รายงานการวจยเอกสาร

สภาวะการขาดแคลนครในระดบการศกษาขนพนฐาน

ของประเทศไทย

โดย

รองศาสตราจารย ดร. ชนตา รกษพลเมอง รองศาสตราจารย ดร. จรญศร มาดลกโกวท

และคณะ

งานวจยโดยเงนทนสนบสนนของ สานกงานเลขาธการสภาการศกษา

2547

กตตกรรมประกาศ

รายงานเรอง "สภาวะการขาดแคลนครในระดบการศกษาขนพนฐานของประเทศไทย" เปนสวนหนงของโครงการวจยเอกสารเกยวกบสภาวะการขาดแคลนครในระดบการศกษาขนพนฐาน ซงมวตถประสงคทจะศกษาสภาพปญหา สาเหต และแนวทางแกไขปญหาการขาดแคลนครในประเทศไทยและตางประเทศ เพอทจะเสนอแนวทางและมาตรการแกไขปญหาการขาดแคลนครในระดบการศกษาขนพนฐานสาหรบประเทศไทย การนาเสนอรายงานการวจยแบงเปน 7 เลม ดงน

เลมท 1 สรปสภาวะการขาดแคลนครในระดบการศกษาขนพนฐาน เลมท 2 สภาวะการขาดแคลนครในระดบการศกษาขนพนฐานของประเทศสหรฐอเมรกา เลมท 3 สภาวะการขาดแคลนครในระดบการศกษาขนพนฐานของประเทศออสเตรเลย เลมท 4 สภาวะการขาดแคลนครในระดบการศกษาขนพนฐานของประเทศสหราชอาณาจกร เลมท 5 สภาวะการขาดแคลนครในระดบการศกษาขนพนฐานของประเทศแคนาดา เลมท 6 สภาวะการขาดแคลนครในระดบการศกษาขนพนฐานของประเทศมาเลเซย เลมท 7 สภาวะการขาดแคลนครในระดบการศกษาขนพนฐานของประเทศไทย

คณะผวจยขอขอบคณสานกงานเลขาธการสภาการศกษาทไดใหทนสนบสนนโครงการวจยและคณะกรรมการทปรกษาโครงการวจยการขาดแคลนครในระดบการศกษาขนพนฐานทไดใหคาปรกษาและขอแนะนาทดยง รวมทงขอขอบคณสานกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน (ก.พ.) และสถานเอกอครราชฑตประเทศตางๆ ทใหการสนบสนนขอมลสาหรบการวจยครงนเปนอยางด

รองศาสตราจารย ดร. ชนตา รกษพลเมอง หวหนาโครงการวจย รองศาสตราจารย ดร. จรญศร มาดลกโกวท ผรวมวจย อาจารย ดร. อบลวรรณ หงษวทยากร ผชวยวจย นาย ชตชยางค ยมาภย ผชวยวจย

สารบญ

หนา ตอนท 1 สภาพพนฐานทเกยวของกบการขาดแคลนคร 1 ตอนท 2 สภาวะการขาดแคลนครและสาเหตของปญหา 12 ตอนท 3 แนวทางแกไขปญหาการขาดแคลนคร 22 ภาคผนวก 34 บรรณานกรม 36

1

สภาวะการขาดแคลนครในระดบการศกษาขนพนฐาน ของประเทศไทย

ตอนท 1 สภาพพนฐานทเกยวของกบการขาดแคลนคร

1.1. การจดการและนโยบายการศกษา 1.1.1 ระบบการศกษาและการบรหารจดการ

ระบบการศกษาของไทยแบงเปน 4 ระดบ ดงน - กอนประถมศกษา เปนการศกษาทจดใหเดกวย 3-6 ขวบ เปนการศกษา ในลกษณะของการอบรม

เลยงดและพฒนาความพรอมของเดกทงทางรางกาย จตใจ สตปญญา อารมณ บคลกภาพ และสงคมเพอรบการศกษาในระดบตอไป การจดการศกษาระดบนจะทาในรปศนยเดกเลก (daycare center) โรงเรยนอนบาล (kindergarten) และ ศนยพฒนาเดก (child development center)

- ประถมศกษา เปนการศกษาทมงใหผเรยนมความรความสามารถขนพนฐานและใหคงสภาพอานออกเขยนได คดคานวณได มความสามารถประกอบอาชพตามควรแกวยและความสามารถ ดารงตนเปนพลเมองดในระบอบการปกครองแบบประชาธปไตย ทมพระมหากษตรยเปนประมข การจดสถานศกษาระดบประถมศกษา พงจดเปนตอนเดยวตลอดใชเวลาเรยนประมาณ 6 ป

การศกษาระดบประถมศกษา เปนการศกษาภาคบงคบ ซงแตละทองถน จะกาหนดอายเขาเกณฑใหเหมาะสมกบสภาพทองถนและความพรอมของเดก แตตองไมบงคบเดกเขาเรยนกอนอายครบ 6 ปบรบรณและไมชากวาอายครบ 8 ปบรบรณ

- มธยมศกษา การศกษาระดบนแบงออกเปน 2 ตอน คอ มธยมศกษาตอนตนและมธยมศกษาตอนปลาย ใชเวลาเรยนตอนละประมาณ 3 ป นบเปนการศกษาระดบกลาง จดขนสาหรบเดกวยรนอายประมาณ 12 - 17 ป ใหไดเรยนหลงจากจบประถมศกษาและเพอเปนพนฐานในการศกษาระดบสงขนไป ผทเรยนจบชนมธยมศกษา อาจจะออกไปประกอบอาชพทเหมาะสมกบวยและความสามารถ หรอศกษาตอในระดบอดมศกษา ดงนนในระดบมธยมศกษาตอนตน เนนใหผเรยนไดเลอกเรยนกลมวชาการและวชาชพตามความถนด และความสนใจอยางกวางขวางและในระดบมธยมศกษาตอนปลาย ใหผเรยนไดเนนการเรยนกลมวชาทผเรยนจะยดเปนอาชพตอไป

- อดมศกษา เปนการศกษาหลงระดบมธยมศกษาตอนปลาย มงพฒนาความเจรญงอกงามทาง สตปญญาและความคด เพอความกาวหนาทางวชาการ การศกษาระดบนจดแบบกวางใหผเรยนมความรรอบ และเนนเฉพาะสาขาวชาชพใหผเรยนมความรลกและชานาญทงในดานทฤษฎ ปฏบตและมจรรยาบรรณของวชาชพนน

2

หนวยงานหลกททาหนาทและรบผดชอบดานนโยบายทางการศกษาในระดบประถมศกษาและมธยมศกษา คอ สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน สงกดกระทรวงศกษาธการ การจดการศกษาในระดบประถมศกษาเปนหนาทความรบผดชอบรวมกนระหวางหนวยงานในสงกดกระทรวงศกษาธการ และในสงกดกระทรวงมหาดไทย ในขณะทการจดการศกษาในระดบมธยมศกษาเปนหนาทของกระทรวงศกษาธการ

สาหรบขอมลพนฐานดานการศกษาสรปไดดงตารางตอไปน

ตารางท 1 ขอมลพนฐานเกยวกบประชากรและนกเรยน

ประชากร

ขอมลประชากรของประเทศไทย ณ เดอนพฤษภาคม 2547 มจานวน 65,144,000 คน เปนประชากรทมอาย 15 ปขนไปรอยละ 75.78 ประชากรทมงานทาอยในภาคเกษตรกรรม 11,716,000 คน นอกภาคเกษตรกรรม 22,031,000 คน หรอคดเปนสดสวนรอยละ 35 : 65 ตามลาดบ (สานกงานสถตแหงชาต, 2547) มลคาผลตภณฑมวลรวมในประเทศตอประชากร (GDP per capita) ในป 2547 โดยเฉลยคดเปนมลคา 7,010 เหรยญสหรฐ (UNESCO, 2004)

การลงทนดานการศกษา

สดสวนคาใชจายตอหวของนกเรยน (expenditure per student) ตอมลคาผลตภณฑมวลรวมในประเทศตอประชากร (GDP per capita) ป 2001/2002 สาหรบนกเรยนระดบประถมศกษาคดเปนรอยละ 15.9 ระดบมธยมศกษาคดเปนรอยละ 13.0 สดสวนการลงทนทางการศกษาตอมลคาผลตภณฑมวลรวมในประเทศ การลงทนทางการศกษาทงจากสวนกลางและสวนทองถนในป 2001 – 2002 คดเปนสดสวนรอยละ 5.0 ของมลคาผลตภณฑมวลรวมในประเทศ (Gross Domestic Product : GDP)

นกเรยน นกเรยนในสงกดสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ) ปการศกษา 2546 ระดบกอนประถมศกษา 1,367,543 คน ระดบประถมศกษา 4,650,904 คน ระดบมธยมศกษาตอนตน2,164,606 คน ระดบมธยมศกษาตอนปลาย 978,847 คน

สดสวนนกเรยนตอหองเรยน สดสวนนกเรยนตอหองเรยน (คน/หองเรยน) ปการศกษา 2546 ระดบกอนประถมศกษา ระดบประถมศกษา ระดบมธยมศกษาตอนตน และระดบมธยมศกษาตอนปลาย เทากบ 15, 21, 33 และ 17 ตามลาดบ

ทมาของขอมล - สานกงานสถตแหงชาต. สถตประชากรและแรงงาน. Retrieved [28/8/04] from http://www.nesdb.go.th/econSocial/social/attachment/1/2546-2547/table1.xls - UNESCO. Country Profile : UNESCO Institute for Statistics. Retrieved [28/8/04] from http://www.uis/unesco.org/countryprofiles/html/EN/7640.htm - ศนยปฏบตการกระทรวง ศนยเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร สานกงานปลดกระทรวงศกษาธการ http://plan.ge.go.th.mis ขอมลวนท 10 ม.ย. 2546

3

1.1.2 นโยบายการศกษา การปฏรปการศกษา รฐบาลเนนการปฏรปการเรยนรเปนหวใจสาคญในการปฏรปการศกษาโดยเรมจากการปฏรป

เนอหา วธการ และโครงสราง ตามลาดบ ในสวนทเกยวของการปฏรปการเรยนรและการปฏรปคณาจารยและบคลากรทางการศกษา มดงน 1 การปฏรปการเรยนร

- ประกาศใชหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 และทดลองนารองในป 2545 จานวน 2,182 โรงเรยน

- เตรยมความพรอมครผบรหารและผเกยวของในการนาหลกสตรไปใชในทกโรงเรยนในป 2546 ในชน ป.1 ป.4 ม.1 และ ม.4 พรอมทงจดทาสอ อบรมวทยากร พฒนาคร ประชาสมพนธ สรางเครอขายความรวมมอทกระดบ

- จดทาหลกสตรการศกษาปฐมวย และแนวทางในการจดการศกษาสาหรบเดกปฐมวย - ปรบปรงหลกสตรระดบอดมศกษาทมความเชอมโยงสอดคลองกบหลกสตรการศกษาขนพนฐาน - ปรบปรงหลกสตรอาชวศกษาใหผเรยนมความรและทกษะทางวชาชพตลอดจนมงานทา - พฒนาโรงเรยนตนแบบและโรงเรยนแกนนาปฏรปการเรยนรใหเขมแขงพรอมเปนแหลงเรยนรไมนอยกวา

2,500 โรงเรยน - พฒนาครแกนนาปฏรปการเรยนร ไมนอยกวา 160,000 คน - พฒนาบคลากรและเครอขายการพฒนาคร และวางแนวทางในการพฒนาโรงเรยนรปแบบใหม 5

รปแบบคอ โรงเรยนในกากบ โรงเรยนสาหรบเดกทมความสามารถพเศษ โรงเรยนตนแบบการเรยนรดวยสออเลกทรอนกส โรงเรยนสองภาษาและโรงเรยนวถพทธ

การปฏรปคร คณาจารยและบคลากรทางการศกษา - แตงตงคณะอนกรรมการจดทานโยบายและแผนปฏรปคร คณาจารย และบคลากรทางการศกษาระยะ 5

ป และประสานความรวมมอจากผเกยวของทกฝาย - เตรยมการจดระบบเพอใหการกระจายอานาจการบรหารดานบคลากรสเขตพนทประสบความสาเรจ - ดาเนนการจดกรอบอตรากาลงสโครงสรางใหม - วางแนวทางในการแกไขปญหาหนสนคร - ปรบแนวทางการประเมนผลงานทางวชาการทเนนการปฏบตงานจรงมากกวาการประเมนเอกสาร - กาหนดมาตรฐานอตรากาลงครใหเหมาะสม และทสาคญคอไดแยกอตรากาลงครสายสนบสนนออกจาก

ครผสอนเพอใหครทาหนาทในการสอนอยางเตมท - จดทามาตรฐานวชาชพคร ผบรหารสถานศกษาและศกษานเทศก - กาหนดหลกเกณฑ วธการ ขนตอนการออกใบอนญาตประกอบวชาชพครและบคลากรทางการศกษา - สงเสรมสนบสนนใหมทกษะและความสามารถในการปฏบตงาน

1 Retrieved [28/8/04] from www.cabinet.thaigov.go.th/word/Re2Y/socie.doc

4

นอกจากนยงมนโยบายสาคญ เชน นาระบบเทคโนโลยสารสนเทศมาชวยในการกระจายโอกาสทางการศกษา และสนบสนนการศกษานอกระบบเพอเพมโอกาสใหประชาชนเขาถงศกษาไดกวางขวางขน ทงน หลกการและนโยบายปฎรปการศกษาขางตนไดรบการบรรจไวในแผนพฒนาการศกษาและแผนการศกษาแหงชาตระยะยาว 15 ป (พ.ศ. 2545-2559) ซงเปนแผนยทธศาสตร สรปไดดงน

แผนพฒนาการศกษาแหงชาต ระยะท 8 (พ.ศ. 2540-2544) และระยะท 9 (พ.ศ. 2545-2549) มงพฒนา "คน" ใหมความร เพอพฒนาใหคนมคณภาพและเปนกาลงสาคญของการพฒนาประเทศ โดยแผนพฒนาฯ ระยะท 8 ไดกาหนดเรองการพฒนาคร การฝกอบรม และพฒนาครประจาการไวเปนแผนงานหนงใน 9 แผนงาน โดยกาหนดวตถประสงคการพฒนาครไวดงน

- เพอพฒนาระบบการผลตคร โดยการเลอกสรรบคคลเขาเรยนวชาชพคร ปรบกระบวนการเรยนการสอน พฒนาคณาจารยในสถาบนฝกหดร เพอใหไดครเกง ด มประสทธภาพ และมครทางดานวทยาศาสตร เทคโนโลยและสาขาทขาดแคลน ในปรมาณและคณภาพทเพยงพอ

- เพอพฒนาครประจาการใหมศกยภาพในการพฒนากระบวนการเรยนรและอบรมสงสอนผเรยนใหมคณภาพ สามารถดารงชวตทามกลางกระแสความเปลยนแปลงตางๆ ไดอยางมความสขเพอมงสนบสนนครเกง ครด รวมทงเพอสรางขวญและกาลงใจและความภาคภมในอาชพคร 2

แผนการศกษาแหงชาต (พ.ศ. 2545-2559) แผนยทธศาสตรชาตมวตถประสงค 3 ประการ คอ พฒนาคนอยางรอบดานและสมดลเพอเปนฐานหลกของการพฒนา สรางสงคมไทยใหเปนสงคมคณธรรม ภมปญญา และการเรยนร กบพฒนาสภาพแวดลอมของสงคมเพอเปนฐานในการพฒนาคนและสรางสงคมคณธรรม ภมปญญา และการเรยนร แผนฉบบนมแนวนโยบายเพอดาเนนการ 11 ประการ ไดกาหนดใหรฐบาลดาเนนการเกยวกบครไวหลายประการ ทสาคญคอใหวางนโยบายพฒนาวชาชพครใหมความชดเจน และมความเหมาะสมกบความเปนวชาชพชนสงของคร ทงในดานการผลตทสอดคลองกบความตองการใชครและเนนการปบตจรงในสถานศกษามากชน จาแนกอตรากาลงบคลากรในสถานศกษาออกเปน 3 กลม คอ ผบรหาร ผปฏบตการสอน และผปฏบตการสนบสนนการสอน และมการใชครสอดคลองตามอตรากาลงทกาหนดอยางจรงจง รวมทงมการพฒนาครใหมคณธรรม จรยธรรมควบคไปกบการพฒนาวชาการและมาตรฐานแหงจรรยาบรรณวชาชพคร สงเสรมใหมการยกยองเชดชเกยรตคร คณาจารย และบคลบากรทางการศกษาเพอใหอาชพครเปนวชาชพชนสงทแทจรง3 สาหรบเปาหมายในชวง พ.ศ. 2545-2549 ทเกยวกบครมดงน 4

2 สานกงานโครงการพเศษเพอการปฏรปการฝกหดคร พฒนาครและบคลากรทางการศกษา , วชาชพครในยควกฤต, (กรงเทพมหานคร: สกศ, 2541) Retrieved [8/6/04] from http://www.onec.go.th 3สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต, แผนการศกษาแหงชาต (พ.ศ. 2545-2559) (กรงเทพมหานคร: สกศ, 2546) 4 แผนการศกษาแหงชาต (พ.ศ. 2545-2549) Retrieved [8/6/04] from http://www.onec.go.th

5

- แนวนโยบายเพอดาเนนการ 2 การปฏรปการเรยนรเพอพฒนาผเรยนตามธรรมชาตและเตมตามศกยภาพ มเปาหมายใหครทกคนไดรบการพฒนาใหมความรและความสามารถในการจดกระบวนการเรยนรทเนนผเรยนมความสาคญทสด และใหผบรหารสถานศกษาและครทกคนไดรบใบอนญาตประกอบวชาชพ

- แนวนโยบายเพอดาเนนการ 4 การพฒนากาลงคนดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยเพอการพงตนเองและเพมสมรรถนะในการแขงขนในระดบนานาชาต มเปาหมายผลตคร คณาจารย และบคลากรดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยในปรมาณทสอดคลองกบความตองการ และไดรบการพฒนาความร ความสามารถเพอประโยชนตอการจดการเรยนการสอนอยางมคณภาพ

กฎหมายทเกยวของกบการศกษาขนพนฐาน รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540 มาตรา 43 กาหนดใหรฐจดการศกษาขนพนฐานใหประชาชนมสทธและโอกาสไดรบการศกษา

อยางทวถงและมคณภาพ โดยไมเกบคาใชจายไมนอยกวา 12 ป มาตรา 81 รฐจะสนบสนนการพฒนาวชาชพคร และมาตรา 289 องคกรปกครองสวนทองถนม

สทธทจะจดการศกษา พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 มาตรา 9 (4) สงเสรมมาตรฐาน วชาชพคร คณาจารย และบคลากรทางการศกษา พฒนาคร

คณาจารย และบคลากรทางการศกษาอยางตอเนอง สวนการปฏรปวชาชพคร ซงรวมถงผบรหารสถานศกษา ผบรหารการศกษา และบคลากรทางการศกษา กาหนดไวในหมวด 7 โดยมแนวทาง คอ5

1. จดใหมระบบ และกระบวนการผลต และพฒนาคร คณาจารย และบคลากรทางการศกษาใหมคณภาพ และมาตรฐาน เหมาะสมกบการเปนวชาชพชนสง ปรบปรงใหสถาบนทผลตและพฒนาคร คณาจารย รวมทงบคลากรทางการศกษา มความพรอมและความเขมแขง ในการเตรยมบคลากรใหม และการพฒนาบคลากรประจาการอยางตอเนอง และจดตงกองทนพฒนา คร คณาจารยและบคลากรทางการศกษา

2. จดใหมการควบคม และรกษามาตรฐานการประกอบวชาชพคร โดยจดตงองคกรวชาชพ ครและสภาวชาชพคร ทาหนาท กาหนดมาตรฐานวชาชพ ออกและเพกถอนใบอนญาตประกอบวชาชพ กากบดแล และการปฏบตตามมาตรฐานและจรรยาบรรณของวชาชพ รวมทงพฒนาวชาชพคร ผบรหารสถานศกษา และผบรหารการศกษา

3. จดใหมองคกรกลางบรหารงานบคคลของขาราชการคร โดยใหครและบคลากรทางการศกษา ทงของหนวยงานทางการศกษาในระดบสถานศกษาของรฐ และระดบเขตพนทการศกษา เปนขาราชการสงกดองคกรกลางบรหารงานบคคลของขาราชการคร โดยยดหลกการกระจายอานาจ การบรหารงานของบคคลสเขตพนทการศกษา และสถานศกษา

5 แนวทางการพฒนาวชาชพคร , Retrieved [2/6/04] from http://www.moe.go.th/wijai/teacher.htm

6

4. จดใหมกฎหมายวาดวยเงนเดอน คาตอบแทน สวสดการ และสทธประโยชนเกอกลอน สาหรบขาราชการคร และบคลากรทางการศกษา เพอใหมรายไดเพยงพอและเหมาะสมกบฐานะทางสงคมและวชาชพ

5. จดใหมกองทนสงเสรมคร คณาจารย และบคลากรทางการศกษา เพอจดสรรเปนเงนอดหนนงานรเรมสรางสรรค ผลงานดเดน และเปนรางวลเชดชเกยรตคร คณาจารย และบคลากรทางการศกษา

6. ใหหนวยงานทางการศกษา ระดมทรพยากรบคคลในชมชนใหมสวนรวมในการจดการศกษา โดยนาประสบการณ ความรอบร ความชานาญ และภมปญญาทองถนของบคคลมาใช เพอใหเกดประโยชนทางการศกษาและยกยองเชดชผทสงเสรม และสนบสนนการจดการศกษา

พระราชบญญตการศกษาภาคบงคบ พ.ศ. 2545 กาหนดเกณฑการศกษาภาคบงคบเพมจาก 6 ป เปน 9 ป ปจจบนคอประถม 1-มธยม 3 สาหรบเดกปฐมวย (0 – 5 ป) มนโยบายและแผนการศกษา พ.ศ. 2545–2549 เปนกรอบและแนวทางพฒนาเดกตงแตอยในครรภมารดาจนกระทงเขาเรยนชนประถมศกษาปท 1 ใหทกหนวยงานและทกสวนของสงคมทเกยวของกบเดกรวมมอกนใหบรการและพฒนาเดกไทยโดยมเปาหมาย คอ เดกอายตากวา 6 ปทกคนใหมคณภาพและไดพฒนาเตมตามศกยภาพ 6

พระราชบญญตสภาครและบคลากรทางการศกษา พ.ศ. 2546 กาหนดใหมสภาครและบคลากรทางการศกษาทเรยกวา "ครสภา" มอานาจหนาทหลกในการกาหนด กากบ และดแลการปฏบตตามมาตรฐานวชาชพและจรรยาบรรณของวชาชพ ออกและเพกถอนใบอนญาตประกอบวชาชพ รวมทงกาหนดใหมคณะกรรมการสงเสรมสวสดการและสวสดภาพครและบคลากรทางการศกษา

(ราง) พระราชบญญตระเบยบขาราชการครและบคลากรทางการศกษา พ.ศ. .... ยกรางแทนพระราชบญญตระเบยบขาราชการคร พ.ศ. 2523 ใหสอดคลองกบหลกการกระจายอานาจการบรหารงานบคคลไปสสถานศกษาของรฐและเขตพนทการศกษาตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 กบหลกการปฏรประบบราชการ ใหมคณะกรรมการขาราชการครและบคลากรทางการศกษา (ก.ค.ศ.) อนกรรมการขาราชการครและบคลากรทางการศกษา (อ.ก.ค.ศ.) ใชบงคบกบบคคลในมาตรา 4 คอ

"ขาราชการคร" หมายความวา ผทประกอบวชาชพซงทาหนาทหลกทางดานการเรยน การสอนและสงเสรมการเรยนรของผเรยนดวยวธการตาง ๆ ในสถานศกษาของรฐ "คณาจารย" หมายความวา บคลากรซงทาหนาทหลกทางดานการสอนและการวจยใน สถานศกษาระดบอดมศกษา และระดบปรญญาของรฐ "บคลากรทางการศกษา" หมายความวา ผบรหารสถานศกษา ผบรหารการศกษา รวมทงผสนบสนนการศกษาซงเปนผทาหนาทใหบรการ หรอปฏบตงานเกยวเนองกบการจดกระบวน การเรยนการสอน การ

6 นโยบายและแผนการศกษาสาหรบเดกปฐมวย (0 - 5 ป). Retrieved [28/8/04] from http://www.thaikids.org/page1.html

7

นเทศ การบรหารการศกษา และปฏบตงานอนในหนวยงานทางการศกษา 1.2 สภาพการผลต การใช และการพฒนาคร

1.2.1 โครงสรางบคลากรในโรงเรยน ตาแหนงขาราชการคร

พระราชบญญตระเบยบขาราชการคร พ.ศ. 2523 และทแกไขเพมเตม หมวด 3 มาตรา 30 กาหนดตาแหนงขาราชการครซงมหนาทเปนผสอนและหนาทเปนผบรหารและใหการศกษาในหนวยงานทางการศกษาทสอนตากวาระดบปรญญา ดงน

คร 1 คร 2 อาจารย 1 อาจารย 2 อาจารย 3

ตาแหนงซงมหนาทเปนผบรหารและใหการศกษาในหนวยงานทางการศกษา ไดแก ผชวยครใหญ ครใหญ ผชวยอาจารยใหญ อาจารยใหญ ผชวยผอานวยการโรงเรยน หรอผชวยอานวยการวทยาลย ผอานวยการโรงเรยน หรอผอานวยการวทยาลย

ตาแหนงทเรยกชออยางอนในหนวยงานการศกษาตามท ก.ค. กาหนดเปนตาแหนงขาราชการคร เกณฑมาตรฐานอตรากาลงคร 7

สายงานการสอนกอนประถมและประถมศกษา กรณมนกเรยนตงแต 120 คนลงมา นกเรยน : คร 20 : 1 กรณมนกเรยนตงแต 121 คนขนไป นกเรยน : คร 25 : 1

นกเรยน : หอง (กอนประถม) 30 : 1 ประถม 40 : 1 สายงานการสอน มธยมศกษา

นกเรยน : คร 20 : 1 นกเรยน : หอง (กอนประถม) 40 : 1

7 สานกงาน ก.ค.ศ, “การวางแผนกาลงคนในสถานศกษา” (powerpoint)

8

สายงานบรหารในสถานศกษา ผบรหารตองมชวโมงปฏบตการสอนไมนอยกวา 5 ชวโมง/สปดาห

นกเรยน 360 คนลงมา มผบรหาร 1 คน นกเรยน 360 –719 คน มผบรหาร 2 คน นกเรยน 720 – 1,079 คน มผบรหาร 3 คน นกเรยน 1,080 – 1,679 คน มผบรหาร 4 คน นกเรยน 1,680 คน ขนไป มผบรหาร 5 คน

1.2.2 การผลตคร

หนวยงานทรบผดชอบการผลตครและสถาบนผลตคร หนวยงานทรบผดชอบการจดการศกษาดานครและบคลากรทางการศกษาเปนหนวยงานสงกด

กระทรวงศกษาธการ สถาบนผลตครสวนใหญผลตในระดบปรญญาตร-ปรญญาโท มเพยง 3 แหงทผลตครในระดบปรญญาเอก ไดแก จฬาลงกรณมหาวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร และมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ นอกจากนมมหาวทยาลยราชภฏทเปดสอนคณะครศาสตร/ศกษาศาสตร 41 แหง สถาบนเทคโนโลยราชมงคล 2 แหง และมหาวทยาลยเอกชน 1 แหง หนวยงานอนๆ ทผลตครระดบอนปรญญาและปรญญาตร ไดแก กรมพลศกษา กรมอาชวศกษา และกรมศลปากร เปนตน

ปการศกษา 2540 มสถาบนผลตครจานวน 114 แหง ในจานวนนสงกดทบวงมหาวทยาลย(ปจจบน คอ สานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา สงกดกระทรวงศกษาธการ) 17 แหง อยในกรงเทพมหานครและปรมณฑลมากถง 10 แหง และ กระจายตามภมภาคตางๆ คอ ภาคกลาง 1 แหง ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 2 แหง ภาคเหนอ 2 แหง และภาคใต 2 แหง สถาบนในสงกดกระทรวงศกษาธการมจานวนทงหมด 97 แหง ตงอย ในกรงเทพมหานครและปรมณฑล 23 แหง ภาคกลาง 18 แหง ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 21 แหง ภาคเหนอ 18 แหง และภาคใต 17 แหง ผลตครใน ระดบอนปรญญาและปรญญาตร สถาบนราชภฎและสถาบนเทคโนโลยราชมงคลเรมผลตครในระดบปรญญาโท ตงแต ปการศกษา 2541 เปนตนไป 8 นอกจากนยงมสถาบนอดมศกษาเอกชนอก 2-3 แหง ทมการผลตครในระดบปรญญาโท

8 สานกงานโครงการพเศษเพอการปฏรปการฝกหดคร พฒนาครและบคลากรทางการศกษา , วชาชพครในยควกฤต

9

นกศกษาคร ปการศกษา 2543 มนสต/นกศกษาคณะครศาสตร/ศกษาศาสตรรวม 136,605 คน เปนผศกษา

ระดบตากวาปรญญาตร 5,472 คน ปรญญาตร 110,399 คน ประกาศนยบตร 995 คน ปรญญาโท 19,182 คน ประกาศนยบตรบณฑตชนสง 5 คน และปรญญาเอก 572 คน 9

งบประมาณการผลตคร รฐลงทนดานการผลตครของสถาบนครศาสตร /ศกษาศาสตร ในสงกดทบวงมหาวทยาลยและ

กระทรวงศกษาธการเกอบ 1,000 ลานบาท ในป2536 โดยแบงออกเปนงบประมาณของสถาบนผลตคร สงกดทบวงมหาวทยาลย 1 สวน และสถาบนผลตคร ในสงกดกระทรวงศกษาธการ 2 สวน ในชวง 6 ปทผานมา (2536-2541) งบประมาณการผลตครของชาตไดเพมขนทกปจนทาใหงบประมาณการผลตครในป 2541 (1,873 ลานบาท) มขนาดเกอบ 2 เทาของงบประมาณในป2536 หากนาจานวนรวมของนกศกษาครทมอยในสถาบนตางๆ มาเปน ฐานในการคานวณ กจะพบวางบประมาณเฉลยตอนกศกษาตอปสาหรบการผลตคร จะเทากบ 9,200 บาท ในป 2537 และจะเพมขนจนเปน 13,000 บาท ในป2540 10

1.2.3 การการบรรจ และการใชคร คณสมบตของบคคลเขาเปนขาราชการคร

บคคลทจะเขารบราชการเปนขาราชการครไดนน จะตองเปนผมคณสมบตดงน 1. มคณสมบตทวไปตามมาตรา 23 แหงพระราชบญญตระเบยบขาราชการคร พ.ศ.2523 และฉบบ

แกไขเพมเตม( ฉบบท 2 ) พ.ศ.2535 2. ตองสาเรจการศกษาในคณวฒทประกาศรบสมครและคณวฒดงกลาวตองเปนคณวฒท ก.ค.รบรอง

และกาหนดเปนคณสมบตเฉพาะตาแหนงขาราชการครแตละสงกด สาหรบสานกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต คณสมบตเฉพาะไดแก

(1 ) ระดบอนบาลถงประถมศกษา ไดรบคณวฒปรญญาตรขนไปทางการศกษา สาขาวชาเอกปฐมวย อนบาลศกษา ประถมศกษา การศกษาพเศษ พลศกษา นาฏศลป ดนตร และศลปศกษา

( 2 ) ระดบมธยมศกษา ไดรบคณวฒปรญญาตรขนไปทกสาขาวชา ทงนจะตองมความรพนฐานทางวชาชพคร หรอเคยศกษาหรอฝกอบรมโดยมเนอหาตามเรองตอไปนจานวนรวมแลวไมนอยกวา 15 หนวยกต ในป 2535 และ 18 หนวยกตตงแตป 2536 เปนตนไป ตามระบบทวภาคคอ

- การฝกสอน หรอประสบการณการสอน : ตองฝกสอนในสถานศกษา 1 ภาคเรยน

9 พฤทธ ศรบรรณพทกษ และคณะ, รายงานการวจย เรอง ภาวะวกฤตและยทธศาสตรการพฒนาคณะครศาสตร/ศกษาศาสตรเพอปฏรปการศกษาในแผนการศกษาแหงชาต ระยะท 9-10 (พ.ศ.2545-2554), (กรงเทพมหานคร: สกศ, 2544) Retrieved [10/5/04] from http://www.onec.go.th 10 สานกงานโครงการพเศษเพอการปฏรปการฝกหดคร พฒนาครและบคลากรทางการศกษา , วชาชพครในยควกฤต

10

- จตวทยาการศกษา : ความรเบองตนทางจตวทยาการเรยนการสอน คณลกษณะและบคลกภาพของผเรยน กระบวนการเรยนร ฯลฯ

- สอการเรยนการสอน : ประเภทนวตกรรมตาง ๆ เทคนค การใชสอ การเรยนการสอน ฯลฯ - การประเมนผลการเรยนการสอน : การสรางเครองมอเพอการประเมนดานพทธนสย จตนสย

และทกษะนสย การนาสถตเบองตนมาใชในการประเมนผลการสรางขอสอบชนดตางๆ ฯลฯ - วธสอนทวไป : วธสอนวชาเฉพาะ ฯลฯ - หลกการศกษา : ปรชญา และนโยบายการศกษา ระบบการจดการศกษา หลกสตรและการ

พฒนาหลกสตร จรรยาบรรณ และวชาชพครฯลฯ คณสมบตเฉพาะ : กรมสามญศกษา ( 1 ) ไดรบคณวฒปรญญาตรขนไป ทางการศกษาทกสาขาวชาเอก หรอ ( 2 ) ไดรบคณวฒปรญญาตรขนไปทกสาขาวชาชพ ทงนจะตองมความรพนฐานทางวชาชพคร หรอ

เคยศกษาหรอฝกอบรมโดยมเนอหาตามเรองตอไปน จานวนรวมแลวไมนอยกวา 15 หนวยกตในป 2535 และ 18 หนวยกตตงแตป 2536 เปนตนไป ตามระบบทวภาคโดยมรายละเอยดเหมอนคณสมบตเฉพาะตาแหนงขาราชการครระดบมธยม สงกดสานกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต

ความตองการและการบรรจคร มการประมาณการวาความตองการครในระดบประถมศกษาจะนอยลงจากจานวน 203,000 คนในป 2543 เปน 176,860 คนในป 2553 เนองจากอตราการเพมประชากรวยเรยน (6-11 ป) ลดลง ขณะทระดบมธยมศกษาตอนตนมความตองการครมากขน คอ จากจานวน 95,250 คนในป 2543 เปน 117,370 คน ในป 2553 เนองจากการขยายการศกษาภาคบงคบจาก 6 ปเปน 9 ป และการใหการศกษาขนพนฐาน 12 ปโดยไมเกบคาใชจาย11

1.2.4 การพฒนาขาราชการครบรรจใหม

ตามมาตรา 75 แหงพระราชบญญตระเบยบขาราชการพลเรอน พ.ศ. 2535 ซง ก.ค. อนโลมใชบงคบสาหรบขาราชการคร ไดบญญตใหมการพฒนาขาราชการคร ซงบรรจตามมาตรา 36 วรรคหนง และมาตรา 40 แหงพระราชบญญตระเบยบขาราชการคร พ.ศ.2523 ตามหลกเกณฑและวธการท ก.ค. กาหนด ก.ค. ไดกาหนดหลกเกณฑและวธการในการพฒนาขาราชการครทไดรบการบรรจใหมไวดงน

- ขาราชการครทไดรบการบรรจใหม ทกคนจะตองไดรบการพฒนากอนมอบหมายหนาท และตลอดชวงระยะเวลาทดลองปฏบตหนาทราชการ 1 ป

- ในการพฒนาขาราชการคร ตองดาเนนการตามหลกสตรระยะเวลาและวธการท ก.ค. กาหนดโดยครบถวน

11 เจอรลด ดบเบลย. ฟราย และคณะ. บทสรปสาหรบผบรหาร เรองยทธศาสตรการพฒนาบคลากรคร, 2542 Retrieved [10/6/04] from http://www.onec.go.th

11

- การประเมนผลการพฒนาขาราชการครตองประเมนผลจากผลการปฏบตงานจรง และกระทาโดยคณะกรรมการประเมนผลการพฒนา ซงมผบงคบบญชาชนตน และครพเลยงรวมดวย อยางเปนระบบและตอเนองอยางนอย 3 เดอนตอครง

- ในการพฒนาคร ใหผมอานาจสงบรรจตามมาตรา 42 นาผลการประเมนการพฒนาไปใชประกอบการพจารณาการบรรจแตงตงดวย (เกยวกบการทดลองปฏบตหนาทราชการ)

ตารางท 2 ขอมลครระดบประถมศกษาและมธยมศกษา จานวนคร ปการศกษา 2546 คร/อาจารย สงกดสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานท

ปฏบตงานจรงในโรงเรยน มจานวน 446,421 คน วฒการศกษา ปการศกษา 2546 ในจานวนคร/อาจารย 446,421 คน ครทมวฒตากวาปรญญาตร

36,409 คน ปรญญาตร 388,711 คน ปรญญาโท 21,205 คน และปรญญาเอก 95 คน สดสวนครตอนกเรยน ปการศกษา 2546 สดสวนครตอนกเรยน สพฐ. เปน 1: 20.14

(สปช. 1:19.90 สศ. 1: 20.76) รวม 446,499 คน

ระดบ จานวนคร/อาจารย ระดบ จานวนคร/อาจารย ระดบ 1-3 10,778 ระดบ 7 301,722 ระดบ 4 23,940 ระดบ 8 16,568 ระดบ 5 48,173 ระดบ 9 477

ระดบเงนเดอน

ระดบ 6 44,841 ครทสอนในระดบประถมศกษา

ครรอยละ 75เปนหญง อายครโดยเฉลย ประมาณ 45 ป วฒการศกษาระดบปรญญาตรรอยละ 85.7และปรญญาโทรอยละ 1.9 ครรอยละ 63.5 สอนเฉพาะระดบประถมศกษา ตลอดการรบราชการคร ครผานการฝกอบรมเพมเตมโดยเฉลยประมาณ 5 ครง มรายได โดยเฉลยประมาณ 15,218 บาท มประสบการณ การสอนประมาณ 22 ปโดยเฉลย รอยละ 33.4 ไดเขาไปมสวนรวมหรอเปนคณะกรรมการโรงเรยน ภาคตน ปการศกษา 2542 มภาระงานเฉลยตอสปดาห 27.3 ชวโมง

ครทสอนในระดบมธยมศกษา

ครรอยละ 59.9 เปนเพศหญงและรอยละ 85.6 สาเรจการศกษาในระดบปรญญาตร (ขอมลปการศกษา 2541) ภาคตนปการศกษา 2542 ครมธยมศกษาตอนตนมภาระงานเฉลยตอสปดาห 28.9 ชวโมง ครมธยมศกษาตอนปลายมภาระงานเฉลยตอสปดาห 30.1 ชวโมง

อตราสวนครตอ นกเรยนระดบมธยมศกษา

ระดบมธยมศกษาตอนปลาย ปการศกษา 2546 ไดแก ครคณตศาสตร: นกเรยน 1 : 31.43 ครวทยาศาสตร: นกเรยน 1 : 36.25 ครภาษาองกฤษ : นกเรยน 1 : 14.67

ครอาจารยทสอนตรง ในจานวนคร-อาจารยสงกดกรมสามญจานวน 123,545 คนไมพบวาครไดสอนตรงตาม

12

ตามวชา วชาทกคนโดยเฉลยแลวมครสอนตรงตามวชาเพยงรอยละ 76.01 กลมทสอนไมตรงวชานอยกวารอยละ 50 ไดแก กลมวชาพาณชยกรรม กลมทสอนตรงตามวชามากทสด ไดแก วทยาศาสตร รองลงมาไดแก ภาษาไทย และภาษาตางประเทศ คดเปนรอยละ 91.04 88.05 และ 85.00 ตามลาดบ

ทมาของขอมล - เจอรลด ฟราย และคณะ, บทสรปสาหรบผบรหาร เรอง ยทธศาสตรการพฒนาบคลากรคร - กลมสารสนเทศ สานกนโยบายและแผนการศกษาขนพนฐาน Retrieved[10/4/04] from http://plan.ge.go.th.mis ขอมล วนท 10 มถนายน 2546

- ศนยปฏบตการสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ Retrieved [10/4/04] from http://doc.obec.go.th/doc/web_doc46/school.html - ศนยสารวจและวจยทางการศกษา, สกศ. ”ครมภาระงานมากไปจรงหรอไม”, Retrieved [10/4/04] from http://www.onec.go.th ตอนท 2 สภาวะการขาดแคลนครและสาเหตของปญหา

2.1 สภาวะการขาดแคลนครเชงปรมาณ/คณภาพ จานวนครขาด สานกงานคณะกรรมการประถมศกษาแหงชาต (สปช.) สารวจจานวนครตามเกณฑของ สปช.

ในปการศกษา 2544 พบวามครขาดใน 68 จงหวดรวม 37,592 คน กรมสามญศกษา (สศ.) พบวามครเกน 26 จงหวดรวม 3,933 คน ขณะทอก 50 จงหวดขาดครรวม 10,983 คน และแมจะเกลยครแลวกยงขาดครอก 7,050 คน สวนสานกงานคณะกรรมการขาราชการคร (ก.ค.) รายงานวาในปการศกษา 2545 กระทรวงศกษาธการมสถานศกษาระดบประถมและมธยมในสงกด สปช.และ สศ. รวม 31,945 แหง มนกเรยนรวม 8,850,831 คน มขาราชการครสายงานสอนจานวน 396,507 อตรา ขณะทมความตองการขาราชการครจานวน 478,186 อตราจงจะจดการเรยนการสอนใหมคณภาพตามเกณฑมาตรฐานอตรากาลงขาราชการครท ก.ค. กาหนดได โดยสรป โรงเรยนรฐขาดอตรากาลงขาราชการสายงานการสอน (ไมรวมครจางสอน) ทวประเทศรวมจานวน 81,679 อตรา 12

จากรายงานของคณะกรรมาธการ13 พบวาในปการศกษา 2544 สถานศกษาในสงกดกระทรวงศกษาธการขาดแคลนคร 78,209 อตรา โดยสถานศกษาในสงกดสานกงานคณะกรรมการประถมศกษาแหงชาตขาดแคลนอตรากาลงครมากทสด คอ 55,900 อตรา รองลงมา คอ กรมอาชวศกษา ขาดแคลน 6,649 อตรา และกรมสามญศกษาขาดแคลนคร 4,547 อตรา

ตารางท 3 เปรยบเทยบขอมลการขาดแคลนอตรากาลงครทเสนอโดยตนสงกด และ ก.ค. จานวนอตราครทขาด ขอมลสงกด

แหลงขอมล จานวน

สถานศกษา จานวน นกเรยน /

จานวนคร / อาจารย

จานวน ครจาง ตามเกณฑ ตามเกณฑตนสงกด

12 รศกดชย นรญทว และคณะ. รายงานสภาวะการศกษาไทยป 2544/2545 "ฝาวกฤต: การปฏรปการศกษาสสงคมแหงปญญาและการเรยนร", กรงเทพมหานคร: สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต, 2545, หนา 59-60. 13 รายงานของคณะทางานในคณะกรรมาธการการศกษา สภาผแทนราษฎร เรอง ปญหาการขาดแคลนอตรากาลงครและบคลากรทางการศกษา, เอกสารอดสาเนาเยบเลม, 2544

13

นกศกษา ชวคราว ก.ค. กอน 1 ต.ค. 44

หลง 1 ต.ค. 44

สปช. (ส.ค. 44) ก.ค. (ม.ย. 44)

29,905 33,303

6,624,230 6,624,671

341,716 341,687

12,828 na

56,313 55,900

33,339 na

46,139 na

สศ. ก.ค.

2,668 2,668

2,612,611 2,651,151

116,114 117,473

na na

4,877 4,547

4,877 na

na na

ทมา: รายงานของคณะทางานในคณะกรรมาธการการศกษา สภาผแทนราษฎร เรอง ปญหาการขาดแคลนอตรากาลงครและบคลากรทางการศกษา, 2544 ตารางท 4 เปรยบเทยบจานวนครเกษยณและชวยราชการกบจานวนครทขาดตามเกณฑ ก.ค.

จานวนครเกษยณ 2542-2544 สงกด ปกต กอนกาหนด จานวนครชวย ราชการ ป 2544

รวม

จานวนครทขาดตามเกณฑ ก.ค.

สปช. 6,842 31,909 7,792 46,543 56,313 สามญศกษา 1,942 5,029 2,683 9,654 4,547

ทมา: รายงานคณะกรรมาธการ หนา 12 ขอมล ณ วนท 16 ก.ค. 2544 ตารางท 5 สภาพการขาดแคลนอตรากาลงครภายหลงการจางชวคราว (หลง 1 ต.ค. 44)

สงกด จานวนอตราครทขาด ตามเกณฑ ก.ค.

จานวนครจางชวคราว ป 2545 จานวนอตราครทขาด

สปช. 56,313 10,963 - 45,350 สามญศกษา 4,547 5,268 + 721

ทมา: รายงานของคณะทางานในคณะกรรมาธการการศกษา สภาผแทนราษฎร เรอง ปญหาการขาดแคลนอตรากาลงครและบคลากรทางการศกษา, 2544 ตารางท 6 จานวนครขาดครเกนตามเกณฑ ก.ค.

จานวน ครตาม จ.18 จานวนครตามเกณฑก.ค. กรม ร.ร. หอง ผบรหาร ผสอน

รวมคร ผบรหาร ผสอน รวม

(-) ครขาด (+) ครเกน

สปช. 29,459 275,059 35,716 295,306 331,022 35,174 349,232 384,406 -53,384 สศ. 2,486 64,484 7,807 101,201, 109,008 7,161 128,954 136,115 -27,107 รวม 31,945 399,543 43,523 396,507 440,030 42,355 478,186 520,521 -80,491

กรมสามญศกษา แหลงขอมล สานกงาน ก.ค. กระทรวงศกษาธการ ขอมล ณ วนท 10 มถนายน 2545

ปการศกษา 2545 กระทรวงศกษาธการมสถานศกษาในสงกดสานกงานคณะกรรมการการ

ประถมศกษาแหงชาตและกรมสามญศกษา รวม 31,945 แหง จานวนนกเรยนรวม 8,850,831 คน จานวนขาราชการครสายงานการสอน รวม 396,507 อตรา แตขาราชการครทจดการเรยนการสอนใหมคณภาพตามเกณฑมาตรฐานอตรากาลงขาราชการครทกาหนด คอ 478,186 อตรา จงขาดอตรากาลง

14

ขาราชการสายงานการสอน (ไมรวมครจางสอน) ทวประเทศ จานวน 81,679 อตรา ทาใหขาราชการครตองปฏบตหนาทสอนเพมขน ซงภาระงานสอนดงกลาวมผลกระทบตอคณภาพการศกษาอยางมาก 14 โรงเรยน/สาขาวชาทขาดแคลนคร

โรงเรยนขนาดเลกทตงอยในชนบทขาดแคลนครในบางสาขาวชา คอ วทยาศาสตร คณตศาสตร ภาษาองกฤษ จากการวจยของสถาบนอดมศกษา พบวา กระทรวงศกษาธการขาดแคลนครจานวน 65,000 คน โดยเฉพาะในสาขาวชาวทยาศาสตร ซงถอเปนปญหาใหญของประเทศ ปจจบนประเทศไทยขาดแคลนบคลากรดานวทยาศาสตรตงแตนกวทยาศาสตร นกวจย นกวชาการ คร อาจารยไปจนถงนกศกษาทเขามาเรยนสาขาวทยาศาสตร และขาดครมคณภาพ เชน ครสอนไมตรงวฒ 15 โรงเรยนขาดครวทยาศาสตรบางแหงจงแกปญหาโดยใหครทจบสาขาวชาอน เชน พลศกษาไปสอนฟสกส เคม ชววทยา ทาใหนกเรยนไมไดความรเตมท

นอกจากนยงมผลการสารวจครสงกดกรมสามญศกษาจานวน 123,545 คนพบวาโดยเฉลยครสอนตรงตามวชารอยละ 76.01 กลมทสอนตรงตามวชามากทสด ไดแก วทยาศาสตร รองลงมาไดแก ภาษาไทย และภาษาตางประเทศ คดเปนรอยละ 91.04, 88.05 และ 85.00 ตามลาดบ สวนกลมทสอนไมตรงวชา (นอยกวารอยละ 50) ไดแก กลมวชาพาณชยกรรม

ขาดครคณภาพ สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาตสารวจทศนคตของผใหบรการและผรบบรการตอ

การจดการศกษาเมอเดอนสงหาคม 2540 จากผบรหารสถานศกษา คร และนกเรยน (ระดบประถมศกษา – มธยมศกษาตอนตน) ผปกครอง และเจาของสถานประกอบการ จานวนทงสน 5,577 คน ในกรงเทพมหานคร และ 10 จงหวดตวแทนภาคภมศาสตร ผลการสารวจเกยวกบคณภาพครพบวา16

- ครระดบประถมและมธยมตนมคณภาพตากวาเดม และตองเรงพฒนา - ประมาณรอยละ 20 ของครในการสารวจ (เทากบคร 120,000 คนจากจานวน 600,000 คนทว

ประเทศ) ไมตองการเปนครเพราะเหนวางานหนกและรายไดนอย - ครไดรบการฝกอบรมเพมความรและทกษะประมาณรอยละ 47 (เฉพาะครประถมรอยละ 53)

14 สานกงาน ก.ค. , ปญหาการขาดแคลนครของกระทรวงศกษาธการ, อดสาเนาเยบเลม (ม.ป.ป) 15 ขาวกระทรวงศกษาธการ 13 มนาคม 2546 Retrieved [10/6/04] from http://www.moe.go.th 16 สานกงานโครงการพเศษเพอการปฏรปการฝกหดครฯ, วชาชพครในยควกฤต

15

2.2 สาเหตของการขาดแคลนครเชงปรมาณและคณภาพ 2.2.1 การผลตครและการบรรจครไมสมพนธกน จากการประมวลรายงานการศกษาวจย สรปไดวาบณฑตทสาเรจการศกษาดานฝกหดครม

จานวนมากกวาความตองการใชคร ทาใหครตกงาน การผลตครขาดจดเนนทชดเจน และมสถานศกษาทผลตครมากกวารอยแหง ตางสงกด ทาใหการวางแผนทาไดยาก16 ซงตรงกบงานวจยของพฤทธ ศรบรรณพทกษ 17 ทพบวาคณะครศาสตร/ศกษาศาสตรซงเปนสถาบนหลกในการผลตครมภาวะวกฤตสาคญ คอ จานวนบณฑตใหมไมสอดคลองกบความตองการอนแทจรง มบณฑตใหมระดบปรญญาตรมากกวาความตองการในภาพรวม แตไมเพยงพอในสาขาทขาดแคลน

สวนรายงานเรอง "วชาชพครในยควกฤต" 18 กลาววาการศกษาของชาตมกาลงคนคอนขางคงทประมาณ 800,000 คน ในจานวนนเปนครประมาณ 600,000 คน สวนใหญ (รอยละ 70) เปนครประถมศกษา แตละปมครเกษยณอายประมาณ 4,000 - 5,000 คนแตรฐมขอจากดดานงบประมาณจงสามารถบรรจครใหมไดปละ 1,000 คน ขณะทสถาบนผลตครทงหมด 114 แหง สามารถผลตครใหมได กวาแสนคนใน 5 ปขางหนา (พ.ศ. 2541-2545) ดงนน จะมครใหมเกนกวาทมอตราบรรจถง 20-25 เทา นอกจากนรฐไมสามารถปฏบตตามสญญาบรรจครวทยาศาสตรและคณตศาสตรจากโครงการพเศษตางๆ ไดอกจานวน 3,200 คน

2.2.2 นโยบายในการจากดกาลงคนและจากดในการคนอตรากาลงทดแทนเกษยณอาย ขอจากดในการเพมอตรากาลงขาราชการคร ทงการเพมอตรากาลงตามปกต ตามปรมาณ

งานของโรงเรยนทจะตองรบนกเรยนเพมขนตามนโยบายการขยายโอกาสทางการศกษาและตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยทบญญตใหเปนสทธของประชาชนในการรบการศกษาขนพนฐานอยางนอย 12 ป ทรฐจดอยางทวถงมคณภาพโดยไมเกบคาใชจาย ทาใหมความตองการกาลงครเพมขน ยงรฐบาลมนโยบายในการจากดกาลงคนและจากดในการคนอตรากาลงทดแทนเกษยณอาย ทาใหยงมอตรากาลงขาดแคลนมากยงขน

2.2.3 โครงการเปลยนเสนทางชวตเกษยณกอนกาหนด

16 พนม พงษไพบลย , “แนวคดการพฒนาวชาชพคร”, 12 ตลาคม 2539 Retrieved [10/7/04] http://www.moe.go.th 17 พฤทธ ศรบรรณพทกษ และคณะ. ภาวะวกฤตของคณะครศาสตร/ศกษาศาสตรและนาเสนอยทธศาสตรการพฒนาคณะครศาสตร/ศกษาศาสตรในแผนการศกษาแหงชาต ระยะท 9-10 (พ.ศ. 2545-2554) 18 สานกงานโครงการพเศษเพอการปฏรปการฝกหดครฯ, วชาชพครในยควกฤต

16

จากรายงานการวจยเรองการประเมนผลการปฏรปการเรยนรตามพระราชบญญตการศกษา พ.ศ. 2542 พบวาปญหาและอปสรรคหนงในการปฏรปการศกษา ไดแก การขาดกาลงคน โดยเฉพาะโรงเรยนทประสบปญหามครลาออกกอนเกษยณ 19 ใน สปช. การขาดแคลนครมาจากครเขารวมโครงการเกษยณกอนกาหนดเปนจานวนมาก แตไดรบการบรรจกลบเพยงไมกอตราทงทเดมกขาดแคลนครอยแลว สวนกรมสามญศกษาขาดแคลนครเนองจากไมไดรบอตราบรรจใหมตงแตป 2529 และมครเขารวมโครงการเกษยณกอนกาหนดจานวนมาก เนองจากจะมการประเมนผลครและมาตรฐานการจดการศกษาของโรงเรยนอยางเขมขน ครทไมมวฒปรญญาตรเกรงจะไมผานประเมนและไมไดใบประกอบวชาชพคร หากไมเกษยณกอนจะไมไดรบรายได 7 เทาซงครสวนหนงจะนาไปชาระหน ตารางท 7 อตรากาลงขาราชการโดยรวมของ สพฐ. ทลดลงตามลาดบ ตงแตป 2542-2547

ปงบประมาณ ขาราชการครในสถานศกษา ศกษานเทศก ขาราชการ ก.พ. 2542 483,496 5,228 15,447 2543 470,661 5,191 15,387 2544 460,858 5,179 15,167 2545 448,701 5,100 15,096 2546

(กอนโครงการทางเลอกใหม) 432,868 5,065 15,014

2547 (หลงโครงการทางเลอกใหม)

409,378 4,639 13,359

ทมา : สพร./สพฐ. 19/4/47 ตารางท 8 ภาพรวมการขาดอตรากาลงครหลงมาตรการฯ (โครงการทางเลอกใหมใหชวต)

ครขาด ครเกน ครพอด รวมคร-ขาด/เกน เกณฑ รร. อตรา รร. อตรา รร. อตรา

ก.ค. 21,941 102,326 5,165 10,992 4,835 -91,334 ADB 10,467 53,627 16,398 39,889 5,076 -13,738

+ ผบรหาร ร.ร. ละ 1 คน รวมขาด 13,738 + 31,941 = 45,679 อตรา

ทมา : สพร./สพฐ. 19/4/47

19 นงลกษณ วรชชย และคณะ, รายงานการวจยฉบบสรป เรอง การประเมนผลการปฏรปการเรยนรตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542. กรงเทพมหานคร : สานกงานเลขาธการสภาการศกษา, 2547

17

2.2.4 เกณฑคานวณอตรากาลง หนวยงานทเกยวของกบการศกษาและจดสรรงบประมาณใชเกณฑในการคานวณอตรากาลง

ตางกน ทาใหเกดปญหา กรม ก.ค. คปร. และสานกงบประมาณ ใชเกณฑไมตรงกน ทาใหการคานวณอตรากาลงขาดแคลนไมตรงกน สงผลใหมการแกปญหาทยงไมตรงกน กลาวคอ กรม และ ก.ค. ยดการคานวณอตรากาลงเปนรายโรงเรยน แต คปร. และสานกงบประมาณ ยดการคานวณอตรากาลงรวมในอตรากาลงครตอนกเรยน 1:25 ตามเงอนไขเงนกจากธนาคารพฒนาเอเซย หรอ ADB (จานวน 500 ลานเหรยญสหรฐ) ทาใหจานวนการขาดแคลนอตรากาลงไมตรงกน เมอหลกเกณฑในการคานวณตางกนทาใหการแกปญหากยดถอฐานทตางกน

2.2.5 อตราการเขาออกของครลกจางชวคราวสง การจางอตราครลกจางชวคราวเปนปๆ ไป ไมมแรงจงใจทดพอทจะทาใหครอตราจางไดทมเท

การทางานอยางเตมท โดยเฉพาะอยางยงการขาดสวสดการและสทธประโยชนรวมถงไมมโอกาสไดเพมคาจางเลย บางแหงจางตากวาอตราททางราชการกาหนด ทาใหมอตราการเขาออกสง และจะมผลตอคณภาพของการเรยนการสอนทงในระยะสนและระยะยาวหลายหนวยงานมการจางลกจางชวคราวเปนรายปตดตอกนเปนเวลาหลายป บางแหงมการจางปละ 10 เดอน เชน ครอาสาสมครของ กศน. ครลกจางของโรงเรยนประถมศกษา หรอมธยมศกษา เปนตน แตขาดมาตรการจงใจทดพอทาใหเกดปญหาตอขวญและกาลงใจ ซงอาจจะเกดผลตอคณภาพการศกษาในอนาคตได

2.2.6 นโยบายการศกษา ผลการวเคราะหนโยบายการศกษาพบวามนโยบายทสงผลตอความตองการคร อาท - การแยกบคลากรสายการสอนและสายธรการออกจากกนตามแนวทางปฏรปการศกษาใน

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 - การลดขนาดหองใหเลกลง เพอใหสอดคลองกบแนวปฏรปทเนนผเรยนเปนศนยกลาง - การปฏรปหลกสตรทาใหมความตองการครเฉพาะสาขามากขน เชน วทยาศาสตร

คณตศาสตร คอมพวเตอร ฟสกส เคม ชววทยา ภาษาตางประเทศ เปนตน สงผลใหโรงเรยนตองจดอตรากาลงครเพมใหตามความตองการ บางโรงเรยนมครโดยเกณฑรวมพอเพยง แตขาดแคลนครในบางสาขาวชา หากตองจดครใหพอกบความตองการจะยงทาใหขาดแคลนครมากยงขน

2.2.7 ครตองปฏบตงานอนนอกจากงานสอนตามเกณฑของ ก.ค ก.ค. เคยกาหนดเกณฑใหครประมาณรอยละ 10 ในโรงเรยนปฏบตงานสนบสนนการเรยนการ

สอน ครสวนหนงจงตองไปปฏบตงานดงกลาว ทาใหขาดอตราครทปฏบตการสอนจรง ถงแม ก.ค. จะกาหนดหลกเกณฑใหม แตกาหนดเฉพาะการศกษาขนพนฐานเทานน และจดครอตราจางปฏบตงาน

18

สนบสนนการสอนเพมใหรอยละ 10 ของอตราครผสอน ขณะนอยในระหวางการเกลยอตรากาลง และพจารณาอตราจางในงบประมาณตอไป นอกจากนอตราสวนท คปร. ยดถอนไดรวมอตราผบรหารสถานศกษาโดยถอวาผบรหารนนจะทาการสอนตามลกษณะงานของผบรหารทกาหนดโดย ก.ค.

2.2.8 ขาดการวางแผนระยะยาวและรวมมอประสานงาน การแกปญหาการขาดแคลนอตรากาลงในสถานศกษาขนพนฐาน เปนการแกปญหาในลกษณะ

ตางคนตางทา จงไมสมพนธกนและไมอาจแกไขปญหารวมกนได รวมทงขาดแผนการแกไขปญหาการขาดแคลนครและบคลากรทางการศกษาในระยะยาว ทาใหไมสามารถแกปญหาไดอยางมประสทธภาพ

2.2.9 การเกลยอตรากาลงครชวยราชการกลบสถานศกษาไมไดผล โดยสภาพปจจบนโรงเรยนขนาดเลกทตงอยในชนบท หรอในพนทกนดารและหางไกล มกจะ

ขาดแคลนครจานวนมาก นอกจากนครจานวนหนงยงขอไปชวยราชการในเมองและโรงเรยนใหญ ๆ ตามนโยบายในการชวยราชการทมอยทาใหอตรากาลงครไมตรงกบความเปนจรง หากไมแกไขสภาพการณนการเกลยครกลบสสถานศกษาตามความเปนจรงจะยงทาไดยาก แมมการพยายามแกไขโดยวธตดโอนอตราตามตวไปกยงจะทาใหโรงเรยนในชนบทหรอในทองทกนดารและหางไกลยงขาดแคลนครมากขน

2.2.10 นกเรยนทมความสามารถไมนยมเขาศกษาเพอเปนคร เปนททราบกนทวไปวานกเรยนมธยมปลายทมผลการเรยนดมกไมสนใจศกษาหรอประกอบ

อาชพคร รายงานการวจยของเจอรลด ดบเบลย ฟราย และคณะ20 พบวานสต/นกศกษาชนปท 4 ของคณะครศาสตรและศกษาศาสตรจานวน 1,040 คน มเพยงรอยละ 54 ทเลอกเรยนในสาขาวชานเพราะอยากเปนคร โดยเชอวาอาชพครเปนอาชพทมนคงและมเกยรต แตไดเงนเดอนนอย และมเพยงรอยละ 7 ทระบวาสนใจสอนวชาวทยาศาสตร รอยละ 9 สนใจสอนวชาคณตศาสตร หากไมสามารถเปนคร รอยละ 93 จะไปประกอบอาชพทางธรกจและการเงน รอยละ 76 สนใจจะไปประกอบธรกจการทองเทยว นอกจากน รอยละ 29 ระบวาหากเลอกสอบเขามหาวทยาลยไดใหม จะไมเลอกเรยนในคณะดงกลาว สาหรบผทมงมนจะประกอบวชาชพครนน รอยละ 28 ตองการสอนระดบอดมศกษา มผทตองการสอนในระดบมธยมศกษาเพยงรอยละ 16 และรอยละ 8 ในการศกษาปฐมวย รอยละ 55 เชอวาจะประสบความยากลาบากในการหางานในตาแหนงคร และรอยละ 84 สนใจจะเปนครอาสาสมคร

สาหรบสาเหตอนๆ ททาใหอาชพครไมเปนทนยม มอาท

20 เจอรลด ดบเบลย. ฟราย และคณะ. บทสรปสาหรบผบรหาร เรองยทธศาสตรการพฒนาบคลากรคร

19

ความเจรญดานเศรษฐกจ ทาใหผทมสตปญญาดหนไปเรยนเพอกาวสอาชพดานอตสาหกรรมและการบรการ ตวเลอกทจะมาเปนครจงนอยลง จะไดกลมคนสตปญญาปานกลางและคอนขางขดสนมาเรยน ไมเหมอนสมยกอนทคนนยมรบราชการและมคนเกงมาเลอกเรยนคร 21

คาตอบแทนครตา เมอเปรยบเทยบกบวชาชพอน ผลการสารวจในป พ.ศ. 2539 พบวามครเพยงรอยละ 50 ทสามารถอยไดอยางประหยดดวยเงนเดอน และครทปฏบตงานในพนทหางไกลความเจรญยงตองสละเงนเดอนบางสวนเพอชวยเหลอนกเรยนและซออปกรณการเรยนการสอนดวย 22

ระบบเงนเดอน สวสดการ และคาตอบแทนของคร ระบบเงนเดอนเดยว ไมแตกตางระหวางครด ครเกง ครทตองปฏบตหนาทอยในชนบทหางไกลและขาดความปลอดภยกบครเฉอยชาขาดความรบผดชอบ ทาใหครดมแนวโนมจะออกจากวชาชพมากขน ครทยงคงอยในระบบกขาดแรงจงใจทจะพฒนาตนหรอพฒนางาน และผสมครเรยนครสาขาวชาขาดแคลนซงเรยนยากกวาสาขาวชาอนยงลดนอยลง

2.2.11 ครขาดแรงจงใจในการปฏบตงาน ประเดนสาคญในดานน คอ - สภาพเศรษฐกจ ลทธบรโภคนยมและการมาจากครอบครวทยากจนทาใหครมภาระคาใชจายมาก ทาใหครตองหารายไดพเศษ กระทบตอการปฏบตหนาทของคร จากการสารวจของกระทรวงศกษาธการ (2539) พบวาครไทยรอยละ 95 เปนหนและภาวะหนสนนสงผลใหครขาดขวญกาลงใจในการปฏบตงานและมผลกระทบตอการเรยนการสอนทาใหรสกวาครไมทมเทในการทางาน - ครประจาการโรงเรยนทขาดอปกรณการเรยนการสอนททนสมยและขาดงบประมาณผลตสอ ตองสละเงนเดอนบางสวนเพอชวยเหลอนกเรยนและซออปกรณการเรยนการสอน 23 เพราะหากไมสามารถอาจออกคาใชจายสวนตวซออปกรณจะมผลกระทบตอคณภาพการเรยนการสอน - ครขาดสงอานวยความสะดวกและแรงจงใจในสถานปฏบตงาน เมอเทยบกบผมการศกษาในระดบเดยวกน

2.2.12 การบรหารงาน

21 สมบต นพรก, “ครอาชพหายไปไหน” Retrieved [10/7/04] from http://www.edu.nu.ac.th 22 ดเรก พรสมาและคณะ, รายงานการวจยเรองการพฒนาวชาชพคร, (กรงเทพฯ : สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต, 2541) Retrieved [20/7/04] from http://www.onec.go.th/publication/4012001/index.html 23 ดเรก พรสมาและคณะ, อางแลว

20

ผลการวจยเอกสารพบวาการเปลยนนโยบายการศกษาบอยครง ทาใหครตองเรมตนงานใหมอยตลอดเวลาซงยอมไมไดผลด อกทงยงมระเบยบปฏบตบางประการทไมเออตอการพฒนางานและการพฒนาตนเองของคร กลาวคอ ระบบราชการทไมคลองตวและการบรหารงานทเปนแบบสงการแบบอานาจนยม ทาใหสถานศกษาขาดบรรยากาศของชมชนวชาการทเออตอการพฒนาตนเองของคร ทาใหครขาดความมนคงในวชาชพ ขาดความกาวหนา คาตอบแทนตาแตภาระงานสง และขาดอสระในการปฏบตงาน ทาใหพฒนาตนเองไดนอย นอกจากนจากการบรหารจดการของผบรหารโรงเรยนยงสงผลตอการขาดแคลนครไดอกทางหนง ดงขอมลตอไปน

- ความรและความสามารถทางการบรหารตา สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต (2539) พบวา ผบรหารโรงเรยน สวนใหญมพนความรระดบปรญญาตรและปฏบตราชการโดยเฉลย ประมาณ 20-30 ป มความรความสามารถไมเพยงพอในการบรหาร และยดความเหนของตนเองเปนใหญ ใหครมสวนรวมในการบรหารโรงเรยนตา ไมใหความสาคญของการมสวนรวมของผปกครองและชมชน

- ผบรหารโรงเรยนไมสนใจพฒนาตนเองเพอใหการบรหารงานโรงเรยนเปนไปเพอสรางขวญ กาลงใจกบครในโรงเรยน หรอเพอพฒนาครและการศกษาในโรงเรยน แตกลบทางานใหนกการเมอง

- ขาดระบบการตรวจสอบและประเมนผลผบรหารโรงเรยนทมประสทธผล - ผบรหารโรงเรยนสวนใหญไมไดประสานงานเพอแสวงหาความรวมมอในการระดมทรพยากร ความ

เชยวชาญจากชมชน เอกชน เพอการบรหาร เปนผลใหครในโรงเรยนไมไดรบการพฒนาเทาทควร และการบรหารงานในโรงเรยนไมกาวทนกบเทคโนโลยและนวตกรรมใหม ๆ ทนาจะนามาใชเพอการบรหารจดการ

- ขาดสถาบนพฒนาผบรหารโรงเรยนระดบมออาชพ

2.2.13 ผลงานวชาการ การกาหนดเกณฑประเมนความกาวหนาโดยใหครสรางผลงานวชาการเปนการสรางมาตรฐาน

คณภาพทดโดยหลกการ แตครอาจเหนวาเปนภาระตอการปฏบตงานและอาจไมสนใจประกอบอาชพตอ

2.2.14 ขาดระบบการพฒนาครทเหมาะสม ครไมไดรบการพฒนาใหปรบตนใหทนความเปลยนแปลงของโลก ทาใหไมกลาสอนบางวชา จะสอนเฉพาะวชาเอกทไดศกษามา 24 งานวจยเรอง ยทธศาสตรการพฒนาบคลากรครเกยวกบการฝกอบรมและการประกอบอาชพครในอนาคต โดยเจอรลด ดบเบลย ฟราย และคณะ พบวาในเชงความร ความสามารถ นสต/นกศกษาเชอวาตนเองดอยความสามารถในการใชภาษาตางประเทศ ทกษะในการ

24 มนตร จฬาวฒนทล, รายงานการวจยเอกสารเรอง นโยบายการผลตและพฒนาคร, กรงเทพฯ : สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต, 2543

21

วจย การใชเทคโนโลยและสอการสอน และความสามารถในการวดและประเมนผล แตเชอวาตนเองมความเชยวชาญในวชาสามญและวชาเฉพาะ นอกจากนยงพบวา

การฝกอบรมไมทวถง ในอดตครทเขารบการอบรมสวนใหญมกเปนครทมความใกลชดผบรหารและครทไมไดปฏบตงานเกยวกบการเรยนของนกเรยน จานวนครทจะไดรบการอบรมแตละครงจงมจานวนนอยและกระจายไมทวถง อกทงครทเขารบการอบรมยงไมสอดคลองหรอตรงตามความตองการ ในชวงแผนพฒนาการศกษาแหงชาต ฉบบท 7 (พ.ศ. 2535-2539) งบประมาณเพอการพฒนาครคดเปนรอยละ 0.2 ของงบประมาณหมวดเงนเดอน และสวนใหญจะตงอยทหนวยใชคร เนองจากมงบประมาณจากด ดงนน การฝกอบรมจงทาไดนอย ไมเพยงพอกบความตองการของคร อกทงหนวยใชครเองกมขดความสามารถในการจดไดเพยงระดบหนงเทานน

การฝกอบรมไมตรงกบความตองการ แมกระบวนการฝกอบรมมการพฒนาอยางเปนระบบมากขน แตยงไมมความชดเจนวาไดนาผลของแตละขนตอนมาใชอยางแทจรงจง อาจจะเปนเพราะวาการฝกอบรมนนจากดลงไปทครเพยงบางกลม ในขณะทการศกษาความตองการการฝกอบรมเปนผลทไดจากการสารวจในภาพรวม ดงนนการฝกอบรมจงมกไมตรงกบความตองการ

การฝกอบรมเนนทฤษฎมากกวาปฏบต การพฒนาหลกสตรยงเนนภาคความร ทฤษฎ มากกวาการปรบเปลยนในเชงของพฤตกรรม ประเดนหลกของการพฒนาครมงทจะใหความรแกคร เพอครจะไดนาไปถายทอดแกศษย จงสงผลกระทบถงรปแบบการฝกอบรมกตองทาในลกษณะของการบรรยายเนอหาสาระมากกวาทจะพฒนาทกษะใหแกคร

การประเมนผล การตดตามและประเมนผลนบวาเปนจดออนทสดของกระบวนการ เพราะผจดอบรมเปนผตดตามและประเมนผลเอง จงเปนกระบวนการเบดเสรจ ทาใหไมเหนแงมมทควรจะไดนามาปรบปรงและพฒนา ซงประเดนนจดไดวาเปนประเดนทเปนจดออนทสดของระบบการศกษาไทย

การประสานงาน การฝกอบรมและพฒนาครในปจจบน มการประสานและรวมมอกนระหวางหนวยใชครกบหนวยผลตคร ในการฝกอบรมครสาขาวชาตาง ๆ รปแบบการฝกอบรมและพฒนาครมความหลากหลายขน โดยการกระจายอานาจไปยงเขตการศกษา กลมโรงเรยน (ศนยพฒนาการเรยนการสอน ) และโรงเรยน ตามลาดบ แตในทางปฏบตยงมปญหาคอนขางมากซงจะตองเรงแกไขเพอใหการฝกอบรมและพฒนาครมประสทธภาพสงขน แมจะมความหลากหลายเกดขนมากแตยงเปนกงผกขาดอยในระบบราชการ จงไมกอใหเกดการแขงขนในเชงของคณภาพ

โอกาสการพฒนายงไมตอเนอง และขาดการตดตามประเมนผล การประเมนผลการอบรมเปนการประเมนเชงเปรยบเทยบความรทเกดขนกอนการฝกอบรมกบหลงการฝกอบรม ซงกพบวาผลการทดสอบหลงการฝกอบรมสงกวาผลการทดสอบกอนการฝกอบรม แตการประเมนผลทจะทาใหเกดประโยชนจรงจงนนจะตองแสดงถงความสาเรจของการฝกอบรมไดอยางเปนรปธรรม กลาวคอ ผผาน

22

การฝกอบรมมการเปลยนแปลงพฤตกรรมตามทพงประสงคหรอไม และจะสามารถทาใหนกเรยนมผลการเรยนดขนหรอไม ดงนนการประเมนผลทแทจรงควรเกดขนทโรงเรยน 2.2.15 การมสวนรวมของทองถน ปจจบนการคดเลอก บรรจ แตงตงคร เปนอานาจตามกฎหมายของหนวยงานสวนกลาง คอ สานกงานคณะกรรมการขาราชการคร และกรมเจาสงกดคร กรมเจาสงกดบางกรมไดกระจายอานาจการบรหารงานบคคลใหจงหวดหรอสถานศกษาในระดบหนง แตอานาจแตงตง โยกยายผบรหารสถานศกษายงเปนของสวนกลาง ทองถนและชมชนไมมสวนรบรและพจารณาเลอกสรรบคคลทจะมาดารงตาแหนงผบรหารโรงเรยนในทองถนของตน ทาใหการจดการศกษาในโรงเรยนถกมองวาเปนหนาทของโรงเรยนหรอรฐแตเพยงฝายเดยว ชมชนเปนเพยงผรบบรการและไมสนใจทจะใหความรวมมอในการพฒนาการศกษา การตดตามความกาวหนาการดาเนนงาน การตรวจสอบ ประเมนผล และใหความรวมมอในการพฒนาการศกษา

การจดการศกษาทาโดยสถานศกษาตามนโยบาย และแผนจากสวนกลาง ครกไมสนใจทจะเรยนรจากชมชน และไมนาเอาวถชวตในชมชนเขามาเปนสวนหนงของกระบวนการเรยนรของนกเรยน สงผลใหสถานศกษาและครแยกตวออกจากชมชน ทาใหครสอนในสงทไมสอดคลองและไมสามารถนาไปใชประโยชนในชมชนได นกเรยนเมอเรยนจบแลวกไมไดทางานในชมชนนน ตองอพยพเคลอนยายหางานทาทอน ในสวนของครกขาดความรเกยวกบชมชน ขาดการพฒนาตนเอง ขาดสานกรบผดชอบตอชมชนและสงคม สงผลใหไมไดรบการยอมรบจากสงคมเทาทควร25

ตอนท 3 แนวทางแกไขปญหาการขาดแคลนคร สรปมาตรการ/โครงการทไดดาเนนการและขอเสนอเพอแกปญหาขาดแคลนคร ดงน

1. โครงการครทายาท กระทรวงศกษาธการไดดาเนนการโครงการครทายาทระยะทดลองในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท 6

(พ.ศ. 2530 – 2534) และเปนโครงการปกตในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท 7 (พ.ศ. 2535 – 2539) ทงทมลกษณะเปนโครงการครทายาทปกตและโครงการเพอแกไขปญหาขาดแคลนครในระดบการศกษาเฉพาะพนท หรอเฉพาะสาขาวชา โดยใชหลกการคดเลอกคนเกง คนดเขาเรยนคร โครงการผลตครสาขาจาเปนเหลานม 10 โครงการดงน 26

(1) โครงการครทายาทระดบประถมศกษา

25 ดเรก พรสมาและคณะ, รายงานการวจยเรองการพฒนาวชาชพคร 26 มนตร จฬาวฒนทล, รายงานการวจยเอกสารเรอง นโยบายการผลตและการพฒนาคร

23

ดาเนนการมาตงแตปการศกษา 2530 โดยคดเลอกนกเรยนทสาเรจการศกษาหรอกาลงศกษาอยในชน ม. 6 ทมคะแนนเฉลยสะสมไมตากวา 3.00 โดยไดรบทนการศกษาปละ 12,500 บาท/คน

(2) โครงการครทายาทระดบมธยมศกษา ดาเนนการมาตงแตปการศกษา 2534 โดยมหลกเกณฑการคดเลอกนกเรยนทน การใหทนการศกษา และคะแนนเรยนเฉลยเชนเดยวกบครทายาทระดบประถมศกษา

(3) โครงการครทายาทชายแดนและถนทรกนดาร ดาเนนการในปการศกษา 2537 ผรบทนตองเรยนอยในชนมธยมศกษาตอนปลายหรอจบชนมธยมศกษาตอนปลายมาแลวไมเกน 3 ป มผลการเรยนของชนมธยมศกษาตอนปลายไมตากวา 2.5 นกศกษาจะไดรบทนการศกษาจนจบปรญญาตร

(4) โครงการครทายาทชายแดนภาคใต เปนโครงการเฉพาะกจ 3 ป (พ.ศ. 2537 – 2539) และเปนโครงการเรงดวนทมงแกปญหาการขาดแคลนครและการโยกยายครระดบประถมศกษาและมธยมศกษาใน 5 จงหวดชายแดนภาคใต โดยคดเลอกนกศกษาทมภมลาเนาอยในเขตยะลา ปตตาน สตล นราธวาส และสงขลา เขามาเรยนครในสถาบนราชภฏ และบรรจเปนขาราชการครในสงกดสานกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต กรมสามญศกษาและสานกงานคณะกรรมการการศกษาเอกชนตามภมลาเนาของนกศกษา

(5) โครงการครทายาทระดบอดมศกษา เรมรบนกศกษาตงแตป 2537 มวตถประสงคเพอคดเลอกบคคลเขาศกษาในสถาบนราชภฏและหรอสถาบนอดมศกษาระดบปรญญาตร และปรญญาโทในสาขาทขาดแคลนตามความตองการของสภาสถาบนราชภฎ โดยจาแนกเปนทนระยะยาวระดบปรญญาตร – ปรญญาโท ระยะ 8 ป และทนระยะเรงรด 4 ป

(6) โครงการเพชรในตม เรมมาตงแตป 2533 โดยความรวมมอของสานกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาตกบกองอานวยการรกษาความมนคงภายใน กอ.รมน. เพอบรรจบณฑตในโครงการเปนขาราชการคร ในภมลาเนาทเปนหมบานอาสาพฒนาปองกนตนเอง (อปพ.)

(7) โครงการแสวงหาชางเผอก เรมตงแตป 2529-2539 เพอใหนกเรยนทเรยนด ความประพฤตด แตขาดแคลนทนทรพยไดรบทนเพอศกษาวชาชพคร และบรรจเปนขาราชการครในภมลาเนาเดม เพอใหเปนกาลงสาคญของชมชน โดยไดรบทนการศกษา

(8) โครงการครทายาทสายวทยาศาสตร

24

เพอเปนการแกปญหาการขาดแคลนครสายวทยาศาสตร โดยความรวมมอระหวางกรมสามญศกษากบคณะศกษาศาสตรมหาวทยาลยบรพา เรมดาเนนการในป 2536 – 2539

(9) โครงการสงเสรมการผลตครทมความสามารถพเศษทางวทยาศาสตร และคณตศาสตร (สควค.) เปนโครงการทดาเนนการรวมกนระหวางทบวงมหาวทยาลยกบกระทรวงศกษาธการ เรมดาเนนการตงแตป 2539 – 2553 รบนกศกษาทเรยนชนปท 1 ถงปท 4 มคะแนนเฉลยไมตากวา 2.80 ใหไดรบทนศกษาระดบปรญญาตร

(10) โครงการเรงรดผลตและพฒนาบณฑตระดบปรญญาตรสาขาวชาคณตศาสตรของประเทศ (รพค.) เปนโครงการตามมตคณะรฐมนตรททบวงมหาวทยาลยและกระทรวงศกษาธการดาเนนการรวมกน เรมรบนกศกษาเขารบทนในปการศกษา 2538 – 2544 ใหทนการศกษาระดบปรญญาตรสาหรบผเลอกเรยนเอกคณตศาสตรปละ 720 ทน ตามความตองการของกระทรวงศกษาธการระยะเวลา 7 ป รวม 5,040 ทน และใหทนการศกษาระดบปรญญาตรวทยาศาสตรบณฑต สาขาวชาเอกคณตศาสตร ปละ 80 ทน ระยะ 7 ป รวม 560 ทน 27

2. โครงการพเศษเพอบรหารจดการการปฏรปการฝกหดคร พฒนาครและบคลากรทางการศกษา (สปค.) เปนโครงการทจดตงตามมตคณะรฐมนตรเมอวนท 5 มนาคม 2539 โดยเปนหนวยงานภายใน

ของสานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต ทาหนาทบรหารจดการโครงการปฏรปการฝกหดครฯ มงเนนใหเกดการเปลยนแปลงใน 5 ประเดนหลก คอ (1) การสรรหาคนเขาเรยนวชาชพคร (2) การพฒนาคณาจารยทางครศาสตร/ศกษาศาสตร (3) การปฏรปการเรยนการสอนในสถาบนฝกหดคร (4) การพฒนาครประจาการ และ (5) การจดตงราชวทยาลยครศาสตร

โครงการสาคญท สปค. ไดดาเนนการไปแลวอาจสรปไดดงน

โครงการสาหรบครประจาการ ไดแก 1) โครงการครแหงชาต เพอสงเสรมวชาชพครใหมเกยรตและเปนทนยมในสงคม ดวยการยกยองเชดชคร ผมผลการปฏบตงานดเดน และสนบสนนใหครดครเกงไดสรางผลงานทมคณภาพ เพอความกาวหนาในวชาชพ 2) โครงการคปองวชาการ เพอใหครประจาการทกคนมโอกาสพฒนาความรและเทคนคการสอนอยางตอเนองและทกป

27 สานกงานโครงการพเศษเพอการปฏรปการฝกหดครฯ, วชาชพครในยควกฤต

25

โครงการสาหรบการผลตครใหม ไดแก โครงการปฏรประบบการฝกหดครในรปแบบหลากหลายเพอสงเสรมการพฒนาระบบฝกหดครใหมคณภาพและหลากหลาย เพอผลตคร/อาจารยแนวใหม

โครงการสาหรบผใชคร ไดแก 1) โครงการจดระดบคณภาพการเรยนการสอนของโรงเรยนมธยมศกษาทงของรฐและเอกชนทวประเทศใน 4 สาขาวชาหลก คอวทยาศาสตร คณตศาสตร ภาษาไทย และภาษาองกฤษ 2) โครงการอาสาเยยมสถานศกษาเพอกระตนใหผบรหารสถานศกษาสนใจการพฒนาคณภาพการศกษาและการปฏบตหนาทของคร นาจากหลากหลายอาชพเยยมสถานศกษา 28

3. นโยบายและมาตรการในการผลตครและพฒนาครไทยในศตวรรษท 21 ตามสาระในพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 (มาตรา 52) เพอพฒนาคณภาพคร 29

1. นโยบายใหม : มงสรางความเชอมนในวชาชพคร เพอจงใจใหครเกงครดยงคงเปนครตอไป ครสวนใหญอยากพฒนา และคนรนใหมสนใจอยากเปนครในอนาคต

2. กลยทธหลก : การประกนคณภาพคร ซงเปนวงจรทม 4 องคประกอบคอการพฒนาคร การประเมนคณภาพคร การออกใบอนญาตประกอบวชาชพคร และการตอบแทน/ยกยองคร

3. มาตรการสรางความยงยนในการปฏรปวชาชพคร สานกงานคณะกรรมการขาราชการคร (กค.) ครสภา สถาบนผลตคร และ หนวยงานอนทเกยวของกบวชาชพครตองเรมปรบกฎขอบงคบ อานาจหนาทและบคลากรใหสามารถรวมดาเนนการในระบบประกนคณภาพคร จดตงกองทนพฒนาคร คณาจารย และบคลากรทางการศกษา และกองทนสงเสรมคร คณาจารย และบคลากรทางการศกษาตามทกาหนดในพรบ.การศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ตงราชวทยาลยครศาสตรเปนองคกรวชาชพคร

4. แผนนโยบายและแผนการปฏรปการผลตคร คณาจารย และบคลากรทางการศกษา และยทธศาสตรในการดาเนนงานใน 5 ป (พ.ศ. 2545-2549) ของกระทรวงศกษาธการ 30

1. ระบบการพฒนาครและบคลากรทางการศกษา 1.1 ระบบการผลตคร มการผลตคร 5 ป การผลตครระดบการศกษาขนพนฐานรบจากผจบ

ปรญญาตรสาขาอน การผลตครระดบปรญญาโท การผลตบคลากรทางการศกษา

28 มนตร จฬาวฒนทล, รายงานการวจยเอกสารเรอง นโยบายการผลตและการพฒนาคร 29 มนตร จฬาวฒนทล, อางแลว 30 สกศ, รายงานการตดตามและประเมนผลการปฏรปการศกษาในวาระครบรอบ 3 ปของการประกาศใชพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 Retrieved[10/5/04] from http://www.moe.go.th

26

1.2 ระบบการพฒนา เตรยมครเขาสระบบการปฏรปการศกษา โดยมโครงการรวมพลงเพอขบเคลอนการปฏรปการเรยนร โครงการฝกอบรมสาระการเปลยนแปลงตามแนวทางการปฏรปการศกษา การพฒนาครดวยระบบ IT การพฒนาครไมมวฒทางปรญญาตรใหไดรบวฒปรญญาตร การพฒนาผบรหารใหไดรบวฒทางการบรหาร การพฒนาครใหเกดความเขมแขงทางวชาการและวชาชพ การวจยชนเรยน การประเมนผลตามแนวทางการปฏรปการศกษา 2. ระบบการสนบสนน ใหการสนบสนนดานการฝกอบรมเทคนคตางๆ การเปนพเลยง เปน คลนกทางการศกษา และเปนแหลงขอมลและแหลงการเรยนร

3. ระบบการประเมนผลการปฏบตงานและเชดชเกยรต โดยการประเมนผลงาน ใหรางวลเชดชเกยรต ใหเลอนระดบ เลอนชน เลอนตาแหนง

5. แผนยทธศาสตรการปฏรปครและบคลากรทางการศกษา (พ.ศ. 2547-2556) ของกระทรวงศกษาธการ 31

ยทธศาสตรท 1 ฟนฟศรทธาวชาชพ มาตรการ:ยกระดบมาตรฐานวชาชพและสรางระบบความกาวหนาและระบบจงใจในวชาชพ ยทธศาสตรท 2 พฒนาศกยภาพคร มาตรการ: สรางความเปนเอกภาพการพฒนา เนนการพฒนาทยดโรงเรยนเปนฐานหรอการพฒนาทงโรงเรยน (SBM/SBT – School Based training และ Whole School Approach) สนบสนน สงเสรม เครอขายพฒนา และจดระบบสนบสนนการพฒนาคร

ยทธศาสตรท 3 การผลตครแนวใหม มาตรการ: กาหนดใหมคณะกรรมการระดบชาต ปรบปรงสถาบนผลตครและพฒนา

กระบวนการผลตครเรมตงแตกระบวนการคดสรรผมาเรยนร หลกสตรการผลตคร และการปฏรปสถาบนการผลตครแนวใหม การพฒนาคณาจารยครศาสตร และศกษาศาสตร และดาเนนการผลตครใหเปนไปตามนโยบาย มาตรฐาน เปาหมาย

กระทรวงศกษาธการมเปาหมายการดาเนนงานตามแผนยทธศาสตรการพฒนาศกยภาพคร โดยจะพฒนาครในสาขาขาดแคลนคณตศาสตร วทยาศาสตร และภาษาองกฤษ จานวน 144,808 คน และมเปาหมายผลตครการศกษาขนพนฐานตามหลกสตรใหมจานวน 7,500 คนโดยเนนสาขาทขาดแคลนและกลมวชาทกาหนดในสาระการเรยนรตามหลกสตร และผลตครตามโครงการสงเสรมการผลตครทมความสามารถพเศษทางวทยาศาสตรและคณตศาสตร (สควค.) จานวน 580 คน

31 กระทรวงศกษาธการ, แผนยทธศาสตรการปฏรปครและบคลากรทางการศกษา (พ.ศ. 2547-2556), 2546

27

6. ยทธศาสตรการปฏรปการผลตครใหม ขอเสนอยทธศาสตรการปฏรปการผลตครใหมจากรายงานการวจยเรอง ภาวะวกฤตและยทธ

ศาสตรการพฒนาคณะครศาสตร/ศกษาศาสตรในแผนพฒนาการศกษาแหงชาต ระยะท 9-10 (พ.ศ. 2545-2554) ประกอบดวย 3 ยทธศาสตรรองดงน32

1) ปฏรปการผลตครใหม ใหมลกษณะเชงรก โดยม 1) คณะกรรมการแหงชาตวาดวยนโยบายและแผนการผลตคร คณาจารยและบคลากรทางการศกษา (กชค.) เพอกาหนดและกากบนโยบายและแผนการผลต การจดสรรทรพยากรและการใชครระยะยาว และ 2) ศนยความเปนเลศในการผลตครทเปนเครอขายความรวมมอของสถาบนผลตและพฒนาคร องคกรวชาชพคร สถานศกษาในกระแสหลกและกระแสทางเลอก องคกรชมชน และผทรงคณวฒในสาขาวชาตางๆ

2) ปฏรปกระบวนการผลตใหม ทมนวตกรรมใชโรงเรยนเปนฐาน เนนฐานความรและการวจยและเพมเวลาการปฏบตงานฝกประสบการณวชาชพในสถานศกษามากขน โดยมโปรแกรมผลตครใหมลกษณะใดลกษณะหนง

3) ปฏรปการสรรหาครใหมเชงรก โดยรณรงคโครงการครในอนาคต (Future Teachers of Thailand) และจดใหมทนการศกษาสาหรบครในอนาคต เพอดงดดครด เกง คนด และมจตวญญาณความเปนครเขาสระบบและอยไดนาน

7. แนวทางแกไขวกฤตวชาชพครในชวงป 2541-2545 33

1) แผนปฎรปวชาชพคร ผผลตคร ผใชครและผสนบสนน ตองรวมมอกนจดทาแผนการผลตคร การใชคร และการพฒนา

คร ปรบหลกสตรการฝกหดครเพอผลตครใหตรงตามความตองการ พฒนาหลกสตรการฝกอบรมครทกระดบ จดตงระบบและกองทนยกยองและพฒนาคร จดใหมระบบการประเมนผผลตคร และระบบการประเมนผใชคร และระบบเงนเดอนคร แยกจากระบบเงนเดอนขาราชการพลเรอน

2) นโยบายเรงดวนเพอปฏรปผผลตคร งดการจดตงคณะครศาสตร/ศกษาศาสตรเพมขนอก ลดการรบนกศกษาใหมในหลกสตร

ประถมศกษา ปรบปรงหลกสตรครประถมศกษาและครมธยมศกษาสาขาขาดแคลนใหมมาตรฐานสง

32 พฤทธ ศรบรรณพทกษ และคณะ. ภาวะวกฤตของคณะครศาสตร/ศกษาศาสตรและนาเสนอยทธศาสตรการพฒนาคณะครศาสตร/ศกษาศาสตรในแผนการศกษาแหงชาต ระยะท 9-10 (พ.ศ. 2545-2554) 33 สานกงานโครงการพเศษเพอการปฏรปการฝกหดครฯ, วชาชพครในยควกฤต

28

จดประเภทคณะครศาสตร/ศกษาศาสตร จดทาแผนพฒนาคณาจารยของคณะ/สถาบนใหเหมาะสมกบภารกจใหม จดใหมเครอขายระหวางคณะครศาสตร/ศกษาศาสตร

8. การแกปญหาขาดแคลนครและบคลากรทางการศกษาของหนวยงาน (สปช. กรมสามญศกษา หนวยศกษานเทศก ก.ค.) 34 สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน 35 ในภาพรวมใชวธจางเหมาครสอนรายเดอนทดแทนครทเกษยณอายราชการ โดยจางครใหม ครอยระหวางหางานทา ครเกษยณ และพระสงฆ ในระยะยาวเมอไดรบอตราครทเกษยณจากโครงการคน จะเปดสอบครเพอบรรจเปนขาราชการ กรณบรรจครเรงดวนยดหลกบรรจครใน 3 จงหวดภาคใตคอ 1) เรยกบรรจจากบญชการสอบทมอย 2) บรรจครอตราจางททางานมาแลวอยางนอย 3 ปขนไป 3) เรมบรรจครทมวฒดานอนทไมใชวฒการศกษาแลวใหมาเรยนวชาการศกษาเพมขนเพอใหไดคนทมความรและประสบการณเขามาเปนคร36 การแกปญหาขาดแคลนครในโรงเรยนขนาดเลก ใชการหมนเวยนครจากโรงเรยนทมครเกนไปโรงเรยนทมครขาด ถาครพอเพยงแตวฒไมตรงใหสลบกนสอน กรณครขาดแคลนใหจางคร 1 คน หมนเวยนสอน 2-3 โรงเรยน จางคร 1 คน ปฏบตงานแทนครแกนนาหรอครตนแบบแลวใหครแกนนาหรอครตนแบบไปชวยเหลอดานวชาการแกโรงเรยนขนาดเลก ขอครนกศกษาฝกสอน ใชวทยากรทองถน หรอนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายชวยจดกจกรรม กบพฒนาครในโรงเรยนขนาดเลกเกยวกบรปแบบการจดกจกรรมการเรยนร

ในสวน สปช. เดม ใชมาตรการขออตราจางชวคราว ยบหองเรยน เกลยโรงเรยนทครเกนไปโรงเรยนทขาดโดยใชมาตรการสมครใจ ใชทรพยากรครรวมกนกบกรมสามญ ยบโรงเรยนขนาดเลก ใชวธการจดคาย หรอใหไปเรยนทโรงเรยนอน

หนวยศกษานเทศก กรมสามญศกษา ดาเนนการพฒนาคร อาจารย และบคลากรทางการศกษา ป 2540 จานวน 6 โครงการ โดยมงเนนการจดอบรมเพอพฒนาครเปนรายวชา จดอบรมครทมวฒไมตรงใหสามารถสอนในวชาวทยาศาสตร คณตศาสตร และคอมพวเตอรได และการจดอบรมเพอพฒนาการปฏบตงานทสงผลตอการพฒนาคณภาพการศกษา

ขอเสนอการแกปญหาระยะสนของ ก.ค. คอ จางครอตราจาง ปรบประบวนการเรยนการสอน ใหเดกโรงเรยนเลกมารวมกบเดกโรงรยนใหญทมสอการเรยนการสอนและครทพรอมกวาในบางวชา โดยไมยบรวมโรงเรยน และใหมการหมนเวยนกนไปสอนในโรงเรยนทอยในพนทนนๆ สวนการแกปญหาระยะยาวเสนอวาควรออกหลกเกณฑจางครเปนพนกงานราชการตามอยางระเบยบสานกนายกรฐมนตร

34 “ครยค 2000 ระวงครจะขาดแคลน”, สานปฏรป ปท 3 ฉบบท 35 กมภาพนธ 2544 หนา 38-39 35 เดลนวส 4 ม.ย. 2547 หนา 24 36 เดลนวส 22 เมษายน 2547 หนา 27

29

จะดกวาจางครอตราจาง เพราะมการประเมนผลงานและตอสญญาทก 4 ป มการเลอนขนทกป และมสทธประโยชนเชนเดยวกบขาราชการอกดวย 37

9. มาตรการปฏบตเพอการพฒนาวชาชพคร 38 1) รอปรบระบบการผลตคร โดยมแผนการผลตครทสมพนธกบแผนการใชคร ปรบวธการสรร

หาผเรยน ปรบหลกสตรวชาชพคร พฒนาคณาจารยในสถาบนผลตคร ปรบงบประมาณเพอการผลตคร ปรบสภาพแวดลอมในสถาบนผลตคร ปรบวธการบรหารจดการเพอการผลตคร ปรบกระบวนการเรยนการสอน จดใหมระบบประกนคณภาพการผลตครและรบรองมาตรฐานสถาบนผลตครและบณฑตคร

2) รอปรบระบบการใช การสงเสรมรกษา และการพฒนาคร โดยปรบระบบบรหารงานบคคลของหนวยงานผใชคร ปรบระบบและวธบรหารงบประมาณ ปรบระบบคาตอบแทนและสวสดการคร ปรบกระบวนการพฒนาคร ปรบสถานศกษาใหมบรรยากาศทางวชาการ สงเสรมใหครรวมตวกนในรปองคกรวชาชพ พฒนาผบรหารโรงเรยนใหเปนผบรหารมออาชพ

10. การพฒนาครและผบรหารสถานศกษาประจาการ มขอเสนอใหจดทาแผนเพอพฒนาครและผบรหารสถานศกษาประจาการใหมวฒปรญญาตรทางการศกษา พฒนาหลกสตรพฒนาครและผบรหารใหเปนหลกสตรกลาง ใหเทยบโอนประสบการณและผลงานมาเทยบเปนสวนหนงของการศกษาไดโดยการประเมนความกาวหนาในอาชพไมเนนการจดทาเอกสาร กาหนดเงอนไขใหครตองพฒนาตนเองเปนระยะๆ และตองมการประเมนทก 3 ป มการตงงบประมาณพฒนาครประมาณ 5%-10% ของงบประมาณเงนเดอนคร สงเสรมการพฒนาครประจาการดวยวธตางๆ และสนบสนนใหครสอนวชาเฉพาะทางไปฝกงานในสถานประกอบการเอกชนเพอเพมประสบการณ นอกจากนครและผบรหารสถานศกษาจาเปนตองไดรบการพฒนาเพอใหทาบทบาทจดการศกษาและการบรหารสถานศกษาแนวใหมตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 11. การปรบมาตรฐานอตรากาลง

กระทรวงศกษาธการควรวางแผนกาลงคนในสวนของคร และบคลากรทางการศกษาในระยะยาว จดทาฐานขอมลเกยวกบนกเรยน คร และบคลากรทางการศกษา วางหลกเกณฑในการคานวณอตรากาลงรวมกนใหเปนทยอมรบรวมกนทงระบบ ปรบเกณฑการคานวณอตรากาลงในโรงเรยนใหสอดคลองกบความตองการทเปนจรงในแตละสถานศกษา กาหนดเกณฑมาตรฐานอตรากาลงครใหมโดยแยกผบรหารสถานศกษา ผสนบสนนการศกษา และครผสอนเปนสายวชาชพใหแยกกนใหชดเจน ม 37 “ศธ. เจอวกฤตครขาดแคลนรวม 1.2 แสนคน", กรงเทพธรกจ ฉบบท 5718 วนท 19 พฤษภาคม 2547 หนา 15 38 ดเรก พรสมาและคณะ, รายงานการวจยเรองการพฒนาวชาชพคร

30

การเสนอใหกาหนดประเภทบคลากรภายในของสถานศกษาไวเปน 3 ประเภทดวยกน คอ บคลากรสายงานสอน บคลากรสายงานบรหาร และบคลากรสายงานสนบสนน และควรการกาหนดมาตรฐานอตรากาลง หรอการกาหนดขนาดและอตรากาลงบคลากรโดยคานงถงภารกจของสถานศกษา การจดโครงสรางระบบบรหาร การจดกลมงานทเปนงานหลก และงานอนทกาหนดให ทงน มขอเสนอวา

- สดสวนครตอนกเรยนทงระดบประถมศกษาและมธยมศกษาควรเปนสดสวนกลาง คอ 1 : 25 (สดสวนนอาจปรบใหเหมาะสมยงขนไดในอนาคต แตตองมครอยางนอยหองเรยนละ 1 คนเสมอ)

- ภาระงานครซงเทากบ 35 ชวโมงตอสปดาห เฉลยวนละ 7 ชวโมงควรปรบใหม ใหภาระงานของครใน 1 สปดาห มงานสอนเปนหลก คอ - งานสอนไมเกน 20 ชวโมงตอสปดาห - ปฏบตงานทเกยวเนองกบการสอน 10 ชวโมง และ - ปฏบตงานวชาการเพอพฒนาตนเอง และงานอนทไดรบมอบหมาย 5 ชวโมงตอสปดาห

- ครภมปญญาทองถนและวทยากรเฉพาะดาน ใหกาหนดเกณฑเกยวกบประเภทและจานวนตามความเหมาะสมและความตองการของสถานศกษา

- ผบรหารสถานศกษาขนพนฐานมขอเสนอเกณฑอตรากาลง คอ กาหนดใหมผอานวยการสถานศกษาเปนตาแหนงผบรหารสงสดในแตละสถานศกษา 1 ตาแหนง สวนจานวนตาแหนงรองผอานวยการ ใหแตละสถานศกษาเปนผกาหนดเองตามความเหมาะสม

- บคลากรในสายงานสนบสนน เสนอกาหนดอตรากาลงโดยใชเกณฑกลางจานวนระหวางรอยละ 25-40 ของอตรากาลงครทงหมดของสถานศกษาเปนหลก

สาหรบการแกปญหาทครตองไปปฏบตงานสนบสนนการสอนตามเกณฑ ก.ค. มขอเสนอใหปรบเกณฑอตรากาลงในสถานศกษาทงระบบในทกสถานศกษา กาหนดใหมบคลากรทาหนาทสนบสนนการสอนโดยเฉพาะ โดยมขนตอนกาหนดใหเปนลกจางในระบบสญญาจางกอนใหเปนขาราชการครประเภทบคลากรทางการศกษาในระยะตอไปซงจะทาใหแยกครปฏบตการสอนออกไดอยางชดเจน 39

12. มาตรการแกปญหาครอตราจาง

ในระยะสนควรมมาตรการจงใจทด ใหมคาจางและระยะเวลาการจางททาใหครสามารถปฏบตงานไดอยางมคณภาพ ในระยะยาว เมอมการใชระบบอตรากาลงระบบใหมสมบรณแลว ควรเลกอตราจางชวคราว กระทรวงศกษาธการเสนอใหออกระเบยบการจางคร และบคลากรทางการศกษาเปนการเฉพาะ เปนการจางเหมาในระบบสญญาจางโดยกาหนดระยะเวลา เชน 1 ป 3 ป หรอ 5 ป ตามความจาเปน โดยกาหนดใหลกจางในระบบสญญาจางไดสทธประโยชนตางๆ ในทานองเดยวกบ 39 อทย บญประเสรฐ และ จราภรณ จนทรสพฒน, ภารกจ โครงสราง อตรากาลง ของสถานศกษาตาม พ.ร.บ. การศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 กรงเทพฯ : สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต, 2545

31

ลกจางประจา หรอครโรงเรยนเอกชน เชน มสทธเกยวกบการรกษาพยาบาล การเลอนเงนเดอน การลา เปนตน

13. การแกปญหาขาดครวทยาศาสตร - สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท.) ไดดาเนนการอบรมวทยากร

แกนนาทงระดบประถมศกษาและมธยมศกษา วชาวทยาศาสตร คณตศาสตร และคอมพวเตอร และประชมปฏบตการเตรยมวทยากรแกนนาวชาวทยาศาสตรระดบประถมศกษา เพอทาหนาทใหความชวยเหลอครผสอนในวชาดงกลาวใหสามารถนาไปใชในการพฒนากระบวนการเรยนการสอน และใหวทยากรแกนนามความมนใจทจะนาไปขยายผลในการอบรมครประจาการตอไป 40

- รฐบาลควรเรงจดสรรครวทยาศาสตรใหกบโรงเรยนทขาดแคลนและจดอบรมพฒนาครทางดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยอยางตอเนอง พรอมกบใหทนการศกษาแกนกเรยน เพอสรางนกวทยาศาสตรใหมากขน จดสรรบคลากรทมความรดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยใหทวถงไปยงพนทชนบทหางไกล อกทงควรสนบสนนสอและอปกรณการเรยนการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย รวมทงชวยเหลอครใหสามารถจดการเรยนการสอนตามหลกสตรใหมอยางตอเนองและมคณภาพ สงเสรมใหชมชนเปนแหลงเรยนรทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยทสอดคลองกบภมปญญาชาวบาน และควรมมาตรการรองรบการผลตบคลากรทมความรความสามารถทางดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยอยางเพยงพอ เพอจงใจใหเยาวชนเขามาเรยนวทยาศาสตร 41

14. มาตรการแกปญหาครขาดแคลนในชนบทหรอพนททรกนดารและหางไกล - กระทรวงศกษาธการควรกาหนดมาตรการจงใจใหครไปปฏบตงานในโรงเรยนทขาดแคลนคร

ใหมโครงการใหครเขารวมโครงการชวยปฏบตงานในโรงเรยนขาดแคลนคร ในระยะเวลาทกาหนด เชน 1 ภาคเรยนหรอ 1 ปการศกษาเปนตน โดยกาหนดใหมสทธประโยชนเปนพเศษสาหรบผเขารวมโครงการ เชน สทธในการพจารณาเลอนขนเงนเดอนเปนกรณพเศษ สทธในการไดรบคาตอบแทนเปนพเศษ สทธในการเบกคาพาหนะเดนทาง เปนตน

- ควรยกเลกการใหครชวยราชการไมวากรณใด ๆ - ควรมการเกลยอตรากาลงขาราชการสวนเกนจากการจดบคคลตามกรอบอตรากาลงใหมของ

กระทรวงศกษาธการ ทงนตองมมาตรการในการประเมนคณภาพของบคลากรทจะเกลยดวย 40 มนตร จฬาวฒนทล, รายงานการวจยเอกสารเรอง นโยบายการผลตและการพฒนาคร 41 ขาวครสอนวทยจรฐเรงแกร.ร.ขาดคร Retrieved[3/4/04]from www.bangkokbiznews.com

32

15. กาหนดวาระแหงชาตเกยวกบการปฏรประบบคร คณาจารยและบคลากรทางการศกษา จากการศกษาเอกสารพบวามขอเสนอยทธศาสตรเกยวกบการปฏรประบบคร คณาจารย และ

บคลากรทางการศกษาจานวนมาก ทงในแผนการศกษาแหงชาตระยะยาว 15 ป (พ.ศ. 2545-2559) ยทธศาสตรกระทรวงศกษาธการ รวมทงขอเสนอตางๆ เพอปรบระบบครและบคลากรทางการศกษาและแกปญหาเกยวกบครและบคลากรทางการศกษาตามนยพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 ขอเสนอระยะแรกเกยวกบการผลต การใช การสงเสรมรกษา และการพฒนาคร มสาระสาคญสรปไดดงน 42

การผลตคร ใหมคณะกรรมการผลตครแหงชาตคณะหนง เพอกาหนดนโยบายของชาตดานการผลตครใหเพยงพอและเหมาะสม สงเสรมการผลตครในทกระดบการศกษาใหไดคณภาพและมาตรฐาน ประเมนการจดกจกรรมการเรยนการสอนของสถาบน การผลตคร ทงภาครฐและเอกชน และตดตามและประเมนผลการพฒนาครและบคลากรทางการศกษาเพอรบรองคณภาพของสถาบนการผลตคร และเปนเกณฑในการสนบสนนงบประมาณแกสถาบนการผลตคร

การใชและการพฒนาคร ใหมครสภาแหงชาตคณะหนงมอานาจหนาทเพมเตมในการกาหนดเกณฑมาตรฐานดานวชาการสาหรบคร ออกขอบงคบกาหนดจรรยาบรรณของครและควบคมสอดสองจรรยามารยาทและวนยของคร ตลอดจนพจารณากาหนดโทษครผฝาฝน และพทกษสทธของคร การสงเสรมการใชคร ใหมองคกรอสระทาหนาท ใหรางวลและสนบสนนขวญและกาลงใจของครทมผลการปฏบตงานดเดน พจารณาสรรหาครตนแบบทมผลการเรยนการสอนดเดนเพอยกยองเปนครแหงชาต สนบสนนใหครแหงชาตซงมผลการปฏบตงานดเดนทาหนาทใหคาปรกษาและความเหนดานการ ฝกหดครและพฒนาครใหมประสทธภาพยงขน นอกจากนเพอเปนการสงเสรมและพฒนาครททาหนาทผบรหารโรงเรยน จงควรใหมสถาบนพฒนาผบรหารโรงเรยนทาหนาท กาหนดมาตรฐานการปฏบตงานของผบรหารการศกษาระดบพนฐานทงภาครฐและภาคเอกชน จดขนทะเบยบผบรหารการศกษา ควบคมจรรยาและมารยาทของผบรหารการศกษา สงเสรมและพฒนาผบรหารการศกษา โดยการรบรองหลกสตรของสถาบนการศกษาของรฐหรอสถาบนการศกษาของเอกชนททาหนาทในการพฒนาฝกอบรมผบรหารการศกษา รวมทงจดสรรบตรสงเสรมเพอการพฒนาผบรหารการศกษา

อยางไรกตาม จากการตดตามผลการปฎบตตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต ปรากฏวาการประกาศกฎหมายหลายฉบบตามขอเสนอปฏรปลาชากวาเงอนเวลาทกาหนดไว ปจจบนมการประกาศใชพระราชบญญตสภาครและบคลากรทางการศกษา พ.ศ. 2546 ซงมสาระสาคญกาหนดใหมสภาครและบคลากรทางการศกษาเรยกชอวา “ครสภา” มอานาจหนาทเกยวกบมาตรฐานวชาชพและใบอนญาตประกอบวชาชพ กบใหมสานกงานสงเสรมสวสดการและสวสดภาพครและบคลากรทางการศกษา มการจดทามาตรฐานวชาชพคร 3 ดาน คอ มาตรฐานดานความร และประสบการณวชาชพ (การมวฒปรญญาตรดานการศกษา) มาตรฐานการปฏบตงาน และมาตรฐานการปฏบตตน แตยงไมมการ 42 ดเรก พรสมาและคณะ, รายงานการวจยเรองการพฒนาวชาชพคร

33

ประกาศกฎหมายอกหลายฉบบ อาท รางพระราชบญญตจดตงสถาบนพฒนาและสงเสรมคร คณาจารย และบคลากรทางการศกษา พ.ศ... และรางพระราชกฤษฎกาจดตงสถาบนบรหารประสทธภาพการพฒนาและสงเสรมครและบคลากรทางการศกษา พ.ศ... ซงยงอยระหวางการพจารณาของคณะกรรมการกลนกรองฯ 43 สาระสาคญของกฎหมายแมบททางการศกษาฉบบนมเจตนารมณทจะปฏรปวชาชพครทงระบบซงจะชวยแกปญหาการขาดแคลนครโดยเฉพาะการขาดแคลนในเชงคณภาพ และเพอใหเกดผลในทางปฏบต นอกจากการตดตามใหมการประกาศกฎหมายทจาเปนภายในเงอนเวลาโดยมสาระตรงตามเจตนารมณของพระราชบญญตการศกษาแหงชาตแลว ยงควรมการกาหนดวาระแหงชาตเพอดาเนนการแกไขปญหาการขาดแคลนครอยางจรงจง 16. ขอเสนออนๆ

นอกจากมาตรการและขอเสนอแนวทางแกไขปญหาการขาดแคลนครขางตนแลว ยงมขอเสนออนๆ อกบางประการ ทนาสนใจ คอ

- ใหนสตนกศกษาคณะครศาสตรและศกษาศาสตรชนปท 3-4 ทวประเทศ และบณฑตทยงไมมงานทาอกประมาณ 2 หมนคนมาทาหนาทชวยสอนในโรงเรยนทขาดแคลนคร 44

- ขยายเวลาเกษยณอายราชการของขาราชการผสอนจาก 60 ป เปน 65 หรอ 70 ป - ปรบปรงหลกสตรฝกหดครใหผสาเรจการศกษาสอนไดทกวชาในระดบมธยมศกษาเพอ

แกปญหาการขาดครเฉพาะสาขาวชาในระดบการศกษาขนพนฐานในระยะยาว - กระจายอานาจการแกปญหาขาดแคลนครและปญหาการบรหารงานบคคลตาง ๆ ใหแก

เขตพนทการศกษาและสถานศกษา ตามหลกการบรหารแบบเนนสถานศกษาโดยใชโรงเรยนเปนฐาน ใหกรรมการบรหารสถานศกษาและชมชนมสวนรวมใหมากทสด

43 สกศ. รายงานการตดตามและประเมนผลการปฏรปการศกษาในวาระครบรอบ 3 ปของการประกาศใชพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 44 ศธ. ปง สง น.ศ. ครศาสตร 2 หมนคน ชวยสอน ร.ร. ขาดคร, มตชน 6 มกราคม 2547

34

ภาคผนวก สภาพอตรากาลงครและผบรหารสถานศกษา

ตารางท 1 จานวนผบรหารการศกษาสงกดสานกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต ปงบประมาณ 2540

ตาแหนง จานวน ผชวยครใหญ 24 ครใหญ 9480 ผชวยอาจารยใหญ 6159 อาจารยใหญ 19927 ผชวยผอานวยการโรงเรยน 2929 ผอานวยการโรงเรยน 1463 ตารางท 2 จานวนผบรหารการศกษาสงกดกรมสามญศกษา ปงบประมาณ 2540 ตาแหนง จานวน ผชวยครใหญ 4 ครใหญ 197 ผชวยอาจารยใหญ 141 อาจารยใหญ 731 ผชวยผอานวยการโรงเรยน 3845 ผอานวยการโรงเรยน 1398 ทมา: การวจยเอกสารเรอง ใบอนญาตประกอบวชาชพผบรหาร ของ สมหวง พธยานวฒน นฤมล บลนมและคณะ ตารางท 3 อตรากาลงขาราชการโดยรวมของ สพฐ. ทลดลงตามลาดบ ตงแตป 2542-2547

ปงบประมาณ ขาราชการครในสถานศกษา ศกษานเทศก ขาราชการก.พ. 2542 483,496 5,228 15,447 2543 470,661 5,191 15,387 2544 460,858 5,179 15,167 2545 448,701 5,100 15,096 2546

(กอนโครงการทางเลอกใหม) 432,868 5,065 15,014

2547 (หลงโครงการทางเลอกใหม)

409,378 4,639 13,359

สพร./สพฐ. 19/4/47

35

ตารางท 4 ภาพรวมการขาดอตรากาลงครหลงมาตรการฯ (โครงการทางเลอกใหมใหชวต) ครขาด ครเกน ครพอด รวมคร-ขาด/เกน เกณฑ

รร. อตรา รร. อตรา รร. อตรา ก.ค. 21,941 102,326 5,165 10,992 4,835 -91,334 ADB 10,467 53,627 16,398 39,889 5,076 -13,738

+ ผบรหาร รร. ละ 1 คน รวมขาด 13,738 +

31,941 = 45,679 อตรา สพร./สพฐ. 19/4/47

แหลงทมา : http://www/moe/go/th

. แหลงทมา : http://www/moe/go/th

36

บรรณานกรม 1. ก.ค., สานกงาน. ปญหาการขาดแคลนครของกระทรวงศกษาธการ. อดสาเนาเยบเลม (ม.ป.ป.) 2. _____. มาตรฐานกาหนดตาแหนงขาราชการคร. กรงเทพมหานคร:โรงพมพการสงเคราะหทหารผานศก

(ม.ป.ป) 3. ก.ค.ศ, สานกงาน , “การวางแผนกาลงคนในสถานศกษา” (powerpoint) (ม.ป.ป) 4. กองเกยรต สหวรรณางกล,”ภาวะการขาดแคลนคร”, วารสารการศกษาแหงชาต ปท 28 ฉบบท 6 ส.ค. – ก.ย.

2537 หนา 71-82. 5. “ครยค 2000 ระวงครจะขาดแคลน”, สานปฏรป ปท 3 ฉบบท 35 กมภาพนธ 2544 หนา 38-39 6. จกรพรรด วะทา, “การปฏรป : คร และบคลากรทางการศกษา” . 111 ป กระทรวงศกษาธการ. กรงเทพมหานคร

:โรงพมพครสภา ลาดพราว, 2546. 7. “จบกศธ.เคลยรสภาลางดนพรบ.ครฯ”, Retrieved [8/8/2004] from http://www. siamrath.co.th 8. ดเรก พรสมาและคณะ, รายงานการวจยเรองการพฒนาวชาชพคร, (กรงเทพฯ : สานกงานคณะกรรมการ

การศกษาแหงชาต, 2541) Retrieved [20/7/04] from http://www.onec.go.th/publication/4012001/index.html

9. “ตงลดชวโมงเรยนทาคร- น.ร.สบสน”, ไทยรฐ ปท 55 ฉบบท 16928 วนพฤหสบดท 27 พฤษภาคม 2547 10. “ทางออกปญหาขาดคร”, สานปฏรป ปท 4 ฉบบท 42 ก.ย. 2544 หนา 58-59 11. นงลกษณ วรชชย และคณะ, รายงานการวจยฉบบสรป เรอง การประเมนผลการปฏรปการเรยนรตาม

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542. กรงเทพมหานคร : สานกงานเลขาธการสภาการศกษา, 2547

12. นภาพร สงหทต. การฉายภาพความตองการครระดบประถมศกษาของประเทศไทย ปการศกษา 2518-2528. วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑต ภาควชาวจยการศกษา ปการศกษา 2513

13. “นโยบายกระทรวงศกษาธการ”, Retrieved [8/5/2004] from http://www.weblibrary.rimc.ac.th 14. “นโยบายและแผนการศกษาสาหรบเดกปฐมวย (0 - 5 ป)”, Retrieved [28/8/04] from

http://www.thaikids.org/page1.html 15. “แนวทางการพฒนาวชาชพคร” , Retrieved [2/6/04] from http://www.moe.go.th/wijai/teacher.htm 16. “บทนา : ยบโรงเรยนประถม นโยบายทตองทบทวน” , กรงเทพธรกจ, 9 สงหาคม 2546 17. “เผย ขาดแคลนคร เขาขนวกฤตกระทบ ร.ร. นารองหลกสตร 12 ป”, กรงเทพธรกจ 4 ม.ย. 2545

Retrieved[8/8/2004] from http://www.bangkokbiznews.com/2002/edu 18. พฤทธ ศรบรรณพทกษ และคณะ, รายงานการวจย เรอง ภาวะวกฤตและยทธศาสตรการพฒนาคณะครศาสตร/

ศกษาศาสตรเพอปฏรปการศกษาในแผนการศกษาแหงชาต ระยะท 9-10 (พ.ศ.2545-2554), (กรงเทพมหานคร: สกศ, 2544) Retrieved [10/5/04] from http://www.onec.go.th

19. พนม พงษไพบลย , “แนวคดการพฒนาวชาชพคร” 12 ตลาคม 2539 Retrieved [10/7/2004] from http://www.moe.go.th

20. “ภาพอนาคตของครไทย”, ครของแผนดน ฉบบปฐมฤกษ 16 มกราคม 2547

37

21. “ภาระงานครมากไปจรงหรอ”, Retrieved [9/3/04] from http://www.onec.go.th/HTML_99/POLL/teacher.pdf) 22. มนตร จฬาวฒนทล, รายงานการวจยเอกสารเรอง นโยบายการผลตและพฒนาคร, กรงเทพฯ : สานกงาน

คณะกรรมการการศกษาแหงชาต, กรงเทพมหานคร: สกศ, 2543 Retrieved [9/3/04] from http://www.onec.go.th

23. รายงานคณะกรรมาธการการศกษา สภาผแทนราษฎร พจารณาศกษาเรอง ปญหาการขาดแคลนครและบคลากรทางการศกษา, อดสาเนาเยบเลม. 2544.

24. “รภ.ผลตครแนวใหม”, ขาวสด ฉบบท 4890 หนาท 34 วนท 19 เมษายน 2547 25. รง แกวแดง, “ครแหงชาต : เพอแกปญหาครไทยในอนาคต”. รวมบทความทางการศกษา การศกษาไทยในเวท

โลก ในรอบปพ.ศ. 2540-2541. กรงเทพมหานคร : สานกงานเลขาธการสภาการศกษา, 2541 26. โรงเรยนรปแบบใหม, Retrieved [9/5/04] from http://www.moe.go.th 27. เลขาธการสภาการศกษา, สานกงาน. โครงการวจยและวางแผนเพอพฒนาการศกษา. 2525 28. _____. รายงานการตดตามและประเมนผลการปฏรปการศกษาในวาระครบรอบ 3 ปของการประกาศใช

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 Retrieved [10/5/04] from http://www.moe.go.th 29. _____. รายงานการตดตามและประเมนผลการปฏรปการเรยนร คร คณาจารยและบคลากรทางการ

ศกษา ภาพรวม ปการศกษา 2546 (กรงเทพมหานคร : สานกงานเลขาธการสภาการศกษา) 2546 30. _____. รายงานสภาวะการศกษาไทยป 2544/2545 ฝาวกฤต การปฏรปการศกษาสสงคมแหงปญญา

และการเรยนร, 2545. Retrieved [9/3/04] from http://www.onec.go.th 31. ศกดชย นรญทว และคณะ. รายงานสภาวะการศกษาไทยป 2544/2545 "ฝาวกฤต: การปฏรปการศกษาส

สงคมแหงปญญาและการเรยนร", กรงเทพมหานคร: สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต, 2545. 32. ศกษาธการ, กระทรวง. ขาวประจาวนท 13 มนาคม 2546. Retrieved [10/6/04] from http://www.moe.go.th 33. _____. แผนยทธศาสตรการปฏรปครและบคลากรทางการศกษา(พ.ศ. 2547 –2556), อดสาเนาเยบเลม.

20 สงหาคม 2546. 34. _____. รายงานการวจยเพอวางแผนการใชทรพยากรทางการศกษาในโครงการพฒนาการศกษา ครงท 6

ของกระทรวงศกษาธการ. (กรงเทพมหานคร: สานกงานปลดกระทรวงศกษาธการ) 2531. 35. ศนยปฏบตการปฏรปครและบคลากรทางการศกษา, สานกงาน ก.ค., รายงานความกาวหนาการปฏรปครและ

บคลากรทางการศกษา . Retrieved [10/6/04] from http://www.moe.go.th/eroc/report/tcsc/00001.html 36. “สพฐ.ทมงบ 214 ลานจางบคลากรแกร.ร. ขาดคร” กรงเทพธรกจ 29 มถนายน 2547 37. “สพฐ.เกลยงบใชเหมาจางคร 3 เดอนแกวกฤตขาดคร ”, เดลนวส หนา 24 4 มถนายน 2547 38. “สพฐ.ทมงบ 214 ลานจางบณฑตใหม-พระแกปญหาขาดคร” กรงเทพธรกจ 4 มถนายน 2547 39. “สสวท.พฒนาทกษะครวทย-คณต-เทคโนฯ”, ขาวสด ฉบบท 4890 หนาท 34 วนท 19 เมษายน 2547 40. สมบต นพรก, “ครอาชพ หายไปไหน?” Retrieved [10/7/04] from http://www.edu.ac.th 41. สมภาษณวจตร ศรสอาน, รายการเชาวนน, Retrieved [10/7/04] from http://www.onec.go.th 42. สายหยด จาปาทอง. โครงการฝกหดครชนบทเพอความมนคงของชาต. 2532 43. “ศธ.เจอวกฤตครขาดแคลนรวม1.2 แสนคน”, กรงเทพธรกจ ฉบบท 5718 หนาท 15 ประจาวนท 19 พฤษภาคม

2547

38

44. “ศธ. ปง สงน.ศ. ครศาสตร 2 หมนคน ชวยสอน ร.ร. ขาดคร”, มตชน 6 มกราคม 2547 45. “หวนบรรจครไมทนเปดเทอม”, เดลนวส 22 เมษายน 2547 หนา 27 46. อทย บญประเสรฐ และ จราภรณ จนทรสพฒน, ภารกจ โครงสราง อตรากาลง ของสถานศกษาตาม พ.ร.บ.

การศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 (กรงเทพฯ : สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต) 2545 47. Development of Education in Thailand. Retrieved [9/3/04] from www.ibe.unesco.org. 48. Kaewsaiha, Tongyoo, “The Use of Radio and Television in Open and Distance Learning in Thailand”,

Retrieved [10/6/04] from http://www.seamolec.or.id. 49. Kennedy, Kerry J. “Enhancing the Status of Teachers in the Asia-Pacific Region: An Exploration of the

Issues”. Retrieved [9/3/04] from http://www.ied.edu.h/cric/new/apjted 50. Teacher Development for Quality learning, The Thailand Education Reform Project. Queensland

University of Technology. Australia, March 2002.