กระบวนการถ่ายทอดการสื่อสาร ...gscm.nida.ac.th/uploads/files/1570609751.pdfในอนาคตก บพ นธม ตรในเคร

Panyapiwat Journal Vol.9 No.3 September - December 2017 155

กระบวนการถายทอดการสอสารแบบเครอขาย

จากพนธมตรภาคธรกจสพนธมตรภาคการศกษา

TRANSMISSION PROCESS IN NETWORK COMMUNICATION

FROM BUSINESS ALLIANCES TO EDUCATION ALLIANCES

ธญลกษณ ธนปกจ1 และพชน เชยจรรยา2

Tanyaluck Thanapakit1 and Patchanee Cheyjunya2

1,2คณะนเทศศาสตรและนวตกรรมการจดการ สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร1,2Graduate School of Communication Arts and Management Innovation,

National Institute of Development Administration (NIDA)

บทคดยอ งานวจยนเปนงานวจยเชงคณภาพมวตถประสงคเพอศกษากระบวนการถายทอด ปจจยแหงความส�าเรจ

และปจจยทเปนอปสรรคในการสอสารแบบเครอขายจากพนธมตรภาคธรกจสพนธมตรภาคการศกษาโดยใชวธการ

วเคราะหเอกสาร (Document Analysis) การสงเกตแบบมสวนรวม (Participatory Observation) และการสมภาษณ

เชงลก (In-depth Interview) ผน�าความคด (Opinion Leader) สมาชกของเครอขายในระดบ Key Informants

จ�านวน 15 คน โดยออกแบบค�าถามเปน 5 ประเดนหลก คอ 1) กระบวนการสอสาร S-M-C-R 2) การวเคราะห

เครอขาย 3) กระบวนการถายทอด 4) ปจจยแหงความส�าเรจ 5) ปจจยทเปนอปสรรค

ผลการวจยจากการวเคราะหเอกสารพบวา องคกรธรกจรานสะดวกซอมการน�าการสอสารแบบเครอขาย

มาใชอยางเปนรปธรรมในรปแบบของการจดตงส�านกบรหารเครอขายทางธรกจ (Office of Business Networking

Management) และไดถายทอดเครอขายพนธมตรภาคธรกจมาสพนธมตรภาคการศกษาใหแกมหาวทยาลยแหงองคกร

ธรกจ (Corporate University) ผวจยจงเลอกศกษากระบวนการถายทอดการสอสารแบบเครอขายของทงสององคกร

ตามประเดนหลกขางตน ผลการศกษาจากการสงเกตแบบมสวนรวมและการสมภาษณเชงลก พบวา 1) กระบวนการ

สอสาร S-M-C-R ส�านกบรหารเครอขายทางธรกจขององคกรธรกจรานสะดวกซออยในฐานะของ “ผสงหรอผถายทอด”

และหนวยงานเครอขายของมหาวทยาลยองคกรธรกจอยในฐานะของ “ผรบหรอผรบการถายทอด” โดยใชเนอหา

การสอสารในการแนะน�าหนวยงานและองคกรใหเปนทรจกเพอน�าไปสการสรางสมพนธและสรางโอกาสความรวมมอ

ในอนาคตกบพนธมตรในเครอขาย โดยใชชองทางการสอสารผานเครองมอตางๆ อาท อเมล โทรศพท สอสงคม

(Social media) เพอไปสชองทางหลกคอ การพบปะหารอกน 2) การวเคราะหเครอขาย มการแบงเขตรบผดชอบ

สมาชกในเครอขายตามประเภทธรกจ พนทและขนาดขององคกร โดยมเปาหมายในการสรางสมพนธอนดกบสมาชก

ในเครอขายเพออ�านวยความสะดวกในการด�าเนนงานใหเปนไปโดยราบรน โดยใชประเภทการสอสารแบบมศนยกลาง

Corresponding AuthorE-mail: [email protected]

ผานการรบรองคณภาพจาก TCI (กลมท 1) สาขามนษยศาสตรและสงคมศาสตร และเขาสฐานขอมล ASEAN Citation Index (ACI)

วารสารปญญาภวฒน ปท 9 ฉบบท 3 ประจ�ำเดอนกนยำยน - ธนวำคม 2560156

(Centralized) และไมมศนยกลาง (Decentralized) ทงแบบเปนทางการและไมเปนทางการ ดานรปแบบการสอสาร

มการแลกเปลยนเรยนรและใชทรพยากรรวมกนอยางสม�าเสมอ มความใกลชดสนทสนมกบสมาชกของเครอขาย

ในระดบทแตกตางกนผานกจกรรมหลายรปแบบ อาท การจดประชม สมมนา สงสรรค และการดงานในประเทศและ

ตางประเทศ 3) กระบวนการถายทอดเครอขาย แบงการศกษาออกเปน 4 ระยะ คอ ระยะการสรางเครอขาย (Build)

ขยาย (Extend) การเคลอนไหวของเครอขาย (Movement) การธ�ารงรกษาเครอขาย (Maintain) โดยพบวา ระยะ

การสรางเครอขายเปนระยะทมความยากทสดและการท�าใหเกดผลจากความรวมมอกนเปนสงททาทาย

กระบวนการถายทอดสามารถสรปโดยยอไดเปน 15 ขนตอน คอ การตอบสนองนโยบายขององคกรโดยการ

สรรหาเครอขายทเกยวของและบคลากรทมบคลกภาพและความสามารถทเหมาะสมในการท�างานดานเครอขาย

มการจดตงหนวยงานดานเครอขายภาคธรกจและการศกษาเพอท�าหนาทสอดประสานกนโดยใชการสอสารเปน

เครองมอหลก มผถายทอดเครอขายใหขอมลและแนะน�าผรบการถายทอดใหแกพนธมตรของเครอขาย สรปและ

ตดตามผลรวมกน รวมถงมการจดกจกรรมเพอรกษาความสมพนธอยางตอเนองและยงยน 4) ปจจยความส�าเรจ คอ

ผน�าทใหการสนบสนนดานนโยบาย ก�าลงคน ทนทรพย และเวลา 5) ปจจยทเปนอปสรรค คอ คน (บคลากร) ทเปน

กลไกส�าคญในการสอสารแบบเครอขาย เนองจากตองมความสามารถ ท�าหนาทหลายอยางและตองอาศยประสบการณ

ในการเชอมความสมพนธ เจรจาตอรอง รอบร และเชอมโยงใหเกดผล ซงจะหาบคคลทมคณสมบตครบถวนไดคอนขางยาก

ทงนผลจากการวจยกระบวนการถายทอดการสอสารแบบเครอขายจากพนธมตรภาคธรกจสพนธมตร

ภาคการศกษาจะเปนประโยชนกบองคกรอนๆ ในการลดความขดแยงภายในองคกรและระหวางองคกรโดยการใช

การสอสารแบบเครอขายเปนเครองมอในการสรางความรวมมออนดเพอพฒนาสงคมและประเทศตอไป

ค�าส�าคญ: กระบวนการถายทอด การสอสารแบบเครอขาย พนธมตร กวานซ

Abstract This research is a qualitative research which aimed to study a transmission process,

success factor, and failure factor in Network Communication from Business Alliances to Education

Alliances. The research methodologies are Document Analysis, Participatory Observation and

In-depth Interviews with 15 key informants of member alliances in both business and education

sectors. The questions are divided into 5 major points which are 1) Communication Process

S-M-C-R 2) Network Analysis 3) Transmission Process 4) Success factor 5) Failure factor

The finding from a Document Analysis revealed that convenient store business Company

applies concretely a network communication by establishing an Office of Business Networking

Management and transfer from a Business Alliance to Education Alliance (Corporate University).

The researcher selected to study a Transmission process of Network communication in both

organizations as mentioned above points. The finding from a Participatory observation and In-depth

Interview found that 1) Communication process S-M-C-R; an Office of Business Networking

Management is as a “Sender” and Network Department of Corporate University is a “Receiver”.

The message of communication is to introduce publicly an organization for a good relation and



opportunity to a collaboration in future with network alliances. The major channel is a face-to-face meeting and using communication tools via e-mail, telephone, and social media. 2) Network analysis; the network are divided the responsibility based on type, size and location of business which aim to build a good relationship with alliances for facilitating a harmonize working together. This network apply 2 communication patterns which are centralized and decentralized in both formally and informally styles. The members in this network utilize and exchange regularly the resources. They have a different level of relationship through various activities such as meeting, seminar, social event, outing, and overseas trip. 3) Transmission process; it divided into 4 phases which are building, extend, movement, and maintaining network. Among these four phases, the finding revealed that a building phase is the most difficult one and starting a co-project is one of the challenges. The transmission processes are analyzed into 15 steps. It can be summarized from a starting point by finding the selected alliances and qualified staffs to response a corporate policy, set up the network department of both organizations, work together with clear understanding by using communication as a major tool. The sender provides a useful information and introduces the receiver to visit the alliance members together. Both teams follow up the network efficiency by setting up regular meeting and activities for a sustainable and continuous relationship with alliance members. 4) Success factor is “Leader” who is necessary to understand the importance of network by supporting a policy, manpower, budget, time to operate the network efficiently. 5) Failure factor is “Staff” who is a key person to drive a network but hardly found a qualified person. They are necessary to be able to work multi-tasking by linking, negotiating, coordinating, and well-equipped with knowledge and experiences. The finding of this research helps reducing the conflicts of Inter - Intra organization. This network communication will be one of beneficial tools for any organization and also it will help to develop society and country in future.

Keywords: Transmission process, Network communication, Alliance, Guanxi

บทน�า ในปจจบนการสอสารเขามามบทบาทมากในการเชอมโยงโลกเขาดวยกน หรออาจเรยกไดวาเปนยค การสอสารไรพรมแดน การรวมตวของกลมประเทศ ในยโรปและอาเซยนแสดงใหเหนถงการขยายวงกวาง ในการสอสารมากขน พลเมองโลกจงไมสามารถหลกเลยงการตดตอสอสารกนเพอเปาหมายรวมกนได แนวคดเครอขายการสอสาร (Communication Network)

จงไดรบการพฒนาขนตลอดเวลาตงแตในระดบบคคล กลมบคคล องคกร สงคม ประเทศ จนถงระดบโลก หากกลาวถงเครอขายในบรบทของประเทศไทย การสรางเครอขายนบเปนภมปญญาของสงคมไทยมาชานาน และในแนวคดใหมเชอวา การมเครอขายเปรยบเสมอนตนทนทางสงคม หรอตนทนทางวฒนธรรม (Culture capital) ดงเชนทคนไทยโบราณเขาใจดวา การเปนคนมพรรคพวกเพอนฝง เปนคนกวางขวาง ชวยใหมบารม



ท�ากจการตางๆ ใหส�าเรจลลวงไปได (Keawthep et al.,

2006) ในแตละเครอขายมความจ�าเปนทจะตองสอสารกน

เพอใหเกดความเชอมโยงและสมพนธเกาะเกยวกนไว

แมวาจะมการใชการสอสารแบบเครอขายมาชานาน

แตการสรางเครอขายนนถอเปนสงทท�าไดยาก เนองจาก

ในปจจบนคนสวนใหญจะใชการสอสารผานสอออนไลน

ท�าใหไมไดพบหนากน ดงนน การเรมตนสรางความสมพนธ

วธการสรางเครอขายใหแนบแนนและเหนยวแนน รวมทง

การธ�ารงรกษาเครอขายนนไว โดยเฉพาะอยางยงการ

ถายทอดการสอสารแบบเครอขายจากองคกรสองคกร

ทมบรบทแตกตางกนนบเปนสงททาทายอยไมนอย

ในป 2559 รฐบาลไทยไดประกาศนโยบายประเทศไทย

4.0 (Thailand 4.0) นนกคอ การมงเนนพฒนาโครงสราง

เศรษฐกจของประเทศโดยใชนวตกรรม เทคโนโลย และ

ความคดสรางสรรค ซงอาศยองคความรจากงานวจย

ในรวมหาวทยาลยมารวมมอกบภาคธรกจและอตสาหกรรม

จากนนรวมตวกนเปนกล มโดยใชพลงของเครอขาย

ในเมองไทยและตอยอดกบตางประเทศ จากนโยบาย

ดงกลาวจะเหนไดวาความรวมมอกนระหวางองคกรและ

เครอขายการสอสารเปนปจจยหลกในการขบเคลอน

นโยบาย โดยเฉพาะอยางยงความรวมมอกนระหวาง

องคกรธรกจและมหาวทยาลย

ในงานวจยนไดเลอกศกษาองคกรทมการใชการ

สอสารแบบเครอขายอยางเปนรปธรรมผานส�านกบรหาร

เครอขายทางธรกจ (Office of Business Networking

Management) ทมพนธกจในการสรางสมพนธภาพทด

ระหวางองคกรและบรษทคคาในระดบของปจเจกบคคล

กลมคน องคกร เพอโอกาสสรางความรวมมอทางธรกจ

ทยงยน ในเครอขายการสอสารนยงคงมความจ�าเปนทจะ

ตองใชบคลากรในการสอสารและยงไดมการถายทอด

เครอขายจากภาคธรกจสภาคการศกษาอกดวย

วตถประสงคงานวจย 1. ศกษากระบวนการถายทอดการสอสารแบบ

เครอขายจากพนธมตรภาคธรกจสพนธมตรภาคการศกษา

2. ศกษาปจจยแหงความส�าเรจของกระบวนการ

ถายทอดการสอสารแบบเครอขายจากพนธมตรภาคธรกจ

สพนธมตรภาคการศกษา

3. ศกษาปจจยทเปนอปสรรคของกระบวนการ

ถายทอดการสอสารแบบเครอขายจากพนธมตรภาคธรกจ

สพนธมตรภาคการศกษา

ทบทวนวรรรณกรรมแนวคดการสอสารแบบเครอขาย

Rogers & Kincaid (1981) กลาววา เครอขาย

การสอสารเกดจากความสมพนธระหวางบคคลซง

เชอมโยงกน Keawthep et al. (2006) อธบายวา

เครอขาย (Network) หมายถง รปแบบหนงของการ

ประสานงานของบคคล กลม หรอองคกรหลายๆ องคกร

ทตางมทรพยากรของตนเอง มเปาหมาย วธการท�างาน

และมกลมเปาหมายของตนเอง กลาวโดยสรปแลว เครอขาย

หมายถง กลมคน หรอองคกรทมความสมครใจกนในการ

เรยนรและแลกเปลยนประสบการณระหวางกน หรอลงมอ

ท�ากจกรรมรวมกน โดยมความสมพนธกนในหลายดาน

อาท ทางดานสงคม เศรษฐกจ การเมอง เปนตน

แมการสอสารแบบเครอขายในรปแบบสอออนไลน

สอสงคม (Social media) จะไดรบการพฒนาไปมาก

เพยงใดแตเราคงปฏเสธไมไดวา “คน” ยงคงเปนผควบคม

และขบเคลอนใหการสอสารแบบเครอขายด�าเนนไป

อยางมประสทธภาพ ตามแนวคดของ Monge (1987)

บทบาทของ Liasion role คอ ผทมความสมพนธในการ

เชอมโยงจากบคคลหนงไปยงอกบคคลหนงและเทยบเคยง

ไดกบ Star role คอ บคคลทเชอมโยงความสมพนธกบ

คนเปนจ�านวนมาก นอกจากนยงสอดคลองกบแนวคด

บทบาทของทมตามลกษณะบคลกภาพของสมาชก

ในกลมของ Belbin (2010) ทกลาววา Coordinator

ท�าหนาทจดการและประสานชวยใหกลมมงเนนไปยง

วตถประสงคหลกและใหสมาชกในกลมเขามามสวนรวม

อกดานหนงทชใหเหนถงบทบาทของ “คน” ในการสอสาร

คอ กฎคนพเศษจ�านวนหนง (The Law of the Few)



ของ Gladwell (2006) โดยกลาววา ในทกๆ สงคม

หรอทกๆ วงการจะมคนอยกลมหนงทมความพเศษและ

ส�าคญเหนอคนอนๆ ทเหลอเปนไปตามหลก “80/20

Principle” คนจ�านวน 20% เหลานมคณลกษณะพเศษ

คอ มพรสวรรคทางสงคมบางประการ ซงไมพบในคน

สวนใหญ (80%) เชน มความอยากรอยากเหนมาก

เขากบคนงาย รจกคนมาก มความรและพรอมทจะ

ชวยเหลอแจกจายขอมลใหแกผ อน มความสามารถ

ในการโนมนาวใจสง เปนตน

แนวคดแบบ Guanxi

แนวคดนไดรบอทธพลมาจากลทธขงจอ (Confu-

cianism) ทมความเชอวา พนฐานของปจเจกบคคลลวน

เกาะเกยวกนดวยความสมพนธ การจดระเบยบสงคม

และความแขงแกรงของเครอขายทางสงคมนนขนอยกบ

ความสมพนธทมบทบาทเหมาะสมระหวางบคคล

แนวคดนมความแตกตางกบแนวคดแบบตะวนตกทด�าเนน

ชวตแบบครอบครวเดยว (Single family) ใหความส�าคญ

กบการพงพาตนเอง (Independent) Luo (2007)

ไดใหค�าจ�ากดความและความส�าคญของ Guanxi วา

เปนการตดตอเชอมรอยความสมพนธเพอจะไดรบการ

เออเฟอหรอการสนบสนนในรปแบบของความสมพนธ

สวนตวในระยะยาวโดยการยนมตรไมตรเสนอประโยชน

ใหแกอกฝายหนงซงอาจเปนบรษทเอกชนหรอหนวยงาน

ราชการโดยไมไดค�านงวาตนเองจะไดผลประโยชนกลบมา

เมอใด เปนการชวยเหลอซงกนและกนเมอมการรองขอ

หรออาจเรยกงายๆ วา การเชอมความสมพนธแบบ

มตรภาพระหวางบคคล (Friendship & Interpersonal

Relation) Guanxi เปนการสรางมตรภาพในรปแบบ

ของการไปมาหาสเพอสรางเครอขายและท�าความรจก

ซงความชวยเหลอนนไมจ�าเปนวาอกฝายหนงจะตอง

ไดรบเทาๆ กน ในทกๆ ครง ไมไดเปนการใหเงนหรอ

ของขวญทมคา นบวา Guanxi เปนตวขบเคลอนโลกธรกจ

ในประเทศจนและไดถกน�ามาใชเมอหลายศตวรรษ

มาแลวจนเปนทรกนอยางกวางขวาง ในปจจบน Guanxi

ยงเปนกญแจส�าคญในการประเมนศกยภาพขององคกร

อกดวย

ทฤษฎการถายทอดองคความรดานการสอสาร

ทฤษฎการถายทอดองคความรนเปนแนวคดพนฐาน

ทางคณตศาสตรดานการสอสารระหวางแหลงขอมล

หรอผสงและผรบ ซงเปนแนวคดพนฐานของ Shanon

& Weaver (1949) ในดานสงคมศาสตรไดสรปประเดน

ส�าคญในกระบวนการถายทอดการสอสารไว 2 ดาน

ดงน 1) แหลงทมา/ผสง ทแบงปนความรสผรบความรนน

2) ผรบการถายทอดองคความร

แนวคดเกยวกบพนธมตร

พนธมตร หมายถง องคกรหรอบรษททมากกวา

หนงแหงมาตกลงรวมมอกนด�าเนนกจกรรมรปแบบใดๆ

รวมกน เพอตอบสนองความตองการทางธรกจของตนเอง

และรวมกนเพอใหสามารถบรรลถงความตองการเปาหมาย

ไดงายขน หรอใชงบประมาณนอยกวา

Lorange & Roos (1991) ไดแบงรปแบบของพนธมตร

ออกเปน 4 ประเภท คอ

1. การรวมการเฉพาะกจ (Ad hoc pool) การท

จะรวมเปนพนธมตรกนจะตองลงทนในการด�าเนนงาน

รวมกนใหนอยทสด

2. กจการรวมคา (Joint venture) เปนการรวม

ลงทนตงแต 2 ฝายขนไปเพอเปนการจดตงองคกรใหม

และมภาระผกพนกนทางกฎหมาย

3. การรวมมอ (Consortium) เปนการรวมมอกน

หลายองคกร มการก�าหนดระยะเวลาและบทบาทหนาท

ความรบผดชอบเนนการประสานงาน

4. พนธมตรรวมงาน (Partner) เปนการด�าเนนงาน

ระหวาง 2 องคกรขนไป เรมจากการสรางความเชอใจ

วสยทศน เพอมงเนนการท�างานรวมกนในระยะยาวและ

มการลงทนรวมกนอยางเตมท

Heck & Vervest (2007) ไดศกษาเรอง Smart

Business Networks: How the network wins พบวา



หลายธรกจในอเมรกาทประสบความส�าเรจใชรปแบบ

การด�าเนนธรกจแบบเครอขาย ยงมสมาชกมากเทาใด

เครอขายกยงมประโยชนมากเทานน ยกตวอยางกรณของ

อเมซอน (AMAZON) ซงเปนบรษทผน�าดาน “E-tailer”

ระดบโลก ด�าเนนธรกจรวมกบพนธมตรทเปนคคารวมกน

ท�าการตลาด โดยอเมซอนเปนตวกลางของเครอขาย

ในการอ�านวยความสะดวกดานการคนหาสนคา จดการ

ระบบการขนสงสนคา การช�าระเงน ตรวจสอบความ

นาเชอถอของสนคาทพนธมตรคคาจะน�ามาขาย รวมทง

ตรวจสอบผซอและผขายดวย

Riley (1997) เสนอแนวคดวา โรงเรยนควรด�าเนนการ

รวมพลงโดยการสรางเครอขาย ความส�าเรจของเครอขาย

และการรวมพลงขนอยกบความไววางใจ ความเปนปกแผน

ความซอสตย และความไมเหนแกตว

Zhu & Zhang (2007) ไดศกษาเรอง Under-

standing Guanxi (Connections) from Business

Leader’s Perspective โดยศกษา Guanxi หรอความ

สมพนธสวนตว (Personal relations) ในการด�าเนน

ธรกจพบวา Guanxi เปนปจจยหนงซงท�าใหธรกจประสบ

ความส�าเรจบวกกบทกษะการเจรจาตอรอง การสราง

และธ�ารงรกษา Guanxi นนเปนสงส�าคญ นอกจากน

ผน�าในหลายองคกรยงมองวา Guanxi เปนนยามเครอขาย

ทางสงคมทเกยวของกบจรยธรรมทางธรกจ การสราง

มตรภาพ วฒนธรรม และมความหมายในทางธรกจอกดวย

Thepkraiwan (2011) ไดวจยเรองการพฒนารปแบบ

เครอขายความรวมมอเพอคณภาพการจดการศกษา

ในโรงเรยนประถมศกษาขนาดเลก ผลการวจยพบวา

รปแบบเครอขายประกอบดวยกระบวนการสรางเครอขาย

6 ขนตอน ไดแก 1) ขนตระหนกถงความจ�าเปนในการ

สรางเครอขาย 2) ขนประสานหนวยงาน/องคกรเครอขาย

3) ขนสรางพนธสญญารวมกนของเครอขาย 4) ขนบรหาร

จดการเครอขาย 5) ขนพฒนาความสมพนธของเครอขาย

และ 6) ขนรกษาความสมพนธอยางตอเนองของเครอขาย

Seangsri (2009) ไดศกษาเรอง การศกษาวเคราะห

และพฒนารปแบบการบรหารจดการเครอขายสถานศกษา

ในเขตพนทชนบทภาคตะวนออกเฉยงเหนอ พบวา

1) สภาพปญหาการบรหารจดการเครอขายทมปญหามาก

ตามล�าดบ ไดแก การบรหารงานบคคล การบรหาร

งบประมาณ การบรหารงานทวไป และการบรหารวชาการ

2) เครอขายทประสบผลส�าเรจเปนการบรหารจดการ

ททกภาคสวนมสวนรวม มการก�าหนดบทบาทหนาท

และภารกจทชดเจน ผบรหารมภาวะผน�า

จากการศกษางานวจยทผานมาพบวา การสอสาร

แบบเครอขายถกน�ามาใชทงในภาคธรกจและภาคการศกษา

ซงเปนการสรางเครอขายภายในองคกรภาคธรกจ หรอ

ภายในสถานศกษาดวยกนเอง ในงานวจยนเปนการศกษา

กระบวนการถายทอดการสอสารแบบเครอขายจาก

ภาคธรกจสภาคการศกษาในระดบอดมศกษาทก�าลง

เตรยมพรอมสตลาดแรงงาน กระบวนการถายทอด

การสอสารแบบเครอขายนจงมไดจ�ากดอย เฉพาะ

ภาคสวนหนงในสงคมแตเปนการศกษาเพอใหเหนถง

เครอขายทเกดการรวมตวกนจากทกภาคสวนในสงคม

การขยายวงกวางและถายทอดเครอขายทยงประโยชน

ตอกน อยางไรกตามการรวมมอกนในรปแบบของเครอขาย

ไมไดประสบความส�าเรจเสมอไป บางเครอขายกลมเหลว

ในงานวจยนจงไดศกษาถงปจจยความส�าเรจและปจจย

ทเปนอปสรรคดวย

วธการวจย ผวจยใชวธการ 3 รปแบบ คอ

1) การวเคราะหเอกสาร (Documentary analysis)

จากหนงสอ ต�ารา เวบไซตทเกยวของกบเครอขายการ

สอสาร พนธมตรภาคธกจ และการศกษาทงในประเทศ

และตางประเทศ

2) การสงเกตแบบมสวนรวม (Participatory

Observation) ในฐานะของคนในองคกร

3) การสมภาษณเชงลก (In-depth Interview)

ผน�าความคด (Opinion Leader) และผบรหาร

ระดบปฏบตการทเปน Key Informants จ�านวน 15 คน

เมอไดขอมลดบจากการวเคราะหเอกสารและการสงเกต



แบบมสวนรวมแลวจงน�ามาจดเปนหมวดหม (Categories)

เพอออกแบบแนวค�าถามในการสมภาษณเชงลก โดยใช

วธสมภาษณแบบ Person to Person แบบกงโครงสราง

(Semi-structured) ผวจยใชเกณฑในการเลอก Key

informants โดยเลอกหวหนาเครอขายในแตละกลม

แบบเจาะจง (Purposive sampling)

ผวจยแบงค�าถามออกเปน 5 ประเดนหลก ดงน

1) กระบวนการสอสาร S-M-C-R 2) การวเคราะห

เครอขาย 3) กระบวนการถายทอด 4) ปจจยแหงความ

ส�าเรจ 5) ปจจยทเปนอปสรรค

ผลการวจย จากการศกษาพบวา แนวคดการเชอมความสมพนธ

แบบ Guanxi มบทบาทส�าคญตอองคกรธรกจราน

สะดวกซอน�ามาซงการใชเครอขายการสอสารอยางเปน

รปธรรมโดยผานส�านกบรหารเครอขายทางธรกจ และ

ในเวลาตอมามการน�าเครอขายธรกจดงกลาวถายทอด

ใหกบสถาบนการศกษาจนกลายเปนเครอขายดาน

การศกษาและเครอขายนยงกลายเปนตวขบเคลอนส�าคญ

ในการด�าเนนงานใหประสบความส�าเรจตามเปาหมายของ

ทงสององคกร ผวจยจงไดเลอกศกษากระบวนการถายทอด

การสอสารแบบเครอขายจากองคกรรานสะดวกซอ และ

มหาวทยาลยแหงองคกรธรกจ โดยอธบายผลการวจย

ในแตละดาน ดงน

การสอสารแบบเครอขายในภาคธรกจ

องคกรธรกจร านสะดวกซอจดเปนธรกจดาน

การตลาดและการกระจายสนคา (Marketing and

Distribution) และมบรษททอยในกลมธรกจจ�านวน

11 บรษท การเชอมรอยความสมพนธระหวางองคกรธรกจ

รานสะดวกซอและบรษทคคากวา 2,000 บรษททน�า

สนคาเขามาจ�าหนายในรานสะดวกซอ ถอเปนพนธกจหนง

ทผบรหารระดบสงขององคกรใหความส�าคญ การสอสาร

แบบเครอขายผานส�านกเครอขายทางธรกจ (Office of

Business Networking Management) ซงมพนธกจ

ในการเชอมโยงและท�างานประสานกบหนวยงานตางๆ

ในองคกรและพนธมตรภายนอกองคกรเพอสรางโอกาส

ในความรวมมอและตอยอดสการพฒนาธรกจรวมกนกบ

องคกรธรกจรานสะดวกซอมเครอขายทางธรกจเปน

จ�านวนมาก การบรหารจดการเพอการแสวงหา เสรมสราง

และธ�ารงรกษาไวซงพนธมตรนนเปนสงจ�าเปนอยางยง

ฉะนนจงมการจดการสอสารแบบเครอขายโดยการแบงกลม

ความรบผดชอบเพอดแลพนธมตรทางธรกจ ดงน

ในประเทศ

1) บรษทคคาในปจจบน 2) บรษทคคาในอนาคต

ผผลตและจ�าหนายผลตภณฑประเภทอาหาร (Food)

3) บรษทคคาในอนาคตผลตและจ�าหนายผลตภณฑ

ประเภททไมใชอาหาร (Non-food) 4) กลมมหาวทยาลย

และสถาบนการศกษา

ตางประเทศ

1) กลมธรกจในประเทศจนและไตหวน แบงยอย

เปนแตละภาคของจน 2) กลมธรกจในประเทศญปน

และเกาหล 3) กลมธรกจในประเทศทใชภาษาองกฤษ

4) กลมธรกจประเทศโซนเยอรมนและยโรป

การสอสารแบบเครอขายในภาคการศกษา

ในป 2550 องคกรธรกจสะดวกซอไดกอตงมหาวทยาลย

แหงองคกรธรกจ โดยมการเรยน-การสอนในรปแบบ

ของการเรยนรจากการท�างานเปนฐาน (Work-based

Learning) ตองอาศยผสอนทมประสบการณในแตละ

สาขาอาชพ และความรวมมอจากภาคธรกจทงภาครฐ

และเอกชนเพอสงเสรมการเรยนรอยางเตมรปแบบ ดงนน

การท�างานรวมกนระหวางมหาวทยาลยและองคกร

ธรกจจงเปนการสรางเครอขายทตอบโจทยนโยบาย

ประเทศไทย 4.0 และเปนการเรยนรในรปแบบใหม

กลาวคอ ส�านกเครอขายธรกจเขามามบทบาทส�าคญ

ตอการถายทอดเครอขายจากภาคธรกจสภาคการศกษา

ในฐานะของผถายทอดและเชอมโยงเครอขายภาคธรกจ

ใหแกมหาวทยาลยแหงองคกรธรกจ ซงทางมหาวทยาลยฯ

เองกไดจดตงหนวยงานเครอขายในคณะและส�านกตางๆ



ในฐานะของผรบการถายทอด เพอท�าหนาทสอสาร

ถายทอด เชอมโยง รวมมอ ประสานงานกบส�านกเครอขาย

ทางธรกจ จดทนาสนใจคอ กระบวนการถายทอดการ

สอสารแบบเครอขาย (Transition Process of Network

Communication) จากภาคธรกจสภาคการศกษามความ

แตกตางกนอยางสนเชง จากเดมทมประเดนการหารอ

การพบปะกบพนธมตรคคา เพอสรางโอกาสความรวมมอ

เชงธรกจ แตในภาคการศกษาตองสอสารกบเครอขาย

เหลานใหเหนความส�าคญของการสรางโอกาสแกเยาวชน

คนรนใหมซงจะเตบโตมาเปนบคลากรในตลาดแรงงาน

ตอไป และคณภาพของการศกษาเปนพนฐานในการสราง

บคลากรทมคณภาพสสงคม นคอสงทองคกรทงหลาย

สามารถเขามามสวนรวมในการพฒนาประเทศไปดวยกน

จากการศกษาโดยการเกบขอมลดวยวธการสมภาษณ

เชงลก (In-depth Interview) และการสงเกตแบบม

สวนรวม (Participatory Observation) สามารถสรป

ผลการวเคราะหออกเปน 5 ดาน ดงน

1. ดานกระบวนการสอสารแบบเครอขาย

ผลการวจยพบวา มการใชกระบวนการสอสาร

แบบสองทางโดยมส�านกบรหารเครอขายทางธรกจอยใน

ฐานะของ “ผถายทอด” (Sender) และหนวยงานเครอขาย

ของมหาวทยาลยแหงองคกรธรกจอยในฐานะของ “ผรบ

การถายทอด” (Receiver) ชองทางการตดตอ (Channel)

ผานเครองมอสอสาร อาท โทรศพท อเมล สอสงคม

(Social media) เพอเปาหมายการนดพบปะหารอกน

สวนเนอหา (Message) ในการสอสารกนเปนการแนะน�า

ตวเองและพนธกจของหนวยงานทรบผดชอบอย เนน

การสรางสมพนธดวยการเสนอการเชอมโยงทเปน

ประโยชนกบสมาชกในเครอขาย เปนผใหและสราง

โอกาสใหเกดความรวมมอกนในอนาคต โดยการคดเลอก

บคคลในองคกรทจะเขามาอยในสองหนวยงานนใชเกณฑ

การคดเลอกจากบคลกภาพทด มทกษะการสอสารทด

และมจตบรการ สวนการคดเลอกสมาชกภายนอกอาจเปน

แบบทางการและไมเปนทางการทมทศทางทงแบบบน

ลงลาง (Top-down) และลางขนบน (Bottom-up)

2. ดานการวเคราะหเครอขาย

ผลการวจยพบวา เปาหมายการสอสารในภาคธรกจ

และการศกษาไมแตกตางกน กลาวคอ ทงสององคกร

มเปาหมายในการเชอมโยง สรางสมพนธเพอสรางโอกาส

ความรวมมอในอนาคต เพยงแตจากเดมทมการสอสารกน

เฉพาะในดานธรกจ แตในปจจบนมการเชอมโยง แนะน�า

เครอขายใหไดรจกดานการศกษาดวย ทงนขนอยกบ

ความสนใจขององคกรในชวงเวลานนๆ ดวย โดยประเภท

ของเครอขายทน�ามาใชนนมทงแบบรวมศนย (Centralized)

และกระจายตว (Decentralized) ขนอยกบชวงระยะ

ของเครอขาย กลาวคอ เครอขายมทมาจากหลายแบบ

บางเครอขายอาจมาจากการแนะน�าตอกนมาเปนทอดๆ

บางเครอขายเกดจากส�านกบรหารเครอขายทางธรกจ

หรอหนวยงานเครอขายการศกษาเปนผแนะน�าและเปน

ตวกลาง บางเครอขายเปนสมาชกในกลมเดยวกนอยแลว

กลาวโดยสรป ประเภทของเครอขายในงานวจยนถกน�ามา

ใชทกประเภทและเรมน�ามารวมกนจนกลายเปนเครอขาย

แบบทกชองทาง (All Channels) และขยายวงกวาง

ออกไปเรอยๆ สวนรปแบบการสอสารนนมทงการสอสาร

กบสมาชกในองคกร ซงถอเปนสวนหนงของเครอขาย

และสมาชกนอกองคกร ทงสองรปแบบนมการแลกเปลยน

เรยนรและใชทรพยากรรวมกนอยางสม�าเสมอ ลกษณะ

โครงสรางเครอขายมจ�านวนมากกวา 2,000 องคกร

มความใกลชดกนหลายระดบ โดยมการแบงเกณฑออก

เปน 3 ระดบ คอ ความใกลชดมาก-กลาง-นอย (A-B-C)

มการพบปะหรอท�ากจกรรมรวมกนปละ 5-8 ครง 3-5 ครง

และอยางนอยปละ 1 ครง ตามล�าดบ หากมความรวมมอ

หรอกจกรรมรวมกนกจะมโอกาสไดพบปะกนมากขนโดย

กจกรรมสวนใหญเปนการเขาพบปะหารอ การจดสมมนา

กลมยอยจนถงกลมใหญ การแบงปนความร การนด

สงสรรค รวมไปถงการดงานในประเทศและตางประเทศ

กระบวนการสอสารแบบเครอขายจากพนธมตร

ภาคธรกจสภาคการศกษาจ�าเปนตองใชการสอสารทงใน

องคกรและนอกองคกร โดยมการแบงกลมรบผดชอบตาม

เขตพนทและจดตงหนวยงานทท�าหนาทสอดประสานกน



ทงในภาคธรกจและภาคการศกษา ซงสามารถอธบาย

การด�าเนนงานทสอดประสานกนของหนวยงานภายใน

องคกรและเชอมโยงสมาชกเครอขายภายนอกองคกร

ระหวางภาคธรกจและภาคการศกษาไดดงน

1) กลมงานสรรหาบคลากรระดบบรหารในภาคธรกจ

มการจดท�าฐานขอมลผสนใจสมครงาน ซงบางทานอาจ

มคณสมบตและมความสนใจดานการศกษาดวย ตอมา

หนวยงานนไดขยายการสรรหาต�าแหนงงานในระดบ

เจาหนาทดวย จงไดใชขอมลผสมครเพอพจารณาสมภาษณ

ในต�าแหนงทเหมาะสมซงด�าเนนงานสอดประสานกบ

ส�านกทรพยากรมนษยของมหาวทยาลยแหงองคกร

ธรกจในการรบชวงตอและด�าเนนการเรองการวาจาง

สวสดการ ฯลฯ ซงในการคดเลอกบคลากรเปนไปตาม

คณสมบตทผน�าความคดก�าหนดไวตามความเหมาะสม

ของผทจะเขามาท�าหนาทในเครอขาย

2) กลมเครอขายธรกจในประเทศ ประกอบไปดวย

3 กลม คอ กลมทดแลเครอขายบรษทขนาดเลก-กลาง

กลมทดแลเครอขายบรษทขนาดใหญทเปนคคากบองคกร

ธรกจรานสะดวกซอประมาณ 1,500 บรษท และกลม

หลกสตรระยะสนทจดขนเพอเชอมโยงสมาชกเครอขาย

ทเปนคคาเขาดวยกน และเครอขายทงหมดนไดถกเชอมโยง

มาสภาคการศกษาในรปแบบตางๆ ในสวนงานนไดท�า

หนาทสอดประสานกบหนวยงานตางๆ ในภาคการศกษา

หลายสวนงาน คอ ส�านกแนะแนวและรบสมคร ส�านก

บรการวชาการ ส�านกการตลาดและฝกอบรม งานพฒนา

โครงการพเศษ ส�านกพฒนานกศกษา โดยหนวยงาน

ในภาคการศกษานไดเชอมโยงกบพนธมตร (เครอขาย)

ในภาคธรกจใหเกดประโยชนแกภาคการศกษา อาท

การเชญเปนอาจารยพเศษ วทยากร สถานทฝกปฏบตงาน

ของนกศกษา สถานทศกษาดงาน เปนตน

3) กลมเครอขายระดบนกเรยน นกศกษา ตลอดจน

ผบรหารของสถาบนการศกษาในประเทศไทย สวนงานน

ไดถายทอดเครอขายและท�างานสอดประสานกบคณะวชา

ตางๆ ของมหาวทยาลยแหงองคกรธรกจเพอเปนประโยชน

ในรปแบบของรวมพฒนาเยาวชนรนใหม พฒนาหลกสตร

และการสรางความรวมมอระหวางสถาบนการศกษา

4) กลมเครอขายธรกจตางประเทศแบงการดแล

รบผดชอบบรษทคคาทถอเปนพนธมตรในภาคธรกจ

จ�านวนประมาณ 500 บรษท ท�าหนาทถายทอดพนธมตร

ภาคธรกจ (เครอขาย) สภาคการศกษาด�าเนนงานสอด

ประสานกบส�านกวเทศสมพนธทมพนธมตรในงานดาน

ตางประเทศใหแกมหาวทยาลยแหงองคกรธรกจในรปแบบ

การจดกจกรรมสมมนา การศกษาดงาน ความรวมมอดาน

หลกสตร ความรวมมอทางวชาการกบสถาบนการศกษา

จากตางประเทศ โดยสามารถสรปไดดงภาพท 1

ภาคธรกจ ภาคการศกษา

1) กลมงานสรรหา

บคลากร

1) ส�านกทรพยากรมนษย

2) กลมเครอขายธรกจ

ในประเทศ (แบงตาม

ขนาดธรกจ; เลก-กลาง-

ใหญ) และหลกสตร

ระยะสน

2) ส�านกแนะแนวและรบ

สมคร ส�านกบรการ

วชาการ ส�านกการตลาด

และฝกอบรม งานพฒนา

โครงการพเศษ ส�านก

พฒนานกศกษา

3) กลมเครอขาย

การศกษา

3) คณะวชาตางๆ

4) กลมเครอขาย

ตางประเทศ (แบงตาม

พนท; ประเทศจน

เยอรมน ญปน เกาหล

และประเทศทใชภาษา

องกฤษ)

4) ส�านกวเทศสมพนธ

(แบงตามพนท; ประเทศ

จนและไตหวน เยอรมน

ญปน เกาหล และ

ประเทศทใชภาษา

องกฤษ)

ภาพท 1 การแบงกลมหนวยงานถายทอดเครอขาย

ภาคธรกจและภาคการศกษา

ทมา: ผเขยน



3. ดานกระบวนการถายทอดการสอสารแบบ

เครอขาย

จากการศกษาพบวา องคกรธรกจรานสะดวกซอ

และมหาวทยาลยแหงองคธรกจมผน�าความคด (Opinion

Leader) เปนบคคลคนเดยวกน ซงเปนผสงเสรมใหม

การใชเครอขายแบบ Guanxi นโยบายการด�าเนนงาน

จงมความสอดคลองกน ทงนผบรหารระดบปฏบตการทเปน

Key Informants เปนผน�านโยบายมาศกษากลนกรอง

และประยกตใหสอดคลองกบความตองการขององคกร

มาสการปฏบตใหเกดผลอยางมประสทธภาพ ในงานวจยน

สามารถแบงการศกษาเครอขายออกเปน 4 ระยะ คอ

สราง (Build) ขยาย (Extend) เคลอนไหว (Move) และ

ธ�ารงรกษาเครอขาย (Maintain) กลาวคอ ระยะการสราง

เครอขายตองเรมจากการหาขอมล ท�าความรจกบรษท

ศกษาความสนใจขององคกรทงสองฝาย เสนอประโยชน

ทเครอขายจะไดรบจากการรวมมอกน แลวจงตดตอไป

เพอแนะน�าตนเองและหนวยงานโดยมเปาหมายหลกคอ

การท�านดเขาพบเพอหารอ หลงจากการพบปะพดคยกน

จะมความเขาใจกนมากขนจงเขาสระยะการขยายเครอขาย

ซงอาจเกดขนในรปแบบของการตอยอดจากการสนทนากน

และแนะน�าตอ ในระยะการเคลอนไหวเครอขายมกเปน

การจดกจกรรมเพอกระชบความสมพนธ แลกเปลยน

เรยนร และแชรประสบการณ และระยะการธ�ารงรกษา

เครอขายดวยการพบปะสงสรรค รบประทานอาหารรวมกน

และการเยยมเยยนกนในเทศกาลตางๆ จากการศกษา

แตละระยะของเครอขายพบวา ระยะการสรางเครอขาย

เปนระยะทมความยากทสด เนองจากเปนการพบปะกน

ครงแรกทตองสรางความเขาใจและความประทบใจ และ

การท�าใหเกดผลจากการรวมมอกนนนถอเปนสงททาทาย

ผลการวจยกระบวนการถายทอดการสอสารแบบ

เครอขายจากพนธมตรภาคธรกจสพนธมตรภาคการศกษา

สามารถสรปไดเปน 15 ขนตอน ดงน

1) รบนโยบาย/ทศทางการพฒนาธรกจและการ

ศกษาขององคกรจากผน�าความคด

2) สรรหาบคลากรทมบคลกภาพและความสามารถ

ทเหมาะสมกบการท�างานดานเครอขาย

3) จดตงหนวยงานดานเครอขายในภาคธรกจ

และภาคการศกษาใหสอดประสานกนในฐานะผถายทอด

และผรบการถายทอดเครอขาย

4) วเคราะหกลมพนธมตร/เครอขายทมอยเดม

และสรรหาพนธมตรกลมใหมทเกยวของ

5) สอสารภายในองคกรเพอเชอมตอบคลากร

ทงภาคธรกจและภาคการศกษาใหมความเขาใจตรงกน

โดยใชการสอสารเปนเครองมอหลก

6) จดการประชมสรปวเคราะหเครอขายรวมกน

ระหวางผถายทอดและผรบการถายทอด

7) ศกษาโอกาสความรวมมอทกอใหเกดประโยชน

แกสมาชกในเครอขาย

8) ผถายทอดเครอขาย (Sender) ใหขอมลทเปน

ประโยชนแกผรบการถายทอดเครอขาย (Receiver)

9) เขาพบพนธมตรในเครอขายรวมกนพรอม

แนะน�าทมงานและพนธกจดานการศกษา

10) น�าผบรหารระดบสงของพนธมตรพบผบรหาร

ระดบสงในภาคธรกจและ/หรอภาคการศกษา

11) สงมอบตอหนวยงานทเกยวของเพอหารอ

ในรายละเอยด

12) ผถายทอดและผรบการถายทอดตดตาม

ขยายผลเครอขายอยางตอเนองในรปแบบของการสรป

รายงานผลรวมกน

13) ผถายทอดและผรบการถายทอดเขารวม

กจกรรมของพนธมตร

14) ผถายทอดและผรบการถายทอดจดกจกรรม

พบปะ เยยมเยยนพนธมตรในเครอขาย

15) รกษาความสมพนธใหยาวนาน

4. ปจจยแหงความส�าเรจ

ผวจยพบวา “ผน�า” เปนปจจยหลกแหงความ

ส�าเรจควบคไปกบนโยบายขององคกร เนองจากผน�าตอง

เหนความส�าคญของเครอขาย (พนธมตร) มใชหวงแตเพยง

ผลก�าไรทเปนตวเงนแตยงตองค�านงถงความสมพนธ



ทยงยน เมอเหนความส�าคญแลวจงสนบสนนทรพยากร

ดานเวลา ก�าลงคน และงบประมาณในการด�าเนนงาน

ดานเครอขาย ซงแทจรงแลวการสอสารแบบเครอขาย

ถอเปนหนงในกลยทธของการบรหารจดการดวย

5. ปจจยทเปนอปสรรค

จากการศกษาพบวา ปจจยทเปนอปสรรคคอ

บคลากรทจ�าเปนตองมทกษะพเศษหลายดาน เนองจาก

ตองท�าหลายหนาทในเวลาเดยวกน ทงเปนผประสาน

เชอมโยง เจรจาตอรอง สรางสมพนธ รอบร มทกษะ

การท�างานเปนทม และมประสบการณท�างานดานเครอขาย

นอกจากนยงตองเปนผ ทมทศนคตดและมใจบรการ

จงหายากในคนเดยวกน ซงมความสอดคลองกบแนวคด

ทวา การสอสารแบบเครอขายจ�าเปนตองเกยวของกบ

ปจเจกบคคล กลมคน องคกร จนถงระดบของสถาบน

ของสงคม อกทงยงตองมคณลกษณะอยหลายประการคอ

ทกษะการสอสาร การถายทอดความร การบรหารขอมล

และปฏสมพนธกน เพอใหเขาใจในเปาหมายรวมกน

(Sathapitanond & Thirapund (2003) องคกรจงจ�าเปน

ตองมการคดสรรบคลากรทมทกษะดงกลาวเปนสอกลาง

ในการสอสารเพอธ�ารงรกษาเครอขายไวอยางยงยน

การอภปรายผล จากการศกษาพบวา แนวคดแบบ Guanxi ถอเปน

กลยทธในการด�าเนนธรกจในรปแบบทแตกตางกบการ

รวมตวแบบพนธมตรทเกดงายสลายเรว ในทางตรงกนขาม

Guanxi เนนความสมพนธแบบยนยาวทพรอมเกอกล

และสนบสนนกนอยางสม�าเสมอ กระบวนการถายทอด

การสอสารแบบเครอขายจากพนธมตรภาคธรกจสพนธมตร

ภาคการศกษาเปนเครองมอในการสรางเครอขายรวมกน

เพอเชอมโยงใหเกดความรวมมอระหวางองคกรธรกจ

และสถาบนการศกษาทยงยน นบเปนมตใหมและเปน

การเปลยนแปลงคานยมดานการศกษาในประเทศไทย

ทหนมาใชการเรยนรควบคกบการท�างานจรง (Work-

based Education) ใหความส�าคญกบทกษะความสามารถ

ในการท�างานมากกวาผลการเรยน อาท ทกษะการคด

เชงกลยทธ การแกปญหา การตดสนใจ การบรหารจดการ

และการเปนผน�า นกศกษาไดเรยนรองคความรททนสมย

ผานวทยากรจากองคกรธรกจ การศกษาดงานสถานทจรง

และการฝกปฏบตงานในองคกรเครอขาย ในสวนของ

พนธมตรภาคธรกจกไดรบประโยชนเชนเดยวกน โดย

สามารถพฒนาบคลากรทมคณภาพตรงกบความตองการ

ขององคกร เนองจากบรษทเปนผฝกสอนเองในชวงการฝก

ปฏบตงาน (Internship) นกศกษาทจบการศกษาม

ประสบการณสามารถท�างานทนท จะเหนไดวา การสอสาร

แบบเครอขายนยงประโยชนใหแกสงคมอยางมากมาย

ทงในระดบครอบครวจนถงระดบประเทศ อาท

มตของภาคธรกจ

1) กระตนเศรษฐกจไทยดวยการขบเคลอนธรกจ

รวมกบภาครฐและเอกชน 2) เผยแพรองคความรรวมกบ

องคกรเครอขายธรกจทงในประเทศและตางประเทศ

3) สงเสรมการจางงาน พฒนาระบบ Supply chain

ภาคธรกจ ตงแตการปลกและเพาะพนธ - วตถดบ - ผลต -

ขาย - ชองทางการจดจ�าหนาย เปนการยกระดบธรกจ

และคณภาพชวตของคนในสงคมไทยใหมความเปนอย

ทดขน สะดวกสบายขน

มตของภาคการศกษา

1) พฒนาทกษะการท�างานของคนรนใหมใหตอบโจทย

ตลาดแรงงานเพอแขงขนในประเทศและตางประเทศ

2) ยกระดบรปแบบการศกษาใหบณฑตทจบมามงานท�า

เพอลดอตราการวางงาน มรายไดครวเรอนสงขน 3) การ

เรยนรจากเครอขายการศกษาท�าใหเกดองคความรใน

แขนงวชาตางๆ ท�าใหเกดการพฒนาพลเมองของประเทศ

4) พฒนาระบบ Supply chain ในภาคการศกษา

สรปผลการวจย การสอสารแบบเครอขายยงคงตองม “คน” (บคลากร)

เปนปจจยส�าคญของการขบเคลอนเครอขายทจ�าเปนตองม

คณสมบตหลกในดานทศนคตทด บคลกภาพทด และทกษะ

การสอสาร ท�าหนาทเปนนกสอสารทด นกประชาสมพนธ



ทด มมารยาทสงคม มความรรอบตว มความรเกยวกบ

องคกรของตนเองเปนอยางด มทกษะการน�าเสนอและ

สามารถเชอมโยงขอมลเขาดวยกน เปาหมายในการสอสาร

กเพอการสรางมตรภาพ หาโอกาสความรวมมอ สราง

สมพนธภาพเพอเปาหมายในระยะยาว (Long-term

goal) แมวาในปจจบนจะมสอสงคมออนไลน (Social

Media) ทเปนการสอสารแบบเครอขายทใชกนอยาง

แพรหลาย แตมจดทแตกตางกนคอ การสมผสแหงมนษย

(Human Touch) การสอสารตามแบบฉบบของส�านก

บรหารเครอขายธรกจนน เนนการไดพบหนากนเพอ

สรางความสมพนธทแนนแฟน ความไวเนอเชอใจกน

และความจรงใจตอกน ในกระบวนการถายทอดการสอสาร

แบบเครอขายจากพนธมตรภาคธรกจสพนธมตรภาค

การศกษาเปนการสรางโอกาสใหมๆ ในการรวมมอกน

ระหวางองคกรซงยงคงเปาหมายทยงประโยชนตอพนธมตร

ทอยในเครอขาย โดยอาจกลาวไดวา ผลลพธสดทายของ

การสอสารแบบเครอขาย คอ “การสรางคณคา” (Value

Creation) แกผทอยในเครอขายทงหลาย ทงนการสอสาร

แบบเครอขายเปนวธการสอสารทตองใชระยะเวลา

ทรพยากรบคคล และงบประมาณ เนองจากเปนการสราง

มตรภาพและความเชอมน การสรรหาบคลากรทมคณสมบต

ครบทกมตอาจเปนโจทยททาทายส�าหรบองคกรไมนอย

ขอเสนอแนะ การเชอมความสมพนธตามแนวคดแบบ Guanxi

เปนสงทเขาใจไดงายแตปฏบตไดยากเพราะมความ

ละเอยดออนตอจตใจและความรสก ตองอาศยทกษะ

เฉพาะตวของการผกสมพนธ สรางมตรภาพ Guanxi

ไมเพยงแตเปนกลยทธหนงในการบรหารดานธรกจและ

การศกษา แตยงสามารถน�ามาใชในชวตประจ�าวนได

ผน�าองคกร (Opinion Leader) ทเขาใจความส�าคญของ

เครอขายเทานนทจะน�ากลยทธนมาใชในองคกรไดอยาง

มประสทธภาพ เนองจากการสอสารแบบเครอขายนน

มความซบซอนและตองลงทนดวยงบประมาณ กาลเวลา

เพราะมตรภาพ ความเชอใจ และความไววางใจ อาจไมได

เกดขนในครงแรก ตองพบปะหารอ ท�าความรจกกน

ระยะหนง จงเกดการรวมมอหรอโอกาสรวมกน การจดท�า

ฐานขอมล (Database) ถอเปนหนงในการบรหาร

จดการเครอขายเพอหลกเลยงความซ�าซอนและประหยด

เวลาในการตดตอสอสารกบพนธมตรในเครอขาย ระบบ

การจดเกบขอมลจะท�าใหการด�าเนนงานมประสทธภาพ

มากยงขน อยางไรกตามจากผลการศกษานยงไมพบการใช

เทคโนโลยเขามาชวยในการบรหารจดการฐานขอมลทก�าลง

ขยายวงกวางออกไปเรอยๆ ค�าถามทนาคนหาค�าตอบคอ

การสอสารแบบเครอขายนเหมาะสมกบทกองคกรหรอไม

ลกษณะองคกรอยางไรจงควรใชการสอสารแบบเครอขาย

อะไรคอตวชวดความส�าเรจของการสอสารแบบเครอขาย

รวมทงวธการพฒนาบคลากรใหเปนนกสอสารทดควรท�า

อยางไร แตละองคกรคงตองหาวธการสอสารทเหมาะสม

ตอไป แตหากผน�าในองคกรมวสยทศนในมตการสอสาร

แบบเครอขายกจะท�าใหเกดความรวมมอและแรงขบเคลอน

ในการพฒนาการสอสารไดเปนอยางมาก

ReferencesBelbin, M. (2010). Team Roles at Work. New York: Taylor & Francis.

Gladwell, M. (2006). The Tipping Point: How Little Things Can Make a Big Difference (1st ed.).

New York: Little Brown and Company.

Heck, E. V. & Vervest, P. (2007). Smart Business: How the network wins. Communications of the

ACM, 50(6), 29-37.

Keawthep, K. et al. (2006). Beneath the sky of education Personal media and network communication

from overall researches. Bangkok: Thailand Research Fund. [in Thai]



Lorange, P. & Roos, J. (1991). Why some Strategic Alliances Succeed and Others Fail? Journal of

Business Strategy, 12(1), 25-30.

Luo, Y. (2007). Guanxi and Business (2nd ed.). New Jersey: World Scientific.

Monge, P. R. (1987). Communication at the network level. In C.R. Berger & S. Chaffee (Eds.).

Handbook of communication science. Newbury Park, CA: Sage.

Riley, K. A. (1997). Changes in Local Governance—Collaboration through Networks: A Post-16

Case Study. Education Management & Administration, 25(2), 155-157.

Rogers, E. M. & Kincaid, D. L. (1981). Communication networks: toward a new paradigm for

research. Michigan: Free Press.

Sathapitanond, P. & Thirapund, C. (2003). Communication and Social Networks. Bangkok: Local

Development Institute. [in Thai]

Seangsri, W. (2009). An Analysis and Development of School Network Administration Model in

Northeastern Rural Area. Doctoral Dissertation, Chulalongkorn University. [in Thai]

Servaes, J. (2016). Guanxi in Intercultural Communication and Public Relations. Public Relations

Review, 42(3), 459-464.

Shannon, C. E. & Weaver, W. (1949). A Mathematical Model of Communication. Urbana, IL:

University of Illinois Press.

Shannon, C. E. & Weaver, W. (2010). Communication Theory: Model of Communication. Retrieved

December 2, 2016, from http://communicationtheory.org/shannon-and-weaver-model-of-

communication/

Thepkraiwan, P. (2011). The Development of Collaborative Network Pattern for Educational

Quality in Small Primary School. Doctoral Dissertation (Education Management), Khonkean

University. [in Thai]

Zhu, Y. & Zhang, A. M. (2007). Understanding Guanxi (Connections) from Business Leader’s

Perspective. Business Communication Quarterly, 70(3), 385-389.



Name and Surname: Tanyaluck Thanapakit

Highest Education: Ph.D. Candidate, National Institute of Development

Administration (NIDA)

University or Agency: Panyapiwat Institute of Management

Field of Expertise: Network communication, Psychology, Personality

Development

Address: 18/61 Rama 9 Rd., Prawes, Bangkok 10250

Name and Surname: Patchanee Cheyjunya

Highest Education: Master Degree of Communication for

Development, Chulalongkorn University

University or Agency: National Institute of Development

Administration

Field of Expertise: Public Relations, Advertising, Marketing and

Communication for Development

Address: Graduate School of Communication Arts And Management

Innovation, National Institute of Development Administration (NIDA)

18th Fl. Navamindradhiraj Building 118 Moo 3, Serithai Rd.,

Klong Chan, Bangkapi, Bangkok 10240

Documents

กระบวนการถ่ายทอดการสื่อสาร ...gscm.nida.ac.th/uploads/files/1570609751.pdfในอนาคตก บพ นธม ตรในเคร