชดเจน จะสงผลตอการระบตวแปร 2.กรอบแนวคดในงานวจยทแสดงความสมพนธระหวางตวแปรตนและตวแปรตาม ยงไมชดเจน ถงแมวาการศกษาวจยไมจำเปนตองมตวแปร แตจำเปนตองดเนอหารวมดวย ทงนโดยหลกการจำเปนตองระบตวแปรของการศกษาใหชดเจน 3.ควรใชคำศพททางวชาการและมความทนสมย โดยยดตามราชบญฑต หมวดคำศพททางการศกษา

100-230.indd 105 9/7/18 1:11:34 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

106

4.การคดเลอกกลมตวอยาง ควรกำหนดเกณฑการคดเลอกใหมความชดเจน ไมใชเกบขอมลจากแหลงใดกได ควรเปนผใหขอมลทมความเชยวชาญมความรและประสบการณในเรองนนๆอยางแทจรง 5.ประเดนทรฐบาลใหความสำคญ ขณะน คอความสจรตและความพอเพยง ซงเปนศาสตรของพระราชา หากเปนไปได ควรนำทง 2 ประเดน สอดแทรกในสาระของผลงาน เพอความสมบรณและสอดคลองกบแนวคดของรฐบาล 6.ขอเสนอแนะทนกวจยระบคอนขางกวางและไมมความชดเจน ควรใหมความเปนไปได ในทางปฏบต สอดคลองกบนโยบายระดบชาต เพราะบางขอเสนอแนะเสนอใหการเสรมสรางวนยเปนนโยบายชาต20ปซงเหนวาไกลตวและมความเปนไปไดนอย 7.ควรระบตวแปรตนทสงผลตอวนยใหมความชดเจนเชนครมผลอยางไรและครตองไดรบการพฒนาอยางไรบาง ตองผลตนสตครอยางไรเพอใหมความพรอมตอการฝกวนยใหกบ ผเรยน ผปกครอง ชมชน ตองดำเนนการอยางไร สอควรมรปแบบและการนำเสนอตอสาธารณะชนอยางไรเปนตน 8.ขอเสนอแนะยงไมมความชดเจน ซงเขาใจวาการนำเสนอเปนผลจากการคนพบทไดจากการศกษาและวเคราะหขอมลดงนนจงควรมเหตผลสนบสนนทชดเจนหากเปนขอเสนอแนะทเกยวของกบกระทรวงศกษาธการหรอหนวยงานของรฐ และบางขอเสนอเปนวาระแหงชาต แตยงไมคนพบวธปฏบตทจะนำไปสการเปนวาระแหงชาตดงกลาว 9.การดำเนนการสรางวนยใหกบเยาวชน มวธการอยางไรและผใดมบทบาทสำคญ ซงจากผลการศกษาทนำเสนอนน หากใหเกดการยอมรบและสรางความนาเชอถอของขอมล ควรมการอางองคาทางสถต ระบบครอบครวจะเชอมโยงกบระบบของโรงเรยนอยางไร ชมชนมสวนเสรมสรางวนยอยางไร และเดกบางสวนเมอจบการศกษาและออกจากระบบของการฝกฝน อาจจะกลายเปนบคคลอกประเภทหนงจงตองคำนงถงความยงยนและการตดตามรวมดวย

ขนตอนท 5 การปรบปรงรายงานผลการศกษาเอกสารฉบบสมบรณ

นำขอมลจากขอเสนอแนะโดยผทรงคณวฒจากการวพากษการสงเคราะหเอกสารตำรางานวจยและจากการเกบขอมลจากแบบสอบถามทงหมดมาเขยนรายงานการศกษาเอกสารฉบบสมบรณ

100-230.indd 106 9/7/18 1:11:34 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

107

บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล

ผลการวเคราะหขอมล ผวจยนำเสนอผลการวเคราะหสงเคราะหขอมลแบงเปน 8 ตอนดงน ตอนท1ผลการศกษาวเคราะหและสงเคราะหนโยบายรฐบาลกฎระเบยบทเกยวของทเปนปจจยชวยหนนเสรมหรอเปนอปสรรค ตอการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ตอนท2ผลการศกษามาตรฐานการศกษา หลกสตรการศกษาขนพนฐานทเปนปจจยชวยหนนเสรมหรอเปนอปสรรคตอการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ตอนท3ผลการศกษาหลกการ แนวคดทฤษฎทเกยวของกบการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ตอนท4ผลการศกษาแนวทางและกระบวนการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐาน ตอนท5ผลการศกษาสภาพความรวมมอของทกภาคสวนของสงคมในการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ตอนท6ผลการศกษาสภาพระบบกลไกและความรวมมอในการสงเสรมสนบสนนการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ตอนท7ผลการศกษาปจจยทสรางความเขมแขงใหบคคลมวนย ตอนท8ขอเสนอเชงนโยบาย

100-230.indd 107 9/7/18 1:11:34 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

108

ตอนท 1 ผลการศกษาวเคราะหและสงเคราะหนโยบายรฐบาล กฎ ระเบยบ ทเกยวของ ทเปนปจจยชวยหนนเสรมหรอเปนอปสรรค ตอการเสรมสราง วนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

1. นโยบายรฐบาล กฎ ระเบยบ ทเกยวของทเปนปจจยชวยหนนเสรมตอการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน นโยบายรฐบาลทเกยวของทเปนปจจยชวยหนนตอการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานมดงน 1)พระราชบญญต การศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ.2545และ(ฉบบท3)พ.ศ.2553 2)แผนการศกษาแหงชาตพ.ศ.2560–2579 3)แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบทสบสอง(พ.ศ.2560-2564) 4)มาตรการการปฏบตกรณเกดเหตการณการกระทำรนแรงตอเดกในสถานศกษาของสำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน พระราชบญญตการศกษาแหงชาตพ.ศ.2542แกไขเพมเตม(ฉบบท2)พ.ศ.2545และ (ฉบบท 3) พ.ศ. 2553, แผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2560 – 2579 และแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบทสบสอง (พ.ศ.2560-2564) นโยบายของรฐบาลตามแนวทางทง 3 ฉบบน กลาวถงความสำคญของ “วนย” ไวทงสน โดยเฉพาะดานการพฒนาศยภาพของคนในสงคม เชน พ.ร.บ.การศกษา ทใหความสำคญกบ “วนย” แตไมไดกลาวไวโดยตรง แต“วนย”นนเปนสวนหนงของการพฒนาดาน“คณธรรมจรยธรรม”กลาวไวในหมวด1บททวไปความมงหมายและหลกการในมาตรา6คอดงน “การจดการศกษาตองเปนไปเพอพฒนาคนไทยใหเปนมนษยทสมบรณทงรางกายจตใจ สตปญญา ความร และคณธรรม มจรยธรรมและวฒนธรรมในการดำรงชวต สามารถ อยรวมกบผอนได” สวนแผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2560 – 2579 นน กลาวถง “วนย” ไวในยทธศาสตรท3การพฒนาศกยภาพคนทกชวงวยและการสรางสงคมแหงการเรยนรซงยทธศาสตร ท 3 เปาหมายหมายท 1 คอผเรยนมทกษะและคณลกษณะพนฐานของพลเมองไทยและทกษะและคณลกษณะทจำเปนในศตวรรษท 21 โดยมตวชวดทสำคญของเปาหมายท 1 เชน รอยละของผเรยนมคณลกษณะและทกษะการเรยนรในศตวรรษท 21 เพมขน รอยละของผเรยนทกระดบการศกษามพฤตกรรมทแสดงออกถงความมวนยและมจตสาธารณะเพมขนโดยมแนวทางการพฒนาในยทธศาสตรท 3 สวนหนง คอ “สรางเสรมและปรบเปลยนคานยมของคนไทยใหมวนยจตสาธารณะและพฤตกรรมทพงประสงค”

100-230.indd 108 9/7/18 1:11:34 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

109

แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 12 (พ.ศ.2560-2564) มเนอหาแบงเปน5สวนคอสวนท1ภาพรวมการพฒนาในชวงแผนพฒนาฯฉบบท12สวนท2การประเมน สภาพแวดลอมการพฒนาประเทศ สวนท 3 วตถประสงคและเปาหมายการพฒนาในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท 12 สวนท 4 ยทธศาสตรการพฒนาประเทศ และสวนท 5 การขบเคลอนและตดตามประเมนผลแผนพฒนาฯ ฉบบท 12 ซงไดมการกลาวถงความสำคญของ “วนย” ไวถง 4สวน(สำนกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต,2560)ดงน 1)สวนท1ภาพรวมการพฒนาในชวงแผนพฒนาฯฉบบท12 ภาพรวมของการพฒนาในแผนพฒนาฯ ฉบบท 12 กลาวถงหลกการสำคญของแผนพฒนาฯเรอง“วนย”ไวดงน หลกการขอท 2 ยด “คนเปนศนยกลางการพฒนา” มงสรางคณภาพชวตและ สขภาวะทดสำหรบคนไทยพฒนาคนใหมความเปนคนทสมบรณมวนย ใฝร มความร มทกษะ มความคดสรางสรรคมทศนคตทด... หลกการขอท4ยด“เปาหมายอนาคตประเทศไทยป2579”ทเปนเปาหมายในยทธศาสตรชาต20ปมาเปนกรอบในการกำหนดเปาหมายทจะบรรลใน5ปแรกและเปาหมายในระดบยอยลงมา โดยทเปาหมายและตวชวดในดานตางๆ มความสอดคลองกบกรอบเปาหมายทยงยน (SDGs)ทงน เปาหมายประเทศไทยในป2579ซงเปนทยอมรบรวมกนนนพจารณาจากทงประเดนหลกและลกษณะของการพฒนา ลกษณะฐานการผลตและบรการสำคญของประเทศลกษณะของคนไทยและสงคมไทยทพงปรารถนา และกลมเปาหมายในสงคมไทย โดยกำหนดไวดงน “เศรษฐกจและสงคมไทยมการพฒนาอยางมนคงและยงยนบนฐานการพฒนาทยงยน สงคมไทยเปนสงคมทเปนธรรมมความเหลอมลำนอย คนไทยเปนมนษยทสมบรณ เปนพลเมองทมวนย ตนร และเรยนรไดดวยตนเองตลอดชวต มความร มทกษะและทศนคตทเปน คานยมทด มสขภาพรางกายแลจตใจทสมบรณ มความเจรญเตบโตทางจตวญญาณมจตสาธารณะ และทำประโยชนตอสวนรวมมความเปนพลเมองไทยพลเมองอาเซยนและพลเมองโลก...” จดเนนและประเดนพฒนาหลกในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมฉบบท12 จดเนนและประเดนพฒนาหลก ภายใตประเดน การเตรยมพรอมดานกำลงคนและการเสรมสรางศกยภาพของประชากรในทกชวงวย จดเนนการพฒนาคนทสำคญในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท 12 เรอง “วนย” เนน “การหลอหลอมใหคนไทยมคานยมตามบรรทดฐานทดทางสงคม คนไทยในทกชวงวยเปนคนด มสขภาวะทด มคณธรรมจรยธรรม มระเบยบวนย มจตสำนกทดตอสงคมสวนรวม”

100-230.indd 109 9/7/18 1:11:35 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

110

2) สวนท2การประเมนสภาพแวดลอมการพฒนาประเทศสถานการณและแนวโนมภายใน แผนพฒนาฯ ฉบบท 12 กลาวถงปญหาสงคมของคนไทยดาน “วนย” ไวในสถานการณและแนวโนมของสงคมไทยขอยอยท2.3.7คนไทยสวนใหญยงมปญหาดานคณธรรมจรยธรรม และไมตระหนกถงความสำคญของการมวนย ความซอสตยสจรต และการมจตสาธารณะ 3)สวนท3วตถประสงคและเปาหมายการพฒนาในชวงแผนพฒนาฯฉบบท12 มเปาหมาย “เพอวางรากฐานใหคนไทยเปนคนทสมบรณ มคณธรรมจรยธรรม มระเบยบวนย คานยมทด มจตสาธารณะ และมความสข โดยมสขภาวะและสขภาพทดครอบครวอบอน ตลอดจนเปนคนเกงทมทกษะความรความสามารถและพฒนาตนเองไดตอเนองตลอดชวต”และมเปาหมายรวมวา“คนไทยมคณลกษณะเปนคนไทยทสมบรณมวนยมทศนคตและพฤตกรรมตามบรรทดฐานทดของสงคมมความเปนพลเมองตนร มความสามารถในการปรบตวไดอยางรเทาทนสถานการณ มความรบผดชอบและทำประโยชนตอสวนรวม มสขภาพกายและใจทดมความเจรญงอกงามทางจตวญญาณมวถชวตทพอเพยงและมความเปนไทย” 4)สวนท4ยทธศาสตรการพฒนาประเทศ ยทธศาสตรการพฒนาประเทศ ในแผนพฒนาฯ ฉบบท 12 มยทธศาสตรทงสน10 ยทธศาสตร ยทธศาสตรทเกยวของกบ “วนย” ในสถานศกษาม 2 ยทธศาสตร คอยทธศาสตรท1การเสรมสรางและพฒนาศกยภาพทนมนษยซงเนนคานยมคนไทยใหมคณธรรมจรยธรรม มวนย จตสาธารณะ และยทธศาสตรท 6 การบรหารจดการในภาครฐ การปองกน การทจรตประพฤตมชอบและธรรมาภบาลในสงคมไทยมสาระสำคญเกยวกบ “วนยในสถานศกษา” ในขอ 4) เสรมสรางคณธรรม จรยธรรมและธรรมาภบาลในสถานศกษา ภายใตกรอบแนวคด“โรงเรยนสจรต” เพอสรางองคความรและกระบวนการเรยนรทเทาทนตอการเปลยนแปลงปลกจตสำนกทกษะกระบวนการคดมวนยซอสตยอยอยางพอเพยงมจตสาธารณะ จากนโยบายทง 3 ฉบบ สรปไดวา การพฒนาคนโดยเฉพาะดาน “วนย” เปน สงสำคญจำเปนเรงดวนทจะตองเรงพฒนาใหบคคลมคณลกษณตามทสงคมตองการเพราะเปนรากฐานทสำคญในการพฒนาดานอนๆตอไป นโยบายรฐบาลกฎระเบยบทเกยวของทเปนปจจยชวยหนนเสรมตอการเสรมสราง วนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน อกฉบบกคอ มาตรการการปฏบตกรณเกดเหตการณการกระทำรนแรงตอเดกในสถานศกษาของสำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ทออกมาตรการการปองกนเชงรก ใหสถานศกษาตองปฏบตตาม คอ ระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน เพอคดกรอง แยกนกเรยนกลมเสยง เชญผปกครองมารบทราบขอมล และกำหนด

100-230.indd 110 9/7/18 1:11:35 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

111

แนวทางการพฒนาทกษะชวตเพอปองกนปญหาทจะเกดขนในอนาคต และกำหนดใหบคคลทเกยวของตองทำความเขาใจและดำเนนตามนอกจากนยงระบขนตอนการปองปราบและแกปญหา ความรนแรงในสถานศกษาไวอยางชดเจนเปนระบบ

2. นโยบายรฐบาล กฎ ระเบยบ ทเกยวของทเปนอปสรรคตอการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน กฎ ระเบยบ ทเกยวของทเปนอปสรรคตอการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐาน คอ “มาตรการการปฏบตกรณเกดเหตการณการกระทำรนแรงตอเดกในสถานศกษาของ สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน” ซงไดออกมาตรการตาม “พระราชบญญตคมครองเดกพ.ศ.2546”และ“ระเบยบกระทรวงศกษาธการวาดวยการลงโทษ นกเรยนและนกศกษา พ.ศ. 2548” โดยกำหนดมาตรการการดำเนนการกรณเกดเหตการณ การกระทำรนแรงตอเดกในสถานศกษา ทงระดบสถานศกษา และระดบเขตพนทการศกษา และมาตรการการลงโทษนกเรยนทกระทำความผด แบงเปนมาตรการสำหรบโรงเรยนหรอสถานศกษา และมาตรการลงโทษนกเรยนทกระทำผดสำหรบโรงเรยนหรอสถานศกษา และมาตรการลงโทษสำหรบนกเรยนทกระทำผด โดย ระเบยบกระทรวงศกษาธการวาดวย การลงโทษนกเรยนและนกศกษา พ.ศ.2548ซงราชกจจานเบกษา(2548)ไดกำหนดระเบยบเรองระเบยบกระทรวงศกษาธการวาดวยการลงโทษนกเรยนและนกศกษาพ.ศ.2548ระบถงการลงโทษนกเรยนทกระทำความผดโดยมความมงหมายเพอการอบรมสงสอน โทษทจะลงโทษแกนกเรยนหรอนกศกษาทกระทำความผดม4สถานดงน 1)วากลาวตกเตอน 2)ทำทณฑบน 3)ตดคะแนนความประพฤต 4)ทำกจกรรมเพอใหปรบเปลยนพฤตกรรม นอกจากน ยงระบหามลงโทษนกเรยนและนกศกษาดวยวธรนแรงหรอแบบกลนแกลง หรอลงโทษดวยความโกรธ หรอดวยความพยาบาท โดยคำนงถงอายของนกเรยนนกศกษา และความรายแรงของพฤตการณประกอบการลงโทษดวย จากระเบยบกระทรวงศกษาธการวาดวยการลงโทษนกเรยนและนกศกษาพ.ศ.2548น สงผลให ผสอนไมสามารถใชไมเรยวลงโทษเดกดวยการ “ต” ได ซงจากการสมภาษณ/ สนทนากลมคร ครบางสวนใหความเหนวา “การลงโทษโดยการต สำหรบเดกบางคน บางกลม ยงคง มความจำเปนอย เพราะวธการวากลาวตกเตอน ทำทณฑบน ตดคะแนน หรอทำกจกรรมให

100-230.indd 111 9/7/18 1:11:35 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

112

ปรบเปลยนพฤตกรรม นน ใชไมไดผล และไมมผลตอชวตของเดกกลมน เดกยงคงกระทำ ความผดอยเพราะสดทายแลวอยางไรกไดเลอนชน”

ตอนท 2 ผลการศกษามาตรฐานการศกษา หลกสตรการศกษาขนพนฐานทเปน ปจจยชวยหนนเสรมหรอเปนอปสรรค ตอการเสรมสรางวนยใน สถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

มาตรฐานการศกษา หลกสตรการศกษาขนพนฐานทเกยวของทเปนปจจยหนนตอการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานมดงน 1.มาตรฐานการศกษาของชาต 2.มาตรฐานการศกษาขนพนฐานเพอการประกนคณภาพภายในของสถานศกษาฉบบลงวนท11ตลาคมพ.ศ.2559 3.มาตรฐานการศกษา ตวบงช และเกณฑการพจารณาเพอการประเมนคณภาพภายนอกระดบการศกษาขนพนฐาน:ประถมและมธยมศกษารอบทสอง(พ.ศ.2549-2553) 4.หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานพทธศกราช2551 5.คำขวญวนเดกประเทศไทย มาตรฐานการศกษาของชาต มาตรฐานการศกษาขนพนฐานฯ มาตรฐานการศกษา ตวบงช และเกณฑการพจารณาเพอการประเมนคณภาพภายนอกฯ เปนขอกำหนดเกยวกบคณลกษณะของคนไทยทพงประสงค คณภาพผเรยน คณลกษณะทพงประสงคและมาตรฐาน ทตองการใหเกดในสถานศกษาทกแหง เพอใชเปนหลกในการเทยบเคยงสำหรบการสงเสรมและกำกบดแลการตรวจสอบการประเมนและการประกนคณภาพทางการศกษา หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 กลาวถง “วนย” ในคณลกษณะอนพงประสงคและกจกรรมพฒนาผเรยน คณลกษณะอนพงประสงค คอมงพฒนาผเรยนใหมคณลกษณะอนพงประสงค เพอใหสามารถอยรวมกบผอนในสงคมไดอยางมความสข ในฐานะเปนพลเมองไทยและพลโลก ดงน 1)รกชาตศาสนกษตรย2)ซอสตยสจรต3)มวนย4) ใฝเรยนร 5) อยอยางพอเพยง 6) มงมนในการทำงาน 7) รกความเปนไทย และ 8) มจตสาธารณะ นอกจากน สถานศกษาสามารถกำหนดคณลกษณะอนพงประสงคเพมเตมใหสอดคลองตามบรบทและจดเนนของตนเองได กจกรรมพฒนาผเรยน มงใหผเรยนไดพฒนาตนเองตามศกยภาพพฒนาอยางรอบดานเพอความเปนมนษยทสมบรณทงรางกาย สตปญญา อารมณ และสงคม เสรมสรางใหเปนผม ศลธรรม จรยธรรม มระเบยบวนย ปลกฝงและสรางจตสำนกของการทำประโยชนเพอสงคม

100-230.indd 112 9/7/18 1:11:35 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

113

สามารถจดการตนเองได และอยรวมกบผอนอยางมความสข กจกรรมพฒนาผเรยน แบงเปน 3ลกษณะดงน 1)กจกรรมแนะแนว เปนกจกรรมทสงเสรมและพฒนาผเรยนใหรจกตนเอง รรกษสงแวดลอม สามารถคดตดสนใจ คดแกปญหา กำหนดเปาหมาย วางแผนชวตทงดานการเรยน และอาชพ สามารถ ปรบตนไดอยางเหมาะสมนอกจากนยงชวยใหครรจกและเขาใจผเรยนทงยงเปนกจกรรมทชวยเหลอ และใหคำปรกษาแกผปกครองในการมสวนรวมพฒนาผเรยน 2)กจกรรมนกเรยน เปนกจกรรมทมงพฒนาความมระเบยบวนย ความเปนผนำผตามทด ความรบผดชอบ การทำงานรวมกน การรจกแกปญหา การตดสนใจทเหมาะสม ความมเหตผล การชวยเหลอ แบงปนกน เอออาทร และสมานฉนท โดยจดใหสอดคลองกบความสามารถ ความถนด และ ความสนใจของผเรยนใหไดปฏบตดวยตนเองในทกขนตอน ไดแก การศกษาวเคราะหวางแผนปฏบตตามแผน ประเมนและปรบปรงการทำงาน เนนการทำงานรวมกนเปนกลม ตามความเหมาะสมและสอดคลองกบวฒภาวะของผเรยน บรบทของสถานศกษาและทองถน กจกรรมนกเรยนประกอบดวย 2.1) กจกรรมลกเสอเนตรนารยวกาชาดผบาเพญประโยชนและนกศกษาวชาทหาร 2.2) กจกรรมชมนมชมรม 3)กจกรรมเพอสงคมและสาธารณประโยชน เปนกจกรรมทสงเสรมใหผเรยนบาเพญตนใหเปนประโยชนตอสงคม ชมชน และ ทองถนตามความสนใจในลกษณะอาสาสมคร เพอแสดงถงความรบผดชอบ ความดงาม ความ เสยสละตอสงคมมจตสาธารณะเชนกจกรรมอาสาพฒนาตางๆกจกรรมสรางสรรคสงคม คำขวญวนเดก เปนคำขวญทนายกรฐมนตรมอบใหเดกไทยทกป เพอใหทกคนเหนคณคาความสำคญของเดกอนเปนอนาคตของชาตในภายหนา และใหเดกไวเปนขอคดเตอนใจเรมตงแตป พ.ศ.2499-พ.ศ.2560 สวนใหญจะเนนคณลกษณะของเดกไทยทพงประสงค โดยเฉพาะดาน “วนย” ซงรฐบาลทกยคทกสมยเลงเหนความสำคญ เหนควรปลกฝงใหเดกไทยมระเบยบวนยอนเปนคณลกษณะพนฐานสำคญในการอยรวมกนในสงคม ดานมาตรฐานการศกษา หลกสตรการศกษาขนพนฐานทเกยวของทเปนอปสรรคตอการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานนน ไมพบมาตรฐานการศกษา และหลกสตรทเปนอปสรรค

100-230.indd 113 9/7/18 1:11:35 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

114

ตอนท 3 ผลการศกษาหลกการ แนวคดทฤษฎทเกยวของกบการเสรมสรางวนย ในสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐาน

1. ทฤษฎพฒนาการทางจรยธรรมของพอาเจต ขนของพฒนาการทางจรยธรรมพอาเจตไดแบงขนพฒนาการทางจรยธรรมออกเปน2ขน(สรางคโควตระกล,2559)คอ 1)เฮทเทรอนโนมส (Heteronomous) เปนขนทผกระทำรบกฎเกณฑหรอมาตรฐาน ทางจรยธรรมมาจากผมอำนาจเหนอตนและถอวากฎเกณฑเปนสงทจะตองปฏบตตาม เปลยนแปลง ไมได 2)ออโทนอมส (Autonomous) เปนขนทผกระทำเชอวากฎเกณฑคอ ขอตกลงระหวางบคคลกฎเกณฑอาจจะเปลยนแปลงไดคอความรวมมอและการนบถอซงกนและกนเปนเรองสำคญและคดถงแรงจงใจของผกระทำ ลกษณะของพฒนาการทางจรยธรรมขนเฮทเทอรอนโนมส เดกทมพฒนาการทางจรยธรรมขนนเปนเดกเลกทมอายระหวาง 5-8 ขวบ รบ กฎเกณฑและมาตรฐานทางจรยธรรมจากบดามารดา ครและเดกโต เดกวยนจะมความเชอถอ ดงตอไปน 1)พฤตกรรมใดจะถกตองหรอ“ด”กตอเมอผแสดงพฤตกรรมไดปฏบตตามกฎเกณฑ 2)กฎเกณฑมไวสำหรบปฏบตตามอยางเครงครดและแกไขไมได 3)ทกคนมหนาททจะตองปฏบตตามกฎเกณฑโดยเดดขาด ถาใครทำตามกฎเกณฑเปน“คนด”และคนทไมทำตามกฎเกณฑเปน“คนไมด” 4)การใชจรรยาวพากษหรอการประเมนตดสนวา ใคร “ผด” “ถก” ไมคำนงถงความตองการแรงจงใจหรอเจตนาของผกระทำ ลกษณะของพฒนาการทางจรยธรรมขนออโทนอมส เดกทมพฒนากรทางจรยธรรมขนนจะเปนเดกทมอาย 9 ขวบขนไป เดกวยนจะมความเชอดงตอไปน 1)กฎเกณฑคอขอตกลงระหวางบคคลและกฎเกณฑอาจจะเปลยนแปลงได ถาหากบคคลทใชกฎเกณฑนนตกลงกนวาจะเปลยน 2)กฎเกณฑจะมความหมายหรอมประโยชนกตอเมอบคคลทจะตองปฏบตยอมรบกฎเกณฑนน 3)การรวมมอและการนบถอซงกนและกน เปนองคประกอบทสำคญของพฒนาการทางจรยธรรม

100-230.indd 114 9/7/18 1:11:35 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

115

4)การใชจรรยาวพากษหรอประเมนตดสนวา ใคร “ผด” “ถก” คำนงถงความตองการแรงจงใจหรอเจตนาของผกระทำ สรางค โควตระกล (2559) กลาววา ขอสรปทสำคญของพอาเจตจากการวจย เกยวกบพฒนาการทางจรยธรรมกคอ พฒนาการทางจรยธรรมของมนษยเปนไปตามขนและขนกบวยคลายคลงกบพฒนาการทางเชาวนปญญาเปนผลของปฏสมพนธระหวางบคคลและสงแวดลอม ทางสงคมเดกเลกทมอายระหวาง5-8ขวบจะยอมรบมาตรฐานทางจรยธรรมหรอกฎเกณฑจากผมอำนาจเหนอตน เชน บดา มารดา คร และเดกทโตกวา เดกจะปฏบตตามกฎเกณฑอยางเครงครดและเชอวากฎเกณฑเปลยนแปลงไมได เมอเดกอายมากขนคอตงแต9ขวบขนไปจะมความคดวากฎเกณฑคอขอตกลงระหวางบคคลและผทใชกฎเกณฑจะตองมความรวมมอและนบถอซงกนและกนและกฎเกณฑอาจจะเปลยนแปลงได

2. ทฤษฎพฒนาการทางจรยธรรมของโคลเบอรก (Kohlberg’s Moral Development Theory) ดวงเดอน พนธมนาวน (2558) ทฤษฎพฒนาการทางจรยธรรมของโคลเบอรก ไดจากการเสนอผลการศกษาการใชเหตผลเชงจรยธรรมของเยาวชน อาย 10 ถง 17 ป ทงในสหรฐอเมรกาและประเทศอน ๆ ทำใหโคลเบอรกสรปวา พฒนาการทางการใชเหตผลเกยวกบจรยธรรมของมนษยนนมอยางนอย 6 ขน ซงแสดงถงโครงสรางทางการรการคดของบคคลท เกยวกบหลก กฎเกณฑ คณธรรม และคานยมทบคคลรบรมา รายละเอยดเกยวกบทฤษฎของ โคลเบอรกอยในเรองเหตผลเชงจรยธรรม (Moral reasoning) พฒนาการทางจรยธรรม (Moraldevelopment)และจรยศกษา(Moraleducation) เมอไดทฤษฎพฒนาการทางการใชเหตผลเชงจรยธรรมแลว โคลเบอรกและคณะ ไดทำการวจยเชงทดลองเพอพฒนาความสามารถในการใชเหตผลเชงจรยธรรมในเดกและผใหญ ทมพฒนาการลาชามาแตเดม พบวา ไดผลดสำหรบเดกในโรงเรยน โดยเฉพาะเดกทมอายในชวง10-11 ขวบ จะพฒนาทางดานนไดงายทสด แมกระนนกตาม ไดมการรายงานถงผลดในการพฒนาจรยธรรมและพฤตกรรมของนกโทษในคกดวยวธของโคลเบอรกดวย ผเขยนตำรา (Hersh, Paolitto, & Reimer, 1979) กลาวไววาการเรยนรเกยวกบ ผลงานของโคลเบอรกจะชวยใหครอาจารยไดประโยชนทสำคญ3ประการคอ 1. ทำใหครอาจารยตระหนกวา บทบาททสำคญของตนคอการเปนผพฒนาจรยธรรมของนกเรยน 2. เพมความไวตอการเขาใจลกษณะทางจรยธรรมทปรากฏในเนอหาทครสอนและในวธการสอนทครใช และชวยใหครเขาใจลกษณะพฤตกรรมทางจรยธรรมและรจกเลอกเนอหาทจะสอนและวธสอนเพอทำใหนกเรยนมพฒนาการทางจรยธรรมรวดเรวขน

100-230.indd 115 9/7/18 1:11:35 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

116

3.มความสามารถทจะวางแผนและดำเนนการตามหลกสตรจรยศกษาอยางมหลกทางวชาการ โคลเบอรก คนพบวา พฒนาการเชงจรยธรรมของบคคลขนอยกบพฒนาการทาง สตปญญาตามทฤษฎของพอาเจต การทเดกจะวเคราะหไดวาสงใดดหรอไมด สงใดผด สงใดถกตองอาศยการใชเหตผลและความคดเชงนามธรรม ซงเกดขนตงแตวยเดกตอนปลายถงวยรน ตอนตนเปนตนไป (Formal operational stage) สวนเดกเลกกวานนจะมพฒนาการทางจรยธรรมในระดบตนๆเทานน(อชราเอบสขสร,2559)โคลเบอรกอธบายทฤษฎทางจรยธรรมของมนษยเปน3ระดบแตละระดบประกอบดวย2ขนยอยดงน ระดบท1ระดบกอนมจรยธรรมของตนเอง(Preconventionallevel) การตดสนจรยธรรมในระดบนจะอยบนพนฐานความตองการของตนเองและกฎเกณฑ ขอบงคบของผมอำนาจเหนอกวา ขนท1จรยธรรมจากภายนอกหรอกอนกฎเกณฑ (Heteronymousmorality) ขนนพฤตกรรมของบคคลจะขนอยกบความเกรงกลวอำนาจของผอน(อาย2-7ป) ขนท2 การไดรบผลตอบแทนแลกเปลยน หรอทำความดเพอรางวล(Instrumentalpurposeandexchange)(อาย7-10ป) ระดบท2ระดบจรยธรรมตามกฎเกณฑ(Conventionallevel) การตดสนจรยธรรมในระดบนจะขนอยกบความคาดหวงของครอบครว การเหนดวยของผอนคานยมกฎเกณฑของสงคมและกฎหมายของบานเมอง ขนท3การยอมรบของสงคม (Mutual interpersonal expectationrelationships and interpersonal conformity) บคคลจะทำความดเพอใหกลมหรอสงคมใหการยอมรบตน เชน ทำในสงทเปนขอตกลงของกลมเพอใหตนเปนสวนหนงของกลม (อาย 10-13ป) ขนท4ปฏบตตามกฎระเบยบของสงคม (Social system and conscience)ขนนบคคลจะคดวาการปฏบตตามระเบยบกฎเกณฑทสงคมกำหนดไวคอการทำความด (อาย 13-16ป) ระดบท3ระดบเหนอกฎเกณฑเปนจรยธรรมทเกดจากวจารณญาณ(Postconventional moralreasoning) จรยธรรมในระดบนขนอยกบการทคนสวนใหญยอมรบวาเปนสงทถกตองดงาม เปนความดงามทเปนสากลนยม

100-230.indd 116 9/7/18 1:11:35 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

117

ขนท5สญญาสงคมและสทธสวนบคคล (Social contract and individualrights) ความดงามในขนนเปนพฤตกรรมทคนสวนใหญชนชมยอมรบ เชน อาสาสมครบรรเทาสาธารณภย หรอครททมเทเสยสละเวลาอบรมสงสอนศษยดวยความรก ความเมตตาอยางจรงใจ(อาย16ปขนไป) ขนท6คณธรรมตามหลกสากลนยม (Universal ethical principle) รสกเกลยดกลวความชว จะไมยอมทำสงทผดเปนอนขาด (เกดกบเพยงบางคนเทานน) ความดงามในขนนเปนพฤตกรรมทบคคลปฏบตจากจตสำนกทดงามของตนโดยไมตองการผลตอบแทนใด ๆและพฤตกรรมนนเปนพฤตกรรมทคนทวโลกยอมรบวาเปนความถกตองดงาม สรปพฤตกรรมตามทฤษฎทางจรยธรรมของมนษยของโคลเบอรกไดดงน ขนท1 กระทำพฤตกรรมเพราะกลวการถกลงโทษหรอเกรงกลวอำนาจของผอน อาย2-7ป

ขนท2 กระทำพฤตกรรมเพราะตองการไดรบผลตอบแทนแลกเปลยน อาย7-10ป หรอทำเพอรางวล

ขนท3 กระทำพฤตกรรมเพอใหสงคมยอมรบ อาย10-13ป

ขนท4 กระทำพฤตกรรมตามหนาทตามการปฏบตตามระเบยบกฎเกณฑทสงคม อาย13-16ป กำหนดไว

ขนท5 กระทำพฤตกรรมตามความเหนชอบของตนพฤตกรรมทคนสวนใหญชนชม อาย16ปขนไป ยอมรบ

ขนท6 กระทำพฤตกรรมโดยไมหวงผลตอบแทนเปนพฤตกรรมจากจตสำนกทดงาม

นอกจากนอชราเอบสขสร(อชราเอบสขสร,2559)ยงกลาววาการพฒนาคณธรรม จรยธรรมนนขนอยกบระดบสตปญญาวธการปลกฝงคณธรรมจงตองสอดคลองกบพฒนาการทางสตปญญาดวย เชน ในวยแรกเกดถงประมาณ 7 ขวบ การปลกฝงคณธรรมจรยธรรมอาจตองใชการเลานทานการตนตนแบบทเดกรกศรทธาชนชมควบคกบการเสรมแรงและการลงโทษหรอในชวงวยรนการปลกฝงคณธรรมตองใชตวแบบทางสงคม เชนดาราหรอกลมเพอนและถา2ระดบแรกบคคลไดพฒนาคณธรรมจรยธรรมทเหมาะสมมาแลว ในวยผใหญเขายอมสามารถคดวเคราะหเลอกคานยมทเปนคณธรรมจรยธรรมทดงามได

100-230.indd 117 9/7/18 1:11:35 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

118

3. ทฤษฎจตสงคมของอรคสน (Erik Erikson: Eight stages of Psychosocial Development) อชรา เอบสขศร (2559) กลาวถง การนำทฤษฎจตสงคมของอรคสนมาประยกตใชแบงเปน3ระดบคอ 1)ระดบอนบาล อายประมาณ 3-5 ป เปนขนตอนทเดกกำลงพฒนาความคดรเรมสรางสรรค ธรรมชาตของเดกวยนกำลงซกซน ชางพด และอยในโลกจนตนาการ ผใหญสามารถสงเสรมพฒนาการของเดกวยนดวยการใหโอกาสเขาไดคนควาทดลองการเลนแบบตาง ๆ โดยผใหญคอยดแลปองกนไมใหเกดอนตราย ขยนตอบ ขยนถาม กระตนใหเขาสนองความอยากรอยากเหนโดยคนหาคำตอบดวยตนเอง การปลกฝงคณธรรมความดงามตาง ๆ สามารถกระทำผานการเลานทานและการเลนสมมต 2)ระดบประถมศกษาอายประมาณ2-16ปอรคสนเชอวาถาเดกไดรบการสงเสรมทเหมาะสมเขาจะพฒนาลกษณะกระตอรอรน ขยนหมนเพยร ซงพอแมและครตองเขาใจธรรมชาตของวยนดวยการมอบหมายงานหรอภาระรบผดชอบทมความยากงายเหมาะสมกบระดบความสามารถของเขา เปนงานทไมงายหรอยากเกนไป แตควรมลกษณะทาทายความสามารถ ถาเขาประสบความสำเรจตองรบชนชมใหกำลงใจ เมอใดทเกดความผดพลาดควร ชวยชแนะวาผดเพราะอะไร จะแกไขไดอยางไร คอยสงเกตเวลาทเขาทำงานหรอเรยนหนงสอวาเขามขอสงสยหรอมปญหาตองการความชวยเหลอหรอไม 3)ระดบมธยมศกษา อายประมาณ 12-18 ป เปนวยทมความสำคญมาก เหมอนเปนระยะหวเลยวของชวตถาเลยวถกทางกจะสามารถไปถงเปาหมายของชวตได แตถาเลยวผดกเทากบหลงทางชวตจะเดนอยางไรกแทบไมมโอกาสไปถงจดความสำเรจในชวตไดเลย เดกทเลยวถกทางคอเดกทรจกตวเองรวาตนเปนใคร ตองการอะไรในชวต มความสามารถดานใดมากนอยเพยงใด ชอบหรอไมชอบอะไร พอแมและครตองชวยเขาใหสามารถคนพบตนเองอยางถกตองใหได ใหเขามโอกาสสำรวจตวเองหลาย ๆ ดาน จนกวาจะรสกวาใช สงเสรมใหเขามความเชอมน มความคดรเรมโดยใชกจกรรมตาง ๆ แมวาคณลกษณะเหลานจะตองพฒนาตงแตในวยกอนหนาน แลวกตาม แตถาสงเกตพบวาเดกยงไมพฒนากควรหาชองทางชวยเหลอใหมากทสด เรวทสด เทาทจะทำได

4. ทฤษฎการเรยนรสงคมเชงพทธปญญาของแบนดรา (Bandura) Bandura เชอวาพฤตกรรมของคนเรานน ไมไดเกดขนและเปลยนแปลงไปเนองจากปจจยทางสภาพแวดลอมแตเพยงอยางเดยวหากแตวาจะตองมปจจยสวนบคคล(ปญญาชวภาพและสงภายในอน ๆ) รวมดวย และการรวมของปจจยสวนบคคลนนจะตองรวมกนในลกษณะ

100-230.indd 118 9/7/18 1:11:35 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

119

P

B E

ทกำหนดซงกนและกน (Reciprocal Determinism) กบปจจยทางดานพฤตกรรมและ สภาพแวดลอม(สมโภชนเอยมสภาษต,2556)ซงอาจจะเขยนไดดงภาพตอไปน

ภาพท 4-1 การกำหนดซงกนและกนของปจจยทางพฤตกรรม(B)สภาพแวดลอม(E)และสวนบคคล(P)ซงไดแกปญญาชวภาพและสงภายในอนๆ

ทมผลตอการเรยนรและการกระทำทมา:สมโภชนเอยมสภาษต(2556)

การทปจจยทง3ทำหนาทกำหนดซงกนและกนนนไมไดหมายความวาทงสามปจจยนนจะมอทธพลในการกำหนดซงกนและกนอยางเทาเทยม บางปจจยอาจมอทธพลมากกวาอกบางปจจย และอทธพลของปจจยทง 3 นน ไมไดเกดขนพรอม ๆ กน หากแตตองอาศยเวลาในการทปจจยใดปจจยหนงจะมผลตอการกำหนดปจจยอนๆ(Bandura,1989อางถงในสมโภชนเอยมสภาษต,2556)ดงปจจยทกำหนดซงกนและกนทละคดงน ระหวาง P B แสดงใหเหนถงปฏสมพนธระหวางความคด ความรสก และ การกระทำความคาดหวงความเชอการรบรเกยวกบตนเองเปาหมายและความตงใจซงปจจยดงกลาวกำหนดลกษณะและทศทางของพฤตกรรม สงทบคคลคด เชอ และรสก จะกำหนดวาบคคลจะแสดงพฤตกรมเชนใด ในขณะเดยวกนการกระทำของบคคลกจะเปนสวนหนงในการกำหนดลกษณะการคดและการสนองตอบทางอารมณของเขา ลกษณะของรางกายและระบบ การรบรและระบบประสาทมผลตอพฤตกรรมและศกยภาพของบคคล เชนเดยวกบระบบการรบรและโครงสรางของสมองกปรบเปลยนไดโดยประสบการณทางพฤตกรรมเชนกน (Greenough etal.,1978อางถงในสมโภชนเอยมสภาษต,2556) ระหวาง E P เปนปฏสมพนธระหวางลกษณะของบคคลและสภาพแวดลอมความคาดหวง ความเชอ อารมณ และความสามารถทางปญญาของบคคลนนจะพฒนาและเปลยนแปลงโดยอทธพบทางสงคมทใหขอมลและกระตนการสนองตอบทางอารมณโดยการผาน

100-230.indd 119 9/7/18 1:11:36 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

120

ตวแบบการสอนและการชกจงทางสงคม ขณะเดยวกนบคคลจะกระตนปฏกรยาสนองตอบท แตกตางกนจากสภาพแวดลอมทางสงคมทเขาอาศยอย จากลกษณะทางกายภาพของเขา เชนอายขนาดของรางายเชอชาตเพศและความนาสนใจของรางกายทคอนขางจะแยกออกจากสงทเขาพดและกระทำ นอกจากนการสนองตอบนนยงขนอยกบบทบาทและสถานภาพทางสงคมของเขาอกดวย เชน เดกทถกมองวาเปนเดกกาวราวจะกระตนใหเพอนมปฏกรยาสนองตอบทแตกตางไปจากเดกทถกมองวาไมกลาแสดงออก เปนตน ดงนน อาจกลาวไดวาสถานภาพทางสงคมของเขาและลกษณะทปรากฏนน สามารถมผลตอสภาพแวดลอมทางสงคมกอนทเขาจะพดหรอกระทำสงใดนนเอง ระหวาง B E เปนการปฏสมพนธระหวางพฤตกรรม และสภาพแวดลอมในชวตประจำวนของคนเรา พฤตกรรมเปลยนเงอนไขสภาพแวดลอม ในขณะเดยวกนเงอนไขของสภาพแวดลอมทเปลยนไปนนกทำใหพฤตกรรมถกเปลยนไปดวยสภาพแวดลอมจะมอทธพลใดๆตอบคคล จนกวาจะมพฤตกรรมบางอยางเกดขน เชน ครผสอนจะไมมอทธพลตอเดกจนกวาเดกจะเขาเรยน ผปกครองจะไมชมเดกถาเดกยงไมแสดงพฤตกรรมทจะใหชม เปนตน เนองจากทงพฤตกรรมและสภาพแวดลอมมอทธพลตอกนและกน ดงนนบคคลจงเปนทงผกอใหเกดและเปนทงผลตผลของสภาพแวดลอม การมผลซงกนและกนนทำใหเกดการเปลยนมมมองของกระบวนการถายทอดทางสงคม จากเดมซงมองวาผปกครองมอทธพลตอเดกเชนใดมาเปนทง ผปกครองและเดกมอทธพลตอกนและกนเชนใดแทน นอกจากปจจยทง 3 ทกำหนดซงกนและกนแลว Bandura ยงไดขยายแนวคดของการเสรมแรงออกไปอกโดยทเขากลาววา การเสรมแรงมไดทำหนาทเพยงแตทำใหพฤตกรรม เพมขนเทานน หากแตวายงมหนาทอน ๆ อก การเสรมแรงอาจจะมประสทธภาพในการกำกบพฤตกรรมของบคคลทเคยเรยนรมาแลว แตคอนขางจะไมมประสทธภาพในการทำใหบคคลเกดการเรยนร และเปนการยากทบคคลจะเกดการเรยนรในธรรมชาตโดยไมไดเหนผอนแสดงพฤตกรรม มากอน ดวยเหตน Bandura จงมความเชอวาคนเราสวนใหญนนจะตองผานการเรยนรโดยการสงเกตพฤตกรรมจากผอนมาแทบทงสน ทฤษฎการเรยนรทางสงคมปญญาของ Bandura จงไดเนนแนวคด3ประการคอ

100-230.indd 120 9/7/18 1:11:36 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

121

กระบวนการเกบจำ

การเกบรหสเปนสญลกษณการจดระบบโครงสรางทางปญญาการซกซอมทางปญญาการซกซอมดวยการกระทำ ผสงเกต ทกษะทางปญญา โครงสรางทางปญญา

กระบวนการจงใจ

สงลอใจภายนอก การรบร วตถสงของ สงคม ควบคม สงลอใจทเหนผอนไดรบ สงลอใจตนเอง วตถสงของ การประเมนตนเองผสงเกต ความพงพอใจในสงทลอใจ ความลำเอยงจากการเปรยบเทยบทางสงคม มาตรฐานภายในของตนเอง

ตวแบบ

เทยบกบ ตวแบบ

กระบวนการตงใจ

เหตการณของตวแบบ เดนชด กอใหเกดความพงพอใจ ความซบซอน ดงดดจตใจ มคณคาผสงเกต ความสามารถในการรบร ชดของการรบร ความสามารถทางปญญา ระดบของการตนตว ความชอบจากการเรยนรมากอน

กระบวนการกระทำ

สงททำไดในปญญาการสงเกตการกระทำการไดขอมลปอนกลบการเทยบเคยงการกระทำกบภาพในปญญา ผสงเกต ความสามารถทางรางกาย ทกษะในพฤตกรรมยอยๆ

1) แนวคดของการเรยนรโดยการสงเกต (ObservationalLearning)ประกอบดวย4กระบวนการ

ภาพท 4-2 กระบวนการของการเรยนรจากการสงเกตทมา:สมโภชนเอยมสภาษต(2556)

100-230.indd 121 9/7/18 1:11:36 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

122

การสงเกตตนเอง (Self-Observation)

ดานของการกระทำ คณภาพ อตราความเรว ปรมาณ ความรเรม ความสามารถในการเขาสงคม จรยธรรม ความเบยงเบน ความสมำเสมอ ความใกลเคยง ความถกตอง

การแสดงปฏกรยาตอตนเอง (Self-Reaction)

การประเมนการแสดง-ปฏกรยาตอตนเอง ทางบวก ทางลบ การแสดงปฏกรยาตอตนเองในลกษณะทรบรหรอจบตองได การใหรางวล การลงโทษ ไมมปฏรยาตอตนเอง

กระบวนการตดสน (Judgment Process)

มาตรฐานสวนบคคล ทาทาย ชดเจง ความใกลชด ทวๆไป การกระทำเพออางอง บรรทดฐานทเปนมาตรฐาน การเปรยบเทยบทางสงคม การเปรยบเทยบกบตนเอง การเปรยบเทยบกบกลม ความใหคณคาของกจกรรม ใหคณคาสงมาก กลางๆ ไมใหคณคา การอนมานความสามารถในการกระทำ แหลงภายในตนเอง แหลงภายนอก

2)แนวคดของการกำกบตนเอง(Self-Regulation)

ภาพท 4-3 กระบวนการกำกบตนเอง(Bandura,1986อางถงในสมโภชนเอยมสภาษต,2556)

3)แนวคดของการรบรความสามารถของตนเอง (Self-Efficacy) ปจจยทเกยวของกบการรบรความสามารถของตนเอง ม 4 ปจจย (Evans, 1989 อางถงใน สมโภชน เอยมสภาษต,2556)คอ 3.1)ประสบการณทประสบความสำเรจ (Mastery Experiences) เปนวธการ ทมประสทธภาพมากทสด ดงนน การพฒนาการรบรความสามารถของตนจำเปนทจะตองฝกใหเขามทกษะเพยงพอทจะประสบความสำเรจไปพรอมกบการทำใหเขารบรวา เขามความสามารถจะกระทำเชนนนและจะไมยอมแพอะไรงายๆ

100-230.indd 122 9/7/18 1:11:36 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

123

3.2)การใชตวแบบ (Modeling) การไดสงเกตตวแบบแสดงพฤตกรรมทมความซบซอน และไดรบผลกรรมทพงพอใจกจะทำใหผทสงเกตฝกความรสกวา เขากจะสามารถทจะประสบความสำเรจได 3.3)การใชคำพดชกจง (Verbal Persuasion) วธนใชงายและใชกนทวไป แตการใชคำพดชดจงนนไมคอยจะไดผลนก ซงถาจะใหไดผล ควรใชรวมกบการทำใหบคคลมประสบการณของความสำเรจ 3.4)การกระตนทางอารมณ (Emotional Arousal) การกระตนทางอารมณมผลตอการรบรความสามารถของตนบคคลทถกระตนอารมณทางลบจะทำใหเกดความวตกกงวลเครยด กลว และนำไปสการรบรความสามารถของตนตำลง แตถาบคคลสามารถลดหรอระงบ การถกกระตนทางอารมณไดจะทำใหการรบรความสามารถของตนดขน

จากทฤษฎดงกลาวสรปไดวาการเสรมสรางวนยมหลกการดงน 1.การปลกฝงคณธรรมตองสอดคลองกบพฒนาการในแตละชวงวย โดยเฉพาะ อยางยงควรเรมตงแตระดบอนบาลโดยตองเนนการอธบายเหตและผลของการเสรมสรางวนย 2.เดกเลกทมอายระหวาง 5-8 ขวบ รบกฎเกณฑและมาตรฐานทางจรยธรรมจากบดามารดา ครและเดกโต ดงนน ตวแบบมอทธพลตอความประพฤตของเดกในชวงนมาก ตวแบบจงตองมความประพฤตทดเพอใหเดกแสดงพฤตกรรมตาม 3.การเสรมแรงมอทธพลตอเดกมากควรใหการเสรมแรงทางบวกควบคในการแสดงพฤตกรรมดานดของเดกและไมควรเสรมแรงทางลบหรอควรใชเปนทางเลอกสดทาย 4.การปลกฝงคณธรรมชวงวยรนตองใชตวแบบทางสงคม เชน ดาราหรอกลมเพอนและถาบคคลไดรบการพฒนาคณธรรมจรยธรรมทเหมาะสมตงแตวยเดกแลว ในวยผใหญยอมสามารถคดวเคราะหเลอกคานยมทเปนคณธรรมจรยธรรมทดงามได 5. การยำพฤตกรรมของเดกอยางสมำเสมอตองกระทำอยางตอเนอง เพอแสดงถงความสำคญและใหเดกสามารถควบคมกำกบตนเองได

100-230.indd 123 9/7/18 1:11:36 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

124

ตอนท 4 ผลการศกษาแนวทางและกระบวนการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐาน

ผวจยดำเนนการศกษาคนควาสงเคราะห เอกสารงานวจยการลงพนท เพอสอบถามแนวทางและกระบวนการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐาน มผล การศกษาดงน

1. ผลการศกษาเอกสาร ตำรา ทเกยวของกบการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐาน มผลการศกษาดงน วธการปลกฝงวนยเดกปฐมวยในสถานศกษา 1)ดานการจดการเรยนการสอน เนนการบรณาการกบการเรยนการสอนในชนเรยน เชน การเลานทานคณธรรมทกครงกอนเรมเรยน และรวมกนสรปวา นทานเรองนสอนอะไร การมพฤตกรรมดงกลาวมประโยชนอยางไรเพอเปนการปพนฐานทางดานคณธรรมจรยธรรมใหแกเดก 2)ดานความประพฤตหรอการแสดงพฤตกรรมของเดก 2.1)เนนการใชวนยเชงบวกมากกวาเชงลบ เพอสรางบรรยากาศทอบอนและปลอดภยวนยเชงบวกททำไดงายๆเชนการใชเหตผลการใหรางวลเปนตนการใชเหตผลตองอธบายใหชดเจนวาสงททำไมดอยางไรตองแกไขอยางไร 2.2)ครตองเปนแบบอยางทด การเรยนรของเดกในวยนเกดจากการเลยนแบบพฤตกรรมของบคคลตาง ๆ รอบขาง การเรยนรของเดกจงเกดจากการทำตามการกระทำของผทอยใกลชดมากกวาการสงสอนดวยวาจา ดงนน ครจงตองเปนแบบอยางทดใหกบเดก เชน ถาตองการใหเดกรกษาความสะอาดในหองเรยน ครกตองทำความสะอาดหองใหเดกเหน และทำทกครงเมอมาถงโรงเรยนเมอเดกเหนวาครทำความสะอาดหองกจะทำพฤตกรรมเลยนแบบ 2.3)ตรวจความเรยบรอยอยางสมำเสมอ การตรวจความเรยบรอยในดานตาง ๆเชน การวางรองเทา การเขาแถว การเกบของเลนใหเรยบรอย ฯลฯ ความสมำเสมอ จะเปน การยำใหเดกอยในความประพฤตทตองการตลอดเวลา และเดกตองปฏบตตามอยางเครงครดโดยครควรอธบายเหตผลประกอบดวยวาถาปฏบตแลวมขอดอยางไรบางถาไมปฏบตตามจะเกดผลเสยอยางไร การเขาใจถงเหตและผลจะทำใหเดกปฏบตตามดวยความเตมใจ ไมใชปฏบตตามเพราะกลวถกลงโทษ ระยะเรมตนอาจสรางแรงจงใจดวยการใหแรงเสรม เชน ใหดาว ใหรางวลหรอชมเชยเดกทกครงเมอปฏบตตาม 2.4)สรางขอตกลงกบผปกครอง อธบายแนวทาง กระบวนการของโรงเรยนใหแกผปกครองรบทราบใหชดเจน กรณเกดปญหาระหวางเดกกบคร ผปกครองควรพดคยกบ ครประจำชนกอนและหาขอสรปหรอรวมกนแกไขปญหา

100-230.indd 124 9/7/18 1:11:36 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

125

3)ดานการจดสภาพแวดลอม จดสภาพแวดลอม/หองเรยนใหนาอย ดแลวสบายตาสบายใจ สะอาดปลอดภยสำหรบเดกเลก ทงน ครอาจตงกฎ กตกาในหองเรยนเลก ๆ นอย ๆ ตามวยทผเรยนสามารถปฏบตตามไดเชนการวางรองเทาตองวางใหเปนระเบยบเปนแนวเดยวกนการปทนอนและเกบเขาทใหเรยบรอยการแขวนแกวนำเปนตน

วธการปลกฝงวนยระดบประถมศกษา และระดบมธยมศกษา วธการปลกฝงวนยระดบประถมศกษา และระดบมธยมศกษา โดยใชแนวทางของศนยโรงเรยนคณธรรมนนคอการสราง“โรงเรยนคณธรรม”ซงมกระบวนการดงน 1)ความสมครใจและเตมใจจะพฒนาเปนโรงเรยนคณธรรม 2)ใชกระบวนการมสวนรวมทกคนในโรงเรยนรวมกนทำเปนการปฏบตดวยตนเอง 3)มการตดตามและประเมนผลอยางสมำเสมอเพอปรบปรงแผนการปฏบตงาน 4)โครงงานคณธรรม จะเปนไปตามบรบทของโรงเรยน ไมเนนการเพมงบประมาณจากงบปกต

แนวปฏบตในการขบเคลอนสโรงเรยนคณธรรมจรยธรรม (ศนยโรงเรยนคณธรรมมลนธยวสถรคณ,2558)แบงออกเปน5ขนตอนไดแก 1)ขนตอนการชแจงทำความเขาใจรวมกน 1.1)จดประชมชแจงผมสวนเกยวของในโรงเรยน สรางความรความเขาใจ รบฟงความคดเหนเพอความมนใจในการสมครใจทำงานและตดสนใจรวมกน 1.2)แตงตงและมอบหมายงานใหคณะทำงานรบผดชอบ 1.3)สรปขอมลพนฐานของโรงเรยน โดยวเคราะหขอมลปจจยภายในของโรงเรยน ไดแก จดแขง (ปจจยสงเสรมการปฏบตงานของโรงเรยนใหมคณภาพ) และจดออนหรอขอดอยของโรงเรยนรวมทงวเคราะหขอมลสภาพแวดลอมภายนอก 1.4)จดเตรยมผเขาประชมระดมสมองเพอประโยชนในการมความรความเขาใจใกลเคยงกน ทงเรองเกยวกบปญหา ความตองการพฒนา และพฤตกรรมตาง ๆ ทเกดขนในโรงเรยน 1.5)จดเตรยมสถานทอปกรณ

2)ขนตอนการกำหนดคณธรรมเปาหมายและคณธรรมอตลกษณของโรงเรยน 2.1)วเคราะหปญหา หรอพฤตกรรมทไมพงประสงคในโรงเรยนพฤตกรรมทไมตองการใหเกดขนในโรงเรยนอก

100-230.indd 125 9/7/18 1:11:36 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

126

2.2)รวบรวมและจดกลมความคดเหนใหเปนเรองๆ แลวสรปความเขาใจของทประชมใหตรงกน 2.3)คนหาคณธรรมเปาหมายโดยใชขอมลความคดเหนของทประชม 2.4)จดกลม“คณธรรมเปาหมาย” 2.5)จดลำดบความสำคญของคณธรรมเปาหมาย 2.6)กำหนดคณธรรมเปาหมายใหเปนททราบทวกน 2.7)กำหนดพฤตกรรมบงช/ขอปฏบตทเกยวของกบคณธรรมเปาหมาย 2.8)กำหนดคณธรรมอตลกษณใหเปนททราบทวกน 2.9)กำหนดนโยบายและ/หรอขอตกลงรวมกน

3)ขนตอนการจดทำโครงงานคณธรรม 3.1)วเคราะหปญหาหรอพฤตกรรมทไมพงประสงค 3.2)ควรจดลำดบปญหาทสำคญดวนทสด 3.3)หาสาเหตของปญหา 3.4)กำหนดเปาหมายของการแกปญหานนๆ 3.5)กำหนดชอโครงงานทชดเจนเขาใจงาย และควรสะทอนกจกรรมและกลมเปาหมายทเกยวของ 3.6)กำหนดวธแกไขปญหา หรอวธดำเนนงานเพอไปสเปาหมายนน จะมแผนอยางไร 3.7)ใชหลกธรรมอะไรเปนหลกคดในการดำเนนโครงงาน 3.8)การเชอมโยงไปสคณธรรมอตลกษณของโรงเรยน 3.9)กำหนดวธการวดและประเมนผล 3.10จดทำรางเอกสารโครงงานคณธรรม 3.11)จดทำเปนโครงงานคณธรรม

4)ขนตอนการลงมอรวมกนปฏบต 4.1)แตงตงผรบผดชอบโครงงาน 4.2)กำหนดเปาหมายการปฏบตงาน 4.3)กำหนดปฏทนการปฏบตงาน 4.4)ลงมอปฏบตดวยกนตามแผนปฏบตงาน 4.5)เมอจบแตละกจกรรมยอยใหทำAAR(AfterActionReview) 4.6)เผยแพรเอกสารโครงงานคณธรรม

100-230.indd 126 9/7/18 1:11:36 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

127

5)ขนตอนการนเทศตดตามประเมนผลและเสรมแรงกน ควรมคณะทำงานทำหนาทนเทศ ตดตามใหคำปรกษาหารอ รวมทงเปนพเลยงสอนงาน และใหความชวยเหลอแนะนำสงทจำเปนอยางมกลยาณมตร

การจดการชนเรยน Emmerและคณะ(Emmerและคณะ,1989อางถงในสรางคโควตระกล,2559)สรปงานวจยเกยวกบการจดระเบยบวนยในหองเรยนวา สงสำคญทสดในการทจะมการจดหองเรยนทมประสทธภาพกคอ การปองกนไมใหเกดปญหาเกยวกบระเบยบวนย จากการสงเกตพฤตกรรมของครสองคนทสอนนกเรยนชนเรยนเดยวกนแตมความแตกตางในการจดการหองเรยน คอ ครคนหนงสามารถจะจดการหองเรยนไดอยางมประสทธภาพและครอกคนหนง ไมสามารถทจะจดการหองเรยนใหมประสทธภาพพบวาพฤตกรรมของครสองคนแตกตางกนมากครทจดการหองเรยนไดอยางมประสทธภาพเปนผทสามารถปองกนไมใหมปญหาเกยวกบระเบยบวนยเกดขนไดด ทำใหครใชเวลาสอนอยางเตมท เปนผลใหนกเรยนมสมฤทธผลในการเรยนสง ครประเภทนมพฤตกรรมดงตอไปน 1)เนนความสำคญของนกเรยน โดยครหาวธทจะใหนกเรยนรวมมอในการแสดงความคดเหนในการจดการหองเรยนและวธปองกนปญหาระเบยบวนยจากการวจยพบวาถาหากใหนกเรยนมสวนรวมในการตดสนใจเกยวกบกฎระเบยบ ทำใหนกเรยนมพฤตกรรมทรบผดชอบในกฎเกณฑและมแรงจงใจและมความสนใจในการเรยนรมากขน 2)สงเสรมใหนกเรยนมระเบยบวนยดวยตนเอง โดยเนนความสำคญของพฤตกรรมทางบวกของนกเรยนและไมสงเสรมพฤตกรรมทางลบของนกเรยน 3)การตงกฎระเบยบของหองเรยนEmmerและคณะพบวาหลกสำคญทครจะตองคำนงถงในการสรางกฎระเบยบของหองเรยน คอ (1) จำนวนของกฎระเบยบจะตองสน (2)อธบายกฎระเบยบแตละขอใหนกเรยนฟงอยางแจมแจงในขณะทอธบายกอนญาตใหนกเรยนถามได พรอมกบบอกเหตผลใหนกเรยนทราบความจำเปนทจะตองมกฎระเบยบ รวมทงเนนวากฎระเบยบทกขอมความสำคญตอสมฤทธผลในการเรยนรของนกเรยน 4)ควรจะมรายการของกฎระเบยบทกขอและระบผลทตามมาของการประพฤตผดกฎระเบยบดวย 5)ระบดวยวาจะมรางวล หรอแรงเสรมบวกอะไรบางสำหรบคนทมพฤตกรรมไมผดกฎระเบยบ

100-230.indd 127 9/7/18 1:11:36 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

128

นอกจากน Emmer และคณะ (1994) ไดแนะวาควรจะมกฎระเบยบสน ๆ และ แตกตางกนไปตามระดบชนตาง ๆ ดวย ระเบยบทครควรจะใชในโรงเรยนประถมศกษา และมธยมศกษามดงตอไปน กฎระเบยบสำหรบชนประถมศกษา 1)มความสภาพและชวยเหลอซงกนและกน 2)นบถอทรพยสมบตของผอน เชน กอนจะหยบของจากโตะเพอนหรอครตอง ขออนญาต 3)รจกเปนผฟงทดเมอคนอนพด 4)ไมต ผลก และทำรายเพอนทงในชนเรยนและนอกหองเรยน รวมทงผอนให เจบกาย 5)ยดถอกฎขอบงคบของโรงเรยนเปนหลกความประพฤต

กฎระเบยบสำหรบชนมธยมศกษา 1)นำวตถสงของทจำเปนเกยวกบการเรยนมาโรงเรยนทกครง เปนตนวา ดนสอปากกาสมดโนตและหนงสอ 2)เขาหองเรยนตรงเวลาและนงตามทของตนเองพรอมทจะเรมงานเมอถงเวลา 3)นบถอและสภาพตอทกคน 4)นบถอทรพยสมบตของผอน 5)ตงใจฟงและนงตามทของตนเองเวลาทมคนพด ซงหมายถง ในขณะทครและเพอนรวมชนกำลงพด 6)เชอฟงและเคารพกฎของโรงเรยนและยดถอเปนหลกของความประพฤต โดยครอาจจะเพมกฎระเบยบอนๆแลวแตความจำเปนโดยขอใหนกเรยนรวมมอในการตงกฎระเบยบเพม อยางไรกตาม ในการตงกฎระเบยบ ครควรจะคำนงถงวยและวฒภาวะทางดานสตปญญาของนกเรยนภมหลงและวฒนธรรมทางบานของนกเรยนดวย

2. ผลการศกษาสงเคราะหงานวจยเกยวกบแนวทางและกระบวนการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐาน มผลงานวจยดงน

100-230.indd 128 9/7/18 1:11:36 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

129

ตารา

งท 4

-1ก

ารสง

เครา

ะหงา

นวจย

เกยว

กบแน

วทาง

และก

ระบว

นการ

เสรม

สราง

วนยใ

นสถา

นศกษ

าระ

ดบกา

รศกษ

าขนพ

นฐาน

ลำด

บ ชอ

เรอง

/ ป

พ.ศ./

สถาบ

น วต

ถประ

สงค

แนวท

างแล

ะกระ

บวนก

ารเส

รมสร

างวน

ย

1

การศ

กษาก

ารเส

รมสร

างวน

ยเพ

อศกษ

าและ

เปรย

บเทย

บ

มการ

เสรม

สราง

วนยข

องนก

เรยน

โดยร

วมแล

ะราย

ดานอ

ยในร

ะดบม

ากท

กดาน

ขอ

งนกเรย

นในส

ถานศ

กษา

การเสร

มสรา

งวนย

ของน

กเรย

นโด

ยเรย

งลำด

บจาก

มากไ

ปหาน

อยได

ดงน

มากท

สดคอ

การ

ปฏบต

ตามร

ะเบย

บขอบ

งคบ

ขนพน

ฐานใ

นพนท

ชายแ

ดนไท

ย-

ในสถ

านศก

ษาขน

พนฐา

นในพ

นท

กระท

รวงแ

ละขอ

งสถา

นศกษ

า(χ =

4.09

)ดาน

ความ

สะอา

ด(χ =

4.05

)

กม

พชาจง

หวดส

รนทร

ชา

ยแดน

ไทย-

กมพช

าจง

หวดส

รนทร

ดา

นการ

แสดง

ความ

เคาร

พ(χ =

3.99

)ดาน

การต

รงตอ

เวลา

(χ =

3.90

)

โด

ย:โ

ชคชย

สาล

วงษ

(255

2)

ดา

นการ

เขาแ

ถว(χ

=

3.75

)และ

ดานต

ำทสด

คอด

านกา

รแตง

กาย

(χ =

3.72

)

มห

าวทย

าลยร

าชภฏ

สรนท

ร

ผลกา

รศกษ

าเปร

ยบเท

ยบกา

รเสร

มสรา

งวนย

ของน

กเรย

นในส

ถานศ

กษาข

นพนฐ

าน

ในพน

ทชาย

แดนไ

ทย-ก

มพชา

จงห

วดสร

นทรจำ

แนกต

ามเขตพ

นทอำ

เภอ

พบวา

กา

รเสร

มสรา

งวนย

ของน

กเรย

นใน

สถาน

ศกษา

ขนพน

ฐานใ

นพนท

ชายแ

ดนไท

ย-กม

พชา

จงหว

ดสรน

ทรโด

ยรวม

และร

ายดา

นไม

แตกต

างกน

อยาง

มนยส

ำคญทา

งสถต

ทระด

บ.05

ทก

ดาน

2

การเสร

มสรา

งวนย

ในตน

เอง

เพอเ

สรมส

รางว

นยใน

ตนเอ

ง

กาหน

ดกลย

ทธกา

รเสร

มสรา

งวนย

ในตน

เองเพ

อแกป

ญหา

ดงกล

าวโด

ยกาห

นด

ของน

กเรย

นโรง

เรยน

กาญจน

าภเษ

กดา

นการ

แตงก

ายขอ

งนกเรย

น2

กลยท

ธ5

กจกร

รมค

อกล

ยทธก

ารมส

วนรว

มประ

กอบด

วยก

จกรร

มอบร

มคณธร

รม

วทยา

ลยชย

ภมอ

ำเภอ

เมอง

ชยภม

โรงเร

ยนกา

ญจน

าภเษ

กวทย

าลย

กจกร

รมรบ

สงนก

เรยน

หนาป

ระตโ

รงเรยน

กจก

รรมเ

พอนด

แลเพ

อนแ

ละกล

ยทธ

จงหว

ดชยภ

ม

ชยภม

อาเภอ

เมอง

ชยภม

กา

รเสร

มแรง

ประ

กอบด

วยกจ

กรรม

พบพอ

ครแม

คร(โ

ฮมรม

)และ

กจกร

รมปร

ะกวด

โด

ย:ส

มหมา

ย ภญ

โญดม

(255

1)

จงหว

ดชยภ

มนก

เรยน

ตนแบ

บผล

การด

าเนน

งานเ

สรมส

รางว

นยใน

ตนเอ

งดาน

การแ

ตงกา

ยอยา

ง

มห

าวทย

าลยม

หาสา

รคาม

ถกตอ

งตาม

ระเบ

ยบคร

บทกค

น

100-230.indd 129 9/7/18 1:11:36 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

130

ตารา

งท 4

-1(

ตอ)

ลำด

บ ชอ

เรอง

/ ป

พ.ศ./

สถาบ

น วต

ถประ

สงค

แนวท

างแล

ะกระ

บวนก

ารเส

รมสร

างวน

ย

3

การด

ำเนน

การเสร

มสรา

งวนย

เพ

อดาเนน

การเสร

มสรา

งวนย

กจกร

รมสภ

านกเรย

นได

แกก

จกรร

มกาห

นดบท

บาทแ

ละสร

างคว

ามตร

ะหนก

ใน

ตนเอ

งของ

นกเรยน

โรงเร

ยน

ในตน

เองข

องนก

เรยน

โรงเร

ยน

กจกร

รมปฏ

บตตา

มบทบ

าทหน

าทแล

ะกจก

รรมย

กยอง

คนด

กจกร

รมสง

เสรม

การอ

านได

แก

วดหน

มงคล

อำเภอ

จกรา

ช

วดหน

มงคล

อาเภอ

จกรา

ชกจ

กรรม

ประก

วดเรยง

ความ

เรอง

ความ

ซอสต

ยและ

กจกร

รมแข

งขนก

ารตอ

บปญหา

จง

หวดน

ครรา

ชสมา

จง

หวดน

ครรา

ชสมา

เรอง

ความ

ซอสต

ยและ

กจกร

รมชม

รมได

แกชม

รมผบ

าเพญ

ประโ

ยชน

กจกร

รมชม

รมกฬ

า

โด

ย:ก

ตพงษ

ศรค

ะรตน

(255

1)

แล

ะกจก

รรมช

มรมร

กษธร

รมชา

ตพบ

วาน

กเรย

นมพฤ

ตกรร

มดาน

ความ

รบผด

ชอบ

มหาว

ทยาล

ยมหา

สารค

าม

คว

ามซอ

สตยแ

ละคว

ามสา

มคค

หลงจ

ากกา

รดาเนน

งานม

ากกว

ากอน

การด

าเนน

การ

เสรม

สราง

วนยใ

นตนเ

องขอ

งนกเรย

นจาน

วน4

0คน

และใ

นการ

ปฏบต

งานผ

เกยว

ของ

ทกฝา

ยมสว

นรวม

ในทก

ขนตอ

นสง

ผลให

การด

าเนน

การเสร

มสรา

งวนย

นกเรยน

ปร

ะสบค

วามส

าเรจ

ตามค

วามม

งหมา

ย

4

การพ

ฒนา

การเสร

มสรา

งวนย

เพ

อพฒนา

การเสร

มสรา

งวนย

กลยท

ธการ

พฒนา

คอ

การป

ระชม

เชงป

ฏบตก

ารกา

รศกษ

าดงา

นแล

ะการ

นเทศ

ใน

ตนเอ

งของ

นกเรยน

โรงเร

ยน

ในตน

เองข

องนก

เรยน

ดานก

ารตร

งภา

ยใน

ผลจา

กการ

พฒนา

ในวง

รอบท

1ป

รากฏ

วาก

ลมผร

วมศก

ษาคน

ความ

ความ

ร

เก

ษมสม

าวทย

าคาร

ตอ

เวลา

3ด

านค

อดา

นการ

มาเรยน

คว

ามเขาใจ

สามา

รถเขยน

แผน

โครง

การแล

ะกจก

รรมด

านกา

รเสร

มสรา

งวนย

ในตน

เอง

อำเภ

อตระ

การพ

ชผล

ดา

นการ

เขาเรย

นและ

รวมก

จกรร

มคร

อบคล

มทง3

ดาน

นกเรยน

ในโรงเร

ยนมว

นยดา

นการ

ตรงต

อเวล

านก

เรยน

เหน

จงหว

ดอบล

ราชธ

าน

และด

านกา

รกลบ

บานต

ามเวลา

คว

ามสา

คญขอ

งการ

ตรงต

อเวล

ามาโรง

เรยน

เรวข

นทน

เวลา

รวมก

จกรร

มเคา

รพธง

ชาต

โดย

:ชาญ

ชย ส

ถากา

ล (255

1)

แล

ะนกเรย

นมคว

ามกร

ะตอร

อรนใ

นการ

เขาร

วมกจ

กรรม

ตามท

ทางโรง

เรยน

กาหน

ด

มห

าวทย

าลยม

หาสา

รคาม

สวนก

ารกล

บบาน

ตรงต

ามเวลา

ยงกล

บชาดง

นนก

ลมผร

วมศก

ษาคน

ควาจง

ไดดา

เนน

การพ

ฒนา

ตอใน

วงรอ

บท2

โดยใ

ชกลย

ทธกา

รนเท

ศภาย

ในส

อดแท

รกกจ

กรรม

กา

รประ

ชมผป

กครอ

งแล

ะกจก

รรมเ

ยยมบ

านเพ

อประ

สาน

ความ

รวมม

อกบผ

ปกคร

อง

นกเรยน

ผลก

ารพฒ

นานก

เรยน

มพฒนา

การด

านตร

งเวล

าดขน

เชน

นกเรยน

มาโรงเร

ยน

ตรงเวล

าเขาร

วมกจ

กรรม

หนาเสา

ธงเข

าเรย

นตรง

ตามค

าบเวลา

สงง

านตร

งตาม

กาหน

ด

เวลา

มคว

ามพง

พอใจ

เตมใ

จในก

ารเขาร

วมกจ

กรรม

ตางๆ

ทโรงเร

ยนจด

ขนแ

ละกล

บบาน

ตร

งตาม

เวลา

มจาน

วนลด

ลงเห

ลอเพ

ยงแค

3ค

นจา

กจาน

วนนก

เรยน

ทตอง

พฒนา

ทงหม

ด

15ค

นนก

เรยน

ปฏบต

ตามร

ะเบย

บของ

โรงเร

ยนแล

ะมคว

ามเห

มาะส

มอย

ในระ

ดบ

ทนาพ

อใจ

100-230.indd 130 9/7/18 1:11:36 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

131

ตารา

งท 4

-1(

ตอ)

ลำด

บ ชอ

เรอง

/ ป

พ.ศ./

สถาบ

น วต

ถประ

สงค

แนวท

างแล

ะกระ

บวนก

ารเส

รมสร

างวน

ย

5

การพ

ฒนา

การเสร

มสรา

งวนย

เพ

อพฒนา

การเสร

มสรา

งวนย

ใชกจ

กรรม

ตรงเวล

ากบบ

ดดเพ

อพฒนา

วนยน

กเรย

นดาน

การต

รงตอ

เวลา

โดยก

าร

นกเรยน

โรงเร

ยนบา

นโนน

อดม

นกเรยน

โรงเร

ยนบา

นโนน

อดม

ใหตว

แบบท

ดใหเ

ปนแบ

บอยา

งและ

รวมด

ำเนน

กจกร

รมไป

พรอม

กบนก

เรยน

ทไมม

วนย

นภดล

อปถม

ภอำ

เภอเ

มองย

าง

นภดล

อปถม

ภอา

เภอเ

มองย

าง

ดานก

ารตร

งตอเ

วลาซง

การด

าเนน

กจกร

รมดง

กลาว

ทาให

เรยน

เหนแ

บบอย

างทด

และ

จงหว

ดนคร

ราชส

มา

จงหว

ดนคร

ราชส

มาโด

ยมงพ

ฒนา

มค

วามต

ระหน

กในด

านกา

รตรง

ตอเวลา

โดยน

กเรย

นมพฤ

ตกรร

มทไม

ตรงต

อเวล

า

โด

ย:น

นทโช

ค กา

วไธส

ง(255

1)

นกเรยน

ใหเป

นคนต

รงตอ

เวลา

ลด

ลงเห

ลอเพ

ยงรอ

ยละ1.8ใน

การด

าเนน

กจกร

รมดา

นการ

แตงก

ายได

ดาเน

นการ

กจกร

รม

มหาว

ทยาล

ยมหา

สารค

าม

ความ

ถกตอ

งดาน

การแ

ตงกา

ยธน

าคาร

ความ

ดโด

ยใชค

ะแนน

และร

างวล

เปนส

งจงใจใ

หนกเรย

นมคว

ามสน

ใจใน

การ

คว

ามถก

ตองต

ามระ

เบยบ

ของ

แตงก

ายให

ถกตอ

งตาม

ระเบ

ยบซ

งกจก

รรมด

งกลา

วทาใหน

กเรย

นแตง

กายถ

กตอง

เครอ

งแตง

กาย

และค

วามร

บผดช

อบ

ตามร

ะเบย

บมาก

ยงขน

โดยส

งเกต

ไดจา

กการ

แตงก

ายสะ

อาดเ

รยบร

อยมา

กยงข

น

ในดา

นการ

รกษา

ความ

สะอา

ดรจ

กรกษ

าควา

มสะอ

าดเส

อผาเคร

องแต

งกาย

และเปน

เงอน

ไขให

นกเรยน

พฒนา

ตนเอ

ง

เขตร

บผดช

อบทไ

ดรบม

อบหม

าย

โดยน

กเรย

นมพฤ

ตกรร

มแตง

กายไ

มถกร

ะเบย

บลดล

งเหล

อเพย

งรอย

ละ0

.9ด

านกา

รรกษ

า

คว

ามสะ

อาดไ

ดดาเนน

การก

จกรร

มธงเข

ยวธง

แดงเป

นการ

ใหสญ

ลกษณ

เปนส

งลอใ

จ

ใน

การท

าควา

มดอก

ทงยง

มการ

เสรม

แรงค

อกา

รมอบ

ใบปร

ะกาศ

และเชด

ชเกย

รต

ทาให

นกเรยน

มควา

มรบผ

ดชอบ

ในหน

าททไ

ดรบม

อบหม

ายโด

ยเฉพ

าะดา

นการ

ดแล

รกษา

ความ

สะอา

ดของ

หองเร

ยนค

วามส

ะอาด

ของเข

ตบรเวณ

ทรบผ

ดชอบ

และ

เขาร

วมกจ

กรรม

ตางๆ

ของโรง

เรยน

ดวยค

วามเ

ตมใจ

6

การพ

ฒนา

การด

ำเนน

การเสร

มสรา

งพฒ

นาวน

ยนกเรย

นดาน

กจกร

รมปร

ะกวด

หองเร

ยนดเ

ดนแล

ะกจก

รรมป

ระกว

ดบรเวณ

เขตร

บผดช

อบ

วนยน

กเรย

นดาน

ความ

รบผด

ชอบ

ความ

รบผด

ชอบต

ามกร

อบเน

อหา

นาอย

โดยว

ธการ

วจยป

ฏบตก

ารจ

านวน

2วงร

อบด

งน

โรงเร

ยนบา

นโนน

งาม

อำเภ

อนาก

ลาง2

ดาน

คอ

ความ

มวนย

ในตน

เอง

วง

รอบท

1ม

งเนน

ทจะพ

ฒนา

วนยน

กเรย

นในด

านคว

ามรบ

ผดชอ

บตาม

กรอบ

จง

หวดห

นองบ

วลำภ

แล

ะมวน

ยตอส

งคม

ทกาห

นดไวค

อคว

ามรบ

ผดชอ

บตอต

นเอง

ไดแก

การแ

ตงกา

ยสะอ

าดแล

ะถกร

ะเบย

บของ

โด

ย:ม

งกฏเ

พชร

กนนะ

ลา (2

551)

โรงเร

ยนค

วามร

บผดช

อบตอ

สงคม

ไดแก

การ

รกษา

ความ

สะอา

ดหอง

เรยน

และบ

รเวณ

มห

าวทย

าลยม

หาสา

รคาม

โรงเร

ยนโด

ยดาเนน

การต

ามขน

ตอนก

ารวา

งแผน

การ

ปฏบต

การ

สงเก

ตแล

ะการ

สะทอ

นผล

ในรป

แบบก

จกรร

มตาม

โครง

การเสร

มสรา

งวนย

นกเรยน

ดานค

วามร

บผดช

อบจ

านวน

3

กจกร

รมด

งน

100-230.indd 131 9/7/18 1:11:37 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

132

ตารา

งท 4

-1(

ตอ)

ลำด

บ ชอ

เรอง

/ ป

พ.ศ./

สถาบ

น วต

ถประ

สงค

แนวท

างแล

ะกระ

บวนก

ารเส

รมสร

างวน

ย

1.ก

จกรร

มการ

แตงก

ายสะ

อาดแ

ละถก

ระเบ

ยบ

2.ก

จกรร

มประ

กวดห

องเรยน

ดเดน

3.ก

จกรร

มประ

กวดบ

รเวณ

เขตร

บผดช

อบนา

อย

วง

รอบท

2แ

กไขน

กเรย

นทปร

ะพฤต

ผดวน

ยของ

ทางโรง

เรยน

ดานก

ารแต

งกาย

แล

ะควา

มรบผ

ดชอบ

ในกา

รรกษ

าควา

มสะอ

าดหอ

งเรยน

และบ

รเวณ

โรงเร

ยนแ

ตยง

ไมสา

มารถ

บรรล

ตามค

วามม

งหมา

ยตาม

กลมเ

ปาหม

ายทก

าหนด

ไวทง

หมดจ

งได

ทา

การพ

ฒนา

ในวง

รอบท

2โด

ยเพม

กฎเก

ณฑใ

นการ

ดำเน

นการ

เชน

เชญผป

กครอ

ง

มาพบ

หากแ

ตงกา

ยไมเ

รยบร

อย3

ครง

7

การเสร

มสรา

งวนย

นกเรยน

โรงเร

ยน

เพอพ

ฒนา

การเสร

มสรา

งวนย

วงรอ

บท1

ใชกล

ยทธก

ารนเ

ทศภา

ยใน

กลยท

ธการ

เสรม

แรงซง

มกจก

รรม

เจยง

ทองพ

ทยาค

มอำ

เภอภ

กดชม

พล

นกเรยน

ดานก

ารแต

งกาย

และ

กา

รเสร

มแรง

คอ

การป

ระกว

ดการ

แตงก

ายแ

ละกา

รประ

กวดก

ารเขาแ

ถวส

งผลใ

ห

จง

หวดช

ยภม

กา

รเขาแ

ถวโรงเร

ยนเจยง

ทองพ

ทยาค

มก

ลมเป

าหมา

ยทมพ

ฤตกร

รมดา

นการ

แตงก

ายไม

เหมา

ะสมล

ดลง

โดย

:ชยท

ศน เร

องบญ

(255

2)

อาเภ

อภกด

ชมพล

จงห

วดชย

ภม

วง

รอบท

2ใช

กลยท

ธการ

เยยม

บานน

กเรย

นแล

ะกลย

ทธกา

รใหค

ำมนส

ญญา

มหาว

ทยาล

ยมหา

สารค

าม

ใน

การพ

ฒนา

กลมเ

ปาหม

ายทย

งไมผ

านเก

ณฑจ

ากวง

รอบท

1ท

าใหก

ารเส

รมสร

างวน

ย

นก

เรยน

มการ

พฒนา

ไปใน

ทางท

ดขน

อยาง

ไรกต

ามกล

ยทธบ

างอย

างกใ

ชไมไ

ดกบน

กเรย

น

บา

งกลม

เชน

กลยท

ธการ

ประก

วดกา

รแตง

กาย

และก

ารปร

ะกวด

การเขา

แถวไม

สามา

รถ

ใชกบ

นกเรยน

ทสนใ

จเพอ

นได

กลยท

ธการ

เยยม

บานน

กเรย

นใชไ

มไดก

บนกเรย

นทอย

บาน

เพยง

ลำพง

ซงโรง

เรยน

จะตอ

งหาก

ลยทธ

ทหลา

กหลา

ยมาใชใ

หเหม

าะกบ

สภาพ

ปญหา

ขอ

งนกเรย

นจง

จะเป

นการ

แกปญ

หาทถ

กจดแ

ละเป

นการ

แกปญ

หาอย

างถา

วรตอ

ไป

100-230.indd 132 9/7/18 1:11:37 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

133

ตารา

งท 4

-1(

ตอ)

ลำด

บ ชอ

เรอง

/ ป

พ.ศ./

สถาบ

น วต

ถประ

สงค

แนวท

างแล

ะกระ

บวนก

ารเส

รมสร

างวน

ย

8

การพ

ฒนา

การเสร

มสรา

งวนย

เพ

อพฒนา

การด

าเนน

งานเ

สรมส

ราง

กา

รดาเนน

การพ

ฒนา

การเสร

มสรา

งวนย

นกเรยน

ดวยก

ารใช

กจกร

รมโฮ

มรม

นกเรยน

โรงเร

ยนคเ

มองว

ทยา

วนยน

กเรย

น3

ดาน

คอ

กจกร

รมอบ

รมหน

าเสา

ธงก

ารนเ

ทศกา

กบตด

ตาม

และก

จกรร

มนกเรย

นตวอ

ยางด

วย

อำเภ

อหนอ

งบวแ

ดงจ

งหวด

ชยภม

ดา

นการ

แตงก

ายด

านกา

รตรง

คว

ามรว

มมอจ

ากผม

สวนเ

กยวข

องอย

างจร

งจงทา

ใหนก

เรยน

มพฤต

กรรม

เปลย

นแปล

ง

โด

ย:น

ลกาน

ต ตอ

สกล

(255

2)

ตอเวลา

และ

ดานก

ารเขาแ

ถวขอ

งไป

ในทา

งทดข

นนก

เรยน

ตองไดร

บการ

เอาใจใ

สทงจ

ากคร

และผ

ปกคร

องให

นกเรยน

รกษา

มห

าวทย

าลยม

หาสา

รคาม

นก

เรยน

โรงเร

ยนคเ

มองว

ทยา

ความ

ประพ

ฤตเป

นผมว

นยไวตอ

เนอง

ตลอด

ไป

อา

เภอห

นองบ

วแดง

จงห

วดชย

ภม

9

การพ

ฒนา

การด

ำเนน

งาน

เพอพ

ฒนา

การด

าเนน

งานเ

สรมส

ราง

กล

ยทธท

ใชใน

การพ

ฒนา

ไดแก

การ

มสวน

รวม

การเสร

มแรง

และ

กำกบ

ตดตา

ม

กา

รเสร

มสรา

งวนย

ในตน

เองข

อง

วนยน

กเรย

นดาน

การแ

ตงกา

ยผล

การศ

กษาพ

บวากา

รพฒนา

การด

ำเนน

งานเ

สรมส

รางว

นยนก

เรยน

ดานก

ารแต

งกาย

นก

เรยน

โรงเร

ยนบา

นขเห

ลก

โรงเร

ยนบา

นขเห

ลกเห

ลาสม

บรณ

ในวง

รอบท

1โด

ยใชก

ลยทธ

การป

ระชม

แบบม

สวนร

วมก

ารเส

รมแร

งกา

รนเท

ศตดต

าม

เหลา

สมบร

ณอ

ำเภอ

บานม

วง

อาเภ

อบาน

มวงจง

หวดส

กลนค

รสง

ผลให

นกเรยน

รวธ

การแ

กไขป

ญหา

และพ

ฒนา

รปแบ

บการ

จดกจ

กรรม

ทหลา

กหลา

ย

จง

หวดส

กลนค

ร

โดยใ

ชกระ

บวนก

ารวจ

ยปฏบ

ตการ

นก

เรยน

กลมเ

ปาหม

ายสว

นใหญ

สามา

รถพฒ

นาได

ดขน

การพ

ฒนา

ดานก

ารแต

งกาย

โด

ย:เ

บญจม

าศ จ

กรดา

(255

2)

(Act

ion

Rese

arch

)ตาม

แนวค

ดใน

วงรอ

บท2

โดยใ

ชกลย

ทธกา

รเสร

มแรง

การ

นเทศ

ตดตา

มนก

เรยน

สามา

รถแต

งกาย

มห

าวทย

าลยม

หาสา

รคาม

ขอ

งเคม

มสแ

ละแม

กแท

กการ

ทให

ถกตอ

งตาม

ระเบ

ยบขอ

บงคบ

และแ

นวปฏ

บตขอ

งโรง

เรยน

ทาให

นกเรยน

เกดค

วาม

ภาคภ

มใจแ

ละสง

ผลให

เกดว

นยใน

ตนเอ

งดาน

การแ

ตงกา

ย

10

กา

รเสร

มสรา

งวนย

ดาน

เพอเ

สรมส

รางว

นยดา

นควา

ม

กลยท

ธการ

ระดม

สมอง

และก

ารนเ

ทศโด

ยใชก

จกรร

มการ

สอนส

อดแท

รกใน

วชา

ความ

รบผด

ชอบข

องนก

เรยน

รบ

ผดชอ

บของ

นกเรยน

โรงเร

ยน

ทเรย

นกจ

กรรม

โฮมร

มกจ

กรรม

การป

ระกว

ดควา

มสะอ

าดหอ

งเรยน

และบ

รเวณ

โรงเร

ยน

โรงเร

ยนรา

ชสมา

วทยา

ลย2

รา

ชสมา

วทยา

ลย2

อาเภอ

เมอง

ทร

บผดช

อบท

าใหน

กเรย

นปฏบ

ตตนไ

ดถกต

องตา

มคณลก

ษณะอ

นพงป

ระสง

ค

อำ

เภอเ

มองจง

หวดน

ครรา

ชสมา

จง

หวดน

ครรา

ชสมา

ในดา

นขอ

งโรง

เรยน

ราชส

มาวท

ยาลย

2ท

าใหน

กเรย

นมพฤ

ตกรร

มควา

มรบผ

ดชอบ

ทดขน

โด

ย:ร

งอรณ

เทยม

ลม(2

552)

ความ

รบผด

ชอบต

อตนเ

อง

มหาว

ทยาล

ยมหา

สารค

าม

และต

อสวน

รวม

100-230.indd 133 9/7/18 1:11:37 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

134

ตารา

งท 4

-1(

ตอ)

ลำด

บ ชอ

เรอง

/ ป

พ.ศ./

สถาบ

น วต

ถประ

สงค

แนวท

างแล

ะกระ

บวนก

ารเส

รมสร

างวน

ย

11

กา

รพฒนา

การเสร

มสรา

งวนย

เพ

อพฒนา

การเสร

มสรา

งวนย

วงรอ

บท1

โดยใ

ชกลย

ทธกา

รประ

ชมเชงป

ฏบตก

ารส

งผลใ

หกลม

ผรวม

ศกษา

คนคว

า

นก

เรยน

ดานค

วามร

บผดช

อบขอ

งนก

เรยน

ดานค

วามร

บผดช

อบขอ

งมค

วามร

ความ

เขาใจเ

กยวก

บการ

ปฏบต

งานว

นยนก

เรยน

ของโรง

เรยน

มากข

น

นก

เรยน

โรงเร

ยนนา

หวาพ

ทยาค

ม

นกเรยน

โรงเร

ยนนา

หวาพ

ทยาค

มกา

รบรห

ารงา

นวนย

นกเรยน

มควา

มเปน

การเสร

มสรา

งชดเ

จนม

มาตร

การในก

ารปอ

งกน

อำเภ

อนาห

วาจ

งหวด

นครพ

นม

อาเภ

อนาห

วาจ

งหวด

นครพ

นม

แกไข

พฤตก

รรมท

ไมพง

ประส

งคขอ

งนกเรย

นไดเ

ปนอย

างด

และม

การพ

ฒนา

นกเรยน

โด

ย:ส

นชย

โกษา

แสง (255

2)

ใน2

ดาน

ไดแก

วนย

นกเรยน

บา

งสวน

เพมเ

ตมใน

วงรอ

บท2

โดยใ

ชกลย

ทธกา

รประ

ชมเชงป

ฏบตก

ารก

จกรร

มแบง

มห

าวทย

าลยม

หาสา

รคาม

ดา

นควา

มรบผ

ดชอบ

ตอตน

เองแ

ละ

เขตพ

นทรบ

ผดชอ

บสง

ผลให

โรงเร

ยนสะ

อาดน

าอย

สวยง

ามเส

รมสร

างบร

รยาก

าศ

ดา

นควา

มรบผ

ดชอบ

ตอสง

คม

ในกา

รเรย

นรก

จกรร

มการ

อบรม

ทกวน

ศกรท

าใหน

กเรย

นแตง

กายแ

ละปฏ

บตตน

ไดถก

ตอง

ตามร

ะเบย

บของ

โรงเร

ยนม

ความ

รบผด

ชอบใ

นการ

รกษา

ความ

สะอา

ดมาก

ขนแ

ละ

กจกร

รมคน

ดศรน

าหวา

พทย

เมอผ

านกา

รพฒนา

นกเรยน

กลมเ

ปาหม

ายได

รบรา

งวล

คนดศ

รนาห

วาพท

ยเป

นแบบ

อยาง

แกนก

เรยน

คนอน

100-230.indd 134 9/7/18 1:11:37 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

135

ตารา

งท 4

-1(

ตอ)

ลำด

บ ชอ

เรอง

/ ป

พ.ศ./

สถาบ

น วต

ถประ

สงค

แนวท

างแล

ะกระ

บวนก

ารเส

รมสร

างวน

ย

12

กา

รพฒนา

การด

ำเนน

งาน

เพอพ

ฒนา

การด

าเนน

งาน

วง

รอบท

1จ

ากกา

รใชก

ลยทธ

การป

ระชม

ระดม

สมอง

และ

การน

เทศต

ดตาม

กา

รเสร

มสรา

งวนย

นกเรยน

โรงเร

ยน

การเสร

มสรา

งวนย

นกเรยน

โรงเร

ยน

ซงปร

ะกอบ

ดวย

4กจ

กรรม

ไดแก

กจก

รรมก

ลยาณ

มตรกา

รจดก

จกรร

มตาว

เศษ

กจกร

รม

อนบา

ลณฐพ

นธ1

อำเภอ

คอนส

าร

อนบา

ลณฐพ

นธ1

อาเภอ

คอนส

าร

การป

ระกว

ดการ

ทาคว

ามสะ

อาดบ

รเวณ

พนทท

รบผด

ชอบ

กจกร

รมกา

รประ

กวดห

องเรยน

จง

หวดช

ยภม

จง

หวดช

ยภม

ในดา

นควา

มคณ

ภาพ

ดานค

วามร

บผดช

อบตอ

ตนเอ

งนก

เรยน

สวนใ

หญมค

วามเ

ขาใจ

บทบา

ทหนา

ท

โด

ย:แ

กวจน

ดา เป

รมปร

ะยร(255

2)

รบผด

ชอบต

อตนเ

องแ

ละ

ความ

รบผด

ชอบต

อตนเ

องดข

นพฤ

ตกรร

มการ

มาสา

ยกา

รไมเ

ขารว

มกจก

รรมห

นาเส

าธง

มหาว

ทยาล

ยมหา

สารค

าม

ดานค

วามร

บผดช

อบตอ

โรงเร

ยน

การเขา

เรยน

ไมตร

งเวล

ากา

รสงง

านไม

ทนกา

หนดม

จานว

นลดน

อยลง

และ

ดานค

วาม

รบผด

ชอบต

อโรง

เรยน

นกเรย

นใหค

วามส

าคญใน

การช

วยกน

รกษา

ความ

สะอา

ดหอง

เรยน

แล

ะบรเวณ

พนทท

ตนเอ

งรบผ

ดชอบ

ดขน

แตยง

มนกเรย

นหลา

ยคนไ

มเขา

ใจบท

บาทแ

ละ

หนาข

องตน

จงตอ

งไดร

บการ

พฒนา

ในวง

รอบท

2โด

ยใชก

ลยทธ

การป

ระชม

ระดม

สมอง

แล

ะการ

นเทศ

ตดตา

มปร

ะกอบ

ดวย

4กจ

กรรม

ไดแก

การ

จดกจ

กรรม

กลยา

ณมต

ร

การจ

ดกจก

รรมต

าวเศ

ษกจ

กรรม

การป

ระกว

ดการ

ทาคว

ามสะ

อาดบ

รเวณ

พนท

ทรบผ

ดชอบ

การ

ประก

วดหอ

งเรยน

คณภา

พทา

ใหนก

เรยน

มวนย

ดานค

วามร

บผดช

อบ

ตอตน

เองนก

เรยน

มควา

มเขา

ใจแล

ะตระ

หนกใ

นการ

เขาร

วมกจ

กรรม

นกเรย

นมาท

น

เขาแ

ถวเค

ารพธ

งชาต

การ

สงกา

รบาน

ของน

กเรย

นตรง

เวลา

มากย

งขน

และว

นยดา

น

คว

ามรบ

ผดชอ

บตอโ

รงเรยน

นกเรยน

รจกก

ารทง

ขยะเปน

ทรจ

กชวย

เหลอ

เพอน

รก

ษาคว

ามสะ

อาดห

องเรยน

มกา

รจดแ

ตงปร

บปรง

หองเร

ยนให

เออต

อการ

เรยน

รแล

ะ

รจ

กรกษ

าบรเวณ

พนทท

รบผด

ชอบม

ากยง

ขน

100-230.indd 135 9/7/18 1:11:37 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

136

ตารา

งท 4

-1(

ตอ)

ลำด

บ ชอ

เรอง

/ ป

พ.ศ./

สถาบ

น วต

ถประ

สงค

แนวท

างแล

ะกระ

บวนก

ารเส

รมสร

างวน

ย

13

กา

รพฒนา

การด

ำเนน

งาน

เพอพ

ฒนา

การด

าเนน

งานเ

สรมส

ราง

วง

รอบท

1ใช

กลยท

ธแบบ

มสวน

รวม

จดกจ

กรรม

3ก

จกรร

มคอ

การ

เลาน

ทาน

การเสร

มสรา

งวนย

นกเรยน

ดา

นควา

มรบผ

ดชอบ

ของน

กเรย

นปร

ะกอบ

ละคร

สราง

สรรค

การ

จดกจ

กรรม

ประก

อบเพ

ลงก

ารแส

ดงบท

บาทส

มมต

ของน

กเรย

นชนอ

นบาล

ปท1

/6

ทา

ใหนก

เรยน

ทกคน

เปลย

นแปล

งพฤต

กรรม

มกา

รพฒนา

เสรม

สราง

ความ

มระเบย

บวนย

โรงเร

ยนอน

บาลส

กลนค

ร

ใน

ตนเอ

งใน

ดานค

วามร

บผดช

อบด

ขนแส

ดงวา

การพ

ฒนา

การด

าเนน

งานเ

สรมส

ราง

อำเภ

อเมอ

งสกล

นคร

วน

ยในต

นเอง

ของน

กเรย

นบรร

ลเปา

หมาย

และ

สงผล

ใหได

รบคา

ยกยอ

งชมเ

ชยวา

จง

หวดส

กลนค

ร

เป

นแบบ

อยาง

ของน

กเรย

นทด

โดย

:ไฉไ

ลศร

เพชร

ใต(2

552)

มหาว

ทยาล

ยมหา

สารค

าม

14

กา

รพฒนา

การด

ำเนน

งาน

เพอพ

ฒนา

การด

าเนน

งานเ

สรมส

ราง

ใชกล

ยทธก

ารปร

ะชมแ

บบมส

วนรว

มโด

ยจดก

จกรร

มรวม

พฒนา

กลย

ทธกา

รเสร

มแรง

กา

รเสร

มสรา

งวนย

ในตน

เอง

วนยน

กเรย

นดาน

ความ

รบผด

ชอบ

โดยจ

ดกจก

รรมน

กเรย

นตวอ

ยางกล

ยทธก

ากบต

ดตาม

โดยจ

ดกจก

รรมค

ลนกน

กเรย

น

ขอ

งนกเรย

นโรง

เรยน

2

ดานค

อดา

นควา

มรบผ

ดชอบ

แล

ะกจก

รรมก

ารเย

ยมบา

นชว

ยเสร

มสรา

งวนย

นกเรยน

ดานค

วามร

บผดช

อบ

บานห

นองแ

สงดง

อบาง

ตอ

ตนเอ

งแล

ะดาน

ความ

รบผด

ชอบ

ไดเป

นทนา

พอใจ

อยา

งไรก

ตามย

งมจด

ออนค

อนกเรย

นบาง

สวนย

งไมป

รบเป

ลยน

อำเภ

อคำต

ากลา

จงห

วดสก

ลนคร

ตอ

สวนร

วมหร

อสงค

มพฤ

ตกรร

มวนย

ครผป

กครอ

งและ

ผทเก

ยวขอ

งตอง

เอาใจใ

สคอ

ยใหค

าแนะ

นาต

กเตอ

น

โด

ย:เ

ทพฤท

ธ สม

บรณ

(255

2)

ดแ

ลอยา

งใกล

ชดแ

ละคว

รไดร

บการ

พฒนา

อยาง

จรงจ

งและ

ตอเน

อง

มหาว

ทยาล

ยมหา

สารค

าม

100-230.indd 136 9/7/18 1:11:37 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

137

ตารา

งท 4

-1(

ตอ)

ลำด

บ ชอ

เรอง

/ ป

พ.ศ./

สถาบ

น วต

ถประ

สงค

แนวท

างแล

ะกระ

บวนก

ารเส

รมสร

างวน

ย

15

กา

รดำเนน

งานด

านกา

รเสร

มสรา

งเพ

อศกษ

าการ

ดำเน

นงาน

ดาน

ใช

กลยท

ธการ

ประช

มกระ

บวนก

ารมส

วนรว

มอยา

งสรา

งสรร

คมก

จกรร

มทใช

วน

ยนกเรย

นโด

ยใชก

ระบว

นการ

กา

รสรา

งเสร

มวนย

นกเรยน

ใน

การด

ำเนน

การห

ลากห

ลาย

และก

ารนเ

ทศภา

ยใน

กำหน

ดใหม

โครง

การพ

ฒนา

ความ

มส

วนรว

มอยา

งสรา

งสรร

ค:

โรงเร

ยนเท

ศบาล

4วดใ

ตโพธ

คำ

มวนย

ในตน

เองข

องนก

เรยน

ดานก

ารรก

ษาคว

ามสะ

อาด

ดานก

ารแต

งกาย

และ

ดาน

กรณศก

ษาโรงเร

ยนเท

ศบาล

4

อำเภ

อเมอ

งกาฬ

สนธด

านกา

รรกษ

ากา

รแสด

งควา

มเคา

รพ3

โครง

การคอ

โครง

การส

งเสร

มและ

พฒนา

คณธร

รมจร

ยธรร

ม

วด

ใตโพ

ธคำอ

ำเภอ

เมอง

คว

ามสะ

อาดข

องรา

งกาย

สงข

อง

นกเรยน

โครง

การโรง

เรยน

สงเส

รมสข

ภาพ

และโ

ครงก

ารพอ

แมคน

ท2

ผลดำ

เนนก

าร

จงหว

ดกาฬ

สนธ

เครอ

งใช

หองเร

ยนบ

รเวณ

โรงเร

ยน

ในวง

รอบท

1น

กเรย

นจำน

วน3

0คน

มกา

รเปล

ยนแป

ลงพฤ

ตกรร

มรอ

ยละ

80

โดย

:ชมช

ย ฉา

ยจต

(255

2)

สาธา

รณสม

บตทว

ไปด

านกา

รแตง

กาย

ในวง

รอบท

2น

กเรย

นจำน

วน6

คน

มการ

เปลย

นแปล

งพฤต

กรรม

รอย

ละ1

00

มหาว

ทยาล

ยราช

ภฏมห

าสาร

คาม

ทถกต

องตา

มระเบย

บของ

โรงเร

ยน

ดา

นการ

แสดง

ความ

เคาร

พตาม

แบบ

มารย

าทไท

ยดา

นการ

กราบ

และก

ารไห

ว

16

กา

รมสว

นรวม

ในกา

รเสร

มสรา

งวนย

เพ

อศกษ

าสภา

พปจจ

บนกา

รม

สภ

าพปจ

จบนก

ารมส

วนรว

มของ

ครใน

การเสร

มสรา

งวนย

นกเรยน

ในภา

พรวม

อย

นก

เรยน

:กร

ณศก

ษาโรงเร

ยน

สวนร

วมขอ

งครผ

ปกคร

องแล

ะใน

ระดบ

เหนด

วยปา

นกลา

งดา

นการ

จดสภ

าพแว

ดลอม

ในโรงเร

ยนม

คาเฉ

ลยมา

กทสด

บา

นใหม

นำเงน

อำเภ

อปง

คณะก

รรมก

ารสถ

านศก

ษาใน

การ

รองล

งมาไดแ

กดา

นการ

จดกจ

กรรม

การเรย

นการ

สอนแ

ละดา

นการ

ใหคร

ปฏบต

ตน

จงหว

ดพะเยา

เส

รมสร

างวน

ยแล

ะเพอ

ศกษา

เป

นแบบ

อยาง

ทดส

วนรา

ยการ

ทมคา

เฉลย

ตำสด

ไดแก

ดาน

การจ

ดกจก

รรมเ

สรมส

ราง

โดย

: สมจ

ตร พ

รหมเ

ผา (2

552)

ความ

ตองก

ารขอ

งครผป

กครอ

งวน

ยในโ

ครงก

ารตา

งๆ

สวนส

ภาพป

จจบน

การม

สวนร

วมใน

การเสร

มสรา

งวนย

นกเรยน

มห

าวทย

าลยร

าชภฏ

เชยง

ราย

และค

ณะก

รรมก

ารสถ

านศก

ษา

ของผ

ปกคร

องแล

ะคณะก

รรมก

ารสถ

านศก

ษาภ

าพรว

มอยร

ะดบเ

หนดว

ยปาน

กลาง

ในกา

รเสร

มสรา

งวนย

ในแก

นกเรยน

ดา

นพฤต

กรรม

นกเรยน

ของผ

ปกคร

องแล

ะคณะก

รรมก

ารสถ

านศก

ษามา

กกวา

ดานก

าร

โรงเร

ยนบา

นใหม

นำเงน

อำเภ

อปง

มสวน

รวมข

องผป

กครอ

งและ

คณะก

รรมก

ารสถ

านศก

ษา

จง

หวดพ

ะเยา

100-230.indd 137 9/7/18 1:11:37 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

138

ตารา

งท 4

-1(

ตอ)

ลำด

บ ชอ

เรอง

/ ป

พ.ศ./

สถาบ

น วต

ถประ

สงค

แนวท

างแล

ะกระ

บวนก

ารเส

รมสร

างวน

ย

คว

ามตอ

งการ

การม

สวนร

วมใน

การเสร

มสรา

งวนย

ของค

รในภ

าพรว

มอยใ

นระด

บ

เห

นดวย

มาก

รายก

ารทม

คาเฉ

ลยสง

สดได

แกด

านกา

รจดส

ภาพแ

วดลอ

มในโ

รงเรยน

รอ

งลงม

าไดแ

กดา

นการ

ใหคร

ปฏบต

ตนเป

นแบบ

อยาง

ทดแ

ละดา

นการ

จดกจ

กรรม

ตา

มคมอ

เสรม

สราง

วนยน

กเรย

นตา

มลำด

บสว

นราย

การท

มคาเฉล

ยตำส

ดไดแ

ก

ดานก

ารจด

กจกร

รมกา

รเรย

นการ

สอน

สวนค

วามต

องกา

รการ

มสวน

รวมใ

นการ

เสรม

สราง

วน

ยนกเรย

นของ

ผปกค

รองแ

ละคณ

ะกรร

มการ

สถาน

ศกษา

ในภา

พรวม

อยใน

ระดบ

เห

นดวย

มาม

ดานก

ารมส

วนรว

มของ

ผปกค

รองแ

ละคณ

ะกรร

มการ

สถาน

ศกษา

มากก

วา

ดานพ

ฤตกร

รมนก

เรยน

ของผ

ปกคร

องแล

ะคณะก

รรมก

ารสถ

านศก

ษา

17

กา

รพฒนา

การด

ำเนน

งาน

เพอพ

ฒนา

การด

าเนน

งานเ

สรมส

ราง

ใช

กลยท

ธการ

พฒนา

การ

อบรม

หนาเสา

ธงก

ารแบ

งเขตพ

นทรบ

ผดชอ

บ

กา

รเสร

มสรา

งวนย

นกเรยน

วน

ยนกเรย

นโรง

เรยน

ตะดอ

บวทย

าทา

ความ

สะอา

ดกา

รฝกอ

บรมร

ะเบย

บวนย

นกเรยน

และ

การป

ระกว

ดเขต

พนทร

บผดช

อบ

โรงเร

ยนตะ

ดอบว

ทยาอำ

เภอเ

มอง

อาเภ

อเมอ

งจง

หวดศ

รสะเกษ

ทา

ความ

สะอา

ดสา

มารถ

พฒนา

วนยใ

หเกด

ขนกบ

นกเรยน

ไดบร

รลเป

าหมา

ยตาม

กรอบ

จง

หวดศ

รสะเกษ

การพ

ฒนา

คอ

ดานก

ารตร

งตอเ

วลาดา

นควา

มสะอ

าดด

านกา

รเขา

แถวแล

ะดาน

โด

ย:ก

ตรตน

แสง

แกว(255

3)

กา

รแตง

กาย

จงคว

รสนบ

สนนส

งเสร

มใหน

ากลย

ทธดง

กลาว

ไปใช

พฒนา

การเสร

มสรา

ง

มห

าวทย

าลยม

หาสา

รคาม

วนยน

กเรย

นในโ

รงเรยน

อนๆ

ตอไป

100-230.indd 138 9/7/18 1:11:37 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

139

ตารา

งท 4

-1(

ตอ)

ลำด

บ ชอ

เรอง

/ ป

พ.ศ./

สถาบ

น วต

ถประ

สงค

แนวท

างแล

ะกระ

บวนก

ารเส

รมสร

างวน

ย

18

กา

รพฒนา

ดำเน

นงาน

เพ

อการ

พฒนา

ดำเน

นงาน

กจกร

รมทใ

ชพฒนา

การด

าเนน

งานแ

บบมส

วนรว

มในก

ารเส

รมสร

างวน

ยของ

นกเรยน

แบ

บมสว

นรวม

ในกา

รเสร

มสรา

งแบ

บมสว

นรวม

ในกา

รเสร

มสรา

งคอ

กจก

รรมก

ารรบ

นกเรยน

หนาป

ระตโ

รงเรยน

กจก

รรมก

ารอบ

รมหน

าเสา

ธงใน

ตอนเ

ชา

วนยข

องนก

เรยนโ

รงเรย

นศรแ

กวพท

ยา

วนยข

องนก

เรยนโ

รงเรย

นศรแ

กวพท

ยา

เกยว

กบวน

ยดาน

การแ

ตงกา

ยแล

ะวนย

ดานก

ารรก

ษาคว

ามสะ

อาด

กจกร

รมแน

ะแนว

อำ

เภอศ

รรตน

ะจง

หวดศ

รสะเกษ

อา

เภอศ

รรตน

ะจง

หวดศ

รสะเกษ

เก

ยวกบ

วนยด

านกา

รแตง

กายแ

ละวน

ยดาน

การร

กษาค

วามส

ะอาด

กจก

รรมก

ารแบ

งพนท

สง

กดอง

คการ

บรหา

รสวน

สง

กดอง

คการ

บรหา

รสวน

จงหว

ดรบ

ผดชอ

บทาค

วามส

ะอาด

บรเวณโรงเร

ยนก

จกรร

มการ

อบรม

คณธร

รมจร

ยธรร

ม

จง

หวดศ

รสะเกษ

ศร

สะเก

ษปร

ะจาส

ปดาห

เกยว

กบวน

ยดาน

การแ

ตงกา

ยแล

ะวนย

ดานก

ารรก

ษาคว

ามสะ

อาด

โด

ย:พ

ทกษช

ย จก

รบตร

กจกร

รมปร

ะกวด

นกเรยน

ตนแบ

บกจ

กรรม

ประก

วดกา

รทาค

วามส

ะอาด

บรเวณพน

ท

มห

าวทย

าลยม

หาสา

รคาม

รบผด

ชอบ

และค

วามส

ะอาด

หองเร

ยนแ

ละกจ

กรรม

เยาว

ชนไท

ยใสใ

จกจก

รรม

ผล

ดำเน

นการ

ปราก

ฏวาน

กเรย

นประ

พฤตข

าดวน

ยลดล

งดา

นการ

แตงก

ายมพ

ฤตกร

รม

การข

าดวน

ยดาน

การแ

ตงกา

ยจา

นวน

70ค

นลด

ลงเห

ลอ4

0คน

ดาน

การร

กษา

ความ

สะอา

ดจา

กนกเรย

น90

คน

ลดลง

เหลอ

30

คน

19

กา

รพฒนา

การด

ำเนน

งาน

เพอพ

ฒนา

การด

าเนน

งาน

ใช

กลยท

ธการ

ระดม

พลงส

รางส

รรค

การเสร

มแรง

ดวยก

ารให

ขอมล

ยอนก

ลบโด

ยใช

การเสร

มสรา

งวนย

นกเรยน

กา

รเสร

มสรา

งวนย

นกเรยน

2

กจกร

รมค

อกจ

กรรม

การป

ระกว

ดควา

มสะอ

าดหอ

งเรยน

และบ

รเวณ

โรงเร

ยนก

จกรร

ม

ดา

นควา

มรบผ

ดชอบ

โรงเร

ยน

ดานค

วามร

บผดช

อบ

การอ

บรมค

ณธร

รมท

าใหน

กเรย

นกลม

เปาห

มายป

รบเป

ลยนพ

ฤตกร

รมได

บา

นกนจ

ารย

อำเภ

อศขร

ภม

มค

วามต

ระหน

กแล

ะรบผ

ดชอบ

ตอตน

เองแล

ะสวน

รวมไ

ดเตม

ตามศ

กยภา

พของ

นกเรยน

จง

หวดส

รนทร

ทมอย

ดงน

นในก

ารพฒ

นาคร

งตอไ

ปควร

มการ

ตรวจ

สอบภ

มหลง

ของน

กเรย

นในก

ลม

โดย

:ลฏฐ

กา ภ

เขยว

(255

3)

เป

าหมา

ยโดย

ยดเป

นประ

เดนห

ลกใน

การเสน

อแนะ

ใหหน

วยงา

นอนไ

ดเขา

มารว

มตรว

จสอบ

มห

าวทย

าลยม

หาสา

รคาม

และด

แลรบ

ผดชอ

บรวม

อยาง

ตอเน

องซ

งจะช

วยให

เกดพ

ลงใน

การพ

ฒนา

อยาง

ยงยน

ตล

อดไป

100-230.indd 139 9/7/18 1:11:37 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

140

ตารา

งท 4

-1(

ตอ)

ลำด

บ ชอ

เรอง

/ ป

พ.ศ./

สถาบ

น วต

ถประ

สงค

แนวท

างแล

ะกระ

บวนก

ารเส

รมสร

างวน

ย

20

กา

รพฒนา

การเสร

มสรา

งวนย

เพ

อพฒนา

การด

าเนน

งาน

1.ใชก

จกรร

มชมน

มดว

ยกลย

ทธกา

รมสว

นรวม

ทาใหน

กเรย

นสวน

ใหญ

นกเรยน

ดานค

วามร

บผดช

อบ

การเสร

มสรา

งวนย

นกเรยน

มค

วามร

บผดช

อบสง

ขนแ

ตมนก

เรยน

สวนน

อยทม

วนยด

านคว

ามรบ

ผดชอ

บไมผ

านเก

ณฑ

โดยใ

ชกจก

รรมช

มนมโ

รงเรยน

ดา

นควา

มรบผ

ดชอบ

และ

เพอ

จงมก

ารพฒ

นาใน

วงรอ

บท2

โดยใ

ชกลย

ทธกา

รเสร

มแรง

ในกา

รพฒนา

ทาใหน

กเรย

น

บา

นหนอ

งปรอ

คมมว

งอำ

เภอบ

วใหญ

เป

รยบเ

ทยบผ

ลการ

พฒนา

วนย

มวนย

ดานค

วามร

บผดช

อบผา

นเกณ

ฑทตง

ไวทก

คน

จงหว

ดนคร

ราชส

มา

ดานค

วามร

บผดช

อบขอ

งนกเรย

น

2.ก

ารเป

รยบเ

ทยบผ

ลการ

พฒนา

วนยด

านคว

ามรบ

ผดชอ

บของ

นกเรยน

ระห

วาง

โดย

:วสต

ร ไร

ด (255

3)

ระหว

างกอ

นไดร

บการ

พฒนา

กอ

นไดร

บการ

พฒนา

กบหล

งไดร

บการ

พฒนา

พบว

านก

เรยน

ทง4

ชมน

มมค

ะแนน

มห

าวทย

าลยม

หาสา

รคาม

กบ

หลงไดร

บการ

พฒนา

กา

รพฒนา

วนยด

านคว

ามรบ

ผดชอ

บหลง

ไดรบ

การพ

ฒนา

สงกว

ากอน

เรยน

อยาง

มนยส

ำคญ

ทางส

ถตทร

ะดบ

.05

21

กา

รพฒนา

ดำเน

นการ

เสรม

สราง

วนย

เพอพ

ฒนา

การด

าเนน

งานเ

สรมส

ราง

ใช

กลยท

ธการ

ประช

มแบบ

มสวน

รวมโ

ครงก

ารพฒ

นางา

นเสร

มสรา

งวนย

นก

เรยน

ดานค

วามร

บผดช

อบ

วนยน

กเรย

นดาน

ความ

รบผด

ชอบ

ดานค

วามร

บผดช

อบ4

กจก

รรม

ไดแก

กจก

รรมป

ระกว

ดมาร

ยาท

กจกร

รมปร

ะกวด

โรงเร

ยนสว

างแด

นดน

ขอ

งนกเรย

นโรงเร

ยนสว

างแด

นดน

การแ

ตงกา

ยถกร

ะเบย

บโรง

เรยน

กจก

รรมป

ระกว

ดเขต

พนทร

บผดช

อบก

จกรร

มหอง

เรยน

อำ

เภอส

วางแ

ดนดน

อา

เภอส

วางแ

ดนดน

จงห

วดสก

ลนคร

นา

อยแ

ละกา

รนเท

ศกาก

บตดต

ามท

าใหน

กเรย

นแตง

กายช

ดนกเรย

นชด

กฬาชด

ลกเส

อ

จง

หวดส

กลนค

ร

ใน2

ดาน

คอ

ความ

รบผด

ชอบ

เนตร

นารชด

รกษา

ดนแด

นถกต

องตา

มระเบย

บโรง

เรยน

ทาค

วามเ

คารพ

ครขณ

ะเดน

ผาน

โดย

:ศร

หลกท

อง(2

553)

ตอตน

เองแล

ะควา

มรบผ

ดชอบ

พด

จาคา

สภาพ

หอง

เรยน

ดเปน

ระเบ

ยบส

ะอาด

มกา

รตกแ

ตงหอ

งสวย

งาม

บรเวณทว

ไป

มหาว

ทยาล

ยมหา

สารค

าม

ตอโรงเร

ยน

ในโรงเร

ยนสะ

อาด

ไมมข

ยะแ

ตยงม

นกเรยน

พดจา

ไมสภ

าพระ

หวาง

นกเรยน

ดวยก

น

โดยเ

ฉพาะ

เพอน

สนทแ

ละรน

พพดก

บรนน

องจ

งไดด

าเนน

การพ

ฒนา

ในวง

รอบท

2

โดยใ

ชกลย

ทธก

จกรร

มประ

กวดม

ารยา

ทและ

กจกร

รมอบ

รมนก

เรยน

ในวน

สดสป

ดาห

ทา

ใหนก

เรยน

มกรย

ามาร

ยาทเ

รยบร

อยพ

ดจาส

ภาพท

งกบค

รและ

นกเรยน

ดวยก

นทกค

น

100-230.indd 140 9/7/18 1:11:37 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

141

ตารา

งท 4

-1(

ตอ)

ลำด

บ ชอ

เรอง

/ ป

พ.ศ./

สถาบ

น วต

ถประ

สงค

แนวท

างแล

ะกระ

บวนก

ารเส

รมสร

างวน

ย

22

กา

รพฒนา

การด

ำเนน

การเสร

มสรา

งเพ

อการ

พฒนา

การด

าเนน

การ

วง

รอบท

1แ

นวกา

รดาเนน

งานย

ดกรอ

บกลย

ทธ3

กลย

ทธป

ระกอ

บดวย

วน

ยนกเรย

นโรง

เรยน

สนมว

ทยาค

าร

เสรม

สราง

วนยน

กเรย

น1)ก

จกรร

มการ

ประช

มระด

มควา

มคด

2)ก

ารจด

กจกร

รมเส

รมสร

างวน

ยได

แกก

จกรร

ม

อำ

เภอส

นมจ

งหวด

สรนท

ร

ดานก

ารแต

งกาย

และด

านกา

รตรง

เส

รมสร

างนส

ยโด

ยการ

สราง

ขอตก

ลงรว

มกนใ

นการ

แตงก

ายแล

ะการ

ปฏบต

กจกร

รมตา

งๆ

โดย

:อาท

ตย พ

รมตว

ง (255

3)

ตอเวลา

โรงเร

ยนสน

มวทย

าคาร

ให

ตรงต

อเวล

ากจ

กรรม

สมพน

ธบา

นโรงเร

ยนช

มชน

และ

3)ก

ารนเ

ทศตด

ตามผ

ล

มห

าวทย

าลยม

หาสา

รคาม

อา

เภอส

นมจ

งหวด

สรนท

รจา

กการ

ดาเน

นกจก

รรมโ

ดยสร

างคว

ามรค

วามเ

ขาใจ

รวมก

นของ

กลมผ

รวมศ

กษาค

นควา

ให

เกดค

วามต

ระหน

กรว

มทงข

อควา

มรวม

มอน

กเรย

นสวน

ใหญมพ

ฒนา

การท

ดขน

แต

ยงพบ

วามน

กเรย

นสวน

นอยท

ยงปฏ

บตกจ

กรรม

ตางๆ

ไมทน

ตามเ

วลาจง

ไดพฒ

นาตอ

ใน

วงรอ

บท2

โดยใ

ชกจก

รรมพ

ฒนา

วนย

(เชงบ

วก)แ

ละกา

รนเท

ศตดต

ามผล

พบว

า

นกเรยน

มพฤต

กรรม

ดานก

ารแต

งกาย

และด

านกา

รตรง

ตอเวลา

เปลย

นแปล

งไปใ

นทาง

ทด

ขนด

านกา

รแตง

กายน

กเรย

นแตง

กายถ

กตอง

ตามก

ฎระเบย

บของ

โรงเร

ยนแ

ละ

ดานก

ารตร

งตอเ

วลาน

กเรย

นสาม

ารถป

ฏบตต

นในก

ารกร

ะทาก

จกรร

มตาง

ๆ

ในชว

ตประ

จาวน

ไดทน

เวลา

หรอภ

ายใน

เวลา

ทกาห

นดนด

หมาย

23

กา

รพฒนา

การด

ำเนน

การเสร

มสรา

งมค

วามม

งหมา

ยทจะ

เสรม

สราง

วนย

ใช

โครง

การเสร

มสรา

งวนย

นกเรยน

ดานค

วามร

บผดช

อบป

ระกอ

บดวย

กจก

รรม

วนยน

กเรย

นดาน

ความ

รบผด

ชอบ

ของน

กเรย

นดา

นควา

มรบผ

ดชอบ

กา

รแตง

กายส

ะอาด

และถ

กระเบย

บกจ

กรรม

ประก

วดหอ

งเรยน

ดเดน

และ

กจกร

รม

โรงเร

ยนวง

ไมแด

งพทย

าคม

ขอ

งนกเรย

นโรง

เรยน

วงไม

แดง

ประก

วดบร

เวณเขตร

บผดช

อบนา

อยพ

บวาชว

ยเสร

มสรา

งวนย

นกเรยน

ดาน

อำเภ

อประ

ทาย

จงหว

ดนคร

ราชส

มา

พทยา

คมอ

าเภอ

ประท

าย

ความ

รบผด

ชอบไ

ดอยา

งมปร

ะสทธ

ภาพ

ซงจา

กการ

ดาเน

นการ

นกเรยน

มสวน

รวม

โดย

:อำน

าจ ย

อดปร

างค

(255

3)

จงหว

ดนคร

ราชส

มา

และเหน

ความ

สาคญ

ในแต

ละกจ

กรรม

หาก

มการ

พฒนา

อยาง

ตอเน

องจะ

ทาให

นกเรยน

มห

าวทย

าลยม

หาสา

รคาม

มวนย

และ

เปนต

วอยา

งทดข

องสง

คมตอ

ไป

100-230.indd 141 9/7/18 1:11:37 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

142

ตารา

งท 4

-1(

ตอ)

ลำด

บ ชอ

เรอง

/ ป

พ.ศ./

สถาบ

น วต

ถประ

สงค

แนวท

างแล

ะกระ

บวนก

ารเส

รมสร

างวน

ย

24

กา

รมสว

นรวม

ของผ

ปกคร

อง

เพอศ

กษาก

ารมส

วนรว

มของ

การม

สวนร

วมขอ

งผปก

ครอง

เรอง

การเสร

มวนย

พบว

าผป

กครอ

งมสว

นรวม

สงสด

ใน

การเสร

มสรา

งวนย

ใหแก

นกเรยน

ผป

กครอ

งในก

ารเส

รมสร

างวน

ยเรอง

การอ

บรมส

งสอน

ไมให

ลกขโ

มยรอย

ละ9

0.74

และ

ตำสด

เรอง

การใชเ

สยง

โรงเร

ยนหน

องทะ

เลวท

ยา

ใหแก

นกเรย

นโรง

เรยนห

นองท

ะเลว

ทยา

ใหเห

มาะส

มและ

มมาร

ยาทใ

นการ

รบปร

ะทาน

อาหา

รรอ

ยละ

5.55

ดาน

การป

ลกฝง

วนย

สงกด

เขตพ

นทกา

รศกษ

ากระ

บ

สงกด

เขตพ

นทกา

รศกษ

ากระ

บพบ

วาผ

ปกคร

องมส

วนรว

มสงส

ดเรอ

งการ

ตรงต

อเวล

ารอ

ยละ

91.20

และต

ำสดเ

รอง

โดย

นวรต

น ปร

(255

3)

กา

รมาเขา

แถวใ

นทนเ

วลารอ

ยละ

5.09

สภา

พการ

มสวน

รวมข

องผป

กครอ

งเรอง

การเสร

ม

มห

าวทย

าลยเ

กษตร

ศาสต

ร

วนยด

านกา

รชแน

ะและ

แนะน

ำพบ

วาผ

ปกคร

องมส

วนรว

มในด

านกา

รดแล

รกษา

ขอ

งใชภ

ายใน

บาน

รอยล

ะ88

.88

และต

ำสดด

านกา

รทำค

วามเ

คารพ

ผปกค

รองท

บาน

ทงกอ

นไปโ

รงเรยน

และก

ลบถง

บาน

รอยล

ะ8.33

ดาน

การต

กเตอ

นผป

กครอ

งมสว

นรวม

สง

สดดา

นการ

ไมยง

เกยว

กบสง

เสพต

ดรอ

ยละ

92.13

และต

ำสดเ

รองก

ารไม

พกพา

โท

รศพท

มอถอ

มาโรงเร

ยนรอย

ละ7

.41

25

กา

รมสว

นรวม

ของผ

ปกคร

องนก

เรยน

เพอศ

กษาร

ะดบก

ารมส

วนรว

ม

1.ก

ารมส

วนรว

มของ

ผปกค

รองน

กเรย

นและ

ครใน

การเสร

มสรา

งวนย

ใหแก

นกเรยน

แล

ะครในก

ารเส

รมสร

างวน

ยใหแ

กแล

ะเพอ

เปรย

บเทย

บการ

มสวน

รวม

โรงเร

ยนบา

นกรง

ปนงสง

กดสำ

นกงา

นเขต

พนทก

ารศก

ษาปร

ะถมศ

กษาย

ะลาเขต

1

นก

เรยน

โรงเร

ยนบา

นกรง

ปนง

ของผ

ปกคร

องน

กเรย

นและ

คร

โดยภ

าพรว

มและ

รายด

านอย

ในระ

ดบมา

ก

สง

กดสำ

นกงา

นเขต

พนทก

ารศก

ษา

ในกา

รเสร

มสรา

งวนย

ใหแก

นกเรยน

2.ก

ารเป

รยบเ

ทยบก

ารมส

วนรว

มของ

ผปกค

รองนก

เรยน

และค

รในก

ารเส

รมสร

าง

ประถ

มศกษ

ายะล

าเขต

1

โรงเร

ยนบา

นกร

งปนง

สงก

ดวน

ยใหแ

กนกเรย

นโรง

เรยน

บานก

รงปน

งสง

กดสำ

นกงา

นเขต

พนทก

ารศก

ษาปร

ะถมศ

กษา

โดย

:ซไฮ

ลา ข

วญคา

วน(2

554)

สำนก

งานเ

ขตพน

ทการ

ศกษา

ยะ

ลาเขต

1จำ

แนกต

ามตว

แปรส

ถานภ

าพแล

ะวฒกา

รศกษ

าพบ

วาแ

ตกตา

งกน

มหาว

ทยาล

ยราช

ภฏยะ

ลา

ประถ

มศกษ

ายะล

าเขต1

จำแ

นกตา

มอย

างมน

ยสำค

ญทา

งสถต

ทระด

บ.05

สวนต

วแปร

เพศ

และอ

ายไม

แตกต

างกน

ตวแป

รสถ

านภา

พเพ

ศอา

ย

3.ข

อเสน

อแนะ

เกยว

กบกา

รมส

วนรว

มของ

ผปกค

รองนก

เรยน

และค

ร

และว

ฒกา

รศกษ

าแล

ะเพ

อรวบ

รวม

ในกา

รเสร

มสรา

งวนย

ใหแก

นกเรยน

โรงเร

ยนบา

นกรง

ปนงส

งกดส

ำนกง

านเขตพ

นท

ขอ

เสนอ

แนะเกย

วกบก

ารมส

วนรว

มกา

รศกษ

าประ

ถมศก

ษายะ

ลาเข

ต1

ดานก

ารจด

รปแบ

บไดแ

กคว

รมกา

รอบร

ม

ของผ

ปกคร

องนก

เรยน

และค

รเรอง

ระเบ

ยบวน

ยใหก

บนกเรย

นและ

ผปกค

รองนก

เรยน

ดาน

การจ

ดสภา

พแวด

ลอม

ใน

การเสร

มสรา

งวนย

ใหแก

นกเรยน

ได

แกระเบย

บกฎ

เกณฑ

ของโรง

เรยน

ควรเออ

อำนว

ยตอก

ารจด

กจกร

รม

100-230.indd 142 9/7/18 1:11:37 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

143

ตารา

งท 4

-1(

ตอ)

ลำด

บ ชอ

เรอง

/ ป

พ.ศ./

สถาบ

น วต

ถประ

สงค

แนวท

างแล

ะกระ

บวนก

ารเส

รมสร

างวน

ย

ดานก

ารจด

กจกร

รมกา

รเรย

นการ

สอน

ไดแก

ควร

มการ

สอดแ

ทรกเรอ

งการ

เสรม

สราง

วน

ยในช

วโมง

สอน

ดานก

ารจด

กจกร

รมเส

รมสร

างวน

ยนกเรย

นในโ

ครงก

ารต

างๆ

ได

แกค

วรให

ผปกค

รองเข

ารวม

กจกร

รมเก

ยวกบ

การเสร

มสรา

งวนย

นกเรยน

ดาน

กา

รปฏบ

ตตนเ

ปนแบ

บอยา

งทด

ไดแก

ครค

วรเป

นตวอ

ยางท

ดใหก

บนกเรย

นในท

กดาน

แล

ะดาน

การจ

ดกจก

รรมต

ามคม

อเสร

มสรา

งวนย

นกเรยน

ไดแก

ควรม

การค

วบคม

ดแล

คว

ามเป

นระเบย

บเรย

บรอย

ควา

มสะอ

าดใน

การแ

ตงกา

ยของ

นกเรยน

26

กา

รพฒนา

บคลา

กรใน

การเสร

มสรา

งเพ

อพฒนา

บคลา

กรใน

สถาน

ศกษา

1.ด

านคว

ามตร

ะหนก

ครม

ความ

ตระห

นกมา

กขนห

ลงจา

กการ

ศกษา

คมอว

นย

วนยใ

นตนเ

องขอ

งนกเรย

นกรณ

ศกษา

ขน

พนฐา

นระ

ดบมธ

ยมศก

ษา

การแ

ตงกา

ยแล

ะจาก

การศ

กษาด

งาน

สงเก

ตไดจ

ากคร

สวนใ

หญมค

วามก

ระตอ

รอรน

โรงเร

ยนคเ

มองว

ทยา

ในกา

รเสร

มสรา

งวนย

ในตน

เอง

ในกา

รเอา

ใจใส

นกเรยน

มคว

ามพย

ายาม

ในกา

รตกเ

ตอนใ

หนกเรย

นปฏบ

ตในเ

รองว

นย

อำเภ

อหนอ

งบวแ

ดงจ

งหวด

ชยภม

ขอ

งนกเรย

นแล

ะเพอ

ศกษา

กา

รแตง

กาย

และม

ารยา

ทในก

ารปฏ

บตกจ

กรรม

หนาเสา

ธงอย

างเค

รงคร

ด

โด

ยมล

ลกา

จนทน

ป (255

4)

ผลกา

รพฒนา

บคลา

กรใน

สถาน

ศกษา

2.ด

านคว

ามรคร

มควา

มรชด

เจนม

ากขน

เกยว

กบระ

เบยบ

การแ

ตงกา

ยใหต

รงกบ

มห

าวทย

าลยร

าชภฏ

อบลร

าชธา

นขน

พนฐา

นระด

บมธย

มศกษ

าวน

ทโรง

เรยน

กำหน

ดรว

มถงม

ารยา

ทในก

ารปฏ

บตกจ

กรรม

หนาเสา

ธงค

รไดน

ำเทค

นค

ใน

การเสร

มสรา

งวนย

ในตน

เอง

วธกา

รในก

ารจด

กจกร

รมหน

าเสา

ธงให

เปนท

นาสน

ใจขอ

งนกเรย

นไมใ

หเกด

ความ

เบอห

นาย

ขอ

งนกเรย

นมร

ะยะเวล

าในก

ารจด

กจกร

รมทไ

มมาก

นกม

ครสว

นนอย

เทาน

นทยง

ไมให

ความ

รวมม

อ

3.ด

านกา

รนำค

วามร

ไปใช

ครไ

ดนำเอา

ความ

รทได

มาใช

ในกา

รปฏบ

ตหนา

ท

ทค

วรรบ

ผดชอ

บในเ

รองร

ะเบย

บวนย

การ

แตงก

ายแ

ละมา

รยาท

ในกา

รปฏบ

ตกจก

รรม

หนาเสา

ธงทน

ทคร

สามา

รถตก

เตอน

และใ

หคำแ

นะนำ

นกเรยน

ไดชด

เจนข

นซง

สงผล

ให

นกเรยน

มระเบย

บในก

ารแต

งกาย

มากข

นสว

นมาร

ยาทใ

นการ

ปฏบต

กจกร

รมหน

าเสา

ธง

ครสว

นใหญ

ไดนำ

เทคน

ควธก

ารจา

กการ

ศกษา

ดงาน

มาใช

ในกา

รจดก

จกรร

ม

และใ

หคำแ

นะนำ

นกเรยน

ไดเป

นอยา

งดแ

ตมคร

สวนน

อยเท

านนท

ยงไม

สนใจ

100-230.indd 143 9/7/18 1:11:38 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

144

ตารา

งท 4

-1(

ตอ)

ลำด

บ ชอ

เรอง

/ ป

พ.ศ./

สถาบ

น วต

ถประ

สงค

แนวท

างแล

ะกระ

บวนก

ารเส

รมสร

างวน

ย

27

กา

รเสร

มสรา

งวนย

ในตว

เองข

อง

เพอศ

กษาส

ภาพ

ปญหา

และ

1.ก

อนกา

รเสร

มสรา

งวนย

ในตน

เองข

องนก

เรยน

มธยม

ศกษา

ตอนต

นโรง

เรยน

นก

เรยน

มธยม

ศกษา

ตอนต

นโรง

เรยน

ผล

การด

ำเนน

งานเ

สรมส

รางว

นย

ชมชน

ยอดแ

กงสง

เครา

ะหม

ปญหา

ดงน

ชม

ชนยอ

ดแกง

สงเค

ราะห

สำน

กงาน

ใน

ตนเอ

งของ

นกเรยน

มธยม

ศกษา

ดานค

วามม

วนย

คอไม

ปฏบต

ตามร

ะเบย

บของ

โรงเร

ยนไม

ตรงต

อเวล

า

เขตพ

นทกา

รศกษ

าประ

ถมศก

ษา

ตอนต

นโรงเร

ยนชม

ชนยอ

ดแกง

ไม

รจกบ

ทบาท

และห

นาทข

องตน

เองไม

เขาแ

ถวใน

เวลา

ดำเน

นกจก

รรมต

างๆ

กา

ฬสนธ

เขต

3

สงเค

ราะห

สงก

ดสำน

กงาน

เขตพ

นท

และท

งขยะ

ไมถก

ท

โด

ย:อ

งอาจ

วรว

ะไล

(255

4)

การศ

กษาป

ระถม

ศกษา

กาฬส

นธ

ดานค

วามร

บผดช

อบค

อไม

สงงา

นตรง

ตามท

กำหน

ดขา

ดควา

มรวม

มอ

มหาว

ทยาล

ยราช

ภฏมห

าสาร

คาม

เขต

3ระ

หวาง

กน

ดานค

วามข

ยนหม

นเพย

รคอ

ไมมค

วามข

ยนหม

นเพย

รไม

ตงใจ

เรยน

ไมสง

กา

รบาน

ขาด

ความ

มงมน

และค

วามเ

พยรพ

ยายา

มในก

ารเส

าะแส

วงหา

ความ

ร

ดา

นการ

ประห

ยดแล

ะออม

คอ

ไมรจ

กอดอ

อมก

ารเล

อกซอ

เลอก

ใชสง

ของ

เปนไ

ปตาม

ยคสม

ยไม

มการ

วางแ

ผนกา

รใชจ

ายเงน

ใชทร

พยสน

ทหาม

าไดไ

มคมค

า

ดา

นควา

มซอส

ตยค

อหล

กเลย

งการ

ทำงา

นเม

อเกบ

สงขอ

งตกห

ลนได

ไมแจ

งให

คณคร

ทราบ

2.ผ

ลการ

เสรม

สราง

วนยข

องนก

เรยน

มธยม

ศกษา

ตอนต

นโรง

เรยน

ชมชน

ยอ

ดแกง

สงเค

ราะห

โดยใ

ชกจก

รรมเ

ขาคา

ยอบร

มคณธร

รมจร

ยธรร

มกจ

กรรม

อบรม

คณ

ธรรม

จรยธ

รรมท

กวนพ

ระก

จกรร

มรกก

ารอา

นกจ

กรรม

รอยร

ดดวง

ใจแ

ละกจ

กรรม

ธน

าคาร

ความ

ดกจ

กรรม

ประช

าธปไ

ตยใน

โรงเร

ยนป

รากฏ

วาน

กเรย

นมกา

รเปล

ยนแป

ลง

พฤตก

รรมด

ขนผา

นเกณ

ฑทกำ

หนด

100-230.indd 144 9/7/18 1:11:38 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

145

ตารา

งท 4

-1(

ตอ)

ลำด

บ ชอ

เรอง

/ ป

พ.ศ./

สถาบ

น วต

ถประ

สงค

แนวท

างแล

ะกระ

บวนก

ารเส

รมสร

างวน

ย

28

กา

รพฒนา

การเสร

มสรา

งวนย

ของ

เพอศ

กษาก

ารพฒ

นากา

รเสร

มสรา

งกจ

กรรม

ทใชใ

นการ

พฒนา

ดงน

นก

เรยน

โรงเร

ยนดง

บงอำ

นวยว

ทย

วนย

เพอพ

ฒนา

การเสร

มสรา

งวนย

การเสร

มสรา

งวนย

ดานก

ารแต

งกาย

และด

านกา

รแสด

งควา

มเคา

รพได

แกก

จกรร

ม

อำ

เภอท

าคนโ

ทจง

หวดก

าฬสน

ธ

และเพอ

ศกษา

ผลกา

รพฒนา

การ

รบ-ส

งนกเรย

นทปร

ะตทา

งเขาโรง

เรยน

กจก

รรมโ

ฮมรม

กจก

รรมอ

บรมใ

หควา

มรก

จกรร

ม

โด

ย:ว

นจฉย

อาส

นาทพ

ย(255

4)

เสรม

สราง

วนยข

องนก

เรยน

โรงเร

ยน

เพอน

ชวยเ

พอน

กจกร

รมกา

รปรบ

พฤตก

รรมโ

ดยใช

เทคน

คการ

เสรม

แรงท

างบว

ก

มห

าวทย

าลยร

าชภฏ

มหาส

ารคา

มดง

บงอำ

นวยว

ทยอ

ำเภอ

ทาคน

โท

และก

จกรร

มเยย

มบาน

นกเรยน

จงหว

ดกาฬ

สนธ

กา

รเสร

มสรา

งวนย

ดานก

ารรก

ษาคว

ามสะ

อาดแ

ละดา

นการ

เขาแ

ถวได

แกก

จกรร

ม

โฮ

มรม

กจกร

รมอบ

รมให

ความ

รกจ

กรรม

การป

รบพฤ

ตกรร

มโดย

ใชเท

คนคก

ารเส

รม

แรงท

างบว

กปร

ะกอบ

ดวย

การย

กยอง

ชมเชย

โดยก

ารชม

เชยท

นทเม

อพบน

กเรย

น

มร

ะเบย

บวนย

และ

การช

มเชย

นกเรยน

ในกจ

กรรม

โฮมร

มกา

รใหร

างวล

กบนก

เรยน

กล

มเปา

หมาย

ทรกษ

าระเบย

บวนย

กจก

รรมค

ดเลอ

กนกเรย

นตวอ

ยางกจ

กรรม

คดเล

อก

หองเร

ยนตว

อยาง

กจก

รรมป

ระกว

ดระเบย

บแถว

และ

การจ

ดกจก

รรมเ

ยยมบ

านนก

เรยน

สง

ผลให

นกเรยน

กลมเ

ปาหม

ายมก

ารพฒ

นากา

รเสร

มสรา

งวนย

ผานเ

กณฑต

ามทก

ำหนด

ทก

คน

29

กา

รเสร

มสรา

งวนย

ดานค

วาม

เพอศ

กษาส

ภาพป

จจบน

ปญหา

กลยท

ธทใช

ในกา

รวจย

ประ

กอบด

วยก

ารอบ

รมนก

เรยน

หนาเสา

ธงแท

รกใน

การ

รบผด

ชอบข

องนก

เรยน

โรงเร

ยน

และก

ารเส

รมสร

างวน

ยดาน

จด

กจกร

รมกา

รเรย

นการ

สอน

กจกร

รมโฮ

มรมส

ดสปด

าหแ

ละจด

กจกร

รมให

นกเรยน

หน

องกง

ไทยว

ทยาค

มสง

กด

ความ

รบผด

ชอบข

องโรงเร

ยน

กลมเ

ปาหม

ายปร

ะกอบ

ดวยก

จกรร

มรณรง

คการ

แตงก

ายถก

ระเบ

ยบตล

อดวน

กจก

รรม

สำนก

งานเ

ขตพน

ทการ

ศกษา

หน

องกง

ไทยว

ทยาค

มสง

กด

รณรง

คการ

รกษา

ความ

สะอา

ดของ

รางก

ายตล

อดวน

กจก

รรมร

ณรง

คการ

เขาแ

ถวก

จกรร

ม

ปร

ะถมศ

กษาก

าฬสน

ธเขต

2

สำนก

งานเ

ขตพน

ทการ

ศกษา

แบ

งกลม

สทำค

วามส

ะอาด

บรเวณโรงเร

ยนแ

ละกจ

กรรม

รกษา

ความ

สะอา

ดหอง

เรยน

โด

ย: ว

รเดช

นรน

ทรรม

ย(255

4)

ประถ

มศกษ

ากาฬ

สนธเขต

2

ผลกา

รวจย

พบวา

สภา

พปจจ

บนนก

เรยน

มวนย

ดานค

วามร

บผดช

อบตอ

ตนเอ

ง

มห

าวทย

าลยร

าชภฏ

มหาส

ารคา

ม

ตอสง

คมอย

ในระ

ดบนอ

ยในด

านกา

รรกษ

าควา

มสะอ

าดขอ

งราง

กาย

การแ

ตงกา

ยถกต

อง

ตามร

ะเบย

บของ

โรงเร

ยนค

วามเ

ปนระ

เบยบ

ในกา

รเขา

แถวกา

รทงข

ยะถก

ทแล

ะ

กา

รรกษ

าควา

มสะอ

าดบร

เวณโรงเร

ยนห

ลงจา

กใชก

ลยทธ

แลวท

ำใหน

กเรย

นมพฤ

ตกรร

ม

พฒ

นาดข

นผล

การเสร

มสรา

งวนย

ดานค

วามร

บผดช

อบขอ

งนกเรย

นอยใ

นระด

บมาก

100-230.indd 145 9/7/18 1:11:38 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

146

ตารา

งท 4

-1(

ตอ)

ลำด

บ ชอ

เรอง

/ ป

พ.ศ./

สถาบ

น วต

ถประ

สงค

แนวท

างแล

ะกระ

บวนก

ารเส

รมสร

างวน

ย

30

ปญ

หาเเล

ะการ

เสรม

สราง

วนย

เพอศ

กษาป

ญหา

และก

ารเส

รมสร

าง

1.ป

ญหา

วนยน

กเรย

นโด

ยรวม

และร

ายดา

นอยใ

นระด

บนอย

นก

เรยน

โรงเร

ยนบา

นธรร

มรตน

วน

ยนกเรย

นโรงเร

ยนบา

นธรร

มรตน

2.ป

ญหา

การป

ระพฤ

ตผดว

นยนก

เรยน

จำแ

นกตา

มเพศ

โดยร

วมแล

ะราย

ดาน

จงหว

ดชลบ

ร

จงหว

ดชลบ

รสง

กดสำ

นกงา

นทก

ดานแ

ตกตา

งกนอ

ยางม

นยสำ

คญทา

งสถต

ทระด

บ.05

โดยน

กเรย

นชาย

มการ

ประพ

ฤต

โดย:พ

ฒพง

ศ ทร

งนวล

(255

6)

เขตพ

นทกา

รศกษ

าประ

ถมศก

ษา

ผดวน

ยนกเรย

นสงก

วานก

เรยน

หญงในท

กๆ

ดาน

มหาว

ทยาล

ยบรพ

าชล

บรเข

ต2

3.ป

ญหา

การป

ระพฤ

ตผดว

นยนก

เรยน

จำแ

นกตา

มระด

บชนท

กำลง

ศกษา

โดยร

วม

แตกต

างกน

อยาง

มนยส

ำคญทา

งสถต

ทระด

บ.05

แตเม

อพจา

รณาเปน

รายด

านพ

บวา

ดานก

ารแต

งกาย

และ

ดานค

วามร

บผดช

อบแ

ตกตา

งกนอ

ยางม

นยสำ

คญทา

งสถต

ทร

ะดบ

.05

มเพย

งดาน

ความ

ประพ

ฤตดา

นเดย

วเทา

นนทแ

ตกตา

งกนอ

ยางไมม

นยสำ

คญ

ทางส

ถตโด

ยระด

บชนม

ธยมศ

กษาต

อนตน

มปญหา

การป

ระพฤ

ตผดว

นยมา

กกวา

ระดบ

ชน

ประถ

มศกษ

า

4.ผ

ลการ

ศกษา

แนวท

างกา

รเสร

มสรา

งวนย

นกเรยน

ตาม

ความ

คดขอ

งนกเรย

น

สรปไ

ดดงน

4.1

ดาน

การแ

ตงกา

ยเรยง

คาเฉ

ลยจา

กมาก

ไปหา

นอย

ไดแก

จดก

จกรร

มอบร

ม

กา

รเสร

มสรา

งวนย

นกเรยน

จดก

จกรร

มการ

แตงก

ายสะ

อาดแ

ละถก

ระเบ

ยบจ

ดทำค

มอ

การพ

ฒนา

วนยน

กเรย

นจด

กจกร

รมนก

เรยน

ตวอย

างแ

ละลง

โทษผ

ประพ

ฤตผด

วนย

อยาง

จงจง

4.2

ดาน

ความ

รบผด

ชอบ

เรยง

คาเฉ

ลยจา

กมาก

ไปหา

นอย

ไดแก

จดท

ำคมอ

กา

รพฒนา

วนยน

กเรย

นจด

กจกร

รมเพ

อนชว

ยเพอ

นจด

กจกร

รมอบ

รมคณ

ธรรม

จด

กจกร

รมปร

ะกวด

หองเร

ยนดเ

ดนแ

ละลง

โทษผ

ประพ

ฤตผด

วนยอ

ยางจ

รงจง

4.3

ดาน

ความ

ประพ

ฤตเร

ยงคา

เฉลย

จากม

ากไป

หานอ

ยได

แกจ

ดกจก

รรม

นกเรยน

ตวอย

างจ

ดทำค

มอกา

รพฒนา

วนยน

กเรย

นจด

กจกร

รมอบ

รมคณ

ธรรม

จรยธ

รรม

จด

กจกร

รมเย

ยมบา

นนกเรย

นแล

ะลงโทษ

ผประ

พฤตผ

ดวนย

อยาง

จรงจ

ง

100-230.indd 146 9/7/18 1:11:38 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

147

ตารา

งท 4

-1(

ตอ)

ลำด

บ ชอ

เรอง

/ ป

พ.ศ./

สถาบ

น วต

ถประ

สงค

แนวท

างแล

ะกระ

บวนก

ารเส

รมสร

างวน

ย

31

กา

รพฒนา

กจกร

รมกา

รเสร

มสรา

งมว

ตถปร

ะสงค

ทจะใชก

จกรร

ม4แบ

บ

1.น

กเรย

นมคว

ามตร

ะหนก

ในกา

รรกษ

าวนย

ทงตอ

ตนเอ

งแล

ะตอส

วนรว

ม

วน

ยในต

นเอง

ดานค

วามร

บผดช

อบ

คอโฮ

มรม

การอ

บรมค

ณธร

รม

2.บ

ทบาท

ของผ

ปกคร

องแล

ะครในก

ารเส

รมสร

างวน

ยในต

นเอง

ดาน

ของน

กเรย

นระด

บประ

ถมศก

ษา

พตนแ

บบแล

ะรกษ

สะอา

ดคว

ามรบ

ผดชอ

บของ

นกเรยน

คอ

ผปกค

รองต

องดแ

ลเอา

ใจใส

สงเกต

พฤตก

รรมข

องเด

ก

โด

ยใชว

ธสะท

อนคว

ามคด

เพ

อแกป

ญหา

การข

าดวน

ยในต

นเอง

อย

างสม

ำเสม

อแล

ะมเวลา

ทจะพ

บปะพ

ดคยก

บครป

ระจำ

ชนเพ

อรวม

กนแก

ปญหา

และ

แบบผ

สมผส

าน

ดานค

วามร

บผดช

อบขอ

งนกเรย

นให

กำลง

ใจแก

เดก

ในสว

นของ

ครม

บทบา

ทในก

ารสง

เสรม

นกเรยน

ใหมว

นยเน

องจา

ก

โด

ย:ป

ระภา

พรรณ

อมก

ะด (2

556)ระ

ดบปร

ะถมศ

กษาป

ท6

ครเป

นผใก

ลชดแ

ละมห

นาทห

ลกใน

การอ

บรมส

งสอน

ทงว

ชากา

รและ

จรยธ

รรม

มหาว

ทยาล

ยรงส

ต

เมอเ

กดปญ

หาคร

ตองป

รกษา

กบผป

กครอ

งทนท

เพอแ

กปญหา

เดกร

วมกน

3.ป

ระสท

ธผลข

องกจ

กรรม

การเสร

มสรา

งวนย

ในตน

เองด

านคว

ามรบ

ผดชอ

บ

ขอ

งนกเรย

นพบ

วาน

กเรย

นมพฤ

ตกรร

มเปล

ยนแป

ลงไป

ในทา

งทดข

นโด

ยมพฤ

ตกรร

ม

กา

รมวน

ยดาน

ความ

รบผด

ชอบต

อตนเ

องแ

ละตอ

สวนร

วมอย

ในระ

ดบปา

นกลา

ง

ถง

ระดบ

สงม

คาเฉ

ลยสง

สดใน

เรอง

แตง

กายส

ะอาด

ถกตอ

งตาม

ระเบ

ยบวน

ยของ

โรงเร

ยน

และป

ฏบตต

ามขอ

ตกลง

กฎ

ระเบ

ยบขอ

งโรง

เรยน

32

รป

แบบก

ารพฒ

นาภา

วะผน

ำคร

เพอ

1.ภ

าวะผ

นำคร

ดานพ

ฤตกร

รมเชงบ

วกใน

การเสร

มสรา

งวนย

ของน

กเรย

น

ดา

นพฤต

กรรม

เชงบ

วกใน

การ

1)ศ

กษาภ

าวะผ

นำคร

ดานพ

ฤตกร

รม

ม5

พฤตก

รรม

ดงน

1)ก

ารจด

การเรย

นรทเ

นนนก

เรยน

เปนส

ำคญมง

เสรม

สราง

วนย

เสรม

สราง

วนยข

องนก

เรยน

เชงบ

วกใน

การเสร

มสรา

งวนย

ม

8ตว

ชวด

2)ก

ารสร

างคว

ามสม

พนธเชง

บวกร

ะหวา

งครก

บนกเรย

นม

11ต

วชวด

ใน

โรงเร

ยนสง

กดสำ

นกงา

นเขต

พนท

ขอ

งนกเรย

นในโ

รงเรยน

สงกด

3)ก

ารพฒ

นานก

เรยน

อยาง

สราง

สรรค

เพอเ

สรมส

รางว

นยม

10

ตวชว

ด4)ก

ารเป

น

กา

รศกษ

าประ

ถมศก

ษาใน

เขต

สำ

นกงา

นเขต

พนทก

ารศก

ษา

แบบอ

ยางท

ดดาน

การพ

ฒนา

วนย

ม11

ตวช

วดแ

ละ5

)การ

จดสภ

าพแว

ดลอม

ตร

วจรา

ชการ

ท11

ประถ

มศกษ

าในเ

ขตตร

วจรา

ชการ

เพ

อการ

พฒนา

วนย

ม10

ตวช

วด

โดย

:ขนษ

ฐาช

ยประ

โคน

(255

6)

ท

11

2.ร

ปแบบ

การพ

ฒนา

ภาวะ

ผนำค

รดาน

พฤตก

รรมเ

ชงบว

กในก

ารเส

รมสร

างวน

ย

มห

าวทย

าลยร

าชภฏ

สกลน

คร

2)พ

ฒนา

รปแบ

บการ

พฒนา

ภาวะ

ขอ

งนกเรย

นมอง

คประ

กอบส

ำคญค

อ1)ห

ลกกา

ร2)วตถ

ประส

งค3

)เนอ

หา

ผนำค

รดาน

พฤตก

รรมเ

ชงบว

ก4)ก

ระบว

นการ

ใน

การเสร

มสรา

งวนย

ของน

กเรย

น

ระ

ดบปร

ะถมศ

กษาแล

ะ

100-230.indd 147 9/7/18 1:11:38 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

148

ตารา

งท 4

-1(

ตอ)

ลำด

บ ชอ

เรอง

/ ป

พ.ศ./

สถาบ

น วต

ถประ

สงค

แนวท

างแล

ะกระ

บวนก

ารเส

รมสร

างวน

ย

3)น

ำเสน

อผลก

ารทด

ลองใชร

ปแบบ

3.ผ

ลการ

ทดลอ

งใชร

ปแบบ

ฯผล

การป

ระเม

นควา

มรเก

ยวกบ

ภาวะ

ผนำค

ร

กา

รพฒนา

ภาวะ

ผนำค

รดา

นพฤต

กรรม

เชงบ

วกใน

การเสร

มสรา

งวนย

ของน

กเรย

นเพม

ขนหล

งการ

ทดลอ

งใชร

ปแบบ

ดา

นพฤต

กรรม

เชงบ

วกใน

การ

ไดคา

รอยล

ะควา

มกาว

หนาโดย

เฉลย

เทาก

บ71

.37

ประเมน

โดยใ

ชแบบ

ประเมน

เส

รมสร

างวน

ยของ

นกเรยน

พฤ

ตกรร

มภาว

ะผนำ

ไดคา

รอยล

ะควา

มกาว

หนาโดย

เฉลย

เทาก

บ57

.79

และจ

ากกา

ร

ตดตา

มผลก

ารพฒ

นาพ

บวาคร

มพฤต

กรรม

ภาวะ

ผนำท

พฒนา

ขนโด

ยมคา

รอยล

ะ

ความ

กาวห

นาเท

ากบ

20.65

33

กา

รศกษ

าบทบ

าทขอ

งผปก

ครอง

เพ

อศกษ

าบทบ

าทขอ

งผปก

ครอง

บทบา

ทของ

ผปกค

รองในก

ารเส

รมสร

างวน

ยของ

นกเรยน

โรงเร

ยนพบ

ลธรร

มเวท

ใน

การเสร

มสรา

งวนย

ของน

กเรย

น

ในกา

รเสร

มสรา

งวนย

ของน

กเรย

นวท

ยาจ

งหวด

พจตร

โดยภ

าพรว

มผปก

ครอง

มสวน

รวมเ

สรมส

รางว

นยขอ

งนกเรย

นอย

ใน

โรงเร

ยนพบ

ลธรร

มเวท

วทยา

โรงเร

ยนพบ

ลธรร

มเวท

วทยา

ระ

ดบมา

กแล

ะเมอ

พจาร

ณาเปน

รายด

านผป

กครอ

งเสร

มสรา

งวนย

ของน

กเรย

น

จง

หวดพ

จตร

จงหว

ดพจต

รเรยง

ตามล

ำดบค

าเฉล

ยมาก

ทสดไ

ปหาน

อยทส

ดคอ

ดาน

การแ

ตงกา

ยดา

นควา

มสะอ

าด

โดย

:วรช

ตพงศ

พศอ

อน(2

555)

ดา

นการ

ปฏบต

ตามร

ะเบย

บขอบ

งคบแ

ละแน

วปฏบ

ตของ

โรงเร

ยนด

านกา

รแสด

ง

มห

าวทย

าลยร

าชภฏ

นครส

วรรค

ความ

เคาร

พแล

ะดาน

การต

รงตอ

เวลา

อยใน

ระดบ

มาก

และด

านกา

รเขา

แถวอ

ยในร

ะดบ

ปานก

ลาง

100-230.indd 148 9/7/18 1:11:38 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

149

ตารา

งท 4

-1(

ตอ)

ลำด

บ ชอ

เรอง

/ ป

พ.ศ./

สถาบ

น วต

ถประ

สงค

แนวท

างแล

ะกระ

บวนก

ารเส

รมสร

างวน

ย

34

กา

รพฒนา

การเสร

มสรา

งวนย

เพ

อศกษ

าสภา

พปจจ

บนใน

การ

1.ส

ภาพป

จจบน

พบปญ

หาแล

ะควา

มตอง

การคอ

นกเรย

นยงม

พฤตก

รรมด

าน

ดานค

วามร

บผดช

อบขอ

งนกเรย

นดำ

เนนก

ารเส

รมสร

างวน

ยดาน

คว

ามรบ

ผดชอ

บไมเ

ปนทน

าพอใ

จไม

วาจะ

เปนค

วามร

บผดช

อบดา

นการ

แตงก

ายไม

ถกตอ

ง

โรงเร

ยนบา

นหนอ

งฮ

ความ

รบผด

ชอบข

องนก

เรยน

ตา

มระเบย

บของ

โรงเร

ยนก

ารไม

มควา

มกระ

ตอรอ

รนใน

การท

จะเขาร

วมกจ

กรรม

อำ

เภอพ

ยคฆภ

มพสย

โรงเร

ยนบา

นหนอ

งฮเพ

อดำเนน

หน

าเสา

ธงม

การห

ยอกล

อคยก

นเสย

งดงในข

ณะเขา

แถวแ

ละใน

เวลา

ทำกจ

กรรม

ตางๆ

สงกด

สำนก

งานเ

ขตพน

ทการ

ศกษา

กา

รพฒนา

เสรม

สราง

วนยด

าน

และข

าดคว

ามรบ

ผดชอ

บตอต

นเอง

และต

อสวน

รวม

ประถ

มศกษ

ามหา

สารค

ามเขต

2

ความ

รบผด

ชอบข

องนก

เรยน

2.ผ

ลการ

ดำเน

นจดก

จกรร

มโดย

ใชกจ

กรรม

การร

ณรง

คแตง

กายใ

หถกต

อง

โดย:ส

ปชย

โกสน

าม(2

558)

โรงเร

ยนบา

นหนอ

งฮแล

ะเพอ

ศกษา

ตา

มระเบย

บกจ

กรรม

รณรง

คควา

มซอส

ตยกจ

กรรม

รณรง

คการ

ตรงต

อเวล

ากจ

กรรม

มห

าวทย

าลยร

าชภฏ

มหาส

ารคา

มผล

การพ

ฒนา

การเสร

มสรา

งวนย

รณ

รงคป

ฏบตต

นตาม

ระเบ

ยบขอ

งโรง

เรยน

กจก

รรมแ

บงเขตร

บผดช

อบภา

ยในโ

รงเรยน

ดานค

วามร

บผดช

อบขอ

งนกเรย

นแล

ะกจก

รรมป

ระกว

ดหอง

เรยน

สะอา

ดผล

การว

เครา

ะหกา

รสงเกต

จากก

ารจด

กจกร

รม

โรงเร

ยนบา

นหนอ

งฮ

ณรง

คการ

แตงก

ายให

ถกตอ

งตาม

ระเบ

ยบu

3618

มกา

รปฏบ

ตโดย

รวมค

ดเปน

ความ

ถ

อำเภ

อพยค

ฆภมพ

สยส

งกดส

ำนกง

าน

96.51

ผลกา

รจดก

จกรร

มณรง

คการ

รกษา

ความ

สะอา

ดของ

รางก

ายมก

ารปฏ

บตรว

ม

เขตพ

นทกา

รศกษ

าประ

ถมศก

ษา

คดเป

นควา

มถ9

8.36

และ

การจ

ดกจก

รรมณ

รงคแ

บงเขตร

บผดช

อบภา

ยในบ

รเวณ

โรงเร

ยน

มห

าสาร

คามเ

ขต2

โด

ยรวม

คดเป

นควา

มถ9

8.36

ซงผ

านเก

ณฑท

ตงไว9

0ขน

ไปส

วนกา

รประ

เมนพ

ฤตกร

รม

นกเรยน

โดยส

วนรว

มอยใ

นระด

บมาก

เมอพ

จารณ

าเปน

รายข

อพบว

าอยใ

นระด

บมาก

ทกขอ

3.ผ

ลการ

ประเมน

ผลกา

รเสร

มสรา

งวนย

ดานค

วามร

บผดช

อบโด

ยสวน

รวมม

ระดบ

กา

รปฏบ

ตอยใ

นระด

บมาก

โดยม

จำแน

กตาม

รายข

ออยใ

นระด

บมาก

ทกขอ

โดยเรย

งอนด

บ

คา

เฉลย

จากม

ากไป

หานอ

ย3

อนดบ

แรก

ไดแก

ทรง

ผมไม

ยาวเกน

กวาท

ระเบ

ยบขอ

ง

โรงเร

ยนกำ

หนดไ

วรว

มกจก

รรมต

างๆ

ททาง

โรงเร

ยนจด

ขนอย

างตง

ใจแ

ละเขาช

นเรย

น

อย

างสม

ำเสม

อและ

สงงา

นทได

รบมอ

บหมา

ยตรง

ตามเ

วลาท

กำหน

ดแล

ะทมค

าเฉล

ย

นอ

ยทสด

ไดแก

ปฏบ

ตตนไ

ดเหม

าะสม

ตามห

นาทข

องตน

เอง

100-230.indd 149 9/7/18 1:11:38 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

150

ตารา

งท 4

-1(

ตอ)

ลำด

บ ชอ

เรอง

/ ป

พ.ศ./

สถาบ

น วต

ถประ

สงค

แนวท

างแล

ะกระ

บวนก

ารเส

รมสร

างวน

ย

35

กา

รเสร

มสรา

งวนย

นกเรยน

เพ

อศกษ

าสภา

พและ

ปญหา

1.ส

ภาพป

ญหา

พบว

านก

เรยน

มพนฐ

านดา

นวนย

ความ

รบผด

ชอบต

อตนเ

องแล

ะ

โรงเร

ยนสว

างแด

นดน

สำนก

งาน

การม

วนยข

องนก

เรยน

เพอห

าตอ

โรงเร

ยนคอ

นขาง

นอย

คณะค

รและ

นกเรยน

มควา

มตระ

หนกท

จะได

รบกา

รเสร

มสรา

ง

เขตพ

นทกา

รศกษ

ามธย

มศกษ

า

แนวท

างเส

รมสร

างวน

ยนกเรย

นวน

ย

เขต

23

และต

ดตาม

ผลกา

รเสร

มสรา

งวนย

2.แ

นวทา

งการ

เสรม

สราง

วนยน

กเรย

นใช

แนวท

างปร

ะชมส

มมนา

นำด

แทนท

โด

ยชา

ญชย

ศรเ

พชร(255

7)

โรงเร

ยนสว

างแด

นดน

สำนก

งาน

นำเส

ยกา

รมสว

นรวม

และ

ทำดท

กวนท

ำประ

จำทำ

ตอเน

องพ

บวานก

เรยน

กลมเ

ปาหม

าย

มหาว

ทยาล

ยราช

ภฏสก

ลนคร

เขตพ

นทกา

รศกษ

ามธย

มศกษ

ามว

นยคว

ามรบ

ผดชอ

บตอต

นเอง

และต

อโรง

เรยน

มากข

นทง

การแ

ตงกา

ยตาม

ปกตแ

ละ

สก

ลนคร

เขต

23

การแ

ตงกา

ยตาม

กจกร

รมตร

งตาม

วนทโ

รงเรยน

กำหน

ดไดถ

กตอง

หอง

เรยน

และบ

รเวณ

ทม

อบหม

ายสะ

อาดเ

รยบร

อยไม

มขยะ

3.ผ

ลการ

เสรม

สราง

วนยน

กเรย

นพบ

วาวนย

ดานค

วามร

บผดช

อบตอ

ตนเอ

งพบ

วา

นกเรยน

มวนย

ดานค

วามร

บผดช

อบตอ

ตนเอ

งรแล

ะเขา

ใจก

ฎระ

เบยบ

ของโรง

เรยน

มา

กขน

สามา

รถปฏ

บตตน

และแ

ตงกา

ยใหถ

กตอง

ตามร

ะเบย

บของ

โรงเร

ยนม

พฤตก

รรม

แตงก

ายดข

นโดย

แตงก

ายถก

ตองต

ามระ

เบยบ

ของโรง

เรยน

ทกปร

ะการ

ออน

นอม

รจก

การท

ำควา

มเคา

รพคร

และเคา

รพสท

ธของ

ผอน

วนยด

านคว

ามรบ

ผดชอ

บตอโ

รงเรยน

พบ

วาน

กเรย

นมคว

ามรบ

ผดชอ

บตอโ

รงเรยน

เขตพ

นทรบ

ผดชอ

บแล

ะบรเวณ

อาคา

ร

การด

แลหอ

งเรยน

ใหสะ

อาดเ

รยบร

อยแล

ะพนท

ทแบง

ใหรบ

ผดชอ

บพบ

วาบ

รเวณ

สว

นหยอ

มทให

รบผด

ชอบส

ะอาด

สวยง

ามดแ

ลตนไ

มไดอ

ยางด

เยยม

เปนไ

ปตาม

วสย

ทตอง

การ

100-230.indd 150 9/7/18 1:11:38 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

151

ผลการศกษาสงเคราะหงานวจยเกยวกบแนวทางและกระบวนการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐาน งานวจยเกยวกบการพฒนาวนยนกเรยนจะพฒนาโดยใชกลยทธและกจกรรมดงน กลยทธ กจกรรมพฒนาวนย การลงโทษ

การเขาคาย/ อบรมคณธรรม กจกรรมอบรมคณธรรม กจกรรมการอบรมคณธรรมจรยธรรมประจาสปดาหเกยวกบวนยดานการแตงกายและวนยดานการรกษาความสะอาด กจกรรมเขาคายอบรมคณธรรมจรยธรรม กจกรรมอบรมคณธรรมจรยธรรมทกวนพระการประกวด/ แขงขน กจกรรมประกวดนกเรยนตนแบบ กจกรรมการประกวดความสะอาดหองเรยน กจกรรมแขงขนการตอบปญหาเรองความซอสตย กจกรรมการประกวดการทาความสะอาดบรเวณพนททรบผดชอบ กจกรรมประกวดบรเวณเขตรบผดชอบนาอย การประกวดการแตงกาย การประกวดการเขาแถว กจกรรมประกวดมารยาทการพบปะคร กจกรรมโฮมรมสดสปดาห กจกรรมพบพอครแมคร(โฮมรม)การพบปะผปกครอง/ ชมชน กจกรรมการประชมผปกครอง กจกรรมเยยมบานเพอประสานความรวมมอกบผปกครองนกเรยน กจกรรมสมพนธบานโรงเรยนชมชนการจบคกบเพอน กจกรรมเพอนดแลเพอน

-เชญผปกครอง มาพบหากแตงกาย ไมเรยบรอย3ครง-ลงโทษผประพฤต ผดวนยอยางจรงจง

-การมสวนรวม-การเสรมแรง-การประชม เชงปฏบตการ-การศกษาดงาน-การนเทศภายใน-การใหคำมนสญญา-การกำกบตดตาม-การระดมสมอง-การประชม กระบวนการม สวนรวมอยาง สรางสรรค-กลยทธการระดม

พลงสรางสรรค

100-230.indd 151 9/7/18 1:11:38 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

152

กลยทธ กจกรรมพฒนาวนย การลงโทษ

กจกรรมตรงเวลากบบดดเพอพฒนาวนยนกเรยนดานการตรงตอเวลาโดยการใหตวแบบทดใหเปนแบบอยางและรวมดำเนนกจกรรมไปพรอมกบนกเรยนทไมมวนยดานการตรงตอเวลาซงการดาเนนกจกรรมดงกลาวทาใหเรยนเหนแบบอยางทดและมความตระหนกในดานการตรงตอเวลา กจกรรมกลยาณมตรการพดหนาเสาธง กจกรรมอบรมหนาเสาธงการนเทศกากบตดตามและกจกรรมนกเรยนตวอยาง กจกรรมรบสงนกเรยนหนาประตโรงเรยนสภานกเรยน กจกรรมกาหนดบทบาทและสรางความตระหนก กจกรรมปฏบตตามบทบาทหนาท กจกรรมยกยองคนดการสงเสรมการอาน กจกรรมประกวดเรยงความเรองความซอสตย กจกรรมรกการอานชมรม/ ชมนม ชมรมผบาเพญประโยชน กจกรรมชมรมกฬา กจกรรมชมรมรกษธรรมชาต กจกรรมเยาวชนไทยใสใจกจกรรม กจกรรมชมนมดวยกลยทธการมสวนรวมทาใหนกเรยนสวนใหญมความรบผดชอบการรณรงค กจกรรมรณรงคการแตงกายถกระเบยบตลอดวน กจกรรมรณรงคการรกษาความสะอาดของรางกายตลอดวน กจกรรมรณรงคการเขาแถว

100-230.indd 152 9/7/18 1:11:38 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

153

กลยทธ กจกรรมพฒนาวนย การลงโทษ

อน ๆ กจกรรมแบงกลมสทำความสะอาดบรเวณโรงเรยน กจกรรมรกษาความสะอาดหองเรยน กจกรรมตาวเศษ กจกรรมการแตงกายสะอาดและถกระเบยบ กจกรรมธนาคารความดโดยใชคะแนนและรางวลเปนสงจงใจใหนกเรยนมความสนใจในการแตงกายใหถกตองตามระเบยบ กจกรรมธงเขยวธงแดงเปนการใหสญลกษณเปนสงลอใจในการทาความดอกทงยงมการเสรมแรงคอการมอบใบประกาศและเชดชเกยรตทาใหนกเรยนมความรบผดชอบในหนาททไดรบมอบหมายโดยเฉพาะดานการดแลรกษาความสะอาดของหองเรยนความสะอาดของเขตบรเวณทรบผดชอบและเขารวมกจกรรมตางๆของโรงเรยนดวยความเตมใจ การเลานทานประกอบละครสรางสรรค กจกรรมประกอบเพลงการแสดงบทบาทสมมต กจกรรมคลนกนกเรยน กจกรรมพฒนาวนย(เชงบวก) กจกรรมรอยรดดวงใจ กจกรรมประชาธปไตยในโรงเรยนโครงการ โครงการพฒนาความมวนยในตนเองของนกเรยนดานการรกษาความสะอาดดานการแตงกายและดานการแสดงความเคารพ3โครงการคอโครงการสงเสรมและพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยนโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพและโครงการพอแมคนท2 แนวทางการเสรมสรางวนยนกเรยนใชแนวทางประชมสมมนานำดแทนทนำเสยและทำดทกวนทำประจำทำตอเนอง

100-230.indd 153 9/7/18 1:11:38 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

154

กลยทธ กจกรรมพฒนาวนย การลงโทษ

ขอเสนอแนะ การจดกจกรรมการเรยนการสอน ไดแก ควรมการ สอดแทรกเรองการเสรมสรางวนยในชวโมงสอน ดาน การจดกจกรรมเสรมสรางวนยนกเรยนในโครงการ ตางๆไดแก ควรใหผปกครองเขารวมกจกรรมเกยวกบการเสรมสราง วนยนกเรยนดานการปฏบตตนเปนแบบอยางทด ไดแก ครควรเปนตวอยางทดใหกบนกเรยนในทกดาน และดานการจดกจกรรมตามคมอเสรมสรางวนยนกเรยน ไดแกควร มการควบคมดแลความเปนระเบยบเรยบรอย ความสะอาดในการแตงกายของนกเรยน บทบาทของผปกครองและครในการเสรมสรางวนย ในตนเองดานความรบผดชอบของนกเรยน คอ ผปกครองตองดแลเอาใจใส สงเกตพฤตกรรมของเดกอยางสมำเสมอและมเวลาทจะพบปะพดคยกบครประจำชนเพอรวมกน แกปญหาและใหกำลงใจแกเดก ในสวนของคร มบทบาท ในการสงเสรมนกเรยนใหมวนย เนองจากครเปนผใกลชดและมหนาทหลกในการอบรมสงสอน ทงวชาการและจรยธรรม เมอเกดปญหาครตองปรกษากบผปกครองทนทเพอแกปญหาเดกรวมกน 1. ภาวะผนำครดานพฤตกรรมเชงบวกในการเสรมสรางวนยของนกเรยนม5พฤตกรรมดงน1)การจดการเรยนรทเนนนกเรยนเปนสำคญมงเสรมสรางวนย ม 8 ตวชวด 2) การสรางความสมพนธเชงบวกระหวางครกบนกเรยน ม 11 ตวชวด 3) การพฒนานกเรยนอยางสรางสรรคเพอเสรมสรางวนย ม 10 ตวชวด 4) การเปนแบบอยางทด ดานการพฒนาวนย ม 11 ตวชวด และ 5) การจด สภาพแวดลอมเพอการพฒนาวนยม10ตวชวด

100-230.indd 154 9/7/18 1:11:38 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

155

3. ผลการสมภาษณ/ สนทนากลมโรงเรยนทมนโยบาย แนวทาง และกระบวนการเสรมสรางวนยในสถานศกษา มผลการศกษาดงน 3.1 กรณศกษาโรงเรยนบางมลนากภมวทยาคม จ.พจตร โรงเรยนบางมลนากภมวทยาคม จ.พจตร เปนโรงเรยนตนแบบดานคณธรรมจรยธรรม ซงไดพฒนารปแบบการเสรมสรางวนยนกเรยนจนประสบความสำเรจ เรยกวาบางมลนากโมเดล(BangmulnakModel) ความเปนมา สำนกงานผตรวจการแผนดน ศนยคณธรรม และโรงเรยนบางมลนากภมวทยาคม อำเภอบางมลนาก จงหวดพจตร ไดรวมกนเปนภาคและลงนามบนทกขอตกลงความรวมมอโครงการพฒนาโรงเรยนตนแบบดานคณธรรมจรยธรรมโดยมเปาหมายคอการสงมอบหลกสตรการพฒนาโรงเรยนมธยมศกษาใหเปนโรงเรยนตนแบบดานคณธรรมจรยธรรมใหกระทรวงศกษาธการเพอนำไปใชกบโรงเรยนทวประเทศ ลกษณะของโรงเรยนตนแบบดานคณธรรมจรยธรรมจะมความสอดคลองกบหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานพ.ศ.2551ซงมงเนนการจดกจกรรมการพฒนาผเรยน ไดแก กจกรรมชมนม/ ชมรม และกจกรรมเพอสงคม/สาธารณประโยชนโดยใหเปนกจกรรมทพฒนาและสงเสรมจตสำนกดานคณธรรมจรยธรรมใหกบครและนกเรยน โดยมนกเรยนรวมกนทำกจกรรมคณธรรมหรอโครงงานคณธรรมและมครเปน ทปรกษาซงมแผนงานโครงการจำนวน12กจกรรมดงน

100-230.indd 155 9/7/18 1:11:38 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

156

ขบเคลอนดวยระบบ3-6-3คอยทธศาสตร3ดาน 1)ยทธศาสตรการพฒนาครยดหลกครตองเปนแบบอยางทดแกนกเรยน 2)ยทธศาสตรการพฒนานกเรยน ซงเนนใหนกเรยนมสวนรวมในทกกระบวนการของการทำกจกรรมการสงเสรมดานจตสำนกดานคณธรรมจรยธรรม 3)ยทธศาสตรการพฒนาสภาพแวดลอมทเออตอการปลกฝงคณธรรมจรยธรรมผปกครองและชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพการศกษาและสงเสรมคณธรรมจรยธรรม

โดยใชกจกรรมหลก6กจกรรมไดแก 1)เสรมสรางระเบยบวนย 2)ใสใจเสรมสรางความด 3)มากมความกตญญกตเวท 4)พรอมมจรยธรรม 5)นอมนำจตอาสา 6)พฒนาโรงเรยนสขาว

ROAD MAP โครงการพฒนาโรงเรยนตนแบบดานคณธรรมจรยธรรม

๑๒. สมชชา คณธรรม

๑๑. โรงเรยนตนแบบ (ศธ. มอบนโยบาย

๑๐. ประชมผบรหาร กระทรวงศกษาธการ (สงมอบ รร.ตนแบบ

๙. สงเคราะหองคความร

๕. การบรหาร จดการโครงการ สงเสรมคณธรรม

ความด ๖. พฒนา

สภาพแวดลอม ใหเออตอการ

ปลกฝง

๒. การบรหาร สถานศกษา อยางมความ รบผดชอบ

๓. ผนำ เยาวชน จตอาสา

๑. จดทำ ยทธศาสตร

๔. โครงงาน คณธรรม

๗. สปดาห คณธรรม

๘.ประเมนผล

100-230.indd 156 9/7/18 1:11:39 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

157

และกระตนใหเกดคณธรรมเปาหมาย (อตลกษณ) 3 ประการคอ “ซอสตย รบผดชอบพอเพยง” การขบเคลอนในระบบ 3-6-3 นนจะผลกดนผานกระบวนการคดอยางเปนระบบของนกเรยน คอ โครงงานคณธรรมทนกเรยนรวมคดวางแผนและลงมอปฏบตเอง โดยมคณะครเปนทปรกษาเปนการฝกปฏบตจรงในชวตประจำวนเพอใหเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมและพฒนาไปสการเปนโรงเรยนตนแบบดานคณธรรมจรยธรรมอยางสมบรณ อตลกษณผบรหาร คร และบคลากร และนกเรยน จากคณธรรมเปาหมาย (อตลกษณ) 3 ประการคอ “ซอสตย รบผดชอบพอเพยง” และพฒนาอตลกษณทนำไปสความ ยงยนเพมเตมในปพ.ศ.2557คอ“ซอสตยรบผดชอบพอเพยงจตอาสา”มอตลกษณดงน ตารางท 4-1 อตลกษณผบรหารครและบคลากรโรงเรยนบางมลนากภมวทยาคม ซอสตย รบผดชอบ พอเพยง จตอาสา

-ไมเบยดเบยนเวลา -ตรงตอเวลา -มความพอใจในสงทตนม -เสยสละเวลาแรงกาย ราชการ -แตงกายถกระเบยบ -ใชทรพยากรอยางคมคา แรงใจเพอสวนรวม -ไมแสวงหาผลประโยชน -รบผดชอบตอหนาท -ประหยดและออม -จตอาสาพฒนาโรงเรยน จากนกเรยน -ยมไหวทกทาย -สอนเสรมใหนกเรยน และโรงเรยน -บรจาคสงของเงน -ไมโกหกและมสจจะ -ไมสรางความแตกแยก ในหมคณะ

100-230.indd 157 9/7/18 1:11:39 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

158

ตารางท 4-2อตลกษณนกเรยนโรงเรยนบางมลนากภมวทยาคม ซอสตย รบผดชอบ พอเพยง จตอาสา

-ไมพดคำหยาบ -แตงกายถกตอง -มความพอใจในสงทตนม -เสยสละเวลาแรงกาย วาจาสภาพ ตามระเบยบ -ใชทรพยากรอยางคมคา แรงใจเพอสวนรวม -หางไกลสารเสพตด -การเดนแถวเขาแถว -ประหยดและออม -จตอาสาพฒนาโรงเรยน -ไมทะเลาะววาท -การวางรองเทา -จตอาสาสอนเพอ -รกนวลสงวนตว -กจกรรมหนาเสาธง และนอง -ไมเลนการพนน -วนยในชนเรยน -บรจาคสงของเงน -ไมลกขโมย -ยมไหวทกทาย ไมกรรโชกทรพย -มสมมาคารวะ (ออนนอมถอมตน) -ตอบแทนผมพระคณ -เชอฟงผปกครองและคร -ชวยเหลองานผปกครอง -มความขยนอดทนและ เอาใจใสตอการเรยน

อตลกษณสภาพแวดลอม 1.สถานทภายในโรงเรยนสะอาดเปนระเบยบรมรนสวยงาม 2.มแหลงเรยนรหลากหลายพอเพยงทเออตอการพฒนาคณธรรมจรยธรรม 3.มความรวมมอจากชมชนในการพฒนาคณภาพการศกษาและสงเสรม คณธรรมจรยธรรม 4. มชมรมเครอขายผปกครอง เพอมสวนรวมในการพฒนาคณภาพการศกษาและสงเสรมคณธรรมจรยธรรม

100-230.indd 158 9/7/18 1:11:39 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

159

ภาพท 4-1 โครงงานคณธรรมภายใต6ภารกจ3คณธรรมทมา:สราวธตนยาลกษณ(2554)

โครงงานคณธรรม 6 พนธกจและ 3 คณธรรม

มากมความกตญญกตเวท

ใสใจเสรมสราง ความด

ความ ซอสตย

ความ รบผดชอบ

ความ พอเพยง

พฒนา โรงเรยนสขาว

นอมนำจตอาสา

การเสรมสราง ระเบยบวนย

พรอมมจรยธรรม

10 โครงงาน

23 โครงงาน

14 โครงงาน

36 โครงงาน 34 โครงงาน

18 โครงงาน

100-230.indd 159 9/7/18 1:11:39 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

160

ขนตอน วธดำเนนการ

ขนตอนท 1 เรมดวยการประชมการคยกนแบบเปดใจวาโรงเรยนมปญหาวนยในดานใด ประชมสรปปญหา ปญหาจรงๆคออะไรแลวจะแกอยางไรจนไดขอสรป ขอสรปของโรงเรยนบางมลนากภมวทยาคม การแกปญหาดานวนยตองแกปญหาทตนเองเรมทตนเองถานกเรยน มปญหาหรอปญหาเกดทนกเรยนตองใหนกเรยนเปนผแกปญหาเอง โดยหาสาเหตของปญหาวาคออะไรและจะแกปญหาอยางไร

ขนตอนท 2 กำหนดเปาหมายหรอคณธรรมเปาหมายวาจะใชอะไรเปนตวนำ วางคณธรรมเปาหมาย เพอขบเคลอนใหบรรลเปาหมายได ขอสรปของโรงเรยนบางมลนากภมวทยาคม คณธรรมเปาหมาย3ดาน(ปพ.ศ.2554)คอ “ซอสตยรบผดชอบพอเพยง” การพฒนาอตลกษณทนำไปสความยงยนเพมเตมในปพ.ศ.2557คอ “ซอสตยรบผดชอบพอเพยงจตอาสา” บคคลทเกยวของตองรวมกนคดวาจะพฒนาตนเองในเรองใดเพอไปส คณธรรมเปาหมาย3ดาน(อตลกษณผบรหารและครและบคลากร และอตลกษณนกเรยน)

ขนตอนท 3 จดอบรมนกเรยนแกนนำเพอรวมกนหาขอสรปอตลกษณนกเรยน ขยายผลสนกเรยนแกนนำ โดยนกเรยนรวมกนกำหนดอตลกษณของนกเรยนเอง ขอสรปของโรงเรยนบางมลนากภมวทยาคม ไดอตลกษณนกเรยนตามคณธรรมเปาหมาย3ดาน(ตารางท4-2)

กระบวนการสรางโรงเรยนสโรงเรยนคณธรรมมขนตอนการดำเนนการดงน ตารางท 4-3 กระบวนการสรางโรงเรยนสโรงเรยนคณธรรม

100-230.indd 160 9/7/18 1:11:39 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

161

ตารางท 4-3 (ตอ)

ขนตอน วธดำเนนการ

ขนตอนท 4 โครงงานของนกเรยน จดทำโครงงานคณธรรม นกเรยนแตละหองรวมวางแผนการทำโครงงานคณธรรมอยางนอย หองเรยนละ1โครงงานโดยรวมกนคดวางแผนและดำเนนการเอง โดยวธการคดวาจะทำโครงงานอะไรมาจาก2แนวคดคอ“ความดทอยากทำ กบปญหาซำ ๆ ทอยากแก”วาความดอะไรทอยากทำหรอปญหาซำๆ ทอยากแกคออะไรโดยมคณครเปนพเลยงใหคำแนะนำภายใต6พนธกจ และ3คณธรรม(ดงภาพท4-1) ขนตอนกจกรรมโครงงาน(อยางนอยหองละ1โครงงาน)ดงน 1.กำหนดปญหา 2.วเคราะหสาเหต(ปจจยภายนอกปจจยภายใน) 3.หาทางแก 4.วธดำเนนการ(ลงมอปฏบต) 5.หลกธรรม/แนวคดใชหลกธรรมควบคกบการดำเนนงาน โครงการของคร เปนโครงงานทครตองการทำพฒนาตนเองหรอตองการจะพฒนานกเรยน หรอพฒนาโรงเรยน

ขนตอนท 5 วธดำเนนการมดงน รวมกนลงมอปฏบต 1.แตงตงผรบผดชอบโครงงานแตละหองโดยมครทปรกษา1-3คน 2.กำหนดเปาหมายในการปฏบตงานในแตละภาคการศกษา 3.กำหนดปฏทนการปฏบตงาน 4.ลงมอปฏบตดวยกนตามแผน 5.สะทอนผลการปฏบตโดยการทำAAR(AfterActionReview) เพอแลกเปลยนพดคยปรบปรงการทำงานใหดขน 6.เผยแพรโครงงานโดยการจดเวทนำเสนอตอนสนปการศกษา

ขนตอนท 6 การใหนกเรยนแตละหองดำเนนงานโครงงานคณธรรมดวยตนเองยอมเกด ตดตามและเสรมแรง ปญหาอปสรรคทนกเรยนจะตองเรยนรรวมกนบางปญหาสามารถแกไขได ดวยกลมกนเองบางปญหาไมสามารถแกไขไดครทปรกษาตองทำหนาทนเทศ ตดตามและคอยเสรมแรงใหกำลงใจในการดำเนนงานตลอดจนใหแนวทาง ในการแกไขปญหาเพอใหโครงการคณธรรมบรรลผลตามขนตอน

100-230.indd 161 9/7/18 1:11:39 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

162

จากความสำเรจของการพฒนาโรงเรยนดานวนยนกเรยน จงไดมการนำสการขยายผล สโรงเรยนเครอขายรอบ ๆ โรงเรยน โรงเรยนทขยายผลสำเรจ เปนเครอขายโรงเรยน คณธรรมมดงน โรงเรยนระดบมธยมไดแก 1)โรงเรยนสามงามชนปถมภ 2)โรงเรยนหวยยาววทยาคม 3)โรงเรยนวงตะกราษฎรอทศ

โรงเรยนประถมไดแก 1)โรงเรยนอนบาลบางมลนาก 2)โรงเรยนบางมลนาก(ราษฎรอทศ) กระบวนการตดตามดแลพฤตกรรมนกเรยนโดยการมสวนรวมของผปกครอง ความสำเรจของโรงเรยนบางมลนากภมวทยาคม สวนหนงเกดจากการมเครอขาย ของผปกครองทเขมแขง ทมบทบาทในการตดตามดแลพฤตกรรมบตรหลานอยางใกลชดรวมกบครทปรกษาซงกระบวนการสรางเครอขายผปกครองมดงน

100-230.indd 162 9/7/18 1:11:39 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

163

ตารางท 4-4 กระบวนการสรางเครอขายผปกครองโรงเรยนบางมลนากภมวทยาคม ขนตอน วธการ

ขนตอนท 1 รวมกลมผปกครองทเหนดวยกบกระบวนการของโรงเรยนคณธรรมโดยอาศย รวมกลมผปกครอง ผปกครองทมภาวะผนำในการสรางเครอขายในระยะแรกอาจเปนการรวมกลม ของคณะกรรมการสถานศกษาศษยเกาครเกษยณเปนตน

ขนตอนท 2 เวลามปญหาแลวผปกครองไมเขาใจโรงเรยนดาโรงเรยนตองอธบาย สรางความเขาใจ กระบวนการดำเนนงานของโรงเรยนใหเขาใจใหตรงกนวาโรงเรยนมแนวทาง ใหตรงกน อยางไรอธบายใหเหนถงประโยชนของการเขามาเปนเครอขายคอการแกปญหา พฤตกรรมของบตรหลานทานเองการแกปญหาพฤตกรรมไมไดเปนหนาท ของโรงเรยนฝายเดยวเพราะเดกอยโรงเรยนไมกชวโมงหลงจากนนคอ ทบานตองชวยกนแกไขทำโรงเรยนเปนเวทใหผปกครองสามารถสอบถาม พฤตกรรมของบตรหลานไดโดยจะตอง “ไมเสยเวลาสรางประโยชนใหโรงเรยนไดเปนคนดจตอาสาได” เมอผปกครองเขาใจตรงกนแลวกเรมขยายสผปกครองคนอนๆตอไป หรอผปกครองเรมเหนเปนรปธรรมกคอยๆเขามารวมเครอขาย

ขนตอนท 3 เรมกระบวนการผปกครองเครอขายผปกครองจตอาสาโดยรวมกนพฒนา วางโครงสรางเครอขาย โครงสรางจนชดเจนบทบาทหนาทและกจกรรมดานโครงสรางมดงน 1.คณะกรรมการระดบหอง15คนเพอเปนตวแทนของหองทำงาน ควบคกบทปรกษาดแลลกๆตดตามพฤตกรรมนกเรยนเรองการเรยน การแกปญหากจะแคบลง 2.คณะกรรมการระดบโรงเรยนมาจากตวแทนของหองๆละ3คน(162คน) แตงตงประธานรองประธานเลขาไปเปนบอรดของโรงเรยนคณะกรรมการ ของโรงเรยนเพอทำงานในระดบนโยบายของโรงเรยนบอรดนจะคดสรร คณะกรรมการทำงานคดเลอกระดบชนละ3คนรวม18คน(คณะกรรมการ ทำงานดำเนนงาน) 3.คณะกรรมการดำเนนงาน18คน(คณะทำงานประสานงาน)ขบเคลอน กจกรรมตางๆประสานงานแกปญหา

100-230.indd 163 9/7/18 1:11:39 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

164

ตารางท 4-4 (ตอ)

ขนตอน วธการ

ขนตอนท 4 จดประชมชแจงแนวทางใหผปกครองทนำบตรหลานมาเขาโรงเรยนครงแรก ชแจงแนวทาง โดยจดประชมทงสน3ครงดงน 1.ประชมเพอรบทราบแนวทางการทำงานกระบวนการทำงานของโรงเรยน วถชวตปลกฝงจตสำนกและคดเลอกคณะกรรมการดำเนนงานจำนวน18คน 2.ประชมครงท2ในสปดาหสดทายกอนปดเทอมแรกเพอสรปปญหาตางๆ ใหคณะกรรมการดำเนนงาน 3.ประชมครงท3ในสปดาหสดทายกอนปดเทอมใหญสรปงานเพอสงตอ ใหคณะกรรมการดำเนนงานตอไป

ขนตอนท 5 วางแผนกจกรรมรวมกนเพอใหรสกเปนสวนหนงของโรงเรยนเปนเจาของ ทำกจกรรมรวม โรงเรยนผกพนกบโรงเรยนไมรสกเขนอายเวลาเขามาในโรงเรยน กจกรรมหลก 4 ดาน (ผปกครองทเปนคณะกรรมการระดบโรงเรยน) 1.ยมไหวทกทายตวแทนผปกครองหองละ3ครง/เทอมโดยตวแทน ผปกครองมายนรบนกเรยนหนาโรงเรยนตอนเชาเวลา06.00น.พรอมคณคร หมนเวยนผลดเปลยนกนไป 2.เดนดโรงเรยนใหคนชนกบสถานทมจดไหนตองการใหโรงเรยนพฒนา หรอไม 3.เคารพธงชาตรองเพลงชาตสวดมนตรวมกบนกเรยนทำกจกรรม หนาเสาธงรวมกบนกเรยน 4.ประชมรวมกบครทปรกษาครทปรกษามหนาทเตรยมขอมลเดกทพอแม มาทำกจกรรมวาลกมปญหาอะไรบางและปญหารวมของหองงานโรงเรยน แลกเปลยนปญหาทบานกบทโรงเรยนเพอเขาใจเดกตรงกน การนำพาการทำกจกรรมโดยคณะกรรมการดำเนนงานกจกรรมนสนสด เวลา9.30น.

100-230.indd 164 9/7/18 1:11:39 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

165

ปจจยแหงความสำเรจของโรงเรยนบางมลนากภมวทยาคม 1)ความจรงจงในการดำเนนงานของคร ความสมำเสมอ ความเขมขนตงแตนกเรยนเขาสรวโรงเรยนโดยการอบรมเดกตงแตแรกเขาเพอเขาสกระบวนการและอบรมซำเพอใหรวฒนธรรมของโรงเรยนคณธรรม วธการทำโครงงานคณธรรม วถชวตตงแตเชามาโรงเรยนจนถงอยทบานวาตองปฏบตตนอยางไร 2)การมสวนรวมของผปกครอง/ ชมชน ผปกครองตองเขาอบรม 2 รอบ ภาคเรยนละ1ครงจะมกระบวนการผปกครองเครอขายกรรมการผปกครอง15คน/1หองเรยน โดยจดอบรมผปกครองอยางเขมเพอขยายผลไปสผปกครองทานอน นอกจากน ยงมเครอขาย ผปกครองจตอาสา

ปจจยความยงยน การทำกจกรรมของผปกครองจนเปนวถชวต เพราะกวาเดกจะจบจากโรงเรยนคอ 6 ป ผปกครองนกเรยนใหมทเขามา จะคอย ๆ เรยนรกระบวนการแลวเดนตามแนวทาง ทวางไว

ตอนท 5 ผลการศกษาสภาพความรวมมอของทกภาคสวนของสงคมในการเสรมสราง วนยในสถานศกษา

ความรวมมอของทกภาคสวนของสงคมในการเสรมสรางวนยในสถานศกษามหนวยงานองคกร มลนธไดตระหนกถงความสำคญของการเสรมสรางวนยในเยาวชน หรอดานคณธรรม โดยมเปาหมายเพอสรางคนดออกสสงคมมหนวยงานดงตอไปน 1.ศนยเสมารกษกระทรวงศกษาธการ 2.มลนธยวสถรคณ 3.สภาขบเคลอนการปฏรปประเทศดานการศกษา

1. ศนยเสมารกษ กระทรวงศกษาธการ ศนยเสมารกษ กระทรวงศกษาธการ เปนสถานททำการของสำนกงานลกเสอแหงชาต ททนสมยฉลอง100ปการลกเสอไทยรวมทงยงไดลงนามประกาศกระทรวงฯจดตง“ศนยเสมารกษ กระทรวงศกษาธการ” เพอใหเปนศนยกลางดแลแกไขปญหาความประพฤตนกเรยนนกศกษาหรอสารวตรนกเรยนซงถกยกเลกไป นอกจากจะทำหนาทประสานความรวมมอในกจการลกเสอรวมกบสำนกงานลกเสอแหงชาตแลว ยงทำหนาทสงเสรมปองกนแกไข และคมครองความ

100-230.indd 165 9/7/18 1:11:39 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

166

ประพฤตนกเรยนนกศกษา สงเสรมสนบสนนและประสานงานการดำเนนการเกยวกบการคมครองสทธของนกเรยนนกศกษาดวยดงนนเพอใหมศนยกลางในการประสานงานและการขบเคลอน การทำงานการสงเสรมความประพฤตนกเรยนนกศกษาใหมประสทธภาพและสนองเจตนารมณตาม พ.ร.บ.คมครองเดก พ.ศ.2546 จงไดลงนามในประกาศกระทรวงฯ ลงวนท 23 มถนายน2552 จดตง “ศนยเสมารกษ กระทรวงศกษาธการ” เปนหนวยงานภายในสำนกการลกเสอ ยวกาชาดและกจการนกเรยน

2. มลนธยวสถรคณ “มลนธยวสถรคณ” เปนหนวยงานหนงทตงขนภายใตจดมงหมายเพอขบเคลอนปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษา กอตงเมอวนท 30 มกราคม 2557 ศาสตราจารย นายแพทยเกษม วฒนชย องคมนตร ในฐานะประธานมลนธยวสถรคณ กลาวถงทมาของมลนธเปาหมาย โครงสรางการทำงานและการนอมนำแนวพระราชดำรของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว มาเปนแนวทางในการขบเคลอนสสถานศกษาเพอสรางเยาวชนทด มคณธรรม และมคณภาพทางการศกษา(มลนธยวสถรคณ,2557) ศาสตราจารย นายแพทยเกษม วฒนชย ประธานมลนธยวสถรคณ กลาวถงทมาในการกอตงมลนธยวสถรคณ พรอมกบอธบายความหมายของชอ “มลนธยวสถรคณ” วา “ยว”หมายถง เยาวชน “สถร” คอ เสถยร หมายถง ความมนคง สวนคำวา “คณ” คอ ความดงามมลนธมโครงสรางการทำงานแบงออกเปน 3 ศนย ประกอบดวย ศนยโรงเรยนคณธรรม ศนยสถานศกษาพอเพยง และศนยจตวทยาการศกษา โดยไดตงเจตนาหรอวตถประสงคของมลนธไว3 ขอหลก ๆ คอ เราจะสงเสรมกจกรรมทจะนำไปสการสรางคณธรรม ซงเปนเงอนไขของ การนำเอาปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงไปใชเปนการสรางคณธรรม มรปแบบจากโรงเรยนบางมลนากภมวทยาคมในโครงการของพระเจาอยหวแลวตงเปนศนยในมลนธคอศนยโรงเรยนคณธรรม โดยมคณปราโมทย โชตมงคล เปนผอำนวยการศนย สวนทสอง ทำเรอง ขบเคลอนเศรษฐกจพอเพยงในสถานศกษา โดย ดร.ปรยานช และทมงาน ซงทำงานขบเคลอนตงศนยในมลนธ เรยกวาศนยสถานศกษาพอเพยงสวนศนยทสามคอศนยจตวทยาการศกษาเปนศนยใหม เนนเรองจตวทยาการศกษาโดยคณหมอธระเกยรตเปนผนำ(มลนธยวสถรคณ,2557)

3. สภาขบเคลอนการปฏรปประเทศดานการศกษา คณะอนกรรมาธการขบเคลอนการปฏรประบบการเรยนร สปท. ซงไดนำเสนอกระบวนการคดทจะนำไปสการสรางเดกและเยาวชนใหเปนพลเมองดมวนยภมใจไทยไปสรางชาตดวยการจดการเรยนรตามแนวคด“STARSTEMS”ประกอบดวย2สวนหลก(รฐบาลไทย,2560)คอ

100-230.indd 166 9/7/18 1:11:39 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

167

STARไดแก Student-คนดมวนยภมใจในชาต Teacher-กระตนความคดกระตนจนตนาการแนะนำกำกบ Academic-บรณาการสาระวชาความดมวนยภมใจในชาตรบผดชอบ Revolution-ทกอยางตองปรบเปลยนพลกผนทนท STEMS เปนการเรยนรแบบ Situation Based Learning: SBL พรอมสอดแทรกเรองคณธรรมความเปนไทยตลอดเวลาไดแก ScientificThinkingหลกเหตและผล Thai-Technologyหลกภมปญญาไทยศาสตรพระราชา English-Engineeringหลกประสทธภาพระบบและการสอสารภาษาองกฤษ Moral-Mathematicsหลกพสจนดวยหลกตรรกะและคณธรรม SocioGeologyหลกความสอดคลองเชอมโยงกบภมสงคม

ตอนท 6 ผลศกษาสภาพระบบกลไกและความรวมมอในการสงเสรมสนบสนน การเสรมสรางวนย ในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

ผลศกษาสภาพระบบกลไกและความรวมมอในการสงเสรมสนบสนนการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ไดขอสรปจากการศกษา คนควา เอกสาร งานวจย ลงศกษาโรงเรยนทเปนกรณศกษา ภาพรวมของประเทศไทย พบวา มระบบกลไก รปแบบ โดยรวมของการพฒนาวนยนกเรยนดงน รปแบบท 1 วนยแบบเดกปกครองกนเอง มกฎ กตกา ใหนกเรยนปกครองกนเอง มการกำกบดแลทงชวตความเปนอย นอกจากจะเปนการฝกระเบยบวนยดวยกนเองแลว เดกจะไดทกษะชวตจากการทำกจกรรมตาง ๆ ดวยกนเอง การปกครองกนเอง ออกกฎระเบยบกนเองเชน โรงเรยนหมบานเดก ทเนนความรกและเสรภาพ เปนการหลอหลอม นำเดกทมปญหาครอบครวมาฝก มาปรบพฤตกรรม ใหเสรภาพ และความรก มสภานกเรยน มการออกกตกากนเอง และเคารพกตกาของสงคม การลงโทษ คอการตดสทธตาง ๆ วนยแบบเดกปกครองกนเองมรปแบบความรวมมอดงภาพท4-1

100-230.indd 167 9/7/18 1:11:40 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

168

กฎระเบยบขอบงคบระดบ

กระทรวงศกษาธการ

- ภมหลงของ นกเรยน- ภาวะผนำ ของนกเรยน

- ปรชญา:เสรภาพ เสมอภาคภารดร ภาพและการ ปกครองตนเอง- แนวคดการศกษา ทางเลอก- การศกษาแนวพทธ- เกษตรธรรมชาต

ระเบยบปฏบตระดบโรงเรยน

ไมสอดคลองกบทศทางทพงประสงค

สอดคลองกบทศทางทพงประสงค

ลงโทษตามมตสภาโรงเรยน

สภาโรงเรยน

กจกรรมการเรยนการสอน

คณลกษณทพงประสงคของนกเรยน

กจกรรมชมนม

เสรมแรง

ดดพฤตกรรม

พฤตกรรมของนกเรยน

ภาพท 4-1 ระบบกลไกและความรวมมอในการสงเสรมสนบสนนการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานตาม

รปแบบท1วนยแบบเดกปกครองกนเอง

รปแบบท 2 วนยทงกายและใจ หรอวนยแบบเนนหลกธรรมในการกำกบตนเปนการฝกทงกายภาพภายนอกและจตภายในคอการฝกตลอดเวลาหลอหลอมทงกาย ใจจตวญญาณเชน โรงเรยนสตยาไสย ใชปรชญาแนวคดวถพทธ ตงแตตนเชา จนกระทงเขานอน เนนเรอง การฝกจต เปนโรงเรยนกนนอนทโรงเรยน โรงเรยนท 2 คอ โรงเรยนลำปลายมาศพฒนาจ.บรรมย เปนโรงเรยนกนนอน เนนกระบวนการจตตปญญาศกษาเขามาฝกอกโรงเรยนหนงคอโรงเรยนมชยพฒนา– โรงเรยนไมไผ (BambooSchool) จ.บรรมย เปนตน วนยตามรปแบบนดงภาพท4-2

100-230.indd 168 9/7/18 1:11:40 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

169

- ผปกครอง ตองพรอมท จะใหความ รวมมอกบ โรงเรยนฯ

- มลนธเพอการกศล- จตศกษา- นกเรยนตอง ชวยเหลอสงคม และโรงเรยน

- เปาหมายทดงามคณคาความสข- ไมมการสอบ- ไมมเสยงระฆง- ไมมรางวลใหผเรยน- ไมมกจกรรมหนาเสาธง-ไมจดลำดบความสามารถของผเรยน- พฒนาผเรยน(ปญญาภายใน,ปญญาภายนอก)- PBL,BBL

แนวปฏบตระดบโรงเรยน

กจกรรมการเรยนการสอน

พฤตกรรมของนกเรยน

ภาพท 4-2 ระบบกลไกและความรวมมอในการสงเสรมสนบสนนการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานตามรปแบบท2วนยทงกายและใจ

หรอวนยแบบเนนหลกธรรมในการกำกบตน

รปแบบท 3 วนยตามกฎ ระเบยบ เปนการฝกแบบใหนกเรยนเคารพกฎกตกา ระบบฝกนกเรยนเชนหามใสรองเทาขนอาคารใหรางวลสำหรบเดกททำดและลงโทษสำหรบเดกททำผดกตกา ใชกระบวนการเรยนการสอนเขามาเปนสวนหนงในการฝกดวย ซงโรงเรยนสวนใหญในประเทศไทยจะใชการฝกวนยแบบนผลของการฝกจะประสบความสำเรจหรอไมขนอยกบความจรงจงของการดำเนนงานเปนหลก ความรวมมอตามรปแบบน ปรากฏใหเหนทกโรงเรยน เนองจากเปนขอบงคบตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานพทธศกราช2551และตาม“มาตรการการปฏบตกรณเกดเหตการณการกระทำรนแรงตอเดกในสถานศกษาของ สำนกงานคณะกรรมการการศกษา ขนพนฐาน” ซงระบบกลไกและความรวมมอของสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานแตละแหงจะมความเขมงวดแตกตางกนไปและปรากฏเปนกจกรรมภายใตภาระงานดงน 1.ระบบดแลชวยเหลอนกเรยน 2.งานสงเสรมคณธรรมจรยธรรม 3.กจกรรมพฒนาผเรยน 3.1กจกรรมแนะแนว

100-230.indd 169 9/7/18 1:11:40 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

170

กฎระเบยบขอบงคบระดบ

กระทรวงศกษาธการ

ระเบยบปฏบตระดบโรงเรยน

การเลยงดของครอบครว

ภาวะผนำของผบรหารโรงเรยน

กจกรรมการเรยนการสอน

กจกรรมพฒนาผเรยน

อดมการณความเปนคร

กรรมการสถานศกษา

วฒนธรรมของแตละชมชน

ไมสอดคลองกบทศทางทพงประสงค

สอดคลองกบทศทางทพงประสงค

ความใสใจของคร

คณลกษณทพงประสงคของนกเรยน

เสรมแรง

ดดพฤตกรรม

พฤตกรรมของนกเรยน

3.2กจกรรมนกเรยน 1)กจกรรมลกเสอ เนตรนาร ยวกาชาด ผบาเพญประโยชน และนกศกษาวชาทหาร 2)กจกรรมชมนมชมรม 3.3กจกรรมเพอสงคมและสาธารณประโยชน

วนยตามกฎระเบยบในรปแบบนมรปแบบความรวมมอดงภาพท4-3

ภาพท 4-3 ระบบกลไกและความรวมมอในการสงเสรมสนบสนนการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานตาม

รปแบบท3วนยตามกฎระเบยบ

100-230.indd 170 9/7/18 1:11:40 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

171

กฎระเบยบขอบงคบระดบ

กระทรวงศกษาธการ

กฎระเบยบแบบทหาร

เชนการเขาแถวการตดผม

การแตงกายเปนตน

- ใชอำนาจบงคบ- ระบบรนพรนนอง

ระเบยบปฏบตระดบโรงเรยน

ลงโทษตามกฎระเบยบ

ดดพฤตกรรม

ไมสอดคลองกบทศทางทพงประสงคพฤตกรรม

ของนกเรยน

ภาพท 4-4 ระบบกลไกและความรวมมอในการสงเสรมสนบสนนการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานตาม

รปแบบท4วนยแบบทหาร

รปแบบท 5 วนยจากการมสวนรวมของผปกครองและชมชน โดยใหบทบาทผปกครอง ชมชนเขามามสวนรวมในการดแลนกเรยนอยางใกลชดประสานงานพดคยกบครทปรกษา เพอรวมกนแกปญหาพฤตกรรมนกเรยนและเนนการพฒนานกเรยนโดยการใชโครงงานคณธรรมเชนโรงเรยนบางมลนากภมวทยาคมจ.พจตรวนยตามรปแบบนดงภาพท4-5

รปแบบท 4 วนยแบบทหาร คอนำวนยทหารมาฝกอบรมผเรยนใหเปนผมวนย เปน การฝกแบบเขมขน ตามกฎ ระเบยบ การทำผดกฎผดระเบยบ เนนการลงโทษ การปฏบตวนยตาง ๆ เนนการฝกแบบซำ ๆ เพอใหปฏบตจนเกดเปนความเคยชน สวนใหญจะเปนโรงเรยน ทเรมตนโดยการรบนโยบายจากกองทพ เชน โรงเรยนกองทพบกอปถมภ ชางกล ขส.ทบ. วนยตามรปแบบนดงภาพท4-4

100-230.indd 171 9/7/18 1:11:40 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

172

- การเลยงดของ ครอบครว- วฒนธรรมของ แตละชมชน- การมสวนรวม ของผปกครอง

- ภาวะผนำของ ผบรหารโรงเรยน- กรรมการสถานศกษา- การอบรมคณธรรม จรยธรรม- โครงงานคณธรรม

กฎระเบยบขอบงคบระดบ

กระทรวงศกษาธการ

ระเบยบปฏบตระดบโรงเรยน

กจกรรมการเรยนการสอน

กจกรรมพฒนาผเรยน

อดมการณความเปนคร

ไมสอดคลองกบทศทางทพงประสงค

สอดคลองกบทศทางทพงประสงค

ความใสใจของคร

คณลกษณทพงประสงคของนกเรยน

เสรมแรง

ดดพฤตกรรม

พฤตกรรมของนกเรยน

ภาพท 4-5 ระบบกลไกและความรวมมอในการสงเสรมสนบสนนการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานตาม

รปแบบท5วนยจากการมสวนรวมของผปกครองและชมชน

โดยสรป ระบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาขนพนฐาน ม 5 รปแบบ แตอยางไรกตาม เงอนไขสำคญของประเทศไทย คอ เงอนไขแรก บาน โรงเรยน และชมชนตองรวมมอกนความรวมมอจากผปกครองและชมชนถาเปรยบเทยบกบตางประเทศจะคอนขางนอยโดยเฉพาะถาเปรยบเทยบกบประเทศญปน เพราะประเทศญปนนน การเสรมสรางวนยเปนเรองของวฒนธรรมทปลกฝงตงแตครอบครว เงอนไขทสอง คอ การปลกฝงวนยในวยเยาว คอ ระดบประถมศกษา เพราะเดกในวยนเรมเขาใจเหตและผลงาย ๆ ไดบางแลว ถาครระดบประถม มการกำกบดแล เลก ๆ นอย ๆ เชน การแตงกาย การแขวนสงของ การวางรองเทา การทำ ความสะอาดหองเรยน ฯลฯ จะมอทธพลอยางมาก และเงอนไขทสำคญอกประการหนงของประเทศไทย คอ ควรเนน “วนยเชงบวก” มากกวา “วนยเชงลบ” วนยเชงบวกจะทำใหเดกกระทำพฤตกรรมดวยความสมครใจ เขาใจในเหตและผลของการปฏบต ซงจะปลกฝงในตวเดกอยางยงยนไมใชกระทำเพราะกลวการลงโทษเทานน

100-230.indd 172 9/7/18 1:11:40 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

173

คณลกษณะท พงประสงค ของนกเรยน

Socialvalue/Culture/Socialnorm

Socialvalue/Culture/Socialnorm

Socia

lvalue

/C

ultu

re/S

ocialn

orm

Socialvalue/Culture/Socialnorm

- รปแบบการอบรมเลยงด- การมสวนรวมของ ผปกครอง

- กระบวนการเรยนรทกระตน ให“ระเบดจากขางใน”- วนยเชงบวก

การฝก/การวางเงอนไข

ใหกระทำซำๆExecutiveFunction

การมอบหมายงานทโรงเรยนใหรบผดชอบ(ทำความสะอาดงานบรการฯลฯ)

การฝกใหปฏบตตามระเบยบขอบงคบของโรงเรยน

ดนตรกฬานากศลป

สมดลสมองซกซายขวา

ฝกสมาธ

นทานคณธรรม

Self-regukation

ภาพท 4-6ระบบกลไกและความรวมมอในการสงเสรมสนบสนนการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานของประเทศไทย

100-230.indd 173 9/7/18 1:11:41 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

174

ตอนท 7 ผลการศกษาปจจยทสรางความเขมแขงใหบคคลมวนย

ตอนท 1 ผลการสงเคราะหงานวจยเกยวกบปจจยทสรางความเขมแขงใหบคคล มวนย ผวจยดำเนนการสงเคราะหงานวจยเกยวกบปจจยทสรางความเขมแขงใหบคคลมวนย มผลการสงเคราะหดงน

100-230.indd 174 9/7/18 1:11:41 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

175

ตารา

งท 4

-1ผ

ลการ

สงเค

ราะห

งานว

จยเก

ยวกบ

ปจจย

ทสรา

งควา

มเขม

แขงใหบ

คคลม

วนยใ

นทาง

บวก

1

ปจจย

ทสงผ

ลตอค

วามม

วนย

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓ ✓

✓

ในตน

เองข

องนก

เรยน

ชน

มธยม

ศกษา

ปท

3

ในโรงเร

ยนขย

ายโอ

กาส

ทางก

ารศก

ษาส

งกดส

ำนกง

าน

เขตพ

นทกา

รศกษ

าเลย

เขต

2;

โดย

:ธระ

ภาภร

ณ ด

งอนน

ท/

2552

/มห

าวทย

าลยร

าชภฏ

เลย

2

ความ

สมพน

ธระห

วางป

จจย

✓ ✓

✓ ✓

✓

✓

✓

✓

สภาพ

แวดล

อมกบ

พฤตก

รรม

เชงจ

รยธร

รมดา

นควา

มมวน

ย

ใน

ตนเอ

งของ

นกเรยน

ชน

มธยม

ศกษา

ปท3

สง

กดกร

งเทพ

มหาน

คร;

โดย

:โวห

าร ย

ะสาร

วรรณ

/

2546

/ม

หาวท

ยาลย

ราชภ

ฏ

บา

นสมเ

ดจเจาพ

ระยา

ความรบผดชอบ

ความอดทน

ความเชอมนในตนเอง

ผลสมฤทธทางการเรยน

แรงจงใจใฝสมฤทธ

ความเชออำนาจในตน

การมงอนาคตควบคมตน

เจตคตตอวนยในตนเอง

ความฉลาดทางอารมณ

ความสามารถในการปรบตว

การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย

การอบรมเลยงดแบบเขมงวด

การอบรมเลยงดแบบใชเหตผลมากกวาอารมณ การอบรมเลยงดแบบการลงโทษทางจตมากกวาทางกาย การอบรมเลยงดแบบพงตนเองเรว

ความสมพนธภายในครอบครว

ฐานะทางเศรษฐกจ

สภาพแวดลอมทางบาน

การปฏบตตนของผปกครอง

การปฏบตตนของคร

พฤตกรรมกลมเพอน การจดการเรยนการสอนจรยศกษาในคาบเรยน การจดกจกรรมจรยศกษา/เสรมสรางวนย การจดสภาพแวดลอมทสงเสรมจรยศกษา บรรยากาศในชนเรยน

สมพนธภาพระหวางครกบนกเรยน

สมพนธภาพระหวางนกเรยนกบเพอน

ระบบดแลชวยเหลอนกเรยน

สภาพชมชน การเปดรบขาวสารจากสอมวลชนคอหนงสอพมพอนเทอรเนตโทรทศน อทธพลของตวแบบ(ครผปกครองตวแบบผานสอ)

ปจจย

ดาน

ปจ

จยสว

นบคค

ล ปจ

จยดา

นสภา

พแว

ดลอม

ทางบ

าน

ปจจย

ดานส

ภาพแว

ดลอม

ของโรง

เรยน

สภ

าพแว

ดลอม

ทา

งสงค

ม

ลำ

ชอเรอง

/ ผส

รางผ

ลงาน

/

ดบ

ป พ.ศ./

สถาบ

น

100-230.indd 175 9/7/18 1:11:41 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

176

ตารา

งท 4

-1(

ตอ)

ความรบผดชอบ

ความอดทน

ความเชอมนในตนเอง

ผลสมฤทธทางการเรยน

แรงจงใจใฝสมฤทธ

ความเชออำนาจในตน

การมงอนาคตควบคมตน

เจตคตตอวนยในตนเอง

ความฉลาดทางอารมณ

ความสามารถในการปรบตว

การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย

การอบรมเลยงดแบบเขมงวด

การอบรมเลยงดแบบใชเหตผลมากกวาอารมณ การอบรมเลยงดแบบการลงโทษทางจตมากกวาทางกาย การอบรมเลยงดแบบพงตนเองเรว

ความสมพนธภายในครอบครว

ฐานะทางเศรษฐกจ

สภาพแวดลอมทางบาน

การปฏบตตนของผปกครอง

การปฏบตตนของคร

พฤตกรรมกลมเพอน การจดการเรยนการสอนจรยศกษาในคาบเรยน การจดกจกรรมจรยศกษา/เสรมสรางวนย การจดสภาพแวดลอมทสงเสรมจรยศกษา บรรยากาศในชนเรยน

สมพนธภาพระหวางครกบนกเรยน

สมพนธภาพระหวางนกเรยนกบเพอน

ระบบดแลชวยเหลอนกเรยน

สภาพชมชน การเปดรบขาวสารจากสอมวลชนคอหนงสอพมพอนเทอรเนตโทรทศน อทธพลของตวแบบ(ครผปกครองตวแบบผานสอ)

ปจจย

ดาน

ปจ

จยสว

นบคค

ล ปจ

จยดา

นสภา

พแว

ดลอม

ทางบ

าน

ปจจย

ดานส

ภาพแว

ดลอม

ของโรง

เรยน

สภ

าพแว

ดลอม

ทา

งสงค

ม

ลำ

ชอเรอง

/ ผส

รางผ

ลงาน

/

ดบ

ป พ.ศ./

สถาบ

น

3

ปจจย

ทสมพ

นธกบ

ความ

มวนย

✓

✓

✓

✓

✓

✓ ✓

✓

✓

✓ ✓

ในตน

เองข

องนก

เรยน

ชน

ประถ

มศกษ

าปท

6

สงกด

สำนก

งาน

การป

ระถม

ศกษา

จง

หวดก

าฬสน

ธ

โดย

:นชศ

รา ถ

ตยปร

ะเสร

ฐ/

2546

/ม

หาวท

ยาลย

มห

าสาร

คาม

4

ปจจย

ทสงผ

ลตอค

วามม

วนย

✓ ✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

ในตน

เองข

องนก

เรยน

ชน

มธยม

ศกษา

ปท1

จง

หวดพ

ษณโล

ก

โดย

:เกษ

ราภร

ณ จ

นทรย

ย ;

พสตร

าภรณ

คำโ

อด ;

วรวล

ษช ส

ขสบา

ย /25

52/

มหาว

ทยาล

ยนเรศว

ร

100-230.indd 176 9/7/18 1:11:41 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

177

ตารา

งท 4

-1(

ตอ)

ความรบผดชอบ

ความอดทน

ความเชอมนในตนเอง

ผลสมฤทธทางการเรยน

แรงจงใจใฝสมฤทธ

ความเชออำนาจในตน

การมงอนาคตควบคมตน

เจตคตตอวนยในตนเอง

ความฉลาดทางอารมณ

ความสามารถในการปรบตว

การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย

การอบรมเลยงดแบบเขมงวด

การอบรมเลยงดแบบใชเหตผลมากกวาอารมณ การอบรมเลยงดแบบการลงโทษทางจตมากกวาทางกาย การอบรมเลยงดแบบพงตนเองเรว

ความสมพนธภายในครอบครว

ฐานะทางเศรษฐกจ

สภาพแวดลอมทางบาน

การปฏบตตนของผปกครอง

การปฏบตตนของคร

พฤตกรรมกลมเพอน การจดการเรยนการสอนจรยศกษาในคาบเรยน การจดกจกรรมจรยศกษา/เสรมสรางวนย การจดสภาพแวดลอมทสงเสรมจรยศกษา บรรยากาศในชนเรยน

สมพนธภาพระหวางครกบนกเรยน

สมพนธภาพระหวางนกเรยนกบเพอน

ระบบดแลชวยเหลอนกเรยน

สภาพชมชน การเปดรบขาวสารจากสอมวลชนคอหนงสอพมพอนเทอรเนตโทรทศน อทธพลของตวแบบ(ครผปกครองตวแบบผานสอ)

ปจจย

ดาน

ปจ

จยสว

นบคค

ล ปจ

จยดา

นสภา

พแว

ดลอม

ทางบ

าน

ปจจย

ดานส

ภาพแว

ดลอม

ของโรง

เรยน

สภ

าพแว

ดลอม

ทา

งสงค

ม

ลำ

ชอเรอง

/ ผส

รางผ

ลงาน

/

ดบ

ป พ.ศ./

สถาบ

น

5

การศ

กษาป

จจยท

มอทธ

พลตอ

✓

✓

✓

✓

✓

✓

พฤ

ตกรร

มการ

มวนย

ในตน

เอง

ของน

กเรย

นชนป

ระถม

ศกษา

ใน

สงกด

กรงเทพ

มหาน

คร;

โด

ย:จ

ราพร

อรณ

พลทร

พย/

2541

/ม

หาวท

ยาลย

หว

เฉยว

เฉลม

พระเกย

รต

6

ปจจย

เชงส

าเหต

ทสงผ

ลตอ

✓

✓

✓ ✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

ความ

มวนย

ในตน

เองข

อง

นกเรยน

ชนมธ

ยมศก

ษาปท

3

สงกด

สำนก

งานเ

ขตพน

ท

กา

รศกษ

าสมท

รสงค

ราม

โดย

:พนส

ข รน

ปาน

/25

53/

มหาว

ทยาล

ยราช

ภฏ

หมบา

นจอม

บง

7

ปจจย

เชงส

าเหต

ทมอท

ธพลต

อ

✓

✓

✓

✓

✓

ความ

มวนย

ในตน

เองข

อง

นกเรยน

ชนมธ

ยมศก

ษาปท

4

จงหว

ดรอย

เอด

โดย

:สมห

มาย

วนทะ

ไชย

/

2553

/มห

าวทย

าลย

มหาส

ารคา

ม

100-230.indd 177 9/7/18 1:11:41 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

178

ตารา

งท 4

-1(

ตอ)

ความรบผดชอบ

ความอดทน

ความเชอมนในตนเอง

ผลสมฤทธทางการเรยน

แรงจงใจใฝสมฤทธ

ความเชออำนาจในตน

การมงอนาคตควบคมตน

เจตคตตอวนยในตนเอง

ความฉลาดทางอารมณ

ความสามารถในการปรบตว

การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย

การอบรมเลยงดแบบเขมงวด

การอบรมเลยงดแบบใชเหตผลมากกวาอารมณ การอบรมเลยงดแบบการลงโทษทางจตมากกวาทางกาย การอบรมเลยงดแบบพงตนเองเรว

ความสมพนธภายในครอบครว

ฐานะทางเศรษฐกจ

สภาพแวดลอมทางบาน

การปฏบตตนของผปกครอง

การปฏบตตนของคร

พฤตกรรมกลมเพอน การจดการเรยนการสอนจรยศกษาในคาบเรยน การจดกจกรรมจรยศกษา/เสรมสรางวนย การจดสภาพแวดลอมทสงเสรมจรยศกษา บรรยากาศในชนเรยน

สมพนธภาพระหวางครกบนกเรยน

สมพนธภาพระหวางนกเรยนกบเพอน

ระบบดแลชวยเหลอนกเรยน

สภาพชมชน การเปดรบขาวสารจากสอมวลชนคอหนงสอพมพอนเทอรเนตโทรทศน อทธพลของตวแบบ(ครผปกครองตวแบบผานสอ)

ปจจย

ดาน

ปจ

จยสว

นบคค

ล ปจ

จยดา

นสภา

พแว

ดลอม

ทางบ

าน

ปจจย

ดานส

ภาพแว

ดลอม

ของโรง

เรยน

สภ

าพแว

ดลอม

ทา

งสงค

ม

ลำ

ชอเรอง

/ ผส

รางผ

ลงาน

/

ดบ

ป พ.ศ./

สถาบ

น

8

ปจจย

ทมอท

ธพลต

อ

✓

✓

✓

✓

✓

ความ

มวนย

ของน

กเรย

น

ชน

มธยม

ศกษา

ปท5

สง

กดสำ

นกงา

นเขต

พนท

การศ

กษาร

อยเอ

ด

โด

ย:ว

นเพญ

ชนะ

พนธ //

มหาว

ทยาล

ยมหา

สารค

าม

9

ความ

สมพน

ธระห

วางป

จจย

✓ ✓

✓

✓ ✓

บางป

ระกา

รกบพ

ฤตกร

รม

ดานค

วามม

วนยใ

นตนเ

องขอ

ง

นก

เรยนช

นประ

ถมศก

ษาปท

6;

โดย

:อรว

รรณ

พาณ

ชปฐม

พงศ

/25

42/มห

าวทย

าลย

ศรนค

รนทร

วโรฒ

100-230.indd 178 9/7/18 1:11:41 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

179

ตารา

งท 4

-1(

ตอ)

ความรบผดชอบ

ความอดทน

ความเชอมนในตนเอง

ผลสมฤทธทางการเรยน

แรงจงใจใฝสมฤทธ

ความเชออำนาจในตน

การมงอนาคตควบคมตน

เจตคตตอวนยในตนเอง

ความฉลาดทางอารมณ

ความสามารถในการปรบตว

การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย

การอบรมเลยงดแบบเขมงวด

การอบรมเลยงดแบบใชเหตผลมากกวาอารมณ การอบรมเลยงดแบบการลงโทษทางจตมากกวาทางกาย การอบรมเลยงดแบบพงตนเองเรว

ความสมพนธภายในครอบครว

ฐานะทางเศรษฐกจ

สภาพแวดลอมทางบาน

การปฏบตตนของผปกครอง

การปฏบตตนของคร

พฤตกรรมกลมเพอน การจดการเรยนการสอนจรยศกษาในคาบเรยน การจดกจกรรมจรยศกษา/เสรมสรางวนย การจดสภาพแวดลอมทสงเสรมจรยศกษา บรรยากาศในชนเรยน

สมพนธภาพระหวางครกบนกเรยน

สมพนธภาพระหวางนกเรยนกบเพอน

ระบบดแลชวยเหลอนกเรยน

สภาพชมชน การเปดรบขาวสารจากสอมวลชนคอหนงสอพมพอนเทอรเนตโทรทศน อทธพลของตวแบบ(ครผปกครองตวแบบผานสอ)

ปจจย

ดาน

ปจ

จยสว

นบคค

ล ปจ

จยดา

นสภา

พแว

ดลอม

ทางบ

าน

ปจจย

ดานส

ภาพแว

ดลอม

ของโรง

เรยน

สภ

าพแว

ดลอม

ทา

งสงค

ม

ลำ

ชอเรอง

/ ผส

รางผ

ลงาน

/

ดบ

ป พ.ศ./

สถาบ

น

10

ปจจย

ทสงผ

ลตอค

วามม

วนย

✓

✓

✓

✓

✓

ในตน

เองข

องนก

เรยน

มธ

ยมศก

ษาตอ

นตน

สำ

นกงา

นเขต

พนทก

ารศก

ษา

มธยม

ศกษา

เขต

2

กรงเทพ

มหาน

คร;

โดย

: สรน

าถ ธ

งศลา

/

2557

/สถ

าบนเ

ทคโน

โลย

พระจ

อมเก

ลาเจาค

ณทห

าร

ลาดก

ระบง

1

1ปจ

จยทม

ผลตอ

ความ

มวนย

✓

✓

✓

✓

ในตน

เองข

องนก

เรยน

ระ

ดบมธ

ยมศก

ษาตอ

นตน

โรงเร

ยนมธ

ยมศก

ษา

จงหว

ดนนท

บรส

งกด

สำนก

งานเ

ขตพน

ทการ

ศกษา

มธ

ยมศก

ษาเข

ต3;

โดย

:สรก

ร สน

สม/2

558/

มห

าวทย

าลยธ

รกจบ

ณฑต

ย

100-230.indd 179 9/7/18 1:11:41 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

180

ตารา

งท 4

-1(

ตอ)

ความรบผดชอบ

ความอดทน

ความเชอมนในตนเอง

ผลสมฤทธทางการเรยน

แรงจงใจใฝสมฤทธ

ความเชออำนาจในตน

การมงอนาคตควบคมตน

เจตคตตอวนยในตนเอง

ความฉลาดทางอารมณ

ความสามารถในการปรบตว

การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย

การอบรมเลยงดแบบเขมงวด

การอบรมเลยงดแบบใชเหตผลมากกวาอารมณ การอบรมเลยงดแบบการลงโทษทางจตมากกวาทางกาย การอบรมเลยงดแบบพงตนเองเรว

ความสมพนธภายในครอบครว

ฐานะทางเศรษฐกจ

สภาพแวดลอมทางบาน

การปฏบตตนของผปกครอง

การปฏบตตนของคร

พฤตกรรมกลมเพอน การจดการเรยนการสอนจรยศกษาในคาบเรยน การจดกจกรรมจรยศกษา/เสรมสรางวนย การจดสภาพแวดลอมทสงเสรมจรยศกษา บรรยากาศในชนเรยน

สมพนธภาพระหวางครกบนกเรยน

สมพนธภาพระหวางนกเรยนกบเพอน

ระบบดแลชวยเหลอนกเรยน

สภาพชมชน การเปดรบขาวสารจากสอมวลชนคอหนงสอพมพอนเทอรเนตโทรทศน อทธพลของตวแบบ(ครผปกครองตวแบบผานสอ)

ปจจย

ดาน

ปจ

จยสว

นบคค

ล ปจ

จยดา

นสภา

พแว

ดลอม

ทางบ

าน

ปจจย

ดานส

ภาพแว

ดลอม

ของโรง

เรยน

สภ

าพแว

ดลอม

ทา

งสงค

ม

ลำ

ชอเรอง

/ ผส

รางผ

ลงาน

/

ดบ

ป พ.ศ./

สถาบ

น

12

ปจจย

ทสงผ

ลตอก

ารมว

นย

✓

✓

✓

✓

✓ ✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

ของน

กเรย

นมธย

มศกษ

า

ใน

เขตภ

าคใต

ตอนบ

น

โดย

:สนต

กร ร

กสอง

หมน,

เส

รมศก

ด วศ

าลาภ

รณ,

ไพ

ศาล

หวงพ

านช

แล

ะสงว

นพงศ

ชวน

ชม

(255

7)ม

หาวท

ยาลย

วง

ษชวล

ตกล

100-230.indd 180 9/7/18 1:11:41 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

181

ตารา

งท 4

-2ผ

ลการ

สงเค

ราะห

งานว

จยเก

ยวกบ

ปจจย

ทสรา

งควา

มเขม

แขงใหบ

คคลม

วนยใ

นเชง

ลบ

ปจจย

ดาน

ปจจย

ดาน

ปจจย

ดาน

ปจ

จยสว

นบคค

ล สภ

าพแว

ดลอม

สภ

าพแว

ดลอม

สภ

าพแว

ดลอม

ลำด

บ ชอ

เรอง

/ ผส

รางผ

ลงาน

/ ป

พ.ศ./

สถาบ

น

ทางบ

าน

ของโรง

เรยน

ทา

งสงค

ม

พฤ

ตกรร

มกาว

ราว

การอ

บรมเ

ลยงด

แบบ

อท

ธพลข

อง

ปลอย

ปละล

ะเลย

-

ตวแบ

บสญลก

ษณ

1

ปจจย

ทสงผ

ลตอค

วามม

วนยใ

นตนเ

องขอ

งนกเรย

นชนม

ธยมศ

กษาปท

3

✓

✓

ในโรงเร

ยนขย

ายโอ

กาสท

างกา

รศกษ

าสง

กดสำ

นกงา

นเขต

พนท

การศ

กษาเลย

เขต

2;

โด

ย:ธ

ระภา

ภรณ

ดงอ

นนท

/25

52/ม

หาวท

ยาลย

ราชภ

ฏเลย

2

ความ

สมพน

ธระห

วางป

จจยส

ภาพแ

วดลอ

มกบพ

ฤตกร

รมเชงจ

รยธร

รมดา

นควา

มมวน

ย

✓

ในตน

เองข

องนก

เรยน

ชนมธ

ยมศก

ษาปท

3ส

งกดก

รงเท

พมหา

นคร;

โดย

:โวห

าร ย

ะสาร

วรรณ

/2

546

/มห

าวทย

าลยร

าชภฏ

บานส

มเดจ

เจาพ

ระยา

3

ปจจย

ทสมพ

นธกบ

ความ

มวนย

ในตน

เองข

องนก

เรยน

ชนปร

ะถมศ

กษาปท

6

✓

สงกด

สำนก

งานก

ารปร

ะถมศ

กษาจ

งหวด

กาฬส

นธโด

ย: น

ชศรา

ถตย

ประเ

สรฐ /25

46/

มหาว

ทยาล

ยมหา

สารค

าม

4

ปจจย

ทสงผ

ลตอค

วามม

วนยใ

นตนเ

องขอ

งนกเรย

นชนม

ธยมศ

กษาป

ท1

✓

จงหว

ดพษณ

โลก

โดย

: เกษ

ราภร

ณ จ

นทรย

ย ; พ

สตรา

ภรณ

คำโ

อด ;

วรวล

ษช ส

ขสบา

ย

/25

52/มห

าวทย

าลยน

เรศว

ร

5

การศ

กษาป

จจยท

มอทธ

พลตอ

พฤตก

รรมก

ารมว

นยใน

ตนเอ

งของ

นกเรยน

ชนปร

ะถมศ

กษา

ใน

สงกด

กรงเทพ

มหาน

คร;

โดย

:จรา

พร อ

รณพล

ทรพย

/2

541

/

มหาว

ทยาล

ยหวเฉย

วเฉล

มพระ

เกยร

ต

6

ปจจย

เชงส

าเหต

ทสงผ

ลตอค

วามม

วนยใ

นตนเ

องขอ

งนกเรย

นชนม

ธยมศ

กษาป

ท3

สง

กดสำ

นกงา

นเขต

พนทก

ารศก

ษาสม

ทรสง

คราม

โดย

:พนส

ข รน

ปาน

/25

53/

มหาว

ทยาล

ยราช

ภฏหม

บานจ

อมบง

100-230.indd 181 9/7/18 1:11:41 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

182

ตารา

งท 4

-2(

ตอ)

ปจจย

ดาน

ปจจย

ดาน

ปจจย

ดาน

ปจ

จยสว

นบคค

ล สภ

าพแว

ดลอม

สภ

าพแว

ดลอม

สภ

าพแว

ดลอม

ลำด

บ ชอ

เรอง

/ ผส

รางผ

ลงาน

/ ป

พ.ศ./

สถาบ

น

ทางบ

าน

ของโรง

เรยน

ทา

งสงค

ม

พฤ

ตกรร

มกาว

ราว

การอ

บรมเ

ลยงด

แบบ

อท

ธพลข

อง

ปลอย

ปละล

ะเลย

-

ตวแบ

บสญลก

ษณ

7

ปจจย

เชงส

าเหต

ทมอท

ธพลต

อควา

มมวน

ยในต

นเอง

ของน

กเรย

นชนม

ธยมศ

กษาป

ท4

จง

หวดร

อยเอ

ดโด

ย:ส

มหมา

ย วน

ทะไช

ย/25

53/มห

าวทย

าลยม

หาสา

รคาม

8

ปจจย

ทมอท

ธพลต

อควา

มมวน

ยของ

นกเรยน

ชนมธ

ยมศก

ษาปท

5ส

งกดส

ำนกง

าน

เขตพ

นทกา

รศกษ

ารอย

เอด

โดย

:วนเ

พญ ช

นะพน

ธ //มห

าวทย

าลยม

หาสา

รคาม

9

ความ

สมพน

ธระห

วางป

จจยบ

างปร

ะการ

กบพฤ

ตกรร

มดาน

ความ

มวนย

ในตน

เอง

ของน

กเรย

นชนป

ระถม

ศกษา

ปท6

;โด

ย:อ

รวรร

ณ พ

าณชป

ฐมพง

ศ /25

42/

มหาว

ทยาล

ยศรน

ครนท

รวโรฒ

10

ปจ

จยทส

งผลต

อควา

มมวน

ยในต

นเอง

ของน

กเรย

นมธย

มศกษ

าตอน

ตนส

ำนกง

านเขต

พน

ทการ

ศกษา

มธยม

ศกษา

เขต

2กร

งเทพ

มหาน

คร;โ

ดย:

สรนา

ถ ธง

ศลา/25

57/

สถาบ

นเทค

โนโล

ยพระ

จอมเ

กลาเจา

คณทห

ารลา

ดกระ

บง

11

ปจ

จยทม

ผลตอ

ความ

มวนย

ในตน

เองข

องนก

เรยน

ระด

บมธย

มศกษ

าตอน

ตน

✓

โรงเร

ยนมธ

ยมศก

ษาจ

งหวด

นนทบ

รสง

กดสำ

นกงา

นเขต

พนทก

ารศก

ษาม

ธยมศ

กษา

เขต

3;โด

ย:ส

รกร

สนสม

/2

558/

มหา

วทยา

ลยธร

กจบณ

ฑตย

100-230.indd 182 9/7/18 1:11:42 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

183

จากการสงเคราะหงานวจยเกยวกบปจจยทสรางความเขมแขงใหบคคลมวนยสรปปจจยทเกยวของททำใหบคคลมวนยคอ

1. ปจจยสวนบคคล 1.1ความรบผดชอบ หมายถง ความสนใจมงมนทจะทำงานทไดรบมอบหมายดวยความเตมใจและตดตามผลงานทไดทำไปแลวเพอปรบปรงแกไขใหสำเรจลลวงไปดวยด ยอมรบในสงทตนเองกระทำลงไปทงในดานทเปนผลดและผลเสยโดยแสดงออกในรปการปฏบตงานทไดรบมอบหมายดวยความเตมใจทงในโรงเรยนและการปฏบตงานตามทไดรบมอบหมายจากทางบาน 1.2ความอดทน หมายถง ความเขมแขง ความหนกแนนของจตใจในการควบคมอารมณจตใจรางกายใหสามารถเผชญเหตการณตางๆไดโดยไมทอแทและไมบน 1.3ความเชอมนในตนเอง หมายถง การแสดงออกของนกเรยนในลกษณะของ การตดสนใจในสงทตนเองเหนวาถก กลาแสดงออกในการคด การพด การกระทำ การออก ความเหนในการทำงานใดๆดวยความมนใจ 1.4ผลสมฤทธทางการเรยนหมายถงผลทเกดจากการเรยนคดเปนเกรดเฉลยสะสมของการเรยน 1.5แรงจงใจใฝสมฤทธหมายถงความมงมนมานะอดทนความพยายามอยางเตมทของนกเรยนทจะทาพฤตกรรมใดพฤตกรรมหนงเพอใหตนเองสาเรจลลวงในสงทมงหมายไว โดยไมยอทอตออปสรรคใดๆ 1.6ความเชออำนาจในตน หมายถง การทนกเรยนรบรและยอมรบวาตนนนจะ ประสบผลสาเรจในสงทตนมงหวงหรอไมนนยอมเกดจากความสามารถหรอการกระทาของตน ทสามารถควบคมกาหนดการกระทาตาง ๆ ได กระทาในสงทตนรบผดชอบใหสมฤทธผลเพราะเชอวาการกระทาของตนจะกอใหเกดผลตามทตองการ 1.7การมงอนาคตควบคมตน หมายถง ความสามารถทจะคาดการณลวงหนา และวางแผนในอนาคตสามารถบงคบตนเองใหรจกอดทนรอคอยและบงคบตนใหอยในระเบยบวนยของโรงเรยนและสงคมได 1.8เจตคตตอวนยในตนเองหมายถงความรสกของบคคลซงมตอพฤตกรรมมวนยในตนเองเปนความคดเหนของบคคลทจะตดสนใจวาชอบหรอไมชอบตอสงนนๆ 1.9ความฉลาดทางอารมณ หมายถง ความสามารถในการตระหนกรอารมณของตนเองและผอน สามารถจดการกบอารมณของตนเองและรสกเหนอกเหนใจผอน ตลอดจนสามารถสรางสมพนธภาพกบผอนได ซงมองคประกอบ 3 ประการ คอ ดานด ดานเกง และ ดานสข

100-230.indd 183 9/7/18 1:11:42 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

184

1.10ความสามารถในการปรบตว หมายถง ผลของความพยายามของบคคลทพยายามปรบสภาพ ปญหาทเกดขนแกตนเอง ไมวาปญหานนจะเปนปญหาดานบคลกภาพ ดานความตองการ หรอดานอารมณ ใหเหมาะสมกบสภาพแวดลอม จนเปนสภาพการณทบคคลนนสามารถอยไดในสภาพแวดลอมนน ๆ และถาบคคลนนปรบตวแลว และสามารถอยในสภาพแวดลอมนนๆไดอยางมความสขแสดงวาบคคลนนมสขภาพจตดมแบบแผนของการปรบตวทดเนองดวยชวตทกชวตตองมการปรบตว เพอจดมงหมายอยางใดอยางหนง (https://www.novabizz.com/)

2. ปจจยดานสภาพแวดลอมทางบาน 2.1การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตยหมายถง การอบรมเลยงดทนกเรยนรสกวาตนเองไดรบการปฏบตดวยความยตธรรมบดามารดาผปกครองมความอดทนไมตามใจจนเกนไปและไมเขมงวดกวดขนจนเกนไปและยอมรบนบถอความสามารถและความคดเหนของนกเรยน 2.2การอบรมเลยงดแบบเขมงวด หมายถง การอบรมเลยงดทนกเรยนรสกวาบดามารดาหรอ ผปกครองกาวกายเรองสวนตวของตนและทาใหตนเองรสกผดเมอแสดงพฤตกรรมทไมเหมาะสม มความรสกวาถกบงคบ และใหทาตามความตองการของบดามารดาหรอ และบดามารดาผปกครองมกใชคาพดททาใหตนรสกอายขาดความมนใจในการทาตามความคดของตน 2.3การอบรมเลยงดแบบใชเหตผลมากกวาอารมณหมายถงการทบดามารดาหรอผปกครองใหคำอธบายประกอบการสนบสนนและหามปรามเดกในการทำกจกรรมตาง ๆ และ มความสมำเสมอและเหมาะสมในการใหรางวลหรอลงโทษ 2.4การอบรมเลยงดแบบการลงโทษทางจตมากกวาทางกาย หมายถง การทบดามารดาหรอผปกครองลงโทษดวยการเฆยนทบตใหเจบกายหรอลงโทษทางจตดวยการดวาแสดงอาการไมพอใจทำเปนเมนเฉยแสดงอาการไมสนใจตดสทธบางอยาง 2.5การอบรมเลยงดแบบพงตนเองเรว หมายถง การทบดามารดาหรอผปกครองเปดโอกาสใหเดกไดทำกจกรรมตาง ๆ ในชวตประจำวนดวยตนเอง ภายใตการแนะนำและ การฝกฝนจากบดามารดาหรอผปกครอง 2.6ความสมพนธภายในครอบครว หมายถง ลกษณะทพอแมหรอผปกครองและ พนองมความผกพนรกใครปรองดองซงกนและกน รวมปรกษาหารอกนเมอมปญหาใดเกดขนภายในครอบครว 2.7ฐานะทางเศรษฐกจ หมายถง สภาพการเงนของครอบครวสำหรบการใชจายเกยวกบคาอาหารยารกษาโรค เครองนงหมทอยอาศย เครองอำนวยความสะดวกการพกผอนหยอนใจการเรยนและการใชจายทวไป

100-230.indd 184 9/7/18 1:11:42 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

185

2.8สภาพแวดลอมทางบาน หมายถง สภาพแวดลอมตาง ๆ ในครอบครวทมความสมพนธกบพฤตกรรมเชงจรยธรรมดานความมวนยในตนเองของนกเรยน ซงการวจยของ โวหารยะสารวรรณ (2546) ศกษาสภาพแวดลอมทางบาน 2 ดาน คอ สถานภาพทางเศรษฐกจและสงคมของครอบครวและการอบรมเลยงดของบดามารดาหรอผปกครอง 2.9การปฏบตตนของผปกครองหมายถงพฤตกรรมของผปกครองหรอบดามารดาทสงผลตอการมวนยของนกเรยน ไดแก การปฏบตตนตามกฎระเบยบ กฎหมาย ประเพณและวฒนธรรม มคานยมการประหยดอดออม การรกษาความสะอาด การจดเกบของใหเปนระเบยบเรยบรอยการบรจาคสงของตามโอกาสการกลบบานตรงเวลาการเอาใสใจครอบครวการกลาวชม นกเรยนเมอมความประพฤตทเหมาะสม การตกเตอนเมอนกเรยนมความประพฤตไมเหมาะสมการใหกำลงใจเมอนกเรยนแสดงพฤตกรรมทเหมาะสม

3. ปจจยดานสภาพแวดลอมของโรงเรยน 3.1การปฏบตตนของครหมายถงการเตรยมการสอนพฤตกรรมการสอนการเอาใจใส ดแลนกเรยนรวมถงสมพนธภาพระหวางครและนกเรยนทสอนอกดวย 3.2พฤตกรรมกลมเพอน หมายถง การกระทาของบคคลในกลมทมกจะคลอยตามกนหรอกระทาพฤตกรรมเชนเดยวกนเพอบงบอกถงการเปนสมาชกภายในกลมนนๆ 3.3การจดการเรยนการสอนจรยศกษาในคาบเรยน หมายถง บรรยากาศการอย รวมกนในชมชนทนกเรยนอาศยอย กฎระเบยบการอยรวมกนในชมชน รวมถงการเอาใจใสตอพฤตกรรมของบคคลในชมชน และนกเรยนจะไดรบการยอมรบยกยองชมเชยในพฤตกรรมความ มวนยในตนเองและไดรบการตเตยนจากบคคลในสงคมเมอมพฤตกรรมขาดวนยในตนเองเชนกน 3.4การจดกจกรรมจรยศกษา/ เสรมสรางวนย หมายถง การจดการศกษาเพอใหนกเรยนไดรบการเปลยนแปลงดานพฤตกรรมในการปฏบตคณธรรม จรยธรรม โดยแบงออกเปน3ดานไดแกดานการจดการเรยนการสอนจรยศกษาในคาบเรยนดานการจดกจกรรมจรยศกษาและดานการจดสภาพแวดลอมทสงเสรมจรยศกษา 3.5การจดสภาพแวดลอมทสงเสรมจรยศกษาหมายถงสภาพแวดลอมในโรงเรยนทมความสมพนธกบพฤตกรรมเชงจรยธรรมดานความมวนยในตนเองของนกเรยน 3 ดาน คอพฤตกรรมของครกลมเพอนและการจดการเรยนการสอนจรยศกษา 3.6บรรยากาศในชนเรยนหมายถงสภาพแวดลอมทางกายภาพและทางสงคมทอยรอบ ๆ ตว ในหองเรยน ซงมอทธพลตอสภาพจตใจ อารมณ และพฤตกรรมของผเรยนในการเรยนการสอน

100-230.indd 185 9/7/18 1:11:42 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

186

3.7สมพนธภาพระหวางครกบนกเรยน หมายถง การปฏบตของครทแสดงกบนกเรยน ซงทาใหนกเรยนเกดความรสกทงในทางทดและไมดตอคร ทงในดานการสอน ความสนใจเอาใจใสตอผเรยน การอบรมกลอมเกลานสยใจคอ ความประพฤตของนกเรยน มความ ยตธรรมชวยเหลอและเปดโอกาสใหผเรยนประเมนผลการสอน ใหความรวมมอและคาปรกษาแกผเรยนดานการเรยนสวนตวและสงคม 3.8สมพนธภาพระหวางนกเรยนกบเพอน หมายถง การปฏบตตนของนกเรยนและเพอนทปฏบตตอกนทงในและนอกหองเรยนเพอใหเกดความสมพนธทดตอกนไดแกการชวยเหลอ พงพาอาศยกน ดานการเรยน เรองสวนตว การและเปลยนความคดเหนกนทางการเรยน และ การสนทนาในเรองสวนตว ความหวงใยใกลชดสนทสนมทากจกรรมตาง ๆ รวมกนดวยความรกและสามคค 3.9ระบบดแลชวยเหลอนกเรยน หมายถง ขนตอนของโรงเรยนในการคดกรอง ชวยเหลอ สนบสนนสงเสรม พฒนาใหนกเรยนมคณลกษณะทพงประสงค และมคณภาพตาม ทสงคมตองการ

4. ปจจยดานสภาพแวดลอมทางสงคม 4.1สภาพชมชน หมายถง บรรยากาศการอยรวมกนในชมชนทนกเรยนอาศยอย กฎระเบยบการอยรวมกนในชมชน รวมถงการเอาใจใสตอพฤตกรรมของบคคลในชมชน และนกเรยนจะไดรบการยอมรบยกยองชมเชยในพฤตกรรมความมวนยในตนเองและไดรบการตเตยนจากบคคลในสงคมเมอมพฤตกรรมขาดวนยในตนเองเชนกน 4.2การเปดรบขาวสารจากสอมวลชน/ อทธพลของตวแบบสญลกษณ หมายถงพฤตกรรมตาง ๆ ของบคคลทแสดงผานสอมวลชนไดแก หนงสอพมพ วทย วดทศน โทรทศนตลอดจนภาพยนตรบทเพลงสงตพมพตางๆและสอตางๆทผานทางอนเตอรเนตทสงผลตอพฤตกรรมการลอกเลยนแบบของนกเรยนในเรองของพฤตกรรมตางๆ เชนการแตงกายการพดหรอการกระทาอยางใดอยางหนงทงทเปนทพงประสงคของสงคมหรอไมพงประสงคของสงคมกตามคอหนงสอพมพอนเทอรเนตและโทรทศน 4.3อทธพลของตวแบบ (คร ผปกครอง ตวแบบผานสอ) หมายถง ผลทเกดจาก ตวแบบทางพฤตกรรม และตวแบบสญลกษณ ซงทาใหนกเรยนเลยนแบบพฤตกรรมตาง ๆ ตามตวแบบนนๆในดานการปฏบตตามกฎระเบยบของสงคมมความเชอมนในตนเองการพงตนเองการควบคมอารมณและความอดทนประกอบดวยตวแบบ2ดานไดแก - ตวแบบทางพฤตกรรม หมายถง การมตวแบบทนกเรยนอยใกลชด ไดแก พอแมครเพอนแสดงพฤตกรรมความมวนยใหนกเรยนเหนสงผลใหเกดการเลยนแบบพฤตกรรมของตวแบบนน

100-230.indd 186 9/7/18 1:11:42 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

187

- ตวแบบสญลกษณหมายถงการมตวแบบทแสดงผานสอภาพยนตรโทรทศนวดโอวทยหนงสอคอมพวเตอรหรอสงตพมพตางๆและสงผลใหนกเรยนเลยนแบบพฤตกรรมความมวนยตามสอนนๆ

นอกจากนจากการสงเคราะหงานวจยเกยวกบปจจยทสรางความเขมแขงใหบคคลมวนยยงพบปจจยทเกยวของททำใหบคคลมวนยเชงลบดงน 1.พฤตกรรมกาวราว หมายถง พฤตกรรมหรอการกระทำทแสดงออกทงตอหนาและ ลบหลง สงผลใหผอนไดรบความเสยหายทงรางกายและจตใจ ตลอดจนการขวางปา ทำลายสงของ ใชวาจาและกรยาไมสภาพเหมาะสม เชนบงคบจตใจผอนกลนแกลงและทำลายขาวของผอนพดยแหยใหผอนทะเลาะกนพดจาดถกดหมนหยาบคายเปนตน 2.การอบรมเลยงดแบบปลอยปละละเลย หมายถง วธอบรมเลยงดทบตรหรอเดกในปกครองรสกวาตนเองไมไดรบการเอาใจใสหรอใหคาแนะนาชวยเหลอ สนบสนนจากบดามารดาหรอผปกครองเทาทควร ไมสนใจวาลกจะทำอะไร ทไหน อยางไร หรอผปกครองชอบใชอารมณในการเลยงด 3.อทธพลของตวแบบสญลกษณ หมายถง พฤตกรรมตาง ๆ ของบคคลทแสดงผานสอมวลชน ไดแก หนงสอพมพ วทย วดทศน โทรทศน ตลอดจนภาพยนตร บทเพลง สงตพมพ ตางๆและสอตางๆทผานทางอนเตอรเนตทสงผลตอพฤตกรรมการลอกเลยนแบบของนกเรยนในเรองของพฤตกรรมตาง ๆ เชน การแตงกาย การพดหรอการกระทาอยางใดอยางหนงทงท เปนทพงประสงคของสงคมหรอไมพงประสงคของสงคมกตาม

ตอนท 2 ผลการวเคราะหขอมลปจจยทสรางความเขมแขงใหบคคลมวนย จากผลการสงเคราะหขอมลในตอนท 1 นำมากำหนดประเดนการสรางแบบสอบถามเกยวกบปจจยทสรางความเขมแขงใหบคคลมวนยมผลการวเคราะหขอมลดงน

สญลกษณทใชในการวเคราะหขอมล การวเคราะหขอมลและการแปลความหมายของผลการวเคราะหขอมล ผวจยไดกำหนดสญลกษณทใชในการวเคราะหขอมลดงน n แทน จำนวนคนในกลมตวอยาง χ แทน คาเฉลย SD แทน สวนเบยงเบนมาตรฐาน

100-230.indd 187 9/7/18 1:11:42 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

188

การนำเสนอผลการวเคราะหขอมล การศกษาวจยในครงนผวจยไดนำเสนอผลการวเคราะหขอมลเปน2สวนดงน

สวนท 1 การวเคราะหขอมลทวไปของกลมตวอยาง ผวจยไดนำเสนอขอมลจำนวนและรอยละของกลมตวอยางดงตารางท4-3 ตารางท 4-3 ขอมลทวไปของกลมตวอยาง(n=556) ขอมลทวไปของกลมตวอยาง จำนวน รอยละ

1. เพศ ชาย 117 21.04 หญง 347 62.41 ไมระบ 92 16.55

รวม 556 100.00

2. สถานะ คร 534 96.04 ผปกครอง 1 0.18 กรรมการสถานศกษา 4 0.72 ไมระบ 17 3.06

รวม 556 100.00

3. ประสบการณทำงาน 1-5ป 5 0.90 6-10ป 238 42.80 11-15ป 98 17.60 16-20ป 46 8.30 21-25ป 34 6.10 26-30ป 18 3.20 มากกวา30ปขนไป 27 4.90 ไมระบ 90 16.20

รวม 556 100.00

100-230.indd 188 9/7/18 1:11:42 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

189

ตารางท 4-3 (ตอ)

ขอมลทวไปของกลมตวอยาง จำนวน รอยละ

4. ประสบการณทำงานในโรงเรยน 1-5ป 25 4.50 6-10ป 240 43.20 11-15ป 128 23.00 16-20ป 61 10.90 21-25ป 41 7.40 26-30ป 14 2.50 มากกวา30ปขนไป 21 3.80 ไมระบ 26 4.70

รวม 556 100.00

5. ขนาดของโรงเรยน เลก 65 11.69 กลาง 207 37.23 ใหญ 115 20.68 ใหญพเศษ 74 13.31 ไมระบ 95 17.09

รวม 556 100.00

จากตารางท 4-3 ขอมลทวไปของกลมตวอยาง พบวา กลมตวอยางสวนใหญเปน เพศหญงคดเปนรอยละ62.41รองลงมาเปนเพศชายคดเปนรอยละ21.04และไมระบคดเปนรอยละ16.55กลมตวอยางสวนใหญเปนครคดเปนรอยละ96.04รองลงมาคอไมระบคดเปนรอยละ 3.06 กรรมการสถานศกษา คดเปนรอยละ 0.72 และผปกครอง คดเปนรอยละ 0.18กลมตวอยางสวนใหญมประสบการณทำงาน 6-10 ป คดเปนรอยละ 42.80 รองลงมาคอประสบการณทำงาน 11-15 ป คดเปนรอยละ 17.60 ไมระบ คดเปนรอยละ 16.20ประสบการณทำงาน 16-20 ป คดเปนรอยละ 8.30 ประสบการณทำงาน 21-25 ป คดเปน รอยละ 6.10 ประสบการณทำงานมากกวา 30 ปขนไป คดเปนรอยละ 4.90 ประสบการณทำงาน 26-30 ป คดเปนรอยละ 3.20 และประสบการณทำงาน 1-5 ป คดเปนรอยละ 0.90 โดยกลมตวอยางสวนใหญมประสบการณทำงานในโรงเรยน 6-10 ป คดเปนรอยละ 43.20

100-230.indd 189 9/7/18 1:11:42 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

190

ประสบการณทำงานในโรงเรยน11-15ปคดเปนรอยละ23.00ประสบการณทำงานในโรงเรยน16-20ปคดเปนรอยละ10.90ประสบการณทำงานในโรงเรยน21-25ปคดเปนรอยละ7.40ไมระบ คดเปนรอยละ 4.70 ประสบการณทำงานในโรงเรยน 1-5 ป คดเปนรอยละ 4.50ประสบการณทำงานในโรงเรยนมากกวา 30 ปขนไป คดเปนรอยละ 3.80 และประสบการณทำงานในโรงเรยน 26-30 ป คดเปนรอยละ 2.50 และกลมตวอยางสวนใหญอยโรงเรยนขนาดกลาง คดเปนรอยละ 37.23 รองลงมาคอ โรงเรยนขนาดใหญ คดเปนรอยละ 20.68 ไมระบ คดเปนรอยละ 17.09 โรงเรยนขนาดใหญพเศษ คดเปนรอยละ 13.31 และโรงเรยนขนาดเลก คดเปนรอยละ11.69ตามลำดบ

สวนท 2 การศกษาปจจยบางประการทสงผลตอการสรางความเขมแขงเกยวกบวนยนกเรยน 2.1คาสถตเชงบรรยายของปจจยบางประการทสงผลตอการสรางความเขมแขง เกยวกบวนยนกเรยน ผวจยทำการวเคราะหคาสถตเชงบรรยายของปจจยบางประการทสงผลตอการสรางความเขมแขงเกยวกบวนยนกเรยนดวยคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานดงตาราง4-4 ตารางท 4-4 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานของปจจยบางประการทสงผลตอการสราง ความเขมแขงเกยวกบวนยนกเรยน(n=556)

ตวแปร สภาพปจจบน สภาพทพงประสงค

χ SD ระดบ χ SD ระดบ

ปจจยบางประการ ปจจยสวนบคคล 3.51 0.68 มาก 4.50 0.47 มาก ปจจยดานสภาพแวดลอมทางบาน 3.53 0.69 มาก 4.31 0.47 มาก ปจจยดานสภาพแวดลอมของโรงเรยน 3.79 0.60 มาก 4.52 0.45 มากทสด ปจจยดานสภาพแวดลอมทางสงคม 3.76 0.53 มาก 4.35 0.47 มาก

การสรางความเขมแขงเกยวกบวนยนกเรยน 3.44 0.54 ปานกลาง 4.19 0.42 มาก

100-230.indd 190 9/7/18 1:11:42 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

191

จากตารางท 4-4 พบวา ปจจยบางประการทสงผลตอการสรางความเขมแขงเกยวกบวนยนกเรยนในสภาพปจจบน มคาเฉลยอยระหวาง 3.51-3.79 โดยปจจยดานสภาพแวดลอมของโรงเรยน มคาเฉลยสงสด (χ = 3.79 SD = 0.60) รองลงมาคอ ปจจยดานสภาพแวดลอมทางสงคม (χ = 3.76 SD = 0.53) ปจจยดานสภาพแวดลอมทางบาน (χ = 3.53 SD=0.69)และปจจยสวนบคคลมคาเฉลยตำสด(χ =3.51SD=0.68)ตามลำดบ สวนปจจยบางประการทสงผลตอการสรางความเขมแขงเกยวกบวนยนกเรยน ในสภาพทพงประสงค มคาเฉลยอยระหวาง 4.31-4.52 ปจจยดานสภาพแวดลอมของโรงเรยน มคาเฉลยสงสด (χ = 4.52 SD = 0.45) รองลงมาคอ ปจจยสวนบคคลมคาเฉลยสงสด (χ = 4.50 SD =0.47) รองลงมาคอ ปจจยดานสภาพแวดลอมทางสงคม (χ = 4.35 SD = 0.47) และปจจยดานสภาพแวดลอมทางบานมคาเฉลยตำสด (χ = 4.31 SD = 0.47) ตามลำดบ สวนการสรางความเขมแขงเกยวกบวนยนกเรยนในสภาพปจจบน มคาเฉลยเทากบ 3.44 มสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.54 สวนการสรางความเขมแขงเกยวกบวนยนกเรยนในสภาพทพงประสงคมคาเฉลยเทากบ4.19มสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ0.42

2.2 คาสถตเชงบรรยายของปจจยสวนบคคล ผวจยทำการวเคราะหคาสถตเชงบรรยายของปจจยสวนบคคลดวยคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานดงตาราง

100-230.indd 191 9/7/18 1:11:42 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

192

ตารางท 4-5 คาเฉลยสวนเบยงเบนมาตรฐานของปจจยสวนบคคล(n=556)

ปจจยสวนบคคล สภาพปจจบน สภาพทพงประสงค

χ SD ระดบ χ SD ระดบ

ขอ7เคารพในสทธซงกนและกน 3.54 0.96 มาก 4.62 0.60 มากทสด

ขอ9เพศของนกเรยน 3.51 0.97 มาก 4.06 1.03 มาก

ขอ13สรางความซาบซงกบดนตรความงาม 3.47 0.88 ปานกลาง 4.41 0.74 มาก ศลปะเพอกระตนการทำงานของสมองซกขวา (จนตนาการความคดสรางสรรคอารมณ)

ขอ31การสรางประสบการณดานดนตร 3.57 0.83 มาก 4.50 0.66 มาก ศลปะจนตนาการเพอสรางความสมดล การทำงานของสมองซกซายและสมองซกขวา

ขอ43กระบวนการเรยนรทเนนกระบวนการคด 3.63 0.88 มาก 4.56 0.65 มากทสด สรางสรรคความรดวยนกเรยนเอง

ขอ50ความรบผดชอบ 3.50 1.04 ปานกลาง 4.61 0.65 มากทสด

ขอ51ความอดทน 3.42 1.07 ปานกลาง 4.61 0.65 มากทสด

ขอ52ความเชอมนในตนเอง 3.59 0.99 มาก 4.58 0.67 มากทสด

ขอ53ผลสมฤทธทางการเรยน 3.39 0.97 ปานกลาง 4.48 0.75 มาก

ขอ54แรงจงใจใฝสมฤทธ 3.41 0.97 ปานกลาง 4.53 0.69 มากทสด

ขอ55ความเชออำนาจในตน 3.38 0.93 ปานกลาง 4.34 0.81 มาก

ขอ56การมงอนาคตและควบคมตน 3.32 0.94 ปานกลาง 4.41 0.71 มาก

ขอ57เจตคตตอวนยในตนเอง 3.44 1.00 ปานกลาง 4.55 0.66 มากทสด

ขอ58ความฉลาดทางอารมณ 3.45 0.98 ปานกลาง 4.56 0.64 มากทสด

ขอ59ความสามารถในการปรบตว 3.60 0.92 มาก 4.59 0.63 มากทสด

ปจจยสวนบคคลโดยรวม 3.51 0.68 มาก 4.50 0.47 มาก

100-230.indd 192 9/7/18 1:11:42 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

193

จากตารางท4-5พบวาปจจยสวนบคคลในสภาพปจจบนมคาเฉลยอยระหวาง3.32-3.63 โดยขอ 43 กระบวนการเรยนรทเนนกระบวนการคด สรางสรรคความรดวยนกเรยนเองมคาเฉลยสงสด (χ = 3.63 SD = 0.88) รองลงมาคอ ขอ 59 ความสามารถในการปรบตว (χ =3.60SD=0.92)ขอ52ความเชอมนในตนเอง(χ =3.59SD=0.99)ขอ31การสรางประสบการณดานดนตร ศลปะ จนตนาการ เพอสรางความสมดลการทำงานของสมองซกซายและสมองซกขวา (χ = 3.57 SD = 0.83) ขอ 7 เคารพในสทธซงกนและกน (χ = 3.54 SD=0.96)ขอ9เพศของนกเรยน(χ =3.51SD=0.97)ขอ50ความรบผดชอบ(χ =3.50SD = 1.04) ขอ 13 สรางความซาบซงกบดนตร ความงาม ศลปะเพอกระตนการทำงานของสมองซกขวา (จนตนาการ ความคดสรางสรรค อารมณ) (χ = 3.47 SD = 0.88) ขอ 58 ความฉลาดทางอารมณ (χ = 3.45 SD = 0.98) ขอ 57 เจตคตตอวนยในตนเอง (χ = 3.44 SD=1.00)ขอ51ความอดทน(χ =3.42SD=1.07)ขอ54แรงจงใจใฝสมฤทธ(χ =3.41SD=0.97)ขอ53ผลสมฤทธทางการเรยน(χ =3.39SD=0.97)ขอ55ความเชออำนาจ ในตน(χ =3.38SD=0.93)ขอ56การมงอนาคตและควบคมตนมคาเฉลยตำสด(χ =3.32SD=0.94)ตามลำดบ สวนปจจยสวนบคคลในสภาพทพงประสงค มคาเฉลยอยระหวาง 4.06-4.62โดยขอ 7 เคารพในสทธซงกนและกนมคาเฉลยสงสด (χ = 4.62 SD = 0.60) รองลงมาคอ ขอ50ความรบผดชอบ(χ = 4.61SD=0.65)ซงเทากนกบขอ51ความอดทน(χ =4.61SD=0.65)ขอ59ความสามารถในการปรบตว(χ =4.59SD=0.63)ขอ52ความเชอมน ในตนเอง(χ =4.58SD=0.67)ขอ43กระบวนการเรยนรทเนนกระบวนการคดสรางสรรคความรดวยนกเรยนเอง (χ = 4.56 SD = 0.65) ซงเทากนกบขอ 58 ความฉลาดทางอารมณ (χ = 4.56 SD = 0.64) ขอ 57 เจตคตตอวนยในตนเอง (χ = 4.55 SD = 0.66) ขอ 54 แรงจงใจใฝสมฤทธ (χ = 4.53 SD = 0.69) ขอ 31 การสรางประสบการณดานดนตร ศลปะจนตนาการ เพอสรางความสมดลการทำงานของสมองซกซายและสมองซกขวา (χ = 4.50 SD=0.66)ขอ53ผลสมฤทธทางการเรยน(χ =4.48SD=0.75)ขอ13สรางความซาบซงกบดนตร ความงาม ศลปะเพอกระตนการทำงานของสมองซกขวา (จนตนาการ ความคดสรางสรรคอารมณ)(χ =4.41SD=0.74)ซงเทากนกบขอ56การมงอนาคตและควบคมตน (χ =4.41SD=0.71)ขอ55ความเชออำนาจในตน (χ =4.34SD=0.81)ซงเทากนกบ ขอ9เพศของนกเรยน(χ =4.06SD=1.03)ตามลำดบ

2.3 คาสถตเชงบรรยายของปจจยดานสภาพแวดลอมทางบาน ผวจยทำการวเคราะหคาสถตเชงบรรยายของปจจยดานสภาพแวดลอมทางบานดวยคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานดงตารางท4-6

100-230.indd 193 9/7/18 1:11:43 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

194

ตารางท 4-6 คาเฉลยสวนเบยงเบนมาตรฐานของปจจยดานสภาพแวดลอมทางบาน(n=556)

ปจจยดานสภาพแวดลอมทางบาน สภาพปจจบน สภาพทพงประสงค

χ SD ระดบ χ SD ระดบ

ขอ4ใหความอบอนรกและสนบสนน 3.91 0.86 มาก 4.69 0.56 มากทสด

ขอ5สอสารสองทางทชดเจนระหวาง 3.53 0.89 มาก 4.57 0.61 มากทสด พอแมกบลก

ขอ6สงเสรมใหลกเปนตวของตวเอง 3.45 0.96 ปานกลาง 4.54 0.65 มากทสด และพงตนเอง

ขอ8ใหรางวลมากกวาการลงโทษ 3.56 0.91 มาก 4.46 0.68 มาก

ขอ10ความรเจตคตและทกษะของพอแม 3.46 0.98 ปานกลาง 4.52 0.62 มากทสด ในการเลยงดลก

ขอ11ศาสนาทครอบครวนบถอ 3.42 1.10 ปานกลาง 4.07 1.12 มาก

ขอ12เดกถกเลยงดโดยปยาตายาย 3.89 0.97 มาก 3.78 1.22 มาก หรอญาตผสงอายมากกวาพอแม

ขอ14การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย 3.52 0.88 มาก 4.46 0.68 มาก

ขอ15การอบรมเลยงดแบบเขมงวด 3.20 1.00 ปานกลาง 3.90 1.01 มาก

ขอ16การอบรมเลยงดแบบใชเหตผล 3.44 1.04 ปานกลาง 4.53 0.74 มากทสด มากกวาอารมณ

ขอ17การอบรมเลยงดแบบการลงโทษ 3.30 0.94 ปานกลาง 3.82 1.20 มาก ทางความรสกมากกวาทางกาย

ขอ18การอบรมเลยงดแบบพงตนเองเรว 3.24 0.99 ปานกลาง 4.18 0.84 มาก

ขอ32การกระตนการทำงานของสมอง 3.54 0.89 มาก 4.55 0.68 ใหทำงานตามบทบาทหนาทตงแตปฐมวย (ExecutiveFunction)

ขอ33วถชวตประจำวนของครอบครว 3.62 0.94 มาก 4.37 0.81 มาก ทเดกพกอาศย

ขอ34คานยมของครอบครวทเกยวของ 3.49 0.92 ปานกลาง 4.46 0.72 มาก กบการปฏบตตามวนยกฎกตกา

ขอ36ระดบฐานะทางเศรษฐกจของครอบครว 3.46 0.99 ปานกลาง 4.11 0.92 มาก

100-230.indd 194 9/7/18 1:11:43 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

195

ตารางท 4-6 (ตอ)

ปจจยดานสภาพแวดลอมทางบาน

สภาพปจจบน สภาพทพงประสงค

χ SD ระดบ χ SD ระดบ

ขอ37ระดบสถานภาพทางสงคมของครอบครว 3.47 0.97 ปานกลาง 4.16 0.92 มาก

ขอ38ระดบการศกษาของพอและแม 3.46 1.01 ปานกลาง 4.15 0.95 มาก

ขอ39ความสมบรณของครอบครว 3.71 1.08 มาก 4.04 1.15 มาก (หยาราง/พอแมอยครบกนเปนครอบครว/ อยกบปยาตายายอยสถานสงเคราะหเดก)

ขอ60ความสมพนธภายในครอบครว 3.59 0.98 มาก 4.53 0.72 มากทสด

ขอ61ฐานะทางเศรษฐกจ 3.37 1.01 ปานกลาง 4.26 0.89 มาก

ขอ62สภาพแวดลอมทางบาน 3.52 1.01 มาก 4.38 0.78 มาก

ขอ63การปฏบตตนของผปกครอง 3.62 0.97 มาก 4.48 0.74 มาก

ปจจยดานสภาพแวดลอมทางบาน 3.53 0.69 มาก 4.31 0.47 มาก

จากตารางท4-6ปจจยดานสภาพแวดลอมทางบานในสภาพปจจบนมคาเฉลยอยระหวาง 3.20-3.91 โดยขอ 4 ใหความอบอน รก และสนบสนนมคาเฉลยสงสดเทากบ (χ = 3.91 SD = 0.86) รองลงมาคอ ขอ 12 เดกถกเลยงดโดยปยาตายาย หรอญาตผสงอาย มากกวาพอแม (χ =3.89SD=0.97)ขอ39ความสมบรณของครอบครว (หยาราง/พอแม อยครบกนเปนครอบครว/อยกบปยา ตายาย อยสถานสงเคราะหเดก) (χ = 3.71 SD = 1.08)ขอ 33 วถชวตประจำวนของครอบครวทเดกพกอาศย (χ = 3.62 SD = 0.94) ซงเทากนกบ ขอ 63 การปฏบตตนของผปกครอง (χ = 3.62 SD = 0.97) ขอ 60 ความสมพนธภายในครอบครว(χ =3.59SD=0.98)ขอ8ใหรางวลมากกวาการลงโทษ(χ =3.56SD=0.91)ขอ 32 การกระตนการทำงานของสมองใหทำงานตามบทบาทหนาทตงแตปฐมวย (ExecutiveFunction) (χ = 3.54 SD = 0.89) ขอ 5 สอสารสองทางทชดเจนระหวางพอแมกบลก (χ =3.53SD=0.89)ขอ14การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย(χ =3.52SD=0.88)ซงเทากนกบขอ62สภาพแวดลอมทางบาน(χ =3.52SD=1.01)ขอ34คานยมของครอบครวทเกยวของกบการปฏบตตามวนยกฎกตกา(χ =3.49SD=0.92)ขอ37ระดบสถานภาพทางสงคมของครอบครว(χ =3.47SD=0.97)ขอ10ความรเจตคตและทกษะของพอแมในการเลยงดลก (χ =3.46SD=0.98)ซงเทากนกบขอ36ระดบฐานะทางเศรษฐกจของครอบครว

100-230.indd 195 9/7/18 1:11:43 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

196

(χ =3.46 SD= 0.99) และขอ 38 ระดบการศกษาของพอและแม (χ =3.46 SD= 1.01) ขอ6สงเสรมใหลกเปนตวของตวเองและพงตนเอง (χ =3.45SD=0.96)ขอ16การอบรมเลยงดแบบใชเหตผลมากกวาอารมณ(χ =3.44SD=1.04)ขอ11ศาสนาทครอบครวนบถอ (χ =3.42SD=1.10)ขอ61ฐานะทางเศรษฐกจ(χ =3.37SD=1.01)ขอ17การอบรมเลยงดแบบการลงโทษทางความรสกมากกวาทางกาย(χ =3.30SD=0.94)ขอ18การอบรมเลยงดแบบพงตนเองเรว (χ = 3.24 SD = 0.99) สวนขอ 15 การอบรมเลยงดแบบเขมงวด มคาเฉลยตำสด(χ =3.20SD=1.00)ตามลำดบ สวนปจจยดานสภาพแวดลอมทางบานในสภาพทพงประสงค มคาเฉลยอยระหวาง 3.78-4.69 โดยขอ 4 ใหความอบอน รก และสนบสนน มคาเฉลยสงสด (χ = 4.69 SD=0.56)รองลงมาคอขอ5สอสารสองทางทชดเจนระหวางพอแมกบลก(χ =4.57SD=)ขอ 32 การกระตนการทำงานของสมองใหทำงานตามบทบาทหนาทตงแตปฐมวย (ExecutiveFunction) (χ = 4.55 SD=0.68) ขอ 6 สงเสรมใหลกเปนตวของตวเองและพงตนเอง (χ = 4.54 SD = 0.65) ขอ 16 การอบรมเลยงดแบบใชเหตผลมากกวาอารมณ (χ = 4.53 SD=0.74)ซงเทากนกบขอ60ความสมพนธภายในครอบครว(χ =4.53SD=0.72)ขอ10ความรเจตคตและทกษะของพอแมในการเลยงดลก(χ =4.52SD=0.62)ขอ63การปฏบตตนของผปกครอง (χ = 4.48 SD = 0.74) ขอ 8 ใหรางวลมากกวาการลงโทษ (χ = 4.46 SD=0.68) ซงเทากนกบขอ 14การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย (χ =4.46 SD=0.68)และขอ 34 คานยมของครอบครวทเกยวของกบการปฏบตตามวนย กฎกตกา (χ = 4.46 SD=0.72)ขอ62สภาพแวดลอมทางบาน(χ =4.38SD=0.78)ขอ33วถชวตประจำวนของครอบครวทเดกพกอาศย (χ =4.37SD=0.81) ขอ 61 ฐานะทางเศรษฐกจ (χ =4.26SD=0.89)ขอ18การอบรมเลยงดแบบพงตนเองเรว (χ =4.18SD=0.84)ขอ37ระดบสถานภาพทางสงคมของครอบครว(χ =4.16SD=0.92)ขอ38ระดบการศกษาของพอและแม (χ = 4.15 SD = 0.95) ขอ 36 ระดบฐานะทางเศรษฐกจของครอบครว (χ = 4.11 SD=0.92)ขอ11ศาสนาทครอบครวนบถอ(χ =4.07SD=1.12)ขอ39ความสมบรณของครอบครว (หยาราง/ พอแมอยครบกนเปนครอบครว/อยกบปยา ตายาย อยสถานสงเคราะหเดก) (χ = 4.04 SD= 1.15) ขอ 15 การอบรมเลยงดแบบเขมงวด (χ = 3.90 SD= 1.01) ขอ17การอบรมเลยงดแบบการลงโทษทางความรสกมากกวาทางกาย(χ =3.82SD=1.20)ขอ 12 เดกถกเลยงดโดยปยาตายายหรอญาตผสงอายมากกวาพอแม (χ =3.78SD=1.22)สวนขอ 12 เดกถกเลยงดโดยปยาตายาย หรอญาตผสงอายมากกวาพอแมมคาเฉลยตำสด (χ =3.78SD=1.22)ตามลำดบ

100-230.indd 196 9/7/18 1:11:43 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

197

ปจจยดานสภาพแวดลอมของโรงเรยน

สภาพปจจบน สภาพทพงประสงค

χ SD ระดบ χ SD ระดบ

ขอ20กจกรรมการเรยนรในชนเรยน 3.77 0.79 มาก 4.54 0.64 มากทสด

ขอ21กฎระเบยบของโรงเรยน 3.82 0.80 มาก 4.55 0.68 มากทสด

ขอ22การใหรางวล/ยกยอง 3.76 0.83 มาก 4.55 0.66 มากทสด

ขอ23การลงโทษ 2.68 0.98 ปานกลาง 2.30 1.19 นอย

ขอ30การกำหนดหนาทใหรบผดชอบ 3.90 0.87 มาก 4.64 0.62 มากทสด ระหวางเรยนเชนทำความสะอาดหองเรยน ลบกระดานดำกวาดพนถพนขนอาหาร เกบภาชนะอาหารลางแกวลางจานชาม ทงขยะเรยงรองเทาเกบของเขาท การถอดรองเทาเมอขนอาคารเรยนฯลฯ

ขอ41กฎระเบยบทเขมงวดเกยวของกบวนย 3.71 0.85 มาก 4.46 0.70 มาก ของโรงเรยน

ขอ44ระดบความเอาใจใสของครประจำชน 3.93 0.82 มาก 4.67 0.59 มากทสด

ขอ46ระดบความสมพนธระหวางครกบนกเรยน 3.86 0.77 มาก 4.56 0.65 มากทสด

ขอ47สภาพแวดลอมของโรงเรยน 3.81 0.80 มาก 4.51 0.71 มากทสด

ขอ64การปฏบตตนของคร 3.91 0.84 มาก 4.58 0.70 มากทสด

ขอ66การจดการเรยนการสอนจรยศกษา 3.64 0.93 มาก 4.50 0.70 มากทสด ในคาบเรยน

ขอ67การจดกจกรรมจรยศกษา/เสรมสรางวนย 3.69 0.93 มาก 4.56 0.65 มากทสด

ขอ68การจดสภาพแวดลอมทสงเสรมจรยศกษา 3.65 0.91 มาก 4.54 0.68 มากทสด

ขอ69บรรยากาศในชนเรยน 3.83 0.84 มาก 4.62 0.62 มากทสด

ขอ70ระบบดแลชวยเหลอนกเรยน 3.97 0.86 มาก 4.68 0.59 มากทสด

ปจจยดานสภาพแวดลอมของโรงเรยนโดยรวม 3.79 0.60 มาก 4.52 0.45 มากทสด

2.4 คาสถตเชงบรรยายของปจจยดานสภาพแวดลอมของโรงเรยน ผวจยทำการวเคราะหคาสถตเชงบรรยายของปจจยดานสภาพแวดลอมของโรงเรยนดวยคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานดงตารางท4-7 ตารางท 4-7คาเฉลยสวนเบยงเบนมาตรฐานของปจจยดานสภาพแวดลอมของโรงเรยน(n=556)

100-230.indd 197 9/7/18 1:11:43 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

198

จากตารางท4-7ปจจยดานสภาพแวดลอมของโรงเรยนในสภาพปจจบนมคาเฉลย อยระหวาง 2.68-3.97 โดยขอ 70 ระบบดแลชวยเหลอนกเรยนมคาเฉลยสงสด (χ = 3.97 SD=0.86)รองลงมาคอขอ44ระดบความเอาใจใสของครประจำชน(χ =3.93SD=0.82)ขอ 64 การปฏบตตนของคร (χ = 3.91 SD = 0.84) ขอ 30 การกำหนดหนาทใหรบผดชอบระหวางเรยน เชน ทำความสะอาดหองเรยน ลบกระดานดำ กวาดพน ถพน ขนอาหาร เกบภาชนะอาหารลางแกวลางจานชามทงขยะเรยงรองเทาเกบของเขาทการถอดรองเทาเมอขนอาคารเรยนฯลฯ(χ =3.90SD=0.87)ขอ46ระดบความสมพนธระหวางครกบนกเรยน (χ = 3.86 SD = 0.77) ขอ 69 บรรยากาศในชนเรยน (χ = 3.83 SD = 0.84) ขอ 21 กฎ ระเบยบของโรงเรยน (χ = 3.82 SD = 0.80) ขอ 47 สภาพแวดลอมของโรงเรยน (χ =3.81SD=0.80)ขอ20กจกรรมการเรยนรในชนเรยน(χ =3.77SD=0.79)ขอ22การใหรางวล/ยกยอง (χ = 3.76 SD = 0.83) ขอ 41 กฎ ระเบยบทเขมงวดเกยวของกบวนยของโรงเรยน (χ = 3.71 SD = 0.85) ขอ 67 การจดกจกรรมจรยศกษา/ เสรมสรางวนย (χ = 3.69 SD = 0.93) ขอ 68 การจดสภาพแวดลอมทสงเสรมจรยศกษา (χ = 3.65 SD = 0.91) ขอ 66 การจดการเรยนการสอนจรยศกษาในคาบเรยน (χ = 3.64 SD = 0.93)สวนขอ23การลงโทษมคาเฉลยตำสด(χ =2.68SD=0.98) สวนปจจยดานสภาพแวดลอมของโรงเรยนในสภาพทพงประสงค มคาเฉลยอยระหวาง2.30-4.68โดยขอ70ระบบดแลชวยเหลอนกเรยน(χ =4.68SD=0.59)รองลงมาคอขอ44ระดบความเอาใจใสของครประจำชน (χ =4.67SD=0.59)ขอ30การกำหนดหนาทใหรบผดชอบระหวางเรยน เชน ทำความสะอาดหองเรยน ลบกระดานดำ กวาดพน ถพนขนอาหารเกบภาชนะอาหารลางแกวลางจานชามทงขยะเรยงรองเทาเกบของเขาทการถอดรองเทาเมอขนอาคารเรยน ฯลฯ (χ = 4.64 SD = 0.62) ขอ 69 บรรยากาศในชนเรยน (χ =4.62SD=0.62)ขอ64การปฏบตตนของคร (χ =4.58SD=0.70)ขอ46ระดบความสมพนธระหวางครกบนกเรยน (χ = 4.56 SD = 0.65) ซงเทากนกบขอ 67 การจดกจกรรมจรยศกษา/เสรมสรางวนย (χ = 4.56 SD = 0.65) ขอ 21 กฎ ระเบยบของโรงเรยน (χ =4.55 SD= 0.68) ซงเทากนกบขอ 22การใหรางวล/ ยกยอง (χ =4.55 SD= 0.66) ขอ 20 กจกรรมการเรยนรในชนเรยน (χ = 4.54 SD = 0.64) ซงเทากนกบขอ 68 การจด สภาพแวดลอมทสงเสรมจรยศกษา(χ =4.54SD=0.64)ขอ47สภาพแวดลอมของโรงเรยน (χ = 4.51 SD = 0.71) ขอ 66 การจดการเรยนการสอนจรยศกษาในคาบเรยน (χ = 4.50 SD=0.70)ขอ41กฎระเบยบทเขมงวดเกยวของกบวนยของโรงเรยน(χ =4.46SD=0.70)สวนขอ23การลงโทษมคาเฉลยตำสด(χ =2.30SD=1.19)ตามลำดบ

100-230.indd 198 9/7/18 1:11:43 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

199

2.5 คาสถตเชงบรรยายของปจจยดานสภาพแวดลอมทางสงคม ผวจยทำการวเคราะหคาสถตเชงบรรยายของปจจยดานสภาพแวดลอมทางสงคมดวยคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานดงตารางท4-8 ตารางท 4-8คาเฉลยสวนเบยงเบนมาตรฐานของปจจยดานสภาพแวดลอมทางสงคม(n=556)

ปจจยดานสภาพแวดลอมทางสงคม สภาพปจจบน สภาพทพงประสงค

χ SD ระดบ χ SD ระดบ

ขอ1กำหนดพฤตกรรมทเหมาะสมกบวย 3.65 0.82 มาก 4.53 0.62 มากทสด

ขอ2กำหนดกฎระเบยบวนย 3.82 0.87 มาก 4.58 0.62 มากทสด

ขอ3กระตนใหปฏบตตามกฎ 3.72 0.86 มาก 4.59 0.61 มากทสด

ขอ19วฒนธรรมของชมชนทนกเรยนพกอาศย 3.60 0.89 มาก 4.18 0.86 มาก ประจำ

ขอ24สอสงคมออนไลน 4.13 0.92 มาก 3.93 1.14 มาก

ขอ25สอมวลชนระดบชาต 3.54 0.93 มาก 3.93 0.98 มาก

ขอ26ตวแบบ(Rolemodel)คร/ดารา/ 3.98 0.88 มาก 4.24 0.87 มาก ผปกครอง

ขอ27ความรวมมอและการสอสารทเปนระบบ 3.61 0.83 มาก 4.53 0.65 มากทสด ชดเจนระหวางครกบผปกครอง

ขอ28ความรวมมอกำหนดนโยบายทศทาง 3.50 0.86 ปานกลาง 4.52 0.65 มากทสด ความตองการการสรางวนยรวมกนระหวาง โรงเรยนกบกรรมการสถานศกษาและชมชน ในทตงของโรงเรยน

ขอ29การมสวนรวมกำกบควบคมสงเสรม 3.44 0.92 ปานกลาง 4.46 0.68 มาก นกเรยนใหปฏบตตามวนยทกำหนดในชมชน ขอ35ปทสถานทางสงคมทเดกพกอาศย 3.49 0.91 ปานกลาง 4.27 0.79 มาก (Socialnorm)

ขอ40การมโอกาสเขาถงบรการอนเทอรเนต 3.85 0.91 มาก 4.29 0.87 มาก ของเดก

ขอ42การยกยองการลงโทษเมอมการปฏบตด 3.68 0.82 มาก 4.42 0.73 มาก หรอปฏบตผดวนยทกำหนด

100-230.indd 199 9/7/18 1:11:44 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

200

ตารางท 4-8(ตอ)

ปจจยดานสภาพแวดลอมทางสงคม

สภาพปจจบน สภาพทพงประสงค

χ SD ระดบ χ SD ระดบ

ขอ45ระดบความสมพนธกบเพอน 4.05 0.79 มาก 4.35 0.75 มาก

ขอ48สภาพสงคมในหมเพอนทงในโรงเรยน 3.84 0.85 มาก 4.31 0.84 มาก และเพอนนอกโรงเรยน

ขอ49การเขาถงสอมวลชนโดยเฉพาะรายการ 3.83 0.94 มาก 4.16 0.87 มาก โทรทศน

ขอ65พฤตกรรมกลมเพอน 3.87 0.87 มาก 4.37 0.82 มาก

ปจจยดานสภาพแวดลอมทางสงคมโดยรวม 3.76 0.53 มาก 4.35 0.47 มาก

จากตารางท 4-8ปจจยสภาพแวดลอมทางสงคมในสภาพปจจบนมคาเฉลยอยระหวาง 3.44-4.13 โดยขอ 24 สอสงคมออนไลน มคาเฉลยสงสด (χ = 4.13 SD = 0.92) รองลงมาคอ ขอ 45 ระดบความสมพนธกบเพอน (χ = 4.05 SD = 0.79) ขอ 26 ตวแบบ (Rolemodel) คร/ ดารา/ ผปกครอง (χ = 3.98 SD= 0.88) ขอ 65พฤตกรรมกลมเพอน (χ = 3.87 SD = 0.87) ขอ 40 การมโอกาสเขาถงบรการอนเทอรเนตของเดก (χ = 3.85 SD = 0.91) ขอ 48 สภาพสงคมในหมเพอนทงในโรงเรยนและเพอนนอกโรงเรยน (χ = 3.84 SD = 0.85) ขอ 49 การเขาถงสอมวลชน โดยเฉพาะรายการโทรทศน (χ = 3.83 SD=0.94) ขอ 2 กำหนดกฎระเบยบวนย (χ = 3.82 SD = 0.87) ขอ 3 กระตนใหปฏบตตามกฎ (χ = 3.72 SD = 0.86) ขอ 42 การยกยอง การลงโทษ เมอมการปฏบตดหรอปฏบตผดวนย ทกำหนด (χ = 3.68 SD = 0.82) ขอ 1 กำหนดพฤตกรรมทเหมาะสมกบวย (χ = 3.65 SD = 0.82) ขอ 27 ความรวมมอและการสอสารทเปนระบบชดเจนระหวางครกบผปกครอง (χ = 3.61 SD = 0.83) ขอ 19 วฒนธรรมของชมชนทนกเรยนพกอาศยประจำ (χ = 3.60 SD=0.89)ขอ25สอมวลชนระดบชาต(χ =3.54SD=0.93)ขอ28ความรวมมอกำหนดนโยบายทศทางความตองการการสรางวนยรวมกนระหวางโรงเรยนกบกรรมการสถานศกษาและชมชนในทตงของโรงเรยน (χ = 3.50 SD = 0.86) ขอ 35 ปทสถานทางสงคมทเดกพกอาศย(Socialnorm)(χ =3.49SD=0.91)สวนขอ29การมสวนรวมกำกบควบคมสงเสรมนกเรยนใหปฏบตตามวนยทกำหนดในชมชนมคาเฉลยตำสด(χ =3.44SD=0.92)ตามลำดบ

100-230.indd 200 9/7/18 1:11:44 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

201

สวนปจจยสภาพแวดลอมทางสงคมในสภาพทพงประสงค มคาเฉลยอยระหวาง3.93-4.59โดยขอ3กระตนใหปฏบตตามกฎมคาเฉลยสงสด(χ =4.59SD=0.61)รองลงมาคอขอ2กำหนดกฎระเบยบวนย(χ =4.58SD=0.62)ขอ1กำหนดพฤตกรรมทเหมาะสมกบวย (χ = 4.53 SD = 0.62) ซงเทากนกบขอ 27 ความรวมมอและการสอสารทเปนระบบชดเจนระหวางครกบผปกครอง (χ =4.53SD=0.65)ขอ28ความรวมมอกำหนดนโยบายทศทางความตองการการสรางวนยรวมกนระหวางโรงเรยนกบกรรมการสถานศกษาและชมชนในทตงของโรงเรยน(χ =4.52SD=0.65)ขอ29การมสวนรวมกำกบควบคมสงเสรมนกเรยนใหปฏบตตามวนยทกำหนดในชมชน(χ =4.46SD=0.68)ขอ42การยกยองการลงโทษเมอมการปฏบตดหรอปฏบตผดวนยทกำหนด (χ = 4.42 SD= 0.73) ขอ 65พฤตกรรมกลมเพอน (χ =4.37SD=0.82)ขอ45ระดบความสมพนธกบเพอน (χ =4.35SD=0.75)ขอ48สภาพสงคมในหมเพอนทงในโรงเรยนและเพอนนอกโรงเรยน (χ = 4.31 SD = 0.84) ขอ 40การมโอกาสเขาถงบรการอนเทอรเนตของเดก (χ = 4.29 SD = 0.87) ขอ 35 ปทสถานทางสงคมทเดกพกอาศย (Socialnorm)(χ =4.27SD=0.79)ขอ26ตวแบบ(Rolemodel)คร/ดารา/ผปกครอง(χ =4.24SD=0.87)ขอ19วฒนธรรมของชมชนทนกเรยนพกอาศยประจำ (χ = 4.18 SD = 0.86) ขอ 49 การเขาถงสอมวลชนโดยเฉพาะรายการโทรทศน (χ =4.16SD=0.87)สวนขอ24สอสงคมออนไลน (χ =3.93SD=1.14)ซงเทากนกบ ขอ25สอมวลชนระดบชาตมคาเฉลยตำสด(χ =3.93SD=0.98)

2.6 คาสถตเชงบรรยายของการสรางความเขมแขงเกยวกบวนยนกเรยน ผวจยทำการวเคราะหคาสถตเชงบรรยายของการสรางความเขมแขงเกยวกบวนยนกเรยนดวยคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานดงตารางท4-9

100-230.indd 201 9/7/18 1:11:44 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

202

การสรางความเขมแขง สภาพปจจบน สภาพทพงประสงค

เกยวกบวนยนกเรยน χ SD ระดบ χ SD ระดบ

ขอ1การสรางวนยนกเรยนบทบาทหลก 3.85 0.78 มาก 4.40 0.78 มาก อยทโรงเรยนเปนสำคญ

ขอ2การสรางวนยนกเรยนบทบาทหลก 3.42 1.06 ปานกลาง 4.59 0.67 มากทสด อยทครอบครวเปนสำคญ

ขอ3การสรางวนยนกเรยนตองเปน 3.72 1.00 มาก 4.77 0.50 มากทสด ความรวมมอระหวางโรงเรยนผปกครอง ครอบครวชมชนและสอมวลชน

ขอ4ปจจยพนฐานของการสรางวนยของ 3.49 1.02 ปานกลาง 4.65 0.63 มากทสด นกเรยนคอวนยตองเรมทบานสวนโรงเรยน เปนหนวยสนบสนนสานตอ

ขอ5การสรางวนยนกเรยนตองมกลไก 3.67 0.93 มาก 4.68 0.56 มากทสด ความรวมมอสอสารอยางใกลชดระหวาง โรงเรยนกบผปกครอง

ขอ6การสรางวนยนกเรยนคณะกรรมการ 3.43 0.94 ปานกลาง 4.41 0.73 มาก สถานศกษาตองมนโยบายกำหนดเปาหมาย ใหชดเจนวาจะเนนเปาหมายวนยดานใด

ขอ7การสรางวนยนกเรยนตองมาจาก 3.46 0.91 ปานกลาง 4.49 0.67 มาก ความตองการรวมกนของชมชนกบโรงเรยน

ขอ8โรงเรยนกบผปกครอง/ชมชน/กรรมการ 3.83 0.98 มาก 4.61 0.63 มากทสด สถานศกษาตองมระบบการสอสานระบบ การประสานงานโดยตองมการประชมพดคยกน อยางใกลชดอยางนอยภาคเรยนละ1-2ครง

ขอ9วนยนกเรยนฐานทสำคญทสดตองเรม 3.73 0.94 มาก 4.68 0.56 มากทสด สรางรวมกนในชวงวยอนบาลและประถมศกษา

ขอ10ระบบและกลไกความรวมมอระหวาง 3.51 0.93 มาก 4.59 0.59 มากทสด ครอบครวชมชนกบโรงเรยนในการเสรมสราง วนยนกเรยนมระบบทชดเจนและใกลชด

ตารางท 4-9 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานของการสรางความเขมแขงเกยวกบวนยนกเรยน (n=556)

100-230.indd 202 9/7/18 1:11:44 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

203

ตารางท 4-9(ตอ)

การสรางความเขมแขง สภาพปจจบน สภาพทพงประสงค

เกยวกบวนยนกเรยน χ SD ระดบ χ SD ระดบ

ขอ11การสรางวนยนกเรยนบคคลทมบทบาท 3.80 0.82 มาก 4.48 0.72 มาก สำคญทโรงเรยนมากทสดคอครประจำชนของ นกเรยนคนนน

ขอ12การสรางวนยนกเรยนผบรหารโรงเรยน 3.57 0.86 มาก 4.51 0.69 มากทสด เปนบคคลสำคญในการชนำและสงสญญาณวา ตงใจมงมนเอาใจใสตอการสรางวนยนกเรยน อยางเตมท

ขอ13กลไกสำคญของการสรางวนยนกเรยน 3.53 0.92 มาก 4.54 0.67 มากทสด ทมประสทธภาพตองเปนการสรางจาก การกระตนจากภายในตนของนกเรยน มากกวาการสรางเงอนไขเชงบงคบ หรอการวางเงอนไขภายนอก

ขอ14กลไกทมประสทธภาพตอการ 3.57 0.86 มาก 4.61 0.58 มากทสด สรางวนยนกเรยนคอการจดกจกรรม การพฒนาวนยนกเรยนทบรณาการผาน กระบวนการเรยนการสอนในทกรายวชา และรวมมอตอเนองไปยงครอบครวทตอง ดแลใหสอดคลองไปในทศทางเดยวกนกบ ครทโรงเรยน

ขอ15การสรางวฒนธรรมครอบครว 3.46 1.03 ปานกลาง 4.68 0.59 มากทสด การอบรมเลยงดทสรางวนยตงแตทบาน เปนพนฐานและเงอนไขทมนคงของ การสรางวนยนกเรยน

การสรางความเขมแขงเกยวกบ วนยนกเรยนโดยรวม

3.44 0.54 ปานกลาง 4.19 0.42 มาก

100-230.indd 203 9/7/18 1:11:44 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

204

จากตารางท 4-9 การสรางความเขมแขงเกยวกบวนยนกเรยนในสภาพปจจบนมคาเฉลยอยระหวาง 3.42-3.85 โดยขอ 1 การสรางวนยนกเรยนบทบาทหลกอยทโรงเรยนเปนสำคญมคาเฉลยสงสด (χ = 3.85 SD = 0.78) รองลงมาคอ ขอ 8 โรงเรยนกบผปกครอง/ชมชน/ กรรมการสถานศกษา ตองมระบบการสอสาน ระบบการประสานงาน โดยตองมการประชมพดคยกนอยางใกลชดอยางนอยภาคเรยนละ 1-2 ครง (χ = 3.83 SD= 0.98) ขอ 11การสรางวนยนกเรยน บคคลทมบทบาทสำคญทโรงเรยนมากทสดคอ ครประจำชนของนกเรยนคนนน(χ =3.80SD=0.82)ขอ9วนยนกเรยนฐานทสำคญทสดตองเรมสรางรวมกนในชวงวยอนบาลและประถมศกษา(χ =3.73SD=0.94)ขอ3การสรางวนยนกเรยนตองเปนความรวมมอระหวางโรงเรยน ผปกครอง ครอบครว ชมชน และสอมวลชน (χ = 3.72 SD = 1.00)ขอ 5 การสรางวนยนกเรยนตองมกลไกความรวมมอสอสารอยางใกลชดระหวางโรงเรยนกบ ผปกครอง (χ = 3.67 SD= 0.96) ขอ 12 การสรางวนยนกเรยน ผบรหารโรงเรยนเปนบคคลสำคญในการชนำและสงสญญาณวาตงใจ มงมน เอาใจใสตอการสรางวนยนกเรยนอยางเตมท (χ =3.57SD=0.86)ซงเทากนกบขอ14กลไกทมประสทธภาพตอการสรางวนยนกเรยนคอการจดกจกรรมาการพฒนาวนยนกเรยนทบรณาการผานกระบวนการเรยนการสอนในทกรายวชาและรวมมอตอเนองไปยงครอบครวทตองดแลใหสอดคลองไปในทศทางเดยวกนกบครทโรงเรยน (χ = 3.57 SD = 0.86) ขอ 13 กลไกสำคญของการสรางวนยนกเรยนทมประสทธภาพตองเปนการสรางจากการกระตนจากภายในตนของนกเรยนมากกวาการสรางเงอนไขเชงบงคบ หรอการวางเงอนไขภายนอก (χ =3.53SD=0.92)ขอ10ระบบและกลไกความรวมมอระหวางครอบครว ชมชนกบโรงเรยนในการเสรมสรางวนยนกเรยนมระบบทชดเจนและใกลชด (χ = 3.51 SD= 0.93) ขอ 4 ปจจยพนฐานของการสรางวนยของนกเรยน คอ วนยตองเรมทบาน สวนโรงเรยนเปนหนวยสนบสนน สานตอ (χ = 3.49 SD = 1.02) ขอ 7 การสรางวนยนกเรยนตองมาจากความตองการรวมกนของชมชนกบโรงเรยน (χ =3.46SD=0.91)ซงเทากน กบขอ 15 การสรางวฒนธรรมครอบครว การอบรมเลยงดทสรางวนยตงแตทบาน เปนพนฐานและเงอนไขทมนคงของการสรางวนยนกเรยน (χ = 3.46 SD = 1.03) ขอ 6 การสรางวนยนกเรยนคณะกรรมสถานศกษาตองมนโยบายกำหนดเปาหมายใหชดเจนวาจะเนนเปาหมายวนยดานใด(χ =3.43SD=0.94)สวนขอ2การสรางวนยนกเรยนบทบาทหลกอยทครอบครวเปนสำคญมคาเฉลยตำสด(χ =3.42SD=1.06)ตามลำดบ สวนการสรางความเขมแขงเกยวกบวนยนกเรยนในสภาพทพงประสงค มคาเฉลย อยระหวาง 4.44-4.77 โดยขอ 3 การสรางวนยนกเรยนตองเปนความรวมมอระหวางโรงเรยน ผปกครองครอบครวชมชนและสอมวลชนมคาเฉลยสงสด (χ =4.77SD=0.50)รองลงมาคอ ขอ 5 การสรางวนยนกเรยนตองมกลไกความรวมมอสอสารอยางใกลชดระหวางโรงเรยนกบ

100-230.indd 204 9/7/18 1:11:44 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

205

ผปกครอง (χ = 4.68 SD = 0.56) ซงเทากนกบขอ 9 วนยนกเรยน ฐานทสำคญทสดตองเรมสรางรวมกนในชวงวยอนบาลและประถมศกษา(χ =4.68SD=0.56)และขอ15การสรางวฒนธรรมครอบครว การอบรมเลยงดทสรางวนยตงแตทบาน เปนพนฐานและเงอนไขทมนคงของการสรางวนยนกเรยน (χ = 4.68 SD = 0.59) ขอ 4 ปจจยพนฐานของการสรางวนย ของนกเรยน คอ วนยตองเรมทบาน สวนโรงเรยนเปนหนวยสนบสนน สานตอ (χ = 4.65 SD=0.63)ขอ8โรงเรยนกบผปกครอง/ชมชน/กรรมการสถานศกษาตองมระบบการสอสานระบบการประสานงาน โดยตองมการประชมพดคยกนอยางใกลชดอยางนอยภาคเรยนละ 1-2 ครง (χ = 4.61 SD= 0.63) ซงเทากนกบขอ 14 กลไกทมประสทธภาพตอการสรางวนยนกเรยนคอ การจดกจกรรมาการพฒนาวนยนกเรยนทบรณาการผานกระบวนการเรยนการสอนในทกรายวชา และรวมมอตอเนองไปยงครอบครวทตองดแลใหสอดคลองไปในทศทางเดยวกนกบครทโรงเรยน (χ = 4.61 SD = 0.58) ขอ 2 การสรางวนยนกเรยนบทบาทหลกอยทครอบครวเปนสำคญ(χ =4.59SD=0.67)ซงเทากนกบขอ10ระบบและกลไกความรวมมอระหวางครอบครว ชมชนกบโรงเรยนในการเสรมสรางวนยนกเรยนมระบบทชดเจนและใกลชด (χ = 4.59 SD = 0.59) ขอ 13 กลไกสำคญของการสรางวนยนกเรยนทมประสทธภาพตองเปนการสรางจากการกระตนจากภายในตนของนกเรยนมากกวาการสรางเงอนไขเชงบงคบ หรอการวางเงอนไขภายนอก (χ = 4.54 SD = 0.67) ขอ 12 การสรางวนยนกเรยน ผบรหารโรงเรยนเปนบคคลสำคญในการชนำและสงสญญาณวาตงใจ มงมน เอาใจใสตอการสรางวนยนกเรยนอยางเตมท (χ = 4.51 SD = 0.69) ขอ 7 การสรางวนยนกเรยนตองมาจากความตองการรวมกนของชมชนกบโรงเรยน(χ =4.49SD=0.67)สวนขอ11การสรางวนยนกเรยนบคคลทมบทบาทสำคญทโรงเรยนมากทสดคอ ครประจำชนของนกเรยนคนนน (χ = 4.48 SD=0.72)ขอ6การสรางวนยนกเรยนคณะกรรมสถานศกษาตองมนโยบายกำหนดเปาหมายใหชดเจนวาจะเนนเปาหมายวนยดานใด (χ = 4.41 SD = 0.73) สวนขอ 1 การสรางวนยนกเรยนบทบาทหลกอยทโรงเรยนเปนสำคญมคาเฉลยตำสด(χ =4.40SD=0.78)ตามลำดบ

ตอนท 8 ขอเสนอเชงนโยบาย

ขอเสนอเชงนโยบายแบงระดบดงน

1. ระดบหนวยงานกำหนดนโยบาย 1.1การเสรมสรางวนยนกเรยน เปนกระบวนการทจำเปนตองอาศยความชดเจนและความตอเนองเชงนโยบายเปนอยางยงเนองจากการเสรมสรางวนยนกเรยนเงอนไขสำคญคอการเรมปลกฝงมาจากการอบรมเลยงดระดบครอบครว และการฝกฝน เอาใจใสอยางจรงจงและ

100-230.indd 205 9/7/18 1:11:44 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

206

ตอเนองโดยครในระดบประถมศกษา ดงนน หนวยงานทกำหนดนโยบายการศกษาขนพนฐานจงจำเปนตองมความชดเจนในการกำหนดเปนนโยบายสำคญในการเสรมสรางคณลกษณะผเรยนและตองมความเขมขน จรงจง ตอเนอง มระบบการกำกบ ตดตามและประเมนผลเพอการปรบปรง นโยบายตอเนองตลอดเวลา 1.2ครประจำชนระดบประถมศกษา เปนบคคลทมอทธพลตอการเสรมสรางวนยนกเรยนมากทสด เพราะนกเรยนวยประถมศกษาตอนตน จะเปนวยทเรมกอตวของบคลกภาพและหากไดมความรวมมอทเขมแขงกบครอบครวดวยจะยงทำใหการสรางวนยนกเรยนมประสทธภาพมากยงขน 1.3ภาวะการนำของผบรหารสถานศกษาทมวสยทศนเกยวกบการสรางวนยนกเรยนจะเปนตวสงสญญาณทกระตนใหเกดการปฏบตอยางจรงจงและเขมขนระดบชนเรยนไดมากทสด 1.4การใหการศกษาแกครอบครวเปนเรองทจำเปนมากเพราะยงมความแปรปรวนของระดบการเลยงดของแตละครอบครวทแตกตางกนมาก โดยเฉพาะระดบการศกษา และเศรษฐฐานะของพอแมจะเปนตวสะทอนคณภาพและระบบการเลยงดทแตกตางกน 1.5ตองสงเสรมการมสวนรวมของชมชน โดยเฉพาะกลมผปกครอง กรรมการ สถานศกษา ตองมสวนกระตนและสงสญญาณความตองการการเสรมสรางวนย ไปยงครและ ผบรหารโรงเรยนอยางจรงจงเขมขนและตอเนองตลอดเวลา

2. หนวยงานกำกบนโยบายระดบภาค 2.1ตองมการกำหนดยทธศาสตรการเสรมสรางวนยนกเรยน โดยใหแตละจงหวดดำเนนการสรางกลยทธการเสรมสรางวนยนกเรยน และมตวชวดเปนตวบงชระดบความสำเรจของการดำเนนการในแตละจงหวด 2.2ตองมระบบการกำกบ ตดตาม ประเมนผลเพอการพฒนากระบวนการอยาง ตอเนอง 2.3ตองมระบบการจดการความรดานการเสรมสรางวนยนกเรยนในระดบสถานศกษา ระดบจงหวดและระดบภาค เพอการเรยนรและตอยอดใหการดำเนนการมประสทธภาพมากยงขน

3. หนวยงานระดบจงหวด 3.1คณะกรรมการการศกษาจงหวด ควรจะตองมการกำหนดเปาหมายดานวนยนกเรยน ทเปนคณลกษณะรวมของทงจงหวด เพอใหสอดคลองกบวฒนธรรมทองถนของแตละจงหวด และเปนสงทสนองตอบตอ การพฒนาคณภาพคนเพอตอบสนองการมงานทำในแตละพนททแตกตางกนดวย

100-230.indd 206 9/7/18 1:11:44 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

207

3.2ควรจะเปดโอกาสใหแตละโรงเรยน มอสระในการออกแบบกจกรรมการเสรมสรางวนยนกเรยน โดยเนนการใชกระบวนการชมชนเรยนรวชาชพรวมกน เพอกอใหเกดการพฒนาไปสการมนวตกรรมการเสรมสรางวนยนกเรยนทเปนการปฏบตดของแตละโรงเรยน 3.3ตองมระบบการกำกบตดตามประเมนผลกระบวนการพฒนาวนยนกเรยนแตมลกษณะเปนการประเมนเพอการพฒนามากกวาเปนการประเมนเพอการตดสนผล

4. หนวยงานระดบสถานศกษา 4.1ครประจำชนเปนปจจยสำคญอยางทสด เพราะการดแลนกเรยนอยางเขาใจ ใกลชดทมเทเสยสละตอเนองโดยตงอยบนฐานของความปรารถนาดเปนทตงแบบ“กดไมปลอย” จะเปนปจจยเงอนไขของความสำเรจเบองตน 4.2สงคมเพอนในชนเรยนเปนอกเงอนไขหนงทจะมสวนสรางความวนยในนกเรยนได เพราะบคคล ทมความเขาใจ ใกลชดกนมากทสด คอ เพอน ดงนน การมเพอนทมความคด ทถกตองมการนำพาไปในทางทดจะเปนสวนสำคญมาก 4.3การสรางเงอนไขหรอสรางแรงจงใจ สรางกลยทธใหเกดเครอขายความรวมมอกบผปกครองหรอสมาชกในชมชนทโรงเรยนตงอย จะเปนปจจยเกอหนนทจะสรางเกราะคมกนและสรางวนยนกเรยนไดดทสด 4.4การสรางความตระหนกและสรางเปาหมายการมวนยนกเรยนดวยการใหครจดกจกรรมการเรยนการสอนทตองบรณาการเรองการเสรมสรางวนยไปดวยอยางพถพถน จรงจงในรายละเอยดอยางตอเนอง เขมแขง โดยเฉพาะครในระดบปฐมวย จนถงระดบประถมศกษาเปนระยะการกอตวของการสรางบคลกภาพของนกเรยนในอนาคต 4.5การสรางชมชนการเรยนรวชาชพ ดวยการใชการสรางวนยนกเรยนเปน เปาหมายทตองกำหนดใหครทกคนในโรงเรยนจะตองดำเนนการ โดยตองถอเปนนโยบายสำคญของทกโรงเรยน 4.6ผบรหารโรงเรยน จะตองจดระบบการถอดบทเรยนระหวางครในโรงเรยนและระหวางโรงเรยนเพอคนหาวธการปฏบตดของแตละโรงเรยนและภายใตเงอนไขทแตกตางกน 4.7ผบรหารโรงเรยน จะตองมการพฒนานวตกรรมการสรางวนยนกเรยนใหเปนนโยบายสำคญเพราะการมวนยถอเปนคณลกษณะทสำคญของนกเรยน

100-230.indd 207 9/7/18 1:11:44 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

208

บทท 5 สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ

การศกษาสภาพและปจจยในการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ของประเทศไทย มวตถประสงคเพอศกษาวเคราะหและสงเคราะหนโยบายรฐบาล กฎ ระเบยบมาตรฐานการศกษา หลกสตรการศกษาขนพนฐาน หลกการ แนวคดทฤษฎทเกยวของกบ การเสรมสรางวนย แนวทางและกระบวนการเสรมสรางวนย สภาพความรวมมอของทกภาคสวนของสงคมในการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระบบกลไกและความรวมมอในการสงเสรมสนบสนนการเสรมสรางวนย ปจจยทสรางความเขมแขงใหบคคลมวนย และเพอจดทำขอเสนอเชงนโยบาย โดยมวธดำเนนการศกษาคนควาแบงเปน 5 ขน คอ ขนตอนท 1 ศกษา คนควาขอมลขนตอนท2สมภาษณเชงลกผทรงคณวฒทมประสบการณขนตอนท3ยก(ราง)เอกสารการรายงานผลการศกษารปแบบและกลไกขนตอนท4การประชมวพากษเอกสารรายงานและขนตอนท 5 การปรบปรงรายงานผลการศกษาเอกสารฉบบสมบรณ เครองมอทใชในการวจยไดแก แนวคำถามสมภาษณ/สนทนากลมผทรงคณวฒ และแบบสอบถามเพอการประเมนปจจยบางประการทสงผลตอการสรางความเขมแขงเกยวกบวนยนกเรยน หาคณภาพเครองมอกอน นำไปใชโดยตรวจสอบความตรงตามเนอหา(ContentValidity)และหาคาดชนความสอดคลองของผเชยวชาญ(IOC)

100-230.indd 208 9/7/18 1:11:45 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

209

สรปผลการวจย

การนำเสนอผลวจยแบงเปน8ตอนดงน

ตอนท 1 ผลการศกษาวเคราะหและสงเคราะหนโยบายรฐบาล กฎ ระเบยบ ทเกยวของ ทเปนปจจยชวยหนนเสรมหรอเปนอปสรรค ตอการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน 1.นโยบายรฐบาลกฎระเบยบทเกยวของทเปนปจจยชวยหนนเสรมตอการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานมดงน 1)พระราชบญญต การศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ.2545และ(ฉบบท3)พ.ศ.2553 2)แผนการศกษาแหงชาตพ.ศ.2560–2579 3)แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบทสบสอง(พ.ศ.2560-2564) 4)มาตรการการปฏบตกรณเกดเหตการณการกระทำรนแรงตอเดกในสถานศกษาของสำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน 2.นโยบายรฐบาล กฎ ระเบยบ ทเกยวของทเปนอปสรรคตอการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน คอ “มาตรการการปฏบตกรณเกดเหตการณการกระทำรนแรงตอเดกในสถานศกษาของ สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน” ซงไดออกมาตรการตาม“พระราชบญญตคมครองเดกพ.ศ.2546”และ“ระเบยบกระทรวงศกษาธการวาดวยการลงโทษนกเรยนและนกศกษาพ.ศ.2548” จากระเบยบกระทรวงศกษาธการวาดวยการลงโทษนกเรยนและนกศกษาพ.ศ.2548นสงผลให ผสอนไมสามารถใชไมเรยวลงโทษเดกดวยการ “ต” ได ซงจากการสมภาษณ/ สนทนากลมคร ครบางสวนใหความเหนวา “การลงโทษโดยการต สำหรบเดกบางคน บางกลม ยงคง มความจำเปนอย เพราะวธการวากลาวตกเตอน ทำทณฑบน ตดคะแนน หรอทำกจกรรมให ปรบเปลยนพฤตกรรม นน ใชไมไดผล และไมมผลตอชวตของเดกกลมน เดกยงคงกระทำ ความผดอยเพราะสดทายแลวอยางไรกไดเลอนชน”

ตอนท 2 ผลการศกษามาตรฐานการศกษา หลกสตรการศกษาขนพนฐานทเปนปจจยชวยหนนเสรมหรอเปนอปสรรค ตอการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน มาตรฐานการศกษา หลกสตรการศกษาขนพนฐานทเกยวของทเปนปจจยหนนตอการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานมดงน 1.มาตรฐานการศกษาของชาต

100-230.indd 209 9/7/18 1:11:45 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

210

2.มาตรฐานการศกษาขนพนฐานเพอการประกนคณภาพภายในของสถานศกษาฉบบลงวนท11ตลาคมพ.ศ.2559 3.มาตรฐานการศกษา ตวบงช และเกณฑการพจารณาเพอการประเมนคณภาพภายนอกระดบการศกษาขนพนฐาน:ประถมและมธยมศกษารอบทสอง(พ.ศ.2549-2553) 4.หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานพทธศกราช2551 5.คำขวญวนเดกประเทศไทย

ตอนท 3 ผลการศกษาหลกการ แนวคดทฤษฎทเกยวของกบการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐาน 1.ทฤษฎพฒนาการทางจรยธรรมของพอาเจต 2.ทฤษฎพฒนาการทางจรยธรรมของโคลเบอรก(Kohlberg’sMoralDevelopmentTheory) 3.ทฤษฎจตสงคมของอรคสน (Erik Erikson: Eight stages of PsychosocialDevelopment) 4.ทฤษฎการเรยนรสงคมเชงพทธปญญาของแบนดรา(Bandura)

ตอนท 4 ผลการศกษาแนวทางและกระบวนการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐาน ผลการศกษาเอกสาร ตำรา ทเกยวของกบการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐานมผลการศกษาดงน วธการปลกฝงวนยเดกปฐมวยในสถานศกษา 1)ดานการจดการเรยนการสอน เนนการบรณาการกบการเรยนการสอนในชนเรยนเชนการเลานทานคณธรรมทกครงกอนเรมเรยน 2)ดานความประพฤต หรอการแสดงพฤตกรรมของเดก เนนการใชวนยเชงบวก มากกวาเชงลบ ครตองเปนแบบอยางทด ตรวจความเรยบรอยอยางสมำเสมอ และสรางขอตกลงกบผปกครอง 3)ดานการจดสภาพแวดลอมจดสภาพแวดลอม/หองเรยนใหนาอยดแลวสบายตาสบายใจสะอาดปลอดภยสำหรบเดกเลก วธการปลกฝงวนยระดบประถมศกษา และระดบมธยมศกษา โดยใชแนวทางของศนยโรงเรยนคณธรรมนนคอการสราง“โรงเรยนคณธรรม”

100-230.indd 210 9/7/18 1:11:45 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

211

การจดการชนเรยนทำไดดงน 1)เนนความสำคญของนกเรยน โดยครหาวธทจะใหนกเรยนรวมมอในการแสดงความคดเหนในการจดการหองเรยนและวธปองกนปญหาระเบยบวนย 2)สงเสรมใหนกเรยนมระเบยบวนยดวยตนเอง โดยเนนความสำคญของพฤตกรรมทางบวกของนกเรยนและไมสงเสรมพฤตกรรมทางลบของนกเรยน 3)การตงกฎระเบยบของหองเรยน 4)ควรจะมรายการของกฎระเบยบทกขอและระบผลทตามมาของการประพฤต ผดกฎระเบยบดวย 5)ระบรางวลหรอแรงเสรมบวกสำหรบคนทมพฤตกรรมไมผดกฎระเบยบ ผลการศกษาสงเคราะหงานวจยเกยวกบแนวทางและกระบวนการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐาน จำนวน 35 เรอง พบวา มการใชกลยทธการมสวนรวมการเสรมแรง การประชมเชงปฏบตการ การศกษาดงาน การนเทศภายใน การใหคำมนสญญาการกำกบตดตาม การระดมสมอง การประชมกระบวนการมสวนรวมอยางสรางสรรค และกลยทธการระดมพลงสรางสรรค โดยใชกจกรรมการเขาคาย/ อบรมคณธรรม การประกวด/ แขงขน การพบปะคร การพบปะผปกครอง/ ชมชน การจบคกบเพอน การพดหนาเสาธง สภานกเรยนการสงเสรมการอานชมรม/ชมนมและการรณรงค

ตอนท 5 ผลการศกษาสภาพความรวมมอของทกภาคสวนของสงคมในการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ความรวมมอของทกภาคสวนของสงคมในการเสรมสรางวนยในสถานศกษามหนวยงานองคกร มลนธไดตระหนกถงความสำคญของการเสรมสรางวนยในเยาวชน หรอดานคณธรรม โดยมเปาหมายเพอสรางคนดออกสสงคมมหนวยงานดงตอไปน 1.ศนยเสมารกษ กระทรวงศกษาธการ เปนสถานททำการของสำนกงานลกเสอ แหงชาตททนสมย ฉลอง 100 ปการลกเสอไทย รวมทงยงไดลงนามประกาศกระทรวงฯ จดตง“ศนยเสมารกษ กระทรวงศกษาธการ” เพอใหเปนศนยกลางดแลแกไขปญหาความประพฤตนกเรยนนกศกษาหรอสารวตรนกเรยนซงถกยกเลกไปนอกจากจะทำหนาทประสานความรวมมอ ในกจการลกเสอรวมกบสำนกงานลกเสอแหงชาตแลว ยงทำหนาทสงเสรมปองกนแกไข และคมครองความประพฤตนกเรยนนกศกษา สงเสรมสนบสนนและประสานงานการดำเนนการ เกยวกบการคมครองสทธของนกเรยนนกศกษาดวย 2.มลนธยวสถรคณ เปนหนวยงานหนงทตงขนภายใตจดมงหมายเพอขบเคลอนปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสสถานศกษามลนธมโครงสรางการทำงานแบงออกเปน3ศนยประกอบดวยศนยโรงเรยนคณธรรมศนยสถานศกษาพอเพยงและศนยจตวทยาการศกษา

100-230.indd 211 9/7/18 1:11:45 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

212

ตอนท 6 ผลการศกษาสภาพระบบกลไกและความรวมมอในการสงเสรมสนบสนนการเสรมสรางวนย ในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ผลศกษาสภาพระบบกลไกและความรวมมอในการสงเสรมสนบสนนการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ไดขอสรปจากการศกษา คนควา เอกสาร งานวจย ลงศกษาโรงเรยนทเปนกรณศกษา ภาพรวมของประเทศไทย พบวา มระบบกลไก รปแบบ โดยรวมของการพฒนาวนยนกเรยนดงน รปแบบท1วนยแบบเดกปกครองกนเองมกฎกตกาใหนกเรยนปกครองกนเองมการกำกบดแลทงชวตความเปนอย นอกจากจะเปนการฝกระเบยบวนยดวยกนเองแลว เดกจะไดทกษะชวตจากการทำกจกรรมตางๆดวยกนเองการปกครองกนเองออกกฎระเบยบกนเองเชนโรงเรยนหมบานเดก ทเนนความรกและเสรภาพ เปนการหลอหลอมนำเดกทมปญหาครอบครวมาฝก มาปรบพฤตกรรม ใหเสรภาพ และความรก มสภานกเรยน มการออกกตกากนเอง และเคารพกตกาของสงคมการลงโทษคอการตดสทธตางๆวนยแบบเดกปกครองกนเองมรปแบบความรวมมอ รปแบบท2วนยทงกายและใจหรอวนยแบบเนนหลกธรรมในการกำกบตนเปนการฝกทงกายภาพภายนอกและจตภายในคอการฝกตลอดเวลาหลอหลอมทงกายใจจตวญญาณเชนโรงเรยนสตยาไสย ใชปรชญาแนวคดวถพทธตงแตตนเชาจนกระทงเขานอน เนนเรองการฝกจตเปนโรงเรยนกนนอนทโรงเรยน โรงเรยนท 2 คอ โรงเรยนลำปลายมาศพฒนา จ.บรรมย เปนโรงเรยนกนนอน เนนกระบวนการจตตปญญาศกษาเขามาฝก อกโรงเรยนหนง คอ โรงเรยนมชยพฒนา–โรงเรยนไมไผ(BambooSchool)จ.บรรมยเปนตน รปแบบท3วนยตามกฎระเบยบเปนการฝกแบบใหนกเรยนเคารพกฎกตการะบบฝกนกเรยนเชนหามใสรองเทาขนอาคารใหรางวลสำหรบเดกททำดและลงโทษสำหรบเดกททำผดกตกา ใชกระบวนการเรยนการสอนเขามาเปนสวนหนงในการฝกดวย ซงโรงเรยนสวนใหญในประเทศไทยจะใชการฝกวนยแบบนผลของการฝกจะประสบความสำเรจหรอไมขนอยกบความจรงจงของการดำเนนงานเปนหลก ความรวมมอตามรปแบบน ปรากฏใหเหนทกโรงเรยน เนองจากเปนขอบงคบตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานพทธศกราช2551และตาม“มาตรการการปฏบตกรณเกดเหตการณการกระทำรนแรงตอเดกในสถานศกษาของสำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน” ซงระบบกลไกและความรวมมอของสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานแตละแหงจะมความเขมงวดแตกตางกนไป และปรากฏเปนกจกรรมภายใตภาระงาน คอ 1) ระบบดแล ชวยเหลอนกเรยน2)งานสงเสรมคณธรรมจรยธรรมและ3)กจกรรมพฒนาผเรยน

100-230.indd 212 9/7/18 1:11:45 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

213

รปแบบท 4 วนยแบบทหาร คอนำวนยทหารมาฝกอบรมผเรยนใหเปนผมวนย เปนการฝกแบบเขมขนตามกฎระเบยบการทำผดกฎผดระเบยบเนนการลงโทษการปฏบตวนยตางๆเนนการฝกแบบซำๆเพอใหปฏบตจนเกดเปนความเคยชนสวนใหญจะเปนโรงเรยนทเรมตนโดยการรบนโยบายจากกองทพเชนโรงเรยนกองทพบกอปถมภชางกลขส.ทบ. รปแบบท 5 วนยจากการมสวนรวมของผปกครองและชมชน โดยใหบทบาทผปกครองชมชนเขามามสวนรวมในการดแลนกเรยนอยางใกลชดประสานงานพดคยกบครทปรกษา เพอรวมกนแกปญหาพฤตกรรมนกเรยนและเนนการพฒนานกเรยนโดยการใชโครงงานคณธรรมเชนโรงเรยนบางมลนากภมวทยาคมจ.พจตร โดยสรป ระบบและกลไกการเสรมสรางวนยในสถานศกษาขนพนฐานม 5 รปแบบแตอยางไรกตาม เงอนไขสำคญของประเทศไทยคอ เงอนไขแรกบานโรงเรยนและชมชนตองรวมมอกน ความรวมมอจากผปกครองและชมชน ถาเปรยบเทยบกบตางประเทศจะคอนขางนอยโดยเฉพาะถาเปรยบเทยบกบประเทศญปน เพราะประเทศญปนนน การเสรมสรางวนยเปนเรองของวฒนธรรมทปลกฝงตงแตครอบครว เงอนไขทสอง คอ การปลกฝงวนยในวยเยาว คอ ระดบประถมศกษา เพราะเดกในวยนเรมเขาใจเหตและผลงาย ๆ ไดบางแลว ถาครระดบประถมมการกำกบดแลเลกๆนอยๆเชนการแตงกายการแขวนสงของการวางรองเทาการทำความสะอาด หองเรยน ฯลฯ จะมอทธพลอยางมาก และเงอนไขทสำคญอกประการหนงของประเทศไทย คอควรเนน “วนยเชงบวก” มากกวา “วนยเชงลบ” วนยเชงบวกจะทำใหเดกกระทำพฤตกรรมดวยความสมครใจ เขาใจในเหตและผลของการปฏบต ซงจะปลกฝงในตวเดกอยางยงยน ไมใชกระทำเพราะกลวการลงโทษเทานน

ตอนท 7 ผลการศกษาปจจยทสรางความเขมแขงใหบคคลมวนย ผลการสงเคราะหงานวจยเกยวกบปจจยทสรางความเขมแขงใหบคคลมวนย จากการสงเคราะหงานวจยเกยวกบปจจยทสรางความเขมแขงใหบคคลมวนยสรปปจจยทเกยวของททำใหบคคลมวนยคอ 1.ปจจยสวนบคคล ไดแก 1) ความรบผดชอบ 2) ความอดทน 3) ความเชอมนในตนเอง 4) ผลสมฤทธทางการเรยน 5) แรงจงใจใฝสมฤทธ 6) ความเชออำนาจในตน 7) การมงอนาคตควบคมตน 8) เจตคตตอวนยในตนเอง 9) ความฉลาดทางอารมณ และ 10) ความสามารถในการปรบตว 2.ปจจยดานสภาพแวดลอมทางบาน ไดแก 1) การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตย 2) การอบรมเลยงดแบบเขมงวด 3) การอบรมเลยงดแบบใชเหตผลมากกวาอารมณในการทำกจกรรมตาง ๆ และมความสมำเสมอและเหมาะสมในการใหรางวลหรอลงโทษ 4) การอบรมเลยงดแบบการลงโทษทางจตมากกวาทางกาย 5) การอบรมเลยงดแบบพงตนเองเรว 6) ความ

100-230.indd 213 9/7/18 1:11:45 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

214

สมพนธภายในครอบครว7)ฐานะทางเศรษฐกจ8)สภาพแวดลอมทางบานและ9)การปฏบตตนของผปกครอง 3.ปจจยดานสภาพแวดลอมของโรงเรยนไดแก1)การปฏบตตนของคร2)พฤตกรรมกลมเพอน 3) การจดการเรยนการสอนจรยศกษาในคาบเรยน 4) การจดกจกรรมจรยศกษา/เสรมสรางวนย 5) การจดสภาพแวดลอมทสงเสรมจรยศกษา 6) บรรยากาศในชนเรยน 7) สมพนธภาพระหวางครกบนกเรยน 8) สมพนธภาพระหวางนกเรยนกบเพอน และ 9) ระบบดแลชวยเหลอนกเรยน 4.ปจจยดานสภาพแวดลอมทางสงคม ไดแก 1) สภาพชมชน 2) การเปดรบขาวสารจากสอมวลชน/ อทธพลของตวแบบสญลกษณ และ 3) อทธพลของตวแบบ (คร ผปกครอง ตวแบบผานสอ)

ผลการวเคราะหขอมลปจจยทสรางความเขมแขงใหบคคลมวนย ขอมลทวไปของกลมตวอยาง พบวา กลมตวอยางสวนใหญเปนเพศหญง คดเปนรอยละ62.41 รองลงมาเปนเพศชาย คดเปนรอยละ 21.04 และไมระบ คดเปนรอยละ 16.55 กลมตวอยางสวนใหญเปนคร คดเปนรอยละ 96.04 รองลงมาคอ ไมระบ คดเปนรอยละ 3.06กรรมการสถานศกษา คดเปนรอยละ 0.72 และผปกครอง คดเปนรอยละ 0.18 กลมตวอยาง สวนใหญมประสบการณทำงาน6-10ปคดเปนรอยละ42.80รองลงมาคอประสบการณทำงาน11-15 ป คดเปนรอยละ 17.60 ไมระบ คดเปนรอยละ 16.20 ประสบการณทำงาน 16-20 ป คดเปนรอยละ 8.30 ประสบการณทำงาน 21-25 ป คดเปนรอยละ 6.10 ประสบการณทำงานมากกวา 30ปขนไปคดเปนรอยละ 4.90ประสบการณทำงาน 26-30ป คดเปนรอยละ 3.20และประสบการณทำงาน 1-5 ป คดเปนรอยละ 0.90 โดยกลมตวอยางสวนใหญมประสบการณทำงานในโรงเรยน 6-10 ป คดเปนรอยละ 43.20 ประสบการณทำงานในโรงเรยน 11-15 ป คดเปนรอยละ 23.00 ประสบการณทำงานในโรงเรยน 16-20 ป คดเปนรอยละ 10.90ประสบการณทำงานในโรงเรยน 21-25 ป คดเปนรอยละ 7.40 ไมระบ คดเปนรอยละ 4.70ประสบการณทำงานในโรงเรยน 1-5 ป คดเปนรอยละ 4.50 ประสบการณทำงานในโรงเรยน มากกวา30ปขนไปคดเปนรอยละ3.80และประสบการณทำงานในโรงเรยน26-30ปคดเปนรอยละ2.50และกลมตวอยางสวนใหญอยโรงเรยนขนาดกลางคดเปนรอยละ37.23 รองลงมาคอ โรงเรยนขนาดใหญคดเปนรอยละ20.68ไมระบคดเปนรอยละ17.09 โรงเรยนขนาดใหญพเศษคดเปนรอยละ13.31และโรงเรยนขนาดเลกคดเปนรอยละ11.69ตามลำดบ ปจจยบางประการทสงผลตอการสรางความเขมแขงเกยวกบวนยนกเรยนในสภาพปจจบน มคาเฉลยอยระหวาง 3.51-3.79 โดยปจจยดานสภาพแวดลอมของโรงเรยน มคาเฉลยสงสด (χ = 3.79 SD = 0.60) รองลงมาคอ ปจจยดานสภาพแวดลอมทางสงคม (χ = 3.76

100-230.indd 214 9/7/18 1:11:45 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

215

SD=0.53)ปจจยดานสภาพแวดลอมทางบาน (χ =3.53SD=0.69) และปจจยสวนบคคล มคาเฉลยตำสด(χ =3.51SD=0.68)ตามลำดบ สวนปจจยบางประการทสงผลตอการสรางความเขมแขงเกยวกบวนยนกเรยนในสภาพทพงประสงค มคาเฉลยอยระหวาง 4.31-4.52 ปจจยดานสภาพแวดลอมของโรงเรยนมคาเฉลยสงสด (χ = 4.52 SD = 0.45) รองลงมาคอ ปจจยสวนบคคลมคาเฉลยสงสด (χ = 4.50 SD = 0.47) รองลงมาคอ ปจจยดานสภาพแวดลอมทางสงคม (χ = 4.35 SD = 0.47) และปจจยดานสภาพแวดลอมทางบานมคาเฉลยตำสด(χ =4.31SD=0.47)ตามลำดบ สวนการสรางความเขมแขงเกยวกบวนยนกเรยนในสภาพปจจบนมคาเฉลยเทากบ3.44มสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.54 สวนการสรางความเขมแขงเกยวกบวนยนกเรยนในสภาพ ทพงประสงคมคาเฉลยเทากบ4.19มสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ0.42

ตอนท 8 ขอเสนอเชงนโยบาย ขอเสนอเชงนโยบายเพอการขบเคลอนขยายผลตอหนวยงาน แบงขอเสนอตามระดบหนวยงานดงน

1. ระดบหนวยงานกำหนดนโยบาย 1.1การเสรมสรางวนยนกเรยน เปนกระบวนการทจำเปนตองอาศยความชดเจนและความตอเนองเชงนโยบายเปนอยางยงเนองจากการเสรมสรางวนยนกเรยนเงอนไขสำคญคอการเรมปลกฝงมาจากการอบรมเลยงดระดบครอบครว และการฝกฝน เอาใจใสอยางจรงจงและตอเนองโดยครในระดบประถมศกษา ดงนน หนวยงานทกำหนดนโยบายการศกษาขนพนฐานจงจำเปนตองมความชดเจนในการกำหนดเปนนโยบายสำคญในการเสรมสรางคณลกษณะผเรยนและตองมความเขมขน จรงจง ตอเนอง มระบบการกำกบ ตดตามและประเมนผลเพอการปรบปรงนโยบายตอเนองตลอดเวลา 1.2 ครประจำชนระดบประถมศกษา เปนบคคลทมอทธพลตอการเสรมสรางวนยนกเรยนมากทสด เพราะนกเรยนวยประถมศกษาตอนตน จะเปนวยทเรมกอตวของบคลกภาพและหากไดมความรวมมอทเขมแขงกบครอบครวดวยจะยงทำใหการสรางวนยนกเรยนมประสทธภาพมากยงขน 1.3ภาวะการนำของผบรหารสถานศกษาทมวสยทศนเกยวกบการสรางวนยนกเรยนจะเปนตวสงสญญาณทกระตนใหเกดการปฏบตอยางจรงจงและเขมขนระดบชนเรยนไดมากทสด 1.4การใหการศกษาแกครอบครวเปนเรองทจำเปนมากเพราะยงมความแปรปรวนของระดบการเลยงดของแตละครอบครวทแตกตางกนมาก โดยเฉพาะระดบการศกษา และเศรษฐฐานะของพอแมจะเปนตวสะทอนคณภาพและระบบการเลยงดทแตกตางกน

100-230.indd 215 9/7/18 1:11:45 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

216

1.5ตองสงเสรมการมสวนรวมของชมชน โดยเฉพาะกลมผปกครองกรรมการสถานศกษา ตองมสวน กระตนและสงสญญาณความตองการการเสรมสรางวนย ไปยงครและผบรหารโรงเรยนอยางจรงจงเขมขนและตอเนองตลอดเวลา

2. หนวยงานกำกบนโยบายระดบภาค 2.1ตองมการกำหนดยทธศาสตรการเสรมสรางวนยนกเรยน โดยใหแตละจงหวดดำเนนการสรางกลยทธการเสรมสรางวนยนกเรยน และมตวชวดเปนตวบงชระดบความสำเรจของการดำเนนการในแตละจงหวด 2.2ตองมระบบการกำกบ ตดตาม ประเมนผลเพอการพฒนากระบวนการอยาง ตอเนอง 2.3ตองมระบบการจดการความรดานการเสรมสรางวนยนกเรยนในระดบสถานศกษา ระดบจงหวดและระดบภาค เพอการเรยนรและตอยอดใหการดำเนนการมประสทธภาพมากยงขน

3. หนวยงานระดบจงหวด 3.1คณะกรรมการการศกษาจงหวด ควรจะตองมการกำหนดเปาหมายดานวนยนกเรยน ทเปนคณลกษณะรวมของทงจงหวด เพอใหสอดคลองกบวฒนธรรมทองถนของแตละจงหวด และเปนสงทสนองตอบตอ การพฒนาคณภาพคนเพอตอบสนองการมงานทำในแตละพนททแตกตางกนดวย 3.2ควรจะเปดโอกาสใหแตละโรงเรยน มอสระในการออกแบบกจกรรมการเสรมสรางวนยนกเรยน โดยเนนการใชกระบวนการชมชนเรยนรวชาชพรวมกน เพอกอใหเกด การพฒนาไปสการมนวตกรรมการเสรมสรางวนยนกเรยนทเปนการปฏบตดของแตละโรงเรยน 3.3ตองมระบบการกำกบ ตดตาม ประเมนผลกระบวนการพฒนาวนยนกเรยน แตมลกษณะเปนการประเมนเพอการพฒนามากกวาเปนการประเมนเพอการตดสนผล

4. หนวยงานระดบสถานศกษา 4.1ครประจำชนเปนปจจยสำคญอยางทสด เพราะการดแลนกเรยนอยางเขาใจ ใกลชดทมเทเสยสละตอเนองโดยตงอยบนฐานของความปรารถนาดเปนทตงแบบ“กดไมปลอย” จะเปนปจจยเงอนไขของความสำเรจเบองตน 4.2สงคมเพอนในชนเรยนเปนอกเงอนไขหนงทจะมสวนสรางความวนยในนกเรยนได เพราะบคคล ทมความเขาใจ ใกลชดกนมากทสด คอ เพอน ดงนน การมเพอนทมความคด ทถกตองมการนำพาไปในทางทดจะเปนสวนสำคญมาก

100-230.indd 216 9/7/18 1:11:45 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

217

4.3การสรางเงอนไขหรอสรางแรงจงใจ สรางกลยทธใหเกดเครอขายความรวมมอกบผปกครองหรอสมาชกในชมชนทโรงเรยนตงอย จะเปนปจจยเกอหนนทจะสรางเกราะคมกนและสรางวนยนกเรยนไดดทสด 4.4การสรางความตระหนกและสรางเปาหมายการมวนยนกเรยนดวยการใหครจดกจกรรมการเรยนการสอนทตองบรณาการเรองการเสรมสรางวนยไปดวยอยางพถพถน จรงจงในรายละเอยดอยางตอเนอง เขมแขง โดยเฉพาะครในระดบปฐมวย จนถงระดบประถมศกษาเปนระยะการกอตวของการสรางบคลกภาพของนกเรยนในอนาคต 4.5การสรางชมชนการเรยนรวชาชพ ดวยการใชการสรางวนยนกเรยนเปนเปาหมาย ทตองกำหนดใหครทกคนในโรงเรยนจะตองดำเนนการ โดยตองถอเปนนโยบายสำคญของทกโรงเรยน 4.6ผบรหารโรงเรยน จะตองจดระบบการถอดบทเรยนระหวางครในโรงเรยนและระหวางโรงเรยนเพอคนหาวธการปฏบตดของแตละโรงเรยนและภายใตเงอนไขทแตกตางกน 4.7 ผบรหารโรงเรยน จะตองมการพฒนานวตกรรมการสรางวนยนกเรยนใหเปนนโยบายสำคญเพราะการมวนยถอเปนคณลกษณะทสำคญของนกเรยน

อภปรายผล

ผลการศกษามประเดนสำคญทสามารถอภปรายผลไดดงน 1.นโยบายรฐบาล กฎ ระเบยบ ทเกยวของตอการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน มาตรฐานการศกษา หลกสตรการศกษาขนพนฐาน การจดการเรยน การสอนตามแนวคดทฤษฎทเกยวของกบการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระบบกลไกและความรวมมอในการสงเสรมสนบสนนการเสรมสรางวนย ตลอดจนสภาพความรวมมอของทกภาคสวนของสงคมในการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน จากการสงเคราะหเอกสารตำรางานวจยทเกยวของหลกฐานทางวชาการทกประเภทเฉพาะระดบการศกษาขนพนฐาน ของประเทศไทย จะพบวา หนวยงานทเกยวของกบการจดการศกษาขนพนฐานของประเทศไทยรวมทงรฐบาลทกยคทกสมย ใหความสำคญกบเรองระเบยบวนยตลอดมา ดงปรากฏในนโยบายกฎ ระเบยบ มาตรฐานการศกษา หลกสตรการศกษาขนพนฐาน แตงานวจยหลายเรอง ยงคงไดขอสรปวา วนยของนกเรยน อยในระดบปานกลาง (พระมานะ ประพฤตธรรม, 2552; สนตกร รกสองหมน, เสรมศกด วศาลาภรณ, ไพศาล หวงพานช และสงวนพงศ ชวนชม, 2557) ซงสะทอนใหเหนวา การนำลงสการปฏบตยงไมไดผลเทาทควร หรอยงขาดความเขมงวดกวดขนในการนำลงสการปฏบต หรอตองอาศยความรวมมอจากทกสวน โดยเฉพาะอยางยง สถาบน

100-230.indd 217 9/7/18 1:11:45 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

218

ครอบครวซง พระมานะ ประพฤตธรรม (2552) ไดกลาววาสาเหตหลกจากการศกษาพฤตกรรมทางจรยธรรมมาจากบดา มารดาไมมเวลาใหบตร และเยาวชนมกมพฤตกรรมเลยนแบบสอ แตความคาดหวงของสงคม รวมทงความคดเหนของครสวนใหญ มความคดวา การพฒนาวนยนกเรยนนนเปนหนาทความรบผดชอบของโรงเรยนเปนหลก (การสมภาษณ ประธานเครอขาย ผปกครอง,โรงเรยนบางมลนากภมวทยาคมจ.พจตรวนท23พฤษภาคมพ.ศ.2560) 2. แนวทางและกระบวนการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน จากผลการศกษาสงเคราะหงานวจยเกยวกบแนวทางและกระบวนการเสรมสรางวนยในสถานศกษา ระดบการศกษาขนพนฐาน จำนวน35 เรองพบวา แนวทางและกระบวนการ เสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานมการใชกลยทธทหลากหลาย ทงกลยทธการมสวนรวมการเสรมแรงการประชมเชงปฏบตการการศกษาดงานการนเทศภายในการใหคำมนสญญา การกำกบตดตาม การระดมสมอง การประชมกระบวนการมสวนรวมอยางสรางสรรค และกลยทธการระดมพลงสรางสรรค โดยใชกจกรรมการเขาคายหรออบรมคณธรรมการประกวดแขงขน การพบปะคร การพบปะผปกครองชมชน การจบคกบเพอน การพดหนา เสาธง สภานกเรยน การสงเสรมการอาน ชมรมชมนม และการรณรงค นน เปนวธการทชวยในการพฒนาวนยนกเรยนใหสงขนได เนองจาก การปลกฝงดานวนยจะตองมกจกรรมทหลากหลายสมำเสมอและตอเนองควรมการตดตามอยางใกลชดและตอเนองครผปกครองนกเรยนและผทเกยวของควรรวมมอกนแกไขและสะทอนปญหาตางๆ ของนกเรยนทำใหนกเรยนมการปรบเปลยน พฤตกรรมและการเรยน (นพรตน ชยเรอง, 2559) และเพอใหเหนแนวทางการพฒนาวนยทชดเจน แนวทางและกระบวนการเสรมสรางวนยในสถานศกษาขนพนฐาน ควรเนนรปแบบการพฒนา หรอเสรมสรางวนยในสถานศกษาทเฉพาะในแตละระดบ เชน ระดบปฐมวย ระดบ ชนประถมศกษา และระดบชนมธยมศกษา และสอดคลองกบบรบทสภาพแวดลอมของโรงเรยนแตละโรงเรยนนนๆ 3.ปจจยทสรางความเขมแขงใหบคคลมวนย จากผลการวเคราะหปจจยบางประการทสงผลตอการสรางความเขมแขงเกยวกบวนยนกเรยนในสภาพปจจบนตามความคดเหนของครผปกครองและกรรมการสถานศกษาทพบวาปจจยบางประการทสงผลตอการสรางความเขมแขงเกยวกบวนยนกเรยนในสภาพปจจบนมคาเฉลย อยระหวาง 3.51-3.79 ซงปจจยดานสภาพแวดลอมของโรงเรยนสงผลตอการสรางความเขมแขงเกยวกบวนยมากทสด (คะแนนเฉลย = 3.79) รองลงมาคอ ปจจยดานสภาพแวดลอมทางสงคม(คะแนนเฉลย = 3.76 SD = 0.53) ปจจยดานสภาพแวดลอมทางบาน (คะแนนเฉลย = 3.53 SD=0.69)และปจจยสวนบคคลมคาเฉลยตำสด(คะแนนเฉลย=3.51SD=0.68)ตามลำดบนน สอดคลองกบงานวจยเรอง ปจจยทสงผลตอการมวนยของนกเรยนมธยมศกษาในเขตภาคใต

100-230.indd 218 9/7/18 1:11:46 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

219

ตอนบนทพบวา ปจจยทสงผลตอการมวนยของนกเรยนมากทสด คอ ปจจยดานสภาพแวดลอมในโรงเรยน เชนกน (สนตกร รกสองหมน, เสรมศกด วศาลาภรณ, ไพศาล หวงพานช และ สงวนพงศ ชวนชม, 2557) งานวจยชนนจงชใหเหนวา โรงเรยนหรอสถานศกษาควรใหความสำคญและมงเนนในการพฒนาระเบยบวนยของนกเรยน และเปนสถานทในการพฒนาวนยนกเรยนเปนหลก แตไมสอดคลองกบงานวจยของ พระมานะ ประพฤตธรรม (2552) ทไดสงเคราะหงานวจยทเกยวของกบการพฒนาจรยธรรมดานวนยของเดกและเยาวชนไทยไดขอสรปวาวธการพฒนาจรยธรรมดานวนยของเดกและเยาวชนไทยนน บดา มารดา คร ควรเปนแบบอยางทดตอเดกและเยาวชน และตองมเวลาใหกบการอบรมและสงสอน จงจะทำใหเดกมแบบในการปฏบตตน การอบรมเลยงดแบบประชาธปไตยทำใหเดกมวนยสงกวาการเลยงดแบบเขมงวดกวดขนและแบบปลอยปละละเลย ประเดนของงานวจยชนน ยงสรปวา จากการศกษา ดานการพฒนาพฤตกรรมซงเปนการวจยของหนวยงานทวจยเกยวกบการพฒนาจรยธรรมดานวนยของเดกและเยาวชนไทย 3 เรอง ประกอบดวย 1) การพฒนาพฤตกรรมเชงจรยธรรมดานความมวนยของนกเรยนระดบประถมศกษา2)การศกษาพฤตกรรมทางจรยธรรมของเยาวชนในภาคตะวนออกเฉยงเหนอและ3) การศกษาและพฒนาคณธรรมจรยธรรมของเดกและเยาวชนไทย ปญหาและความสำคญของการวจย สาเหตมาจากบดา มารดาไมมเวลาใหบตร และเยาวชนมกมพฤตกรรมเลยนแบบสอนอกจากนยงกลาววา ครมภาระหนาททางโรงเรยนมากจนไมมเวลาอบรมสงสอนศษยเทาทควรครตองเปนแบบอยางทดใหแกเดกนกเรยน และสงเสรมเดกเมอเดกทำในสงทด สวนกจกรรมในการสงเสรมจรยธรรมคณธรรมของโรงเรยนยงมนอย

ขอเสนอแนะการวจย

1.ควรศกษารปแบบการเสรมสรางวนยโดยเนนรปแบบสำหรบเดกในระดบอนบาลเพราะเปนชวงทปลกฝงเรองวนยไดดทสด 2.เมอไดผลการศกษาสภาพและปจจยในการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบ การศกษาขนพนฐานของประเทศไทยแลว ควรนำไปสรางรปแบบการเสรมสรางวนยใน สถานศกษาขนพนฐานใหหลากหลายรปแบบตามบรบทของแตละพนท และทดลองใชรปแบบเพอศกษาผล

100-230.indd 219 9/7/18 1:11:46 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

220

บรรณานกรม

กรรยา พรรณนา. (2559). จตสาธารณะ สรางไดงายนดเดยว. กรงเทพฯ: สำนกพมพ แหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

กรรณการ พนทอง. (2550). การศกษาและพฒนาความเหนอกเหนใจผอนของนกเรยนวยรน. ปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาจตวทยาการแนะแนว, บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

กระทรวงศกษาธการ. (2551).หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551.จากhttps://www.curriculum51.net

กตพงษ ศรคะรตน. (2551). การดำเนนการเสรมสรางวนยในตนเองของนกเรยนโรงเรยน วดหนมงคล อำเภอจกราช จงหวดนครราชสมา. การศกษามหาบณฑต การบรหาร การศกษามหาวทยาลยมหาสารคาม.

กตรตน แสงแกว. (2553).การพฒนาการดำเนนงานการเสรมสรางวนยนกเรยนโรงเรยนตะดอบวทยา อำเภอเมอง จงหวดศรสะเกษ. การศกษามหาบณฑต การบรหารการศกษามหาวทยาลยมหาสารคาม.

เกษราภรณ จนทรยย, พสตราภรณ คำโอด และวรวลษช สขสบาย. (2552). ปจจยทสงผล ตอความมวนยในตนเองของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 จงหวดพษณโลก. สาขาวจยและประเมนผลการศกษาคณะศกษาศาสตรมหาวทยาลยนเรศวร.

แกวจนดา เปรมประยร. (2552).การพฒนาการดำเนนงานการเสรมสรางวนยนกเรยนโรงเรยนอนบาลณฐพนธ 1 อำเภอคอนสาร จงหวดชยภม. การศกษามหาบณฑต การบรหาร การศกษามหาวทยาลยมหาสารคาม.

ขนษฐา ชยประโคน. (2556). รปแบบการพฒนาภาวะผนำครดานพฤตกรรมเชงบวกในการ เสรมสรางวนยของนกเรยนในโรงเรยนสงกดสำนกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาในเขตตรวจราชการท 11. ครศาสตรดษฎบณฑต, ภาวะผนำทางการบรหารการศกษา,มหาวทยาลยราชภฏสกลนคร.

จราพรอรณพลทรพย. (2541).การศกษาปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมการมวนยในตนเองของนกเรยนชนประถมศกษาในสงกดกรงเทพมหานคร. หลกสตรสงคมสงเคราะหศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการจดโครงการสวสดการสงคม บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลยหวเฉยวเฉลมพระเกยรต.

100-230.indd 220 9/7/18 1:11:46 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

221

ไฉไลศร เพชรใต. (2552). การพฒนาการดำเนนงานการเสรมสรางวนยนกเรยน ของนกเรยน ชนอนบาลปท 1/6 โรงเรยนอนบาลสกลนคร อำเภอเมองสกลนคร จงหวดสกลนคร. การศกษามหาบณฑตการบรหารการศกษามหาวทยาลยมหาสารคาม.

ชาญชย ศรเพชร. (2557). การเสรมสรางวนยนกเรยนโรงเรยนสวางแดนดนสำนกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 23. ปรญญาครศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาบรหาร การศกษามหาวทยาลยราชภฎสกลนคร.

ชาญชยสถากาล.(2551).การพฒนาการเสรมสรางวนยในตนเองของนกเรยนโรงเรยนเกษมสมาวทยาคาร อำเภอตระการพชผล จงหวดอบลราชธาน. การศกษามหาบณฑตการบรหารการศกษามหาวทยาลยมหาสารคาม.

ชมชย ฉายจต. (2552). การดำเนนงานดานการเสรมสรางวนยนกเรยน โดยใชกระบวนการม สวนรวมอยางสรางสรรค : กรณศกษาโรงเรยนเทศบาล 4 วดใตโพธคำอำเภอเมอง จงหวดกาฬสนธ. ปรญญาครศาสตรมหาบณฑต, การบรหารการศกษา มหาวทยาลยราชภฏมหาสารคาม.

โชคชย สาลวงษ. (2552).การศกษาการเสรมสรางวนยของนกเรยนในสถานศกษาขนพนฐานในพนทชายแดนไทย-กมพชา จงหวดสรนทร. ครศาสตรมหาบณฑต,การบรหารการศกษามหาวทยาลยราชภฏสรนทร.

ชยทศน เรองบญ. (2552).การเสรมสรางวนยนกเรยนโรงเรยนเจยงทองพทยาคม อำเภอภกดชมพล จงหวดชยภม. การศกษามหาบณฑต การบรหารการศกษา มหาวทยาลยมหาสารคาม.

ซไฮลาขวญคาวน. (2554). การมสวนรวมของผปกครองนกเรยนและครในการเสรมสรางวนยใหแกนกเรยนโรงเรยนบานกรงปนง สงกดสำนกงานเขตพนทการศกษา ประถมศกษายะลา เขต 1. ครศาสตรมหาบณฑต,การบรหารการศกษามหาวทยาลยราชภฏยะลา.

ดวงเดอน พนธมนาวน. (2558). โคลเบอรก. สารานกรม ศกษา ศาสตร (Encylopedia of Education) 9.

ดวงตาคเกษมกจ. (2555).วนยปฐมวย...เรองใหญทไมเคยตกยค.วารสารศรนครนทรวโรฒวจยและพฒนา (สาขามนษยศาสตรและสงคมศาสตร). ปท 4 ฉ.8 กรกฎาคม-ธนวาคม2555.

100-230.indd 221 9/7/18 1:11:46 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

222

ดจเดอน พนธมนาวน. (2550). รายงานการสงเคราะหงานวจยเกยวกบคณธรรมจรยธรรมในประเทศไทยและตางประเทศ. ศนยสงเสรมและพฒนาพลงแผนดนเชงคณธรรมสำนกงานบรหารและพฒนาองคความร(องคกรมหาชน).

เทพฤทธ สมบรณ. (2552). การพฒนาการดำเนนงานการเสรมสรางวนยในตนเองของนกเรยนโรงเรยนบานหนองแสงดงอบาง อำเภอคำตากลา จงหวดสกลนคร. การศกษา มหาบณฑตการบรหารการศกษามหาวทยาลยมหาสารคาม.

ธระภาภรณดงอนนท.(2552).ปจจยทสงผลตอความมวนยในตนเองของนกเรยนชนมธยมศกษา ปท 3 ในโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา สงกดสำนกงานเขต พนทการศกษาเลย เขต 2. ปรญญาครศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาวจยและประเมนผลการศกษามหาวทยาลยราชภฏเลย.

นงเยาว เนาวรตน (2560). โรงเรยน “สาธต”กบการฝกฝนระเบยบวนยโดยทหาร. เมอ 11มถนายน2560.จากhttp://prachatai.org/journal/2017/06/71790.

นพรตน ชยเรอง. (2559). รปแบบการบรหารสถานศกษาเพอพฒนาวนยนกเรยน: กรณศกษาโรงเรยนดประจำตำบล จงหวดนครศรธรรมราช. วารสารมหาวทยาลยราชภฏยะลา, 11(2),หนา159-174.

นลกานต ตอสกล. (2552). การพฒนาการเสรมสรางวนยนกเรยนโรงเรยนคเมองวทยา อำเภอหนองบวแดง จงหวดชยภม. การศกษามหาบณฑต การบรหารการศกษามหาวทยาลยมหาสารคาม.

นวพร หาญณรงค. (2545). การพฒนารปแบบการจดประสบการณเพอเสรมสรางระเบยบวนยของเดกปฐมวย. ปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาเทคโนโลยทางการศกษา,บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยบรพา.

นนทโชค กาวไธสง. (2551).การพฒนาการเสรมสรางวนยนกเรยนโรงเรยนบานโนนอดมนภดลอปถมภ อำเภอเมองยาง จงหวดนครราชสมา. การศกษามหาบณฑต การบรหาร การศกษามหาวทยาลยมหาสารคาม.

บญชม ศรสะอาด. (2555). วนยในตนเองและงานวจยทเกยวของ. วารสารการวดผลการศกษา ปท17ฉบบท1กรกฎาคม2555.หนา3-15.

เบญจมาศ จกรดา. (2552). การพฒนาการดำเนนงานการเสรมสรางวนยในตนเองของนกเรยนโรงเรยนบานขเหลกเหลาสมบรณ อำเภอบานมวง จงหวดสกลนคร. การศกษา มหาบณฑตการบรหารการศกษามหาวทยาลยมหาสารคาม.

100-230.indd 222 9/7/18 1:11:46 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

223

บลลงกโรหตเสถยรและนงศลนโมสกะ.(2552).ตงศนยเสมารกษ. เขาถงไดจากhttp://www. moe.go.th/moe/th/news/detail.php?NewsID=10332&Key=news1

ประภาพรรณ อมกะด. (2556). การพฒนากจกรรมการเสรมสรางวนยในตนเองดานความ รบผดชอบของนกเรยนระดบประถมศกษา โดยใชวธสะทอนความคดแบบผสมผสาน. ปรญญาการศกษาดษฎบณฑต สาขาวชาการศกษา คณะศกษาศาสตร บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยรงสต.

ปราณ ตงใจด. (2540). การสรางแบบสงเกตคณธรรมดานความใฝร ความมระเบยบวนย ความอดทน และการตรงตอเวลาสำหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 5. ปรญญา ศกษาศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาการวดและประเมนผลการศกษา, บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยเชยงใหม.

พระครอเทศสตาภรณ. (2558). คณธรรมสำหรบพฒนาเยาวชนไทย. วารสารบณฑตศกษาปรทรรศนวทยาลยสงฆนครสวรรค.3(3).เลขหนา1-17.

พระมานะ ประพฤตธรรม. (2552). การสงเคราะหงานวจยทเกยวของกบการพฒนาจรยธรรมดานวนยของเดกและเยาวชนไทย. ปรญญาครศาสตรมหาบณฑตสาขาวจยและประเมนผลการศกษา,มหาวทยาลยราชภฎกาญจนบร.

พทกษชย จกรบตร. (2553). การพฒนาดำเนนงานแบบมสวนรวมในการเสรมสรางวนยของนกเรยนโรงเรยนศรแกวพทยา อำเภอศรรตนะ จงหวดศรสะเกษ สงกดองคการบรหารสวนจงหวดศรสะเกษ. ปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการศกษานอกระบบ,มหาวทยาลยมหาสารคาม.

พฒพงศ ทรงนวล. (2556). ปญหาเเละการเสรมสรางวนยนกเรยน โรงเรยนบานธรรมรตน จงหวดชลบร. การศกษามหาบณฑตสาขาวชาการบรหารการศกษาคณะศกษาศาสตร,มหาวทยาลยบรพา.

พนสข รนปาน. (2553). ปจจยเชงสาเหตทสงผลตอความมวนยในตนเองของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 สงกดสำนกงานเขตพนทการศกษาสมทรสงคราม. ปรญญาครศาสตรมหาบณฑตสาขาวจยและประเมนผลการศกษา,มหาวทยาลยราชภฏหมบานจอมบง.

มาตรฐานการศกษาของชาต. (2547). เขาถงไดจาก http://www.sc.mahidol.ac.th/scpn/ntstd.htmวนทเขาถง21/04/60

100-230.indd 223 9/7/18 1:11:46 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

224

มลนธยวสถรคณ. (2557). บทสมภาษณประธานมลนธ “มลนธยวสถรคณกบเปาหมายสราง เดกไทยใหมนคงอยในคณความด”. นตยสารรวโรงเรยน นตยสารเพอสรางคนดใหกบบานเมอง.ฉบบท1พฤศจกายน.หนา3-9.

มลลกา จนทนป. (2554). การพฒนาบคลากรในการเสรมสรางวนยในตนเองของนกเรยนกรณศกษาโรงเรยนคเมองวทยา อำเภอหนองบวแดง จงหวดชยภม. ครศาสตรมหาบณฑต,การบรหารการศกษามหาวทยาลยราชภฏอบลราชธาน.

ราชกจจานเบกษา. (2548). ระเบยบกระทรวงศกษาธการ วาดวยการลงโทษนกเรยนและ นกศกษา พ.ศ.2548.หนา18-19ประกาศณวนท18มกราคม2548.เขาถงไดจากwww.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2548/00156809.PDF

รงอรณ เทยมลม. (2552).การเสรมสรางวนยดานความรบผดชอบของนกเรยนโรงเรยนราชสมาวทยาลย 2 อำเภอเมอง จงหวดนครราชสมา. การศกษามหาบณฑต การบรหาร การศกษามหาวทยาลยมหาสารคาม.

รฐบาลไทย. (2560).หารอการปลกฝงเยาวชนตามแนวคด STAR STEMS. เมอ 4 กรกฎาคม2560.จากhttp://www.thaigov.go.th/news/contents/details/4650

ลฏฐกา ภเขยว. (2553). การพฒนาการดำเนนงานการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความ รบผดชอบโรงเรยนบานกนจารย อำเภอศขรภม จงหวดสรนทร. การศกษามหาบณฑตการบรหารการศกษามหาวทยาลยมหาสารคาม.

วรรณภา ศกรยพงศ และคณะ. (2546). การจดการเรยนการสอนเพอพฒนาศกยภาพของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยขอนแกน (ศกษาศาสตร) ระดบประถม. วารสารวจยมข.8(2):ก.ค.-ธ.ค.2546.

วกพเดย สารานกรมเสร. (2560). วนเดกแหงชาต (ประเทศไทย). เขาถงไดจาก https://th. wikipedia.org/wiki/วนเดกแหงชาต_(ประเทศไทย)วนทเขาถง7มนาคม2560.

วสตร ไรด. (2553). การพฒนาการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความรบผดชอบโดยใชกจกรรมชมนมโรงเรยนบานหนองปรอคมมวง อำเภอบวใหญ จงหวดนครราชสมา. การศกษามหาบณฑตการบรหารการศกษามหาวทยาลยมหาสารคาม.

วนจฉย อาสนาทพย. (2554). การพฒนาการเสรมสรางวนยของนกเรยนโรงเรยนดงบงอำนวยวทย อำเภอทาคนโท จงหวดกาฬสนธ. ครศาสตรมหาบณฑต, การบรหาร การศกษามหาวทยาลยราชภฏมหาสารคาม.

100-230.indd 224 9/7/18 1:11:46 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

225

วรชตพงศ พศออน. (2555).การศกษาบทบาทของผปกครองในการเสรมสรางวนยของนกเรยน โรงเรยนพบลธรรมเวทวทยา จงหวดพจตร. ครศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา,มหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค.

วณาประชากล. (2549).รายงานการวจยการพฒนาพฤตกรรมเชงจรยธรรมดานความมวนยของนกเรยนระดบประถมศกษา.ศนยวจยและพฒนาแผนดนเชงคณธรรม.

วรเดช นรนทรรมย. (2554). การเสรมสรางวนยดานความรบผดชอบของนกเรยนโรงเรยน หนองกงไทยวทยาคม สงกดสำนกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษากาฬสนธ เขต 2. ครศาสตรมหาบณฑต,การบรหารการศกษามหาวทยาลยราชภฏมหาสารคาม.

โวหาร ยะสารวรรณ. (2546). ความสมพนธระหวางปจจยสภาพแวดลอมกบพฤตกรรม เชงจรยธรรมดานความมวนยในตนเองของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 สงกดกรงเทพมหานคร. บณฑตวทยาลย หลกสตรศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาสงคมศาสตรเพอการพฒนาสถาบนราชภฏบานสมเดจเจาพระยา.

วนเพญ ชนะพนธ. (2553).ปจจยทมอทธพลตอความมวนยของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 สงกดสำนกงานเขตพนทการศกษารอยเอด. ปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขา วชาการวจยการศกษา,มหาวทยาลยมหาสารคาม.

ศศภา จงรกโชคชย. (2560). ลกไมมวนย (Discipline Problems). เขาถงไดจาก http://taamkru.com/th/ลกไมมวนย/#article103วนทเขาถง23เมษายน2560.

ศรหลกทอง.(2553).การพฒนาดำเนนการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความรบผดชอบโรงเรยนสวางแดนดน อำเภอสวางแดนดน จงหวดสกลนคร. การศกษามหาบณฑต การบรหารการศกษามหาวทยาลยมหาสารคาม.

ศนยบรหารกลาง จฬาลงกรณมหาวทยาลย. (2560).พระบรมราโชวาทและพระราชดำรสของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว.เขาถงไดจากhttp://www.cca.chula.ac.th/protocol/organizations-individuals.html?start=1วนทเขาถง3มนาคม2560.

ศนยโรงเรยนคณธรรมมลนธยวสถรคณ.(2558).คมอปฏบตโรงเรยนคณธรรม.นนทบร:สหมตรพรนตงแอนดพบลสชง.

เศรษฐกรมงคงจาตรงค.(2546).ผลของการฝกการแสดงออกทเหมาะสมเพอพฒนาความเฉลยวฉลาดทางอารมณดานความเหนอกเหนใจผอนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนสตรวทยา 2 กรงเทพมหานคร. ปรญญานพนธ กศ.ม. (จตวทยาการแนะแนว).กรงเทพฯ,บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

100-230.indd 225 9/7/18 1:11:46 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

226

สมจตร พรหมเผา. (2552). การมสวนรวมในการเสรมสรางวนยนกเรยน: กรณศกษาโรงเรยนบานใหมนำเงน อำเภอปง จงหวดพะเยา. ครศาสตรมหาบณฑต การบรหารการศกษา,มหาวทยาลยราชภฏเชยงราย.

สมหมาย ภญโญดม. (2551). การเสรมสรางวนยในตนเองของนกเรยนโรงเรยนกาญจนาภเษกวทยาลยชยภม อำเภอเมองชยภม จงหวดชยภม. การศกษามหาบณฑต การบรหาร การศกษามหาวทยาลยมหาสารคาม.

สมหมาย วนทะไชย. (2553).ปจจยเชงสาเหตทมอทธพลตอความมวนยในตนเองของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 4 จงหวดรอยเอด. ปรญญาการศกษามหาบณฑตสาขาวชาการวจยการศกษา,มหาวทยาลยมหาสารคาม.

สมโภชนเอยมสภาษต.(2556).ทฤษฎและเทคนคการปรบพฤตกรรม.พมพครงท8.กรงเทพฯ:จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สราวธ ตนยาลกษณ. (2554). บางมลนาก โมเดล: โครงการพฒนาโรงเรยนตนแบบดาน คณธรรม จรยธรรม. วารสารผตรวจการแผนดน ปท 4 ฉบบท 2 กรกฎาคม-ธนวาคม. หนา125-128.

สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท.) กระทรวงศกษาธการ. (2559).FOCUS ประเดนจาก PISA: ฉบบท 7 (กรกฎาคม 2559). เขาถงไดจาก https://library.ipst.ac.th/handle/ipst/3155.

สนชย โกษาแสง. (2552). การพฒนาการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความรบผดชอบของนกเรยนโรงเรยนนาหวาพทยาคม อำเภอนาหวา จงหวดนครพนม. การศกษา มหาบณฑตการบรหารการศกษามหาวทยาลยมหาสารคาม.

สทธพลอาจอนทรและนออนพณประดษฐ. (2549).สถานภาพปจจบนและแนวโนมในอนาคตเกยวกบการศกษาวจยดานความมวนยในตนเอง. วารสารศกษาศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน,ปท29ฉบบท3-4(กรกฎาคม-ธนวาคม2549).

สรนาถ ธงศลา. (2557).ปจจยทสงผลตอความมวนยในตนเองของนกเรยนมธยมศกษาตอนตน สำนกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 2 กรงเทพมหานคร. หลกสตรครศาสตรอตสาหกรรมมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา คณะครศาสตรอตสาหกรรม,สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง.

100-230.indd 226 9/7/18 1:11:46 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

227

สรกร สนสม. (2558). ปจจยทมผลตอความมวนยในตนเองของนกเรยน ระดบมธยมศกษา ตอนตน โรงเรยนมธยมศกษา จงหวดนนทบร สงกดสำนกงานเขตพนทการศกษา มธยมศกษา เขต 3. หลกสตรศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาการจดการการศกษาวทยาลยครศาสตร,มหาวทยาลยธรกจบณฑตย.

สปชย โกสนาม (2558). การพฒนาการเสรมสรางวนยดานความรบผดชอบของนกเรยนโรงเรยนบานหนองฮ อำเภอพยคฆภมพสย สงกดสำนกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษามหาสารคามเขต 2. วารสารมหาวทยาลยราชภฏมหาสารคาม (มนษยศาสตรและสงคมศาสตร), 9(2),หนา179-190.

สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา. (2546).พระราชบญญตคมครองเดก พ.ศ.2546. เขาถงเมอ 9มถนายน2560จากwww.ecpat-thailand.org/th/1_3.pdf

สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.). (2559). มาตรการการปฏบตกรณเกดเหตการณการกระทำรนแรงตอเดกในสถานศกษาของ สำนกงานคณะกรรมการ การศกษาขนพนฐาน.เขาถงไดจากkormor.obec.go.th/news/measure.pdf

สำนกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. (2560).แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 12(พ.ศ.2560-2564).

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ. (2560). แผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2560 – 2579. เขาถงไดจาก http://www.onec.go.th/index.php/page/view/Outstand/2532วนทเขาถง21/04/60.

สำนกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (องคการมหาชน) (สมศ.). (2555).คมอการประเมนคณภาพภายนอกรอบสาม (พ.ศ.2554-2558) ระดบการศกษา ขนพนฐาน ฉบบสถานศกษา (แกไขเพมเตม พฤศจกายน 2554). สมทรปราการ: ออฟเซทพลสจำกด.

สำนกงานสถตแหงชาต. (2557). ตารางสถตจำนวนและรอยละของวยรน อาย 13 - 24 ป จำแนกตามกลมอาย เขตการปกครอง ประเภทพฤตกรรมของวยรนททำประจำ และภาค พ.ศ. 2557. เขาถงไดจาก http://service.nso.go.th/nso/nso_center/project/search_center/23project-th.htmวนทเขาถง3มนาคม2560.

สนตกรรกสองหมน,เสรมศกดวศาลาภรณ,ไพศาลหวงพานชและสงวนพงศชวนชม.(2557).ปจจยทสงผลตอการมวนยของนกเรยนมธยมศกษาในเขตภาคใตตอนบน. วารสาร ศกษาศาสตรมหาวทยาลยทกษณ, 14(2),หนา55-70.

100-230.indd 227 9/7/18 1:11:46 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

228

องอาจ วรวะไล. (2554).การเสรมสรางวนยในตวเองของนกเรยนมธยมศกษาตอนตนโรงเรยนชมชนยอดแกงสงเคราะห สำนกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษากาฬสนธ เขต 3. ครศาสตรมหาบณฑต,การบรหารการศกษามหาวทยาลยราชภฏมหาสารคาม.

อรวรรณ พาณชปฐมพงศ. (2542). ความสมพนธระหวางปจจยบางประการกบพฤตกรรมดานความมวนยในตนเองของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6. ปรญญาการศกษามหาบณฑตวชาเอกวดผลการศกษา,มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒประสานมตร.

อาทตย พรมตวง. (2553). การพฒนาการดำเนนการเสรมสรางวนยนกเรยนโรงเรยน สนมวทยาคาร อำเภอสนม จงหวดสรนทร.การศกษามหาบณฑตการบรหารการศกษามหาวทยาลยมหาสารคาม.

อมาพรตรงคสมบต.(2559).สรางวนยใหลกคณ. พมพครงท6.กรงเทพฯ:ซนตาการพมพ.

อชรา เอบสขสร. (2559). จตวทยาสำหรบคร. พมพครงท 3. กรงเทพฯ: สำนกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

อำนาจ ยอดปรางค. (2553). การพฒนาการดำเนนการเสรมสรางวนยนกเรยนดานความ รบผดชอบโรงเรยนวงไมแดงพทยาคม อำเภอประทาย จงหวดนครราชสมา. การศกษามหาบณฑตการบรหารการศกษามหาวทยาลยมหาสารคาม.

ฮนดล เดชเสถยร. (2557). การพฒนาตวบงชคณลกษณะวนยนกเรยนในโรงเรยน สงกดสำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. ปรญญาครศาสตรดษฎบณฑต สาขา วชาการบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฎวไลยอลงกรณ ในพระบรมราชปถมภ.

100-230.indd 228 9/7/18 1:11:46 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

229

คณะผจดทำรายงานการวจย สภาพและปจจยในการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

ในบรบทของประเทศไทย

ทปรกษา ดร.ชยพฤกษเสรรกษ เลขาธการสภาการศกษา ดร.ชยยศอมสวรรณ รองเลขาธการสภาการศกษา นางเกอกลชงใจ ผอำนวยการสำนกมาตรฐานการศกษา และพฒนาการเรยนร

รายนามผทรงคณวฒวพากษงานวจย ศาสตราจารยดร.พจนสะเพยรชย ผทรงคณวฒ ศาสตราจารยดร.ไพฑรยสนลารตน คณบดวทยาลยครศาสตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย นายวรทพฤกษากลนนท ผอำนวยการสำนกการลกเสอยวกาชาด และกจการนกเรยน ดร.บญลอทองอย ผทรงคณวฒคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยบรพา ดร.ผดงชาตสวรรณวงศ ผทรงคณวฒคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยบรพา ผชวยศาสตราจารยนาวาตรดร.พงศเทพจระโร อาจารยประจำคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยบรพา นายสมควรวรสนต ขาราชการบำนาญตำแหนงศกษานเทศก นายทองสขรวยสงเนน ขาราชการบำนาญตำแหนงศกษานเทศก นายจรฏฐแจมสวาง ขาราชการบำนาญ โรงเรยนสวนกหลาบวทยาลยนนทบร ดร.ศรลกษณเสงม ผอำนวยการโรงเรยนวดบญญราศร นางพยงศรวงโส ผอำนวยการโรงเรยนบานเขาชจรรย นายวนชยทองเกด ผอำนวยการโรงเรยนมธยมวดหนองแขม

100-230.indd 229 9/7/18 1:11:46 PM

สภาพและปจจยการเสรมสรางวนยในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในบรบทของประเทศไทย

230

นายนพดลเดนดวง ผอำนวยการ โรงเรยนกาญจนาภเษกวทยาลยนครปฐม (พระตำหนกสวนกหลาบมธยม) นายวทยาอรณแสงฉาน ผอำนวยการ โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลยชลบร นางชไมพรงามยงยวด ครประจำการโรงเรยนมธยมวดหนองแขม นางสาวเกศนหลาปนตา ครประจำการโรงเรยนสามเสนวทยาลย

รายชอนกวจย ดร.วลาวลยโพธทอง มหาวทยาลยพะเยา รองศาสตราจารยดร.มนตรแยมกสกร อดตรองอธการบดมหาวทยาลยนครพนม

บรรณาธการเอกสาร นายสำเนาเนอทอง ผอำนวยการกลมพฒนานโยบายดานการเรยนร

ประสานการจดพมพ นายสภสทธภภกด นกวชาการศกษาชำนาญการ

ผรบผดชอบโครงการ นายสำเนาเนอทอง ผอำนวยการกลมพฒนานโยบายดานการเรยนร นางสาวจกษณาอธรตนปญญา นกวชาการศกษาชำนาญการพเศษ นางสาวจนทมาศภรพงศ นกวชาการศกษาชำนาญการพเศษ นางสาวสมพรพรมด นกวชาการศกษาชำนาญการ นางสาวณตตราแทนขำ นกวชาการศกษาชำนาญการ นายสมชายนยเนตร นกวชาการศกษาชำนาญการ นายสภสทธภภกด นกวชาการศกษาชำนาญการ

หนวยงานทรบผดชอบ กลมพฒนานโยบายดานการเรยนรสำนกมาตรฐานการศกษาและพฒนาการเรยนร สำนกงานเลขาธการสภาการศกษากระทรวงศกษาธการ โทร.026687123ตอ2516และ2560โทรสาร022431129

100-230.indd 230 9/7/18 1:11:46 PM