บทที่ 11เทววิทยาเรื่องความตาย

บ ท ท ๑๑ ... เทววทยาเรองความตาย

อ น น ต ว ท ย า อ น น ต ว ท ย า216 อ น น ต ว ท ย า อ น น ต ว ท ย า

ไมวาจะอานขาวทางหนงสอพมพ หรอฟงขาวจากวทย โทรทศน เรารบรเรองคนตายเกอบ

ทกๆวนเราไมคอยชอบพดถงความตายเลยแตเปนประโยชนทจะมาศกษาเรองความตายตามความ

เชอของครสตชน เพอชวยเราใหรจกดำเนนชวตอยางมคณคาและมความหมาย

เราจงมาศกษาคนควาความหมายของความตายดงตอไปน

1) เทววทยาเรองความตายในพระคมภร

2) ความตายในธรรมประเพณทางเทววทยา

3) ความตายตามคำสอนของนกเทววทยารวมสมย

4) การภาวนาเพอผลวงหลบกบพระครสตเจา

1. เทววทยาเรองความตายในพระคมภร

แมเรองความตายไมใชคำสอนทเปนประเดนหลกของพระคมภรแตเรายงพบคำสอนเรอง

นอยบาง ชาวยวสมยโบราณตระหนกถงคณคาของชวตในโลกนมากกวาทจะคำนงถงความตายและ

ชวตหนา ดงนน กอนอน เราจงควรทำความเขาใจความหมายของคำวา “ชวต” ตามความคดของ

๑๑

อ น น ต ว ท ย า อ น น ต ว ท ย า


อ น น ต ว ท ย า อ น น ต ว ท ย า 217

ชาวยว เพอศกษาขอความในพระคมภรเกยวกบความตาย ชาวยวมจตสำนกถงคณคาของชวตใน

โลกน จงมความหวงทจะมชวตยนยาว ดงขอความในหนงสอปญญาจารยกลาววา “สนขทมชวตยอม

ดกวาสงโตทตายแลว”(ปญจ9:4)

1.1 ชวตมนษยในทศนะของชาวยว

ชาวยวเชอวาการมชวตอยบนโลกนเปนพระพรของพระเจา ชวตเปนเรองราวทเหนได

และเขาใจไดตงแตเกดจนกระทงตาย ชวตผกตดกบรางกาย ดงนน ถาลมหายใจหยดลง ชวต

บนโลกนกสนสดลงดวย “ถาพระองคทรงเรยกลมปราณกลบคน สงมชวตกตาย และกลบเปน

ฝนดน”(สดด104:29)

ชวตทสมบรณเปนดงพละกำลงทแขงแรง แตโรคภยไขเจบ ความแกชราและการ

พกผอนคอยๆ ทำใหรางกายเสอมสมรรถภาพลง มนษยจะบรรลถงชวตทมคณภาพสงสด กตอเมอ

เขาดำเนนชวตพรอมกบพระเจาในหมคณะของผทมความเชอ และหวงวาจะมชวตเชนนไปจนถง

วยชรา

พระเจาทรงตงชวตและความตายไวตอหนามนษย (เทยบ ฉธบ 30:15) ความตาย

ไมไดกดขวางการมชวต แตเปนเพยงวาระสดทายของขบวนการมชวตบนโลกนเทานน คอ พลงแหง

ชวตทลดลงจนถงขนตำสด ดงนน สภาพของคนตายจงอยในสถานททเรยกวา “แดนผตาย”

หรอ “แดนมรณะ” (Sheol) หมายถง ชวตทอยขนตำสด เราพบความเขาใจเชนนไดในบทภาวนา

ของกษตรยเฮเซคยาหขณะประชวรวา “ขาพเจาคดวาขาพเจาจะตองจากไป เพยงเมอยงอยในวย

กลางคน ขาพเจาจำตองอยทประตแดนมรณะ ตลอดเวลาชวตทยงเหลออยของขาพเจา ขาพเจา

คดวาขาพเจาจะไมไดเหนพระยาหเวห ในแผนดนของผเปนอกแลว” (อสย 38:10-11)

พระเจาทรงกำหนดเวลาใหมนษยแตละคนมชวตอยบนโลก เวลาของมนษยจะประเสรฐ

ถาเขามความสมพนธทดกบพระเจา “ความยำเกรงพระยาหเวห จะทำใหชวตยนนาน แตปของคน

ชวรายจะสนลง” (สภษ 10:27) ชาวยวคดวาถามนษยมเวลาเปนของตนเอง พระเจากตองมเวลาเปน

ของพระองคเชนกน พระเจาทรงกำหนดขอบเขตของกาลเวลาใหแกมนษยแตละคน ชวตทสมบรณ

คอ ชวตทยนยาวเชนน



เราจงสรปไดวา ความเขาใจทางเทววทยาของชาวยวเรอง “ชวต”คอ ชวตเปนพระพร

ของพระเจา แตมนษยมขอบเขตและความออนแอ เขาจงตองยอมรบวาชวตของตนมขดจำกด มทง

ความสขและความทกข ชวตจะมความหมายเมอเขายอมรบความเปนจรงน มนษยยอมรบชวตฉนใด

กจะตองยอมรบความตายฉนนน เขาจะตองยอมรบวาชวตของตนเปนธรรมลำลกของพระเจา เพราะ

วธการของพระองคอยเหนอสตปญญาของมนษยเกนทจะเขาใจได บทภาวนาของโยบสรปถงการ

ยอมรบเชนนอยางด “ขาพเจาตวเปลาออกมาจากครรภมารดา ขาพเจากจะตวเปลากลบไป พระ-

ยาหเวหประทานให พระยาหเวหทรงเอาคน ขอถวายพระพรแดพระนามของพระยาหเวห” (โยบ

1:21)

1.2 ความตายในพนธสญญาเดม

หนงสอพนธสญญาเดมเชนเดยวกบหนงสอพนธสญญาใหม เสนอมมมองเกยวความตาย

ไวหลายแงหลายมม เพราะมพฒนาการทางความคดผานประวตศาสตรอนยาวนานเปนพนปอยางไม

ตอเนอง กระนนกด หนงสอทกเลมของพระคมภรไมวาเขยนในสมยใด ตางยอมรบวาความตายเปน

เหตการณทเกดขนทกวนพระเจาทรงรวนเวลาของชวตมนษยแตละคนและทรงกำหนดขอบเขตชวต

ของเขา “พระองคทรงกำหนดวนเวลาของชวตมนษย จำนวนเดอนของเขา กขนกบพระองคพระองค

ทรงกำหนดขอบเขตไมใหเขาผานไปได”(โยบ14:5)

หนงสอพนธสญญาเดมเสนอความคดทวา ความตายเปนเหตการณธรรมดาทจะตอง

เกดขน ซงมนษยควรยอมรบดวยใจสงบหลงจากทเขามชวตยนนาน เชน พระเจาตรสกบอบราฮม

ถงความตายของเขา คอ เขาจะกลบไปอยกบบรรพบรษอยางสนตในวยชรา หนงสอปฐมกาลเลา

เหตการณความตายของอบราฮมวา “อบราฮมมอายหนงรอยเจดสบหาป จงสนชวตในวยชราอน

ยาวนานและผาสก ไปรวมอยกบบรรดาบรรพบรษ” (ปฐก25:7-8)

ชาวยวสมยโบราณเขาใจวาวญญาณมนษยดำรงอยไมไดถาปราศจากรางกาย เพราะ

ถารางกายและวญญาณแยกจากกน มนษยจะมชวตอยไดอยางไร ความปรารถนาของคนโบราณกคอ

การมชวตอยอยางเปนสขทยนยาวบนโลกน ความคดของชาวยวในสมยแรกๆ เกยวกบความตาย




คลายกบความคดของชนชาตอนๆ ทอยโดยรอบคอบรรดาผตายจะลงไปในแดนมรณะ และอยใน

สภาพทไมเรยกวามชวต เพราะทนนผตายไมไดรบรางวลหรอการลงโทษ แตจะดำรงอยเปนเหมอน

“เงา”เทานนประวตศาสตรของพระคมภรจงชใหเราเหนวาศาสนาไมมรากฐานอยบนความปรารถนา

ของมนษยทจะมชวตหลงจากความตายหรอไดรบรางวลเปนการตอบแทนนรนดร สงสำคญสำหรบคน

สมยโบราณคอคณภาพของชวตในโลกนไมใชความหวงทจะไดมชวตทดกวาในโลกหนา

ไมเปนประสบการณของทกคนทตายหลงจากมชวตทสมบรณในโลกน มนษยหลายคน

มความทกขทรมานในชวตโดยไมรเหตผล อกหลายคนตองตายกอนทจะบรรลวฒภาวะ ภาพของ

บรรพบรษทตายในวยชราอยางมความสข เพราะไดเหนลกหลานมากมายยนอำลาอยรอบๆ ไมเปน

ประสบการณของทกคน ชวตดเหมอนไมยตธรรมสำหรบอกหลายๆ คน ขอเทจจรงทหลายคนตาย

ไปในขณะทยงมอายนอยจะสอดคลองกบความเชอทวา พระเจาทรงสรางโลกและทรงทำพระสญญา

กบชาวอสราเอลดวยพระทยดไดอยางไร

ความคดทเราพบทงในพนธสญญาเดมและในพนธสญญาใหมคอ ความมนใจทวา มนษย

ตายเพราะบาปทไดกระทำ พระวาจาของพระเจาทตรสกบมนษยคแรกกชดเจนทสดในเรองนวา “ทาน

จะกนผลไมจากตนไมทกตนในสวนได แตอยากนจากตนไมแหงความรดรชว วนใดททานกนผลจาก

ตนนน ทานจะตองตาย” (ปฐก 2:16-17) ขอความนไมเพยงสรปวา ความตายฝายกายเปนผล

ของบาป

พระคมภรเขาใจชวตและความตายในความหมายของมนษยทงหมด เปนไปไดทมนษย

คนหนงยงมชวตฝายกาย แตในชวตฝายจตเหมอนตายไปแลว เราจะพบชวตทสมบรณมากกวาฝาย

กาย เมอเรามความสมพนธเปนหนงเดยวกบผอน เราจะมชวตอยางสนต มสขภาพด มโชคลาภ

และมความปลอดภย พระเจาผทรงทำพนธสญญากบชาวอสราเอลทรงมพระประสงคใหประชากร

ของพระองคมชวตตามความหมายทกลาวมาน พระเจาผทรงทำพนธสญญาเปนพระเจาผทรงชวต

การมชวตจงหมายถงการดำรงอยในความสมพนธทดกบพระเจา และกบประชากรของพระองค การ

ทคนหนงแยกตวออกจากประชากรของพระองคหรอจากพระเจา เขาจงเปนเหมอนผทตายแลว ทงๆ

ทยงคงมชวตอยฝายกาย



ตามความคดของพระคมภร สภาพของมนษยทไดทำบาปเปนความตายแบบหนง ถา

ชวตทสมบรณเปนพระพรของพระเจา สงใดๆ ทลดคณคาของชวตลงหรอคกคามชวต สงนนเปน

สวนหนงของความตาย ไมวาจะเปนความเจบไขไดปวย ความทกขทรมาน หรอความยากจน ลวน

เปนสวนหนงของความตาย ในเทววทยาของชาวยว สภาพเชนนมความสมพนธใกลชดกบสภาพบาป

ของมนษยทกคน

ประสบการณความตายของมนษยจำนวนมาก ไมวาผชอบธรรมหรอคนอธรรม เปนสง

เลวรายมากกวาทจะเปนการจบชวตลงอยางด คนสวนมากตายกอนทจะบรรลความสำเรจในชวต ขอ

เทจจรงนทำใหพระคมภรยนยนวา ความตายเปนเหตการณทขดแยงกบธรรมชาต เพราะชาวยวมอง

ธรรมชาตของมนษยในลกษณะทเปนคพนธสญญากบพระเจา ผทรงมพระประสงคใหมนษยมชวต

สมบรณ ดงนน ถาเราตายกไมใชพระประสงคพระเจา

การไตรตรองลกซงเกยวกบความตายพบไดในหนงสอประเภทปรชาญาณ ความคดใน

หนงสอปญญาจารย (1:12-2:26) พยายามแกปญหาเกยวกบชวตมมนษย โดยสรปวา แมคนหนง

ไดดำเนนชวตอยางเตมเปยมและรำรวย ถงกระนน ชวตกยงเปนเหมอนกบ “การวงไลตามลม”

(ปญจ 2:26)

ถาความตายเปนชะตากรรมของมนษยทกคน อะไรจะแตกตางกนระหวางคนบาปกบ

นกบญ หรอคนโงกบคนฉลาด ชวตดเหมอนวาเปนการเลนละครทไรประโยชน ไมมคำอธบายท

ชดเจนและสมเหตสมผลเกยวกบธรรมลำลกของชวตมนษย ในหนงสอประเภทปรชาญาณฉบบอนๆ

ใหความคดทวา พระเจาจะทรงตอบสนองผชอบธรรม และสนนษฐานวา มนษยจะรบชวตหลงจาก

ความตายเปนการตอบแทน เชน โยบประสบความลมเหลวอยางสนเชง แตเขายงยนยนอยางประทบ

ใจวา “ขาพเจารวาพระผปกปองขาพเจาทรงพระชนมอย จะทรงลกขนยนเปนคนสดทายบนฝนดน

เมอหนงของขาพเจาถกทำลาย และไมมรางกายอกแลว ขาพเจาจะเหนพระเจา”(โยบ19:25-26)

ตอมา ความหวงทพระเจาจะทรงตอบแทนผชอบธรรมทถกเบยดเบยน ขมเหง ชวยทำให

เขาใจชะตากรรมของบรรดามรณสกขทตาย เพราะความเชอและสงเสรมความหวงทจะมชวตอย




หลงจากความตาย ความคดในสมยกอนเกยวกบชวตมนษยในลกษณะเปนเงาในแดนผตายสำหรบ

ทกคน ไมวาเปนคนดหรอคนชวนนไดเปลยนไป คนดหวงจะไดรบการตอบแทนและคนชวจะไดรบ

การลงโทษ ความคดนยงพฒนาตอไปอกจนกวามความหวงทพระเจาจะบนดาลใหคนตายกบคนชพ

(เทยบ สดด 16:10; 73:23-28; ดนล 12:2; 2 มคบ 7:9) ความคดเรองการกลบคนชพนจงเปน

สญลกษณอยางหนงซงแสดงความหวงวาพระเจาจะทรงฟนฟโลกขนใหม

1.3 ความตายในพนธสญญาใหม

ก) คำสอนในพระวรสารสหทรรศน

ความคดและรปแบบของการไตรตรองเรองความตายทเราพบในพนธสญญาเดมก

ยงตอเนองในพนธสญญาใหม เราจงตองเขาใจเรองชวตและความตายไมเพยงฝายกายเทานน แต

ในลกษณะชวตเปนหนงเดยวกบพระเจาตามพระสญญา หรอชวตทแยกตวออกจากพระองค พระ-

ครสตเจาทรงเรยกมนษยใหกลบใจเปดตนรบพระเจา มนษยตองยอมรบพระประสงคททรงแสดงแก

ทกคนในเหตการณของชวต ผใดทยอมกลบใจ คอ ยอมเปลยนวถชวตจากการยดมนในตนเองมา

รบใชพระเจาและเพอนมนษยดวยใจกวาง ยอมพบชวตแทจรง “พระเยซเจาทรงเรยกประชาชนและ

บรรดาศษยเขามา ตรสวา “ถาผใดอยากตดตามเรา กใหเขาเลกนกถงตนเอง ใหแบกไมกางเขน

ของตน และตดตามเรา ผใดใครรกษาชวตของตนใหรอดพน จะตองสญเสยชวตนน แตถาผใดเสย

ชวตของตนเพราะเรา และเพราะขาวด กจะรกษาชวตได” (มก 8:34-35)

ความตายไมเปนเรองทหนงสอพระวรสารเนนเปนพเศษ เพราะในพนธสญญาใหม

เรองความตายไดสญเสยความสำคญทมในพนธสญญาเดม แตเรองสำคญ กคอ ชวตนรนดรและ

การกลบคนชพ ดงทพระเยซเจาทรงสอนบรรดาศษยวา “อยากลวผทฆาไดแตกาย แตไมอาจฆา

วญญาณไดจงกลวผททำลายทงกายและวญญาณใหพนาศไปในนรก” (มธ 10:28) เราตองเขาใจ

พระวาจานในบรบทของการเปนศษยของพระครสตเจา ผทอยากเปนศษยของพระครสตเจา จะตอง

เลอกพระองคเหนอสงใดในโลกน และไมหวงคาตอบแทนในชวตนอกดวย ความตายเปนทยอมรบ

ในฐานะเรองจรงของชวต หนงสอพระวรสารไมยอมรบความเชอโบราณทวา ความตายทเปน



โศกนาฏกรรมโดยเฉพาะอยางยง ความตายกอนวยอนควรหรอความตายทเกดจากความรนแรง หรอ

ภยพบต ลวนมความสมพนธโดยตรงกบบาปสวนบคคล(เทยบ ลก 13:1-3)

พระเยซเจาทรงสอนวา ความตายมความสมพนธกบความชวราย ดงนน ในพระ-

อาณาจกรทพระองคจะทรงสถาปนา กจะไมมความตายอกแลว หนงสอพระวรสารสหทรรศนพดถง

ความตายฝายกาย ตางจากนกบญเปาโลซงมกจะพดถงความตายในลกษณะเปรยบเทยบ ในพระ-

วรสารสหทรรศนเราพบเพยงพระวาจาเดยวทพระเยซเจาทรงใช คำวา “ตาย” ในลกษณะเปรยบ

เทยบคอ “จงตามเรามา และปลอยใหคนตายฝงคนตายของตนเถด” (มธ 8:22)

ข) คำสอนของนกบญเปาโล

นกบญเปาโลไดพฒนาเรองความสมพนธระหวางบาปกบความตายและเนนเรองน

เปนพเศษ ความตายไมเปนเพยงเหตการณฝายกายเทานน แตยงหมายถงทกสงทตรงกนขามกบ

พระเจาอยางสนเชง และเปนพลงททำใหมนษยตกอยใตอำนาจของความตาย แตพลงนถกทำลาย

โดยอาศยการสนพระชนมและการกลบคนพระชนมชพของพระเยซเจา (เทยบ 2 ทธ1:10) นกบญ

เปาโลเปรยบเทยบสภาพมนษยทอยใตอำนาจของบาปและความตาย กบสภาพมนษยท ไดรบ

พระหรรษทานและการไถกจากพระครสตเจา เพราะเปนลกษณะตรงขามกน เชน “เพราะคาตอบแทน

ทไดจากบาป คอ ความตาย สวนของประทานทพระเจาประทานใหเปลา คอ ชวตนรนดรในพระ-

ครสตเยซ องคพระผเปนเจาของเรา” (รม 6:23; เทยบ รม 5:12-21)

ขอความนบรรยายความสมานฉนทของมนษยชาตในประวตศาสตรของบาป และ

ความสมานฉนทของมนษยทกคนในธรรมลำลกเรองการไถบาปและพระหรรษทาน บาปจงเปนพลงท

แทรกซมเขาไปในประวตศาสตรของมนษย และนำไปสความตายชวตฝายจตแกมนษยทมชวตอยใน

โลกนและอาจจะนำความตายนรนดรในชวตหนาดวย แตพระอานภาพของพระเจาผทรงชวยมนษย

ใหรอดพนในพระครสตเจา ไดทำลายบาปและความตายตลอดจนไดเปดประตประวตศาสตรของ

มนษยใหเขาสความเปนไปไดของชวตใหมอกดวย เมอความตายซงเปนศตรตวสดทายของพระเจาได

ถกทำลายไปแลว พระครสตเจาจะทรงมอบพระอาณาจกรแกพระบดาเจา (เทยบ1 คร15:23-26)




เปาหมายของชวตมนษยกคอความสมพนธเปนหนงเดยวไมใชการแยกตวออกไปอยตางหาก เปนเรอง

ของชวตไมใชเรองของความตาย

ขอความจรงทสำคญในคำสอนครสตชนไมใชความจรงเกยวกบความตาย แตเปน

ธรรมลำลกเรองการกลบคนพระชนมชพของพระเยซเจา เพราะครสตชนสมยแรกๆ เขาใจความหมาย

ลกซงของการสนพระชนมจากแสงสวางของการกลบคนพระชนมชพ พระชนมชพและการสนพระชนม

ของพระครสตเจาแสดงความหมายลกซงของชวตและความตายของมนษย

ครสตชนสมยแรกๆ ไตรตรองถงลกษณะภายนอกของการรบทรมานและสนพระชนม

ของพระครสตเจานอยกวาทาทภายในของพระองคผทรงนอบนอมและทรงมอบความไวใจตอพระบดา

ผทรงซอสตย ขอคดสำคญสำหรบเทววทยาเรองการสนพระชนมของพระครสตเจาคอถาปราศจาก

การกลบคนพระชนมชพแลวการรบทรมานและสนพระชนมของพระครสตเจาจะเปนรปแบบของชวต

มนษยทไรความหมาย

ความตายจงไมรบรองชวตทไรความหมายและสนหวง แตเปนขนตอนสำคญในการ

เกดใหมเพอรบชวตทสมบรณตามพระสญญาของพระเจาผประทานชวต จากความเขาใจเรองความ

ตายเชนน เรามองประสบการณชวตและเหนวา เรายอมตายจากตนเองเพอสงเสรมผอนอยาง

ตอเนอง ความตายเชนนเปนเครองหมายแสดงลวงหนาวา เวลาความตายเปนเวลาเกดใหม เพอรบ

ชวตจากพระเจา ความตายเลกนอยทเราประสบทกครงทเราตายจากตนเองไมเปนการเสยหาย แต

เปนการเกดใหมเพอรวมชวตกบผอนอยางเตมเปยมสวนความตายยงใหญทรอคอยเราเมอสนชวต ก

เปนการเกดใหมเพอรวมชวตกบพระครสตเจาอยางสขลน

นกบญเปาโลไดบรรยายถงความจรงนวาเปนการรวมกบพระครสตเจาทงในการสน

พระชนมและการกลบคนพระชนมชพของพระองค นเปนประสบการณชวตของครสตชนตงแตวนรบ

ศลลางบาปจนถงสนชวต จากประสบการณสวนตวนกบญเปาโลเขาใจงานประกาศขาวดวา เปนการ

ตายทกวนรวมกบการสนพระชนมของพระครสตเจา “พนองทงหลาย ขาพเจาเสยงชวตอยทกวนเชน

เดยวกบทขาพเจามความภมใจในทานทมความเชอในพระครสตเยซองคพระผเปนเจาของเรา” (1 คร

15:31)



การรวมเปนหนงเดยวกบพระครสตเจามชยชนะเหนอความตาย คอ เมอผทมความ

เชอเปดชวตของตนตอการเรยกรองของพระเจา โดยละทงความเหนแกตวและเลอกดำเนนชวตเพอผ

อนและเพอพระเจา เมอดำเนนชวตเชนนความตายฝายกายกยงมอย แตลดความหมายลงเพราะชวต

ยงมมตอนๆอกดวย

ค) คำสอนของนกบญยอหน

ทศนะของนกบญเปาโลไดรบการรบรองจากธรรมประเพณทมาจากนกบญยอหน

ผเขยนวา “เรารวา เราผานพนความตายมาสชวตแลว เพราะเรารกพนอง ผใดไมมความรก ยอม

ดำรงอยในความตาย”(1 ยน 3:14) หนงสอววรณกลาวถงความเปนจรงในวาระสดทายคอความตาย

การพพากษาและการกลบคนชพของผทถกเบยดเบยน ซงจะไดรวมอยกบพระครสตเจาและจะเหน

พระองคทรงทำลายบาป ซาตานและศตรของพระศาสนจกรอยางสนเชง (เทยบ วว 21:3-4) ความ

ตายจงเปนความชวรายทเกดจากกจการของซาตาน ซงยงกอใหเกดโรคภยไขเจบและโชคราย (เทยบ

วว 9:1-11) แตพระครสตเจาทรงไดรบการสถาปนาเปนกษตรยในสวรรคและอำนาจปกครองของ

พระองคจะแผไปทวโลก ชยชนะสดทายของพระองค คอ การมชยชนะเหนออำนาจของซาตาน

ความตาย และแดนมรณะ(เทยบ วว 20:10-14)

ง) สรปคำสอนในพนธสญญาใหม

หนงสอพนธสญญาใหมรวมกบคำสอนในพนธสญญาเดมสอนวา ความหมายแรก

ของความตายคอการตายฝายกายไมมขอความใดทเสนอความคดทวามนษยอาจจะตายหลายครง

ไมมความคดเรองการเวยนวายตายเกดเลย ตรงกนขาม จดหมายถงชาวฮบรสอนชดเจนวา “มนษย

ถกกำหนดใหตายเพยงครงเดยว หลงจากนนจะมการพพากษาฉนใดพระครสตเจากฉนนน พระองค

ทรงถวายพระองคเพยงครงเดยว เพอทรงแบกบาปของคนจำนวนมาก” (ฮบ 9:27-28)

การพจารณาเรองความตายในพระคมภรแสดงวา “ชวตและความตาย” มความ

หมายมากกวาการมชวตและการตายฝายกายลกษณะสำคญของชวตมนษยคอมความสมพนธกบผ

อนและกบพระเจา เพราะพระเจาของพนธสญญาทรงเรยกเราใหมชวตเชนน ชวตมนษยทปราศจาก




คณลกษณะดงกลาว แมจะมชวตฝายกายกเทากบวาตายไปแลว ความหวงของชาวยวทจะมความ

สมพนธเปนหนงเดยวกบพระเจากแขงแรงกวาความตาย เพราะพระองคทรงซอสตย ประทานการ

กลบคนพระชนมชพแกพระเยซเจาครสตชนทไวใจในอำนาจของพระเจาในการประทานชวตทำให

เขามความหวงมนคงวา จะมชวตนรนดรรวมกบพระเจา.

2. ความตายในธรรมประเพณทางเทววทยา

2.1 ความตายและบาป

ธรรมประเพณดานเทววทยาถอกนมาชานานแลววา ประสบการณเกยวกบความตาย

ของมนษยมความสมพนธกนอยางใกลชดกบบาป คำสอนของพระศาสนจกรในเอกสารตางๆ ได

ยนยนความจรงนหลายครง แตไมไดอธบายในรายละเอยด พนฐานทางพระคมภรของคำสอนนมอย

ในหนงสอปฐมกาล(ปฐก2:16ฯ;3:19)และจดหมายถงชาวโรม(รม5:12)แตพระศาสนจกรไมเคย

ตความหมายของขอความเหลานอยางละเอยดในลกษณะทเปนกฎเกณฑบงคบ

รายละเอยดในขอความเหลานกอใหเกดปญหามากมายสำหรบผตความและสำหรบ

นกเทววทยาสมยใหมทตองการใชในการอธบายความเชอ แตผเขยนหนงสอคมอเทววทยาโดยทวไป

มกจะตความหมายอยางงายๆ เพอสนบสนนคำสอนของพระศาสนจกร และคดวาเปนความหมายท

ชดเจนตรงไปตรงมา เขาสรปความหมายของขอความเหลานวา ถามนษยคแรกไดรกษาสภาพดงเดม

แหงความชอบธรรมโดยไมทำบาป มนษยทกคนคงจะไมตองตาย เพราะเขาไมสญเสยพระคณเหนอ

ธรรมชาตของพระเจา

นกบญออกสตนคดวา พระพรของความเปนอมตะไมหมายความวา มนษยโดย

ธรรมชาตตายไมได แตหมายความวา มนษยอาจไมตองตายเพราะฤทธอำนาจของพระหรรษทาน

จากพระเจาดงนนมนษยไมไดเปนอมตะโดยธรรมชาตแตหลดพนจากความตายอาศยพระพรเหนอ

ธรรมชาตของพระเจา ทศนะของนกบญออกสตนมอทธพลตอเทววทยาทางตะวนตกอยางกวางขวาง

ตลอดหลายศตวรรษ จงนำไปสความคดทางเทววทยาแบบทวไปวา ถาไมมบาป มนษยจะไมตายใน

แงทเปนเหตการณทางชวภาพ



ขณะทความคดนไดเปนทยอมรบของบรรดานกเทววทยาโดยทวไปแลว กยงเปนขอ

สนนษฐานทอยเบองหลงของคำสอนพระศาสนจกร แตไมเปนขอความเชอทพระศาสนจกรไดนยาม

อยางละเอยดใหทกคนตองเชอ คำสอนของพระศาสนจกรเกยวกบบาปและความตายตองการยนยน

วา ประสบการณของมนษยทจะตองตายทางชวภาพมความสมพนธกบทมนษยไดกระทำบาป แต

คำสอนของพระศาสนจกรไมไดอธบายในรายละเอยดถงความสมพนธดงกลาวนวาเปนอะไร

2.2 ความตายเปนการแยกวญญาณออกจากรางกาย

ธรรมประเพณของครสตชนมกจะอธบายความตายวาเปนการแยกวญญาณออกจาก

รางกายหนงสอ “คำสอนของพระศาสนจกรคาทอลก” ยงคงใชภาษานอยภาษาทางเทววทยามรากฐาน

ในการตความหมายความเปนจรง ในกรณปรชญาของเพลโต (427-347 ก.ค.ศ.) เขาสอนวา

วญญาณมนษยอาศยอยในรางกายเหมอนกบกะลาสทอยในเรอ หรอถกขงอยในรางกายและถก

บงคบใหรวมเปนหนงกบรางกาย เมอมนษยตาย วญญาณไดรบการปลดปลอยจากการถกจองจำใน

รางกายทเปนวตถ วญญาณกเปนอสระจากรางกาย เหมอนหลดจากโซตรวนหรอทคมขงถาวญญาณ

และรางกายถกเขาใจในความหมายน ไมมผใดปฏเสธไดวา เพลโตมองรางกายมนษยในแงลบ และ

มอทธพลมากตอแนวความคดของบรรดาปตาจารยและนกเทววทยา จนถงแนวความคดของอารส-

โตเตลเปนทรจกทวไปในสมยกลาง

อกวธหนงทนกเทววทยาใชอธบายธรรมชาตหนงเดยวของมนษย มาจากปรชญาของ

อารสโตเตล (384-322 ก.ค.ศ.) ผสอนวา วญญาณเปน “รปแบบ” ของรางกาย เปนธรรมชาต

พนฐานของบคคลมนษย และไมอาจอยได ถาแยกออกจากรางกาย และรางกายมความเปนอยไมได

ถาปราศจาก “รปแบบ” คอวญญาณ อารสโตเตลคดวาเปนไปไมไดทวญญาณมนษยคงอยหลงจาก

ความตายถาไมมรางกาย แตนกบญโทมส อาไควนส (1225-74) มความคดเหนตรงขามกบอารส-

โตเตล เขาคดวา แมวญญาณโดยธรรมชาตมแนวโนมทจะรวมกบรางกายซงเปนวตถ แตหลงจาก

ความตายวญญาณยงคงอยปราศจากรางกายได โดยรกษาแนวโนมทจะรวมกบรางกายในอนาคต

คอ จนกวาวญญาณจะรวมกบรางกายอกครงในการกลบคนชพ




ความเขาใจของเพลโตและอารสโตเตลในเรองธรรมชาตมนษย เปนพนฐานของนกเทววทยาในความ

เขาใจถงความหมายของความตาย อทธพลของอารสโตเตลแผขยายไปในครสตชนทางตะวนตก

ทำใหความสมพนธระหวางรางกายกบวญญาณทเคยเปนความสมพนธหละหลวมตามแนวคดของ

เพลโต กระชบขนโดยคำสอนของอารสโตเตลวา รางกายเปนวสดเหตและวญญาณเปนรปเหตของ

มนษย นกบญโทมส อาไควนส จงเรยกวญญาณวา เปนรปเหตของรางกาย รปเหตเปนตวกำหนด

สสารใหเปนรางกายของมนษยโดยเฉพาะเราตองเขาใจวาวญญาณเปนองคประกอบพนฐานของความ

เปนอยของมนษยซงมรางกายเปนวสดเหต

ความคดเรองความตายของนกเทววทยาโดยทวไป ทงทมาพนฐานทางธรรมประเพณ

ของเพลโตและอารสโตเตลกเชอวา ความตายปนการแยกของวญญาณออกจากรางกาย นกเทววทยา

ไดเสวนากบนกปรชญาแนวอารสโตเตลถงความจำเปนทจะตองแกไขความคดเรอง “รปเหต” เพอ

สรางแนวความคดใหมคอความเปนไปไดทวญญาณแยกออกจากรางกายชวคราวและยงคงอยตอไป

เพราะตามปรชญาของอารสโตเตล รปเหตโดยทวไปเปนอยไดกตอเมอมวสดเหตเปนองคประกอบ

ภายใน รปเหตจงเกดขนพรอมกบวสดเหต อารสโตเตลเขาใจวา วญญาณเปนรปแบบของรางกาย

วญญาณจงสญสลายไปเมอความเปนอยของมนษยสนสดลง จากมมมองน รปเหตททำใหสสารเปน

มนษยกสญสลายไปเมอบคคลตาย ศพไมเปนมนษย และรปแบบของศพกไมใชวญญาณของมนษย

ปรชญาของอารสโตเตลไมคำนงถงความเปนไปไดทวญญาณมนษยจะรอดพนจากความตายในทางใด

ทางหนง

ดวยเหตน นกเทววทยาครสตชนซงปรารถนาทจะใชทฤษฏสสารและรปแบบของอารส-

โตเตล จงจำเปนตองเปลยนแปลงความเขาใจเรอง “รปเหต” เพอจะนำมาใชอธบายขอความเชอ

ตามธรรมประเพณของพระศาสนจกร การดดแปลงทฤษฏเรองรปแบบนนำไปสความคดทวาวญญาณ

เปนรปแบบในความหมายใหม กลาวคอ เปนรปแบบทมความสมพนธทจำเปนกบสสาร แตความ

สมพนธนไมไดหมายความวา “รปเหต” จำเปนตองรวมกบสสารตลอดเวลา เพราะ “รปเหต”

สามารถคงอยไดชวคราวโดยปราศจากสสาร แมยงมแนวโนมทจะรวมกบสสารอยเสมอ



วญญาณทแยกออกจากรางกายยงมความตองการทจะรวมกบรางกายสกวนหนง เพราะตามทฤษฎน

วญญาณเปน “รปเหต”ซงมความสมพนธภายในกบสสาร เมอวญญาณแยกจากรางกายจงทำหนาท

2ประการคอ

1) เปนพนฐานสำหรบความเขาใจวา เอกลกษณของมนษยยงคงอยหลงจากความ

ตาย

2) เปนพนฐานสำหรบความเขาใจวา เหตใดมนษยยงไมสมบรณจนกวารางกายจะ

กลบคนชพ

2.3 ความตายเปนการสนสดของประวตศาสตรสวนตวของมนษยแตละคน

ธรรมประเพณทางเทววทยาสอนโดยทวไปวา ความตายไมเปนเหตการณทางรางกาย

เทานน แตยงเปนเหตการณทเกยวของกบวญญาณ จงเปนเหตการณสำคญอยางยงของมนษย

ทงหมด เพราะความตายของแตละบคคลเปนการสนสดทางประวตศาสตรของตน

แมวชาการแพทยอาจกำหนดความตายไวดวยวธหลายอยาง นกเทววทยาเขาใจถง

ความตายของมนษยวาเปนจดจบของชวตทไมมวนหวนกลบมาอก เราอาจจะไมรอยางแนนอนวาจดจบ

ของชวตเกดขนอยางไรและเมอไร และอาจจะไมตรงกบความตายทการแพทยกำหนดไวจากขอมล

ทางชวภาพ แตสำหรบเทววทยาของครสตชน ความตายเปนการสนสดทางประวตศาสตรของมนษย

อยางแทจรง ไมวาชวตจะเปนอยางไร กจะไมเปนชวตทหวนกลบมาสประสบการณดานเวลาและ

สถานทเดมในโลกนอยางแนนอน และจะไมเปนชวตทเวยนวายตายเกด เวลาทมนษยดำเนนชวตโดย

เลอกกจการอยางอสระไมมอกตอไปแลวแตจะจบลงพรอมกบความตาย

ประสบการณของบางคนทดเหมอนตายแลว แตการแพทยชวยเขาใหกลบมามชวต

อกครง เปนปรากฏการณทนาสนใจมากในสมยของเรา เมอพจารณาจากมมมองทางเทววทยาแลว

กตองสรปวาประสบการณดงกลาวไมใชประสบการณของผทตายแลว แตเปนเพยงประสบการณ

ของผทใกลจะตายเทานน เมอพจารณาอยางถถวนแลว ประสบการณดงกลาวพสจนไมไดวา มนษย

ยงมชวตหลงจากความตาย แมผทมประสบการณนไดรบผลกระทบอยางมาก แตประสบการณใกล




จะตายมความหมายในการพสจนความจรงอกขอหนง คอ มหลกฐานพสจนวา มนษยยงเปนผกระทำ

บางสงบางอยางแมในเวลาทการแพทยไมมเครองหมายใดๆ ทบงบอกไดวาจตสำนกยงมชวตอย เรา

มหลกฐานอยางพอเพยงทจะสนบสนนความคดทวา มนษยเปนผกระทำดวยตนเองตลอดชวตรวมทง

เวลาทประสบกบความตายเทววทยารวมสมยใชความคดนเพออธบายความหมายเรองความตาย

พระศาสนจกรสอนความจรงอกประการหนงทมความสมพนธกบความคดทวา ความตาย

เปนการสนสดของประวตศาสตรสวนตวของมนษยแตละคน คอ ความจรงทวาหลงจากความตาย

วญญาณของผชอบธรรมทไมตองชำระตนใหบรสทธ จะมความสขอยางแทจรงในการเหนพระเจา

ทนททนใด สวนวญญาณของผทตายในสภาพบาปหนก จะไดรบความทกขทรมานในนรกทนททนใด

เชนกน คำสอนทางการของพระศาสนจกรมความรอบคอบในการประกาศชะตากรรมนรนดรของ

มนษยแตละคน ครสตชนยนยนวาสวรรคมอยจรง เพราะเขามความเชอวา พระครสตเจาทรงกลบคน

พระชนมชพและเสดจสสวรรค พระศาสนจกรยำความจรงนเมอประกาศวา พระนางมารยทรงรบ

เกยรตยกขนสวรรค และเมอสถาปนานกบญองคใดองคหนง หมายความวา มมนษยบางคนอยใน

สวรรคอยางแนนอน คอ พระเยซเจา พระนางมารยและนกบญทงหลาย แตพระศาสนจกรไมเคย

ยนยนวามนษยผใดอยในนรก แมยดมนวาเปนไปไดทมนษยอาจพนาศไปตลอดนรนดร

สรปแลว คำสอนตามธรรมประเพณของพระศาสนจกรเกยวกบความตายยงมขอจำกด

อยมาก เพราะมกจะศกษาเหตการณกอนหรอหลงความตาย มากกวาทจะอธบายความเปนจรงของ

การตายโดยตรง คำสอนทางการของพระศาสนจกรเพยงแต อธบายวา ความตายคอการทวญญาณ

แยกออกจากรางกาย เหตการณทควรจะเกดขนกอนความตายคอ การกลบใจเปนทกขถงบาป และ

รบศลเจมคนไขสวนเหตการณทจะตามมาหลงจากความตายคอการพพากษาสวนตวสวรรคนรก

ไฟชำระ และสถานะทรอคอยการกลบคนชพ คำสอนเรองนมพนฐานอยบนขอสนนษฐานทวา ความ

ตายคอการทวญญาณแยกออกจากรางกาย



3. ความตายในเทววทยารวมสมย

ความเขาใจเรองความตาย นบเปนหวใจของวชาอนนตวทยาสวนบคคล นกเทววทยารวม

สมยตงคำถามวา “อะไรจะเกดขนกบบคคลเมอเขาตาย” บรรดานกเทววทยารวมสมยมความคด

หลากหลาย แตทกคนมนใจวา การอธบายความตายเปนการแยกกนระหวางรางกายกบวญญาณนน

ไมเปนการเพยงพอ จะตองคนหาความหมายใหลกซงมากกวาน

การพฒนาความคดหลกในเรองความตายมนกเทววทยาสำคญ 3 ทาน ทใหแนวคดแบบ

ใหมไว คอ คารล ราหเนอร(K.Rahner) ทรวฟงแตนส(R.Troisfontaines) โบรอส(L.Boros)

ทรวฟงแตนส ไดรบอทธพลอยางมากจากปรชญาของมาแซล (G.Marcel) แตราหเนอรและโบรอส

ไดใชปรชญาเชงอตรภาพเปนพนฐาน เขาทงสามคนพยายามหาเหตผลสนบสนนความคดทวา ความ

ตายของมนษยไมเปนเพยงเหตการณทเขาเปนฝายรบอยางเดยว แตเขาเปนผกระทำอกดวย ความ

ตายจงเปนการกระทำสวนตวของแตละคน ผลงานของราหเนอรมอทธผลตอนกเทววทยาอนๆหลาย

คน ในทน เราจะพจารณาถงทศนะของราหเนอร และผลกระทบของเขาทมตองานของโบรอส

เทานน

3.1 ความคดของราหเนอร

ความคดหลกของราหเนอรมาจากความมนใจทวา ความตายไมเปนเพยงสงทเกดขนกบ

บคคลภายนอก หรอเปนชะตากรรมซงมสาเหตทมนษยไมอาจควบคมได แตยงมความหมายมากกวา

นคอ ความตายเปนการกระทำของมนษยทจำเปนตองทำ ความตายไมเพยงเปนเหตการณทเกดขน

กบเราเองเทานน แตเปนกจการของเราอกดวย เพอจะเขาใจความคดของราหเนอร เราจำเปนทจะ

มาพจารณาความเขาใจเรองชวตมนษยตามทราหเนอรสงสอน

ราหเนอรมความคดวามนษยแสวงหาความหมายของชวตและพยายามทจะไดชวต

อยางสมบรณ ในทศนะนชวตมนษยเปนกระบวนการอยางตอเนองของการกระทำสองฝาย คอ ระหวาง

การกระทำของแตละบคคลกบการกระทำของผอน และระหวางการกระทำของแตละคนกบสงตางๆ

ซงเปนบรบทของชวตของตน แตละบคคลถกกระทำจากผอนและในทางตรงกนขามเขามปฏกรยาตอ




ผอน เราจงสรปไดวา ชวตมนษยเปนปฏพฒนาการอยางตอเนองของกมมนตภาพและอกมมนตภาพ

(anongoingdialecticofpassivityandactivity).อนดบแรกเราเปนผถกกระทำเราเรมมชวต

ในครรภมารดาโดยไมมการกระทำของเราเลย เราไดรบชวตโดยไมมใครมาปรกษาหารอกบเรากอน

เราไมไดเลอกเองทจะมชวตแตเมอเรามชวตแลวเราตองดำเนนชวตทเราไดรบนนอาศยการกระทำ

ของเราเองอกดวย สวนหนงของชวตของเราเปนผลของการกระทำทเราจงใจกระทำ

ทำนองเดยวกน ชวตของเรายงขนอยกบสาเหตทเราไมอาจควบคมได ความตายจงเปน

รปแบบชดเจนมากทสดของปฏพฒนาการอยางตอเนองของกมมนตภาพและอกมมนตภาพ ซงคงอย

ตลอดชวตของเรา ความตายสำหรบชวตมนษยจงไมใชเพยงเรองของรางกายทดบสลายไป ดงทเกด

ขนในสตวและตนไม ความตายของมนษยมความหมายมากกวานน คอ เปนการกระทำของบคคลท

ใชทงสตปญญาและเจตจำนง เมอมนษยตายกเปนเวลาทเขาอยใตอำนาจของพลงทไมอาจควบคม

ไดในเวลาเดยวกนเขายงถกเรยกใหแสดงเสรภาพของตนเปนครงสดทายเพราะเขาเลอกทางใดทาง

หนงกจะดำรงอยในทางนนตลอดไป

ความเขาใจเชนน ทำใหเรามองความตายในแงการกระทำทนำความสมบรณมาสชวต

มนษย เพราะความตายทำใหทกสงทมนษยเคยกระทำสำเรจไป มองในแงการกระทำของมนษย

ความตายจงเปนการตดสนใจครงสดทายทมนษยกระทำอยางเสร แมชวตทงหมดของมนษยนบวา

เปนการเตรยมการตดสนใจครงสดทายในเวลาแหงความตายกตาม ความตายกยงเปนเวลาพเศษสด

ทมนษยใชเสรภาพของตนในการตดสนใจอยางเดดขาด และการตดสนใจครงนมผลตลอดไป

ความคดน ทำใหเราเขาใจเหตผลอยางชดเจนทราหเนอรพบวา ความตายไมเปนเพยง

การแยกกนของวญญาณจากรางกาย แตยงเปนจดจบของประวตศาสตรสวนตวของแตละคน ความ

ตายไมเพยงมผลกระทบตอรางกายเทานน แตยงมผลกระทบตอวญญาณอกดวย เพราะเมอมนษย

ตาย วญญาณของเขาบรรลถงความสมบรณ วญญาณเขาสความสมพนธใหมและลกซงกบโลก ซง

ราหเนอรเรยกวาเปนความสมพนธแบบสหจกรวาล (pan-cosmic)” นนคอ เมอวญญาณสละรางกาย

ทจำกดของตนในชวตน วญญาณกจะเปดตวตอจกรวาลทงหมด



ราหเนอรไดใหคำอธบายเหตผลทชดเจนสำหรบความคดทวา ความตายของมนษยแตละ

คนแตกตางอยางสนเชงจากความตายของสงมชวตอนๆ เชน สตวและตนไม ความตายของมนษยม

ลกษณะเฉพาะเพราะเปนการกระทำอสระของมนษย ความคดของราหเนอรเปนความคดทางปรชญา

กจรง แตมเหตผลสนบสนนจากคำสอนของพระคมภรและของเทววทยา ราหเนอรชใหเหนถง

รายละเอยดทพระคมภรใชในการบรรยายการสนพระชนมของพระครสตเจา ในขอความของพระ-

คมภรเราพบทงการกระทำของผอนและการกระทำของพระองค ซงสอดคลองกบคณลกษณะทได

วเคราะหทางปรชญา

พระครสตเจาไมทรงปรารถนาทจะสนพระชนม แตเปนเหตการณททรงถกกระทำ โดย

ทรงรบทรมาน (เทยบ มก 14:32-41; 15:34) อกดานหนงพระคมภรอธบายวาการสนพระชนม

ของพระครสตเจาเปนกจการของพระองค พระเยซเจาทรงมอบพระองคอยางอสระไวในพระหตถ

ของพระบดา (เทยบ ลก 23:46; ยน 14:2, 28; 16:7; 19:30) จากขอความเหลาน นกเทววทยาได

ไตรตรองเปนเวลาหลายศตวรรษและสรปวา การสนพระชนมของพระครสตเจาเปนกจการสงสดท

แสดงความนอบนอมเชอฟงตอพระประสงคของพระบดาเจา ธรรมประเพณทางเทววทยาสอนวา

การสนพระชนมของพระครสตเจาบนไมกางเขนชวยมนษยใหรอดพนได เพราะเปนกจการทพระองค

ทรงจงใจกระทำ การวเคราะหของราหเนอรพฒนาความเขาใจเกยวกบการสนพระชนมของพระ-

ครสตเจามากยงขน

3.2 ความคดของโบรอส

โบรอสทำใหความคดของราหเนอรกาวหนามากยงขน เขาพฒนาปรชญาของราหเนอร

เกยวกบเสรภาพ เพอจะไดเขาใจความหมายของความตาย สำหรบโบรอส ความตายเปนชวงเวลา

พเศษของเสรภาพ คอ เวลาทมนษยเปดวญญาณของตนใหมความสมพนธกวางขวางกบโลกทงหมด

ถาวญญาณเปดตวกวางตอโลกเชนนแลว วญญาณกจะตองเปดตวตอพนฐานของโลก คอ พระเจา

โบรอสจงเสนอทฤษฎทวา “ความตายเปนกจการแรกทมนษยกระทำอยางรตวและเปนอสระอยาง

เตมเปยม เพราะฉะนน ในเวลาแหงความตาย มนษยพบกบพระเจา โดยมความรตวและมเสรภาพ




อยางเตมเปยม ตางกบการพบพระเจาในโอกาสอนๆ ในชวต เพอจะไดตดสนใจเลอกชะตากรรม

นรนดรของตนเปนครงสดทาย”

ความคดของโบรอสเนนเปนพเศษเรองการตดสนใจครงสดทายของมนษยในเวลาทเขา

จะตาย เพราะการตดสนดงกลาวจะกำหนดชะตากรรมนรนดรของมนษย ผทไมเหนดวยกบทฤษฎน

มกจะชวา โบรอสเนนการตดสนใจครงสดทายของมนษยมากเกนไป ทำใหกจการอนๆ ทมนษยทำ

ขณะมชวตอยลดความหมายลง แตโบรอสพยายามตอบการโตแยงนวา การตดสนใจครงสดทายใน

เวลาแหงความตายไดรบผลกระทบจากการตดสนใจครงอนๆ ทมนษยไดทำในชวตกอนตาย เพราะ

การตดสนเหลานไดตระเตรยมเขาใหตดสนใจในครงสดทาย กจการอสระทมนษยกระทำตลอดชวตม

อทธพลอยางมากตอการกำหนดอนาคตของตน การตดสนใจครงสดทายสำคญกวาการตดสนใจครง

อนๆ ททำขณะมชวต แตยงเปนผลของการตดสนใจเหลาน และการตดสนใจครงสดทายจะเกดขน

ไมไดหากไมมการตดสนใจครงกอนๆ

ดงนน ทฤษฎการตดสนใจครงสดทายในเวลาแหงความตายไมสนบสนนใหดำเนนชวต

โดยไมรบผดชอบ หรอไมสนใจปฏบตศลธรรม โบรอสคดวาทฤษฎนสอดคลองกบคำสอนทางพระ-

คมภรเกยวกบการตนเฝาระวงตลอดชวตและกบคำสอนทางธรรมประเพณทยนยนวา มนษยไมร

อยางแนนอนวาตนจะรอดพนหรอไม

แนวความคดนไดมอทธพลอยางมากตอการไตรตรองทางเทววทยาโรมนคาทอลกใน

เรองความตาย แมจะมความแตกตางกนอยบางในการยกเหตผลสนบสนน ทกคนทมความคดน

ยนยนวา ชวงเวลาแหงความตายเปนชวงเวลาพเศษสำหรบมนษย ไมเหมอนชวงเวลาอนๆ ในชวต

ของเขา เพราะเปนชวงเวลาทเขาใชเสรภาพของตนอยางเตมเปยม ทฤษฎนดเหมอนมทศนะเชน

เดยวกบในสมยกอน เมอสอนวาความตายเปนจดสนสดของชวตของมนษยแตละคน

เราอาจสรปความคดของนกเทววทยารวมสมยเกยวกบความตายไดดงตอไปน

1) ความตายเปนจดสดทายแหงปฏพฒนาการของการรบทรมานและ

การกระทำของมนษย ซงเปนคณลกษณะเฉพาะของชวตมนษย จาก



ประสบการณของผทสงเกตบคคลทกำลงสนใจพบวา ปฏพฒนาการ

เชนนเกดขนในผทตาย เทววทยาเรองการตดสนใจครงสดทาย

พยายามวเคราะหประสบการณนอยางลกซง ถากระบวนการของผท

กำลงจะตายเปนการกระทำสวนบคคล ความตายจงจะเปนโอกาสท

ผตายบรรลถงความสมบรณโดยการกระทำของตนเอง ความตายจง

เปนจดสนสดของกระบวนการแหงชวต

2) ความตายเปนการยอมจำนนตนเองเปนครงสดทาย นคอความหมาย

ของความตายตามอดมการณ แตอาจจะไมเปนความจรงสำหรบทกคน

เพราะเขาไมยอมรบชะตากรรมของตน ความตายควรจะเปนกจการ

สดทายของผทดำเนนชวตโดยพยายามทจะรกและอทศตนแกผอน แต

ประสบการณของมนษยคลมเครออยเสมอ ไมชดวาอนาคตสำหรบเรา

เมอตายและหลงจากความตายจะเปนอยางไร เราจะพบความวางเปลา

หรอจะพบธรรมลำลกอยางสมบรณ ผทอยในโลกนซงยงไมมประสบ-

การณเกยวกบความตายจงตอบคำถามนไมได ความรสกลมเหลวใน

เวลาแหงความตายเปนเครองหมายบงบอกวาเรากำลงจะสญสลายไป

หรอวาความรสกวางเปลาเปนเพยงเงอนไขเพอจะไดรบชวตอยางถาวร

เฉพาะพระพกตรพระเจาผทรงชวต โดยลำพงตนเองมนษยไมสามารถ

ทจะตอบคำถามดงกลาวน แตเมอเรามองการสนพระชนมและการ

กลบคนพระชนมชพของพระเยซเจา ในพระองคเราพบตวอยางของ

มนษยผหนงซงยอมจำนนตอพระประสงคของพระบดาเจาเปนครง

สดทาย และไดบรรลถงชวตทสมบรณอยางรงโรจน ดงนน เราร

ความหมายของความตาย คอ การเปนมนษยหมายถงการยอมจำนน

โดยสนเชงตอพระเจา เปนการมอบชวตของตนแดพระเจาดวยความ




ไววางใจ เพราะเราเชอวาพระองคทรงมความรก ความเมตตากรณา

และทรงยอมรบทกคนใหมสวนในชวตของพระองค ความตายเปน

โอกาสสดทายทเราเลอกวา จะรกหรอไมรกผอน สำหรบครสตชนการ

เลอกทจะรกในชวงสดทายของชวตเปนการมอบตนเองไวในพระหตถ

ของพระเจาผทรงรกและทรงเมตตา เปนการกระทำดวยใจอสระของ

ผมความเชอ ทำใหเขามสวนรวมกบธรรมลำลกของการสนพระชนม

และการกลบคนพระชนมชพของพระเยซเจา

3) ความตายกำหนดจดจบประวตศาสตรของแตละคน นกเทววทยารวม

สมยสอนวา ความตายเปนการกระทำสวนตวของแตละคน และยง

เสนออกวธหนงเพออธบายความหมายของความตายในแงทเปน

จดจบของการเดนทางจารกแสวงบญของแตละคน เรามชวตอยใน

โลกนเพยงครงเดยว การตดสนใจตางๆ ทเรากระทำในชวตน โดย

เฉพาะอยางยง การตดสนใจครงสดทายในชวงเวลาแหงความตาย ก

จะมความหมายตลอดไป

4. การภาวนาเพอผลวงหลบกบพระครสตเจา

ครสตชนใชสำนวนวา “ผลวงหลบ” ไมใช “ลวงลบ” หมายถงผตาย เปนการเปรยบเทยบ

ความตายวาเปนการนอนหลบ เราพบสำนวนนบอยๆ ในพนธสญญาเดม พนธสญญาใหมและ

วรรณคดกรก ทำนองเดยวกน “การกลบคนชพ” จงเปรยบไดกบ “การตนจากหลบ” ความเชอของ

ครสตชนถอวาความตายเปนการหลบพกผอนในพระครสตเจานกบญเปาโลใชสำนวนนบอยๆ(1 คร

15:6,18,20,51;1ธส4:13)

แนวความคดใหมเรองความตายชวนใหตงคำถามเกยวกบความเลอมใสศรทธาของครสตชน

ทมตอผลวงหลบ คำสอนทางการของพระศาสนจกรไดแสดงความมนใจวาผลวงหลบไปแลวอาจจะ



ไดรบความชวยเหลออยางใดอยางหนงจากคำภาวนาและกจการดงามของผเปน คำสอนตลอดหลาย

ศตวรรษมานไดรบการยนยนใหมจากเอกสารของคณะกรรมการเทววทยาระหวางประเทศ เมอ

ป ค.ศ.1991 เอกสารนเตอนสตบรษใหอธษฐานภาวนาอทศแกผตายวา “สำหรบเรองวญญาณของ

บรรดาผตายทยงตองการชำระใหบรสทธ “นบตงแตแรกเรมของครสตศาสนา พระศาสนจกรของผท

กำลงดำเนนชวตในโลกนไดอธษฐานภาวนาและทำบญอทศแกพวกเขา” พระศาสนจกรเชอวาวญญาณ

ทกำลงชำระตนใหบรสทธ “จะไดรบความสดชนจากคำภาวนาและการทำบญของสตบรษทยงมชวต

อย เชน จากการถวายพธบชาขอบพระคณ การอธษฐานภาวนา การใหทาน และการกระทำกจ

ศรทธาอนๆ ตามธรรมเนยมทสตบรษตองถวายเพอสตบรษคนอน ตามขอกำหนดของพระศาสนจกร”

(7:3)

คำสอนเรองไฟชำระมความสมพนธกบความหมายของคำภาวนาเพอผลวงหลบ และกบ

ความเขาใจทางเทววทยาเรองสหพนธนกบญ และความหวงในการกลบคนชพ คำสอนเรองสหพนธ

นกบญเปนขอความเชอ ซงสะทอนใหเหนถงความเปนเอกภาพอยางลกซงในหมครสตชน ความ

สมานฉนทของมนษยหยงรากลกในพระคมภร และเปนขอเทจจรงสำคญในคำสอนของพระศาสนจกร

เรองบาปกำเนดและการไถบาป ความเขาใจทางเทววทยาเรองความสมานฉนทนอาจจะชดเจนขน

ถาใชปรชญามานษยวทยา ในดานปรชญา ความสมานฉนทเปนลกษณะสำคญของธรรมชาตมนษย

ทจำเปนตองมความสมพนธกบผอนในสงคม ในดานเทววทยา คำสอนเรองพระหรรษทานและความ

รอดพนของมนษยสงเสรมลกษณะดงกลาวของธรรมชาตมนษย

พระคมภรและคำสอนของบรรดาปตาจารยแสดงความคดนโดยใชคำอปมาวา มนษยทได

รบพระหรรษทานและความรอดพนเปนประชากรของพระบดาเจา เปนพระวรกายของพระครสตเจา

และเปนพระวหารของพระจตเจา เมอเรานำความคดนมารวมกบความเชอในชวตนรนดรกบพระตร-

เอกภาพ เราสรปไดวา ความสมานฉนทของมนษยในโลกนจะตองคงไวและตอเนองไปในชวต

หลงจากความตาย ถามนษยมความสมพนธกนโดยธรรมชาตและโดยพระหรรษทานเมอมชวตอยใน

โลกนแลว ความสมพนธนจะไมหมดสนไปพรอมกบความตาย




ตามความคดเหนของราหเนอร พนฐานทางเทววทยาของการภาวนาเพอผลวงหลบอยใน

ความคดทวา แมความตายเปนการตดสนใจครงสดทายของมนษย กไมไดหมายความวาการตดสนใจ

นนจะเกดผลอยางสมบรณในทนททนใด เราอาจคดวา การเจรญเตบโตทงหมดบคคลหนงไมสำเรจ

ลงในชวงเวลาแหงความตาย แตยงมการเจรญเตบโตทเกดขนหลงจากความตายจนถงมนษยบรรล

ความสมบรณนคอความหมายของ“ไฟชำระ”ความคดนของราเนอรไมสามารถอธบายอยางชดเจน

วา คำภาวนาและกจการดของผมชวตอยบนโลกนมอทธพลตอกระบวนการการเตบโตใน “ไฟชำระ”

อยางไร

กระนนกดปรชญาของราหเนอรใหแนวความคดและมมมองทพฒนาไดตอไปมานษยวทยา

ของราหเนอรเนนเอกภาพพนฐานของมนษยชาต และความสมพนธของแตละคนกบมนษยชาตทงหมด

ถาเรามความสมพนธซงกนและกนในชวตน นาจะสรปไดวา ความสมพนธตอกนยงคงอยหลงจาก

ความตายในรปแบบใหม ความสมานฉนทของมนษยนำเราขามพนเขตแดนแหงความตาย ความ

สมพนธทเรามกบผอนเปนลกษณะสำคญของชวตของเราแตละคน ความจรงนชดเจนอยแลวสำหรบ

มนษยทมชวตอยบนโลกน เราอาจนำความคดนมาประยกตใชกบชวตหลงจากความตายอกดวย

เพราะชวตนรนดรไมมลกษณะลำพงเฉพาะพระพกตรพระเจา มนษยแตละคนจะมความสมพนธกบ

ผอน เพราะความสมพนธกบผอนทำใหเขาเปนบคคลอยางทเขาเปนถา “ไฟชำระ”หมายถงขบวน-

การรกษาใหหายและการเจรญเตบโตของผลวงหลบ

พระคารดนลรทซงเกอร(Ratzinger)ไดเสนอความคดเดยวกนวาการเผชญหนากบพระ-

ครสตเจาในความตายเปนการพบปะกบพระวรกายของพระครสตเจา ดงนน จงเปนการพบปะระหวาง

แตละคนทไดกระทำผดตอสมาชกอนๆ ในพระวรกายของพระเยซครสตเจาและทำใหเขาตองรบทน

ทกขทรมาน กบพระครสตเจา ศรษะของพระวรกาย ซงแสดงความรกทใหอภย คำสอนเรอง “ไฟ

ชำระ”และการภาวนาอทศใหผลวงหลบแสดงใหเหนถงความเปนเอกภาพของมนษยชาตในความหมาย

กวางทสด คำสอนนแสดงความเชอของพระศาสนจกรในพลงแหงความรกทชวยมนษยใหรอดพนและ


อ น น ต ว ท ย า อ น น ต ว ท ย า238

คงอยตลอดไปความตายไมไดจำกดขอบงคบแหงความรกเราไมรรายละเอยดของชวตหลงจากความ

ตายจะเปนอยางไร แตความสมานฉนทของมนษยเปนเหตผลพอสมควรทเรายกมาเปนพนฐานของ

ความเชอทวา คำภาวนาและกจการแสดงเมตตาจตของครสตชนมผลตอผตาย

Documents

บทที่ 11เทววิทยาเรื่องความตาย