ปญหาพิเศษ

เรื่อง

การสํารวจพรรณไมน้ําในรานจําหนายของอําเภอพุนพิน จังหวัดสุราษฎรธานี

A SURVEY OF AQUATIC PLANTS IN THE SHOPS FOR SALE AT PHUNPHIN DISTRICT SURATTHANI PROVINCE.

โดย นางเกศสุดา แสงมณ ีรหัส 5007201001 สาขาวิชาการประมง

มหาวิทยาลัยแมโจ-ชุมพร

มหาวิทยาลัยแมโจ ปการศึกษา 2552

ปญหาพิเศษ

เร่ือง

การสํารวจพรรณไมน้ําในรานจําหนายของอําเภอพุนพิน จังหวัดสุราษฎรธาน ี

A SURVEY OF AQUATIC PLANTS IN THE SHOPS FOR SALE AT PHUNPHIN DISTRICT SURATTHANI PROVINCE.

โดย นางเกศสุดา แสงมณ ีรหัส 5007201001 สาขาวิชาการประมง

ปญหาพิเศษนี้เปนสวนหนึ่งของการศึกษาตามหลักสูตรวิทยาศาสตรบัณฑิต มหาวิทยาลัยแมโจ-ชุมพร

มหาวิทยาลัยแมโจ ปการศึกษา 2552

การสํารวจพรรณไมน้ําในรานจําหนายของอําเภอพุนพิน จังหวัดสุราษฎรธานี A SURVEY OF AQUATIC PLANTS IN THE SHOPS FOR SALE AT

PHUNPHIN DISTRICT SURATTHANI PROVINCE.

ไดพิจารณาเห็นชอบโดย

. ............................................ อาจารยท่ีปรึกษาปญหาพิเศษ

(อาจารยวีรชัย เพชรสุทธ์ิ ) วันที่.......เดือน.........................พ.ศ. ........... .

ชื่อเร่ือง : การสํารวจพรรณไมน้ําในรานจําหนายของอําเภอพุนพิน จังหวดัสุราษฎรธานี

ชื่อผูเขียน : นางเกศสุดา แสงมณ ีชื่อปริญญา : วิทยาศาสตรบณัฑิต สาขาวิชาการประมง อาจารยท่ีปรึกษา : อาจารยวีรชัย เพชรสุทธิ ์

บทคัดยอ การสํารวจพรรณไมน้ําในรานจําหนายของอําเภอพุนพิน จังหวัดสุราษฎรธานี เพื่อศึกษาชนิดของพรรณไมน้ําและความตองการของตลาด ที่มีจําหนายตามรานจําหนายปลาสวยงามและพรรณไมน้ํา จํานวน 20 ราน โดยทําการสํารวจ 16 ตําบล คือ ตําบลทาขาม ตําบลทาสะทอน ตําบล ลีเล็ด ตําบลบางมะเดื่อ ตําบลบางเดือน ตําบลทาโรงชาง ตําบลกรูด ตําบลพุนพิน ตําบลบางงอน ตําบลศรีวิชัย ตําบลน้ํารอบ ตําบลมะลวน ตําบลหัวเตย ตําบลหนองไทร ตําบลเขาหัวควายและตําบลตะปาน โดยใชแบบสอบถาม จากการสํารวจพบพรรณไมน้ํา 26 ชนิด ไดแก บัวผัน อเมซอนใบยาว บัวหลวง อนูเบียส สาหรายหางกระรอก กกอียิปต อเมซอนใบกลม สาหรายฉัตร ลานไพลิน สาหรายหางมา หอมน้ํา โรทาลา เทปใหญ เทปเล็ก เทปยักษ แวนแกว ลัดวิเจียแดง รากดําใบใหญ ดาวกระจาย กกลังกา สันตะวาหางไก วานน้ํา ผักกูดเขากวาง ผักเปดแดง โลบิเลีย และเดนซา ซ่ึงชนิดที่ตลาดตองการมาก คือ บัวผัน และบัวหลวง เพราะบัวสามารถนํามาใชประโยชนหลายอยาง เชน นํามาประดับตกแตงสวนน้ํา อาคารสถานที่ อางปลาสวยงาม และยังมีสรรพคุณทางสมุนไพรอีกดวย

คําสําคัญ : พรรณไมน้ําในรานจําหนายของอําเภอพุนพิน จังหวัดสุราษฎรธานี

(ก)

กิตติกรรมประกาศ

ขอขอบพระคุณ อาจารยวีรชัย เพชรสุทธิ์ อาจารยที่ปรึกษาปญหาพิเศษ ที่ใหคําแนะนําในการวางแผนการดําเนินงาน จนกระทั่งงานการจัดทําปญหาพิเศษครั้งนี้สําเร็จลุลวงไปดวยดี และชวยตรวจสอบแกไขจนกระทั่งสําเร็จออกมาเปนรูปเลมปญหาพิเศษอยางสมบูรณ

ขอขอบพระคุณอาจารยวีรชัย เพชรสุทธิ์ อาจารยนาตาลี อาร ใจเย็น อาจารยกมลวรรณ ศุภวิญู อาจารยมหาวิทยาลัยแมโจ ขอขอบคุณคุณสายันต เอี่ยมรอด ประมงจังหวัดสุราษฎรธานี คุณอัญชลี ตันติกุล นักวิชาการประมงชํานาญการ คุณยอดรักษ ปลอดออน นักวิชาการประมงชํานาญการ คุณสุชีลา อุบลสอาด นักวิชาการประมงปฏิบัติงาน คุณจุฑามาศ ชนะพิทักษกุล เจาพนักงานประมงชํานาญงาน คุณสุธิรา มาลา เจาพนักงานประมงปฏิบัติงาน สํานักงานประมงจังหวัดสุราษฎรธานี ที่เปนกําลังใจและคอยชวยเหลือในดานใหคําแนะนําวิธีการรวบรวมขอมูล แนวทางในการวิเคราะหขอมูลและการเขียนรายงาน ดวยดีตลอดมา ขอขอบคุณคุณสุรพล สมเกื้อและรานจําหนายพรรณไมน้ําทุกรานที่ใหความรวมมือ ชวยเหลือในการเก็บขอมูล และใหกําลังใจในการทําปญหาพิเศษครั้งนี้ และขอขอบคุณทุกทานที่มีสวนชวยเหลือในการทําปญหาพิเศษครั้งนี้ใหสําเร็จลุลวงไปดวยดี

นอกจากนี้ ขาพเจาขอกราบขอบพระคุณบดิา มาราดา ของขาพเจา ที่ไดใหคําแนะนําและเปนกําลังใจสําคัญในการทําปญหาพิเศษครั้งนี้ และขอขอบคุณทกุๆ คนในครอบครัวที่คอยเปนกําลังใจใหตลอดระยะเวลาในการศึกษา

เกศสุดา แสงมณี กันยายน 2552

(ข)

สารบัญ

หนา บทคัดยอ (ก) กิตติกรรมประกาศ (ข) สารบัญ (ค) สารบัญตาราง (จ) สารบัญภาพ (ฉ) คํานํา 1 วัตถุประสงค 1 การตรวจเอกสาร 2 การจําแนกพรรณไมน้ํา 2 ความสัมพันธของพรรณไมน้ํากับปจจัยทางกายภาพ 4 การเพาะขยายพันธุไมน้ําสวยงาม 5 การปลูกพรรณไมน้ําในแปลงเพาะพันธุ 6 ประโยชนของพรรณไมน้ํา 9 โทษของพรรณไมน้ํา 9 โรคและศัตรูของพรรณไมน้าํ 10 ตลาดพรรณไมน้ํา 10 การคาพรรณไมน้ํา 10 ชนิดพรรณไมน้ํา 11 การบรรจุหีบหอพรรณไมน้าํเพื่อการสงออก 15 เวลาและสถานที่ 17 อุปกรณและวธีิดําเนินการ 18 ผลการศึกษา 19 วิจารณผลการศึกษา 50 สรุปผลการศึกษา 51 บรรณานุกรม 52

(ค)

สารบัญ (ตอ)

หนา ภาคผนวก 53 แบบสัมภาษณ 54 ประวัติผูวจิัย 57

(ง)

สารบัญตาราง

ตาราง หนา 1 รายช่ือพรรณไมน้ําที่มีถ่ินกําเนิดในประเทศไทย 12 2 รายช่ือพรรณไมน้ําที่มีถ่ินกําเนิดอยูตางประเทศ 13 3 หมายเลขแสดงตําบลในอําเภอพุนพนิ จังหวัดสุราษฎรธานี 17 4 แผนการดําเนนิงาน 18 5 จํานวนรานที่จาํหนายพรรณไมน้ําในเขตอาํเภอพุนพิน จงัหวัดสุราษฎรธานี 20 6 ผลการศึกษาความถี่ของรานจําหนายพรรณไมน้ําของอําเภอพุนพิน 21

จังหวดัสุราษฎรธานี 7 พรรณไมน้ําทีพ่บในรานจําหนายของอําเภอพุนพนิ จังหวัดสุราษฎรธานี 22

เรียงลําดับตามความตองการของตลาด

(จ)

สารบัญภาพ

ภาพที่ หนา 1 พื้นที่สํารวจพรรณไมน้ํา 16 2 บัวผัน 24 3 อเมซอนใบยาว 25 4 บัวหลวง 26 5 อนูเบียส 27 6 สาหรายหางกระรอก 28 7 กกอียิปต 29 8 อเมซอนใบกลม 30 9 สาหรายฉัตร 31 10 ลานไพลิน 32 11 สาหรายหางมา 33 12 หอมน้ํา 34 13 โรทาลา 35 14 เทปใหญ 36 15 เทปเล็ก 37 16 เทปยักษ 38 17 แวนแกว 39 18 ลัดวิเจยีแดง 40 19 รากใบดําใบใหญ 41 20 ดาวกระจาย 42 21 กกลังกา 43 22 สันตะวาหางๆไก 44 23 วานน้ํา 45 24 ผักกูดเขากวาง 46

(ฉ)

สารบัญภา . .

พ (ตอ)

ภาพที่ หนา 25 ผัดเปดแดง 47 26 โลบิเลีย 48 27 เดนซา 49

(ช)

คํานํา

ปจจุบันพรรณไมน้ําไดรับความนิยมนํามาใชประดับตูปลา เพื่อเพิ่มทัศนียภาพและใหความเพลิดเพลินกับผูเล้ียงปลาสวยงาม ทําใหมีการทําธุรกิจพรรณไมน้ําควบคูไปกับการเลี้ยงปลาสวยงาม ซ่ึงสามารถเพิ่มรายไดทั้งในประเทศและตางประเทศ และการสงออกพรรณไมน้ําของไทยยังคงมีแนวโนมที่ดีอยางตอเนื่อง โดยเฉพาะพรรณไมน้ําพื้นเมืองของไทยที่เปนเอกลักษณ ไดแก หอมน้ํา ไสปลาไหล บอนแดง ซ่ึงจัดเปนพรรณไมน้ําที่ตลาดตางประเทศมีความตองการสูง เนื่องจากมีคุณสมบัติของสีสันและรูปทรงสวยงาม สวนตลาดพรรณไมน้ําในประเทศไทยมีศูนยรวมการจําหนายใน ตลาดนัดจตุจักร ตลาดนัดซัดเดย สหกรณปลาสวยงามบานโปง จังหวัดราชบุรี และตามรานจําหนายปลาสวยงามทั่วไป ปจจุบันพรรณไมน้ําในธรรมชาติเร่ิมมีปริมาณลดลง เนื่องจากมีการนํามาขายตามทองตลาดในปริมาณมาก จึงมีหนวยงานของรัฐ อาทิเชน กรมประมง มหาวิทยาลัยตางๆ เขามาศึกษาทดลองเกี่ยวกับการเพาะขยายพรรณไมน้ํา โดยวิธีการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ เพื่อเพิ่มปริมาณพรรณไมน้ําออกสูตลาด และลดปริมาณการเก็บเกี่ยวผลผลิตตามธรรมชาติ จากเหตุผลดังกลาวขางตน จึงเปนที่มาของการสํารวจพรรณไมน้ําในรานจําหนายอําเภอพุนพิน จังหวัด สุราษฎรธานี เปนการศึกษาชนิดของพรรณไมน้ําที่ตลาดมีความตองการสูงสุด เพื่อเปนขอมูลดานการตลาดและนํามาพัฒนาในเชิงธุรกิจและเปนความรูแกเกษตรกรผูที่สนใจตอไป

วัตถุประสงค

1. เพื่อศึกษาชนิดของพรรณไมน้ําที่นยิมใชจัดตูปลาและจัดสวนไมน้ําในเขตอําเภอพนุพิน 2. เพื่อศึกษาความตองการของตลาดพรรณไมน้ําในเขตอําเภอพุนพิน

2

ตรวจเอกสาร

พรรณไมน้ํา (Aquatic Plants) เปนหวงโซอาหารในระบบนิเวศของแหลงน้ํา ซ่ึงโดยทั่วไปนั้นจะมีแพลงกตอนพืช สาหราย และพรรณไมน้ําเปนผูผลิตขั้นตนที่มีความสําคัญในแหลงน้ํา เนื่องจากเปนแหลงกําเนิดอาหาร แหลงผลิตกาซออกซิเจน และสมารถหมุนเวียนธาตุอาหารที่อยูในรูปอนินทรียสารใหกลับมาอยูในรูปอินทรียสาร นอกจากประโยชนทางดานสิ่งแวดลอมแลว ยังมีความสําคัญทางดานเศรษฐกิจอีกดวย เพราะในสภาพแวดลอมธรรมชาติ พรรณไมน้ําและปลาจะอาศัยอยูรวมกัน ซ่ึงพรรณไมน้ําที่มีการเพาะเลี้ยงเพื่อใชประดับตูปลา และจัดจําแนกพรรณไมน้ํา มีมากกวา 250 ชนิด พรรณไมน้ําสวยงามที่นิยมสวนใหญมักมีถ่ินกําเนิดอยูในประเทศเขตรอน (กาญจนรี, 2549) พรรณไมน้ําหรือพืชน้ํา (Aquatic plant, hydrophyte, aquatic weed and water plant) หมายถึง พืชที่เจริญเติบโตอยูในน้ํา หรือมีชวงชีวิตหนึ่งที่เจริญอยูในน้ํา ซ่ึงอาจจมอยูใตน้ําทั้งหมด หรือโผลบางสวนขึ้นสูบริเวณผิวน้ํา ลอยอยูที่ผิวน้ํา หรือเจริญเติบโตลอยอยูริมฝง รวมถึงพืชที่เจริญเติบโตในที่ที่มีน้ําขัง พื้นที่ช้ืนแฉะ ทั้งในน้ําจืดและน้ําเค็ม (สุชาดา, 2542)

ประเทศไทยเปนประเทศในเขตรอนซึ่งเปนแหลงกําเนิดพรรณไมน้ําสวยงามที่นิยมหลายชนิด เชน อเมซอนแดง ขาไกดาง หอมน้ํา เปนตน อีกทั้งประเทศไทยมีภูมิประเทศเหมาะสําหรับการแพรขยายพันธุของพรรณไมน้ําหลายชนิด รวมถึงพรรณไมน้ําตางประเทศอีกหลายชนิดที่นําเขามาก็สามารถเจริญเติบโต และแพรขยายพันธุไดดีในประเทศไทย

การจําแนกพรรณไมน้ํา

แบงประเภทพรรณไมน้ําไดหลายแบบดังนี้ 1. จัดจําแนกตามแหลงน้ําที่พบ

1.1 Limnophyte หมายถึง พืชที่สามารถขึ้นไดในน้ําจืด เชน ธูปฤาษี ผักตบชบา จอก แหน พบตามหนอง คลอง บึง บริเวณชายฝงถึงใตน้ํา 1.2 Halophyte หมายถึง พืชที่ขึ้นไดในที่ที่มีความเค็ม ตั้งแตปาชายเลน จนไปถึงหญาทะเล แบงเปน 2 ระบบใหญๆ คือ นิเวศปาชายเลน และนิเวศหญาทะเล

3

2. จัดจําแนกตามหลักการจําแนกตามอาณาจักรพืช 2.1 Bryophyte ไดแก Moss,Liverwort 2.2 Pteridophyte ไดแก Fern 2.3 Tracheophyte ไดแก พืชใบเลี้ยงคู พืชใบเลี้ยงเดี่ยว

3. จัดจําแนกตามลักษณะและรูปแบบการเจริญเติบโตในแหลงน้ําธรรมชาติ 3.1 พืชใตน้ํา (Submerged plant) เปนพืชที่มีการเจริญเติบโตอยูใตน้ําทั้งหมด สวนของราก ลําตน ใบ จมอยูใตน้ํา อาจมีการยึดเกาะกับพื้นดินที่อยูใตน้ํา หรือไมมีก็ได รากอาจมีลักษณะเปนฝอยสั้นๆ แตกตามขอ หรือแตกเปนกออยูใตดิน พืชบางชนิดเมือมีดอกจะชูขึ้นมาเหนือผิวหนาน้ํา พืชกลุมนี้จะสามารถแลกเปลี่ยนกาซและธาตุอาหารจากน้ําไดโดยตรง ดังนั้นทอลําเลียงน้ําและทอลําเลียงอาหารของพืชกลุมนี้จึงมีไมมากเมื่อเปรียบเทียบกับพืชบก หรือพืชน้ํากลุมอื่นๆ โครงสรางภายในของลําตนและใบจะมีชองวางมาก เพื่อใชในการสะสมกาซและชวยในการพยุงตัวใหลอยได อาจมีรูปรางหลายแบบ เชน เปนแถบ หรือ แผนยาว หรือ แตกออกเปนฝอย ใบมักจะออนบางและเปราะ ประกอบดวยเซลลไมกี่ช้ัน ใบไมมีคิสตินเคลือบและไมมีปากใบ พืชกลุมนี้ไดแก สาหรายเสนดาย สาหรายหางกระรอก สาหรายพุงชะโด สันตะวาใบพาย สันตะวาใบขาว สันตะวาใบเดี่ยว (นันทนา, 2536; สุชาดา, 2542) 3.2 พืชที่โผลเหนือน้ํา (Emerged plant) เปนพืชที่มีการเจริญเติบโตอยูในน้ําบางสวน มีรากและลําตนเจริญเติบโตใตน้ํา สวนรากจะยึดติดกับพื้นดินใตน้ําไดดี มีสวนใบและดอกเจริญที่ผิวน้ําหรือเหนือน้ํา สวนใบและตนมีลักษณะแข็งแรงกวาพืชใตน้ํา ใบดานบนจะมีคิวตินเครือบบางๆ ปากใบมักอยูผิวดานบนมากกวาผิวใบดานลาง ปากใบมักเปดอยูตลอดเวลา พืชบางชนิดอาจมีใบใตน้ําและเหนือน้ํา ในตนเดียวกันและมีลักษณะที่เหมือนกันหรือตางกันได เชน บัว ผักตับเตา แวนแกว โสน เทียนนา บัวบา สาหรายญี่ปุน บัวหลวง บัวสาย บริเวณโคนตนของพืชบางชนิดอาจมีเนื้อเยื่อโปรงๆ สีบาง เรียกวา Arenhymatous tissue สําหรับทําหนาที่เก็บสะสมอากาศไวเพื่อใชหายใจ เชน โสน เทียนนา ผักปอด (นันทนา, 2536; สุชาดา, 2542) 3.3 พืชลอยน้ํา (Floating plant) เปนพรรณไมที่เจริญเติบโตและลอยอยูที่ผิวน้ํา มีสวนรากเจริญอยูใตน้ํา สวน ตน ดอก ใบ ชูขึ้นเหนือระดับน้ํา หรือเจริญอยูที่ระดับน้ํา ลอยไปไดอยางอิสระ หากเจริญอยูบริเวณที่น้ําตื้น สวนรากจะยึดติดกับพื้นดินใตน้ําได พืชในกลุมนี้อาจมีขนาดเล็กเพียง 2 มิลลิเมตร เชน ไขน้ํา หรือมีขนาดใหญมากเชน ผักตบชวา พืชกลุมนี้จะมีการปรับตัวใหลอยน้ํา เชน แหนเปด ผักตบชวา ผักตบไทย ผักบุง จอกหนู แหนแดง ใบมีรูปรางเรียงตัวกันหลายแบบ เชน อาจเรียงตัวซอนกันเปนวงรูปถวยเชน จอก จอกหูหนู บางชนิดมีใบ 2 แบบ เชน กระจับ มีใบใตน้ําคลายราก ใบที่ผิวน้ําเปนสี่เหล่ียมขนมเปยกปูน (นันทนา, 2536; สุชาดา, 2542)

4

3.4 พืชชายน้ํา (Marginal plant) เปนพืชอยูอยูริมตลิ่ง หรือหนองน้ํามีน้ําทวมขังตื้นๆ เชน กก โสน เปนตน มีรากเจริญอยูในดิน ชูสวนลําตน ใบ ดอก ขึ้นมาเหนือน้ํา ในบางครั้งอาจมีลักษณะคลายพืชกลุม Emerged plant จึงไมสามารถแยกกลุมได (นันทนา, 2536; สุชาดา, 2542) ความสัมพันธของพรรณไมน้ํากับปจจัยทางกายภาพ

พรรณไมน้ําโดยทั่วไปนั้น มีการเจริญเติบโตแพรกระจายในแหลงน้ําอยางรวดเร็วนั้น จําเปนตองมีปจจัยบางอยางมาเกี่ยวของดวยโดยเฉพาะ ปจจัยทางกายภาพที่เหมาะสมสําหรับการเจริญเติบโตของพรรณไมน้ํา ประกอบไปดวย

1. แสง เปนปจจัยที่สําคัญของพรรณไมน้ําในการสังเคราะหแสงทําใหพืชสามารถสรางอาหารเพื่อการเจริญเติบโต พืชลอยน้ํา พืชโผลพนน้ําและพืชชายน้ํา จะไดรับแสงโดยตรง พืชใตน้ําจะไดรับแสงสวางผิดไปจากความเปนจริง พืชที่อยูในระดับความลึกตางกันก็จะไดรับปริมาณแสงตางกันไปดวย และบริเวณที่แสงสองไมถึงก็จะไมพบพันธุพืชเลย

2. อุณหภูมิ เปนปจจัยที่มีความสําคัญกับพรรณไมน้ํา พรรณไมน้ําชนิดตางๆ ที่เจริญเติบโตอยูในแหลงน้ําเดียวกันจะไมคอยมีการเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิมาก พรรณไมน้ําบางชนิดชอบขึ้นอยูในที่ที่มีอุณหภูมิต่ํา ถานํามาปลูกในอุณหภูมิสูงมักจะเจริญเติบโตไดไมดีนัก ขณะเดียวกันพรรณไมน้ําที่ขึ้นในเขตรอน ถานํามาปลูกในเขตหนาวก็ไมสามารถเจริญเติบโตได แตพรรณไมน้ําบางชนิดก็สามารถปรับตัวไดทั้งในอุณหภูมิสูงและอุณหภูมิต่ําได 3. ปริมาณกาซ เปนอีกปจจัยหนึ่งที่เกี่ยวกับพรรณไมน้ํา กาซที่สําคัญคือ กาซคารบอนไดออกไซค เพราะพืชจําเปนตองใชในการสังเคราะหแสง ขณะเดียวกันก็จะคายกาซออกซิเจนใหกับแหลงน้ํา ซ่ึงเปนประโยชนตอสัตวน้ําตางๆ อัตราการคายกาซคารบอนไดออกไซคของสัตวน้ํา และอัตราการคายกาซออกซิเจนของพรรณไมน้ําตองเหมาะสมกัน จึงจะทําใหแหลงน้ํานั้นมีความสมดุล ในแหลงน้ําที่ลึกปริมาณกาซออกซิเจนมีนอยหรืออาจไมมีเลย สงผลใหส่ิงมีชีวิตทั้งพืชและสัตวลดจํานวนลง 4. ความกระดางของน้ํา พรรณไมน้ําบางชนิดชอบขึ้นในแหลงน้ําที่มีหินปูนมาก หรือชอบขึ้นในน้ํากระดาง ดังนั้นจึงเห็นพืชชนิดนี้ไมขึ้นในแหลงน้ําที่มีหินปูนนอย ในขณะเดียวกันพรรณไมน้ําที่ชอบขึ้นในน้ําที่มีกรดออนก็จะไมขึ้นในน้ําที่มีหินปูนดวย โดยลักษณะเชนนี้จะมีผลตอพรรณไมน้ําในแงของชนิดพืชที่ชอบความกระดางของน้ําตางๆ กัน 5. ความเปนกรดเปนดาง (pH) จะมีผลตอการเจริญเติบโตและการแพรกระจายของพรรณไมน้ํา โดยทั่วไปมักชอบขึ้นในน้ําที่มีความเปนกรดเปนดางที่เปนกลาง คือ อยูในระหวาง 6.5-7.5 แตก็มีพืชบางชนิดที่สามารถขึ้นในน้ําที่มีคาคอนขางเปนกรด

5

6. ความขุนของน้ํา น้ําที่มีตะกอนของทรายหรือแรธาตุมากๆ ความขุนของน้ําจะมีผลในการบดบังของแสงลงสูน้ํา เชน ในลําธารหรือหนองน้ําที่มีตะกอนขุน พืชใตน้ําและแพลงก็ตอนพืช จะรับแสงสวางไดไมเต็มที่ ทําใหไมสามารถเจริญเติบโตได 7. การเคลื่อนที่ของน้ํา ในแหลงน้ําที่เปนสระ บอ บึง หรือทะเลสาบ การเคลื่อนที่ของไมเกิดจากกระแสลม ทําใหเกิดการหมุนเวียนของน้ํา แตในลําธารหรือแมน้ํา การเคลื่อนที่ของน้ําเกิดจากการไหลของกระแสน้ํา ซ่ึงการไหลชาหรือเร็วก็ตามจะมีอิทธิพลตอพรรณพืชที่ขึ้นอยู พืชบางอยางชอบขึ้นในแหลงน้ําไหลเพื่อจะไดรับแรธาตุ และกาซที่มากับกระแสน้ํา พืชจะมีรากยึดแนนกับพื้น ใบมักเหนี่ยวและพลิ้วไปตามกระแสน้ํา พืชบางชนิดสามารถเจริญเติบโตไดดีในน้ํานิ่ง เปนตน (นันทนา, 2536; สุชาดา, 2542) 8. ธาตุอาหารของพรรณไมน้ํา ประกอบดวย ธาตุอาหารหลัก (Macronutrient elements) เพื่อการเจริญเติบโต ไดแก คารบอน ไฮโดรเจน ออกซิเจน ไนโตรเจน ฟอสฟอรัส โปตัสเซียม แคลเซียม แมกนีเซียม และซัลเฟต ธาตุอาหารรอง (Micronutrient elements) ซ่ึงพรรณไมน้ําตองการนอยแตขาดธาตุอาหารเหลานี้ไมได ไดแก เหล็ก แมงกานีส สังกะสี ทองแดง โบรอน โมลิบดินัมและคลอรีน

9. วัสดุปลูก ทําหนาที่เปนที่อยูของพรรณไมน้ํา วัสดุที่เหมาะสมสําหรับพรรณไมน้ําในการปลูกในแปลงดินและการปลูกแบบใตน้ํา ไดแก ดินหรือกรวด สวนการปลูกแบบไรดิน ไดแก ใยหิน หรือวัสดุอ่ืนๆ ซ่ึงหางายในทองถ่ินมีความสะอาด ทําความสะอาดงาย สะดวกในการติดตั้งและใชงาน ไมกอใหเกิดพิษตอตนพืชที่ปลูก มีคุณสมบัติทางกายภาพที่ดี เชน ไมทรุดตัวงาย อุมน้ําดีและไมกอใหเกิดปญหาหากับสิ่งแวดลอม (ณฐกร, 2548)

การเพาะขยายพรรณไมน้ําสวยงาม

การเพาะขยายพรรณไมน้ําสวยงามสามารถทําไดโดยใชสวนตางๆ ของตนพันธุดังนี้ 1. การขยายพันธุแบบอาศัยเพศ โดยการใชเมล็ด พรรณไมน้ําที่มีการขยายพันธุแบบอาศัยเพศ ไดแก แอมมาเนียเล็ก อแมมาเนียแดง ชบาแดง ไสปลาไหล อเมซอง โรทาลา ทับทิม เปนตน 2. การขยายพันธุแบบอาศัยเพศ เปนการขยายพันธุพรรณไมน้ําดวยการใชสวนตางๆ ของตนพันธุ เชน ราก ลําตน ใบ เปนตน 2.1 ขยายพันธุโดยใชสปอร ไดแก รากดําใบยาว

6

2.2 ลําตน โดยการตัดยอดจากตนแมใหมีจํานวนขอไมนอยกวา 2-3 ขอ นําไปปลูกบนแปลงดิน หรือกรวดขนาดเล็ก เชน ผักเปดแดง ลานไพลิน พรมมิ ขาไกดาง เปนตน 2.3 หนอ เปนลําตนใตดิน ที่มีลักษณะลําตนสั้นและใหญ โดยการแยกตนออนที่เกิดไปปลูกบนพื้นดินหรือพื้นกรวด เชน อนูเบียส และโลบิเลีย เปนตน

2.4 ไหล เปนลําตนพิเศษจะเจริญขนานไปกับผิวดินหรือกรวด และจะเกิดตนใหมขึ้น 1 ตนที่ขอ การขยายพันธุโดยการใชไหล จะทําการขุดหรือตัดลําตน เมื่อเห็นวามีรากมากพอโดยการยายไปปลูกตามที่ตองการ เชน ไสปลาไหล ใบพาย หญาน้ํา และเทป (ณฐกร, 2548)

3. การเพาะเลี้ยงเนื้อเยื้อ ปจจุบันเทคโนโลยีการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อพืชมีบทบาทอยางมาก ตออุตสาหกรรมการ

เพาะเลี้ยงพรรณไมน้ํา เนื่องจากเปนวิธีขยายพันธุพืชแบบไมอาศัยเพศ โดยใชเทคนิคปลอดเชื้อนําช้ินสวนของพืช ไดแก ยอด ใบ ราก ดอก ผล หัว หรือเซลลเพียงเซลลเดียวจากใบ รวมทั้งเซลลที่ปราศจากผนังเซลลที่เรียกวา โปรโตพลาสต นํามาเลี้ยงในสภาพปลอดเชื้อจุลินทรียที่มีอาหารสูตรวิทยาศาสตร ซ่ึงประกอบดวย สารอาหารที่จําเปนตอการเจริญเติบโตของพืช รวมทั้งอยูในสภาวะควบคุมอุณหภูมิ และแสง มีผลทําใหช้ินสวนของพืชเหลานี้สามารถเจริญเติบโตเกิดเปนตนใหม แลวจึงทําการตัดแบงเปนชิ้นๆ แลวยายเปลี่ยนอาหารใหมอยางตอเนื่อง ก็สามารถเพิ่มปริมาณตนพืชไดอีกเปนทวีคูณ และตนพืชที่ไดจะมีลักษณะเหมือนกันทุกประการ รวมทั้งปราศจากโรคดวย

ดังนั้นเทคนิคการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อพืช จึงมีผลดีในดานการควบคุมคุณภาพและเพิ่มปริมาณมากในระยะเวลาที่ส้ัน ในดานการผลิตตนพันธุที่ปราศจากโรคดวยเทคนิคปลอดเชื้อในดานการปรับปรุงพันธุ โดยการชักนําใหกลายพันธุ แลวคัดเลือกสายพันธุที่ดีไว ในดานการเก็บรักษาพันธุดวยการเพาะเลี้ยงในสูตรอาหารที่มีสวนผสมของสารชะลอการเจริญเติบโต (วันเพ็ญ และกาญจนรี, 2543)

การปลูกพรรณไมน้ําในแปลงเพาะพันธุ

วิธีการเพาะขยายพันธุพรรณไมน้ําสวยงามในแปลงเพาะพันธุ มีหลายวิธีการขึ้นกับประเภทและชนิดของพรรณไมน้ํา เนื่องจากพรรณไมน้ําแตละชนิดมีการแพรกระจายในธรรมชาติ อยูในสภาพแวดลอมที่แตกตางกัน บางประเภทจมอยูใตน้ําตลอดชีวิต หรือบางประเภทดํารงชีวิตแบบครึ่งบกครึ่งน้ํา ดังนั้นวิธีการปลูกจึงตองแตกตางกัน ดังนี้

7

1.การปลูกแบบครึ่งบกครึ่งน้ํา วิธีนี้เหมาะสําหรับพรรณไมน้ําประเภทครึ่งบกครึ่งน้ําและประเภทชายน้ํา ซ่ึงโดยสวนใหญพรรณไมน้ําสวยงามมักจัดอยูในประเภทนี้ ในธรรมชาติจะเจริญเติบโตไดดีในที่ลุมน้ําขัง ช้ืนแฉะ เมื่อนํามาขยายพันธุจะปลูกในแปลงที่มีวัสดุปลูกเปนดิน หรือกรวดขนาดเล็ก มีน้ําแฉะหรือน้ําทวมแคโคนตน บอปลูกอาจเปนบอซีเมนตหรือกอดวยอิฐบล็อกเตี้ยๆ ที่เก็บกักน้ําได หรืออาจจัดทําเปนกระบะปูดวยแผนพลาสติกยกสูงขึ้นจากพื้นซึ่งจะสะดวกกับการทํางานไดมากขึ้น ดานบนมีตาขายพรางแสง ประมาณ 40-60 % ซ่ึงขึ้นอยูกับชนิดพรรณไมน้ําที่ตองการแสงมากนอยตางกัน มีระบบน้ําหยด หรือติดตั้งนาฬิกาตั้งเวลาสเปรยน้ําเปนเวลา หรือใชฝกบัวรดน้ําเปนระยะ ชวยใหความชุมช้ืนแกพรรณไมน้ํา

2.การปลูกพรรณไมน้ําแบบไรดิน เปนเทคโนโลยีการปลูกพืช โดยการปลูกในกระถางคลายตะกราพลาสติกขนาดเล็ก โดยใชวัสดุปลูกเปนแรใยหิน (Rock wool) ซ่ึงมีคุณสมบัติอบน้ํา นุมไมเปอยงาย ไมเกาะกันเปนกอน พรรณไมน้ําที่ปลูกในกระถางจะแชไวในบอหรือกระบะที่มีน้ํา มีการใหปุยวิทยาศาสตรโดยเติมลงไปกับน้ํา และทําการสเปรยน้ําเปนระยะเพื่อใหความชุมชื้น มีระบบหมุนเวียนน้ําเพื่อไมใหรากที่แชอยูในน้ํานานๆ เนา ขอดี ของการปลูกวิธีนี้คือ สามารถนําไปจําหนายไดเลย และผลผลิตพรรณไมน้ําที่ไดจะมีลักษณะเปนกลุมหรือเปนกอสวยงามเปนที่นิยมของผูซ้ือ (วันพ็ญ และกาญจนรี, 2543)

การปลูกพรรณไมน้ําแบบไรดิน แบงได 2 แบบ คือ 1. การปลูกในทรายหยาบ (Co sand culture) ซ่ึงทรายหยามมีคุณสมบัติอุมน้ํา ไดนอยมากเปนสารเฉื่อยไมทําปฏิกิริยาเคมี ความพรุนระหวางกอนมาก และมีอายุการใชงานนาน และในการปลูกจะใชความหนาของทรายหยาบประมาณ 15-20 เซนติเมตร 2. การปลูกในสารละลายพืช (Water culture) เปนการปลูกพรรณไมน้ําโดยไมใชวัสดุปลูกวิธีนี้ รากพรรณไมน้ําจะเจริญอยูในสารละลายธาตุอาหารพืช (ณฐกร, 2548) 3. การปลูกพรรณไมน้ําแบบใตน้ํา วิธีนี้จะใชในการเพาะขยายพันธุพรรณไมน้ําที่เปนประเภทพืชใตน้ํา เชน สาหราย และเทป ซ่ึงตองทํา การปลูกสาหรายฉัตร สาหรายหางกระรอก และสาหรายเดนซา โดยการตัดลําตนมาปกชําในบอดินหรือในบอซีเมนตที่มีวัสดุปลูกเปนดินหรือกรวด เติมน้ําสูง 30 เซนติเมตร มีการใสปุยวิทยาศาสตร ชนิดละลายน้ําเชนเดียวกับวิธีการปลูกชนิดอื่นๆ โดยละลายปุยในถังกอนเติมลงไปในน้ําในอัตรา 5-15 กรัม/น้ําในบอ 1,000 ลิตร เมื่อพรรณไมน้ําเจริญเติบโตแลวจึงเด็ดยอดไปจําหนาย หรือทําการปลูกตนเทปชนิดตางๆ ในบอน้ําที่มีพื้นเปนกรวด เทปจะขยายออกทางดานขางแตกออกเปนไหลเกิดตนใหม (วันพ็ญ และกาญจนรี, 2543)

8

4. การปลูกหรือปกชํากอนการจําหนาย 4.1 ทําการตัดยอดจากตนที่ตองการ โดยใหมีขอติดมาประมาณ 5-6 ขอ 4.2 เด็ดใบขอที่ 1-2 ออก เพื่อใหเกิดรากที่ขอ ถาไมเด็ดจะทําใหขอใตน้ําเนา 4.3 ปกชํายอดพรรณไมน้ําสวยงามลงในกรวด ควรเวนระยะระหวางตนและแถว

ใหหางพอประมาณ เพื่อใหมีเนื้อที่ในการเจริญเติบโตของใบ จากนั้นเติมน้ําสะอาดเพิ่มอีกโดยเติมใหมีความสูงวัดจากระดับกรวดประมาณ 50-60 เซนติเมตร

4.4 ทําการถายน้ําอยางนอย 30% ตอพื้นที่ สัปดาหละ 1 คร้ัง เพื่อทําใหน้ํายังคงความใสสะอาดและพรรณไมน้ําสวยงามไดรับธาตุอาหารอื่นๆ ที่ไมมีในปุยแตมีในน้ํา

4.5 ใสปุยสัปดาหละ 1 คร้ัง ไดแกปุย ไนโตรเจน ฟอสฟอรัส โปรตัสเซียม ชนิดละลายน้ําสูตร 25-5-5 หรือ 30-20-10 ในอัตราสวน 5-15 กิโลกรัม ตอน้ํา 1,000 ลิตร (ควรใสหลังจากเติมน้ําครั้งใหมแลวประมาณ 2-3 วัน)

4.6 เติมกาซคารบอนไดออกไซด เพื่อใหพืชไดนําไปใชประโยชนในกระบวนการสังเคราะหแสง โดยการเติมลงไปในกลองดักคารบอนไดออกไซดที่ติดตั้งไวภายในบอ กาซคารบอนไดออกไซดจะคอยๆ ละลายลงไปในน้ําจนกวาพืชจะใชจนหมด ซ่ึงตองคอยสังเกตดวยวา หากมีน้ําเขาไปแทนที่กาซในกลอง ใหทําการเติมกาซคารบอนไดออกไซดเพิ่มเขาไปใหมอีก 4.7 ประมาณ 7-15 วัน พรรณไมน้ําในบอปกชําจะเจริญเติบโตทั้งระบบราก ลําตน ใบ และสีสันสวยงามขึ้น จึงสามารถเก็บเกี่ยวผลผลิตใบจําหนายได (วันเพ็ญ และกาญจนรี, 2543) 5. การเพาะขยายพันธุแบบพัฒนา เปนการปลูกพันธุพรรณไมน้ําสวยงามในโรงเรือน (Green house) มีการควบคุมความชื้น แสงสวาง และการใหปุยโดยอัตโนมัติ วัสดุปลูกเปนแรใยหินในกระถางพลาสติกขนาดเล็ก (Rock wool) หรืออาจจะไมมีการใชวัสดุปลูก ซ่ึงการเพาะขยายพันธุแบบพัฒนานี้จะมีขอดีตรงสามารถผลิตพรรณไมน้ําสวยงามไดในปริมาณมาก สามารถกําหนดระยะเวลาเก็บเกี่ยวที่แนนอนได และผลผลิตที่ไดจะมีลักษณะที่สวยงามสมบูรณ แตมีขอเสียตรงที่ตองใชเงินลงทุนเริ่มแรกคอนขางสูง (บุญยา, 2549) ปจจุบันการปลูกพรรณน้ําไม เพื่อการคาแบบพัฒนาสวนใหญนิยมเพาะเลี้ยงกันในโรงเรือน ซ่ึงสามารถควบคุมความชื้อ แสงสวางและปุยไดโดยอัตโนมัติ สามารถปองกันแมลงศัตรูพืชไดดี และผลผลิตที่ไดมีลักษณะเปนกลุมหรือกอสวยงาม ซ่ึงเปนที่ตองการของตลาด (ณฐกร, 2548)

9

ประโยชนของพรรณไมน้ํา

1.ใชเปนแหลงอาหารของคนและสัตวโดยตรง เชน ผักบุง เผือก บอน ไขน้ํา ผักแวน ผักกูด บัว กระจับ เปนตน 2. เปนแหลงวางไขและหลบภัยของสัตวน้ํานานาชนิด เชน รากของผักชวา หรือตามใบมีสาหราย ที่มีลูกสัตวน้ํามาเกิดและเจริญเติบโตอยู 3. การเพิ่มกาซออกซิเจนใหแกแหลงน้ํา โดยการสังเคราะหแสง 4. สามารถนํามาใชบําบัดน้ําเสีย เนื่องจากสามารถดูดซับธาตุอาหารตางๆ ไดเปนอยางดี เชน ผักตบชวา ธูปฤาษี 5. มีความสําคัญทางเศรษฐกิจใชเปนพรรณไมน้ําสวยงามประดับตูปลา ทําใหเกิดธุรกิจพรรรไมน้ําในประเทศ และสงออกไปตางประเทศ 6. ใชประโยชนดานการเกษตร เชน แหนเปด ผักตบชวา สาหรายชนิดตางๆ ใชเปนอาหารสัตว แหนแดง ใชเล้ียงเปนปุยพืชสดในนาขาว (สุชาดา, 2542)

โทษของพรรณไมน้ํา

กรณีที่มีการแพรขยายรวดเร็วกลายเปนวัชพืช ทําความเสียหายใหกับแหลงน้ําตางๆ เชน 1. การพฒันาแหลงน้ํา ทําใหเกิดการตื้นเขินไดอยางรวดเร็ว

2. การชลประทาน กีดขวางการไหลของน้ํา เกิดการอุดตันของทางน้ํา 3. ทําใหแหลงน้ําเนาเสีย เมื่อมีการขยายพันธุอยางรวดเร็ว เมื่อพืชน้ําตาย แบคทีเรียจะยอย

สลายทําใหออกซิเจน ในน้ําลดลงอยางรวดเร็ว ทําใหเกิดน้ําเนาเสีย 4. การคมนาคมทางน้ํา เกิดการกีดขวางทางสัญจร เปนอุปสรรคตอการคมนาคม การระบาย

น้ํา การทดน้ํา ทําใหแหลงน้ําตื้นเขิน เชน ผักตบชวา จอกหูหนู 5. การประมง ทําใหผลผลิตสัตวน้ําลดลง กีดขวางแหลงที่อยูอาศัยของสัตวน้ํา และกีดขวาง

การทําการประมง 6. การเกษตร แยงอาหารจากพืชเพราะสามารถดูดซับธาตุอาหารตางๆ ไดอยางรวดเร็ว ถามี

ปริมาณมาก ทําใหสัตวน้ําหรือพืชอ่ืนไมสามารถนําเอาแรธาตุไปใชได 7. การสาธารณสุข กอใหเกิดความเจ็บปวย 8. การทองเที่ยวผักผอนหยอนใจ ทําใหทัศนียภาพไมสวยงาม (สุชาดา, 2542)

10

โรคและศัตรูของพรรณไมน้ํา

สวนใหญพรรณไมน้ําที่ปลูกแบบครึ่งบกครึ่งน้ํา ในแปลงเลี้ยงแบบเปดนั้น จะมีปญหาจากเชื้อราและแมลง เชน เพลีย หนอนตางๆ ตั๊กแตน ดังนั้นผูปลูกจะตองสังเกตตามแปลง หากจําเปนตองใชยาฆาแมลงควรเลือกที่ออกฤทธิ์ไมรุนแรงมากนัก และใชปริมาณต่ําสุด เพราะใบของพรรณไมน้ําบอบบางกวาพืชบก หากใชในปริมาณสูงจะทําใหใบไหม (วันเพ็ญ และกาญจนรี, 2543)

ตลาดพรรณไมน้ํา

ในปจจุบันพรรณไมน้ําที่ใชประดับตูปลา ไดกลายมาเปนธุรกิจที่มีการซื้อขายกันมากขึ้นเร่ือยๆ ทั้งในและตางประเทศ ประมาณไดวาทั่วโลกมีมูลคาการซื้อขายปลาสวยงามและพรรณไมน้ํา ปหนึ่งๆ มากวา 20,000 ลานบาท ประเทศไทยมีสวนแบงการตลาดประมาณ 10% ของมูลคาการคาทั่วเอเซีย ซ่ึงนับวาคอนขางนอยเมื่อเปรียบเทียบกับประเทศเพื่อนบาน เชน สิงคโปร

การเพาะเลี้ยงพรรณไมน้ําในประเทศไทยยังมีผูเพาะเลี้ยงไมมากนัก ทําใหปริมาณการสงออกของไทยยังไมเพียงพอกับความตองการของตลาด ซ่ึงตลาดตางประเทศที่ไทยสงพรรณไมน้ําไปขาย ไดแก ญ่ีปุน ฝร่ังเศส เนเธอรแลนด และเยอรมนี แตเปนการทําธุรกิจเฉพาะกลุม มีเพียง 3-4 ราย เทานั้น ไดแก บริษัทไวทเครน อะความเรียม (1999) จํากัด บริษัทอะควาทิค พลานเซ็นเตอร (ประเทศไทย) จํากัด และเจาพระยาอะควาเรียม สวนเกษตรกรรายยอย สวนมากประกอบธุรกิจเพาะเลี้ยงพรรณไมน้ําภายในครัวเรือน ตนทุนการผลิตต่ํา และเนนการจําหนายในตลาดภายในประเทศ โดยเฉพาะพอคาตลาดซันเดย หรือตามตลาดนัดตางๆ รอบเมือง ซ่ึงราคาขายสวนใหญขึ้นอยูกับชนิด และปริมาณ แตโดยทั่วไปถาซื้อมากวา 10 ตัน ราคาเฉลี่ยตนละ 5 บาท หากซื้อนอยกวานั้นราคาจะเพิ่มเปนเทาตัว (สํานักวิจัยเศรษฐกิจการเกษตร, 2541)

การคาพรรณไมน้ํา

1. การคาในประเทศ ความนิยมจัดตูพรรณไมน้ําในประเทศไทย ยังอยูในแวดวงจํากัด อาชีพเพาะพรรณไมน้ําจึงยังไมแพรหลายมากนัก เกษตรกรรายยอยยังไมสามารถผลิตเพื่อการสงออกไดสวนใหญจะขายผลผลิตในประเทศไทศ ซ่ึงมีตลาดหลักอยูที่ตลาดซันเดยพลาซา

11

2 การคาตางประเทศ ตลาดใหญของพรรณไมน้ําในตางประเทศ คือ ฝร่ังเศส เนเธอรแลนด เดนมารก เยอรมนีและสหรัฐเมริกา สิงคโปรเปนประเทศที่มีสวนแบงทางการตลาดมากที่สุด รองลงมาคือ มาเลเซียและอินโดนีเซีย โดยเปนแหลงสงออกสินคาราคาถูก ไมเนนเรื่องคุณภาพมากนัก (สํานักวิจัยเศรษฐกิจการเกษตร, 2541) ชนิดพรรณไมน้ํา

พรรณไมน้ําที่นิยมในทองตลาดของไทยมีมากกวา 100 ชนิด ประกอบดวยพรรณไมน้ําที่มีแหลงกําเนิดในประเทศไทย 31 ชนิด (ตารางที่ 1) และมีแหลงกําหนดจากตางประเทศที่นํามาขยายพันธุในประเทศไทย 49 ชนิด (ตารางที่ 2) และสวนใหญสามารถเพาะเขยายพันธุดวยวิธีการที่คลายคลึงกัน ยกเวน บางชนิดที่ยังไมสามารถเพาะเขยายพันธุได เชน ตนมาดากาสกา พรรณไมน้ํา มีรูปทรงสีสันแตกตางกัน แบงตามลักษณะการจัดตูไดดังนี้ 1. พวก Rosette plants มีใบงอกออกมาจากดานขางรอบๆโคนตน การขยายพันธุสวนใหญมีลักษณะเลื้อยไปตามพื้น มีตนเล็กเกิดขึ้นเปนระยะๆ เรียกวา Runner บางชนิดแยกออกจากหัวไปปลูกได ชนิดที่ปลูกไดดีในตูและเปนที่นิยม ไดแก สกุล Aponogeton, Anubias , Crinum เปนตน 2. พวก Stem plants มีใบเกดิขึ้นตามขอๆ ละ2-3 ใบยาวตลอดลําตน การขยายพันธุสวนใหญใชวิธีตัดลําตนระหวางขอปกลงในพืน้กรวด พรรณไมน้ํากลุมนี้ขยายพนัธุงายโตงาย นยิมปลูกเปนฉากหลัง หรือแนวกลางตู ชนิดที่นยิมและปลูกไดดีในตู ไดแก สกลุสาหรายฉัตร(Cabomba, Iygrophila) Egeria, Nomaphila เปนตน

3. กลุมอื่นๆ เชน พวกลอยน้ํา ไดแก กระจับ ดอกจอก กลุมเฟรน ที่นิมมากคือ Microsorium และกลุมของมอสที่นิยมมากคือ Java moss (สํานักวิจัยเศรษฐกิจการเกษตร, 2541)

12

ตารางที่ 1 รายช่ือพรรณไมน้ําที่มีถ่ินกําเนิดในประเทศไทย

ลําดับที่ ช่ือวิทยาศาสตร ช่ือสามัญ ช่ือไทย 1 Alternantera sessilis Sessile Alternanthera ผักเปดแดง 2 Aponogeton unduiatus - ชบาใหญ 3 Bacopa monnieri Water Hyssop พรมมิ,หยดน้ําตา 4 Barclaya longifolia Orchid lily ไสปลาไหล 5 Blyxa japonica Bamboo plant สันตะวาหางไก 6 Blyxa echinosperma Hedgehog Blyxa สันตะวาใบขาว 7 Bolbitis heteroclite - รากดําใบใหญ 8 Cardamine lyrata Tiger Herbal บัวบก 9 Ceratopteris

thalitcroides Indian ferm ผักกูดเขากวาง

10 Ceratophyllum demersum

Homwort สาหรายพุงชะโด

11 Crinum thaianum Thai onion plant หอมน้ํา 12 Cryptocoryne balensae Genoppter Wasserkelch ใบพายหมวดเหล็ก 13 Cryptocoryne blassii Giant crypt บอนแดง 14 Cryptocoryne wendtii Crypt ใบพาย 15 Sagittaria subulata - หญาน้ํา 16 Eriocaulon setacem Pipewort สาหรายหวัไมขีด 17 Hydrilla verticillata Hydrilla, water thyme สาหรายหางกระรอก 18 Hygrophila corymbosa kompact, Giant

hygrophila หางนกยูงใบยาว,หลิวน้ํา หางนกยูงแดง

19 Hygrophila polysperma Dwarf hygrophila ขาไก 20 Hygrophila stricta Thai stricta หางนกยูงใบสัน้ 21 Limnophila aromatica - ฝอยทอง 22 Limnophila heterophylla Ambulia สาหรายฉัตร 23 Microsorium pteropus Java fem รากดําใบยาว

13

ตารางที่ 1 (ตอ) รายช่ือพรรณไมน้ําที่มีถ่ินกําเนิดในประเทศไทย

ลําดับที่ ช่ือวิทยาศาสตร ช่ือสามัญ ช่ือไทย 24 Myriophyllum

tetandrum Fox tail สาหรายหางมา

25 Nymphaea lotus Water lily บัวแดง 26 Ottelia alismoides - สัตวาใบพาย 27 Potamogeton

muncronatus Pond weed ดีปลีน้ํา,ไฝน้ํา

28 Rotala rotundifolia Dwarf rotala โรทาลา,ทับทิม 29 Rotala wallichii - สาหรายแปลงลางขวด 30 Vallisneeria gigantean Giant vallis เทปยักษ 31 Vesicularia dubyana Java moss ตะไครน้ํา

ที่มา : (สํานักวจิัยเศรษฐกิจการเกษตร,2541)

ตารางที่ 2 รายช่ือพรรณไมน้ําที่มีถ่ินกําเนดิอยูตางประเทศ

ลําดับที่ ช่ือวิทยาศาสตร ช่ือสามัญ ช่ือไทย 1 Aglaonema simplex Malayan sword อโกลนีมา 2 Alternathera cardinalis - ผักเปดน้ํา 3 Alternathera reineckii - ผักเปดน้ํา 4 Alternathera lilacina - ผักเปดน้ํา 5 Ammannia senegalensis Red Ammania แอมมาเนยีแดง 6 Ammannia gracilis - แอมมาเนยีเล็ก 7 Anubias naan Dwaf anabias อนูเบียสนานา 8 Anubias barteri - อนูเบียส 9 Anubias congensis - อนูเบียส 10 Aponogeton ulbaceus - อโพโนกีตอน 11 Apongeton crispus Laceleaf plant มาดากัสกา 12 Apongeton crispus Wavy-edged sword plant อโพโนกีตอน 13 Apongeton undulatrs - อโพโนกีตอน

14

ตารางที่ 2 (ตอ) รายช่ือพรรณไมน้ําที่มีถ่ินกําเนิดอยูตางประเทศ

ลําดับที่ ช่ือวิทยาศาสตร ช่ือสามัญ ช่ือไทย 14 Armoracia aquatica American cress อโมราเชีย 15 Bacopa caroliniana Giant bacopa บาโคบา 16 Cabomba aquatica Yellow cabomba คาคอมบาเหลือง 17 Cabomba piauhyensis Red cabomba คาคอมบาแดง 18 Cabomba caroliniana - คาคอมบาเขียว 19 Cryptocoryne griffithii - คริปกริฟฟติ 20 Cryptocoryne becketii - คริป ศรีลังกา 21 Cryptocoryne cordata - คริป คอรดาตา 22 Cryptocoryne wendtii - คริปเวนทิไอ 23 Cryptocoryne tonkinensis - ผมหอม 24 Echinodoeus amazonicus Anazon sword plant อเมซอน 25 Echinodoeus

argentinensis - อเมซอน

26 Echinodoeus bathii Radicans sword อเมซอนใบกลม 27 Echinodoeus bleheri Broad-leaved amazon sword

plant อเมซอน

28 Echinodoeus mahjor Puffled sword plant อเมซอน 29 Echinodoeus Osiris Rednamazon sword plant อเมซอนใบแดง 30 Echinodoeus amazonicus - อเมซอนใบยาว 31 Echinodoeus

quadricostatus Dwarf sword plant อเมซอนใบแคระ

32 Echinodoeus tenellus Pygruy chain sword หญาเตี้ย 33 Egeria densa Giant Giant elidea เดนซา 34 Heternanthera zosterifolia Water starglass น้ําตาเทียน

15

ตารางที่ 2 (ตอ) รายช่ือพรรณไมน้ําที่มีถ่ินกําเนิดอยูตางประเทศ

ลําดับที่ ช่ือวิทยาศาสตร ช่ือสามัญ ช่ือไทย 35 Hydrocotule leucocephala Brazilia pennywort บัวบกฝรั่ง 36 Hydrocotule vulgaris Umbrella plant แวนแกว 37 Lobelia cardinalis Scarlet lobelia โลบิเลีย 38 Ludwigia repens Creeping ludwigia ลัดวิเจยีใหญ 39 Ludwigia arcuata Nedle leaf ludwigia ลัดวิเจยีเล็ก 40 Ludwigia peruensis Red ludwigia ลัดวิเจยีแดง 41 Limnophila heterophylla Giant ambulia สาหรายฉัตร 42 Myriophyllum

mattogrossense Red milfoil สาหรายขนนก

ไมริโอฟลล่ัมแดง 43 Myriophyllum scabratum Foxtail ไมริโอฟลล่ัมเขียว 44 Nuphar japonicum Japanese spatterdock บัวญ่ีปุน บัวสวรรค 45 Rotala macranda Giant red rotala มาแครนดา 46 Sagittaria graminea Gtassy arrowhead,

Dwart arrowhead แซกจิทาเรีย,หญาน้ํา

47 Sagittaria subulata Water cabbage ซาโมลัส 48 Vallisneria asiatica Corkscrew vallis เทปเกลียวเล็ก 49 Vallisneria tortifolia Straght vallis, Twisted vallis เทปเล็ก,เทปเกลียว

เล็ก

ที่มา: สํานักวจิยัเศรษฐกิจการเกษตร (2541)

การบรรจุหีบหอพรรณไมน้าํเพื่อการขนสง

พรรณไมน้ําเปนพืชช้ันต่ํา มีลําตนและใบอวบน้ํา เปราะบาง บอบช้ําและเหี่ยวเฉาไดงาย การบรรจุหีบหอจึงตองทําดวยความประณีตพิถีพิถัน ซ่ึงมีการบรรจุหีบหอ ดังนี้ 1.เก็บรวบรวมพรรณไมน้ํา ที่มีลําตน รากและใบ ที่เจริญเติบโตสมบูรณ สามารถนําไปประดับตูปลาได

16

2. ลางทําความสะอาด เก็บสิ่งสกปรกที่ติดมากับพรรณไมน้ําและเด็ดใบที่เนาเสียออกใหหมด ลางน้ําสะอาดคัดตนที่สมบูรณสวยงาม นับจํานวนและแยกชนิดไวเปนกลุมๆ โดยจัดเรียงไวบนพื้นที่เรียบและลาดเอียง เพื่อทิ้งไวใหสะเด็ดน้ํากอนบรรจุลงถุง เพราะถามีน้ําหลงเหลืออยูในถุงจะทําใหเนาเสียไดงาย 3. บรรจุลงถุงพลาสติก ตนไมแตละชนิดที่คัดแยกชนิด นับจํานวนและทิ้งไวใหสะเด็ดน้ําดีแลวตองรีบนําบรรจุลงถุงพลาสติก อยางทิ้งไวนานเพราะจะเหี่ยวเฉาไดงาย ในการบรรจุจะตองทําดวยความระมัดระวังอยาใหบอบซ้ําไดงาย หลังจากนั้นรีดอากาศออกจากถุงใหหมดแลวปดปากถุง โดยใชเครื่องผนึกใหสนิท ถาเปนไมน้ําที่ปลูกในกระถาง ในกรณีที่เปนการลําเลียงใกลๆ สามารถหอดวยหนังสือพิมพชุบน้ําจะเพิ่มความชุมชื้นใหแกตนไมไดเปนอยางดี 4. การบรรจุกลอง ถาเปนการลําเลียงภายในประเทศหรือประเทศใกลเคียง อาจใชกลองโฟม แตถาเปนการสงออกตางประเทศจะนิยมใชกลองกระดาษที่บรรจุโฟมไวภายในและภายในกลองอาจจะใชน้ําแข็งกอนแบนๆ ใสไวที่พื้นกลองเพื่อปรับอุณหภูมิในกลองใหต่ําลง จากนั้นนําถุงพรรณไมน้ําลงเรียงในกลองใหเต็ม ปดฝากลองติดกระดาษกาวใหสนิทพรอมที่จะขนสง (วันเพ็ญ และกาญจนรี, 2543)

ภาพที่ 1 พื้นที่สํารวจพรรณไมน้ําในอําเภอพุนพนิ จังหวัดสุราษฎรธานี ที่มา : http://www.iseehistory.socita.com/

17

ตารางที่ 3 หมายเลขแสดงตําบลในอําเภอพนุพิน จังหวดัสุราษฎรธานี

หมายเลข ตําบล หมายเลข ตําบล 1 ตําบลทาขาม 9 ตําบลบางงอน 2 ตําบลทาสะทอน 10 ตําบลศรีวิชัย 3 ตําบลลีเล็ด 11 ตําบลน้ํารอบ 4 ตําบลบางมะเดื่อ 12 ตําบลมะลวน 5 ตําบลบางเดือน 13 ตําบลหัวเตย 6 ตําบลทาโรงชาง 14 ตําบลหนองไทร 7 ตําบลกรูด 15 ตําบลเขาหัวควาย

เวลาและสถานที่ เวลา เร่ิมดําเนินการ เดือน ตุลาคม พ.ศ. 2551

เสร็จสิ้น เดือน มิถุนายน พ.ศ. 2552 สถานที่ สํารวจ รานจําหนายพรรณไมน้ํา บริเวณพื้นที่ในอําเภอพุนพิน จังหวัดสุราษฎรธานี

เก็บขอมูล รานจําหนายพรรณไมน้ํา บริเวณพื้นที่ในอําเภอพุนพิน จังหวัดสุราษฎรธานี เขียนรายงาน มหาวิทยาลัยแมโจ – ชุมพร

18

ตารางที่ 4 แผนการดําเนินงาน

อุปกรณและวิธีการดําเนินการ อุปกรณ

1. แบบสอบถาม 2. กลองถายรูป 3. สมุดจดบันทึก 4. หนังสือพรรณไมน้ําสวยงาม (วันเพ็ญ และกาญจนรี, 2543)

วิธีการดําเนินการ 1. กําหนดสถานที่เก็บตัวอยางใน อําเภอพุนพิน จังหวัดสุราษฎรธานี 2. สํารวจชนิด (species) ของพรรณไมน้ําเศรษฐกิจที่พบในรานจําหนายปลาสวยงามทั่วไป

เขตอําเภอพุนพิน จังหวัดสุราษฎรธานี โดยกรอกแบบสอบถาม 3. เก็บบันทึกภาพและเก็บตัวอยางของพรรณไมน้ําที่ไดจากการสํารวจ 4. ศึกษาความตองการของตลาดพรรณไมน้ํา โดยการศึกษาจากคาเปอรเซ็นตความถี่ของ

ชนิดความถี่ในแตละราน ถาพรรณไมน้ําชนิดไหนมีเปอรเซ็นตความถี่สูง แสดงวาพรรณไมน้ําชนิดนั้น ตลาดมีความตองการสูงตามไปดวย โดยเปอรเซ็นตความถี่หาไดจากสูตร ดังนี้

จํานวนรานที่มีพรรณไมน้ําชนิดนั้นจําหนาย %ความถี่ของพรรณไมน้ํา= X 100

จํานวนรานที่จําหนายพรรณไมน้ําทั้งหมด 5. สรุปผลการสํารวจและรายงานผลการศกึษา

ป พ.ศ.2551 ป พ.ศ.2552 ขั้นตอนการปฏิบัติงาน ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย.

1.สงชื่อเร่ือง 2.คนควาขอมลู 3.เขียนโครงราง 4.ทําการศึกษา 5.วิเคราะหขอมูล 6.สรุปผลและเขียนรายงาน

19

ผลการศึกษา

จากผลการศึกษาชนิดของพรรณไมน้ําที่พบในรานจําหนายของอําเภอพุนพิน จังหวัด สุราษฎรธานี รวบรวมขอมูลโดยใชแบบสอบถามผูประกอบการในรานจําหนายพรรณไมน้ํา และการสํารวจในพื้นที่จริง พบวา ผูประกอบการรานพรรณไมน้ําสวนใหญจะเปนเพศชาย อายุประมาณ 20-30 ป จบการศึกษาระดับปริญญาตรี อาชีพหลักขายพรรณไมน้ํา เหตุที่ประกอบอาชีพนี้ มีความชอบสวนตัวในการเพาะเลี้ยงพรรณไมน้ํา สวนดานการตลาดพรรณไมน้ําจะมีทั้งพรรณไมน้ําสดและพรรณไมน้ําพลาสติก ซ่ึงรายไดจากการขายพรรณไมน้ําอยูประมาณ 300-500 บาทตอวัน แหลงที่มาของพรรณไมน้ําสวนใหญจะซื้อมาจากกรุงเทพฯ รองลงมาคือเพาะพันธุเองและเก็บจากธรรมชาติ จากการสํารวจชนิดพรรณไมน้ําที่ตลาดตองการและมีราคาแพงมาก คือ บัวหลวง พบ 45 เปอรเซ็นต ราคาเฉลี่ยอยูประมาณ 100 บาท และรองลงมา คือ กกอียิปต พบ 30 เปอรเซ็นต ราคาเฉลี่ยอยูประมาณ 200 บาท (ตารางที่ 6) รานจําหนายพรรณไมน้ําของอําเภอพุนพิน จังหวัดสุราษฎรธานี มีผูประกอบการทั้งหมด 20 ราน พบพรรณไมน้ํา จํานวน 26 ชนิด ดังนี้ ตําบลทาขาม พบพรรณไมน้ําจํานวน 25 ชนิด เชน บัวผัน อเมซอนใบยาว บัวหลวง อนูเบียส สาหรายหางกระรอก กกอียิปต ฯลฯ ตําบลลีเล็ด พบพรรณไมน้ําจํานวน 5 ชนิด เชน บัวผัน บัวหลวง อเมซอนใบยาว สาหรายฉัตร กกอียิปต เปนตน ตําบลบางเดือน พบพรรณไมน้ําจํานวน 3 ชนิด เชน บัวผัน บัวหลวง อเมซอนใบยาว ตําบลทาโรงชาง พบพรรณไมน้ําจํานวน 3 ชนิด ไดแก บัวผัน บัวหลวง กกอียิปต ตําบลศรีวิชัย พบพรรณไมน้ําจํานวน 3 ชนิด ไดแก บัวหลวง อเมซอนใบยาว บัวผัน ตําบลมะลวน พบพรรณไมน้ําจํานวน 4 ชนิด เชน บัวผัน บัวหลวง อเมซอนใบยาว อนูเบียส ตําบลหัวเตย พบพรรณไมน้ําจํานวน 3 ชนิด เชน บัวผัน บัวหลวง อเมซอนใบยาว ตําบลเขาหัวควาย พบพรรณไมน้ําจํานวน 4 ชนิด ไดแก อเมซอนใบยาว บัวหลวง อนูเบียส กกอียิปต ตําบลตะปาน พบพรรณไมน้ํา จํานวน 4 ชนิด เชน บวัผัน บัวหลวง กกอีปต สาหรายหางกระรอก ตําบลพุนพิน พบพรรณไมน้ํา จํานวน 3 ชนิด เชน บัวหลวง อเมซอนใบยาว บัวผัน เปนตน (ตารางที่ 5)

20

ตารางที่ 5 จํานวนรานจําหนายพรรณไมน้ําในเขตอําเภอพุนพิน

ขอมูลการสํารวจ ลําดับที่

ช่ือตําบล จํานวนราน ชนิดพรรณไมน้ําที่พบ

1 ตําบลทาขาม 7 25 2 ตําบลทาสะทอน - - 3 ตําบลลีเล็ด 1 5 4 ตําบลบางมะเดื่อ - - 5 ตําบลบางเดือน 1 3 6 ตําบลทาโรงชาง 2 3 7 ตําบลกรูด - - 8 ตําบลพุนพิน 2 3 9 ตําบลบางงอน - - 10 ตําบลศรีวิชัย 1 3 11 ตําบลน้ํารอบ - - 12 ตําบลมะลวน 1 4 13 ตําบลหัวเตย 2 3 14 ตําบลหนองไทร - - 15 ตําบลเขาหัวควาย 2 4 16 ตําบลตะปาน 1 4 รวม 20

จํานวนราน และพรรณไมน้าํที่สํารวจพบในอําเภอพนุพนิ จังหวัดสุราษฎรธานี การสํารวจ

ในครั้งนี้พบรานจําหนายพรรณไมน้ํา จํานวน 20 ราน พรรณไมน้ํา จํานวน 26 ชนิด

21

ตารางที่ 6 ผลการศึกษาความถี่ของรานจําหนายพรรณไมน้ําของอําเภอพุนพิน จังหวัดสุราษฎรธานี

ลําดับ

ช่ือไทย

ความถี่ที่พบ (เปอรเซ็นต)

เฉลี่ยราคา/ตน (บาท)

1 บัว 70 70 2 อเมซอนใบยาว 50 50 3 บัวหลวง 45 100 4 อนูเบียส 35 45 5 สาหรายหางกระรอก 30 15 6 กกอียิปต 30 200 7 อเมซอนใบกลม 25 45 8 สาหรายฉัตร 25 15 9 ลานไพลิน 25 20 10 สาหรายหางมา 15 20 11 หอมน้ํา 10 35 12 โรทารา 10 45 13 เทปใหญ 10 45 14 เทปเล็ก 10 45 15 เทปยักษ 10 45 16 แวนแกว 10 20 17 ลัดวิเจยี 10 35 18 รากดําใบใหญ 10 25 19 ดาวกระจาย 10 35 20 กกลังกา 10 100 21 สันตะวาหางไก 5 20 22 วานน้ํา 5 50 23 ผักกูดเขากวาง 5 15 24 ผัดเปดแดง 5 15 25 โลบิเลีย 5 35 26 เดนซา 5 45

22

จากการสํารวจพรรณไมน้ําในรานจําหนายของอําเภอพุนพิน จังหวัดสุราษฎรธานี ซ่ึงมีทั้งหมด 16 ตําบล พบพรรณไมน้ําทั้งหมด 26 ชนิด และไดเรียงลําดับความนิยมจากมากไปหานอย ดังนี้ บัวผัน อเมซอนใบยาว บัวหลวง อนูเบียส สาหรายหางกระรอก กกอียิปต อเมซอนใบกลม สาหรายฉัตร ลานไพลิน สาหรายหางมา หอมน้ํา โรทาลา เทปใหญ เทปเล็ก เทปยักษ แวนแกว ลัด วิเจีย รากดําใบใหญ ดาวกระจาย กกลังกา สันตะวาหางไก วานน้ํา ผักกูดเขากวาง ผักเปดแดง โลบิเลีย และเดนซา ตามลําดับ สวนพรรณไมน้ําที่มีราคาแพงมากคือ กกอียิปต กกลังกา บัวหลวง สวนพรรณไมน้ําที่มีราคาต่ําคือ สาหรายหางกระรอก ผักกูดเขากวางและผักเปดแดง (ตารางที่ 7) ตารางที่ 7 พรรณไมน้ําที่พบในรานจําหนายของอําเภอพุนพิน จังหวัดสุราษฎรธานี เรียงลําดับตาม ความตองการของตลาด ลําดับท่ี ชื่อไทย ชื่อสามัญ ชื่อวิทยาศาสตร

1 บัว Water Lily Aymphaea stellata 2 อเมซอนใบยาว Amazon Sword plant Echinodorus amazonicus 3 บัวหลวง Sacred Lotus Nelumbo nucifera 4 อนูเบียส Dwarf Anubias Anumbo nucifera 5 สาหรายหางกระรอก Hydrilla Hydrilla verticillata 6 กกอียิปต Egyptian Paper plant Cyperus papyrus 7 อเมซอนใบกลม Radicans Sword Echinodorus horizontalis 8 สาหรายฉัตร Ambulia Limnophila heterophylla 9 ลานไพลิน Giant Bacopa Bacopa caroliniana 10 สาหรายหางมา Immersed Hornwort Ceratophyllum demersum 11 หอมน้ํา Onion Plant Crinum thaianum 12 โรทารา Kleine Rotala Rotala rotundifolia 13 เทปใหญ Kleine Schraubenvallisnerie Vallisneria tcrta 14 เทปเล็ก Ribbon weed Vallisneria spiralis 15 เทปยักษ - Vallisneria Americana 16 แวนแกว Water Pennywort Hydrocotyle umbellate 17 ลัดวิเจยี - Ludwidia arcuata 18 รากดําใบใหญ Blue Jay Bolbitis heteroclita 19 ดาวกระจาย Water Wisteria Hygrophila difformis

23

ตารางที่ 7 (ตอ) พรรณไมน้ําที่พบในรานจําหนายของอําเภอพุนพิน จังหวัดสุราษฎรธานี เรียงลําดับตามความตองการของตลาด

ลําดับท่ี ชื่อไทย ชื่อสามัญ ชื่อวิทยาศาสตร 20 กกลังกา Umbrella Plant Cyperus alternifolius 21 สันตะวาหางไก Bamboo Blant Blyxa japonica 22 วานน้ํา Sweet Flag Calamus Acorus calamus 23 ผักกูดเขากวาง Horn flag Calamus Ceratopteris thalictroides 24 ผัดเปดแดง Sessile Alternanthera Alternanthera sessilis 25 โลบิเลีย Cardinal Lobelia Lobelia cardinalis 26 เดนซา Giant Elodea Egeria densa

24

ภาพที่ 2 บัวผนั

ชื่อวงศ : NYMPHAEACEAE ชื่อวิทยาศาสตร : Nymphaea stellata Wild. ชื่อสามัญ : Water lily ชื่อไทย : บัวผัน ลักษณะทั่วไป

มีหัวใตดิน มีขนาดเล็ก มีใบเกือบกลม ขอบใบหยัก ฐานใบเวาลึก เวนใบไมนูน ใบออกสลับถ่ีลอยบนผิวน้ําเรียงเปนวง ดอกเปนดอกเดี่ยวขนาดเล็ก ชูเหนือน้ํา มีกานดอกยาว กลีบดอกปลายแหลมเรียงซอนกันหลายชั้น ผลกลมมีเมล็ดขนาดเล็กๆจํานวนมาก เปนบัวพื้นเมืองของไทย ดอกสีมวงออนเปลี่ยนเปนสีชมพู บางครั้งพบเปนสีขาวปลอด ประโยชน: ใชปลูกเปนไมประดับ กานดอกใชรับประทานเปนผัก

25

ภาพที่ 3 อเมซอนใบยาว ชื่อวงศ : ALISMATACEAE ชื่อวิทยาศาสตร : Echinodorus amazonicus ชื่อสามัญ : Amazon Sword Plant ชื่อไทย : อเมซอนใบยาว ลักษณะทั่วไป

พืชลมลุก ลําตนเปนเหงาสั้นๆ อยูใตดินมีรากยึด ลําตนเหนือดินเปนกอมีใบแตกรอบๆ ใบเดี่ยวหนาแข็ง แผนใบยาวรี ผิวใบเรียบเปนมัน กานใบแข็งแรง ออกดอกเปนชอ ประโยชน : ใชประดับริบขอบสระ หรือในอางน้ําตื้นๆ

26

ภาพที่ 4 บัวหลวง ที่มา : www.thaigoodview.com/.../Lotus%20Flower.jpg

ชื่อวงศ : NELUMBONACEAE ชื่อวิทยาศาสตร : Nelumbo nuciferas ชื่อสามัญ : Lotus ชื่อไทย : บัวหลวง ลักษณะทั่วไป พืชน้ําที่ลําตนเปนเหงาอยูใตดิน ใบเดี่ยว แผนใบรูปรางกลม กานใบมีหนามเปนตุมเล็กๆ ดอกมีกล่ินหอม กานดอกมีลักษณะเหมือนกานใบชูดอกขึ้นมาบานเหนือน้ํา ประโยชน : เมล็ดและใบสามารถนํามารับประทานได สวนดอกนํามาบูชาพระ

27

ภาพที่ 5 อนูเบียส ที่มา : http://www.diszhal.info/.../images/anubias_barteri_nana.jpg

ชื่อวงศ : ARACEAE ชื่อวิทยาศาสตร : Anubias nana ชื่อสามัญ : Dwarf Anubias ชื่อไทย : อนูเบียส ลักษณะทั่วไป เปนพืชลมลุก ดอกมีขนาดเล็กไมมีกานดอก รวมกันเปนชอ มีกาบประดับลักษณะคลายใบ ชอบขึ้นในที่รม ช้ืนแฉะมีความชื้นสูง ใบหนา สีเขียวเขม เปนพรรณไมน้ําที่ดูแลรักษางาย มีความทนทาน สามารถอยูในน้ําไดนานและมีการเจริญเติบโตชา ประโยชน : ใชในการประดับตูปลาสวยงาม

28

ภาพที่ 6 สาหรายหางกระรอก ที่มา : www. weeds.hotmeal.net/weeds/Hydrilla_Verticillata.jpg

ชื่อวงศ : HYDROCHARITACEAE ชื่อวิทยาศาสตร : Hydrilla verticillata (L.F) royle ชื่อสามัญ : Hydrilla ชื่อไทย : สาหรายหางกระรอก ผักขี้เตา (ราชสีมา) สาหรายขนนก (นครสวรรค) ลักษณะทั่วไป เปนพืชใตน้ํา มีลําตนเปนสายเรียวยาว รากยึดพื้นดิน บางครั้งอาจลอยน้ํา แตกกิ่งกานมาก ใบเปนแผนบางเรียวยาวขนาดเล็ก ไมมีกานใบขอบใบจักเปนซี่เล็กๆ แตกรอบขอของลําตน สงดอกขึ้นมาบานเหนือน้ํา และสามารถแพรขยายพันธุไดรวดเร็ว ประโยชน : ใชเปนอาหารปลา และปลูกเปนไมประดับในตูปลา

29

ภาพที่ 7 กกอยีีปต ที่มา : www.nzenzeflowerspauwels.be/CypePapy.jpg

ชื่อวงศ : CYPERACEAE ชื่อวิทยาศาสตร : Cyperus papyrus L. ชื่อสามัญ : Egyptian Payrus ชื่อไทย : กกอียิปต ลักษณะทั่วไป เปนพืชลมลุก มีลําตนใตดิน เจริญเติบโตเปนกอ ลําตนเหนือดิน ใบมีขนาดสั้นแผเปนกาบหุมสวนโคนของลําตน ดอกออกเปนชอกลมสีน้ําตาลแดงที่ปลายยอด มีใบประดับ ที่ปลายลําตนเปนเสนกลมเล็กหอยโนมลงมา ประโยชน : สมัยโบราณใชกกอียีปตทํากระดาษ ปจจุบันใชทําเสื่อ กระเปา หรือเปลญวน และใชปลูกเปนไมประดับตามสวนน้ํา ริมบอน้ํา แตตองหมั่นตัดแตงกอบอยๆ

30

ภาพที่ 8 อเมซอนใบกลม ชื่อวงศ : ALISMATACEAE ชื่อวิทยาศาสตร : Echinodorus horizontalis ชื่อสามัญ : Radicans Sword ชื่อไทย : อเมซอนใบกลม ลักษณะทั่วไป อเมซอนเปนพืชคร่ึงบกครึ่งน้ํา สามารถเจริญเติบโตไดทั้งบนบกและใตน้ํา อยูในพื้นที่เปนทรายหรือดินปนทราย ใบหนาแข็งแรง มีลักษณะรูปรางและสีสันของใบที่หลากหลาย ประโยชน : ใชประดับตูปลาและจัดสวนพรรณไมน้ํา

31

ภาพที่ 9 สาหรายฉัตร ชื่อวงศ : SCROPHULARIACEAE ชื่อวิทยาศาสตร : Limnophila heterophylla (Roxb.) Benth ชื่อสามัญ : Ambulia ชื่อไทย : สาหรายฉัตร ลักษณะทั่วไป ลักษณะลําตนกลมยาว ลําตนเจริญใตน้ํา มีรากอยูในพื้นดินปนทราย มีใบแตกจากลําตนเรียงตัว มีใบประกอบแตกยอยหลายชั้น ใบมีลักษณะเปนเสนเล็กๆ แตกแขนงมากมาย ไมมีกานใบ โตรวดเร็ว ใชปลูกเปนไมประดับในตูปลา

32

ภาพที่ 10 ลานไพลิน ชื่อวงศ : SCROPHULARIACEAE ชื่อวิทยาศาสตร : Bacopa caroliniana (watt) Rob. ชื่อสามัญ : Giant bacopa ชื่อไทย : ลานไพลิน ลักษณะทั่วไป เปนพืชที่มีลําตนกลมใหญมีขน ขึ้นใตน้ําหรือเล้ือยไปตามพื้น ใบเปนใบเดี่ยวรูปไข ขอบใบเรียบ แตกจากลําตนแบบตรงกันขาม ดอกเปนดอกเดี่ยวออกตามซอกใบ มีกานดอกสั้น กลีบดอกสีฟาคราม โคนกลีบติดกันเปนรูปกรวย ปลายกลีบดอกมี 5 แฉก ภายในมีขน ประโยชน : ใชปลูกเปนไมประดับในตูปลาหรือในสวนน้ํา

33

ภาพที่ 11 สาหรายหางมา ชื่อวงศ : CERATOPHYLLACEAE ชื่อวิทยาศาสตร : Ceratophyllum demersum ชื่อสามัญ : Immersed Hornwort ชื่อไทย :สาหรายหางมา สาหรายไคว สาหรายพุงชะโด ลักษณะทั่วไป เปนพืชใตน้ําที่มีลําตนเปนสายกลมยาว ใบเล็กแตกรอบขอเปนวง ใบแตกเปนร้ิวเล็กๆ ขอบใบดานนอกหยักเปนฟนเลื่อยถ่ีๆ ขอบดานใบเรียบ มีดอกเดี่ยวขนาดเล็กตรงซอกใบ ประโยชน : ใชประดับตูปลาและอางปลาสวยงาม

34

ภาพที่ 12 หอมน้ํา ชื่อวงศ : AMARYLLIDACEAE ชื่อวิทยาศาสตร : Crinum thaianum ชื่อสามัญ :Onion Plant ชื่อไทย : หอมน้ํา ลักษณะทั่วไป หอมน้ําเปนพรรณไมน้ําพื้นเมืองของไทย ลําตนมีลักษณะเปนหัวเจริญอยูในดินใตน้ํา ใบเปนใบเดี่ยว ลักษณะเปนแถบยาวสีเขียวคลายริบบิ้นขนาดใหญ แตกจากลําตนเปนกอ โคนใบหุมประกบกัน ประโยชน : ใชประดับตูปลาและตกแตงสวนน้ํา

35

ภาพที่ 13 โรทาลา ชื่อวงศ : LYTHRACEAE ชื่อวิทยาศาสตร : Rotala rotundifolia ชื่อสามัญ : Kleine Rotala ชื่อไทย :โรทาลา ลักษณะทั่วไป เปนพืชมีดอก ใบเล้ียงคู มีลีกษณะลําตนกลมยาว ตั้งตรง หรือเล้ือยไปตามพื้นดินในบริเวณที่ช้ืนแฉะ ใบใตน้ํามีสีเขียวอมชมพู ใชในการปลูกประดับตูปลา

36

ภาพที่ 14 เทปใหญ ชื่อวงศ : HYDROCHARITACEAE ชื่อวิทยาศาสตร : Vallisneria torta ชื่อสามัญ : Kleine Schraubenvallisnerie ชื่อไทย : เทปใหญ ลักษณะทั่วไป เปนพืชใตน้ํา ที่มีลําตนที่เปนเหงาสั้นและเปนไหล ใบเดี่ยวแตกรอบตนเปนกอ มีรากยึดดินไว แผนใบเปนแถบยาวตามระดับน้ํา เสนใบขนานไปตามความยาวของใบ ประโยชน : ใชประดับตูปลา

37

ภาพที่ 15 เทปเล็ก ชื่อวงศ : HYDROCHARITACEAE ชื่อวิทยาศาสตร : Vallisneria spiralis ชื่อสามัญ : Straight Vallis ชื่อไทย : เทปเล็ก ลักษณะทั่วไป เปนพืชมีดอก ใบเลี้ยงเดี่ยว เจริญอยูใตน้ํา มีตนเปนเหงาเล็กๆ ฝงใตโคลนหรือทรายไหลแตกออกไปตามพื้น มีใบเรียงซอนกันเปนกระจุก ประโยชน : ใชประดับตูปลาและตูพรรณไมน้ํา

38

ภาพที่ 16 เทปยักษ ชื่อวงศ : HYDROCHARITACEAE ชื่อวิทยาศาสตร : Vallisneria gigantea ชื่อสามัญ : Giant Vallis ชื่อไทย : เทปยักษ ลักษณะทั่วไป เปนพืชมีดอก ใบเลี้ยงเดี่ยว มีตนเปนเหงาเล็กๆ ฝงใตโคลนหรือทรายไหลแตกออกไปตามพื้น มีใบเรียงซอนกันเปนกระจุก ลักษณะใบแบนแคบยาว ประโยชน : ใชประดับตูปลาและตูพรรณไมน้ํา

39

ภาพที่ 17 แวนแกว ชื่อวงศ : APIACEAE ชื่อวิทยาศาสตร : Hydrocotyle umbellate L. ชื่อสามัญ : Water Pennywort ชื่อไทย : แวนแกว บัวแกว ลักษณะทั่วไป เปนพืชลมลุกขนาดเล็ก ลักษณะคลายบัวบก ลําตนไหลทอดเลื้อยไปตามพื้นที่ แตกรากและใบตามขอ ใบเปนใบเดี่ยว คอนขางกลม ริมใบหยักโคงกวางๆ กานใบยาวติดกับตัวใบที่บริเวณกลางใบ ดอกออกเปนชอตามซอกโคนใบ มีกานชอดอกยาว ดอกยอยมีขนาดเล็กสีขาว ประโยชน : ใชปลูกเปนไมประดับในอางน้ํา หรือตูปลา

40

ภาพที่ 18 ลัดวิเจยีแดง ชื่อวงศ : ONAGRACEAE ชื่อวิทยาศาสตร : Ludwigia repens ชื่อสามัญ : Water primrose ชื่อไทย : ลัดวิเจียแดง ลักษณะทั่วไป เปนพรรณไมน้ําลมลุก ใบรูปหอกเรียงตัวตรงขามกัน ดอกขนาดเล็กสีเหลืองทอง ชอบขึ้นในที่ช้ืนแฉะเปนดินปนทราย ถาปลูกในที่มีอุณหภูมิต่ําใบจะออกสีแดง ประโยชน : ใชประดับตูปลา

41

ภาพที่ 19 รากดําใบใหญ ที่มา : www.flickr.com/

ชื่อวงศ : POLYPODIACEAE ชื่อวิทยาศาสตร : bolbitis heteroclita ชื่อสามัญ : Blue Jay ชื่อไทย : รากดําใบใหญ ลักษณะทั่วไป เปนพรรณไมน้ําในธรรมชาติ พบแพรกระจายในที่สูง มีลําตนและใบเจริญอยูเหนือน้ํา และสามารถเจริญไดดีในน้ํา เปนพืชจําพวกเฟรน ประโยชน : ใชประดับตูปลาหรือตูพรรณไมน้ํา

42

ภาพที่ 20 ดาวกระจาย ที่มา : http://www. diszhal.info/.../images/Hydrophila_difformis.jpg

ชื่อวงศ : ACANTHACEAE ชื่อวิทยาศาสตร : Hygrophila difformis (L.f.)BL. ชื่อสามัญ : Water Wisteria ชื่อไทย : ดาวกระจาย เขากวาง ลักษณะทั่วไป เปนพืชที่สามารถเจริญไดทั้งใตน้ํา และในที่ช้ืนแฉะ ลําตนแข็งตั้งตรง มีขอปลองเห็นชัดเจน แตกกิ่งกานสาขามาก ใบเปนใบเดี่ยวออกตรงกันขาม และตั้งฉากกับคูถัดไป ขอบใบหยักเปนซี่ฟนเลื่อย ดอกออกเปนชอตามซอกใบมีดอกยอย 1-3 ดอก กลีบดอกสีมวง ประโยชน : ใชปลูกเปนไมประดับตูปลา ตูพรรณไมน้ําสวยงาม

43

ภาพที่ 21 กกลังกา ที่มา : http://www. plants.islandtropicals.org/.../umbrella_palm.jpg

ชื่อวงศ : CYPERACEAE ชื่อวิทยาศาสตร : Cyperus alternifolius L. ชื่อสามัญ : Umbrella Plant, Umbrella Sedge ชื่อไทย : กกรม กกรังกา กกลังกา ลักษณะทั่วไป เปนพืชลมลุก ลําตนเปนเหงาอยูใตดิน แตกกอแนน ใบเปนใบเดี่ยวออกเวียนสลับ เปนกาบ รูปสามเหลี่ยม หรือเกือบกลม ดอกเปนชออยูที่ปลายยอด ปลายกานมีใบประดับ 20-25 ใบ ทําหนาที่แทนใบ ตามซอกใบประดับมีชอดอกยอยขนาดเล็ก ชอบขึ้นตามริมน้ํา ในที่ช้ืนแฉะ ประโยชน : ใชปลูกเปนไมประดับทั้งในกระถาง ริมสระน้ํา หรือในสวนหยอม

44

ภาพที่ 22 สันตะวาหางไก ที่มา : www. fisheries.go.th/.../plant/blyxa_japonica.jpg

ชื่อวงศ : HYDROCHARITACEAE ชื่อวิทยาศาสตร : Blyxa japonica (Miq.) Maxim ชื่อสามัญ : Bamboo plant ชื่อไทย :สันตะวาหางไก สันตะวาขนไก ลักษณะทั่วไป เปนพืชใตน้ํา ลําตนผอมยาว มีรากตามขอ แตกกิ่งกานมาก ใบคลายสาหราย คือ แบน ผอมยาว ปลายใบแหลม และไมมีกานใบ ดอกเปนดอกเดี่ยวสีขาว มีขนาดเล็ก มีกานดอกยาวชูดอกขึ้นมาที่ผิวน้ํา ผลจะเห็นชัดเมื่อแกโดยติดอยูที่โคนกานใบ ประโยชน : ใชเปนไมประดับในตูปลา

45

ภาพที่ 23 วานน้ํา ชื่อวงศ : ARACEAE ชื่อวิทยาศาสตร : Acorus calamus L. ชื่อสามัญ : Sweet flag, Calamus ชื่อไทย :วานน้ํา ลักษณะทั่วไป วานน้ํา มีลําตนเปนเหงาอยูใตดิน ลักษณะเปนแทงคอนขางแบน ใบแข็งตั้งตรง รูปรางแบนเรียวยาวคลายใบดาบฝรั่ง ปลายใบแหลม แตกใบเรียงสลับซายขวาเปนแผง ใบคอนขางฉ่ําน้ํา ดอกมีสีเขียวขนาดเล็ก มีจํานวนมากอัดกันแนนเปนแทงรูปทรงกระบอก มีกานชอดอกลักษณะคลายใบ ทั้งใบ เหงา และรากมีกล่ินหอมฉุน ประโยชน : ทุกสวนของตนวานน้ํามีสรรพคุณทางสมุนไพรรักษาโรค

46

ภาพที่ 24 ผักกูดเขากวาง ชื่อวงศ : PARKERIACEAE ชื่อวิทยาศาสตร : Ceratopteris thalictroldes Brondn ชื่อสามัญ : Horn fern, Pod fern ชื่อไทย : ผักกูดเขากวาง ผักกูดนา ผักกูดน้ํา ลักษณะทั่วไป เปนเฟรนน้ํา เปนพืชลมลุก มีลําตนตั้งตรง กานใบใหญอวบน้ํา ใบมี 2 แบบ คือ ใบคลายขนนก ตัวใบแผแบนเสนใบสานกันแบบรางแห แตกตัวคลายกับการแตกกิ่งของเขากวาง ใบมีสีเขียว ประโยชน : ใชประดับตูปลาสวยงาม และใบออนใชรับประทานเปนผัก

47

ภาพที่ 25 ผักเปดแดง ชื่อวงศ : AMARANTHACEAE ชื่อวิทยาศาสตร : Alternanthera sessilis ชื่อสามัญ : Sessile Alternanthera ชื่อไทย : ผักเปดแดง ลักษณะทั่วไป เปนพืชมีดอก ใบเลี้ยงคู เปนพืชลมลุก มีเหงาใตดิน ลําตนตั้งตนขึ้นมาเหนือดิน แตกกิ่งเลื้อยไปตามพื้นหรือลอยน้ํา ใบเดี่ยวรูปหอกยาวเรียงเปนคูตรงขามกัน และมีหลากสีสัน ลักษณะเดน ใบเปนรูปหอกสั้นๆ มีสีน้ําตาลแดงไปจนถึงสีชมพู ประโยชน : ใชประดับตูปลาสวยงาม

48

ภาพที่ 26 โลบิเลีย ชื่อวงศ : LOBELIACEAE ชื่อวิทยาศาสตร : Lobelia cardinalis ชื่อสามัญ : Cardinal lobelia ชื่อไทย : โลบิเลีย ลักษณะทั่วไป มีรากเจริญใตน้ําแตลําตนและใบเจริญเหนือน้ํา ใบเปนใบเดี่ยวลักษณะรูปไขขนาดเลก็ แตกออกจากลําตนแบบสลับเวียน ลําตน สีของใบเปนสีเขียว ประโยชน : นํามาประดับตูปลา

49

ภาพที่ 27 เดนซา ที่มา : www.diszhal.info/english/plants/en_Elodea_densa.php

ชื่อวงศ : HYDROCHARITACEAE ชื่อวิทยาศาสตร : Egeria densa ชื่อสามัญ : Giant elodea ชื่อไทย : เดนซา ลักษณะทั่วไป เปนพืชมีดอก ใบเลี้ยงเดี่ยว เปนพืชลอยใตน้ํา ลักษณะคลายสาหรายหางกระรอก ลําตนมี ลักษณะ กลมเปนกานยาว มีใบแตกตามขอ ไมมีกานใบ ใบมีขนาดเล็กลักษณะโปรงแสง รูปไข เรียงเปนวงรอบขอ มีรากเกิดตามขอ ลําตนและใบมีสีเขียวเขมสดใสสวยงามมาก มีดอกเดี่ยว สีขาวหรือสีชมพู ประโยชน : ใชในการประดับตูปลาสวยงาม

50

วิจารณผลผลการทดลอง

จากการศึกษาพรรณไมน้ําในรานจําหนายของอําเภอพุนพิน จังหวัดสุราษฎรธานี พบพรรณไมน้ําทั้งหมด 26 ชนิด ซ่ึงชนิดที่เปนที่นิยมมากที่สุด คือ บัว พบ 14 ราน จากทั้งหมด 20 ราน และพบจุดที่มีการจําหนาย บัวมาก คือ ตําบลทาขาม เพราะบัวเปนพรรณไมน้ําที่รูจักกันดี มีการนําบัวมาใชประโยชนอยางแพรหลาย โดยการนําบัวมาใชเปนไมประดับ เพิ่มความสวยงามในการตกแตงอาคารสถานที่ เชน ปลูกในอางเล้ียงปลา ปลูกในสระน้ํา สวนของดอกก็มีสีสันสวยงาม และสีของดอกที่แตกตางกันตามสายพันธุ ซ่ึงนิยมนํามาใชในพิธีทางพระพุทธศาสนา สวนกลีบดอก เกสรของดอกสามารถนํามาตากแดด แลวนํามาชงแทนชาได เมล็ดสามารถนํามารับประทานหรือนํามาทําขนม ทํายารักษาโรค เชน แกโรคความดันสูง เปนตน สวนชนิดที่รองลงมา ก็คือ อเมซอนใบยาว อนูเบียส เพราะเปนพรรณไมน้ําที่นํามาประดับตกแตงสวนน้ํา ตูปลาหรือสวนตูพรรณไมน้ํา ซ่ึงทําใหเกิดความสวยงาม สวนพรรณไมน้ําที่มีความนิยมนอย คือ วานน้ํา ผักเปดแดง และเดนซา เพราะความนิยมไมแพรหลาย และพรรณไมน้ําบางชนิดดูแลรักษายาก ตองมีการดูแลและเอาใสอยูเสมอ ประกอบกับปจจุบันไดมีพรรณไมน้ําพลาสติก ซ่ึงมีความคงทน แข็งแรง สามารถนํามาใชแทนพรรณไมน้ําได วางจําหนายมากขึ้นในทองตลาด เพราะพรรณไมพลาสติกไมตองการการดูแลเอาใจใสมากเทาพรรณไมน้ําสด จึงทําใหการสํารวจพรรณไมน้ําในครั้งนี้ พบพรรณไมน้ํานอยชนิด

51

สรุปผลการศึกษา

จากผลการศึกษาพรรณไมน้ําในรานจําหนายของอําเภอพุนพิน จังหวัดสุราษฎรธานี ผูประกอบการรานพรรณไมน้ําสวนมากจะอยูชวงอายุ 20-30 ป เหตุผลที่ประกอบอาชีพนี้ มีความชอบสวนตัวในการเพาะเลี้ยงพรรณไมน้ํา สวนดานการตลาดพรรณไมน้ําจะมีทั้งพรรณไมน้ําสดและพรรณไมน้ําพลาสติก ซ่ึงรายไดจากการขายพรรณไมน้ําอยูประมาณ 300-500 บาทตอวัน แหลงที่มาของพรรณไมน้ําสวนใหญจะซื้อมาจากกรุงเทพฯ รองลงมาคือเพาะพันธุเองและเก็บจากธรรมชาติ จากการสํารวจชนิดที่ตลาดตองการและมีราคาแพงมาก คือ บัวหลวง พบ 45 เปอรเซ็นต ราคาเฉลี่ยอยูประมาณ 100 บาท และรองลงมา คือ กกอียิปต พบ 30 เปอรเซ็นต ราคาเฉลี่ยอยูประมาณ 200 บาท มีผูประกอบการจําหนายพรรณไมน้ํา ทั้งหมด 16 ตําบล พบพรรณไมน้ําทั้งหมด 26 ชนิด และไดเรียงลําดับความนิยมจากมากไปหานอย ดังนี้ บัวผัน อเมซอนใบยาว บัวหลวง อนูเบียส สาหรายหางกระรอก กกอียิปต อเมซอนใบกลม สาหรายฉัตร ลานไพลิน สาหรายหางมา หอมน้ํา โรทาลา เทปใหญ เทปเล็ก เทปยักษ แวนแกว ลัดวิเจียแดง รากดําใบใหญ ดาวกระจาย กกลังกา สันตะวาหางไก วานน้ํา ผักกูดเขากวาง ผักเปดแดง โลบิเลีย และเดนซา ตามลําดับ สวนพรรณไมน้ําที่มีราคาแพงมากคือ กกอียิปต กกลังกา บัวหลวง สวนพรรณไมน้ําที่มีราคาต่ําคือ สาหรายหางกระรอก ผักกูดเขากวางและผักเปดแดง

52

บรรณานุกรม

กาญจนรี พงษฉวี. 2549. การปลูกพรรณไมน้ําในแปลงเพาะพันธุ. เขาถึงไดจาก : http://www.nicaonline.com/articles5/site/ ณฐกร ประดษิฐสรรพ. 2548. พรรณไมน้าํสวยงาม. มหาวิทยาลัยศิลปากร, เพชรบุรี. 49-73 หนา. นันทนา คชเสณี. 2536. นิเวศวิทยาน้ําจืด-คูมือปฏบิัติการ. สํานักพิมพจุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย, 117 หนา บุญยา คงคาหมืน. 2549. พรรณไมน้ํา...พนัธุไมประดับสายน้ํา. เขาถึงไดจาก http://www.nicaonline.com/new-165.html ยุพินท วิวัฒนชัยเศรษฐ. 2549. วานน้ําสกุล Acorus. เขาถึงไดจาก http://www.nicaonline.com/ articles5/site/view_article.asp?idarticle=100 วันเพ็ญ มนีกาญจน และกาญจนรี พงษฉวี. 2543. พรรณไมน้ําสวยงาม. สถาบันวิจยัสัตวน้ําสวยงาม

และสถานแสดงพันธุสัตวน้าํ, กรมประมง, กระทรวงเกษตรและสหกรณ. กรุงเทพฯ. 122 หนา.

สํานักวิจยัเศรษฐกิจการเกษตร. 2541. การผลิตและการคาปลาสวยงาม. กระทรวงเกษตรและ สหกรณ.กรุงเพทฯ 58-98 หนา.

สุชาดา ศรีเพ็ญ. 2542. พรรณไมน้ําในประเทศไทย. อมรินทรพร้ินติ้งแอนพับลิชช่ิง, กรุงเทพฯ. 312 หนา.

53

ภาคผนวก

54

แบบสัมภาษณ

เร่ือง การสํารวจพรรณไมน้ําในรานจําหนายของอําเภอพุนพิน จังหวดัสุราษฎรธานี ตอนที่ 1 ขอมูลสวนตัว

1.ช่ือราน……………………………………………………………………….………… 2.ช่ือ-สกุล …………………………………………………………………………….… 3.ที่อยู ………………………………………………………………………………..… …………………………………………………………………………………………… 4.เพศ ……………………………………………… อายุ …………..………………..… ป 5.ระดับการศกึษา………………………………………………………………………… 6.ทําอาชีพขายปลาสวยงามเปนระยะเวลา ……………………………………………… ป

-อาชีพหลัก………………….…… ประมาณ ……………………………........ ป -อาชีพรอง……………………… ประมาณ ……………………………..........ป

7.เหตุผลที่เลือกอาชีพนี…้………………………..……………………………………… ตอนที่ 2 ขอมูลดานการตลาด

การจําหนายพรรณไมน้ําตามทองตลาดโดยทั่วไป สามารถแบงไดเปน พรรณไมน้ําสดและ พรรณไมน้ําพลาสติก

1.รายไดจากการขายพรรณไมน้ํา พรรณไมน้ําสด จํานวน ………………………………………………บาท/วัน ปริมาณการขาย/วนัละเทาไร………………………………………………….… พรรณไมน้ําพลาสติก ……………………………………จํานวน บาท/วัน ปริมาณการขาย/วนัละเทาไร…………………………………………………

2.แหลงที่มาของพรรณไมน้าํ ( ) เก็บจากธรรมชาติ……………………………..………………………….

………………………………………………………………………………….………………… ( ) ซ้ือมาจาก ……………………………………………………….............

...................................................................ราคาซื้อ ………………………………… หนวย/บาท ( ) อ่ืนๆ ……………………………………………………………….……

…………………………………………………………………….………………………………

55

3.ราคาพรรณไมน้ําที่รับซื้อจากผูผลิตและราคาจําหนาย ช่ือพรรณไมน้าํ ราคาจําหนาย ปริมาณการขาย ลําดับ

ที่ ไมน้ําสด ไมน้ําพลาสติก หนวย/บาท หนวย/วัน 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

56

หมายเหต…ุ…………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………. 4.อายุการเก็บรักษาโดยเฉลี่ย ………………………………… ช่ัวโมง ………………………… วนั

วิธีเก็บรักษา ……………………………………………………………………………..… …………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………

5.ชนิดที่ตลาดตองการและมรีาคาแพง ……………………………………………..……… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

6.สูตรปุยที่ใชกับพรรณไมน้าํ……………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

7.ปญหาและอปุสรรค……………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

.............................................. (..............................................)

ผูประกอบกิจการ

57

ประวัติผูวิจัย ช่ือ-สกุล : นางเกศสุดา แสงมณ ีเกิดเมื่อ วันที่ 16 พฤศจิกายน 2551 ภูมิลําเนา : ตําบลทาฉาง อําเภอทาฉาง จังหวดัสุราษฎรธานี ตําแหนงปจจบุัน : เจาหนาที่บนัทกึขอมูล สํานักงานประมงจังหวัดสุราษฎรธานี หนวยงาน: : สํานักงานประมงจังหวดัสุราษฎรธาน ี ประวัติการศึกษา : ประถมศึกษาโรงเรียนวดัอินทราม จังหวดัสุราษฎรธานี : มัธยมศึกษาตอนตน โรงเรียนทาฉางวิทยาคาร

จังหวดัสุราษฎรธานี : ปวช. วิทยาลัยประมงชุมพรเขตรอุดมศักดิ ์จังหวดัชุมพร

: ปวส.วิทยาลยัประมงชุมพรเขตรอุดมศักดิ ์จังหวดัชุมพร : ประวัติการทํางาน : บริษัทอะควาโปรจํากัด พ.ศ. 2542-2545 : สํานักงานประมงจังหวดัสุราษฎรธานี พ.ศ. 2545-ปจจุบัน