การศกษารปแบบและชวงเวลาของการเกดอบตเหตทางถนน

กรณศกษาเทศบาลนครพษณโลก

ปยะวฒน ค าภระ

วทยานพนธระดบปรญญาตร เสนอภาควชาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

คณะเกษตรศาสตร ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม มหาวทยาลยนเรศวร

เพอเปนสวนหนงของการศกษาหลกสตรปรญญาวทยาศาสตรบณฑต

สาขาวชาภมศาสตร

ธนวาคม 2558

ลขสทธเปนของมหาวทยาลยนเรศวร

คณะกรรมการวทยานพนธระดบปรญญาตรไดพจารณาวทยานพนธ เรอง " การศกษา

รปแบบและชวงเวลาของการเกดอบตเหตทางถนน กรณศกษาเทศบาลนครพษณโลก " ของ

ปยะวฒน ค าภระ เหนสมควรรบเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาวทยาศาสตร

บณฑต สาขาวชาภมศาสตร ของภาควชาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม คณะเกษตรศาสตร

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม มหาวทยาลยนเรศวร

........................................................................................... (นายประสทธ เมฆอรณ)

อาจารยทปรกษา

........................................................................................... (นายประสทธ เมฆอรณ)

ประธานหลกสตรวทยาศาสตรบณฑต สาขาภมศาสตร

........................................................................................... (อาจารย ดร.ชาญยทธ กฤตสนนทกล)

หวหนาภาควชาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

ประกาศคณปการ

การศกษาคนควาดวยตนเองเรอง การศกษารปแบบและชวงเวลาของการเกดอบตเหตทางถนน กรณศกษาเทศบาลนครพษณโลก ส าเรจลงไดดวยความกรณาอยางยงจาก นายประสทธ เมฆอรณ อาจารยทปรกษางานวจย และคณาจารยสาขาภมศาสตรทกทานทไดใหค าแนะน าปรกษา ตลอดจนตรวจแกไขขอบกพรองตางๆ ดวยความเอาใจใสเปนอยางยง จนการศกษาคนควาดวยตนเองส าเรจสมบรณได คณะผศกษาคนควาขอกราบขอบพระคณเปนอยางสงไว ณ ทน

ปยะวฒน ค าภระ

ชอเรอง การศกษารปแบบและชวงเวลาของการเกดอบตเหตทางถนน

กรณศกษาเทศบาลนครพษณโลก

ผศกษาคนควา ปยะวฒน ค าภระ

ทปรกษา อาจารย ประสทธ เมฆอรณ

ประเภทสารนพนธ ภาคนพนธ วท.บ. สาขาวชาภมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร, 2558

ค าส าคญ อบตเหต การใชรถใชถนน สถตการเกดอบตเหต ภมสารสนเทศ

บทคดยอ

การวจยเรอง “การศกษารปแบบและชวงเวลาของการเกดอบต เหตทางถนน กรณศกษาเทศบาลนครพษณโลก” มวตถประสงคเพอศกษาลกษณะ การกระจายตวของชนดอบตเหตและชวงเวลาของการเกดอบตเหต ในเขตเทศบาลนครพษณโลก เพอน าไปใชประโยชนในล าดบตอไป

ในปจจบนน การเพมขนของปรมาณรถยนตบนทองถนนมจ านวนมากขน สงผลใหการจราจรบนทองถนนนนตดขดเปนอยางมาก โดยเฉพาะในเมองใหญและเมองทก าลงเจรญอยางรวดเรว เชนจงหวดพษณโลกซงเปนพนทศกษา นอกจากนการเพมขนของรถยนตบนทองถนนยงสงผลใหตวเลขของการเกดอบตเหตทางจราจรเพมขนอยางกาวกระโดดทวทกมมโลก ดงจะเหนไดจากตวเลขจากองคกรอนามยโลก (World Health Organization : WHO) ทแสดงใหเหนวาในทกปมผ เสยชวตจากอบตเหตจราจรจ านวน 1.18 ลานคน หรอเฉลยวนละถง 3,242 คนทวโลก ซงนบวามจ านวนมากกวาผ เสยชวตในสงครามทกครงรวมกน จากขอมลสถตพบวาจ านวนผ เสยชวตจากอบตเหตบนทองถนนนนพงสงจนตดอนดบหนงในหา จากสาเหตทงหมดทวโลก ซงเปนสาเหตของการเสยชวตรองลงมาจากการเสยชวตจากโรคภยไขเจบ

ส าหรบประเทศไทยเอง ปญหาอบตเหตบนทองถนนเปนปญหาหลกและมการรณรงค การลดอบตเหตในทกจงหวด มการบนทกสถตการเกดอบตเหตมาตลอด โดยเฉพาะในชวง เวลาเทศกาลของไทย มการเกดอบตเหตคอนขางสงเปนพเศษ เนองจากหลายๆปจจย ทงความประมาณของผ ใชรถใชถนนเอง พนถนนทไมไดมาตรฐาน ทางแยกตางๆ และปญหาการเมาแลวขบซงเปนปญหาหลกของของคนไทย ทท าใหเกดอบตเหต ส าหรบจงหวดพษณโลก เปนจงหวดท มสวนเชอมตอกบภาคกลางกบภาคเหนอและภาคตะวนออกเฉยงเหนอของประเทศ จงท าใหมปรมาณรถทวงผานจงหวดพษณโลกเปนจ านวนมากรวมทงรถของประชาชนในจงหวดพษณโลก

จงหวดพษณโลกจงมการใชรถใชถนนเปนจ านวนมากดวยสาเหตนเองจงมอบตเหตเกดขนทกวน จงมการบนทกสถตการเกดอบตเหตมาตลอด ดงนนจงสนใจเรองจดหรอบรเวณทเกดอบตเหตบอยและชวงเวลาทเสยงตอการเกดอบตเหตบนทองถนน ในพนทเทศบาลนครพษณโลก จงหวดพษณโลก ซงมสภาพการจราจรคอนขางตดขดในชวงเวลาเรงดวนเนองจากมจ านวนรถยนตมาก โดยจะนาขอมลมาวเคราะหและประยกตใชกบเทคโนโลยภมสารสนเทศอยาง GIS เพอเปนแนวทางแกไขปญหา และการบรหารจดการทางจราจร เพอลดจ านวนการเกดอบต เหต ให มประสทธภาพยงขนซงจะชวยใหผใชรถใชถนนสามารถขบขและสญจรในพนทไดอยางปลอดภย

สารบญ

บทท หนา

1 บทน า…………………………………………………………………………… 1 ความเปนมาของปญหา…………………………………………………….. 1 วตถประสงคของการวจย……………………………………………………. 2 ขอบเขตของงานวจย………………………………………………………… 2 ขนตอนการวจย……………………………………………………………… 2 กรอบแนวคด………………………………………………………………… 3 ประโยชนคาดวาจะไดรบ……………………………………………………. นยามศพทเฉพาะ...................................................................................

4 4

2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ……………………………………………. 6

หลกการและแนวคดทเกยวของ……………………………………………... 6 - พนทศกษาเทศบาลนครพษณโลก จงหวดพษณโลก………………... ประวตความเปนมาของเทศบาลนครพษณโลก…………………. ลกษณะทตงและอาณาเขต……………………………………… ลกษณะภมอากาศ……………………………………………….. เขตการปกครอง......................................................................

ชมชนภายในเขตเทศบาลนครพษณโลก…………………………

6 6 7 7 7 8

- ถนน…………………………………………………………………… ประเภทของถนน…………………………………………………. โครงขายของถนน……………………………………………….... โครงขายการจราจร……………………………………………….

10 10 10 11

- สาเหตการเกดอบตเหตจราจร……………………………………….. สภาพถนน……………………………………………………….. ยานพาหนะ………………………………………………………. ผใชถนน…………………………………………………………..

13 13 13 13

- งานวจยทเกยวของ………………………………………………….. 15

สารบญ(ตอ) บทท

3 วธด าเนนการวจย…………………………………………………………..

หนา 20

ขอมลและแหลงขอมล……………………………………………………….. 20 การน าเขาขอมล……………………………………………………………… 21 - การน าเขาขอมลจาก Excel ………………………………………… - การน าเขาขอมลพนฐาน……………………………………………..

การน าขอมลจาก Microsoft Excel มาเชอมกบ ArcGIS….. การวเคราะหขอมล………………………………………………………….

21 23 24 31

4 ผลการด าเนนงานวจย………………………………………………………. 32

5 บทสรป………………………………………………………………………... 47 สรปผลและอธปรายผลการวจย……………………………………………... 48

ขอเสนอแนะส าหรบการพฒนาตอไป……………………………………….. 49 บรรณานกรม…………………………………………………………………………. 51 ประวตผวจย…………………………………………………………………………... 53

สารบญภาพ

บทท หนา

1 แสดงกรอบแนวคดในการท าวจย....................................………………….. 3 2 แผนทแสดงขอบเขตเทศบาลนครพษณโลก ………………………………… 5

3 แผนทแสดงการแบงเขตปกครองของเทศบาลนครพษณโลก………………… 9 4 แผนทแสดงขอมลถนน ในเขตเทศบาลนครพษณโลก.................................. 12 5 ภาพแสดงขอมลจากคดอบตเหตทางจราจรของ ของพนทศกษา................... 21 6 ภาพแสดงขอมลทน ามาลงใน Microsoft Excel………................................ 21 7 ภาพแสดงสถานทเกดอบตเหต................................................................... 22

8 ภาพแสดงการหาพกดจาก Google Map................................................... 22 9 ภาพการวางจดลงบนชนขอมลในArcGIS ………………………………….. 23 10 ภาพการ Clip ขอมลพนทศกษา……………………………………………… 23

11 การน าขอมลจาก Microsoft Excel มาเชอมกบ ArcGIS............................ 24 12 การรวมขอมล Microsoft Excel มาเชอมกบ ArcGIS................................. 24 13 การรวมขอมล Microsoft Excel มาเชอมกบ ArcGIS................................. 25 14 การรวมขอมล Microsoft Excel มาเชอมกบ ArcGIS................................. 25 15 แผนทแสดงจดเกดอบตเหตรถคว าในเขตเทศบาลนครพษณโลก.................. 26 16 แผนทแสดงจดเกดอบตเหตชนกบรถอนในเขตเทศบาลนครพษณโลก…….. 27 17 แผนทแสดงจดเกดอบตเหตชนทรพยสนอนทไมใชรถในเขตเทศบาลนคร พษณโลก.................................................................................................

28

18 แผนทแสดงจดเกดอบตเหตชนบคคลภายนอกในเขตเทศบาลนครพษณโลก.. 29 19 แผนทแสดงจดเกดอบตเหตทงหมดในเขตเทศบาลนครพษณโลก…………… 30 20 เครองมอ Kernel Density ….................................................................... 31

21 แผนทแสดงการเกดอบตเหตรวม…………………………………………….. 33

สารบญภาพ(ตอ)

บทท หนา

22 ภาพถนนสหวฒน จากGoogleMap........................................................... 34 23 สแยกบานคลอง....................................................................................... 35 24 สแยกวดคหาสวรรค…….……….………………….................................... 36 25 ยเทนหนาศาลากลางจงหวด……….…………………………….…............. 37 26 สแยกขนสงเกา..………………………………..……………………............. 38 27 สแยกเรอนแพ.......................………………………………………............. 39 28 แผนทแสดงการเกดอบตเหตรถคว า............................................................ 41 29 แผนทแสดงการเกดอบตเหตชนบคคลภายนอก........................................... 42 30 แผนทแสดงการเกดอบตเหตชนกบทรพยสนอน........................................... 43 31 แผนทแสดงการเกดอบตเหตชนกบรถอน.................................................... 44 32 ภาพแสดงการแบงชวงเวลา…………………………………………….……. 45 33 ภาพแสดงเปอรเซนการเกดอบตเหต........................................................... 46

บทท 1

บทน ำ ควำมเปนมำของปญหำ

อบตเหต บนทองถนน เปน เรองท นาสนใจ และ ตอง ได รบ การ แกไข เปน มหาภย ในชวตประจ าวนของผใชถนน ถงแมบางคนอาจจะไมไดเจอกบตวเอง แตตวเลขของอบตเหตเพมขนทกป กลายเปนภยใกลตวทตองควรระมดระวงเปนอยางยง

ในปจจบนน การเพมขนของปรมาณรถยนตบนทองถนนมจ านวนมากขน สงผลใหการจราจรบนทองถนนนนตดขดเปนอยางมาก โดยเฉพาะในเมองใหญและเมองทก าลงเจรญอยางรวดเรว เชนจงหวดพษณโลกซงเปนพนทศกษา นอกจากนการเพมขนของรถยนตบนทองถนนยงสงผลใหตวเลขของการเกดอบตเหตทางจราจรเพมขนอยางกาวกระโดดทวทกมมโลก ดงจะเหนไดจากตวเลขจากองคกรอนามยโลก (World Health Organization : WHO) ทแสดงใหเหนวาในทกปมผ เสยชวตจากอบตเหตจราจรจ านวน 1.18 ลานคน หรอเฉลยวนละถง 3,242 คนทวโลก ซงนบวามจ านวนมากกวาผ เสยชวตในสงครามทกครงรวมกน จากขอมลสถตพบวาจ านวนผ เสยชวตจากอบตเหตบนทองถนนนนพงสงจนตดอนดบหนงในหา จากสาเหตทงหมดทวโลก ซงเปนสาเหตของการเสยชวตรองลงมาจากการเสยชวตจากโรคภยไขเจบ

ในประเทศไทย ในปหนงๆมการเสยชวตในหลกหมนและสญเสยทรพยสนอยในหลกแสนๆลานเพราะอบตเหตบนทองถนน กลายมาเปนปญหาอนดบตนๆของประเทศ มการเสยชวตทสงกวาการเสยชวตทเกดจากอาชญากรรม 4-5 เทา สวนใหญผบาดเจบและผ เสยชวตจะอยในชวงอาย 15-19ป เมอนบเปนตวเลขคราวๆแลว ทาใหมผคนเสยหาย ปหนงประมาณ 13,000 คน ความเสยหายคดเปนมลคาประมาณ 2.5 เปอรเซนตของ GDP

ส าหรบประเทศไทยเอง ปญหาอบตเหตบนทองถนนเปนปญหาหลกและมการรณรงค การลดอบตเหตในทกจงหวด มการบนทกสถตการเกดอบตเหตมาตลอด โดยเฉพาะในชวงเวลาเทศกาลของไทย มการเกดอบตเหตคอนขางสงเปนพเศษ เนองจากหลายๆปจจย ทงความประมาณของผ ใชรถใชถนนเอง พนถนนทไมไดมาตรฐาน ทางแยกตางๆ และปญหาการเมาแลวขบซงเปนปญหาหลกของของคนไทย ทท าใหเกดอบตเหต ส าหรบจงหวดพษณโลก เปนจงหวดทมสวนเชอมตอกบภาคกลางกบภาคเหนอและภาคตะวนออกเฉยงเหนอของประเทศ จงท าใหมปรมาณรถทวงผานจงหวดพษณโลกเปนจ านวนมากรวมทงรถของประชาชนในจงหวดพษณโลก

2

จงหวดพษณโลกจงมการใชรถใชถนนเปนจ านวนมากดวยสาเหตนเองจงมอบตเหตเกดขนทกวน จงมการบนทกสถตการเกดอบตเหตมาตลอด ดงนนจงสนใจเรองจดหรอบรเวณทเกดอบตเหตบอยและชวงเวลาทเสยงตอการเกดอบตเหตบนทองถนน ในพนทเทศบาลนครพษณโลก จงหวดพษณโลก ซงมสภาพการจราจรคอนขางตดขดในชวงเวลาเรงดวนเนองจากมจ านวนรถยนตมาก โดยจะนาขอมลมาวเคราะหและประยกตใชกบเทคโนโลยภมสารสนเทศอยาง GIS เพอเปนแนวทางแกไขปญหา และการบรหารจดการทางจราจร เพอลดจ านวนการเกดอบต เหต ให มประสทธภาพยงขนซงจะชวยใหผใชรถใชถนนสามารถขบขและสญจรในพนทไดอยางปลอดภย วตถประสงคของงำนวจย

เพอศกษาลกษณะการกระจายตวของชนดอบตเหตและชวงเวลาการเกดอบตเหตบนทองถนน ในเขตเทศบาลนครพษณโลก

ขอบเขตของงำนวจย

โครงงานนเปนการศกษาและวเคราะหบรเวณจดเสยงในพนทจงหวดพษณโลกทเกดอบตเหตทางจราจรบอย โดยมขอบเขตการศกษา ดงน 1.ขอบเขตพนทศกษำ คอ เทศบาลนครพษณโลก ตงอยในเขตอ าเภอเมองพษณโลก จงหวดพษณโลก มพนท 18.26 ตารางกโลเมตร ตามลกษณะภมศาสตรซงอยในบรเวณภาคเหนอตอนลางของประเทศไทย ตามแนวละตจดท 16 องศาเหนอ 16 ลปดาตะวนออก หางจากกรงเทพมหานครไปทางทศเหนอ ประมาณ 377 กโลเมตร มอาณาเขตตดตอกบองคกรปกครองสวนทองถนตาง ๆ คอ ทศเหนอ ตดตอกบ เทศบาลต าบลหวรอ และ เทศบาลเมองอรญญก ทศใต ตดตอกบ เทศบาลต าบลทาทอง และ องคการบรหารสวนต าบลวดจนทร ทศตะวนออก ตดตอกบ เทศบาลเมองอรญญก ทศตะวนตก ตดตอกบ เทศบาลต าบลทาทอง และ เทศบาลต าบลบานคลอง 2. ขอบเขตดำนขอมลและเนอหำ ทเปนปจจยตอการเกดอบตเหต คอ 2.1 ขอมลขอมลบนทกอบตเหต ไดแก เวลา วนเดอนป ต าแหนงและสถานท ในป 2556 ระหวางเดอน 2.2 ขอมลขอมลพนทศกษา ไดแก ขอมลขอบเขตอ าเภอเมองพษณโลก ขอมลถนนสายหลกและรองในอ าเภอเมองพษณโลก

3

กรอบแนวคด

ภาพ 1 กรอบแนวคด

ลงส ารวจพนทศกษา

รวบรวมขอมลบนทกอบตเหต ของโรงพยาบาลพทธชนราช สรางขอบเขตพนทการศกษา

ในArcGIS

แสดงต าแหนงจดเกนอบตเหตในArcGIS

น าเขาขอมลพนฐานและสรางshapefile ของพนทศกษาในArcGIS

ท าการวเคราะหขอมลอบตเหตเปน HotSpot โดยใช Kereal Density

รวบรวมผลการวเคราะหขอมลจดเกดอบตเหตในพนทศกษา

สรปผลการศกษาขอมลจดเกดอบตเหตบนทองถนนในพนทศกษา

4

ประโยชนทคำดวำจะไดรบ 1. เพอเปนแนวทางในการแกไขปญหาอบตเหตบนทองถนน 2. ไดทราบถงปจจยทมอทธพลตอการเกดอบตเหตบนทองถนน นยำมศพทเฉพำะ

1. อบตเหต ( Accident) หมายถงเหตการณทเกดขนอยางไมคาดหวงและไมตงใจในเวลาและสถานทแหงหนง เกดขนโดยไมมสงบอกเหตลวงหนาแตมสาเหตและสงผลกระทบทสามารถชวดได อบตเหตเปนผลเชงลบของความเปนไปไดอยางหนง ซงควรจะหลกเลยงหรอปองกนไวแตแรก โดยพจารณาจากปจจยสาเหตตางๆ อนทจะน าไปสการเกดอบตเหต

2.อบตเหตจรำจรทำงบก หมายถง อบตเหตทเกดขนจากการใชรถ ใชถนน หมายรวมถงการขบชนกน ระหวางยานพาหนะ หรอรถไปชนคนเดนเทา สตว สงกดขวาง หรอสงกอสรางรมถนน ซงทาใหเกดความเสยหายทางชวตและทรพยสน อนนาไปสความเจบ พการและเสยชวตได

อบตเหตจราจรทางบกเกดไดจากหลายปจจย ไดแก 1) ผ ใชรถใชถนนหมายถง เพศ อาย และพฤตกรรมในการใชรถใชถนน 2) ยานพาหนะ หมายถง ประเภทของยานพาหนะ ความเรวของรถ และสภาพความสมบรณของยานยนต 3) สภาพแวดลอม หมายถง สภาพถนนและสงแวดลอม เชน ทางตรง ทางโคง ทางรวมทางแยก ทางลาดชน ถนนลน

3. บรเวณจดอนตรำยบนถนน (Hazardous Road Locations) โดยทวไปหมายถง จดด า(Black Spots) ซงเปนจดทมจ านวนอบตเหตมากและต าแหนงทแนชด เชน ทางแยกทางโคง หรอ ทางขามถนนเปนตน แตส าหรบในทางปฏบตนนจะหมายถงบรเวณทมโอกาสในการเกดอบตเหตสง

4. Kernel Density Kernel Density คอ เครองมอใน ArcGIS ซงเปนเทคนคในการการคาดประมาณความหนาแนนเชงพนทซงเปนวธการหนงของการวดการกระจายตวของจด เทคนคการการคาดประมาณความหนาแนนเชงพนทแบบเคอรเนล เปนวธการหนงของการวดการกระจายตวของจด (point pattern analysis) ซงอยในหลกของการปรมาณวเคราะหทางภมศาสตร (Maurizio, Paul, & Phil, ๒๐๐๗) การนาลกษณะขอมลจดมาวเคราะหเชงพ น ท ดวยระบบสารสนเทศทางภมศาสตร ผลลพธทไดจากการวเคราะหดวยวธการนจะแสดงผลในลกษณะของตารางกรด (Raster) หลกการของวธการนคอการค านวณรศม (Radius) ของแตละจดขอมล กอนจะเชอมตอกบจดอนดวยระยะหางของชวงความถ (Bandwidth)ตามทก าหนดเพอหาความหนาแนน ซงคาของรศมและระยะหางของชวงความถทนามาวเคราะหนนจะขนอยกบผ ใชวาจะวเคราะหขอมลเรองใด

5

ภาพ

2 แผนทแสดงขอบเขตเทศบาลนครพษ

ณโลก

6

บทท 2

เอกสารและงานวจยทเกยวของ

การวเคราะหพนทเสยงตอการเกดอบตเหต โดยการประยกตใชระบบสารสนเทภมศาสตร

กรณศกษาพนทเทศบาลนครพษณโลกไดท าการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ ดงน 2.1 พนทศกษาเทศบาลนครพษณโลก จงหวดพษณโลก 2.1.1. ประวตความเปนมาของเทศบาลนครพษณโลก

เทศบาลเมองพษณโลก เดมประกาศเปนสขาภบาลเมองพษณโลก เมอปเถาะ พ.ศ.2458 ครงเมอประเทศไทยไดประกาศเปลยนแปลงการปกครองจากระบอบสมบรณาญาสทธราช มาเปนระบอบประชาธปไตย พ.ศ.2475 ตามพระราชบญญต จดระเบยบบรหารอาณาจกรสยาม พ.ศ.2476 จงไดมประกาศพระราชกฤษฎกา ยกเขตสขาภบาลเปนเทศบาลเมองพษณโลก เมอวนท 10 ธนวาคม พ.ศ.2478 ซงตรงกบวนองคาร ขน 15 ค าปกน มเขตพนท 5.85 ตารางกโลเมตร ตอมาไดด าเนนการขออนมตขยายเขตเทศบาลจากเดม 5.85 ตารางกโลเมตร เพมขนเปน 18.26 ตารางกโลเมตร และไดประกาศเปลยนแปลงขยายเขตตามประกาศพระราชกฤษฎกาเมอวนท 26 ธนวาคม พ.ศ.2512 โดยประกาศในราชกจจานเบกษา เลมท 86 ตอนท 117 ลงวนท 30 ธนวาคม พ.ศ.2512

ววฒนาการของการจดตงเทศบาลไทย เปนพฒนาการมาจากการสขาภบาล หลงจากไดมการเปลยนแปลงการปกรอง พ.ศ. 2475 แลวไดมการตราพระราชบญญตระเบยบราชการบรหารแหงอาณาจกรไทย พ.ศ.2476 และไดก าหนดใหเทศบาลเปนองคกรบรหารรปแบบหนงของราชการบรหารสวนทองถน พรอมไดตราพระราชบญญตจดระเบยบเทศบาล พ.ศ. 2476 ขน ถอวาเปนกฎหมายฉบบแรก วาดวยการจดระเบยบบรหารการปกครองตนเองของเทศบาล จนครงสดทาย ไดมตราพระราชบญญตเทศบาล พ.ศ.2496 ขนใชแทนกฎหมายเกาทงหมด และยงคงมผลบงคบใชอยจนกระทงทกวนนปจจบน มฐานะเปนเทศบาลนครพษณโลก ตามพระราชกฤษฎกายกฐานะเทศบาลเมองพษณโลก

7

2.1.2 ลกษณะทตงและอาณาเขต

เทศบาลนครพษณโลก เปนองคกรปกครองสวนทองถนขนาดใหญ ตงอยในเขตอ าเภอเมองพษณโลก จงหวดพษณโลก มพนท 18.26 ตารางกโลเมตร ตามลกษณะภมศาสตรซงอยในบรเวณภาคเหนอตอนลางของประเทศไทย ตามแนวละตจดท 16 องศาเหนอ 16 ลปดาตะวนออก หางจากกรงเทพมหานครไปทางทศเหนอ ประมาณ 377 กโลเมตร มอาณาเขตตดตอกบองคกรปกครองสวนทองถนตาง ๆ คอ

ทศเหนอ ตดตอกบ เทศบาลต าบลหวรอและเทศบาลเมองอรญญก

ทศใต ตดตอกบ เทศบาลต าบลทาทองและองคการบรหารสวนต าบลวดจนทร

ทศตะวนออก ตดตอกบ เทศบาลเมองอรญญก

ทศตะวนตก ตดตอกบ เทศบาลต าบลทาทองและเทศบาลต าบลบานคลอง

2.1.3 ลกษณะภมประเทศ

เปนทราบลมแมน า มแมน าไหลผานกลางเมองจากทศเหนอลงสทศใต แบงเขตพนทเทศบาลออกเปนสองฝง ไดแก ฝงตะวนออกของแมน า มพนทประมาณ 13 ตารางกโลเมตร สวนใหญจะเปนแหลงประกอบธรกจ ศนยกลางคมนาคม (ทางรถยนต รถไฟ เครองบน) และศนยกลางการตดตอสอสารและบรการ สวนฝงตะวนตกของแมน า มพนทประมาณ 5 ตารางกโลเมตร สวนใหญจะเปนยานทอยอาศยของประชาชน สถานทราชการ สถานศกษา

2.1.4 ลกษณะภมอากาศ

สภาพภมอากาศโดยทวไป มลกษณะรอนชน ฤดรอนมอากาศรอนจนถงรอนมาก ฤดฝนจะเรมตงแตเดอนพฤษภาคมจนถงเดอนตลาคม สวนฤดหนาวอากาศจะเยนจนถงอากาศหนาว สวนในเขตพนททมภเขาสงจะมอากาศหนาวจนถงหนาวมาก

2.1.5 เขตการปกครอง

การจดตงชมชนยอยภายในเขตเทศบาลนครพษณโลก เทศบาลนครพษณโลก ตระหนกถงความส าคญของการพฒนาพนทชมชนทองถนภายใตการสรางความมสวนรวมของประชาชนในชมชน จงไดมการจดตงชมชนขนภายในเขตเทศบาลนครพษณโลก จ านวนทงสน 64 ชมชน แบงเขตพนทชมชนออกเปน 4 เขต (โซน) เพอใหแตละชมชนไดรบรขาวสารและเขารวมการด าเนนกจกรรมกบเทศบาล นครพษณโลกอยางตอเนอง ซงจะชวยใหเกดการสรางสมพนธภาพทดระหวางเทศบาลนครพษณโลกในฐานะองคกรปกครองสวนทองถนกบชมชนในฐานะองคกรภาค

8

ประชาชนทจะน าไปสการด าเนนโครงการและกจกรรมในลกษณะความรวมมออยางใกลชดซงกนและกนไดเปนอยางด

ชมชนภายในเขตเทศบาลนครพษณโลก

ท โซนท1 โซนท2 โซนท3 โซนท4

1 คลองมหาดไทย วดหนองบว พนป หลงศาล

2 อรญญก มหาจกรพรรด วดจนทรตะวดออก เทพารกษ

3 ธรรมบชา วเศษไชยชาญ พระยาสพรรณ สระสองหอง 4 พระองคขาว พระองคด า ทามะปราง บานคลองพฒนา

5 พระยาเสอ ชาญเวชกจพฒนา มหาณภาพ วดจนทรตะวนตก

6 ธรรมจกรพฒนา กลยาณนมตร รวมใจ ประชาอทศ

7 เสรราษฎรพฒนา รถไฟสามคค บรมไตรโลกนารถ21 ประตเมอง 8 เจดยอดทอง ราเมศวร ดอนทพฒนา สงหวฒน ซอย 3

9 สพรรณกลยา ราชพฤกษ อภชาตบตร สงหวฒน ซอย 5

10 ตาลเดยว พทธบชา รวมใจไมตร ไชยานภาพ 11 วดนอยพฒนา มหาธรรมราชา บงพระจนทร40 บานคลองสามคค

12 เรอนแพ เจาพระยา สระแกว พระรวง ซอย 2

13 เสอทม วสทธกษตรย ขนพเรนทรเทพ พระลอ 14 เกษมรฐพฒนา มาลาเบยง ศรธรรมไตรปฎก หรรษนนท 49

15 ศรวสทธ พระยาสรสห ประชาพทกษ 99 16 พชยสงคราม ราชบรณะ

17 แสนพลพาย ประสงคประสาท

18 มตรภาพ

9

ภาพ 3 แ

ผนทแสดงการแบงเข

ตปกครองของเทศบาลนครพษณ

โลก

10

2.2 ถนน (Road)

2.2.1. ประเภทของถนน - ถนนสายหลก (Arterial Street) เปนถนนโครงหลกของเมองทใชเปนเสนทางสญจรหลก

หรอใชเปนถนนเชอมระหวางเมอง ถนนสายหลกในอ าเภอเมองพษณโลกม3เสนทาง คอ ทางหลวงแผนดนหมายเลข 12 ทางหลวงแผนดนหมายเลข 11 และทางหลวงแผนดนหมายเลข 117

- ถนนสายรอง (Collector Road) เปนถนนซงใชเชอมกบถนนสายหลก โดยทวไปเปนถนนโครงขายรองรบปรมาณการจราจรนอยกวาถนนสายหลก ถนนสายรองใจจงหวดพษณโลก คอ ถนนบรมไตรโลกนารถ ถนนพระองคด า ถนนพระรวง ถนนเอกาทศรฐ ถนนพระองคขาว ถนนพชยสงคราม ถนนนเรศวร เปนตน

2.2.2. โครงขายของถนน (Road Network) โครงขายของถนน คอ เสนทางของถนนและจดตดของถนนหรอทางแยก ทประกอบกนเปน

โครงขายทมรปแบบลกษณะตางๆ เชน มลกษณะเปนตาราง วงแหวน หรอเสนรศมออกจากจดศนยกลาง

โครงขายถนนในเมอง (Urban Road Pattern) แบงออกเปนแบบส าคญได 3 แบบคอ - แบบเปนเสนตรง (Linear Network) เปนถนนทเกดขนบรเวณทเปนภเขา หบเขา เนนเขา

ทพนทจ ากด ถนนมกจะเปนเสนตรงผานชมชน การเจรญของตวเมองจะขยายเปนเสนตรง มอาคารตงอยสองฟากถนนสายหลก และจะมถนนยอยแยกจากถนนสายหลก ถนนลกษณะนจะมปญหาการ ตดขดของการจราจรเมอตวเมองขยายตวขน เพราะจะตองรองรบการจราจรภายในชมชน และการจราจรภายนอกซงผานเมองไปยงจดปลายทางอนๆ

- แบบตาราง (Grid Network) มลกษณะคลายตารางหมากรก ประกอบดวย แนวถนนตดตงฉากกน ความกวางของถนนแตละสายเทากน การวางผงเมองและการตดถนนจะทาไดงาย เหมาะกบบรเวณพนทราบ การเดนทางสามารถออมผานจดทเปนศนยการคา หรอบรเวณทการจราจรคบคงและสามารถเปลยนระบบใหรถเดนทางเดยวไดงายเมอปรมาณการจราจรสงมาก ขอเสยของถนนระบบนคอมทางแยกมาก ถาจดระบบสญญาณไฟจราจรไมดจะทาใหการจราจรตดขด สาหรบผ ทมจดเรมตนและจดปลายทางในลกษณะเสนทะแยงมม จะใชระยะเดนทางยาวมากขน

- แบบรศมออกจากจดศนยกลาง (Radial Network) มเสนถนนแยกจากใจกลางเมองไปยงชานเมองหรอเมองบรวารโดยรอบและมถนนวงแหวนเชอมตอระหวางถนนรศมเปนชนๆ ตงแต 1 ถง

11

3 ชน ลกษณะคลายใยแมงมม เมองทมประชากรตงแต 20,000 คนขนไป ควรมถนนวงแหวน 1 วง เมองทมประชากรตงแต 500,000 ขนไปควรจะมถนนวงแหวน 2 วง ลกษณะของถนนวงแหวนไมจ าเปนตองเปนวงกลม สามารถเลอกวางแนวไดตามความเหมาะสมของพนทและภมประเทศ วนออมจนครบรอบหรอเกอบครบรอบเพอใหการจราจรสามารถเคลอนทเขาสหรอระบายออกจากเมองไดรวดเรวแมจะใชระยะทางมากขนแตการจราจรไมตดขด เพราะมการจดระบบควบคมทางเชอมเขาออก (Control Of Access) ตลอดจนการหามจอดรถรมขอบถนน

2.2.3. โครงขายการจราจร (Traffic Network) โครงขายการจราจร ประกอบดวยกลมของถนนชนดตางๆ ทงทเปนถนนสายหลกและสาย

รอง เชอมตอกนดวยทางโคง ทางแยกหรอวงเวยน จะมสญญาณไฟ (Signalized Intersection) หรอไมกตาม ในโครงขายการจราจรจะมถนนแตละสาย เรยกวา LINK ซงอาจมลกษณะในทศทางเดยว (One Way) หรอสองทศทางสวนกน (Two Way) กได โครงสรางของ LINK เปนถนนทเชอมระหวางสองทางแยก ซงจะมยวดยานเคลอนทไปในทศทางเดยวกน จากแยกหนงไปสอกแยกหนงโดยมสญญาณไฟจราจรบรเวณทางแยกเปนตวควบคม ถนนในโครงขายดงกลาวจะมลกษณะทางกายภาพ (Physical Characteristic) ประกอบดวย ความยาว

(Length) ความกวาง (Width) จานวนชองทางจราจร (Lane) ความจเปนสเปช(Space) และชองทางเลยวความเรวอสระ (Free-Flow Speed)

ทางแยก (Intersection) หมายถง บรเวณรวมทมถนนสองสายหรอมากกวาตดกนหรอพบกน ซงเมอถนนสองสายพบกนหรอตดกนยอมเกดปญหาความขดแยงในการเคลอนท ลกษณะของทางแยก แบงเปน 3 ลกษณะคอ

(1) ทางแยกลกษณะปกตไมมการกอสรางเกาะกลางหรอเพมเตม (Unchannelized) รวมถงทางแยกทมการขยายถนน (Flared Intersection) แตไมมสงกอสรางพเศษอนๆ

(2) ทางแยกทมเกาะกลางถนน (Channelized) เปนแยกทมการสรางเกาะเพมเตมทาใหการจราจรเปนไปอยางมระเบยบมากขน

(3) ทางแยกยกระดบ (Interchange) เปนทางแยกทเปนถนนยกระดบมวตถประสงคเพอหลกเลยงปญหาความขดแยงในการเคลอนทของยานพาหนะ ทาใหการจราจรสะดวก รวดเรว ปลอดภยมากขน

12

ภาพ 4 แ

ผนทแสดงขอมลถนน ใน

เขตเทศบาลนครพษ

ณโลก

13

2.3 สาเหตการเกดอบตเหตจราจร ประกอบดวยปจจยพนฐาน 4 ประการ ทมความสมพนธกนอยางมาก หากเกด

ความบกพรองอยางหนงอยางใด ยอมกอใหเกดอบตเหตจราจรไดดงน คอ สภาพถนน ยานพาหนะ ผใชทาง และสภาพแวดลอม

1. สภาพถนน (Road Way) คณลกษณะของถนน ซงควรพจารณาเกยวกบอบตเหตบนถนนจ าแนกได 7 ประเภท

1.1 จ านวนชองถนน (Lane) ถนนทม 3 ชองทางจะเกดอบตเหตไดงาย เพราะเมอมรถวงตามชองกลาง โอกาสทจะเกดอบตเหตทรนแรงและมผบาดเจบเสยชวตเปนจานวนมาก ถนนทม 4 ชองทาง จะมอนตราการเกดอบตเหตสงกวาถนนทม 2 ชองทาง เนองจากปรมาณการจราจรมากและมถนนอนมาเชอมตอ

1.2 ความกวางของชองถนน (Lane Width) อตราการเกดอบตเหตมความสมพนธกบความกวางของชองถนนเพยงเลกนอยเทานน ชองถนนทมความกวาง 18 ฟต และขอบถนนจะมความปลอดภยกวาชองถนนทกวาง 22 ฟต แตไมมขอบถนน

1.3 แนวกนกลางถนน (Medians) ใชกนถนนทมการจราจร 2 ชองทาง โดยค านงถงความปลอดภยเปนอนดบแรก เมอรถวงสวนทางกน และมแนวกนกลางถนน

1.4 ไหลถนน (Shoulders) เปนพนทตอจากขอบทางออกไปทางดานขาง ซงยงมไดจดทาเปนทางเทา ไหลถนนมอทธพลมากตอความปลอดภยในการจราจร

1.5 ส งก น ขางถนน (Roadside Obstruction) จะชวยปองกนม ให รถ ท เกดอบตเหตวงออกนอกถนนไปทาลายสงของอนบรเวณขางทางได

1.6 พนผวถนน (Road Surface) ไดแก ความโคงของถนน ผวลาดของถนนและระยะสายตา มอทธพลอยางมากตอความปลอดภยในการจราจร

1.7 ความสวาง (Lighting) ถนนทมความสวางจะปลอดภยกวาถนนทมด 2. ยานพาหนะ (Vehicle) ยานพาหนะทมสภาพชารด ขาดการตรวจสอบและบ ารงรกษา

ทดกอนการใชงาน ซงยานพาหนะทมสภาพชารด ไดแก สภาพของยาง ยางไมมดอก ไมเกาะถนน ระบบหามลอซงอาจะทาใหเบรกแตก กระจกมองหลง มองขางชารด ทาใหมองเหนรถทวงตามมาไมชดเจน ตลอดจนยวดยานพาหนะทไมเปนไปตามมาตรฐาน นบเปนสาเหตของการเกดอบตเหตจราจรไดทงสน

3. ผใชถนน (Road User) ผ ใชถนนในทน หมายถง ผ ขบข และผ เดนทางเทาทใชถนนสญจรไปมา ผใชทางทมสวนส าคญตอการเกดอบตเหตมาก มดงน

14

3.1 ผ ขบข (Driver) เปนผ กอใหเกดอบตเหตโดยตรง การขบขทไมช านาญ ไมปฏบตตามกฎจราจร การขบขรถทขาดความระมดระวง ยอมกอใหเกดอบตเหตได การจะมใบอนญาตขบขกมใชรบรองวาขบรถโดยปลอดภย ผ ขบขทดจะตองรอบรกฎหมายเกยวกบการจราจรทางบก คาสง เครองหมาย และสญญาณจราจร ตลอดจนวธขบรถทถกตอง และมความช านาญในการขบขเปนอยางด ทงยงตองรจกหาวธเพมพนความรในการขบขรถใหดยงขน มความรในการทางานของเครองยนตพอสมควร องคประกอบททาใหผขบขฝาฝนการจราจรจนเปนเหตใหเกดอบตเหตการจราจร มดงน

3.1.1 อาย ผ มอายไมต ากวา 18 ปบรบรณ สามารถทาใบขบขรถจกรยานยนต แตถาเปนผขอใบอนญาตขบขรถจกรยานยนตชวคราว สาหรบรถจกรยานยนตความจของกระบอกสบขนาดไมเกน 90 ลกบาศกเซนตเมตร ตองมอายไมต ากวา 15 ปบรบรณ ผ ขบขทกออบตเหตจากการจราจรทงในประเทศพฒนาและประเทศกาลงพฒนา คอชวงอาย 15 – 24 ป ซงสาเหตเนองมาจากอยในชวงวยรนทมความคกคะนอง ชอบความสนกสนานตนเตน จงมกจะขบรถดวยความเรวสง และมความระมดระวงไมเพยงพอ อกทงยงเปนผ ทเรมฝกหดขบขยวดยานพาหนะจงยงไมมความช านาญในการควบคมบงคบ และตดสนใจเหตการณเฉพาะหนาไมดพอ ผขบขทมอายระหวาง 20 – 24 ป มกจะเกยวของกบอบตเหตทรนแรง

3.1.2 เพศ เปนปจจยหนงทเกยวของกบอบตเหต จากสถตการเกดอบตเหตจราจรเพศชายสงกวาเพศหญง เพราะเพศชายขบขยานพาหนะมากกวาเพศหญง แตถาหากชายและหญงขบรถดวยปรมาณทเทา ๆ กนแลว จานวนอบตเหตทเกดขนกบผหญงจะสงกวาอบตเหตทเกดขนกบผชาย ทงนเนองจากความสามารถในการตดสนใจไมแนนอน ปฏกรยาตอบสนองชา และไมมความช านาญในการใชเครองอปกรณประจารถ

3.1.3 ความช านาญ ผขบขจาเปนตองมความช านาญในการขบขรถเปนอยางมาก อกทงควรทจะรจกเสนทาง รจกกฎขอบงคบของเจาพนกงานจราจรเปนอยางด

3.1.4 สภาพรางกาย ผขบขทมรางกายไมสมบรณจากความเหนดเหนอยเมอยลาหรอโรคตาง ๆ อาจกอใหเกดอบตเหตได เชน ยากระตนไมใหงวง ยาระงบประสาท ยานอนหลบ ตลอดจนยาเสพตดทกชนด เปนอนตรายตอการขบขยวดยานพาหนะไดทงนน

3.1.5 แอลกอฮอล มความส าคญและเกยวของกบอบตเหต เพ ราะฤทธของแอลกอฮอลจะทาลายความสามารถในการขบข การตดสนใจ และการบงคบยวดยานพาหนะ ซงมผลทาใหความระมดระวงลดลง การตดสนใจผดพลาด และกอใหเกดอบตเหต

15

3.1.6 การขบขดวยความเรวสง มผลทาใหเกดอบตเหตไดงาย เนองจากไมสามารถหยดรถไดอยางกะทนหน ทาใหเกดการบาดเจบรนแรงและเปนอนตรายถงชวตได

3.2 ผ เดนเทา (Pedestrian) ผ เดนเทาอาจเปนสาเหตของการเกดอบตเหตจากการจราจร เพราะการใชถนนรวมกบยานพาหนะอน ๆ ยอมจะเปนสาเหตท าใหเกดอบตเหตได ทงน เพราะสาเหตตาง ๆ ดงตอไปน - ผ เดนเทาไมมความรเกยวกบกฎจราจร - ผ เดนเทามนสยไมยอมรบร และปฏบตตนตามนสยของตนเอง เอาความสะดวกของตนเปนใหญ – ผ เดนเทาไมมความช านาญและไมรหลกในการขามถนน - ผ เดนเทาไมมมารยาท และไมเหนใจผขบขยวดยานอน นกจะเดนหรอขามถนนทใดกทาตามใจชอบ - การแตงกายของผ เดนเทา เปนสาเหตใหเกดอบตเหตได เชน การสวมเสอผาทมสมดคลา ทาใหผขบขมองไมเหน และทาใหเกดอบตเหตไดงาย - เพศ วย และความบกพรองทางกายของผ เดนเทา เปนสาเหตหนงททาใหเกดอบตเหต

4. สภาพแวดลอม (Environment) หมายถง ส งแวดลอม สภาพเศรษฐกจ สงคม กฎหมาย การศกษา การแพทย และนโยบาย

4.1 สงแวดลอมประกอบดวยสภาพผงเมอง สภาพทางภมศาสตร และดน ฟา อากาศ มลพษ การจดสภาพผงเมอง ควรค านงถงการใชสอยของสงกอสรางตาง ๆ ใหถกตอง

4.2 กฎหมาย และการบงคบใช ในปจจบนมกฎหมายเกยวกบการใชรถใชถนน ซงมลกษณะซ าซอนบางสวนขดแยงกนและมมากหลายฉบบ ทาใหเจาหนาทผปฏบตเกดความสบสนและยงยาก การปฏบตใหเปนไปตามกฎหมายจงไมคอยรดกม และไมมประสทธภาพ เปนผลใหผใชถนนบางสวนไมปฏบตตาม

4.3 การศกษาเกยวกบการใชถนน สวนใหญยงขาดความรความสามารถในการใชถนน กลาวคอ การใหการศกษา แก นกเรยน นกศกษา ยงไมเพยงพอ และไมตอเนอง

4.4 การแพทย การบรการผบาดเจบจากอบตเหตยงไมเพยงพอ ขาดเจาหนาททมความรในการดแลชวยเหลอผ ปวยทถกตอง 4.5 นโยบายหลกในการควบคมอบตเหตจากการจราจร ยงขาดแผนหลกและนโยบายทตอเนอง การมแผนหลกจะทาใหไมวาจะเปนผบรหารชดไหนทเขามาบรหารตองดาเนนตอไปตามแผนนนจนเสรจสน 2.4. งานวจยทเกยวของ

2.4.1 Tessa K. Anderson (2009) 359–364 การระบจดเกดอบตเหตมบทบาทส าคญในการก าหนดกลยทธทมประสทธภาพส าหรบการลดลงของ พนทความหนาแนนสงของการเก ดอบตเหต บทความนน าเสนอ (1) วธการทใชขอมลทางภมศาสตร ( GIS ) และและการประเมนความหนาแนนของกลมอบตเหต เพอศกษารปแบบทางพนทของการบาดเจบทเกยวของกบ

16

อบตเหตบนถนน ในกรงลอนดอน สหราชอาณาจกร (2) วธการจดกลมโดยใชขอมลดานสงแวดลอมและ และผลลพธจากสวนแรก เพอสรางหมวดหมของจดอบตเหตถนนการใชวธการน จะแสดงการใชพนทลอนดอน สหราชอาณาจกร ขอมลอบตเหตถนนเกบรวบรวม โดยต ารวจนครบาลจากใชป 1999-2003 แผนทการประมาณคาความหนาแนนถกสรางขนและผนวกขอมลดานสงแวดลอมจากนนกเพมไปยงตารางจดเกดอบตเหต และใช k-means clustering ผลของจดทคลายกนแบงได 5 กลมกลมเหลานจะกลาวถง และประเมนผลตามความแขงแกรงและศกยภาพใชในการรณรงคความปลอดภยบนทองถนนอบตเหตบนทองถนนเกดขนจากการทประชากรนมการเดนทางกนเพมขน ผลกระทบของการเกดอบตเหตบนทองถนนสงผลใหมการบาดเจบและเสยชวตของประชาชล ดานความปลอดภยบนทองถนนรฐบาลขององกฤษมความกงวลมากจงเนนเรองความปลอดภยบนทองถนนเปนพเศษ ทกปประมาณ 3,500 คน ตองเสยชวตบนทองถนนในองกฤษและไดรบบาดเจบ 40,000 คน องคการอนามยโลกเผยวาประมาณ 1.18 ลานคน เสยชวตจากอบตเหตบนทองถนน ในป 2002 ซงคดเปน 21% ของการเสยชวตทวโลก ประชากรทเสยชวตมากทสดอยในชวงอาย 10-24 ป ระบจดเกดอบตเหตและเชอตอกบคาของขอมลทก าลงประมวลผล ส าหรบการปรบปรงความปลอดภย โดยระบจดทเกดอบตเหตบนทองถนนโดยใชขอมลทางภมศาสตรระบบสารสนเทศภมศาสตรเปนเทคโนโลยส าหรบการจดการและการประมวลผลทตงและขอมลทเกยวของ การใช GIS เปน รปแบบการจดการทมประสทธภาพการวเคราะหและแสดงภาพของขอมลเชงพนท

เนอหาโดยรวมของบทความน ( 1 ) เพอเสนอวธการ ก าหนดโซนอบตเหตความหนาแนนสงโดยใชระบบสารสนเทศภมศาสตร ( 2 ) การเพมขอมลของโซนอบตเหต ( 3 ) เพอระบโซนทคลายกนโดยใชขนตอนวธการจดกลม k-means เกยวกบคณลกษณะและขอมลเปรยบเทยบ วธการและเทคนคทใชในการจดกลม 5 ป ขอมลอบตเหตทางถนนส าหรบพนทเมองหลวงของกรงลอนดอน เปนการศกษาภมภาค มความหลากหลายของเครองมอทพฒนาขนมาเพอชวยใหเราเขาใจในเรองการเปลยนแปลงเชงพนท รปแบบ จด เครองมอเหลานใชประเมนคา kernel density มประโยชนมากตรงขามกบจดทางสถต และเทคนคระบบ K-meansวธการในการพจารณาการแพรกระจายของความเสยงของการเกดอบตเหต การแพรกระจายของความเสยงทสามารถก าหนดเปนบรเวณโดยรอบเปนกลมทมโอกาศ เกดอบตเหตมากทสดประการทสองการวเคราะหดวยความหนาแนนก าหนดจดแลววเคราะหพนทแลวน ามาเปรยบเทยบเพอแบงประเภท

การประมาณคาความหนาแนนเกยวของกบการวางพนผวสมมาตรในแตละจดแลวท าการประเมนระยะทางจากจดไปยงสถานทอางองตามการค านวณแลวรวมคาพนททงหมดส าหรบทตง

17

อางองแลวท าขนตอนนซ าในทกจดบนพนทวธนชวยใหเราสามารถรวมกลมของจดอบตเหตทกระจายตว แลวน ามาค านวณหาความหนาแนนได

บทความนน าเสนอความหนาแนนของจดเกดอบตเหตและสรางเทคนคการจดกลมดวยตวชวดทงายๆดงนนในการเปรยบเทยบเรองเวลาและพนทดวยเครองมอประเมนความหนาแนนในการสรางภาพ ทครอบคลมและการจดการของจดเกดอบตเหตขนอยกบความหนาแนนทใชในการสรางฐานขอมลพนท การเชอมโยงของจดเกดอบตเหต วธการ การจดประเภทของจดอบตเหตบนถนนยงคงเนนความปลอดภยเปนส าคญสะทอนใหเหนถงนโยบายของรฐบาลในทองถนโดยเจาะลงไปทกลมอบตเหต เฉพาะในพนท ชวยใหเขาใจในการมสวนรวมของประชาชนผ ใชถนนทมความเสยง

2.4.2 V. Prasannakumar, H. Vijitha, R. Charuthaa, N. Geethaa (2011) 317–325 อบตเหตบนทองถนนมเพมมากขนทวโลกสวนใหญเปนเพราะการพฒนาโครงสรางพนฐานการขนสง ลมเหลวเพอใหทนกบภาคอตสาหกรรม อสงหารมทรพย และอน ๆทขยายตวอยางรวดเรวดงนน อบตเหตจราจรจงเปนสาเหตการเสยชวตของมนษยหรอบาดเจบทวโลก [1] ในอนเดย มรายงานอบตเหตทกป เกอบ 85,000 คนเสยชวต และ 300,000 มการบาดเจบจากอบตเหตบนถนน [2] อบตเหตเหลานเกดจากความผดพลาดของมนษยสวนใหญเปนความประมาทของคนขบรถหรอคนเดนเทา ดงนน โอกาสเกดอบตเหต และความรนแรง จะสามารถลดลงไดโดยการวเคราะหอยางเปนระบบ ของเหตการณสถานการณและพยายามแกไขปญหาทเกยวของกบการใชอปกรณควบคมการจราจร ทเหมาะสม และมประสทธภาพ การวเคราะหทมประสทธภาพการอธบายภาพแสดงรปแบบเชงพนทและเวลาของการเกดอบตเหตจราจรซงสามารถท าไดโดยการประยกตใชเทคโนโลยภมสารสนเทศ การคดเชงพนท ชวย ระบรปแบบและใหเหตผลส าหรบลกษณะของจดเกดอบตเหต ระบบสารสนเทศภมศาสตรเปนเครองมอทนยมส าหรบการสรางภาพจากขอมลอบตเหตและการวเคราะหจดเกดอบตเหตดวยเหตนจงถกน าไปใชโดยหลายหนวยงาน เทศบาลเมอง Thiruvananthapuram เปนหนง ในเมองทเตบโตอยางรวดเรวในภาคใตของอนเดยทมการเปลยนแปลงอยางมากในการใชทดน ปรมาณรถเพมมากขนแตสภาพถนนยงคงเหมอนเดมสงผลให การเกดอบตเหตมจ านวนเพมมากขน บทความนมวตถประสงคเพอประเมนและเปนตวระบจดเกดอบตเหตในเมอง Thiruvananthapuram โดยการสรางแบบจ าลองขอมลสถานทเกดอบตเหตในการรวมกบคณลกษณะเชงพนทตาง ๆ โดยใชสถตเชงพนทในดานเทคโนโลยสารสนเทศทางภมศาสตร นอกจากนยงจะชวยในการวเคราะหสวนถนนทปลอดภยซงจะสามารถน ามาใชอยางมประสทธภาพเปนรปแบบในการพฒนาถนนทปลอดภย ขอมลทใชในการศกษาไดจาก

18

กองบญชาการต ารวจจราจร ของเมอง Thiruvananthapuram และน าเสนอในรปแบบตารางขอมล สถานทเกดอบตเหตเหลานถกน ามาประกอบกบขอมลอนๆเชนสถานท, เดอน, วนท, เวลา, ประเภทของยานพาหนะเหตผลการเสยชวต นอกจากนขอบเขตพนทกไดแปลงเปนขอมลดจตอลเพอน ามาใชในการสรางเครอขายถนน การท าแผนททางสถตเชงพนทเปนกญแจส าคญในการท าความเขาใจการเกดอบตเหตในพนทและเวลาของการเกดอบตเหตการวเคราะหไดด าเนนการโดยใช ArcGIS 9.3 และเครองมอเชงสถต

ผลของงานวจย พบวามการเกดอบตเหตทงหมด 1,468 ครง แบงเปนสองชวงคอฤดมรสม 702 ครงและฤดไมมมรสม 766 ครง ผลทไดสามารถใชอยางมประสทธภาพเพอจดการ การจราจรและลดลงของการเกดอบตเหตสามารถเพมเตมขอมลเกยวกบขอบเขตทางภมศาสตรทเกยวของกบประชากร รายละเอยดรถและลกษณะถนน

2.4.3 ทบทม วเศษสมน (2556) ในปจจบนนการเพมขนของปรมาณรถยนตบนทองถนนมจ านวนมากขนสงผลใหการจราจรบนทองถนนนนตดขดอยางมากโดยเฉพาะอยางยงในกรงเทพมหานครของเรา นอกจากนการเพมขนของรถยนตบนทองถนนยงสงผลใหตวเลขของการเกดอบตเหตทางจราจรเพมขนอยางกาวกระโดดทวทกมมโลกดงจะเหนไดจากตวเลขจากองคกรอนามยโลก (World Health Organization : WHO) ทแสดงใหเหนวาในทกปมผ เสยชวตจากอบตเหตจราจรจ านวน 1.18 ลานคน หรอเฉลยวนละ 3,242 คน ซงนบวามจ านวนมากกวาผ เสยชวตในสงครามทกครงรวมกน จากขอมลสถตพบวาจ านวนผ เสยชวตจากอบตเหตบนทองถนนนนพงสงจนตดอนดบหนงในหาจากสาเหตทงหมดทวโลกซงเปนสาเหตของการเสยชวตรองลงมาจากการเสยชวตจากโรคภยไขเจบ

ส าหรบประเทศไทย ปญหาอบตเหตทางจราจร เปนปญหาวาระแหงชาตเชนกน โดยในป 2558 - 2563 ใหทกภาคสวนด าเนน โครงการทศวรรษความปลอดภยทางถนน ส าหรบกรงเทพมหานครมการบนทกสถตตงแตตนป 2556 วามรายงานการเกดอบตเหตถงเดอนตลาคมแลวถง 19,094 คด โดยในสวนของพนทสน.ประชาชนไดมรายงานสถตการเกดอบตเหตตงแตตนปถงเดอนตลาคมกวา 547 คด ดงนนจงสนใจเรองจดหรอบรเวณทเกดอบตเหตจ านวนมากและชวงเวลาทเสยงตอการเกดอบตเหตทางจราจรในพนทรบผดชอบของสน.ประชาชนซงมสภาพการจราจรคอนขางตดขดในชวงเวลาเรงดวนเนองจากมจานวนรถยนตมากและดวยความทสภาพของถนนมทางแยก ทางยกระดบ และจดตดระหวางซอยกบถนนหลกคอนขางมาก โดยจะนาขอมลมาวเคราะหและประยกตใชกบเทคโนโลยภมสารสนเทศอยาง GIS เพอเปนแนวทางแกไขปญหา

19

และการบรหารจดการทางจราจรเพอลดจานวนการเกดอบตเหตใหมประสทธภาพยงขนซงจะชวยใหผใชรถใชถนนสามารถขบขและสญจรในพนทไดอยางปลอดภย

จากเอกสารและงานวจยทเกยวของเหลาน คณะผวจยจงไดจดทาโครงการวจยเรองการวเคราะหพนทเสยงตอการเกดอบตเหต โดยการประยกตใชระบบสารสนเทศภมศาสตร กรณศกษาพนทอ าเภอเมองจงหวดพษณโลก เพอวเคราะหปจจยดานตางๆทสงผลใหเกดอบตเหต และเพอเปรยบเทยบปจจยทท าใหเกดอบตเหต โดยใชโปรแกรม ArcGIS และเลอกใชเครองมอทชอวา Kernel Density เพอท าการหาบรเวณทเกดอบตเหตบอย (Hot Spot) ในการชวยวเคราะหขอมลและจดท าแผนทแสดงพนทเสยงตอการเกดอบตเหต ในอ าเภอเมองจงหวดพษณโลก

20

บทท 3

วธด ำเนนงำนวจย

การศกษาลกษณะการกระจายตวของอบตเหตในพนทอ าเภอเมองพษณโลก โดยการ

ประยกตใชระบบสารสนเทศภมศาสตร ใชวธการศกษาโดยการรวบรวมขอมลการเกดอบตเหตใน

พนทอ าเภอเมองพษณโลก และน าขอมลมาวเคราะหและประยกตใชกบเทคโนโลยภมสารสนเทศ

อยาง (Geographic Information Systems: GIS) ซงใชโปรแกรม ArcGIS และเลอกใชเครองมอท

ชอวา Kernel Density เพอท าการหาลกษณะการกระจายตวของอบตเหตและเปนแนวทางแกไข

ปญหาเพอการบรหารจดการทางจราจรและลดจ านวนการเกดอบตเหตลงไดอยางมประสทธภาพ

ยงขนซงจะชวยใหผใชรถใชถนนสามารถขบขและสญจรในพนทไดอยางปลอดภย

3.1 ขอมลและแหลงขอมล

ขอมลเชงบรรยำย รวบรวมขอมลทไดมาจาก บรษทกลางชวยเหลอผประสบภยทาง

รถยนต โดยสงทไดมานนเปนขอมล คดอบตเหตการจราจร ซงขอมลทจะน ามาใชในการวเคราะห

คอ ขอมลของต าแหนงการเกดอบตเหต เวลาในการเกดอบตเหต วน/เดอน/ป และลกษณะของการ

เกดอบตเหต

ขอมลเชงพนท รวบรวมขอมลทไดมาบรษท กราฟเมตกซ ซงอยในรป shapefile เพอ

จดท าเปนขอมลพนฐานของพนทศกษาคอ เทศบาลนครพษณโลก องคประกอบของขอมลท

น ามาใช อาทเชน ถนนสายหลก ถนนสายรอง เสนทางน า เปนตน

21

3.2 กำรน ำเขำขอมล

3.2.1 กำรน ำเขำขอมลจำก Excel

ท าการรวบรวมขอมล จากคดอบตเหตทางจราจรของ ของพนทศกษา เทศบาลนคร

พษณโลก หกเดอนตงแต วนท1 มกราคม 2557 ถง วนท 30 มถนายน 2557 เปนของมลใน

รปแบบของ Microsoft Word

ภาพ 5 ภาพแสดงขอมลจากคดอบตเหตทางจราจรของ ของพนทศกษา

จากนนจงน าขอมลมาลงในโปรแกรม Microsoft Excel โดยลงขอมลต าแหนงการเกด

อบตเหต วน/เดอน/ปและเวลาในการเกดอบตเหต และลกษณะของอบตเหต

ภาพ 6 ภาพแสดงขอมลทน ามาลงใน Microsoft Excel

22

หลงจากนนท าการเซฟMicrosoft Excel เปนรน 2003 เพราะเนองจากโปรแกรม ArcGIS

ทใชในการวเคราะหขอมลนเปนรน 10.0 ไมสามารถรองรบ Microsoft Excel 2010 ได

เมอท าการบนทกขอมลใน Microsoft Excel เสรจเรยบรอยแลวจงท าการเปดโปรแกรม

ArcGIS ขนมา ขนตอนตอไปคอเราจะท าการสราง Point ของขอมลอบตเหต แตละขอมลซง

แบงเปนหกเดอนแยกกน

วธกำรสรำง Point

3.2.1.1 ดขอมลสถานทเกดเหตจากขอมลทไดมา

ภาพ 7 ภาพแสดงสถานทเกดอบตเหต

3.2.1.2 ดต าแหนงจาก GoogleMap และพกด X,Y (ดเลขพกดในกรอบสแดง)

ภาพ 8 ภาพแสดงการหาพกดจาก GoogleMap

23

3.2.1.3 น าพกดไปเทยบกบขอมลพนฐานใน ArcGIS แลวท าการก าหนดจดลงไป โดยแบงเปนส

ตามลกษณะอบตเหต

ภาพ 9 ภาพการวางจดลงบนชนขอมลในArcGIS

3.2.2 กำรน ำเขำขอมลพนฐำน

หลงจากไดขอมลต าแหนงการเกดอบตเหตแตละขอมลมาแลว จะท าการสรางขอบเขต

พนทรบผดชอบ คอเทศบาลนครพษณโลก ขนโดยใชฐานขอมลจงหวดพษณโลก ประกอบดวย

ขอบเขตเทศบาล ถนน ทางรถไฟ โซนการปกครองในชมชน มาประกอบกนเพอท าการสราง

shapefile ของพนทรบผดชอบขนมาใหม จากนนท าการ Clip ขอมลพนฐานตางๆ เพอใชในการ

วเคราะหขอมลภายในพนทศกษา

ภาพ 10 ภาพการ Clip ขอมลพนทศกษา

24

3.2.3 กำรน ำขอมลจำก Microsoft Excel มำเชอมกบ ArcGIS

3.2.3.1 เพมตารางขอมลใน Excel ตงชอวา ID ใหตรงกบ id ใน ArcGIS เลขของขอมลใน

แตละชองตองตรงกบเลขจดทเราท าการจมลงใน ArcGIS ถงจะน าขอมลมารวมกนได (ตองเซฟ

Microsoft Excel เปนรน 2003 เพราะเนองจากโปรแกรม ArcGIS ทใชในการวเคราะหขอมลนเปน

รน 10.0 ไมสามารถรองรบ Microsoft Excel 2010 ได)

ภาพ 11 การน าขอมลจาก Microsoft Excel มาเชอมกบ ArcGIS

3.2.3.2 ท าการรวมขอมลโดยเขา ArcGIS > Layers > คลกขวาท จดทเราสราง > Joins

and Relates > Joins

ภาพ 12 การรวมขอมล Microsoft Excel มาเชอมกบ ArcGIS

25

3.2.3.3 ชองแรกใหเลอก ID > ชองสอง ใหเลอกไฟล Microsoft Excel 2003 ทเราเซฟไว >

ชองทสามใหเลอก ID (ชองท 1 และ 3 ตองเลอกใหตรงกน)

ภาพ 13 การรวมขอมล Microsoft Excel มาเชอมกบ ArcGIS

3.2.3.4 แลวขอมลใน Microsoft Excel จะมารวมอยในArcGIS โดยทเราไมตองพมพ

หลายรอบ

ภาพ 14 การรวมขอมล Microsoft Excel มาเชอมกบ ArcGIS

26

ภาพ

15 แผ

นทแสดงจดเกดอบตเหตรถคว าในเขตเทศบาลนครพษ

ณโลก

27

ภาพ

16

แผนทแสดงจดเกดอบตเหตชนกบรถอนในเขตเทศบาลนครพษณ

โลก

28

ภาพ

17 แผ

นทแสดงจดเกดอบตเหตชนทรพยสนอนทไมใชรถในเขตเทศบาลนครพษ

ณโลก

29

ภาพ

18 แผ

นทแสดงจดเกดอบตเหตชนบ

คคลภายนอกในเขตเทศบาลนครพษณ

โลก

30

ภาพ

19 แผ

นทแสดงจดเกดอบตเหตท

งหมดในเขตเทศบาลนครพษ

ณโลก

31

3.3 กำรวเครำะหขอมล

การวเคราะหขอมลเพอหาบรเวณทเกดอบตเหตจ านวนมากหรอบรเวณทเสยงตอการเกด

อบตเหต (Hot Spot) นนสามารถท าไดหลายวธ โดยขนตอนวเคราะหเพอหาจดเสยงทงายทสดนน

คอ การใช Kernel Density เพอหาจดเสยงในพนทศกษา

Kernel Density นนเปนหนงในวธการวดการกระจายตวของจด (point pattern analysis)

ซงเปนเทคนคในการการประมาณคาความหนาแนนเชงพนทแบบ Kernel ในการวเคราะหขอมลอบ

ตเหตในพนทของ เทศบาลนครพษณโลก นนจะแบงการวเคราะหออกเปนทางดานพนท เพอหา

บรเวณทเกดอบตเหตจ านวนมากหรอวาบรเวณทมโอกาสเกดอบตเหต (จดเสยง) ซงนอกจากจะ

วเคราะหแยกเปนรายเดอน แลวยงสามารถแยกวเคราะหเปนชวงตางๆกนไดอกดวย นอกจากการ

วเคราะหทางพนทแลวยงสามารถแยกวเคราะหทางดานเวลาเพอหาชวงเวลาและจดเสยงในการ

เกดอบตเหตหรอมโอกาสเกดอบตเหตในอนาคต โดยผลลพธทไดนนจะแสดงออกมาในรปแบบของ

Raster ซงจะท าการค านวณหาความหนาแนนและการกระจายของขอมล โดยหากบรเวณไหนม

การเกาะกลมของขอมลมากจะเปนพนทเสยงตอการเกดอบตเหตหรอเปนพนททเกดอบตเหต

จ านวนมาก

ภาพ 20 เครองมอ Kernel Density

32

บทท 4

ผลการด าเนนการ

ในการศกษาการวเคราะหลกษณะของการเกดอบตเหตจราจร โดยการประยกตใชระบบ

สารสนเทศภมศาสตร กรณศกษาพนทเทศบาลนครพษณโลก จงหวดพษณโลก มการน าปจจย

ตางๆ มาวเคราะห ผลจากการด าเนนการวเคราะหขอมลการเกดอบตเหตทางจราจรในพนท

รบผดชอบในเขตเทศบาลนครพษณโลก โดยใชเทคนคการประมาณคาความหนาแนนเชงพนทแบบ

Kernel หากวเคราะหบรเวณทเกดอบตเหตโดยแบงเปนหกเดอนและแบงเปนลกษณะของการเกด

อบตเหตจะพบวา ในแตละเดอนนนบรเวณทเปนจดเสยงในการเกดอบตเหตอยบรเวณถนนสาย

หลกของพนทศกษา โดยบรเวณเสยงในการเกดอบตเหตคอบรเวณจดตด ทางแยก และทางขนลง

สะพาน การวเคราะหจะแบงเปน 2 กรณ คอ 1.การวเคราะหอบตเหตรวมหกเดอน ,2 .วเคราะห

ตามลกษณะการเกดอบตเหตซงแบงเปน 4 ลกษณะของการเกดอบตเหต ดงน 1.รถคว า ,2. ชน

ทรพยสนอนทไมใชรถ ,3. ชนบคคลภายนอก และ 4. ชนกบรถอน ซงผลลพธทไดจากการ

วเคราะหมดงน

กรณท 1.การวเคราะหอบตเหตรวมหกเดอน

อบตเหตทเกดขนในเขตเทศบาลนครพษณโลก มการเกดขนกระจายตวตามจดตางๆ ซง

สวนใหญมกจะ เกดบรเวณทเปนจดตดและทางแยกตางๆ ทงจดตดจากซอยและจดตดทางหลก

เกดบรเวณทางขนลงสะพานขามแยกหรอทางยกระดบตางๆ ทง สะพานนเรศวร สะพานเอกาทศรฐ

สะพานสพรรนกลยา สะพานขามทางรถไฟหนาทอปแลนด เปนตน ซงสาเหตนนกมาจากการแซง

กน การเบยดซอนคน ความประมาท ความไมระมดระวงในการขบขและการไมปฏบตตามกฎ

จราจร ของผ ใชรถใชถนน จนกอนใหเกดอบตเหตขน โดยเฉพาะบรเวณทมจดตดและชองทางถนน

ทงหลายและชองทาง จดเกดอบตเหตบอยบนถนนเสนนมอยหลายจด เชน สแยกบานคลอง แยก

วดคหาสวรรค ยเทนหนาศาลากลางจงหวด ทางขนลงสะพานนเรศวร สแยกขนสงเกา และแยก

หนาเรอนแพ ลกษณะอบตเหตทงสแบบชนดทเกดมากทสดในรอบหกเดอนนนคอ อบตเหตรถชน

กบรถอนมากทสด 156 ครง รองลงมา คอ รถคว า 79 ครง ชนบคคลภายนอก 42 ครง และ ชน

ทรพยสนอนทไมใชรถ 34 ครง

33

ภาพ

21 แผ

นทแสดงการเก

ดอบตเหตรวม

34

เสนทางทเสยงตอการเกดอบตเหตมากทสดคอ ถนนสงหวฒน หรอถนนหมายเลข 12 ซงเปนถนนท

ตดผานเทศบาลนครพษณโลกเปนถนนสเลนจงท าใหรถทวงใชความเรวสงจงอาจเปนอกหนง

สาเหตทท าใหเกดอบตเหตบอยบนถนนเสนน

ภาพถนนสงหวฒนทตดผานตวเมองเทศบาลนครพษณโลก

ภาพถนนสหวฒน จากชนขอมลArcGIS

ภาพ 22 ภาพจากGoogleMap

35

สแยกบานคลอง เปนแยกแรกกอนเขาตวเมองพษณโลกมจ านวนรถเยอะในชวงวนหยด

จะมารถตดยาว ถาไปทาทศตะวนตกจะวงเขาสจงหวดสโขทย ทางทศตะวนออกจะเขาเมอง

พษณโลก และทางทศใตจะวงไปจงหวดพจตรและเขาสภาคกลาง สแยกบานคลองถงจะมสญญา

จารจรแตอบตเหตกยงคงเกดอยมาก สาเหตเกดจากวนยจารจรของผใชรถใชถนน และการไม

ระมดระวง ชวงเวลากลางคนรถคอนขางนอยจงมการฝาสญญาไฟจารจรเปนสวนใหญ

ภาพ 23 สแยกบานคลอง

36

แยกวดคหาสวรรค เปนแยกทสองกอนจะเขาเมองพษณโลก เนองจากมจ านวนรถใชงาน

สแยกนมากทาใหมกเกดอบตเหตชนกนบอยในบรเวณสแยกน นอกจากนจะสงเกตไดในรอบหก

เดอนนนหากแยกดเปนรายเดอนจะพบวาชวงเดอนทสองจะมการเพมขนของอบตเหตจ านวนมาก

ภาพ 24 แยกวดคหาสวรรค

37

ยเทนหนาศาลากลางจงหวด บรเวณนของถนนไมมสญญาไฟจราจร เพราะไมไดเปน

แยกใหญแตยเทนนเปนยเทนทมคนใชกนมากเพอทจะขามไปศาลากลางและวดใหญ สวนรถทวง

ทางตรงกใชความเรวคอนขางสง สวนบรเวณทางแยกนกไมมสญญาณไฟจราจรท าใหขาดความ

เปนระเบยบในการขบรถและขนอยกบการตดสนใจในการขบขของผ ใชพาหนะท าใหเกดความ

ผดพลาดในการตดสนใจซงสงผลใหเกดอบตเหตในบรเวณนนนเอง

ภาพ 25 ยเทนหนาศาลากลางจงหวด

38

แยกขนสงเกา เปนสแยกใหญทมปรมาณรถมาก มเกาะกลางถนนทงขาเขาและขาออก

ทางฝงขนสงมซอยหลายซอย ท าใหผ ทใชรถประมาทในการตดสนใจ ประกอบกบจ านวนรถทใช

และผานบรเวณสแยกนมปรมาณคอนขางมากท าใหโอกาสเกดอบตเหตในถนนเสนนและบรเวณ

สแยกมมาก

ภาพ 26 สแยกขนสงเกา

39

แยกเรอนแพ เปนแยกยเทนท มจ านวนรถมากเพราะ รถทจะเขาไปถนนพระองคขาวสวน

ใหญจะใชแยกน ชวงบรเวณแถบหนาปมนนกพบวามจ านวนการเกดอบตเหตมากเชนกนเนองจาก

มกเกดการตดหนาระหวางรถจากทางหลกและรถจากทางยอย

ภาพ 27 สแยกเรอนแพ

40

กรณ2 วเคราะหตามลกษณะการเกดอบตเหต

แบงเปน 4 ลกษณะของการเกดอบตเหต ซงอางองการแบงลกษณะอบตเหตจากบรษท กลางคมครองผประสบภยจากรถ ดงน 1.รถคว า 2. ชนทรพยสนอนทไมใชรถ 3. ชนบคคลภายนอก และ 4. ชนกบรถ รถคว า อบตเหตรถค าในทนหมายถงอบตเหตทเกดขนคนเดยว โดยทไมมคกรณ หากวเคราะหบรเวณทเกดอบตเหตบอย ในเขตเทศบาลนครพษณโลก นนสวนใหญจะเกดบนถนนทมลกษณะตรง และแยกใหญๆ เพราะผขบขสวนใหญจะใชความเรวสงอาจท าใหเสยการควบคมจนรถพลกคว า อบตเหตรถคว าจะเกดแบบกระจาย โดยไมเกาะกนเปนกลม จะพบวาถนนทเกดอบตเหตบอย คอ ถนนสงหวฒน ถนนบรมไตรโลกนารถ ถนนพระองคด า เปนถนนทมอบตเหตรถคว ามากทสดตามล าดบ

ชนทรพยสนอนทไมใชรถ หมายถง อบตเหตรถชนอาจจะเปนสงของ ขอบทาง อบตเหตชนดนเกดแบบกระจายตวไมไดเกาะกลม สาวนใหญมกจะเกดตามถนนทมพนผวทางช ารดหรอบรเวณทก าลงมการกอสราง อาจจะมสงของตงขวางทางรถผ ใชรถมองไมเหนจนท าใหเกดอบตเหตไดจะพบวาถนนทเกดอบตเหตบอย คอ ถนนสงหวฒน ถนนพระองคด า ถนนบรมไตรโลกนารถ เปนถนนทมอบตเหตมากทสด

ชนบคคลภายนอก หมายถง อบตเหตรถชนคนเดนเทาหรอชนคนทไมไดขบขรถอบตเหตชนดนมกจะเกดตามจดทมผคนเยอะ เชน ตลาดนด หนาโรงเรยน ตามซอยตางๆ ซงสาเหตอาจจะเกดจากการประมาทของผ ขบ ขหรอไม กบคคลทก าลงจะขามถนน จดท เกดอบต เหตชนบคคลภายนอกเยอะทสดคอ ถนนหนาวดใหญ ถนนพระองคด าหนาโรงแรมราชพฤษ หนาโรงเรยนสาธตมหาวทยาลยนเรศวร

ชนกบรถอน หมายถง อบตเหตทคกรณทงสองฝายขบรถเหมอนกน เปนอบตเหตทมความรนแรงมากทสดในสลกษณะ อบตเหตชนกบรถอนมหลายกรณ ชนประสานงานอยางรนแรง การเฉยวชนกน ท าใหเกดความเสยหาย จดทเกดอบตเหตรถชนกบรถอนมาก คอ คอ ถนนสงหวฒน ถนนบรมไตรโลกนารถ ถนนพระองคด า และ ถนนพระองคขาว

41

ภาพ

28 แผนทแสดงการเกดอบตเหตรถคว า

42

ภาพ

29 แผ

นทแสดงการเก

ดอบตเหตชนบ

คคลภายนอก

43

ภาพ

30 แผ

นทแสดงการเก

ดอบตเหตชนกบท

รพยสนอน

44

ภาพ

31 แผ

นทแสดงการเก

ดอบตเหตชนกบรถอน

45

ดานเวลา

หากวเคราะหบรเวณทเกดอบตเหตจานวนมากทางดานเวลานนสามารถแบงไดเปนชวงเวลาออกเปนทงหมดชวงเวลาดวยกนคอ ชวงยามวกาล 00.01-04.00 นาฬกา ชวงเชา 04.01-08.00 นาฬกา ชวงสาย 08.01-12.00 นาฬกา ชวงบาย 12.01-16.00 นาฬกา ชวงเยน 16.01-20.00 นาฬกา และชวงดก 20.01-20.00 นาฬกา โดยเมอนาชวงเวลาแตละชวงมาวเคราะหหาบรเวณ ทเกดอบตเหตจานวนมากนนพบวาชวงเวลาเสยงตอการเกดอบตเหตทสดคอ ชวงยามวกาลเวลา 09.01-02.00 นาฬกา รองลงมาคอ ชวงสาย ชวงเยน ชวงบาย ชวงดก และเชา ตามลาดบ

ภาพ 32 ภาพแสดงการแบงชวงเวลา

หากมาแยกวเคราะหตามชวงเวลาแลวจะพบวาชวงเวลายามวกาลทเกดอบตเหตมากทสด

นนอยในชวงเวลาเทยงคนถงตสองมากทสด บรเวณทเกดอบตเหตจ านวนมากในชวงยามวกาลนน

จะพบอยสองบรเวณคอบรเวณ ถนนสงหวฒน หรอถนนหมายเลข 12 ซงเปนถนนทตดผานเทศบาล

นครพษณโลกเปนถนนสเลนจงท าใหรถทวงใชความเรวสง จากการวเคราะหพบวาสาเหตททาให

เกดอบตเหตจานวนมากในชวงยามวกาลเวลาเทยงคนถงตสองเนองจากเปนเวลาทรานเหลาและ

สถานบนเทงปด ดงนนจากทเหนใหแผนทจะพบวาบรเวณทเกดอบตเหตน นจะเปนบรเวณทมรา

จ าหนายสราตงอยโดยเฉพาะบรเวณถนนแถว หางทอปแลนด เนองจากมสถานบนเทงมาดงนนจง

46

เปนเสนทางทผ ใชบรการสถานบนเทงใชเปนเสนทางหลกในการกลบบานนนเองซง สวนสาเหตจาก

การเกดอบตเหตคาดการณวานาจะเกดจากการเมาแลวขบหลงจากกลบจากสถานบนเทงนนเอง

ภาพ 33 ภาพแสดงเปอรเซนการเกดอบตเหต

ถาหากวเคราะหชวงเวลาเรงดวนนนจะแบงไดดงน ชวงเวลาเรงดวนเชา 07.00-09.00

นาฬกา และชวงเวลาเรงดวนเยน 16.00-19.00 นาฬกา จากการวเคราะหบรเวณทเกดอบตเหต

จ านวนมากของชวงเวลาเรงดวนเชานนสวนใหญพบวาจะเกดตามจดตดของซอยในถนนบรมไตร

โลกนาถ จดตดทางแยกตางๆ ทางขนลงสะพานและถนนเสนทมโรงเรยนเพราะรถทผานหนา

โรงเรยนแตละจดมจ านวนมากและอบตเหตสวนใหญจะเปนรถชนคนเดนเทาและผประสบอบตเหต

สวนมาจะเปนนกเรยน และตามสแยกใหญๆ โดยเฉพาะบานคลอง แยกวนวายกอนถงแยกบาน

คลอง สวนชวงเรงดวนเยนจะพบวาเกดอบตเหตในบรเวณหนาโรงเรยนและหนาวทยาลยตางๆ

เนองจากเปนเวลาทนกศกษาเลกเรยนและ เกดมากบรเวณสแยกใหญ และตามจดตดระหวาง

ภายในซอยตางๆ

47

บทท 5

บทสรป

การศกษาวจยเรองการวเคราะหพนทเสยงตอการเกดอบตเหต โดยการประยกตใชระบบสารสนเทศภมศาสตร กรณศกษาพนทจงหวดพษณโลก ในการศกษาครงนมวตถประสงค เพอวเคราะหปจจยของสาเหตการเกดอบตเหตในแตละพนทของจงหวดพษณโลก และเพอเปรยบเทยบปจจยทท าใหอบตเหตโดยประยกตใชวธกระบวนการวเคราะหโดยใชเครองมอ Kernel Density คอ เครองมอใน ArcGIS ซงเปนเทคนคในการการคาดประมาณความหนาแนนเชงพนทซงเปนวธการหนงของการวดการกระจายตวของจด และจดท าแผนทแสดงพนทเสยงตอการเกดอบตเหตในจงหวดพษณโลก มขอบเขตการศกษา คอ พนทในเขตเทศบาลเมองนครพษณโลก จงหวดพษณโลก และขอบเขตดานขอมลทางสถตในแตละประเภทของอบตเหตทเกดในพนท แบงเปน 4 ลกษณะ คอ 1.รถคว า 2. ชนทรพยสนอนทไมใชรถ 3. ชนบคคลภายนอก และ 4. ชนกบรถ สรปผลการวจย

การวเคราะหพนทเสยงตอการเกดอบตเหต โดยการประยกตใชระบบสารสนเทศภมศาสตร กรณศกษาพนทจงหวดพษณโลก เปนการศกษาโดยการประยกตใชระบบสารสนเทศภมศาสตรรวมกบวธกระบวนการวเคราะหดวยเครองมอ Kernel Density เพอวเคราะหพนทเสยงของการเกดอบตเหตในจงหวดพษณโลก สรปผลการวจย ดงตอไปน

1.ลกษณะทเกดอบตเหตทเกดมากทสดในรอบหกเดอนนนอบตเหตรถชนกบรถอนมากทสดคอ 156 ครง รองลงมา คอ รถคว า 79 ครง ชนบคคลภายนอก 42 ครง และ ชนทรพยสนอนทไมใชรถ 34 ครง

2.ถนนเสนทเกดอบตเหตสงสด ซงไดแก ถนนสงหวฒน หรอถนนหมายเลข 12 ถนนบรมไตรโลกนาถ ถนนพระองคด า ถนนพระรวง ถนนเอกาทศรฐ ถนนพระองคขาว ถนนพชยสงคราม ถนนนเรศวร

3.ชวงเวลาทเกดอบตเหตแบงเปน 6 ชวง คอ ยามวกาล เชา สาย บาย เยน ดก และพบวายามวกาลเปนชวงเวลาทมอบตเหตเกดขนสงสด และสาเหตคาดวาเกดจากการเมาแลวขบเนองจากเปนเวลาทสถานบนเทงเรมปดใหบรการ และถนนทเกดอบตเหตบอยจะสงเกตไดวาเปนถนนทมรานจ าหนายสราขาย

48

การอภปรายผล

จากการวเคราะหขอมลอบตเหตทางพนทและเวลานนท าใหสรปไดวาการเกดอบตเหตในพนทเทศบาลนครพษณโลกนนสวนใหญเกดขนบรเวณถนนสายหลก ซงไดแก ถนนสงหวฒน หรอถนนหมายเลข 12 ถนนบรมไตรโลกนาถ ถนนพระองคด า ถนนพระรวง ถนนเอกาทศรฐ ถนนพระองคขาว ถนนพชยสงคราม ถนนนเรศวรตามล าดบ เกดบรเวณทเปนจดตดและทางแยกตางๆ ทงจดตดจากซอยและจดตดทางหลก เกดบรเวณทางขนลงสะพานขามแยกหรอทางยกระดบตางๆ ทงสะพานนเรศวร สะพานเอกาทศรฐ สะพานสพรรนกลยา สะพานขามทางรถไฟหนาทอปแลนด เปนตนซงสาเหตนนกมาจากการแซงกน การเบยดซอนคน ความประมาท ความไมระมดระวงในการขบขและการไมปฏบตตามกฎจราจรของผ ใชรถใชถนนจนกอนใหเกดอบตเหตขนโดยเฉพาะบรเวณทมจดตดและชองทางถนนทงหลายชองทางและชองทางแคบๆ นอกจากนสาเหตอกอยางทเปนปจจยสงเสรมท าใหเกดอบตเหตนนกคอการออกแบบทางวศวกรรมจราจรหรอทเรยกวา การออกแบบทางเรขาคณต ทงการออกแบบถนน สภาพถนน จ านวนชองทางสญจร ทางแยกทกอใหเกดจดตดกระแสรถตางๆ เชน บรเวณทางแยกขนลงสะพาน ทางแยกบรเวณแยกใหญ ทางยกระดบ เปนตน อกทงยงอาจเกดการสภาพแวดลอมของบรเวณนนๆทงจากการไมมสญญาณไฟจราจร ลกษณะพนถนนทไมราบเรยบ การถกบดบงทศนวสย เชน แสงสวางตามทองถนนหรอทางแยก ฯลฯ เปนตน รวมถงปจจยภายนอกซงไมสามารถควบคมไดเชน การกอสราง การขดเจาะ หรอทาถนน รวมถงการกอสรางขนาดใหญททาบรเวณเสนทางถนน เชน การกอสรางสถานรถไฟไฟฟาซงเปนการกอสรางบรเวณถนนหลกทาใหการคมนาคมในถนนบรเวณนนเกดการสะดดและไมสามารถสญจรไดตามปกต ซงสงตางๆเหลานเองทเปนตวทท าใหการเกดอบตเหตบนทองถนนมเพมขน สวนในเรองของการวเคราะหขอมลทางดานเวลานนพบวา นอกจากจะเกดอบตเหตในชวงเวลากลางวนและตอนเยนตามสมมตฐานทไดตงไวแลวนนยงพบขอมลทนาสนใจเพมขนอกดวย คอ ชวงเวลาทเกดอบตเหตมากทสดในพนทคอชวงเวลายามวกาลหรอประมาณเทยงคนถง ตสอง บรเวณทเกดอบตเหตมากในชวงเวลาเทยงคนถงตสองนนคอ บรเวณถนนในยานทมรานทจ าหนายสราและบรเวณถนนสายหลกซงเปนรอยตอเขาสถนนสายรองตางๆ ซงผ ใชบรการสถานบนเทงมกนยมใชเปนทางผาน

49

ขอเสนอแนะ

จากการวเคราะหขอมลและจดท าแผนทการเกดอบตเหตในพนทของเทศบาลนครพษณโลกนนท าใหเหนภาพรวมของการเกดอบตเหตในรอบป และชวงเวลาตางๆ วามบรเวณหรอถนนสายใดบางทมกจะเกดอบตเหตและมกเกดในชวงเวลาใด และยงสามารถน าไปวางแผนเพอหาต าแหนงทตงทเหมาะสมในการตงดานตรวจเมาแลวขบบรเวณถนนสายหลก การเพมสญญาณจราจรบรเวณทางแยก หรอแมแตปรบเสนทางการจราจรในบรเวณทมกเกดอบตเหตบอย ส าหรบผทเกยวของในการวางแผน ออกแบบและกอสรางถนนนนสามารถน าไปดบรเวณทเกดอบตเหตมากไดเชนกนเพอศกษาและทาการแกไขการออกแบบทางวศวกรรมทางจราจรตอไปเพอใหผ ใชรถใชถนนสามารถสญจรไดอยางปลอดภย อกทงหากศกษาจากบรเวณทเกดอบตเหตบอยครงนนยงสามารถไปดสภาพพนทจรงไดอกดวยวานอกจากเกดจากการออกแบบถนนแลวนนยงอาจจะเกดจากตามถนนสายรองหรอจดตดตางๆนนมสภาพแวดลอมทไมเอออ านวยหรอเปนการลดทอนทศนวสยในการขบขยานพาหนะ เชน อาจเกดจากมแสงสวางไมเพยงพอซงสามารถนาไปวางแผนเพอเพมจ านวนเสาไฟฟาในพนทไดเพราะสวนใหญแสงสวางจากเสาไฟฟานนจะเนนบรเวณถนนสายหลกเทานน ซงสงเหลานถาหากผ ทเกยวของทกฝายนาไปศกษาตอยอดยอมตองเกดประโยชนและชวยลดจ านวนอบตเหตทเกดขนภายในพนทไดอยางแนนอน

36

บรรณานกรม

51

บรรณานกรม

ทบทม วเศษสมน (2556) การวเคราะหรปแบบดานเวลาและสถานทของอบตเหตทางถนน ในพนทสถานต ารวจนครบาลประชาชน ภาควชาภมศาสตร คณะอกษรศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย. พล.ตร.ต. ปยะ ตะวชย. แนวความคดและทฤษฎทางดานการจราจร. [ออนไลน]. ส บ ค น จ า ก : http://www.trafficpolice.go.th/download/4. ส บ ค น เม อ วน ท 5 มถนายน 2558. เทศบาลนครพษณโลก. ประวตและขอบเขตชมชนเทศบาลนครพษณโลก. [ออนไลน]. สบคนจาก: http://www.phsmun.go.th/pages-39-Community. สบคนเมอ วนท 5 มถนายน 2558. Tessa K. Anderson. (2009). 359–364.Kernel density estimation and K-means clustering

to profile road accident hotspots University of Queensland, School of Geography, Planning and Environmental Management, Brisbane, QLD4072, Australia.

V. Prasannakumar, H. Vijitha, R. Charuthaa, N. Geethaa (2011) 317–325 Spatio-Temporal

Clustering of Road Accidents: GIS BasedAnalysis and Assessment Centre for Geoinformation Science and Technology, University of Kerala,

Kariavattom, Thiruvananthapuram, Kerala, India - 695 581.

ประวตผท ำวจย

53

ประวตผวจย

ชอ-ชอสกล ปยะวฒน ค ำภระ วน เดอน ป เกด 20 กมภำพนธ 2535 ทอยปจจบน 269 หม 2 ต ำบล พระธำตผำแดง อ ำเภอ แมสอด จงหวด ตำก 63110 ประวตกำรศกษำ พ.ศ. 2552 ระดบมธยมศกษำตอนตน-ปลำย โรงเรยนเทศบำลวดมณไพรสณฑ ต ำบล แมสอด อ ำเภอ แมสอด จงหวด ตำก 63110