บทท 11

เงนทนระยะสน

การวางแผนทางการเงนของธรกจ จะทาใหธรกจทราบความตองการใชเงนทนทงหมดวา

ตองการใชเงนทนเทาใด เมอใด และนาไปใชในกจกรรมใด ดงนน ธรกจจะตองจดหาเงนทนใหม

ความเหมาะสมกบการใชเงน แหลงเงนทนระยะสนจงมความสาคญตอธรกจเปนอยางมากในการ

ดาเนนธรกจประจาวน ทงนกเพอใหธรกจมสภาพคลอง สามารถนาเงนมาใชจายหรอชาระหน

ไดทนตามกาหนดเวลา ในปจจบนสถาบนการเงนตาง ๆ มธรกรรมทางการเงนหลายชองทาง

เพอใหผประกอบธรกจเลอกแหลงของเงนทนใหสอดคลองกบกจกรรมซงธรกจดาเนนอย

ความหมายของการจดหาเงนทนระยะสน การจดหาเงนทนระยะสน (short – term financing) หมายถง การจดหาเงนทนจาก

แหลงภายนอกกจการ โดยมกาหนดชาระหนคนภายในระยะเวลาไมเกน 1 ป เชน เงนก ระยะสน

จากธนาคารพาณชย ตวเงนจาย คาใชจายคางจาย เปนตน

วตถประสงคของการจดหาเงนทนระยะสน สาหรบการจดการเงนทนระยะสนของธรกจนนมวตถประสงค 3 ประการ ไดแก

1. เพอใชเปนเงนทนหมนเวยนตามฤดกาล ซงตองใชเงนจานวนมากเปนพเศษ

2. เพอใหเกดความคลองตวในการจดหาเงน ซงมเงอนไขไมยงยาก ซบซอน

3. เพอใหมตนทนของเงนทนทตา เพราะเปนการใชเงนในชวงระยะเวลาสน ๆ

แหลงเงนทนระยะสน การจดหาเงนทนระยะสนของธรกจสามารถจดหาไดจาก 2 แหลงใหญ ๆ ดงน

(โสภณ ฟองเพชร, 2545, หนา 200)

1. แหลงเงนทนระยะสนทไมมหลกทรพยคาประกน

แหลงเงนทนระยะสนทไมมหลกทรพยคาประกน (unsecured sources of short –

term financing) หมายถง แหลงเงนทนทใหกจการก ยมเงนจากแหลงภายนอกกจการได

262

โดยไมตองมหลกทรพยไปคาประกนวงเงนก ยม เปนการก ยมเงนมาเพอใชหมนเวยนในกจการ

ซงสามารถชาระหนไดดวยตนเอง (self liquidating) กลาวคอ ธรกจจะนากระแสเงนสดทได

รบมาจายชาระหนอยางเพยงพอ แหลงในการจดหาเงนทนระยะสนทไมมหลกทรพยคาประกน

ทสาคญม 4 แหลง ไดแก

1.1 คาใชจายคางจาย (accrue expenses) หมายถง คาใชจายทธรกจยงมได

จายเงนคาบรการนน ๆ แตไดใชประโยชนจากบรการนนไปแลว ซงถอเปนหนสนหมนเวยนของ

ธรกจ เชน คาสาธารณปโภคคางจาย คาแรงงานคางจาย คาภาษคางจาย เปนตน โดย

คาใชจายประเภทนจะชาระเปนรายสปดาหหรอรายเดอนหรอรายป จดเปนหนสนระยะสนทไมม

ตนทนทางการเงนในรปแบบของดอกเบย หากธรกจมการขยายตวมากขน คาใชจายคางจายกจะ

เพมขนดวย กรณทเมอครบกาหนดชาระเงนแตธรกจยงไมสามารถชาระเงนได อาจมการชะลอ

การชาระเงนออกไปได แตกไมควรกระทาบอย เนองจากอาจทาใหเกดความเสยหายได ดงนน

คาใชจายคางจาย จงจดเปนแหลงเงนทนระยะสนทไดมาอกทางหนง

ขอดและขอเสยของคาใชจายคางจาย

ขอด 1. เปนแหลงเงนทนทจดหาไดงาย ไมมเงอนไขยงยาก

2. ไมมตนทนทางการเงนในรปของดอกเบยจายแตอยางไร

3. มความยดหยน กรณไมสามารถชาระหนไดตามกาหนด

ขอเสย 1. กรณไมสามารถชาระหนไดตามกาหนดอาจเสยภาพพจนได

2. คาใชจายคางจายมกเกดจากคาใชจายทเปนของทางการหรอรฐวสาหกจ

จงมขอจากดอยบาง

1.2 สนเชอทางการคา (trade credit) หมายถง แหลงเงนทนระยะสนทเกดจาก

การซอสนคาในระบบเงนเชอ ซงถอเปนแหลงเงนทนระยะสนทมขนาดใหญ และมความสาคญ

ตอระบบเศรษฐกจอยางมาก เนองจากปจจบนมภาวการณแขงขนสง เพราะผ ซอไมจาเปนจะตอง

ชาระเงนสดทนททมการรบมอบสนคาหรอบรการ ผ ซอสามารถชาระเกนใหแกผ ขายหลงการ

สงมอบสนคาหรอบรการตามเงอนไขทไดตกลงกน ชวงระยะเวลาทยง ไมมการชาระหน ถอเปน

ระยะเวลาการใหสนเชอแกผ ซอ ซงผ ซอสามารถนาเงนทยงไมไดจายไปใชหมนเวยนระยะสน

ในทางอนได ผ ซอจะบนทกไวในบญชเจาหนการคา และปรากฏอยในงบดล สนเชอทางการคา

จดเปนแหลงเงนทนระยะสนทไดมาโดยอตโนมต เชนเดยวกนกบคาใชจายคางจาย การจดหา

เงนทนชนดนจะมลกษณะทสาคญ 2 ประการ ไดแก

263

1.2.1 เงอนไขการใหสนเชอและสวนลดเงนสด (credit term and cash

discount) ธนดา จตรนอมรตน (2543, หนา 326) ไดใหความหมายไววา เปนขอตกลง

ระหวางผ ซอและผ ขาย ในการชาระคาสนคาหรอบรการ เชน 2/10, n/30 หมายถง ถาผ ซอ

สนคาชาระคาสนคาหรอบรการภายใน 10 วน นบจากวนทซอจะไดรบสวนลด 2% ของราคา

สนคา แตถาหากชาระเกนกวา 10 วนกจะไมไดรบสวนลด แตทงนการชาระหนตองไมเกน 30

วน การทผ ซอไมไดรบสวนลดเงนสดดงกลาว ทาใหเสยโอกาส ซงถอเปนตนทนทางการเงน

อยางหนง ดงนน จงจาเปนทจะตองคานวณตนทนทมผลกระทบจากการไมเอาสวนลด

(effective cost of not taking discount) เพอพจารณาตดสนใจวา ธรกจควรเลอกแหลงเงนทนน

โดยเอาสวนลดหรอไมเอาสวนลด ซงคานวณไดจากสตร ดงน

(1)

ตวอยางท 11.1 บรษท รกบานเกด จากด จดหาเงนทนโดยการขอสนเชอทางการคา

จากบรษท รารวย จากด โดยการซอสนคาเปนเงนเชอ จานวนเงน 100,000 บาท เงอนไข

การชาระเงน 2/10, n/45 อยากทราบวา ตนทนมผลกระทบจากการไมเอาสวนลดเปนเทาใด และ

หากบรษทสามารถจดหาเงนทนโดยการก ยมเงนจากสถาบนการเงนอน อตราดอกเบย 12% ตอป

อยากทราบวา บรษทควรจะก ยมเงนมาชาระคาซอสนคาในชวงระยะเวลาทไดรบสวนลดหรอไม

เพราะเหตใด กาหนดให 1 ปม 360 วน

วธทา จากสตร

แทนคา = 2100

21045

360−−

x

= 10.29 x 0.02

= 0.21 X 100

ตนทนทมผลกระทบจากการไมเอาสวนลด = 21%

ตนทนทมผลกระทบจากการไมเอาสวนลด = X

(%)

อตราสวนลด

100 – อตราสวนลด

จานวนวนใน 1 ป

ระยะเวลา – ระยะเวลา

ทใหสนเชอ ทไดสวนลด

ตนทนทมผลกระทบจากการไมเอาสวนลด = X อตราสวนลด

100 – อตราสวนลด

จานวนวนใน 1 ป

ระยะเวลา – ระยะเวลา

ทใหสนเชอ ทไดสวนลด

264

ผลการคานวณ จะเหนวา ตนทนทมผลกระทบจากการไมเอาสวนลด เทากบ 21%

หมายความวา หากบรษทชาระหนคาสนคาภายใน 10 วน จะไดรบสวนลดเงนสด 2% คอ

จะตองชาระเงนจานวน 98,000 บาท ( )

− 000,100

1002000,10 และหากบรษทชาระเงน

ภายหลงจากวนท 10 แตตองไมเกน 45 วนแลว จะไมไดรบสวนลดเงนสด 2% ตนทนทม

ผลกระทบจากการไมเอาสวนลดในชวงเวลา 35 วน (45 วน – 10 วน) คดเปน 21%

เกณฑในการตดสนใจ เมอเปรยบเทยบจากการทบรษทก ยมเงนมาชาระหนในชวง

ระยะเวลาทไมเอาสวนลด เสยดอกเบย 12% แตถาไมเอาสวนลดจะมตนทนคดเปน 21% ดงนน

จะเหนวาตนทนของการไมเอาสวนลดจะสงกวาตนทนของการก ยม บรษทจงควรตดสนใจก ยมเงน

มาชาระคาสนคาในชวงเวลาทไดรบสวนลดจะประหยดตนทนมากกวา และควรชาระหนในวน

สดทายของระยะเวลาทไดรบสวนลด คอวนท 10 นบจากวนทซอ

1.2.2 การขยายเวลาในการชาระหน (stretching of trade discount)

หมายถง การทธรกจไมสามารถชาระหนแกเจาหนการคาไดตามระยะเวลาทกาหนด ทาใหตอง

ขยายระยะเวลาการชาระหนออกไป ซงอาจทาใหธรกจขาดความนาเชอถอ การขยายเวลาในการ

ชาระหนไปอกชวงเวลาหนงสน ๆ ถอเปนแหลงเงนทนระยะสนไดอกประเภทหนง

ในการขายสนคาเปนเงนเชอ เงอนไขในการขาย (term of sales) ถอเปนสงสาคญ

ทธรกจจะตองการพจารณา ซงตองระบไวในใบแจงหน ทงนขนอยกบระยะเวลาทตองชาระเงน

และเงอนไขการใหสวนลดเงนสด เงอนไขการขายมหลายประเภท ไดแก (อรทย รตนานนท,

อรณรง วงศกงวาน, และกฤษฎา สงขมณ, 2544, หนา 174)

1. การจายชาระเงนทนททมการสงมอบสนคาหรอบรการ (cash on delivery หรอยอวา

COD) หมายถง การทผ ซอตองชาระเงนคาสนคาหรอบรการทนททไดรบสนคาหรอบรการ

จากผ ขาย เงอนไขนผ ขายมความเสยงจากการทผ ซอไมยอมรบมอบสนคา โดยผขายตองเสย

คาใชจายในการขนสงสนคา

2. การจายชาระเงนกอนการสงมอบสนคาหรอบรการ (cash before delivery หรอยอ

วา CBD) หมายถง การทผ ซอตองชาระเงนคาสนคาหรอบรการกอนทจะไดรบสนคาหรอบรการ

จากผขาย ทงนเพอเปนการลดความเสยงของผชาย ดงนน เงอนไขการขายเชนนแสดงวาผขาย

ไมไดใหเครดตทางการคาแกผ ซอเลย

265

3. การกาหนดชวงระยะเวลาการชาระเงนโดยไมใหสวนลดเงนสด (net period no cash

discount) หมายถง การทผขายใหเครดตแกผ ซอโดยไมใหสวนลดเงนสดแตอยางไร เมอมการให

เครดตทางการคา ผขายจะกาหนดวนทตองชาระเงน เชน เงอนไข net 45 หรอ n/45 หมายถง

ผ ซอตองชาระเงนภายใน 45 วน นบจากวนทในใบกากบสนคา ถงแมวาผ ซอจะจายชาระเงนกอน

45 วน กจะไมไดรบสวนลดใด ๆ ทงสน

4. การกาหนดชวงระยะเวลาการชาระเงนโดยใหสวนลดเงนสด (net period cash

discount) หมายถง การทผ ขายใหเครดตแกผ ซอ โดยไมตองชาระเงนสดในทนททซอสนคา

แตอาจจงใจใหผ ซอรบนาเงนมาชาระโดยกาหนดสวนลดเงนสดใหแกผ ซอทชาระเงนในชวงเวลา

ทกาหนดไว เชน เงอนไข 2/15, n/30 คอ ผ ซอจะไดรบสวนลดเงนสดอก 2% หากมาชาระเงน

ภายใน 15 วน หากชาระหนภายใน 30 วน จะตองชาระเตมจานวน

5. ระบวนตามฤดกาล (seasonal dating) จะใชกบธรกจทขายสนคาตามฤดกาล

ซงผขายตองการใหลกคาสงสนคาลวงหนากอนทจะถงฤดกาลนน วธการนจะชวยใหผขายทาการ

ผลตไดอยางสมาเสมอ และไมตองเกบรกษาสนคานนไว รอจนกระทงถงฤดกาลทตองการสนคา

นน ขอดตอผ ซอคอ ผ ซอไมจาเปนตองจายเงนคาสนคากอน และจะจายเมอขายสนคาได วธน

ผ ซอจะไดรบระยะเวลาขยายสนเชอนานกวาปกต

ขอดและขอเสยของสนเชอทางการคา

ขอด 1. เปนแหลงเงนทนทมอยทวไป และหาไดงาย เนองจากปจจบนมภาวการณ

แขงขนทางการตลาดทสง ทาใหธรกจสามารถเลอกหาไดมากมายหลายแหง จนเปนทพอใจ

ของผ ซอ สวนเงอนไขนนกขนกบขอตกลง ซงสามารถเจรจาตอรองกนไดตามฐานะทางเครดต

ของผ ซอ และความสามารถของผขายทจะรบได

2 เปนแหลงเงนทนทไมกอใหเกดคาใชจาย หากกจการก ยมเงนจากแหลง

เงนทนตาง ๆ จะตองเสยคาดอกเบยจาย เงนปนผล แตการไดรบเครดตทางการคาจะไมม

คาใชจายใด ๆ นอกจากมตนทนเนองจากคาเสยโอกาสจากการไมขอรบสวนลดเงนสดเทานน

3 การขอสนเชอทางการคาไมตองทาอยางเปนทางการ สวนการขอก ยมเงน

จากแหลงเงนทนอน ๆ จะตองมขนตอนตามกฎหมาย มกฎเกณฑ เงอนไข ขอกาหนด หรอ

มหลกทรพยคาประกน

4 เหมาะสาหรบกจการขนาดเลกทไมมเครดตเพยงพอทจะหาแหลงเงนทนอน ๆ

โดยทวไป กจการขนาดเลกมกประสบปญหาในการก ยม เนองจากผ ใหกอาจจะขาดความมนใจ

ในความสามารถชาระหนได

266

5 เปนวธการหาเงนทนทมความยดหยนมากกวาวธอน ๆ หากผ ซอตองการ

ยดเวลาชาระเงนเปนครงคราว กสามารถมาผดผอนกนได แตการก ยมเงนจากเจาหนอน ๆ ตอง

ปฏบตตามกฎเกณฑทกาหนดอยางเขมงวด

ขอเสย 1. กรณธรกจหมนเวยนเงนไมทน อาจชาระหนไมตรงตามกาหนด ทาใหธรกจ

ขาดความนาเชอถอได

2. เนองจากสนเชอทางการคาจดทาไดงาย มองในแงของผ ใหสนเชอ อาจม

ความเสยงตอการไมไดรบชาระหนหรอการไดรบชาระหนไมตรงตามกาหนดเวลา

3. ธรกจทใหสนเชอทางการคาจะมตนทนทเกดขนจากเงนทนจมในบญช

ลกหนการคา ถอเปนภาระของกจการทาใหเสยโอกาสจากการไดรบผลตอบแทน เชน ดอกเบย

รบแตโดยทดอกเบยรบทควรไดรบน ธรกจมไดคดโดยตรงจากลกคาในทางปฏบต แตจะแฝง

ทางออมไวกบราคาขายสนคาหรอบรการทาใหราคาขายสงกวาปกต

1.3 สนเชอจากธนาคาร (bank credit) หมายถง การจดหาเงนทนระยะสน

จากธนาคารพาณชย โดยไมตองมหลกทรพยคาประกน เงนก ระยะสนทธนาคารพาณชยใหก ยม

ม 4 รปแบบ ดงน (อรทย รตนานนท, อรณรง วงศกงวาน, และกฤษฎา สงขมณ, 2544, หนา

178 - 179)

1.3.1 วงเงนสนเชอระยะสน (short – term line of credit) หมายถง

ขอตกลงระหวางธนาคารกบผ ขอก เกยวจานวนเงนสงสดของการก ยม โดยมลกษณะทสาคญ

ดงน

(1) จะตองมการกาหนดวงเงนสงสดในการก ยมไว โดยดจากผลการ

ดาเนนงานทผานมาของลกคา และความตองการทางการเงนของลกคา

(2) มระยะเวลาปลอดหน (clean up period) ขนอยกบการตกลง

ระหวางธนาคารกบผขอก วาจะมระยะเวลาปลอดหนนานเทาไร

(3) ไมมกฎหมายบงคบวาธนาคารจะตองใหก เงนตามวงเงนสนเชอ

โดยทวไปธนาคารจะแจงใหผ ก ไดทราบวา ธนาคารมความยนดทจะใหก เงนไดไมเกนจานวน

เทาใด

(4) สามารถตออายได ตามปกตระยะเวลาการก ยมจะไมเกน 1 ป

และสามารถจะตออายไดครงละ 1 ป โดยจะตออายหลงจากธนาคารไดรบงบการเงนประจาป

ของผ ก โดยจะศกษาถงผลการดาเนนงานทผานมา โครงการทกจการจะทาในอนาคต และ

ทสาคญผก ตองชาระหนเกาใหเรยบรอยกอน

267

ตวอยางของสนเชอจากธนาคารรปแบบวงเงนเชอระยะสน ไดแก เงนก ทมความตองการ

ตามฤดกาล (seasonal loans) เงนก เบกเกนบญช (over drafts) การก แบบกาหนดวงเงน

สนเชอ (line of credit) เปนตน

1.3.2 การก แบบหมนเวยน (revolving credit agreement) หมายถง

ขอตกลงทางกฎหมายของธนาคารในการก ยมเงนภายในวงเงนสงสดทกาหนดไว ธนาคารตอง

ปฏบตตามพนธะดงกลาวทกขณะทอยในกาหนดเวลาของสญญาหรอขอตกลง ซงการเบกเงนก

ดงกลาวไมเกนวงเงนทตกลง ตวอยางเชน วงเงนก 1 ลานบาท และผ ก ไดเบกเงนก ไปแลว

700,000 บาท ผก กยงจะมสทธทจะเบกเงนก ไดอกภายในวงเงนทเหลอ จากการทธนาคารได

ตกลงจะใหกภายในวงเงนดงกลาว ปกตแลว ผก จะตองเสยคาธรรมเนยมสาหรบการทธนาคาร

ตองกนเงนไวสวนหนง เพอใหผ ก ไดเบกทนททตองการ คาธรรมเนยมเงนกดงกลาวจะคดจาก

จานวนเงนทไมไดเบก ตวอยางเชน ถาหากวาขอตกลงวงเงนก 100,000 บาท ผก ไดเบกไปแลว

40,000 บาท ผกจะตองรบผดชอบทจะตองชาระคาธรรมเนยมดงกลาว สาหรบวงเงนอก 60,000

บาท ซงยงไมไดเบก ถากาหนดอตราคาธรรมเนยมเทากบ 0.5% หมายความวา ลกคาจะตอง

เสยคาใชจายเปนคาธรรมเนยมใหกบธนาคาร 300 บาท (60,000 x 0.5%)

1.3.3 เงนก เฉพาะกรณ (transaction loans) หมายถง การทกจการมความ

ตองการใชเงนทนในระยะสน ตามวตถประสงคอยางใดอยางหนง ธนาคารจะวเคราะหสนเชอ

แกผ ก เปนราย ๆ ไป โดยพจารณาจากกระแสเงนสดของกจการเปนสงสาคญ ตวอยางเชน

กจการรบจางสรางบาน ผก จะไดรบเงนงวดท 1 เมองานแลวเสรจไป 30% ในขณะทผก มความ

ตองการใชเงนเพอซอวสดกอสราง คาแรง เปนตน เมอผก ไดรบเงนคางวดกจะทาการสงคนเงน

เพอชาระหนบางสวนใหกบธนาคาร

1.3.4 เลตเตอรออฟเครดต (letter of credit หรอยอวา L/C) หมายถง

วธการจดหาเงนทนระยะสนเ พอการซอขายสนคา และบรการระหวางประเทศโดยผาน

ธนาคารพาณชย ซงถอเปนคนกลางระหวางผ ซอและผขาย ซงไมเคยคนเคยกน ทงนจะตองม

กฎหมายระหวางประเทศควบคมวธการ ขนตอนในการปฏบต ปจจบนวธนไดรบความนยม

อยางแพรหลาย

การขอสนเชอจากธนาคารจะตองมเ งอนไข และขอกาหนดในการก ยมเกยวกบ

อตราดอกเบย (interest rate) ซงจะขนอยกบการตกลงระหวางธนาคารกบผก ธนาคารมกจะ

กาหนดอตราดอกเบยตามชอเสยงทางการเงนของผก ถาชอเสยงทางเครดตด อตราดอกเบยกจะ

ตา ซงอตราดอกเบยนจะขนลงตามภาวะของตลาดเงน โดยดจากระดบอตราดอกเบยทธนาคาร

268

พาณชยคดจากลกคา ชนด (prime rate) เปนเกณฑ กจการทมฐานะทางการเงนดมาก สามารถ

ก เงนไดโดยเสยดอกเบยในอตราของลกคาชนด กจการอน ๆ ทฐานะลดหลนกนลงมา กจะตอง

เสยดอกเบยในอตราทสงกวา ซงการคานวณดอกเบยจากเงนก นเรยกวา อตราดอกเบยทแทจรง

(effective rate) วธการคานวณอตราดอกเบยทแทจรง สามารถคานวณไดจากสตร ดงน

C = 100xPI (2)

เมอ C = อตราดอกเบยทแทจรง (%)

I = จานวนดอกเบยจาย (บาท)

P = จานวนเงนทไดรบจากการก ยม (บาท)

โดยทอตราดอกเบยทแทจรงจะมคามากนอยเพยงใดขนอยกบกรณตาง ๆ ดงตอไปน

1. กรณจายดอกเบยเมอชาระคนเงนตน (collect basis) หมายถง การทธรกจจะจาย

ดอกเบยใหกบธนาคารในวนทครบกาหนดชาระเงน

ตวอยางท 11.2 บรษท รกบานเกด จากด ก ยมเงนระยะสนจากธนาคารกรงไทย จากด

จานวนเงน 100,000 บาท อตราดอกเบย 8% ตอป เปนระยะเวลา 1 ป โดยตกลงกบธนาคารวา

จะจายดอกเบยในวนครบกาหนด อตราดอกเบยทแทจรงเปนเทาใด

จากสตร C = 100xPI

ดอกเบยจาย = 100

8000,100 x

= 8,000 บาท

จานวนเงนทไดรบจากการก ยม = 100,000 บาท

แทนคา C = 100000,100

000,8 x

ดงนน อตราดอกเบยทแทจรง = 8%

ผลการคานวณ ในกรณนจะเหนวา อตราดอกเบยทแทจรง (8%) จะเทากบอตรา

ดอกเบยทธนาคารกรงไทย จากด คดจากบรษทพอด คอ 8%

2. กรณมการหกดอกเบยไวลวงหนา (discount basis) หมายถง การทธรกจจะถกหก

ดอกเบยจากเงนตนทนทเมอไดรบเงนก ยม

269

ตวอย าง ท 11 .3 จากขอมลจากตวอยาง ท 11 .2 หากธนาคารคดดอกเ บ ย

และหกดอกเบย ไวลวงหนา อตราดอกเบยทแทจรงจะเปนเทาใด

จากสตร C = PI

ดอกเบยจาย = 8,000 บาท

จานวนเงนทไดรบจากการก ยม = 100,000 – 8,000

= 92,000 บาท

แทนคา C = 100000,92

000,8 x

ดงนน อตราดอกเบยทแทจรง = 8.70%

ผลการคานวณ ในกรณนจะเหนวา อตราดอกเบยทแทจรง (8.70%) สงกวาอตรา

ดอกเบยทธนาคารคดจากบรษท (8%) เทากบ 0.70% (8.70% - 8%)

3. กรณผก ตองดารงเงนฝากขนตา (compensating balances) หมายถง จานวนเงน

ทธนาคารกาหนดใหลกคาตองฝากเงนไวในบญชธนาคาร โดยกาหนดไวเปนสดสวนโดยตรง

กบจานวนเงนทก ยมไปโดยไมไดรบดอกเบย และตองฝากตลอดระยะเวลาทก ยม จะถอนออกไป

กอนไมได ตามปกตจะประมาณ 10 – 15% ของวงเงนก

ตวอยางท 11.4 จากขอมลในตวอยางท 11.2 หากธนาคารกาหนดใหบรษทตองดารง

เงนฝากขนตาไว 10% ของเงนก ยม อตราดอกเบยแทจรงเปนเทาใด

จากสตร C = PI

จานวนเงนฝากขนตา = อตราเงนฝากขนตา X จานวนเงนตน

แทนคา จานวนเงนขนตา = 10% X 100,000

จานวนเงนก ทไดรบ = จานวนเงนตน – จานวนเงนฝากขนตา

แทนคา จานวนเงนก ทไดรบ = 100,000 – 10,000 = 90,000 บาท

ดอกเบยจาย = 8,000 บาท

แทนคา C = 100000,90

000,8 x

อตราดอกเบยทแทจรง = 9%

ผลการคานวณ ในกรณจะเหนวา อตราดอกเบยทแทจรง (9%) สงกวาอตรา

ทธนาคารคดจากบรษท (8%) เทากบ 1% (9% - 8%)

270

ขอดและขอเสยของสนเชอจากธนาคาร

ขอด 1. ปจจบนธนาคารไดจดทาธรกรรมทางการเงนหลายประเภท เพอสนบสนน

สนเชอระยะสน

2. ผกมกจะคนเคยกบธนาคารผใหก อาจไมมขอตกลงทยงยากมากนก

3. เปนเงนก ระยะสน อาจจะไดรบพจารณาใหสนเชองายกวา

ขอเสย 1. กรณทชาระหนไดไมตามกาหนด อาจจะถกบนทกประวตไว ทาใหการก ยม

ในอนาคตไดรบการพจารณาทยากขน

2. อาจมคาใชจายเกยวกบคาธรรมเนยมในการก ยมแตละครง

3. สญญามระยะสน ๆ เพยง 1 ป ทาใหเสยเวลาในการตอสญญา

1.4 ตราสารพาณชย (commercial paper) หมายถง ตราสารหนระยะสนทไมม

หลกทรพยคาประกน ออกโดยบรษทหรอธรกจขนาดใหญทมชอเสยงทางการคา และฐานะ

ทางการเงนเปนทนาเชอถอ และสญญาวาจะมการจายเงนใหแกเจาหนหรอผ ถอตวเมอครบ

กาหนด ตราสารพาณชยสวนใหญจะมกาหนดชาระคนไมเกน 270 วน นอกจากน ยงมการระบ

จานวนเงนของแตละฉบบ เพอใหสอดคลองกบการใชเงนทนนน สวนผ ซอกตองเลอกซอ

ใหเหมาะสมกบจานวนเงนทมอย รวมทงระยะเวลาทปลอดจากการใชเงนนน ตราสารพาณชย

จาแนกออกเปน 3 ประเภท ไดแก (สพาดา สรกตตา และคนอน ๆ , 2545, หนา 226)

1.4.1 ตวสญญาใชเงน (promissory note) เปนตราสารพาณชยท

เปลยนมอได ออกโดยบรษทเงนทนหรอบรษทเครดตฟองซเอร เพอใชระดมเงนทนจากประชาชน

โดยรายละเอยดทสาคญของตวสญญาใชเงนจะประกอบดวย จานวนเงนก อตราดอกเบย

การชาระคน ระยะเวลาก ยม รวมทงเงอนไขอน ๆ ทจะตกลงกน

1.4.2 เชค (cheque) เปนตราสารพาณชยชนดทนยมใชกนโดยทวไป

มสภาพคลองสง มกจะมอายไมเกน 6 เดอน เชน การนาเชคทยงไมครบกาหนดไปขายลด

กบธนาคาร เปนตน

1.4.3 ตวแลกเงน (bill of exchange) เปนตราสารพาณชยทสามารถ

เปลยนมอไดเชนเดยวกบตวสญญาใชเงน

การทธรกจออกตราสารพาณชยมาเพอเปนการจดหาเงนทนระยะสนนน วธการจาหนาย

ตราสารพาณชย สามารถจดทาได 2 วธ ไดแก

271

1. การขายผานผ คาหลกทรพย (dealer market) วธนผ คาหลกทรพยจะเปนผ ซอ

ตราสารจากผออกตราสาร แลวนาไปขายใหแกนกลงทน โดยผ คาหลกทรพยจะคดคานายหนา

จากผออกตราสาร

2. การขายโดยผออกโดยตรง (direct placement market) วธนบรษทผออกตราสาร

จะขายใหแกนกลงทนโดยตรง นกลงทนสามารถเลอกซอไดตามความพอใจ ทงนเพอประหยด

คานายหนาทตองจายใหแกผ คาหลกทรพย

ประโยชนทผ ออกตราสารพาณชยจะไดรบคอ เปนแหลงเงนทนระยะสนทมดอกเบย

ตากวาการก เงนระยะสนจากธนาคาร โดยเฉพาะอยางยงถาธนาคารหกดอกเบยไวลวงหนาหรอ

มขอกาหนดใหตองดารงเงนสดขนตาไวในบญช

ผ ซอตราสารพาณชย อาจเปนธนาคารพาณชย สถาบนการเงนหรอบรษทธรกจทวไป

โดยผ ซอถอไวเพอเปนการจดหารายไดในระยะสน ดงนน จะตองคานวณหาตนทนของตราสาร

พาณชย ซงเรยกวา อตราดอกเบยทแทจรง เชนกนจากสตรดงน

C = PD

(3)

เมอ C = อตราดอกเบยทแทจรงของตราสารพาณชย (%)

D = สวนลดหรอดอกเบยจายของตราสารพาณชย (บาท)

P = จานวนเงนทไดรบจากการจาหนายตราสารพาณชย (บาท)

ตวอยางท 11.5 บรษท รกบานเกด จากด ตองการจดหาเงนทนทมระยะจายคนภายใน

120 วน จงไดทาการออกตราสารพาณชย จานวน 200,000 บาท อตราดอกเบย 6% ตอป

โดยวนทจาหนายตราสารพาณชยบรษทจายเงนใหแกผ ซอโดยหกการหกดอกเบยลวงหนา

กาหนดให 1 ป เทากบ 360 วน

จากสตร C = PD

D = 360120

1006000,200 xx

= 4,000 บาท

272

P = 200,000 – 4,000

= 196,000 บาท

แทนคา C = 000,196

000,4

= 2.04%

ผลการคานวณ จะเหนวา อตราดอกเบยทแทจรงของตราสารพาณชยซงออกภายใน

ระยะเวลา 120 วน จะเทากบ 2.04% หรอเทากบ 6.12% ตอป

12036004.2 x

ขอดและขอเสยของตราสารพาณชย

ขอด 1. ตนทนนอยกวาการก ยมจากธนาคาร เพราะอตราดอกเบยของตราสาร

พาณชยตากวาอตราดอกเบยเงนก ระยะสนของธนาคารพาณชยทคดจากลกคาชนด

2. จานวนเงนของเอกสารการคาไมถกจากดโดยกฎหมายเหมอนการก เงนจาก

ธนาคาร

3. ไมตองมหลกทรพยคาประกน กจการสามารถนาหลกทรพยไปหาประโยชน

จากการก ยมแหลงอนไดอก

4. ผ ซอตราสารพาณชยสามารถนาไปขายตอได

5. บรษททออกตราสารพาณชยมภาพพจนทดตอสงคม มความนาเชอถอ

6. ไมตองมเงนฝากขนตาในบญช

ขอเสย 1. ผ ซอตราสารพาณชย อาจจะมเงนทนจากดในบางชวงระยะเวลา ทาให

การขายตราสารพาณชยไมเปนไปตามทคาดการณไว

2. ผออกตราสารพาณชยทมปญหาทางดานการเงนมกจะมความยงยากในการ

ออกตราสาร เพราะผ ซอจะซอกตอเมอผออกตราสารมความนาเชอถอเทานน

3. ธรกจทออกตราสารพาณชย หากมขนาดเลกจะตองใหตวแทนเปนผ จาหนาย

ทาใหตองเสยคาใชจายในการขาย หากเปนธรกจขนาดใหญอาจขายตรงได ทาใหประหยด

คาใชจาย

2 แหลงเงนทนระยะสนทมหลกทรพยคาประกน

แหลงเงนทนระยะสนทมหลกทรพยคาประกน (secured sources of short – term

financing) หมายถง แหลงเงนทนทกจการก ยมเงนจากแหลงภายนอกกจการ โดยตองม

หลกทรพยคาประกนวงเงนก ยม ทงนผ ใหก เหนวาผ ก มความสามารถในการจายเงนคนยงไม

273

เพยงพอในการใหก เ งน ผ ใ หก จงตองกาหนดใหมหลกทรพยคาประกนเพอเปนการลด

ความเสยงภยทางการเงนทจะเกดขน แหลงเงนทนระยะสนทมหลกทรพยคาประกนโดยปกต

ม 3 รปแบบ ไดแก

2.1 การกยมเงนโดยใชบญชลกหนการคา (accounts receivable loans)

โดยปกตธรกจจะมการขายเชอ ซงจะตองมการบนทกบญชลกหนการคาไวเปนสนทรพยหมนเวยน

ปรากฏอยในงบดล ถอเปนสนทรพยทมสภาพคลองมากทสดของธรกจ กลาวคอ จะเปลยน

สภาพจากลกหนเปนเงนสด เมอครบกาหนดชาระหน ดงนน ธรกจสามารถใชบญชลกหนการคา

เปนสอกลางในการก ยมเงนไดโดยสามารถจดทาได 2 วธ ไดแก

2.1.1 การใชบญชลกหนการคาคาประกน (assignment accounts

receivable) หมายถง การจดหาเงนทนจากการก ยมเงนโดยใชบญชลกหนการคาเปนหลกทรพย

คาประกนจากธนาคารหรอสถาบนการเงนอน โดยจานวนเงนทขอกจะแสดงเปนรอยละของมลคา

ของลกหนทนามาเปนหลกคาประกน สวนวธการจดทานผ ขอก จะตองนาบญชลกหนการคา

ทตองการใชเปนหลกประกนเสนอใหแกผ ใหกพจารณากอนวา สทธในบญชลกหนการคานยงเปน

ของผขอกหรอไม โดยปกตแลวผ ใหกจะเลอกเฉพาะบญชลกหนการคาทนาเชอถอเกยวกบฐานะ

การเงน และมชอเสยงทางการเงนดไวเปนหลกประกน โดยจะทาการตรวจสอบจานวนหน

วาถกตองเพยงใด เพอใหเกดความมนใจในบญชลกหนการคา อยางไรกดธรกจผขอกยงคงตอง

ดแลรบผดชอบเกยวกบบญชลกหนการคานนอย เชน การตดตามทวงหนและเกบเงน แมวาจะได

ถกนาไปคาประกนเงนก เรยบรอยแลวกตาม ดงนน ถามหนสญหรอความสญเสยใด ๆ เกดขน

เกยวกบการเกบเงนจากบญชลกหนการคา ธรกจจะตองเปนผ รบผดชอบทงหมด จานวนทก ได

บางสวนธรกจ ผขอกอาจทาหนงสอสญญาเพอโอนสทธการรบเงนจากลกหนใหแกผ ใหก กได ทงน

อาจมการกาหนดเงอนไขใหมการทาประกนบญชลกหน (credit insurance) ดวย เมอไดตกลง

ทจะก เงนแลว ผขอก กจะตองออกตวสญญาใชเงนเปนมลคาตามจานวนเงนทไดตกลงไวกบผ ใหก

และมอบใหไวลวงหนา ซงเมอครบกาหนดตองชาระหนตามสญญาแลวยงไมสามารถเรยกเกบเงน

จากบญชลกหนได อาจเจรจาขอตออายไดเหมอนกบการขอตออายการก ยมเงนใหม

สวนมลคาของการใหก ยมนนอาจไดสงสดถง 75% ของมลคาของลกหนทคาประกน

โดยการก ยมเงนตามจานวนนจะตองมคาใชจายในรปแบบของดอกเบยจาย และคาธรรมเนยม

เกยวกบการจดการลกหน ทนามาเปนหลกประกน ซงแสดงเปนรอยละของมลคาลกหน

เชน 1 – 2% ของมลคาของลกหน ทงน การคานวณคาใชจายจากการก ยมทงหมดนเรยกวา

274

อตราตนทนแทจรงของเงนก โดยใชลกหนเปนหลกคาประกน ซงสามารถคานวณไดจากสตร ดงน

(โสภณ ฟองเพชร, 2545, หนา 207)

(4)

ตวอยางท 11.6 บรษท รกบานเกด จากด ตองการก ยมเงนจากบรษท พาณชย

แฟคเตอรรง จากด โดยนาบญชลกหนการคาจานวน 400,000 บาท ไปเปนหลกทรพยคาประกน

เงนก บรษท พาณชยแฟคเตอรรง จากด ใหเงนกแกบรษท เทากบ 75% ของมลคาลกหนทนามา

คาประกน อตราดอกเบยเงนก 6% ตอป คาธรรมเนยมในการจดการลกหน 2% ของมลคาลกหน

ทนามาคาประกน บรษทจะไดรบเงนจานวนเทาใด และอตราตนทนทแทจรงของการก เงนโดยใช

บญชลกหนการคาเปนหลกคาประกนเปนเทาใด

จากสตร อตราตนทนทแทจรง (%) =

ดอกเบยจาย = 100

6000,300 x = 18,000 บาท

คาธรรมเนยมในการจดการลกหน = 000,400100

2 x = 16,000 บาท

จานวนเงนทไดรบจากการก ยม = 000,40010075 x = 300,000 บาท

แทนคา อตราตนทนทแทจรง = 000,300

000,16000,18 +

= 0.1134 x 100

ดงนน อตราตนทนทแทจรง = 11.34%

ผลการคานวณ จะเหนวา จานวนเงนทไดรบจากการก ยมเทากบ 300,000 บาท

อตราตนทนทแทจรงของการก ยม เทากบ 11.34% ตอป

อตราตนทนทแทจรง (%) = ดอกเบยจาย + คาธรรมเนยมการจดการลกหน

จานวนเงนทไดรบจากการกยม

ดอกเบยจาย + คาธรรมเนยมในการจดการลกหน

จานวนเงนทไดรบจากการกยม

275

ขอดและขอเสยของการกยมเงนโดยใชบญชลกหนการคาคาประกน

ขอด 1. มความยดหยน สามารถทาไดอยางตอเนอง เนองจากเมอมยอดขายเชอ

เพมขน ผก กสามารถนาลกหนการคามาทาการก เงนเพมไดอก

2. เปนหลกประกนทดของการจดหาเงนทน และเปนมแหลงเงนทนทม

ความแนนอน

ขอเสย 1. อตราดอกเบยของการก ยมจะมอตราสงกวาอตราการก ยมเงนจากแหลงอน

2. คาธรรมเนยมในการจดการลกหนเพมขนจากดอกเบยจาย ทาใหมคาใชจาย

ทางการเงนสงขน

2.1.2 การขายบญชลกหนการคา (factoring account receivable)

หมายถง การจดหาเงนทนจากการก ยมเงนโดยการนาบญชลกหนการคาของกจการไปขายใหกบ

สถาบนการเงนอนทรบซอบญชลกหนการคา ซงเรยกวา factor เชน ธนาคารพาณชย บรษท

เงนทน เปนตน ผ ทรบซอบญชลกหนการคามกรรมสทธในลกหน แตจะมความเสยงในการจดเกบ

หนจากลกหน ผ รบซอลกหนจะทาการคดคาใชจายในการจดการเกยวกบลกหน ดงน

(1) ดอกเบยเงนก คดเปนอตรารอยละตอปของวงเงนก

(2) คาธรรมเนยมในการจดการลกหน คดเปนอตรารอยละของ

มลคาของลกหนทนามาขาย

(3) คาเงนสารอง คดเปนอตรารอยละของมลคาลกหนทนามาขาย

อตราตนทนทแทจรงของการก ยมเงนโดยการขายบญชลกหนการคา สามารถคานวณได

จากสตรดงน (โสภณ ฟองเพชร, 2545, หนา 208 – 209)

(5)

ตวอยางท 11.7 บรษท รกบานเกด จากด ตองการจดหาเงนทนโดยการนาบญชลกหน

การคาไปขายใหกบธนาคารพาณชยแหงหนง ซงมมลคา 300,000 บาท โดยธนาคารคดดอกเบย

ในอตรา 12% ตอป คาธรรมเนยมในการจดการลกหน 2% ของมลคาลกหน และคาเงนสารอง

อตราตนทนทแทจรง (%) = ดอกเบยจาย + คาธรรมเนยม + คาเงนสารอง

จานวนเงนก ทไดรบ

276

6% ของมลคาลกหน ระยะเวลาในการก ยม 2 เดอน บรษทจะไดรบเงนจานวนเทาใด และ

มอตราตนทนทแทจรงในการขายบญชลกหนการคาเทาใด

จากสตร อตราตนทนทแทจรง (%) =

คาธรรมเนยม = 000,300100

2 x = 6,000 บาท

คาเงนสารอง = 000,300100

6 x = 18,000 บาท

จานวนเงนตนทนาไปคดดอกเบย = 300,000 – 6,000 – 18,000

= 276,000 บาท

ดอกเบยจาย = 122

10012000,276 xx = 5,520 บาท

จานวนเงนทไดรบ = 300,000 – 5,520 – 6,000 – 18,000

= 270,480 บาท

อตราตนทนทแทจรง = 480,270

000,18000,6520,5 ++

= 0.1092 x 100

ดงนน อตราตนทนทแทจรง = 10.92%

ผลการคานวณ จะเหนวา จานวนเงนทไดรบจากการก ยมเทากบ 270,480 บาท อตรา

ตนทนทแทจรงของการขายบญชลกหนการคา เทากบ 10.92% ตอป

ขอดและขอเสยของการกยมเงนโดยการขายบญชลกหนการคา

ขอด 1. ผก มคาใชจายในการจดเกบเงนจากลกหนลดลง

2. เมอมยอดขายเพม สามารถนาลกหนรายใหมไปทาการขายใหมไดอก

3. ผก มความยดหยนในการใชเงนตามวงเงนทไดรบจากการก ยม

4. เปนการจดหาเงนทนทมความแนนอน เพราะมหลกประกนทด

ขอเสย 1. ผ ใหก มความเสยงจากการจดเกบเงนจากลกหน เนองจากมการโอน

กรรมสทธในลกหนไปยงผใหก

2. ตนทนของการก ยมเงนสงกวาการก ยมเงนโดยการใชบญชลกหนการคา

คาประกน

ดอกเบยจาย + คาธรรมเนยม + คาเงนสารอง

จานวนเงนก ทไดรบ

277

2.2 การใชสนคาคงเหลอไปคาประกน (inventory loans) หมายถง การจดหา

เงนทนโดยวธการก ยมเงนโดยนาสนคาคงเหลอไปคาประกนวงเงนก ยมเหมอนกบการใช

บญชลกหนการคาคาประกน สนคาคงเหลอในทน ไดแก สนคาสาเรจรป งานระหวางทาหรอ

วตถดบ ซงสนคาสาเรจรปจะมมลคาของการก ยมสงกวาประเภทอน เนองจากสามารถนาไปขาย

ไดงายกวา และมมลคามากกวาสนคาคงเหลอประเภทอน การก ยมเงนโดยการใชสนคาคงเหลอ

มาคาประกนมวธการหลายวธ ไดแก (วมล ประคลภพงศ, สมชาย เบญจวรรณ, สรชย

ภทรบรรเจด, 2543, หนา 137)

2.2.1 การก ยมแบบไมระบรายละเอยดของสนคา (floating line

agreement) หมายถง การก ยมเงนโดยใชสนคาคงเหลอมาเปนหลกประกน โดยไมมการกาหนด

รายละเอยดเฉพาะเจาะจงของสนคาคงเหลอนน ทาใหผ ใหก ไมอาจควบคมดแลสนคาคงเหลอได

ทาใหเกดความยงยากใหแกผ ใหกมาก เกดความไมปลอดภย ผขอก มสทธในการควบคมสนคา

คงเหลอ สามารถนาไปจาหนาย และจดหาสนคาใหมมาทดแทนได ทาใหผ ใหกอาจจะใหวงเงนก

ตากวามลคาของสนคาคงเหลอทนามาคาประกน

2.2.2 การก ยมแบบระบรายละเอยดของสนคา (chattel mortgage

agreement) หมายถง การก ยมเงนโดยใชสนคาคงเหลอมาเปนหลกประกน โดยสนคาคงเหลอ

ทนามาเปนหลกคาประกนจะตองมการระบชนดของสนคา และสนคาคงเหลอนนอาจจะมการระบ

หมายเลขประจาสนคา (serial number) นนดวย ซงผ ก ยงมสทธในตวสนคาทนามาเปน

หลกประกน แตจะไมมสทธนาสนคาไปจาหนาย ยกเวนจะไดรบการยนยอมจากผ ใหก เทานน

ดงนน จงทาใหผ ใหก เกดความปลอดภย และลดความเสยงภยลงไดจากการควบคมดแลสนคา

คงเหลอ ยกเวนวาผกจะไดรบอนญาตจากผ ทใหก กอน

2.2.3 การก ยมแบบคลงสนคาสนาม (field warehouse – financing

agreement) หมายถง การก ยมเงนโดยการใชสนคาคงเหลอมาเปนหลกประกน สนคาคงเหลอ

นนตองนามาเกบไวทคลงสนคา โดยจะตองแยกออกจากสนคาอน ๆ ของผก และมบคคลทสาม

เปนผดแลสนคาคงเหลอทเปนหลกประกนนน การขนยายสนคาคงเหลอนนจะตองไดรบอนญาต

จากผใหก กอน

2.2.4 การก ยมแบบคลงสนคาสาธารณะ (terminal warehouse

agreement) หมายถง การก ยมเงนโดยการใชสนคาคงเหลอมาเปนหลกประกน โดยจะตองนา

สนคาคงเหลอไปเกบไวทคลงสนคาสาธารณะ (public warehouse) โดยสนคานนจะไมไดอย

ในการควบคมดแลของผ ขอก ดงนน ผ ใหก จะมความปลอดภยจากหลกประกน เพราะสนคา

278

คงเหลอทเปนหลกประกนมไดอยในความดแลของผขอก แตตนทนของเงนทนในกรณนจะสงขน

เนองจากผขอกจะตองจายคาเชาคลงสนคา และจะตองเสยคาขนสงสนคาไปยงคลงสนคา

2.2.5 การก ยมแบบใชใบรบฝากสนคา (trust receipt agreement)

หมายถง การก ยมเงนโดยใชสนคาคงเหลอไปเปนหลกประกน ซงผกสวนใหญมกจะเปนผ นาเขา

เมอสนคาเขามาถง ผก กจะนาสนคานนไปคาประกนการก ยมเงน ผ ก มสทธในการครอบครอง

ดแลสนคา แตหากจะจาหนายจะตองไดรบอนญาตจากผ ใหก เนองจากกรรมสทธเปนของผ ใหก

เมอจาหนายสนคาได จะตองนาเงนไปชาระหนแกผก สวนระยะเวลาในการก ยมมกไมเกน 180

วน

2.3 การกยมเงนโดยใชสนทรพยอน หมายถง การก ยมเงนโดยใชสนทรพยอน

เปนหลกประกนการก เงน เชน ตวสญญาใชเงน บคคล หลกทรพย เงนฝากประจา ทดน

อาคาร สานกงาน กรมธรรมประกนชวตหรออสงหารมทรพยอน ๆ เปนตน วงเงนก ทจะใหก

ประมาณ 50-80% ของมลคาหลกประกน ซงขนอยกบคณภาพ และมลคาราคาตลาด

ของหลกทรพยคาประกนนน ๆ การคดดอกเบยสาหรบเงนก ประเภทนจะแตกตางกนไปตาม

ประเภทของสนทรพยนน ๆ ลกษณะของความเสยงทางการเงน และอานาจการเจรจาตอรองของ

ผขอก

สาหรบหลกเกณฑในการพจารณาหลกทรพยทนามาคาประกน มดงตอไปน

1. หลกทรพยนนอยในความตองการของตลาดมากนอยเพยงใด ถาหลกทรพยนน

สามารถขายไดงายโดยไมถกกดราคา ผ ใหก จะยอมใหก ในจานวนเงนทสง เมอเทยบกบมลคา

ของหลกทรพยทคาประกน

2. หลกทรพยนนมอายเทาใด ถามอายสน สภาพคลองสง ทาใหผ ก สามารถ

เปลยนแปลงเงนสด เพอชาระหนไดดกวาหลกทรพยทมอายยาวกวา

3. หลกทรพยนนมความเสยงมากนอยเพยงใด ถาราคาของหลกทรพยนนเปลยนแปลง

ขนลงมากหรอราคาตลาดไมแนนอน จะทาใหมความเสยงสง

นอกจากการกาหนดหลกเกณฑในการพจารณาหลกทรพยทนามาคาประกนแลว ผ ใหก

ยงจะตองพจารณาความสามารถในการชาระหนคน โดยพจารณาจากปจจยดงตอไปน

1. กระแสเงนสดทเกดขนจากความสามารถในการดาเนนงานของธรกจ โดยผ ใหกจะให

ก เ งนกรณทกระแสเงนสดทเกดขนจากความสามารถในการดาเนนงานของธรกจไหลเขา

เพยงพอทจะชาระคนเงนก ได หากไมเพยงพอผใหกจงกาหนดใหมการนาหลกทรพยมาคาประกน

279

2. เงนทไดรบจากการขายหลกทรพยทคาประกน กรณผก ไมสามารถชาระหนได ซงโดย

ปกตแลวมลคาราคาตลาดของหลกทรพยคาประกนจะมราคามากกวาจานวนเงนก ยม ถาหากผก

ไมสามารถชาระหนได ผ ใหก กจะขายหลกทรพยนนเพอมาชาระหน ตามขอผกพนของผก และ

หากหลกทรพยนนขายไดราคาสงกวาจานวนเงนทใหก ยมรวมกบดอกเบย สวนทเกนกจะถก

สงกลบไปใหผก ในภายหลง การกาหนดใหมหลกทรพยทมราคาสงกวาจานวนเงนใหก ยมกเพอวา

ผ ใหก จะไดลดความเสยงภยลงจากกรณทไมสามารถขายหลกทรพยนนไดราคาเตมจานวน หาก

หลกทรพยมราคาตลาดทตากวาจานวนเงนใหก ยม ผ ก จะตองจดหาหลกทรพยมาคาประกน

เพมเตมอก

การตดสนใจเกยวกบการจดหาเงนทนระยะสน ในกรณทธรกจมทางเลอกเพอการจดหาเงนทนระยะสนจากเงนทนแหลงตาง ๆ หลาย

แหลง โดยแตละแหลงมจานวนเงนก ไมเทากน รวมทงตนทนทางการเงนกไมเทากนดวยนน หาก

ธรกจจาเปนจะตองพจารณาตดสนใจทางเลอกใดทางเลอกหนง หลกในการพจารณานนจะตอง

ตดสนใจทางเลอกทมตนทนทางการเงนตาทสด พรอมทงพจารณาขอดและขอเสยของแตละ

ทางเลอก ดงตวอยางตอไปน

ตวอยางท 11.8 บรษท รกบานเกด จากด เปนบรษททมชอเสยงในการผลตและขาย

เครองไฟฟายหอหนง ฝายขายของบรษทคาดการณวา ในปตอ ๆ ไปจะมยอดขายเพมขนจาก

ปปจจบน 15% ทาใหบรษทจะตองจดหาเงนทนหมนเวยนเพมขนอกจานวน 800,000 บาท

ระยะเวลาในการก ยม 60 วน โดยจานวนเงนทนนสามารถจดหาไดจากแหลงเงนทนตาง ๆ ดงน

1. ขอสนเชอทางการคา เพอซอวตถดบ จานวน 800,000 บาท ภายใตเงอนไข 2/20,

n/60

2. ก เงนจากธนาคารพาณชย จานวนเงน 800,000 บาท โดยธนาคารกาหนดใหบรษท

ตองดารงเงนฝากขนตา 20% ของวงเงนก อตราดอกเบย 7.5% ตอป ระยะเวลา 60 วน

3. ขายบญชลกหนการคาใหกบธนาคารพาณชย ซงมมลคาของลกหน 900,000 บาท

ธนาคารคดคาธรรมเนยมในการจดการ 1% ของมลคาลกหน และหกคาเงนสารอง 6% ของ

มลคาลกหน อตราดอกเบย 7.5% ตอป ระยะเวลาการจดเกบหนจากลกหน 60 วน

280

4. ออกตราสารพาณชยประเภทตวสญญาใชเงน เพอขายในทองตลาดโดยผานตวแทน

จาหนาย วงเงนในตว 800,000 บาท อายของตวสญญาใชเงน 60 วน โดยมคาธรรมเนยม 1%

ของวงเงนในตว และดอกเบยจาย 6% ตอป

บรษทจะตองจดหาเงนทนระยะสนจากแหลงใด จงจะประหยดคาใชจายทสด

โดยกาหนดให1 ปเทากบ 360 วน

ทางเลอกท 1 ขอสนเชอทางการคา วงเงน 800,000 บาท

วธทา การคานวณหาตนทนทมผลกระทบจากการไมเอาสวนลด

จากสตร ตนทนทมผลกระทบจากการไมเอาสวนลด = x

จานวนวนใน 1 ป = 360 วน

อตราสวนลด = 2%

ระยะเวลาใหสนเชอ = 60 วน

ระยะเวลาไดสวนลด = 20 วน

แทนคา ตนทนทมผลกระทบจากการไมเอาสวนลด = 2100

22060

360−−

x

= 982

40360 x = 0.1837

= 0.1837 x 100

ดงนน ตนทนทมผลกระทบจากการไมเอาสวนลด = 8.37%

ทางเลอกท 2 ก เงนจากธนาคารพาณชย จานวน 800,000 บาท

วธทา การคานวณหาอตราดอกเบยทแทจรง

จากสตร อตราดอกเบยทแทจรง = x 100

ดอกเบยจาย = 36060

1005.7000,800 xx = 10,000 บาท

เงนฝากขนตา = 10020000,800 x = 160,000 บาท

จานวนเงนทไดรบจากการก ยม = 800,000 – 160,000 = 640,000 บาท

แทนคา อตราดอกเบยทแทจรง = 100000,640

000,10 x

จานวนวนใน 1 ป

ระยะเวลา - ระยะเวลา

ใหสนเชอ ไดสวนลด

อตราสวนลด

100 - อตราสวนลด

จานวนดอกเบยจาย

จานวนเงนทรบจากการกยม

281

= 0.0157 x 100 = 1.57% ตอ 2 เดอน

= 2

1257.1 x = 9.42 ตอป

ดงนน อตราดอกเบยทแทจรง = 9.42% ตอป

ทางเลอกท 3 ขายบญชลกหนการคา มลคาของลกหน 900,000 บาท

วธทา การคานวณหาอตราตนทนทแทจรง

จากสตร อตราตนทนทแทจรง =

คาธรรมเนยม = 100

1000,900 x = 9,000 บาท

คาเงนสารอง = 100

6000,900 x = 54,000 บาท

จานวนเงนตนทนาไปคดดอกเบย = 900,000 – 9,000 – 54,000 บาท

= 837,000 บาท

ดอกเบยจาย = 36060

1005.7000,837 xx

= 10,462.50 บาท

จานวนเงนก ทไดรบ = 900,000 – 10,462.50 – 9,000 – 54,000

= 826,537.50 บาท

แทนคา อตราตนทนทแทจรง = 50.537,826

000,54000,950.462,10 ++

= 50.537,82650.462,73 = 0.0889

= 0.0889 x 100 = 8.89%

ดงนน อตราดอกเบยทแทจรง = 8.89%

ทางเลอกท 4 ออกตราสารพาณชยประเภทตวสญญาใชเงน วงเงนในตว 800,000 บาท

วธทา การคานวณหาอตราดอกเบยทแทจรง

จากสตร อตราดอกเบยทแทจรง =

ดอกเบยจาย = 36060

1006000,800 xx = 8,000 บาท

ดอกเบยจาย + คาธรรมเนยม + คาเงนสารอง

จานวนเงนก ทไดรบ

ดอกเบยจาย

จานวนเงนทไดรบจากการจาหนายตวสญญาใชเงน

282

คาธรรมเนยม = 100

1000,800 x = 8,000 บาท

จานวนเงนทไดรบจากการจาหนายตวสญญาใชเงน = 800,000 - 8,000 - 8,000

= 784,000 บาท

แทนคา อตราดอกเบยทแทจรง = 000,784

000,8 = 0.0102

= 0.0102 x 100

อตราดอกเบยทแทจรง = 1.02% ตอ 60 วน

= 60

36002.1 x = 6.12 ตอป

ดงนน อตราดอกเบยทแทจรง = 6.12%

สรป ตนทนทางการเงนของ 4 ทางเลอกได ดงน

ทางเลอก ตนทนทแทจรง (%)

1 ขอสนเชอทางการคา 18.37

2 ก เงนจากธนาคารพาณชย 9.42

3 ขายบญชลกหนการคา 8.89

4 ออกตราสารพาณชยประเภทตวสญญาใชเงน

ผลการคานวณ จะเหนวา การออกตราสารพาณชยประเภทตวสญญาใชเงนมตนทน

ทางการเงนตาทสดท 6.12% ตอป

การตดสนใจ ดงนน บรษทควรจดหาเงนทนระยะสนเพมเตม โดยการออกตราสาร

พาณชยประเภทตวสญญาใชเงน จงจะทาใหบรษทประหยดคาใชจายมากทสด

การจดหาเงนทนจากแหลงตาง ๆ ในปจจบนรฐบาลมนโยบาย และแนวทางในการ

สนบสนนใหเกดโอกาสแกผประกอบการขายรายใหมไดมเงนทนใชหมนเวยนในการประกอบธรกจ

โดยสามารถจดหาเงนทนดวยวธการแปลงสนทรพยเปนทน ซงไดนาแนวความคดของ

นายเฮอรนนโด โซโต นกเศรษฐศาสตร ผ เขยนหนงสอความลลบของทน (The Mystery of

Capital) ซงตงขอสมมตฐานวา ทนนนเปนปจจยสาคญทสดในการพฒนาเศรษฐกจของประเทศ

โดยเมอวนท 21 กมภาพนธ พ.ศ. 2546 รฐบาลไดจดสมมนาเชงปฏบตการ (work shop) ครง

ใหญ โดยม ฯพณฯ พ.ต.ท. ทกษณ ชนวตร นายกรฐมนตรเปนประธานในทประชม โดยม

6.12

283

ขอสรปวาสนทรพยทสามารถแปลงเปนทนได ม 5 ประเภท ไดแก สนทรพยทเปนทดน

ทรพยสนทางปญญา สนทรพยประเภทเครองจกร ทสาธารณะ และสทธการเชา (กรมสงเสรม

การปกครองทองถน, 2546, หนา 1)

ดงนนจงสรปไดวา การจดหาเงนทนระยะสนนอกเหนอจากทไดกลาวไวขางตนแลว

ธรกจขนาดยอมยงสามารถจดหาเงนทนดวยวธการแปลงสนทรพยเปนทนไดอกหนทางหนง

โดยแหลงเงนทนนน ไดแก ธนาคารออมสนหรอธนาคารอนทเขารวมโครงการแปลงสนทรพย

เปนทนกบรฐบาล

นอกจากนธนาคารพาณชยตาง ๆ ไดใหสนเชอระยะสนแกภาคธรกจ โดยไดนาธรกรรม

ทางการเงนรปแบบทแตกตางกน เชน สนเชอเจาสวนอย ของธนาคารไทยพาณชยจากด

(มหาชน) (แผนพบประชาสมพนธของธนาคารไทยพาณชย, ม.ป.ท.) โดยสามารถศกษา

รายละเอยดไดท www.scb.co.th และภาคผนวกท 2 หนา 497

สรป การจดหาเงนทนระยะสน เปนแหลงเงนทนภายนอกกจการทมกาหนดใหการชาระหนคน

ภายในระยะเวลาไมเกน 1 ป โดยมวตถประสงคของการนาเงนมาใชเพอเปนเงนทนหมนเวยน

ในชวงระยะเวลาสน ๆ ทงน เพอประหยดตนทนทางการเงน

แหลงเงนทนระยะสนแบงออกเปน 2 แหลงใหญ ๆ แหลงแรก คอ แหลงเงนทนระยะสน

ทไมมหลกทรพยคาประกน ซงจดหาไดจาก 4 แหลง ไดแก คาใชจายคางจาย สนเชอทางการคา

สนเชอจากธนาคาร และตราสารพาณชย แหลงทสอง คอ แหลงเงนทนระยะสนทมหลกทรพย

คาประกน ซงจดหาไดจากการก ยมโดยใชบญชลกหนการคา การก ยมโดยใชสนคาคงเหลอ

คาประกน และการก ยมโดยใชสนทรพยอนเปนหลกทรพยคาประกน

ในการจดหาเงนทนระยะสนแตละแหลงนน จะตองคานงถงตนทนทางการเงน ไดแก

ตนทนทมผลกระทบจากการไมเอาสวนลด อตราดอกเบยทแทจรง อตราตนทนทแทจรง ซงคด

เปนอตรารอยละของวงเงนทก ยม ทงน ตนทนทางการเงนจะสงหรอตาขนอยกบระยะเวลา

การก ยม อตราดอกเบย คาใชจายเกยวกบการจดการ การดารงเงนฝากขนตา และจานวนเงน

ทไดรบจากการก ยม นอกจากนยงตองพจารณาถงหลกทรพยทนามาคาประกนวาจะตองมมลคา

มากกวาวงเงนทก ยม รวมทงขอดและขอเสยของแตละทางเลอก ทงนเพอใหสอดคลองและ

เหมาะสมกบแตละธรกจ

284

แบบฝกหดทบทวน 1. จงอธบายความหมาย และวตถประสงคของการจดหาเงนทนระยะสนมาใหเขาใจ

2. เงนทนระยะสนแบงออกเปนกแหลง แตละแหลงมลกษณะอยางไร

3. ตนทนทมผลกระทบจากการไมเอาสวนลด หมายถงอะไร จงอธบาย

4. จงอธบายขอแตกตางของอตราดอกเบยทธนาคารแจงกบอตราดอกเบยทแทจรง

5. จงอธบายขอด และขอเสยของการออกตราสารพาณชย

6. จงอธบายถงการก ยมเงนโดยใชบญชลกหนการคา และสนคาคงเหลอมาเปน

หลกทรพยคาประกน

7. บรษท ผกมตร จากด ตดตอซอสนคาจากพอคา 2 ราย คอ นายเกง และนายไก

ปรากฏวาราคา และคณภาพของสนคาไมแตกตางกนเลย พอคาไดกาหนดเงอนไขการชาระเงน

ตางกน ไดแก นายเกงกาหนดเงอนไข 2/10, n/30 สวนนายไก กาหนดเงอนไข n/30 บรษท

ผกมตร จากด ควรตดสนใจซอสนคาจากใคร จงจะประหยดทสด

8. บรษท หอมหวล จากด ไดขอก เงนจากธนาคารออมสน จานวน 600,000 บาท

มกาหนดชาระเงนคนภายในเวลา 1 ป ธนาคารคดดอกเบยอตรา 9% ตอป

จงคานวณอตราดอกเบยทแทจรงในกรณตอไปน

8.1 ธนาคารหกดอกเบยไวลวงหนา ณ วนทไดรบเงนก

8.2 ธนาคารกาหนดใหบรษทตองรกษาเงนฝากขนตาไว 20% ของวงเงนก

8.3 ธนาคารกาหนดใหบรษทตองฝากเงนประเภทประจาไว 50,000 บาท เพอเปน

หลกทรพยคาประกน และตองชาระคาธรรมเนยมการก ยมเงน 1% ของวงเงนก

8.4 จากกรณ (1), (2) และ (3) ขางตน บรษท หอมหวล จากด ควรเลอกก ยม

จากกรณใด

9. บรษท ภาคภม จากด ไดซอวตถดบจากบรษท ชยชนะ จากด โดยมเงอนไข

การชาระเงนคอ 2/10, n/30 แตโดยปกตบรษทจะชาระหนภายหลงจากซอไปแลว 15 วน ซงทา

ใหไมไดรบสวนลดเงนสดตามเงอนไข ซงบรษท ภาคภม จากด คดวาสวนลดแค 2% ไมคมกบ

การนาเงนไปจายชาระหนกอน เนองจากเงนกจากธนาคารมอตราดอกเบยถง 12% ตอปทจะตอง

กมาจายใหกอน

285

ขอใหทานชวยพจารณา และตอบคาถามตอไปน

9.1 บรษท ภาคภม จากด ตดสนใจผดหรอถกอยางไร

9.2 ตนทนทมผลกระทบจากการไมเอาสวนลดของบรษท ภาคภม จากด มอตรา

รอยละเทาใด

9.3 ถาบรษท ภาคภม จากด ชาระเงนวนสดทายของเงอนไข จะทาใหตนทน

ทมผลกระทบจากการไมเอาสวนลดมอตรารอยละเทาไร

10. บรษท มงมน จากด ตองการก เงนจานวน 2,000,000 บาท เปนเวลา 1 ป โดยม

แหลงเงนทน 3 แหลง ดงน

10.1 ก เงนจากธนาคารออมสน ธนาคารคดดอกเบย 8% ตอป โดยบรษทตองชาระ

ดอกเบยกอน และตองดารงเงนฝากขนตา 20% ของยอดเงนก

10.2 ก เงนจากธนาคารกรงเทพ จากด (มหาชน) ธนาคารคดดอกเบย 9% ตอป

โดยบรษทตองชาระดอกเบยกอน และตองดารงเงนฝากขนตา 10% ของยอดเงนก

10.3 ก เงนจากธนาคารกรงศรอยธยา จากด (มหาชน) ธนาคารคดดอกเบย 11%

ตอป โดยบรษทชาระดอกเบยภายหลงจากก เงนไปครบ 1 ป โดยไมตองดารงเงนฝากขนตา

ขอใหทานชวยคานวณตนทนทางการเงนในแตละแหลง พรอมทงพจารณาตดสนใจ

การจดหาเงนทนจากแหลงทประหยดทสดใหดวย

11. บรษท สดรวย จากด เปนโรงงานผลตเครองไฟฟาหลายชนด บรษทจงจาเปนท

จะตองมเงนทนสารองไวประมาณ 10 ลานบาท จากประสบการณทผานมาพบวา ในชวงท

ยอดขายลดลง คอ เดอนสงหาคมถงกนยายน ผบรหารจงพจารณาหาแหลงเงนทนเพมเตมจาก

ทางเลอกดงตอไปน

11.1 ทาสญญาวงเงนสนเชอกบธนาคารพาณชยแหงหนง โดยธนาคารคดดอกเบย

11% ตอป และตองมเงนฝากประจา 20% ของวงเงนก ปจจบนบรษทไมมบญชเงนฝากกบ

ธนาคารอยกอน

11.2 บรษทมภาระชาระหนเดอนละ 10 ลานบาท ในเดอนสงหาคมถงกนยายน

ซงบรษทจะยดระยะเวลาการชาระหนทงหมดไปชาระในวนท 30 กนยายน โดยบรษทไดเงอนไข

การชาระหนแบบ 3/15, net 30

286

11.3 บรษทขอก เงนจากบรษท เงนทนศรอยธยา จากด โดยการใชบญชลกหน

การคาไปคาประกนวงเงน 15 ลานบาท และไดรบเงนก 10 ลานบาท อตราดอกเบย 8% ตอป

ชาระในวนครบกาหนดการก และคดคาธรรมเนยม 1% ของวงเงนคาประกน

ขอใหทานชวยคานวณตนทนทางการเงนทง 3 ทางเลอก พรอมทงพจารณาวาบรษท

ควรตดสนใจเลอกทางเลอกใดจงจะเหมาะสมทสด

12. บรษท มตรแท จากด ตองการจดหาเ งนทนระยะสน เ พอนาเ งนมาเปน

เงนทนหมนเวยนในชวงปใหม โดยการนาบญชลกหนการคาดงตอไปนไปขายใหกบธนาคาร

พาณชย แหงหนง ในวนท 20 ตลาคม 25X1

เลขทบญช มลคาบญชลกหนสทธ (บาท) วนครบกาหนดชาระเงน

1 200,000 25 ตลาคม 25X1

2 50,000 30 ตลาคม 25X1

3 150,000 5 พฤศจกายน 25X1

4 100,000 10 พฤศจกายน 25X1

รวม 500,000

ขอมลเพมเตมมดงน

12.1 ธนาคารผใหก ประเมนราคาบญชลกหนโดยคดลด 5% ของมลคาลกหน

12.2 คาธรรมเนยมในการจดการ 3% ของมลคาลกหน

12.3 คาเงนสารอง 6% ของมลคาลกหน

12.4 อตราดอกเบย 9% ตอป

12.5 ระยะเวลาในการก ยม 90 วน

12.6 กาหนดให 1 ป เทากบ 360 วน

จงคานวณรายการดงตอไปน

1) ดอกเบยจายทบรษท มตรแท จากด จะตองจายใหแกธนาคาร

2) จานวนเงนทบรษท มตรแท จากด จะไดรบจากการก ยมเงน

3) อตราตนทนทแทจรงของการก ยมเงน