รายงานการศกษา เรอง “ละเมด”

จดท าโดย

นางสาวจตรตรา ขนเงน นตกรปฏบตการ

กองกฎหมายและคด ส านกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภค

รายงานการศกษานเปนสวนหนงในการประเมนผลการทดลองการปฏบตราชการ ของกองกฎหมายและคด ส านกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภค

สารบญ

หวขอเรอง หนา ๑. บทน ำ

๑.๑ ควำมเปนมำและควำมส ำคญของปญหำ ๑.๑.๑ ควำมเปนมำของประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย

วำดวยลกษณะละเมด ๑ ๑.๑.๒ แนวคดและควำมเปนมำของกำรคมครองผบรโภค ๔ ๑.๑.๓ แนวควำมคดในกำรด ำเนนคดละเมดสทธของผบรโภค ๖ ๑.๑.๔ แนวคดควำมเปนมำและควำมส ำคญของปญหำทเกยวกบ

กำรละเมดสทธผบรโภคตำมพระรำชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. ๒๕๒๒ ๗

๑.๒ วตถประสงคของกำรศกษำ ๙ ๑.๓ ขอบเขตกำรศกษำ ๑๐

๑.๔ ประโยชนทคำดวำจะไดรบจำกกำรศกษำ ๑๐ ๑.๕ ระเบยบวธกำรด ำเนนกำรศกษำ ๑๐

๒. แนวคด และทฤษฎควำมรบผดทำงละเมด

๒.๑ หลกกฎหมำยทวไป ๒.๑.๑ ไมมโทษโดยไมมกฎหมำย ๑๑ ๒.๑.๒ กรรมเปนเครองชเจตนำ ๑๑ ๒.๑.๓ ควำมไมรกฎหมำยไมเปนขอแกตว ๑๑ ๒.๑.๔ ผซอตองระวง ๑๒ ๒.๑.๕ ผขำยตองระวง ๑๒ ๒.๑.๖ ผรบโอนไมมสทธกวำผโอน ๑๓ ๒.๒ ทฤษฎควำมรบผดทำงละเมด ๑๓ ๒.๒.๑ ทฤษฎรบภย (Theorie durisque) ๑๔ ๒.๒.๒ ทฤษฎควำมรบผด (Fault theory) ๑๔ ๒.๒.๓ ทฤษฎควำมรบผดเดดขำด (absolute liability) ๑๖ ๒.๒.๔ ทฤษฎควำมรบผดโดยเครงครด (Strict liability) ๑๘ ๒.๒.๕ ทฤษฎรบผดในสญญำ(Contractual liability) ๒๐ - หลกควำมรบผดในค ำรบประกน (Warranty) ๒๐ - หลกควำมสมพนธทำงสญญำ (Privity of contract) ๒๑ ๒.๓ ทฤษฎกฎหมำยทน ำมำใชเพอกำรคมครองผบรโภค ๒.๓.๑ กำรไมใหควำมส ำคญกบควำมศกดสทธของเจตนำ ๒๒ ๒.๓.๒ ทฤษฎควำมรบผดในทำงละเมดซงใชบทสนนษฐำน

ควำมผด (Presumption of fault) ๒๒ ๒.๔ กำร...

- ข -

๒.๔ กำรพฒนำกฎหมำยคมครองผบรโภคในประเทศทใชระบบกฎหมำย จำรตประเพณ (Common Law) และประเทศทใชระบบกฎหมำย ลำยลกษณอกษร (Civil Law) ๒๓

๓. บทกฎหมำยทเกยวของ แนวทำงค ำวนจฉยของศำลและค ำพพำกษำของศำล

๓.๑ กฎหมำยอนๆ ทใชบงคบอยกอนพระรำชบญญต คมครองผบรโภค พ.ศ. ๒๕๒๒ ๒๕

๓.๒ กฎหมำยเฉพำะทคมครองผบรโภคนอกจำกพระรำชบญญต คมครองผบรโภค พ.ศ. ๒๕๒๒ ๓๐

๓.๔ แนวทำงค ำวนจฉยของศำลและค ำพพำกษำของศำล ๓๒

๔. ควำมเหนของผทดสอบปฏบตรำชกำรทเกยวของกบกำรละเมดสทธผบรโภค ๕๗

๕. บทสรปและแนวทำงกำรพฒนำ ๖๓ บรรณำนกรม ๖๔

ค าน า

เนองดวยไดรบมอบหมำยจำกผอ ำนวยกำรกองกฎหมำยและคด ใหนตกรปฏบตกำรทอยในระหวำงกำรทดลองปฏบตรำชกำรจดท ำรำยงำนคนควำขอกฎหมำยซงมหวขอทำงกฎหมำยทก ำหนดให และผจดท ำไดรบหวขอเรอง “ละเมด” โดยผจดไดจดท ำรำยงำนเลมนโดยเนนศกษำกรณกำรละเมดสทธผบรโภค ในรำยงำนฉบบนยงไมสมบรณเทำทควรทจะสำมำรถใชเปนขอมลอำงองแกผทสนใจศกษำเรองกำรละเมดไดโดยตรง เนองจำกผจดท ำมเวลำในกำรเตรยมตวศกษำคนควำและเตรยมขอมลนอยและผจดท ำยงขำดประสบกำรณในกำรจดท ำรำยงำนเชงวชำกำร ผจดท ำรำยงำนจงอำศยควำมรจำกแหลงควำมรตำงๆ เพอน ำมำจดท ำรำยงำนฉบบนขน

ผจดท ำหวงเปนอยำงยงวำรำยงำนฉบบนจะเปนประโยชนตอกำรพฒนำงำนคมครองผบรโภค หรอสำมำรถจดประกำยควำมคดตอยอดใหผอำนสำมำรถน ำไปคดปรบปรงพฒนำตอยอดงำนคมครองผบรโภคตอไปไมมำกกนอย และสดทำยนหำกมขอผดพลำดประกำรใดผจดท ำขอนอมรบไว ณ ทน เพอแกไขปรบปรงในกำรจดท ำรำยงำนเชงวชำในโอกำสตอไป

นำงสำวจตรตรำ ขนเงน

นตกรปฏบตกำร ผจดท ำ

๘ ธนวำคม ๒๕๕๘

- ๑ - งานคนควาปญหาขอกฎหมายศกษากรณ ละเมด

๑. บทน า

๑.๑ ความเปนมาและสภาพปญหา

๑.๑.๑ ความเปนมาของประมวลกฎหมายแพงและพาณชยวาดวยลกษณะละเมด

ละเมดเปนเสำหลกอกเสำหนงของกฎหมำยเอกชนเทยบเคยงไดกบเรองทรพยสน นตกรรมและสญญำ เนองจำกในทำงทฤษฎกฎหมำยแลว ละเมดเปนมลเหตส ำคญทท ำใหเกดหน และมผลท ำใหมกำรโอนทรพยสนจำกปจเจกบคคลหรอองคกรธรกจหนงไปยงอกปจเจกบคคลหรอองคกรธรกจหนง1 แนวควำมคดเกยวกบกำรละเมดนนไดกอก ำเนดขนมำเปนเวลำนำนในยคเรมแรกนนควำมหมำยของละเมดอำจจะมควำมแตกตำงจำกปจจบน โดยเฉพำะควำมมงหมำยทในปจจบนนนมงเยยวยำผเสยหำยใหเสมอนควำมเสยหำยไมไดเกดขนเลย ในยคโรมนนนกำรละเมด คอหนทเกดกำรกระท ำทไมชอบดวยกฎหมำย โดยไมไดมกำรแยกควำมรบผดวำ เปนควำมรบผดทำงแพงหรอทำงอำญำออกจำกกนอยำงชดเจน แตในปจจบนไดมกำรแบงแยกควำมรบผดทำงแพงและควำมรบผดทำงอำญำออกจำกกนอยำงชดเจน เพรำะวตถประสงคของกฎหมำยแพงและอำญำนนตำงกน โดยค ำวำ ละเมด (tort) เปนค ำทใชส ำหรบควำมรบผดในทำงแพงทเกดขนโดยนตเหต ผกพนผกระท ำละเมดใหตองชดใชคำสนไหมทดแทนแกบคคลผไดรบควำมเสยหำยมใชเปนกำรลงโทษผกระท ำ อยำง ในทำงอำญำ กำรชดใชคำสนไหมทดแทนแกผไดรบควำมเสยหำยกเพอบรรเทำควำมเดอดรอนแกฝำยผเสยหำยและปองกนกำรแกแคนโดยไมมทสนสด กฎหมำยละเมดจะน ำมำใชในกรณทควำมเสยหำยเกดจำกควำมจงใจหรอประมำทเลนเลอของผกอใหเกดควำมเสยหำย ในบำงกรณมควำมเสยหำยเกดขนแตกยงไมเปนกำรกระท ำทำงละเมด เชน ควำมเสยหำยอนเกดจำกภยธรรมชำต ควำมเสยหำยจำกอบตเหตซงเปนเหตสดวสยหรอควำมเสยหำยอนเกดจำกควำมบกพรองของผเสยหำยเอง เปนตน2

กฎหมำยละเมดเปนกฎหมำยทบญญตขนเพอจดมงหมำยในกำรเยยวยำควำมเสยหำยของผทไดรบควำมเสยหำยจำกกำรกระท ำผดของบคคลอน โดยประเทศฝรงเศสเปนประเทศแรกทรำงกฎหมำยแพงขนเปนประมวล คอ ไดรำงขนในป ค.ศ. ๑๘๐๔ ไดมบทบญญตเกยวกบละเมดไว เปนกำรแสดงใหเหนวำเรองละเมดนนเปนทรจกและมควำมส ำคญมำเปนเวลำนำนแลวในตำงประเทศ หลกเกณฑวำกำรกระท ำใด เปนละเมด ตำมกฎหมำยฝรงเศสจะแตกตำงกบละเมดของประเทศองกฤษ ละเมดของประเทศองกฤษมกำรจ ำกดชนดของควำมรบผดวำอยำงใดเปนควำมรบผดฐำนละเมด แตถงกระนนประเทศองกฤษไดยอมรบวำนอกจำกทไดบญญตชนดควำมรบผดวำอยำงใดเปนละเมดแลวยงยอมรบอกวำกำรกระท ำทนอกเหนอจำกทบญญตไวนอำจเปนควำมผดฐำนละเมดไดเชนกน ตอมำในป ค.ศ. ๑๘๙๖ ประเทศเยอรมนไดรำงประมวลกฎหมำยแพงขนไดด ำเนนสำยกลำงโดยน ำหลกเกณฑละเมดของฝร งเศสและประเทศองกฤษมำเปนประกอบกำรพจำรณำ จงไดเกดกฎหมำยลกษณะละเมดแนวใหมขน ครนเมอประเทศไทยรำงกฎหมำยแพง และพำณชย...

1 ศำสตรำจำรย ดร.ศกดำ ธนตกล (2555) “แนวคดหลกกฎหมำยและค ำพพำกษษกฎหมำยกบธกจ” พมพครงท 3 กรงเทพมหำนคร ส ำนกพมพนตธรรม หนำ 101 2 สกล สกลเดช (2526) “ควำม รบผดทำงละเมดของผ ครอบครองอส งหำ รมทรพ ย” วทยำนพนธนตศำสตรมหำบณฑต มหำวทยำลยธรรมศำสตร หนำ 1

- ๒ -

และพำณชยขนในป พ.ศ. ๒๔๖๘ กรรมกำรรำงกฎหมำยไดเลงเหนวำ ในสวนทเกยวกบกฎหมำยละเมดนน กฎหมำยของประเทศเยอรมนไดบญญตไวชดเจนจงไดน ำมำเปนบรรทดฐำน3

หลกเกณฑในการทจะใหรบผดในความเสยหายทเกดขนนน จะตองมองคประกอบดงน

๑. กำรกระท ำทเปนกำรผดกฎหมำย คอ กำรกระท ำทมกฎหมำยบญญตหำมเอำไวโดยชดแจง และรวมทงกรณทกฎหมำยไมไดบญญตหำมไวโดยชดแจงแตเปนกำรกระท ำทกอควำมเสยหำยแกสทธเดดขำดทกฎหมำยรบรอง โดยไมมสทธหรอขอแกตวกฎหมำยใหท ำไดแลวถอวำเปนกำรกระท ำโดยผดกฎหมำย4

๒. กำรกรท ำโดยประมำทเลนเลอ คอ กำรกระท ำโดยไมจงใจ (จงใจ คอ กำรกระท ำโดยรส ำนกถงผลแหงควำมเสยหำยตอบคคลอนทเกดขนจำกกำรกระท ำของตน และผลเสยหำยจะเกดขนมำกนอยเพยงใดไมส ำคญ และมไดหมำยเลยไปถงวำจะตองเจำะจงใหเกดผลเสยหำยอยำงหนงอยำงใดขนโดยเฉพำะ) แตไมใชควำมระมดระวงอนสมควรทจะใชอนบคคลในภำวะเชนนนจกตองมตำมวสย และพฤตกำรณ และรวมถงกำรกระท ำในลกษณะทบคคลผมควำมระมดระวงจะไมกระท ำ5

๓. มควำมเสยหำยเกดขนแกบคคลอน คอ ควำมผดเพอละเมดจะเกดขนกตอเมอกำรกระท ำนนมผลใหเกดควำมเสยหำยขน และควำมเสยหำยนนอำจเปนทงควำมเสยหำยทสำมำรถค ำนวณเปนเงนหรอไมสำมำรถค ำนวณเปนเงนได

๔. มควำมสมพนธระหวำงกำรกระท ำและผล กำรพจำรณำถงควำมสมพนธระหวำงกำรกระท ำและผล มทฤษฎทใชพจำรณำอย ๒ ทฤษฎ คอ ทฤษฎเงอนไขและทฤษฎมลเหตเหมำะสม ซงในศำลไทยไมผกมดในกำรใชทฤษฎใดเปนหลก แตแนววนจฉยของศำลไทยในกำรพจำรณำควำมสมพนธระหวำงกำรกระท ำและผล ไดมกำรน ำทงทฤษฎเงอนไขและทฤษฎมลเหตเหมำะสมทงสองแนวควำมคดมำประสำนเขำดวยกน โดยกำรน ำทฤษฎเงอนไขมำใชเพอคนหำเหตทท ำใหเกดผลกอน แลวคอยพจำรณำวำเหตนนเปนมลหตเหมำะสมทจะท ำใหเกดผลเชนนนหรอไม6

ในคดละเมดนนหำกโจทกไมสำมำรถพสจนไดวำควำมเสยหำยทโจทกไดรบนนเปนผลมำจำกกำรกระท ำของจ ำเลยแลว จ ำเลยกไมตองรบผดในควำมเสยหำยทเกดขนกบโจทก ดงนน กำรพสจนวำควำมเสยหำยทเกดขนกบผเสยหำยนนเปนผลมำจำกกำรกระท ำของผท ำใหเกดควำมเสยหำย จงเปนสงทจ ำเปนมำก ซงหลกทน ำมำใชในกำรพสจนนเรยกวำ หลกควำมสมพนธระหวำงกำรกระท ำและผล (Causation)7 ควำมรบผดทำงละเมดตำมกฎหมำยแพงปจจบนดงทบญญตไวในประมวลกฎหมายแพงและพาณชยมาตรา ๔๒๐ ควำมวำ...

3 ศำสตรจำรย ดร.วำร รำมสกล (๒๕๕๗) “ค ำอธบำยกฎหมำยแพงและพำณชยลกษณะละเมด จดกำรงำนนอกสง และลำภมควรได ” พมพครงท ๓ กรงเทพมหำนคร ส ำนกพมพบรษท กรงสยำม พบลชชง จ ำกด 4 จตต ตงศภทย (2526) “ประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย บรรพ 2 มำตรำ 354 – 452 วำดวยมลแหงหน” พมพครงท 5 กรงเทพมหำนคร โรงพมพเรอนแกว หนำ 173 5 จตต ตงศภทย อำงแลว เชงอรรถท 3 หนำ 180 6 ธนงศกด วเศษรจนำ (2251) “”ควำมรบผดเพอละเมดตำมมำตรำ 420 : ศกษำกรณควำมผดเพอละเมดโดยประมำทเลนเลออยำงรำยแรง” วทยำนพนธนตศำสตรมหำบณฑต มหำวทยำลยธรรมศำสตร หนำ 5 7 ชยภทร ชยภทร (2550) “ควำมสมพนธระหวำงกำรกระท ำและผลในกฎหมำยละเมด ” วทยำนพนธนตศำสตรมหำบณฑต มหำวทยำลยธรรมศำสตร หนำ 1

- ๓ -

ความวา “ผใดจงใจหรอประมาทเลนเลอท าตอบคคลอนโดยผดกฎหมายใหเขาเสยหายถงแกชวตกด แกรางกายกด อนามยกด เสรภาพกด ทรพยสนหรอสทธอยางหนงอยางใดกด ทานวา ผนนท าละเมด จ าตองใชคาสนไหมทดแทนเพอการนน” ซงเปนกำรใหควำมหมำยและบทนยำมของกำรท ำละเมด ตำมกฎหมำยไทย ซงพอจะแยกสำระส ำคญของกำรท ำละเมดออกมำเปนขอ ๆ ไดดงน

๑) ผกระท า

ผทกระท ำละเมดไดตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยมำตรำ ๔๒๐ นนไมจ ำกดวำจะเปนผใด บคคลทมสภำพบคคลอยในวนทท ำใหเกดละเมดยอมตองรบผดในกำรละเมดของตน บคคลธรรมดำแมจะ ไมมควำมสำมำรถในกำรท ำนตกรรม เชน ผเยำว คนไรควำมสำมำรถ หรอคนเสมอนไรควำมสำมำรถกท ำละเมดได นตบคคลนนแมไมมชวตจตใจแตกมกำรกระท ำอนเปนกำรละเมดได โดยผำนผกระท ำแทนทงหลำย

กำรกระท ำทจะท ำใหเกดละเมดบคคลอนไดนน ผกระท ำจะตองกระท ำโดยรส ำนกในกำรกระท ำ และอยภำยใตบงคบของจตใจ ทผกระท ำจะเคลอนไหว หรอไมเคลอนไหวรำงกำยของตน กำรคดหรอเพยงแตตดสนใจยงไมถอเปนกำรกระท ำ เพรำะเปนเรองทอยภำยในจตใจ ตรำบใดทยงไมไดกระท ำตำมทคดทตดสนใจไว กถอวำยงไมมกำรกระท ำ กำรกระท ำทไมอยภำยใตบงคบจตใจไมอำจจะเรยกวำมกำรกระท ำได กำรกระท ำของเดกทำรก กำรเคลอนไหวรำงกำยนนเกดจำกควำมไรเดยงสำไมอำจจะเรยกวำเคลอนไหวรำ งกำยภำยใตบงคบของจตใจ หรอกำรเคลอนไหวเพรำะเกดจำกกำรเจบปวย ละเมอ เปนกำรเคลอนไหว โดยไรสตไมเปนกำรกระท ำ แตคนทมจตบกพรอง โรคจตหรอมจตฟนเฟองแมในทำงอำญำจะเปนเหตยกเวนโทษ แตในทำงแพงหำกกระท ำในขณะทรส ำนกในกำรกระท ำกตองรบผดในกำรละเมด

๓) โดยจงใจหรอประมาทเลนเลอ

ควำมรบผดเพอกำรละเมดนนเปนควำมรบผดทำงแพงทมหลกวำจะตองม ควำมผด ( fault) โดยควำมผดในทนพจำรณำจำกกำรกระท ำนนเปนกำรกระท ำโดยจงใจหรอประมำทเลนเลอหรอไม โดยทกำรจงใจนนมสองควำมหมำย คอกำรตงใจใหผ อนเสยหำยหรอเพยงแครวำกำรกระท ำของตนอำจท ำใหผอนเสยหำยได โดยทผลของควำมเสยหำยจะเกดมำกหรอนอยไมใชขอส ำคญ

สวนกำรกระท ำโดยประมำทนน หมำยถงกำรกระท ำโดยไมใชควำมระมดระวงใหเพยงพอ ซงโดยทวๆ ไปแลวบคคลเชนนนอำจใชควำมระมดระวงได แตหำไดใชใหเพยงพอไม และจะตองไมใชกำรกระท ำโดยตงใจหรอเลงเหนผล ซงควำมรบผดทเกดจำกกำรกระท ำโดยประมำทนนกฎหมำยไมไดบญญตระดบของควำมประมำทไว วำกระท ำประมำทเลนเลอธรรมดำหรอประมำทเลนเลออยำงรำยแรง ดงน นไมวำจะเปนควำมประมำทเลนเลอในระดบใดกเปนกำรกระท ำอนเปนละเมดไดทงนน แตในสวนของควำมระมดระวงนนหำกบคคลใดมอำชพในกำรท ำงำนนน ๆ จะตองใชควำมระมดอยำงผมอำชพ จะใชควำมระมดระวงอยำงเชนวญญชนทไมไดท ำอำชพอยำงตนเองไมได

๔) โดยผดกฎหมาย ควำมหมำยของกำรกระท ำโดยผดกฎหมำยตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยนนม

ควำมหมำยเพยงแคไมชอบดวยกฎหมำยเทำนน แมกำรกระท ำนนไมถงกบผดกฎหมำยโดยชดแจง แตกระท ำ โดยไมม...

- ๔ -

โดยไมมสทธหรอผดหนำทกเปนกำรกระท ำโดยมชอบดวยกฎหมำยตำมควำมหมำยของมำตรำ ๔๒๐ แลว แตถำหำกวำกำรกระท ำนนผกระท ำมอ ำนำจกระท ำไดไมวำจะเปนอ ำนำจทท ำไดตำมกฎหมำย แมจะท ำใหเกดควำมเสยหำยขนกบบคคลอน กไมตองรบผดในควำมเสยหำยนน

แมแตกำรกระท ำนนเปนกำรใชสทธของผกระท ำทสำมำรถท ำได แตถำเปนกำรใชสทธทมแตจะเกดควำมเสยหำยตอผอน แมกำรกระท ำนนจะไมผดกฎหมำย แตกเปนกำรละเมดไดเชนกน เพรำะตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย มำตรำ ๔๒๑ บญญตไววำ “กำรใชสทธซงมแตจะใหเสยหำยแกบคคลอนนน ทำนวำเปนกำรอนมชอบดวยกฎหมำย”

๕) มความเสยหายตอบคคลอน ควำมรบผดในกำรละเมดนนจะเกดขนไดกตอเมอกำรกระท ำโดยจงใจหรอประมำทเลนเลอนน

ไปกอใหเกดควำมเสยหำยตอผ อนดวย หำกไมเกดควำมเสยหำย ควำมรบผดในกำรละเมดกไมอำจมได ควำมเสยหำยตอผอนนนประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย มำตรำ ๔๒๐ “...ใหเขำเสยหำยถงแกชวตกด แกรำงกำยกด อนำมยกด เสรภำพกด ทรพยสนหรอสทธอยำงหนงอยำงใดกด ทำนวำ ผนนท ำละเมด จ ำตองใชคำสนไหมทดแทนเพอกำรนน” ควำมเสยหำยทเกดขนกบบคคลอนนน อำจเปน ชวต รำงกำย อนำมย เสรภำพ ทรพยสนหรอสทธอยำงหนง ซงเปนสงทกฎหมำยในเรองละเมดตองกำรคมครองใหกบบคคลทกคน ไมใหมผมผใดมำท ำอนตรำย และหำกฝำฝน จ ำตองชดใชคำสนไหมทดแทน

สรปความไดวา หลกพนฐานละเมด ไดแก - หลกศลธรรม - กฎหมำยละเมดมพฒนำกำรมำจำกหลกกำรแกแคน (ในสงคมโบรำณ ปรำกฏใหเหนหลก

กฎหมำยโรมนเรอง หลกตำตอตำฟนตอฟน Lex Talionis หลกแกแคน) - พฒนำกำรจำกหลกกำรแกแคนเปนหำมแกแคน (หนทตองชดใช) - พฒนำกำรจำกหนทตองชดใชเยยวยำควำมเสยหำยทแทจรง เปนหนำทควำมรบผดชอบตอสงคม

๑.๑.๒ แนวคดและความเปนมาของการคมครองผบรโภค มนษยกบกำรบรโภคเปนสงทควบคกนมำแตโบรำณ ในสมยทสงคมมนษยยงไมเตบโต

กำรด ำรงชวตสวนใหญมกอยรวมกนมำเปนกลมเลกๆ กระจำยกนไปตำมพนทตำงๆ กำรบรโภคของมนษยในสมยนนมลกษณะเปนกำรผลตเพอใชบรโภคภำยในครอบครวหำกมผลผลตเหลอจำกกำรบรโภคจ ำนะมำแลกเปลยนซงกนและกน (Barter) ตอมำเมอมนษยรจกตดตอไปมำหำสกนระหวำงกลม ไดมกำรแลกเปลยนสงของอปโภคบรโภคซงกนและกน แลวคอยๆ พฒนำขน จนเปนกำรซอขำยระหวำงกนในระยะนนกำรผลตสนคำสวนใหญยงคงใชวธกำรและรปแบบงำยๆ ไมมกำรใชเทคโนโลยททนสมยเหมอนในปจจบน คงมกำรพฒนำกำรผลต โดยอำศยชำงฝมอมำกขนเทำนน ระบบกำรคำมกำรพฒนำขนดวยเชนกน มกำรจดตงสมำคมอำชพในประเทศองกฤษขน ๒ ลกษณะ คอ สมำคมพอคำ (Merchant guilds) และสมำคมชำงฝมอ (Craft guilds) กำรรวมตวเปนสมำคมดงกลำวกอใหเกดกำรจดระบบกำรผลต ใหคณภำพ ปรมำณ และรำคำสนคำ เปนไปตำมทผผลตตองกำรได

ตอมำเมอป ๑๗๖๐ ไดเกดกำรปฏวตอตสำหกรรม (The Industrial Revolution) ทงในองกฤษและยโรป เกดกำรเปลยนแปลงระบบกำรผลตโดยชำงฝมอมำเปนระบบกำรผลตโดยเครองจกรกลทม กำรประดษฐ...

- ๕ -

กำรประดษฐคดคนขนใหมอยำงมำกมำย กำรผลตซงเดมเปนกำรผลตภำยในครวเรอนได เปลยนแปลงเปนกำรจดตงโรงงำนอตสำหกรรมทใชเทคโนโลยสมยใหม เพอใหสำมำรถผลตสนคำในปรมำณมำกๆ และลดตนทนกำรผลต ผลมำจำกำรปฏวตอตสำหกรรมดงกลำวท ำใหเกดแนวควำมคดวำ ระบบกำรปกครองแบบฟวดล (Feudal) ทวยโรปทประชำชนอยภำยใตกำรปกครองของรฐ ระบบสงคมทผปกครองเปนผตงกฎระเบยบใหผใตอ ำนำจปกครองของรฐ ระบบสงคมทผปกครองเปนผตงกฎระเบยบใหผใตอ ำนำจปกครองปฏบต ควรไดรบกำรเปลยนแปลง แนวควำมคดดงกลำวเชอวำรฐไมควรออกขอก ำหนดตำงๆ มำจ ำกด กำรประกอบอำชพของประชำชน ควรปลอยใหประชำชนมเสรภำพในกำรประกอบอำชพ และรฐควรท ำหนำทในกำรสงเสรมมำกกวำกำรควบคม ประชำชนควรมสทธเสรภำพเทำกน มอสระในกำรประกอบอำชพและท ำสญญำตำงๆ ซงกไดรบกำรยอมรบจำกฝำยรฐในเวลำตอมำจนเดมเปนระบบกำรคำแบบเสรในทสด

ในระบบกำรคำแบบเสร (Laissez Faire) กอใหเกดกำรแขงขนในทำงกำรคำ ผผลตตำงพยำยำมหำวธกำรผลตทสำมำรถแขงขนกบผผลตรำยอน โยกำรใชเทคโนโลยกำรผลตทสลบซบซอนใชวตถดบทมรำคำต ำและผลตไดในปรมำณมำกๆ เพอลดตนทนกำรผลตและพยำยำมกระจำยสนคำใหสำมำรถจ ำหนำยไดมำกทสดจนบำงครงท ำใหคณภำพของสนคำลดลง สงผลใหผบรโภคทซอสนคำไปบรโภคไดรบอนตรำย จำกสนคำทไมมคณภำพ กำรเรยกรองคำชดเชยจำกควำมเสยหำยดงกลำว ผบรโภคสำมำรถท ำไดโดยหลกกฎหมำยเรองสญญำหรอละเมดซงเปนเรองยำก เพรำะกระบวนกำรผลตสนคำทใชเทคโนโลยสมยใหมทมควำมสลบซบซอนไมสำมำรถท ำใหผบรโภคใชควำมรธรรมดำเขำใจไดวำสนคำนนมควำมบกพรองในกำรผลตชวงใด หรอควำมบกพรองเกดจำกสำเหตใด จำกปรำกฏกำรณดงกลำวท ำใหนกนตศำสตรหนมำพจำรณำถงแนวคดทเปนทยอมรบกนในขณะนนวำ ทกคนมสทธเทำเทยมกนเปนสำเหตใหเกดกำรเอำเปรยบจำกผผลตดงกลำว จะยงมควำมเหมำะสมอยหรอไม รฐควรมมำตรกำรอยำงไรเพอใหควำมคมครองปองกนและชดเชยควำมเสยหำยใหแกผบรโภคทถกเอำรดเอำเปรยบและไดรบควำมเสยหำยจำกกำรบรโภคสนคำทไมมคณภำพหรอไม เนองจำกไดเลงเหนวำแมจะยอมรบกนในทำงทฤษฎวำ ทกคนมสทธเทำเทยมกน และถอวำ “ผซอตองระวง” ในกำรซอสนคำ แตโดยสภำพของสงคมแลวประชำชนผบรโภคยอมมอ ำนำจในกำรตอรองนอยกวำผประกอบธรกจ ฉะนน จงมควำมเหนวำจ ำเปนทรฐจะตองหำมำตรกำรเขำไปดแลชวยเหลอประชำชนผบรโภคมำกขนกวำเดม ประเทศตำงๆ ในทวปยโรป เอเมรกำ และออสเตรเลย ไดหนมำพจำรณำถงสทธของผบรโภคทควรใหควำมคมครองนอกเหนอจำกสทธทจะไดรบคำเสยหำยตำมสญญำ หรอสทเรยกรองคำเสยหำยในทำงละเมดตำมกฎหมำยเดม โดยเปลยนหลกกฎหมำยเดมใหเปนประโยชนตอกำรชดใชควำมเสยหำยทเกดจำกกำรบรโภคสนคำมำกขน

นอกจำกบทควำมของรฐในกำรปรบเปลยนหลกกฎหมำยทเปนประโยชนตอกำรเรยกรองคำเสยหำย จำกกำรใชสนคำดงกลำวแลว บทบำทของเอกชนกมกำรรวมตวกนโดยหลงจำกเกดสงครำมโลกครงท ๒ เกดภำวะเศรษฐกจตกต ำทวโลก ผจ ำหนำยสนคำบำงชนดไดฉวยโอกำสกกตนสนคำ เพอปนรำคำใหสงเกนสมควร เชน เนอ ซงเปนสนคำจ ำเปนของผบรโภคในยโรปและอเมรกำ ท ำใหผบรโภคทไดรบควำมเดอดรอนเกดกำรตอตำนโดยกำรรวมตวกนกอตงเปนสมำคมผบรโภคขนในประเทศตำงๆ กวำ ๖๐ สมำคม ตอมำสมำคมทงหลำยไดรวมตวกนเปน “สหพนธผบรโภค” ( International Organization of Consumers Unions) เรยกยอวำ IOCU มสถำนทตงประจ ำ ณ กรงเฮก ประเทศเนเธอรแลนด เมอป ค.ศ. ๑๙๖๐ มลกษณะเปนลกษณะเปนองคกรอสระ ไมแสวงหำผลประโยชนไมเกยวของกบกำรเมอง IOCU ไดน ำค ำปรำศรยของประธำนำธบดเคเนด ทกลำวในสหประชำชำตถงสทธผบรโภค ๔ ประกำร มำใชเปนสทธของผบรโภค คอ

๑) สทธท...

- ๖ - ๑) สทธทจะไดรบควำมปลอดภย ๒) สทธทจะไดรบควำมร ๓) สทธทจะไดรบควำมเปนธรรม ๔) สทธทจะไดรบกำรชดเชยเมอเกดควำมเสยหำย ตอมำสทธของ IOCU ไดเพมขนเปน ๘ ประกำร คอ ๑) สทธทจะไดรบควำมปลอดภย ๒) สทธทจะไดรบควำมร ๓) สทธทจะซอเครองอปโภคบรโภคทรำคำยตธรรม ๔) สทธทจะเรยกรองเพอควำมเปนธรรม ๕) สทธทจะไดรบคำชดใชควำมเสยหำย ๖) สทธทจะไดอยในสงแวดลอมทสะอำด ๗) สทธทจะไดรบบรโภคศกษำ ๘) สทธทจะไดรบควำมจ ำเปนพนฐำน IOCU ไดเปลยนเปน CI (Consumers International) เมอป ค.ศ. ๑๙๙๔ มสมำชก ๒๐๐

กวำองคกร จำก ๘๐ ประเทศ มเปำหมำยส ำคญของประกำรคอ ๑) กำรสนบสนนและกำรกระตนองคกรสมำชกใหมควำมเขมแขงในกำรเคลอนไหวทวๆ ไป ๒) ตอสเพอก ำหนดนโยบำยระดบโลกเกยวกบผบรโภค โดยเฉพำะกลมคนจนระดบกลำงและ

ระดบดอยโอกำส ๑.๑.๓ แนวความคดในการด าเนนคดละเมดสทธของผบรโภค ควำมเสยหำยทเกดจำกกำรบรโภคสนคำหรอบรกำร มผลกระทบตอประชำชนเปนจ ำนวนมำก

ผบรโภคสวนใหญมฐำนะในระดบปำนกลำงและคอนขำงยำกจน ควำมไมเทำเทยมกนทำงเศรษฐกจ ท ำใหกำรใชสทธเรยกรองคำเสยหำยของผบรโภคไมอยในฐำนะทจะด ำเนนกำรไดมำกนก เพรำะกำรด ำเนนคดจะตองเสยคำใชจำยและเสยเวลำคอนขำงมำกประกอบกบหลกกฎหมำยทใชในกำรด ำเนนคดทยงคงยดทฤษฎ ควำมศกดสทธ ในกำรแสดงเจตนำ (Freedom of will) และทฤษฎควำมรบผด เฉพำะคสญญำ (Privity of contract) เปนหลกซงนบเปนอปสรรคส ำคญในกำรด ำเนนคดของผบรโภคเปนอยำงยง ฉะนนเพอใหควำมคมครองแกผบรโภค รฐจงตองเขำมำแทรกแซงโดยกำรออกกฎหมำยตงองคกรพเศษของรฐบำล หรอองคกรพเศษของเอกชน ใหท ำหนำทเปนตวแทนรกษำผลประโยชนของประชำชนผบรโภค มอ ำนำจด ำเนนคดเรยกคำเสยหำยเพอผบรโภคนอกเหนอจำกสทธของผบรโภคแตละคน ซงมสทธด ำเนนคด ไดดวยตนเองในฐำนะผเสยหำย โดยกำรด ำเนนคดขององคกรดงกลำวตองมลกษณะทรวดเรว ประหยดและเปนธรรม มงรกษำผลประโยชนของสำธำรณชน (Public internist) เปนส ำคญ8

๑.๑.๔ แนวคด...

8 สมชำย อตกรจฑำศร (2542) “ปญหำในกำรด ำเนนคดทเกยวกบกำรละเมดสทธของผบรโภค ตำมพระรำชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522” วทยำนพนธนตศำสตรมหำบณฑต มหำวทยำลยรำมค ำแหง หนำ 16 -19

- ๗ -

๑.๑.๔ แนวคดความเปนมาและความส าคญของปญหาตามพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. ๒๕๒๒

ในระยะแรก เมอป พ.ศ. ๒๕๑๒ ไดมเจำหนำทของสหพนธองคกำรผบรโภคระหวำงประเทศ ซงเปน องคกำรอสระ ทไมเกยวของกบกำรเมอง จดตงโดยสมำคมผบรโภค ของประเทศตำง ๆ รวมตวกน มส ำนกงำนใหญ อยทกรงเฮก ประเทศเนเธอรแลนด ไดเขำมำชกชวน องคกำรเอกชนในประเทศไทยใหมกำรจดตงสมำคมผบรโภคขน เชนเดยวกบประเทศอน ๆ แตไมประสบผลส ำเรจเนองจำก องคกำรเอกชน ของประเทศไทยในขณะนนยงไมพรอม ทจะด ำเนนงำนอยำงไรกตำมสหพนธองคกำรผบรโภคระหวำงประเทศ กมไดยอทอ ไดสงเจำหนำทเขำมำชกชวนอกหลำยครง จนกระทงในครงท ๓ องคกำรเอกชน ของประเทศไทยไดรบกำรชกชวน ไดจดตงคณะกรรมกำรเพอกำรศกษำปญหำ ของผบรโภคมชอวำ “กรรมการศกษาและสงเสรมผบรโภค” ในป พ.ศ. ๒๕๑๔ และไดมววฒนำกำรเรอยมำในภำคเอกชน รวมทงไดประสำนงำนกบภำครฐบำล จนกระทงในป พ.ศ. ๒๕๑๙ รฐบำลสมย คกฤทธ ปรำโมช เปนนำยกรฐมนตร ไดจดตงคณะกรรมกำรคมครองผบรโภคขนคณะหนง โดยมรองนำยกรฐมนตร พลตรประมำณ อดเรกสำร เปนประธำนกรรมกำรชดดงกลำว ไดสลำยตวไปพรอมกบรฐบำลในยคนนตำมวถทำงกำรเมอง

รฐบำลสมยตอมำซงมพลเอกเกรยงศกด ชมะนนท เปนนำยกรฐมนตรไดเลงเหน ควำมส ำคญและควำมจ ำเปนของกำรคมครองผบรโภค จงไดมกำรจดตงคณะกรรมกำรคมครองผบรโภคขนอกครงโดยม รองนำยกรฐมนตร นำยสมภพ โหตะกตย เปนประธำนกรรมกำร กำรปฏบตงำนโดยอำศยอ ำนำจของนำยกรฐมนตร และศกษำหำมำตรำกำรถำวรในกำรคมครองผบรโภค ทงในหลกทำงสำระบญญต และกำรจดองคกรของรฐเพอคมครองผบรโภค จงไดพจำรณำยกรำงกฎหมำยวำดวยกำรคมครองผบรโภค และรฐบำลไดน ำเสนอตอรฐสภำ มมตเหนชอบเปนเอกฉนทใหเปนกฎหมำยได รฐบำลจงไดน ำรำงขนบงคมทลซงไดม พระบรมรำชโองกำรโปรดเกลำโปรดกระหมอม ใหตรำเปนพระรำชบญญต ไดตงแตวน ทรงลงพระปรมำภไธย เมอวนท ๓๐ เมษำยน ๒๕๒๒ และประกำศในรำชกจจำนเบกษำ ฉบบพเศษเลมท ๙๖ ตอนท ๗๒ วนท ๔ พฤษภำคม ๒๕๒๒ มผลกำรใชบงคบ ตงแตวนท ๕ พฤษภำคม ๒๕๒๒ เปนตนมำ9

เหตผลในกำรประกำรใช พระรำชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. ๒๕๒๒ ๑. เพอก ำหนดสทธของผบรโภค ๒. เพอก ำหนดหนำทของผประกอบธรกจ ๓. เพอก ำหนดใหมกำรจดตงองคกรของรฐ เพอคมครองผบรโภค

โดยใหเหตผลในกำรประกำศใชพระรำชบญญตฉบบน คอ “เนองจำกปจจบนกำรเสนอขำยสนคำ และบรกำรตำงๆ ตอประชำชนนบวนแตจะเพมมำกขน ผประกอบธรกจกำรคำ และผประกอบธรกจ โฆษณำ ไดน ำวชำกำรทำงกำรตลำดและทำงกำรโฆษณำมำใชในกำรสงเสรมกำรขำยสนคำ และบรกำรซงกำรกระท ำดงกลำวท ำใหผบรโภคตกอยในฐำนะและบรกำร ทเสยเปรยบ เพรำะผบรโภค ไมอย ในฐำนะททรำบภำวะตลำด และควำมจรงทเกยวกบคณภำพและรำคำของสนคำตำง ๆ ไดอยำงถกตองทนทวงท นอกจำกนนในบำงกรณแมจะมกฎหมำยใหควำมคมครองสทธของผบรโภคโดยกำรก ำหนดคณภำพ และรำคำของสนคำ หรอผ...

9 ส ำนกงำนคณะกรรมกำรคมครองผบรโภค “ควำมเปนมำของส ำนกงำนคณะกรรมกำรคมครองผบรโภค” พมพครงท ๑๖ โรงพมพส ำนกงำนพระพทธศำสนำแหงชำต มนำคม ๒๕๕๖

- ๘ -

หรอผประกอบธรกจโฆษณำเมอมกำรละเมดสทธของผบรโภคยอมจะเสยเวลำและคำใชจำยเปนกำรไมคมคำ และผบรโภคจ ำนวนมำกไมอยในฐำนะ ทจะสละเวลำและเสยคำใชจำยในกำรด ำเนนคดไดและในบำงกรณไมอำจจะระงบ หรอยบยง กำรกระท ำทเกดควำมเสยหำย แกผบรโภค ไดทนทวงท สมควรมกฎหมำยใหควำมคมครอง สทธของผบรโภค เปนกำรทวไป โดยก ำหนดหนำทของผประกอบธรกจ กำรคำและผประกอบธรกจ โฆษณำตอผบรโภคเพอใหควำมเปนธรรมดำ สมควรแกผบรโภค ตลอดจนจดใหมองคกรของรฐ ทเหมำะสมเพอตรวจตรำ ดแลและประสำนงำนกำรปฏบตงำนของสวนรำชกำรตำง ๆ ในกำรให ควำมคมครองผบรโภค จงจ ำเปนตองตรำพระรำชบญญตนขน”

กำรจดตงองคกรของรฐเพอคมครองผบรโภค ๑. จดตงคณะกรรมกำรคมครองผบรโภค โดยมเลขำธกำรคณะกรรมกำรคมครองผบรโภค

เปนเลขำนกำรในคณะกรรมกำรดงกลำว ๒. จดตงคณะกรรมกำรเฉพำะเรอง ไดแก คณะกรรมกำรวำดวยกำรโฆษณำ คณะกรรมกำรวำ

ดวยฉลำก และคณะกรรมกำรวำดวยสญญำ ๓. จดตงส ำนกงำนคณะกรรมกำรคมครองผบรโภค โดยมเลขำธกำรคณะกรรมกำรคมครอง

ผบรโภคเปนผบงคบบญชำสงสดในหนวยงำน

ปจจบนพระรำชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. ๒๕๒๒ ไดมกำรแกไขเพมเตมมำแลว ๓ ฉบบ โดยทพระรำชบญญตคมครองผบรโภค (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๔๑ ซงไดแกไขเพมเตมพระรำชบญญตพระรำชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. ๒๕๒๒ โยเพมคณะกรรมกำรเฉพำะเรองขนมอก ๑ คณะ ไดแก คณะกรรมกำรวำดวยสญญำ และยกฐำนะส ำนกงำนคณะกรรมกำรคมครองผบรโภคเปนหนวยงำนระดบกรม สงกดส ำนกนำยกรฐมนตร โดยมผลตงแตวนท ๒๑ พฤษภำคม ๒๕๔๒ เปนตนไป ทงน ตำมพระรำชกฤษฎกำใหใชบงคบบทบญญตมำตรำ ๘ แหงพระรำชบญญตคมครองผบรโภค (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๔๑ ซงไดประกำศในรำชกจจำนเบกษำเลม ๑๑๖ ตอนท ๔๐ ก วนท ๒๐ พฤษภำคม ๒๕๔๒10 และพระรำชบญญตคมครองผบรโภค (ฉบบท ๓) พ.ศ. ๒๕๕๖ เหตผลในกำรประกำศใชพระรำชบญญตฉบบน คอ โดยทกฎหมำยวำดวยกำรคมครองผบรโภคในปจจบนยงไมมบทบญญตชดเจนทจะใหคณะกรรมกำรคมครองผบรโภคท ำหนำทไกลเกลยหรอประนประนอมขอพพำทเกยวกบกำรละเมดสทธของผบรโภคอนจะเปนกำรชวยลดปรมำณคด ทจะไปสศำลได และส ำหรบมำตรกำรคมครองผบรโภคนน แมจะมบทบญญตวำดวยกำรคมครองผบรโภค จำกสนคำทอำจเปนอนตรำยแกผบรโภคกตำม แตกยงไมครอบคลมไปถงกำรคมครองทำงดำนบรกำรทอำจเปนอนตรำยแกผบรโภคซงสมควรมมำตรกำรคมครองเชนกน นอกจำกนน สมควรก ำหนดใหมมำตรกำรคมครองผบรโภคเกยวกบกำรใหผประกอบธรกจจดเกบหรอเรยกคนสนคำทอำจเปนอนตรำยแกผบรโภค และใหมลนธ ทคณะกรรมกำรคมครองผบรโภครบรองมสทธในกำรด ำเนนคดเพอคมครองผบรโภคเชนเดยวกบสมำคม ซงจะเปนกำรขยำยกำรคมครองผบรโภคโดยภำคเอกชนดวย สมควรแกไขกฎหมำยวำดวยกำรคมครองผบรโภคใหมประสทธภำพเพอประโยชนในกำรคมครองผบรโภคเพมขนจำกกฎหมำยปจจบน จงจ ำเปนตองตรำพระรำชบญญตน ซงไดประกำศในรำชกจจำนเบกษำเลม ๑๓๐ ตอนท ๒๕ ก หนำ ๔ วนท ๑๘ มนำคม ๒๕๕๖11

ทงน... 10 รำชกจจำนเบกษำเลม ๑๑๖ ตอนท ๔๐ ก วนท ๒๐ พฤษภำคม ๒๕๔๒ 11 รำชกจจำนเบกษำเลม ๑๓๐ ตอนท ๒๕ ก หนำ ๔ วนท ๑๘ มนำคม ๒๕๕๖

- ๙ -

ทงน แมพระรำชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. ๒๕๒๒ จะเปนกฎหมำยส ำคญหรอกฎหมำยหลกในกำรคมครองผบรโภคโดยตรงในปจจบนน แตกยงไมครบถวนสมบรณ ไมสำมำรถแกปญญำไดทกเรอง รฐบำลยงตองใชกฎหมำยอนๆ ทใชบงคบอยกอนพระรำชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. ๒๕๒๒ เปนเครองมอประกอบในกำรก ำกบดแลใหผบรโภคไดรบควำมเปนธรรมยงขน ไดแก

๑. ประมวลกฎหมำยอำญำ มำตรำ ๒๓๖ ถงมำตรำ ๒๓๙ วำดวยควำมผดเกยวกบกำรกอใหเกดภยนตรำยตอประชำชน มำตรำ ๒๗๐ ถงมำตรำ ๒๗๕ วำดวยควำมผดเกยวกบกำรคำ

๒. ประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย วำดวยละเมด จำงท ำของ ซอขำย เชำทรพย เชำซอ เปนตน

ปจจบนมกฎหมำยทมวตถประสงคในกำรคมครองผบรโภคโดยตรงและโดยออมในรปแบบพระรำชบญญต ประกำศคณะปฏวตหรออนๆ อกจ ำนวนประมำณ ๕๐ ฉบบ กฎหมำยเหลำนทมควำมส ำคญในชวตประจ ำวน เชน พระรำชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. ๒๕๒๒ พระรำชบญญตวตถมพษ พ.ศ. ๒๕๑๐ พระรำชบญญตยำ พ.ศ. ๒๕๑๐ พระรำชบญญตก ำหนดรำคำสนคำและปองกนกำรผกขำด พ.ศ. ๒๕๒๒ รวมทงภำยหลงจำกกำรบงคบใชพระรำชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. ๒๕๒๒ พระรำชบญญตกำรแขงขนทำงกำรคำ พ.ศ. ๒๕๔๒ และในปจจบนไดมพระรำชบญญตวธพจำรณำคดผบรโภค พ.ศ. ๒๕๕๑ และพระรำชบญญตควำมรบผดตอควำมเสยหำยทเกดขนจำกสนคำทไมปลอดภย พ.ศ. ๒๕๕๑ แมปจจบนจะมกฎหมายคมครองผบรโภค พ.ศ. ๒๕๒๒ คมครองผบรโภคในกรณทผบรโภคถกละเมดสทธจากการกระท าละเมดสทธ ของผประกอบธรกจ แตกฎหมายดงกลาวยงมปญหาทงในดานการบงคบใชกฎหมายและทางปฏบตไมวาจะเปนปญหาการก าหนดความหมายของค า วา “ผ บร โภค” ปญหาการใชอ านาจขององคกร ปญหาองคประกอบของคณะกรรมการปญหาในการด าเนนดละเมดสทธผบรโภค ปญหามตของคณะกรรมการคมครองผบรโภคไมมก าหนดระยะเวลาทจะใหผบรโภคมารองทกขไว ปญหาในชนบงคบคด ทงหมดทกลำวมำลวนแลวแตปญหำนำศกษำคนควำ หำกเปนประโยชนกสำมำรถน ำไปใชเพอเปนขอมลเพอแกไขปรบปรงกฎหมำยคมครองผบรโภคและเปนแนวทำงกำรเพมมำตรกำรในกำรคมครองผบรโภคตอไป

๑.๒ วตถประสงคของการศกษา

- เพอศกษำทฤษฎควำมรบผดทำงละเมด (ตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณ ชย) และเพอศกษำแนวคด และทฤษฎกำรคมครองผบรโภค

- เพอศกษำหลกกำรและทฤษฎทำงกฎหมำยในกำรคมครองผบรโภค และเพอศกษำแนวคดในกำรด ำเนนคดละเมดสทธของผบรโภค

- เพอศกษำบทกฎหมำยทเกยวของ แนวทำงค ำวนจฉยของศำลและค ำพพำกษำของศำล โดยศกษำเฉพำะกรณกำรละเมดสทธผบรโภคตำมพระรำชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. ๒๕๒๒

- เพอศกษำกระบวนกำรด ำเนนคดทเกยวกบกำรคมครองผบรโภคในคดผบรโภคของประเทศไทย เพอแสดงใหเหนถงสภำพปญหำทเกดขนและผลกระทบทเกดจำกกำรบงคบใชพระรำชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. ๒๕๒๒

- เพอหำบทสรปและแนวทำงกำรพฒนำ เพอเสนอแนวทำงกำรปองกน และแกไขปญหำทเกดขน

๑.๓ ขอบเขต...

- ๑๐ -

๑.๓ ขอบเขตการศกษา

กำรศกษำคนควำปญหำขอกฎหมำยฉบบน มขอบเขตกำรศกษำเกยวกบกำรละเมด โดยมงประเดนศกษำเฉพำะกำรละเมดสทธผบรโภคตำมพระรำชบญญตคมครองผบรโภค เพอวเครำะหถงปญหำเกยวกบกำรละเมดสทธผบรโภค และน ำมำปรบปรง หำแนวทำงแกไข ปญหำกฎหมำยเกยวกบกำรละเมดสทธผบรโภค และเพอหำและแนวทำงกำรพฒนำกฎหมำยคมครองผบรโภคของประเทศไทยตอไป

๑.๔ ประโยชนทคาดวาจะไดรบจากการศกษา

- ท ำใหทรำบถงทฤษฎควำมรบผดทำงละเมด (ตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย) และเพอศกษำแนวคด และทฤษฎกำรคมครองผบรโภค

- ท ำใหทรำบถงหลกกำรและทฤษฎทำงกฎหมำยในกำรคมครองผบรโภค และเพอศกษำแนวคดในกำรด ำเนนคดละเมดสทธของผบรโภค

- ท ำใหทรำบบทกฎหมำยทเกยวของ แนวทำงค ำวนจฉยของศำลและค ำพพำกษำของศำล โดยศกษำเฉพำะกรณกำรละเมดสทธผบรโภคตำมพระรำชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. ๒๕๒๒

- ท ำใหทรำบถงกระบวนกำรด ำเนนคดทเกยวกบกำรคมครองผบรโภคในคดผบรโภคของประเทศไทย เพอแสดงใหเหนถงสภำพปญหำทเกดขนและผลกระทบทเกดจำกกำรบงคบใชพระรำชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. ๒๕๒๒

- ท ำใหทรำบถงบทสรปและแนวทำงกำรพฒนำ เพอเสนอแนวทำงกำรปองกน และแกไขปญหำทเกดขน เพอเปนขอมลหรอขอเสนอแนะหนงในกำรแกไข เพมเตมหลกกฎหมำยเกยวกบกำรละเมดสทธผบรโภค เพอใหกำรคมครองผบรโภคไดอยำงมประสทธภำพ ตรงกบเจตนำรมณของกฎหมำยมำกทสด ผบรโภคไดรบกำรเยยวยำควำมเสยหำยอยำงแทจรง

๑.๕ ระเบยบวธการด าเนนการศกษา

กำรคนควำปญหำขอกฎหมำยฉบบน ผศกษำไดด ำเนนกำรศกษำโดยศกษำจำกกฎหมำย หนงสอ วทยำนพนธ สำระนพนธ เอกสำร บทควำม สออนเตอรเนตตำงๆ ศกษำวเครำะหเปรยบเทยบกฎหมำยคมครองผบรโภคและกฎหมำยอนทเกยวของ เพอใหเหนถงปญหำในกำรคมครองผบรโภคทถกละเมดสทธ

๒. แนวคด และทฤษฎความรบผดทางละเมด

๒.๑ หลกกฎหมายทวไป หลกกฎหมำยทวไปมรำกฐำนมำจำกควำมเหนของนกปรำชญกฎหมำยหรอนกนตศำสตร ซงมอทธพลตอกำรเรยนรถงแนวปรชญำหรอแนวควำมคดในทำงกฎหมำยตำงๆ ในแตละสมยเรมตงแต สมยกรก โรมน และยโรปสมยกลำง ท ำใหมกำรยอมรบนบถอกนเรอยมำจนในทสดไดน ำแนวควำมคดนนมำบญญตขนเปนกฎหมำย หลกกฎหมำยทวไปนนกกฎหมำยใหควำมเชอถอวำสำมำรถน ำมำปรบใชกบกรณพพำทปญหำทำงกฎหมำยและวนจฉยปญหำขอกฎหมำยตำงๆ ได จงถอเปนทมำของกฎหมำยในระบบกฎหมำย ลำยลกษณอกษรดวยอยำงหนง หลกกฎหมำยทวไป หมำยถง หลกกฎหมำยดงเดมทเกดจำกควำมคดเหนของนกปรำชญกฎหมำย มลกษณะเปนสภำษตกฎหมำย (Legal Doctrines) ทเขยนเปนภำษำลำตนในลกษณะ “ค ำคม” หรอ “ค ำพงเพย”..

- ๑๑-

“ค ำพงเพย” ทเปนประโยคหรอวลสนๆ แตไดใจควำมเกยวดวยขอกฎหมำยมประโยชนในกำรน ำไปประกอบกำรวนจฉยปญหำกฎหมำยตำงๆ บำงครงหลกกฎหมำยทวไปยงแฝงอยในบทกฎหมำยตำง ๆ เชน หลกผรบโอนไมมสทธดกวำผโอน ไดน ำมำเปนหลกในกำรบญญตประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยของไทย ในเรองกำรไดกรรมสทธในทรพยสน เปนตน สภำษตกฎหมำยโรมนตลอดจนสภำษตกฎหมำยตำงๆ ทไดเขยนไวเปนภำษำลำตนในรำวศตวรรษท ๑๑ ถง ๑๕ ไดกลำยมำเปนทมำของกฎหมำยในบรรดำประเทศตำงๆ ทำงภำคพนยโรปเปนสวนใหญ อยำงไรกตำม สภำษตกฎหมำยมไดเปนบอเกดหรอทมำของกฎหมำยเสยทกบท คอ เปนแตเพยง แงคดในกำรด ำรงไวซงควำมยตธรรม หรอใหแนวคดแกนกกฎหมำย ผพพำกษำตลำกำร ในอนทจะศกษำคนควำตวบทกฎหมำยทบญญตขนไวแลวน ำมำใชปรบกบขอพพำท จงหำใชตวบทกฎหมำยทแทจรงไมแตในวงกำรนตศำสตรมกจะอำงสภำษตกฎหมำยเสมอนหนงเปนกฎหมำยทใชบงคบได ตวอยำงของสภำษตกฎหมำย ไดแก ๒.๑.๑ ไมมโทษ โดยไมมกฎหมาย “Nulla poena, sine lege”

(There must be no punishment except in accordance with the law) “ไมมโทษ โดยไมมกฎหมำย” หมำยถง จะลงโทษบคคลใดไมไดถำไมมกฎหมำยก ำหนดไวใหลงโทษสภำษตกฎหมำยบทนมวตถประสงคในอนทจะใหหลกประกนสทธเสรภำพแกประชำชน เพรำะมนษยเกดมำย อมมสทธเสรภำพโดยกฎแหงธรรมชำต (Natural Law) รฐจงตองคมครองปองกนสทธเสรภำพของบคคลโดยกำรบญญตไวในกฎหมำยภำยในของรฐ ตวอยำงเชนประมวลกฎหมำยอำญำ มำตรำ ๒ วรรคแรก บญญตไววำ “บคคลจกตองรบโทษทำงอำญำตอเมอไดกระท ำกำรอนกฎหมำยทใชในขณะกระท ำนน บญญตเปนควำมผดและก ำหนดโทษไว และโทษทจะลงแกผกระท ำควำมผดนนตองเปนโทษทบญญตไวในกฎหมำย” ดงนนสภำษตทวำ “ไมมโทษ โดยไมมกฎหมำย” จงมอทธพลตอกำรบญญตกฎหมำยของประเทศตำงๆ เรอยมำนบแตอดตจนถงปจจบนถอเปนกำรธ ำรงไวซงควำมยตธรรมตลอดมำ ๒.๑.๒ กรรมเปนเครองชเจตนา “Acta exteriora indiecant interiora secret” (External actions show internal secrets or acts indicate the intention.) “กรรมเปนเครองชเจตนำ” หมำยถง กำรกระท ำของบคคลยอมแสดงใหเหนถงควำมประสงคของผกระท ำ เนองจำกควำมคดของบคคลในกำรจะกระท ำกำรใด เปนเรองทอยภำยในจตใจ ของผกระท ำ ไมมใครหยงรไดในกำรทจะรวำบคคลนนกระท ำโดยตงใจกระท ำหรอไมไดตงใจกระท ำตองพจำรณำจำกลกษณะของกำรกระท ำทแสดงออกมำ จงจะรถงควำมคดทอยในใจของผกระท ำไดวำเปนอยำงไร ดงเชน กำรทจ ำเลยใชปนยงผตำยหลำยนด ยอมสอเจตนำใหเหนวำจ ำเลยตงใจฆำผตำยจงมควำมผดฐำนเจตนำฆำคนตำย (ค ำพพำกษำฎกำท ๑๔๓๙/๒๕๑๐) แตถำกำรใชปนยงในระยะใกลเชน ๑ วำ ยงถกขำเหนอตำตมกระดกแตกซงถำตงใจจะฆำจรงๆ กคงยงถกทส ำคญไดแสดงวำไมมเจตนำฆำ คงมแตเจตนำท ำรำยเทำนน (ค ำพพำกษำฎกำท ๑๐๖/๒๕๐๑) หรอกรณจ ำเลยน ำกระบอเขำมำในรำชอำณำจกรโดยไมผำนดำนศลกำกร ตอสวำไมมเจตนำหลกเลยงภำษไมได แมมใบอนญำตของสตวแพทย ใหน ำเขำมำตรวจโรคกไมคมควำมผดหลกเลยงภำษ (ค ำพพำกษำฎกำท ๕๐๐/๒๕๐๐) . ๒.๑.๓ ความไมรกฎหมาย ไมเปนขอแกตว “Ignorautia juris non excustat” (Igorance of the law, excuses on man).

“ควำมไมรกฎหมำย ไมเปนขอแกตว” หมำยถง บคคลจะแกตววำตนไมรกฎหมำย จงไมตองรบผดในกำรกระท ำของตนไมได

สภำษต...

- ๑๒-

สภำษตกฎหมำยนตรงกบประมวลกฎหมำยอำญำ มำตรำ ๖๔ ซงบญญตไววำ “บคคลจะแกตววำไมรกฎหมำยเพอใหพนจำกควำมรบผดในทำงอำญำไมได แตถำศำลเหนวำตำมสภำพและพฤตกำรณผกระท ำควำมผดอำจจะไมรวำกฎหมำยบญญตวำกำรกระท ำนนเปนควำมผด ศำลอำจอนญำตใหแสดงพยำนหลกฐำนตอศำลและถำศำลเชอวำผกระท ำไมรวำกฎหมำยบญญตไวเชนนน ศำลจะลงโทษนอยกวำทกฎหมำยก ำหนดไวส ำหรบควำมผดนนเพยงใดกได” มำตรำ ๖๔ ดงกลำวไมยอมใหยกเอำควำมไมรกฎหมำยขนเปนขอแกตวเพรำะกฎหมำยประสงคใหประชำชนไดศกษำและเรยนรลวงหนำวำกำรกระท ำหรอไมกระท ำของตนมกฎหมำยบญญตเปนควำมผดหรอไม เหตผลทกฎหมำยอำญำตองบญญตควำมผดไวอยำงชดเจนแนนอนปรำศจำกควำมคลมเครอ กเพรำะตองกำรใหประชำชนไดรลวงหนำ และเมอถอวำประชำชนตองรลวงหนำจงไมยอมใหปฏเสธวำไมรกฎหมำย อยำงไรกตำม หำกไมยอมรบฟงควำมไมรกฎหมำยในทกกรณ กอำจเปนกำรไมยตธรรมจนเกนไป มำตรำ ๖๔ จงยอมใหมกำรแกตวไดบำงเมอพจำรณำถงสภำพแหงควำมผด หมำยควำมวำ กรณท เปนควำมผ ด เพรำะกฎหมำยห ำม (mala prohibita) ม ใช ควำมผด ในต ว เอง (mala in se) โดยพฤตกำรณหมำยถงกรณเฉพำะตวผกระท ำผด เชน คนตำงดำวเพงเดนทำงเขำมำในประเทศไทย หรอผทอยหำงไกลมำกไมสำมำรถทรำบถงกฎหมำยทประกำศใชใหม เมอพจำรณำถงสภำพควำมผดและพฤตกำรณแลว ศำลอำจอนญำตใหแสดงพยำนหลกฐำน และเมอมกำรแสดงพยำนหลกฐำนแลว ถำศำลเชอควำมไมรกฎหมำย ศำลอำจลดโทษใหแกผกระท ำผดได หรอไมลดโทษกได แตศำลจะไมลงโทษไมได แตมขอสงเกตอยวำควำมไมรกฎหมำยตำมมำตรำ ๖๔ หมำยถง ผไมรวำมกฎหมำยอำญำบญญตวำกำรกระท ำนนเปนควำมผด หำกเปนควำมไมรกฎหมำยอนๆ เชน กฎหมำยแพงเชนนไมเกยวกบมำตรำ ๖๔ แตเปนกำรส ำคญผดในขอเทจจรงอนสบเนองมำจำกกำรเขำใจในกฎหมำยแพงผดไป อนอำจท ำใหผกระท ำไมผด โดยอำงวำไมมเจตนำได ๒.๑.๔ ผซอตองระวง “Caveat emptor: qui ignorare non debuit quod jus alienum emit” (Let a purchaser beware: no one qught in ignorance to buy that which is the right of another) “ผซอตองระวง” หมำยถง ผซอมหนำทตองตรวจดทรพยสนทซอในขณะท ำกำรซอขำย ใหถกตองตรงตำมทผซอตองกำรเสยกอนทงปรมำณและคณภำพไมช ำรดบกพรองหรอเสยหำยประกำรอนใด เมอรบมอบมำแลวตองสนนษฐำนวำผซอไดตรวจถกตองแลว ซงตรงกบประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย มำตรำ ๔๗๓ ซงบญญตวำ “ผขำยยอมไมตองรบผดในกรณตอไปน (๑) ถำผซอไดรอยแลวแตในเวลำซอขำยวำมควำมช ำรดบกพรอง หรอควรจะไดรเชนนน หำกใชควำมระมดระวงอนพงคำดหมำยไดแตวญญชน (๒) ถำควำมช ำรดบกพรองนนเปนอนเหนประจกษแลวในเวลำสงมอบ และผซอรบเอำทรพยสนนนไวโดยมไดอดเออน (๓) ถำทรพยนนไดขำยทอดตลอด” ๒.๑.๕ ผขายตองระวง “Caveat venditor” (Let the seller beware) “ผขำยตองระวง” หมำยถง ผขำยมหนำทตองสงมอบสนคำทขำยใหตรงตำมตวอยำงหรอค ำพรรณำทไดโฆษณำสนคำไวและตรงตำมทไดตกลงไวกบผซอ ดงเชนตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย มำตรำ 503 บญญตวำ “ในกำรขำยตำมตวอยำงนน ผขำยตองสงมอบทรพยสนใหตรงตำมตวอยำง”

กลำวคอ...

- ๑๓ -

กลำวคอ ในกำรขำยทผขำยมตวอยำงเสนอใหแกผซอเมอผซ อตกลงซอตำมตวอยำงนน ผขำยมหนำทตอง สงมอบทรพยสนใหตรงตำมตวอยำงทตกลงซอขำยกน ตวอยำงค ำพพำกษำฎกำ ๑๑๓/๒๕๑๙ คดนจ ำเลยโฆษณำขำยเครองสขำววำด สำมำรถแยกขำวไดขำวท ๑, ๒ และ ๓ ออกมำไดโดยไมมปลำยขำวตดไปกบแกลบเลย โจทกกซอเครองสขำวนนแตไมสำมำรถแยกขำวออกไดตำมค ำพรรณนำจงขอคน ศำลฎกำวนจฉยขอกฎหมำยวำเมอไดพเครำะห ใบโฆษณำของจ ำเลยทวำสำมำรถ “แยกขำวไดท ๑, ๒ และ ๓ รบรองจะไมมปลำยขำวตดไปกบแกลบเลยและไมมกำกเดดขำด” แลว และโจทกมเครองสเดมอยแลว แตไมสำมำรถแยกขำวท ๑, ๒ และ ๓ ได จงตกลงซอเครองสขำวตำมค ำพรรณนำของจ ำเลย ดงนน หำกเครองสขำวทโจทกซอไมมคณสมบตดงค ำพรรณนำ ของจ ำเลยจรง โจทกยอมบอกเลกสญญำได (เทำกบวำผขำยตองรบผดเพรำะสงมอบเครองสขำวไมตรงตำมทตนพรรณนำไว) ๒.๑.๖ ผรบโอนไมมสทธดกวาผโอน “Nemo det quod non habet” (No man can give a better little than which he himself has.) “ผรบโอนไมมสทธดกวำผโอน” หมำยถง ผรบโอนไดสทธไปเพยงเทำทผโอนมสทธอย หำกสทธของผโอนมขอผกพนหรอมขอบกพรองประกำรใดอยในขณะทโอน ควำมผกพนหรอขอบกพรองนน จะตกตดไปถงผรบโอนดวย ผรบโอนจะอำงถงควำมสจรตควำมไมรถงควำมผกพน หรอขอบกพรองตำงๆ ขนมำลบลำงยอมไมได คออำงไมขน ดงเชน ตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย มำตรำ ๕๖๙ ทวำ “อนสญญำเชำอสงหำรมทรพยนนยอมไมระงบไปเพรำะเหตโอนกรรมสทธทรพยสนซงใหเชำ” หมำยควำมวำ ผรบโอนกรรมสทธในอสงหำรมทรพยทมกำรเชำอยผรบโอนยอมตองผกพนกบสญญำเชำนน และรบไปทงสทธ และหนำทของผโอนทมตอผเชำนนดวยเพรำะสญญำเชำไมระงบ ตวอยำงเชน นำย ก. ขำยอสงหำรมทรพยคอทดนเนอท ๗ ไร ซงเปนทนำใหกบนำย ข. ทดนแปลงน นำย ก. ไดใหนำย ค. เชำท ำนำ และสญญำเชำยงไมหมดอำยในวนทนำย ก. โอนกรรมสทธทดน ๗ ไร ใหกบนำย ข. ดงนน นำย ข. ผรบโอนจงตองรบภำระตดพนคอสญญำเชำทดนซงนำย ก. ท ำไวกบนำย ค. นนดวย

๒.๒ ทฤษฎความรบผดทางละเมด

ทฤษฎทใชในกำรก ำหนดควำมรบผดทำงละเมดทปรำกฏในกฎหมำยของประเทศไทยตำงๆ ทส ำคญม ๓ ทฤษฎ ไดแก ทฤษฎควำมผด (Fault theory) ทฤษฎควำมรบผดเดดขำด (absolute liability)และควำมรบผดโดยเครงครด (Strict liability) เมอเปรยบเทยบบทกฎหมำยอำญำกบกฎหมำยแพง ผตองหำจะตองรบผดทำงอำญำหรอไมนน อยในเกณฑทวำ “เมอไมมกฎหมำยไมมกำรลงโทษ” (Full poena sine lege) โดยในเรองควำมรบผดทำงละเมดจะน ำหลก “เมอไมมกฎหมำยยอมไมมกำรลงโทษ” ทวำมำใชบงคบไมได เพรำะไมใชปญหำทจะหำคนมำลงโทษ หำกแตเปนปญหำเพยงหำคนมำชดใชคำสนไหมทดแทนเพอควำมเสยหำยเทำนน12 ในกำรก ำหนดควำมรบผดตำมกฎหมำยไทยปรำกฏวำ กฎหมำยไทยไดก ำหนดควำมรบผดไว ตำมทฤษฎทงสำมดวย แตโดยทวไปควำมรบผดทำงละเมดตำมกฎหมำย โดยเฉพำะตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยมำตรำ ๔๒๐ ซงถอวำเปนแมบทหลกของควำมรบผดทำงละเมด ซงเปนกำรก ำหนดควำมรบผดทำงละเมดตำมทฤษฎควำมผด โดยทฤษฎทเกยวกบควำมรบผดทำงละเมด มรำยละเอยดดงน

๒.๒.๑ ... 12 จด เศษรบตร (2545) “หลกกฎหมำยแพง ลกษณะละเมด” พมพครงท 4 กรงเทพมหำนคร บรษทโรงพมพเดอนตลำจ ำกด หนำ 144

- ๑๔ -

๒.๒.๑ ทฤษฎรบภย (Theorie durisque ) เปนทฤษฎของฝรงเศสไมมอทธพลโดยตรง ในกฎหมำยไทย

ทฤษฎรบภย หรอเรยกอกอยำงหนงวำ ทฤษฎรบภยทสรางขน (Theorie du risqueree) คดขนโดยนกนตศำสตรชำวฝรงเศส โดยถอวำ เมอมนษยไดกระท ำกำรใดๆ แลวยอมเปนกำรเสยงภย คอ อำจมผลดหรอผลรำยกได ผกระท ำกตองรบผลแหงกำรเสยงภยนน ถำมภยหรอควำมเสยหำยเกดขน ซงเปนกำ รน ำเอำหลกควำมผด ออกจำกหลกเกณฑละเมด กลำวคอ นอกจำกไมตองดวยวตถประสงคแหงกำรเยยวยำ ตำมกฎหมำยแพง และไมมขอบเขตก ำหนดโดยกฎหมำยแลวยงไมเปดโอกำสใหมกำรด ำเนนกระบวนพจำรณำควำมรบผดดวยควำมยตธรรมอนเปนเกณฑพนฐำนของควำมรบผดอกดวย ทฤษฏนมสวนดในเรองกำรคมครองชวยเหลอผเสยหำยซงมฐำนะทำงเศรษฐกจต ำกวำผกอใหเกดควำมเสยหำย โดยมเหตผลทำงทฤษฎมำสนบสนน ๒ ประกำร คอ

ประการแรก เหตผลทางกฎหมาย ผลแหงควำมรบผดทำงละเมดคอกำรบงคบใหใช คำสนไหมทดแทนควำมเสยหำยมใชเปนกำรลงโทษ เชนเดยวกบควำมรบผดทำงอำญำ ดงนน กฎเกณฑเรองละเมด ไมควรค ำนงถงควำมผดเชนเดยวกบกฎเกณฑทำงอำญำ เพยงแตเปนผกอควำมเสยหำยกควรถอเปนกำรละเมดแลว

ประการสอง เหตผลทางพฤตการณ ควำมเสยหำยทเกดขนแมจะหำผรบผดมไดกไมควร จะใหผเสยหำยเปนผรบเครำะหโดยทควำมเสยหำยมไดเกดจำกกำรกระท ำของเขำ เพยงแตพเครำะหวำภยนนเปนผลเพรำะเหตใด และเหตนนใครเปนผกอผนนตองเปนผรบผดชดใชคำสนไหมทดแทนตอควำมเสยหำย ทเกดขน

แมวำทฤษฎรบภยจะมกำรด ำเนนกระบวนกำรพจำรณำควำมรบผดดวยควำมยตธรรมอนเปนเกณฑพนฐำนของควำมผด แตส ำหรบในสงคมปจจบนซงมควำมเจรญกำวหนำทำงเทคโนโลยท ำใหกรรมวธกำรผลตมควำมซบซอนยงขนและสงผลกระทบตอสงแวดลอมมำกขน หลกกำรของทฤษฎนจงเหมำะสมในกำรทจะน ำมำใชเพอเยยวยำควำมรบผดทำงแพงในคดทเกยวกบสขภำพและสงแวดลอม

ขอสงเกต ทฤษฎรบภย (Theorie durisque ) มสาระส าคญ ดงน

- ตรงกบแนวคดควำมรบผดทำงละเมดแนวทหนง - ถอวำหลกเกณฑแหงควำมละเมดนน ไมจ ำเปนทผละเมดตองกระท ำควำมผดดวย - เมอมควำมเสยหำยเกดขนและรวำผใดเปนผกระท ำแลว ถอวำผนนเปนผท ำละเมด - ผกระท ำตองไดรบผลแหงภย ซงกคอควำมเสยหำยทผเสยหำยไดรบ

๒.๒.๒ ทฤษฎความผด (Fault theory) (ทฤษฎควำมรบผดในทำงละเมดของระบบ Common Law)

แนวคดท 1 มพนฐานจากหลกการคมครองสทธของบคคล ในอนทจะไมถกท ำใหเสยหำย : กฎหมำยละเมดในยคแรกกอน ค.ศ.19 “เมอมควำมเสยหำยตองมกำรชดใชเยยวยำ” แนวคดนไมพจำรณำถงองคประกอบภำยในจตใจของผกระท ำ พจำรณำแตวำเมอมกำรกระท ำขนและมผลเสยตำมมำจะตองมผชดใชโดยมงชดเชยแกผรบควำมเสยหำยไมสนใจผกระท ำ (จงใจ/ประมำท) แตตอมำบำนเมองไดรบอทธพล ของศำสนำ...

- ๑๕ -

ของศำสนำมำกขน ถอวำผละเมดประพฤตผดศลธรรมดวย จงมกำรรบคมครองประโยชนในกำรใชเสรภำพ ของบคคลตรงกบ ทฤษฎรบภยของฝรงเศส

แนวคดท 2 มพนฐำนจำกหลกกำรคมครองเสรภำพของผกระท ำควำมเสยหำยตองเกดจำกกำรกระท ำทจงใจหรอขำดควำมระมดระวงเทำนนแนวคดนพจำรณำองคประกอบภำยในจตใจของผกระท ำดวย ปลำย ค.ศ. ๑๙ ชดเจนมำกขนวำตองมควำมผด จงจะรบผด (No Liability without Fault :Fault Theory) ทฤษฎนท ำใหเกดควำมกลำเสยงตอกำรด ำเนนกจกำรมำกขน

จำกแตเดมนนถอกนวำควำมรบผดในกำรละเมดหำกมควำมเสยหำยเกดขน ผทกอควำมเสยหำยจะตองรบผดเสมอ โดยไมมสทธปฏเสธควำมรบผด โดยถอวำผทไดกระท ำกำรใดขนมำยอมตองรบควำมเสยงภยจำกกำรกระท ำของตน ตอมำแนวควำมคดดงกลำวไดรบอทธพลทำงศำสนำมำกขน และเรมมควำมเชอและถอวำผทท ำละเมดคอผทท ำผดศลธรรมดวย ดงนน กำรทจะพจำรณำวำผใดท ำละเมดหรอไม จงตองพจำรณำถงองคประกอบภำยในจตใจดวย กลำวคอควำมรบผดในทำงละเมดจะมไดเมอกำรกระท ำนนเปนควำมผด (Fault) ควำมผดในทนคอกำรทผกระท ำ ไดกระท ำโดยจงใจหรอประมำทเลนเลอท ำใหผอนเสยหำยจงตองรบผด

แตในปจจบน โลกเจรญรดหนำขนควำมเปนอยเปลยนแปลงไปควำมเสยหำยเกดงำยขน จำกกำรบรโภคสนคำและบรกำรหำกใหผเสยหำยพสจนควำมผด (Fault) ของผกระท ำเปนกำรยำกจงเกดทฤษฎควำมรบผดเดดขำด ( Strict Liability ) ขน

ควำมรบผดทำงละเมดตำมทฤษฎควำมผด จะประกอบไปดวย องคประกอบสวนทเปนกำรกระท ำและองคประกอบทำงจตใจซงหมำยถงจงใจหรอควำมประมำทเลนเลอโดยผเปนโจทกในคดละเมด ตองพสจนเหตในกำรฟองคดตำมองคประกอบของควำมรบผดมกำรกระท ำหรอไม โดยฝำฝนหนำทหรอไม กำรกระท ำนนจงใจหรอประมำทเลนเลอหรอไม และควำมเสยหำยเปนผลมำจำกควำมผดของผกระท ำนนหรอไม13 หรอกลำวอกนยหนง ทฤษฎควำมผดคอ ทฤษฎทตองมองคประกอบเรองจงใจหรอประมำทเลนเลอ ทเปนสวนหนงของควำม และมควำมสมพนธระหวำงควำมผดและควำมเสยหำยทเกดแกผไดรบควำมเสยหำย จงจะเปนละเมดได โดยสรปหลกควำมรบผดทำงละเมดตำมทฤษฎควำมผดทวำน ตองมองคประกอบเรองควำมผด ในกำรกระท ำใหเกดควำมเสยหำย และมควำมสมพนธระหวำงเหตผล โดยมรำยละเอยดทส ำคญดงน

(๑) ควำมผด (Fault) ค ำวำ “ควำมผด” ในทนไมใชกำรกระท ำ แตเปนสภำพทำงจตใจ (State of mind) หรอทศนคตของผกระท ำละเมด หรอเปนสภำพของกำรละเลยหรอเบยงเบนมำตรฐำนภำยในจตใจทเกดจำกกำรกระท ำ หรองดเวนกระท ำตำมหนำททจะตองปองกนควำมเสยหำยทเกดขน หรอทนำถกต ำหน ซงกำรกระท ำหรองดเวนกระท ำควำมผดดงกลำวเปนกำรกระท ำอนมชอบดวยกฎหมำย หรอไมมสทธหรอฝำฝนปทสฐำนแหงกฎหมำย โดยจงใจหรอควำมประมำทเลนเลอ และกอใหเกดควำมเสยหำยแกผอน ซงจงใจหรอประมำทเลนเลอเปนสวนหนงของควำมผดดวย หรอกลำวอกนยหนงควำมผดเปนสภำพทำงจตใจของผกระท ำทเปนเรองของควำมรสกผดชอบชวด หรอควำมสำมำรถในกำรใชวจำรณญำณวำ กำรกระท ำของตน จะกอใหเกดควำมเสยหำยแกบคคลอนไดหรอไม ถำกระท ำทงๆ ทรวำกำรกระท ำของตนจะกอใหเกดควำมเสยหำยแกบคคลอนหรอละเลยไมใชวจำรณญำณหรอควำมสำมำรถของตนเพอพจำรณำเสยกอนวำ บคคลอน จะไดรบ...

13 สำยสดำ นงสำนนท (2525) “ควำมรบผดเดดขำดในกฎหมำยลกษณะละเมด” ปรญญำนตศำสตรมหำบณฑต จฬำลงกรณมหำวทยำลย หนำ 41

- ๑๖ -

จะไดรบควำมเสยหำยจำกกำรกระท ำของตนแลว สงคมกจะถอวำกำรกระท ำอนนนนำต ำหนหรอเปนควำมผด ซงผกระท ำควำมผดจะตองรบผดชอบในควำมเสยหำยทเกดขนแกบคคลอน อนเปนผลเนองมำจำกกำรกระท ำเชนนน14

(๒) ควำมสมพนธระหวำงเหตและผล (Causation) คอ ควำมสมพนธระหวำงควำมผดทเกดจำกกำรกระท ำของผกระท ำละเมดกบควำมเสยหำยทเกดกบผไดรบควำมเสยหำย15 ทผกระท ำนนจะตองรบผดชดเชยหรอชดใชเยยวยำควำมเสยหำยใหแกผไดรบควำมเสยหำย ในกฎหมำยองกฤษแกละสหรฐอเมรกำซงเปนประเทศทใชระบบคอมมอนลอวไดก ำหนดควำมรบผดทำงละเมดทควำมรบอยบนพนฐำนของควำมผด ตำมทฤษฎควำมผดไวเดยวกน ภำระหนำทกำรพสจนในประเดนนจะตกอยแกโจทก ซงเปนผไดรบควำมเสยหำยทตองพสจน เหตในกำรฟองคดวำ กำรกระท ำของจ ำเลยเปนผลโดยตรงทกอใหเกดควำมเสยหำย หรอทเรยกกนโดยทวไปไป “เหตใกลชดกบควำมรบผดทำงละเมด” (Proximate Cause)16 หรอ “เหตทตำมมำอยำงกระชนชดและตอเนองซงกอใหเกดผลเสยหำย”

(๓) ควำมเสยหำย (Injury) เปนควำมเสยหำยทวไปทเกดตอสทธทมตำมกฎหมำย ซงสทธทวำนจะตองมกฎหมำยรบรองและคมครอง

๒.๒.๓ ทฤษฎความรบผดเดดขาด (absolute liability) ทฤษฎน มชอเรยกตำงๆ กน ควำมรบผดโดยไมมควำมผด (Liability without fault)

ควำมรบผดโดยผลแหงกฎหมำย (liability a imposed by the law) ควำมรบผดโดยสมบรณ (absolute liability) ซง หมำยถง ควำมรบผดทผกระท ำจะตองรบผดทงทไมมควำมผด กรณทจะถอเปนควำมรบผดเดดขำดตอเมอมใชกระท ำโดยจงใจหรอประมำทเลนเลอ กำรกระท ำโดยมเจตนำด หรอเจตนำรำย และไมวำผกระท ำจะรหรอไมรถงกำรกระท ำนนหรอไมกตำม ผกระท ำกไมพนควำมรบผดรำกฐำนแหงแนวคดเรมมำจำก กำรทจ ำเลยกอใหเกดควำมเสยงภยอยำงหลกเลยงไมไดตอสมำชกในสงคม

ในสวนทเกยวกบกำรคมครองผบรโภคนน เรยกควำมรบผดนวำ ความรบผดโดยเดดขาด (absolute liability standard) หมำยถง กำรก ำหนดใหผประกอบธรกจตองรบผดในควำมเสยหำยทเกดขนจำกสนคำทผลตและออกขำยไปอยำงเดดขำดโดยไมมขอยกเวน เพยงแตแสดงใหเหนไดวำ ควำมเสยหำยนนเกดขนจำกสนคำดงกลำวเทำนน17

ควำมรบผดเดดขำดหรอทฤษฎรบภยนถอหลกโดยใหสนนฐำนไวกอนวำ บคลอำจตองรบผดทำงละเมดแมไมไดกระท ำโดยจงใจหรอประมำทเลนเลอ ทวำเดดขำดนนกคอไมตองค ำนงถงองคประกอบภำยในจตใจหรอสภำพทำงจตใจ ควำมรบผดโดยเดดขำดหรอทฤษฎรบภยทก ำหนดวำ หลกเกณฑแหงควำมรบผดทำงละเมดนนไมจ ำเปนทผกระท ำละเมดจะตองมควำมผดดวย เมอควำมเสยหำยเกดขนและรวำผใดเปนผท ำหรอผกอแลว กควรถอวำผนนเปนผละเมด ไมวำกำรกระท ำทกอควำมเสยหำยนนจะถกหรอผดกฎหมำย เพรำะถอ... 14 อนนต จนทรโอภำกร (2531) “โครงสรำงพนฐำนกฎหมำยละเมด”, 60 ป ดร.ปรด เกษมทรพย รวบรวมบทควำมเกษยณอำยรำชกำร กรงเทพมหำนคร พเค พรนตง เฮำส หนำ 98 15 สษม ศภนตย (2544) “ค ำอธบำยกฎหมำย ควำมรบผดในผลตภณฑ” กรงเทพมหำนคร บรษท ส ำนกพมพวญญชน จ ำกด หนำ 37 16 พรเพชร วชตชลชย (2528) “เอกสำรสอนชดวชำระบบก ำหมำยไทยและตำงประเทศ” พมพครงท 1 กรงเทพมหำนคร โรงพมพบรษทวคตอรเพำเวอรพอยท จ ำกด หนำ 804 17 มำนตย จมปำ (2554) “ค ำอธบำยกฎหมำยควำมรบผดตอควำมเสยหำยทเกดขนจำกสนคำทไมปลอดภย” พมพครงท 1 กรงเทพมหำนคร ส ำนกพมพแหงจฬำลงกรณมหำวทยำลย หนำ ๙

- ๑๗ -

เพรำะถอวำมนษยเรำเมอไดกระท ำกำรใดๆ ขนแลวยอมเปนกำรเสยงภยอยำงหนงคออำจมผลดกไดหรอผลรำยกได ผกระท ำกจะตองรบผลแหงกำรเสยงภยนน ถำมภยคอควำมเสยหำยเกดขน เขำกตองรบเครำะหและตองรบควำมเสยหำยนน โดยควำมเสยหำยตองเปนภยไปกบเขำ แตอยำงไรกตำม ควำมรบผดทำงละเมดทวำนจะถอวำเปนควำมรบผดเดดขำดโดยสนเชงเสยเลยทเดยวกไมได เพรำะจ ำเลยผกระท ำละเมดอำจน ำสบแกตวเพอหกลำงขอสนนษฐำนในกฎหมำยไดอก18 หมำยควำมวำ จ ำเลยมสทธน ำพยำนมำสบหรอแสดงใหศำลเชอวำ คดของจ ำเลยมพยำนหลกฐำนทน ำหนกนำเชอถอมำกกวำพยำนหลกฐำนของโจทกได กฎหมำยของประเทศตำงๆ ไดรบอทธพลจำกทฤษฎควำมรบผดเดดขำดหรอทฤษฎรบภยโดนน ำไปใช เพอก ำหนดเหตในกำรฟองคดเปนกฎหมำยในรปแของควำมรบผดทำงละเมดในสนคำทไมปลอดภย ซงศำลสงองกฤษเคยพพำกษำไวในคด Donoghue v. Stevenson วำ จ ำเลยทผลตเครองดม Ginger ale ตองรบผดชอบตอผบรโภคทพบซำกหอยทำกตำยอยในขวดเพรำะถอวำจ ำเลยเปนผผลตและจ ำหนำยในตลำดนน ค ำพพำกษำในคดนถอเปนบรรทดฐำนในเรองกำรคมครองผบรโภคในตลำด19

สวนสหรฐอเมรกำไดก ำหนดหลกเกณฑทเกยวกบควำมรบผดในสนคำทไมปลอดภยหรอเรยกวำ “Product Liability” ไวเชนกน โดยไดเสนอไวในค ำแถลงกำรณของนกนตศำสตรท เรยกวำ Restatement 2nd of Tort (1965) แนวค ำพพำกษำท เปนบรรทดฐำนของศำลท เกยวกบ “Product Liability” ทวำนท ำใหโจทกซงเปนผ ไดรบควำมเสยหำยไดรบประโยชนในหลกกำรน ำสบและแสดงพยำนหลกฐำนตอศำล ตำมภำษตในกฎหมำยของประเทศทใชระบบคอมมอนลอร ทเรยกวำ “The doctrine of res ipsa loquitur” หรอ “The thing speaks for itself” (ปลอยใหควำมจรงแสดงตวออกมำ) หมำยควำมวำ ขอเทจจรงทปรำกฏอยยอมแสดงอยในตววำฝำยใดควรจะเปนฝำยรบผดทำงละเมด 20 กลำวคอ พฤตกำรณตำงๆ ทอยในขณะเกดควำมเสยหำยนนไมมใครนอกจำกผกระท ำละเมดใหเกดควำมเสยหำยเทำนน ทจะตองเปนผรบผดชอบ และกำรทเกดเหตเชนนนขนกไมมทำงสนนษฐำนเปนอยำงอนได นอกจำกสนนษฐำนวำเปนเพรำะควำมประมำทของผกระท ำนน โดยโจทกตองพสจนควำมเสยหำย ๒ ประกำรคอ ควำมเสยหำยตำมปกตจะไมเกดควำมเสยหำยนน ส ำหรบกฎหมำยของประเทศเยอรมนยงคงรบหลกเกณฑวำในเรองควำมรบผดทำงละเมดตองมควำมรบผดอยดวย21 สวนกฎหมำยไทยควำมรบผดเดดขำดหรอทฤษฎรบภยไมมอทธพลโดยตรง แตมแนวทำงแหงทฤษฎรบภยอยบำง เชน ประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยมำตรำ ๔๓๗ ซงเปนควำมรบผดของผครอบครองหรอควบคมยำนพำหนะทเดนดวยเครองจกร22

ขอสงเกต...

18 สำยสดำ นงสำนนท (2555) “ควำมรบผดเดดขำดในกฎหมำยลกษณะละเมด” ปรญญำนตศำสตรมหำบณฑต จฬำลงกรณมหำวทยำลย บทคดยอ หนำ ง. – จ. 19 สษม ศภนตย “ค ำอธบำยกฎหมำย ควำมรบผดในผลตภณฑ” หนำ 25 20 สษม สภนตย “ค ำอธบำยกฎหมำยควำมรบผดในผลตภณฑ” หนำ 25 และสำยสดำ นงสำนนท (2525) “ควำมรบผดเดดขำดในกฎหมำยลกษณะละเมด” ปรญญำนตศำสตรมหำบณฑต จฬำลงกรณมหำวทยำลย หนำ 53 21 จด เศรษฐบตร “หลกกฎหมำยแพงลกษณะลกษณะละเมด” พมพครงท 4 หนำ 114 22 จด เศรษฐบตร อำงแลวเชงอรรถท 21

- ๑๘ -

ขอสงเกต ทฤษฎความรบผดเดดขาด (absolute liability) มสาระส าคญ ดงน - เนนทควำมเสยหำย ไมเนนทควำมผด - เกดขนเนองจำกกำรพสจนควำมผดของผละเมดอำจมควำมซบซอนและท ำไดยำกขน เชน กรณอบตเหตทำงยำนยนตรหรอควำมเสยหำยจำกกำรบรโภคสนคำและบรกำร - น ำไปบญญตในกฎหมำยเกยวกบควำมเสยหำยอนเกดจำกยำนพำหนะหรอกฎหมำยเกยวกบกำรบนพำณชย กฎหมำยเกยวกบควำมเสยหำยจำกกำรบรโภคผลตภณฑ กฎหมำยก ำหนดคำทดแทนควำมเสยหำยในกำรท ำงำน เปนตน

๒.๒.๔ ทฤษฎความรบผดโดยเครงครด (Strict Liability)

ทฤษฎควำมรบผดโดยเครงครดน มทมำจำกทฤษฎรบภย ซงใหสนนษฐำนไวกอนวำบคคลอำจตองรบผดทำงละเมด แมไมไดกระท ำโดยจงใจหรอประมำทเลนเลอ โดยไมตองค ำนงถงองคประกอบภำยในจตใจ เมอควำมเสยหำยเกดขนและรวำผใดเปนผกระท ำแลว กควรถอวำผนนเปนผกระท ำละเมด ไมวำกำรกระท ำทกอควำมเสยหำยนนจะถกหรอผดกฎหมำยกตำม เนองจำกถอวำเมอบคคลไดกระท ำกำรใดๆ ขนแลว ยอมเปนกำรเสยงภยอยำงหนง คอ อำจมผลดหรอผลรำยกไดผกระท ำจงตองรบผลแหงกำรเสยงภยนน กลำวคอ หำกมภยหรอควำมเสยหำยเกดขน กจะตองรบเครำะหและตองรบควำมเสยหำยนน

แตอยำงไรกตำม ควำมรบผดทำงละเมดดงกลำวน จะถอวำเปนควำมรบผดโดยเดดขำดทเดยวกไมได เนองจำกจ ำเลยซงเปนผกระท ำละเมด อำจน ำสบเพอหกลำงขอสนนษฐำนของกฎหมำยได หมำยควำมวำ จ ำเลยมสทธน ำพยำนหลกฐำนมำสบเพอแสดงใหศำลเชอวำ คดของจ ำเลยมพยำนหลกฐำนทมน ำหนกนำเชอถอมำกกวำพยำนหลกฐำนของโจทกได

อำจกลำวโดยสรปไดวำ ควำมรบผดโดยเครงครดจงเปนควำมรบผดโดยปรำศจำกควำมผด แตมเหตทตองรบผดโดยกฎหมำยบญญตใหรบผด หรอกลำวอกนยหนง แมผกระท ำไมไดจงใจหรอประมำทเลนเลอ กตองรบผด แตไมไดควำมวำ จะตองรบผดในทกกรณอยำงเดดขำดกฎหมำยจงมกจะก ำหนดขอยกเวนของหลกควำมรบผดโดยเครงครดไวใน ๒ กรณ ซงไดแก เหตสดวสย และเหตทควำมเสยหำยเกดขนเพรำะควำมผดของผเสยหำยเอง23 ควำมรบผดโยเครงครดนจงเปนหลกประกนอยำงหนงของคนในสงคมไมใหตองรบเครำะหกรรมโดยไมมผใดรบผดชอบชดใชเยยวยำ

ส ำหรบเหตผลและควำมจ ำเปนทจะตองน ำหลกควำมรบผดโดยเครงครดมำใชบงคบมำใชบงคบแกควำมรบผดทเกดจำกสนคำทปลอดภย มหลำยประกำร ไดแก

๑) กำรพสจนควำมจงใจหรอควำมประมำทเลนเลอของผผลต เปนเรองทท ำไดยำก

๒) กำรผลกภำระกำรพสจนตำมหลก Res Ipsa Loquitur (Things Speak for Itselt) หมำยควำมวำ เหตกำรณยอมชดแจงอยในตววำฝำยใดฝำยเปนฝำยผด ซงเปนหลกกฎหมำยวธสบญญตของประเทศทใชระบบกฎหมำยจำรตประเพณ โดยศำลในประเทศองกฤษ ประเทศสหรฐอเมรกำ และประเทศออสเตรเลย ไดหลกนมำใชตควำมควำมรบผดทำงแพงของผผลตผจ ำหนำยสนคำตอควำมเสยหำยทเกดขน ในชวต...

23 สมศกด นวตระกลพสทธ (2546) “รำงกฎหมำยวำดวยควำมรบผดตอควำมเสยหำยทเกดขนจำกสนคำทไมปลอดภยกบผลกระทบตอผทเกยวของ” วำรสำรนตศำสตร -33 หนำ 685

- ๑๙ -

ในชวต รำงกำย หรอทรพยสนของบคคลอนเกดจำกสนคำทไมปลอดภยทตนผลตหรอจ ำหนำยออกไป เพอผลกภำระกำรพสจนไปยงจ ำเลยทเปนผผลตหรอผจ ำหนำยสนคำใหมำจ ำหนำยสนคำใหมำน ำสบหกลำง แตไมสำมำรถใชไดในทกกรณ

๓) หลกควำมรบผดโดยเครงครด จะเปนแรงจงใจในกำรสรำงควำมปลอดภยแกสนคำเพมมำกขน ๔) ผผลตมควำมสำมำรถหรออยในฐำนะดทสดจะปองกนอนตรำยหรอกระจำยควำมเสยงท

เกดจำกสนคำได ๕) กำรทผผลตน ำสนคำของตนออกสทองตลำดยอมสรำงควำมเชอถอแกผบรโภคพอสมควร

ในกำรคำดหวงถงควำมปลอดภยในสนคำนน ดงนน หำกควำมเสยหำยเกดขนจำกสนคำนน ผผลตจงสมควรตองรบผดดวย

ส ำหรบบคคลทตองรบผดตำมหลกควำมรบโดยเครงครดน ไดแก ผผลต ผขำย และผน ำเขำซงบคลดงกลำวเปนตวจกส ำคญของระบบตลำด ดงนน บคคลเหลำนตองรบผดรวมกนในกำรเสยงภยทำงธรกจ โดยเฉพำะ “ผผลต” (Producer) ซงเปนผทอยในฐำนะทสำมำรถปองกนไมใหสนคำไมปลอดภยออกสทองตลำดไดดทสด นอกจำกน ยงหมำยควำมรวมถง “ผทอย ในสถำนะเสมอนผผลต” (Apparent Manufacturer) ไดแก บคคลใดๆ ทแสดงใหเหนวำตนเปนผผลตสนคำโดยระบชอเครองหมำยกำรคำ หรอเครองหมำยอนใดลงบนสนคำนน แมในควำมเปนจรงแลว ตนจะไมไดเปนผผลตสนคำนกตำม โดยมหลกกำรส ำคญ คอ ผเสยหำยจะตองสำมำรถก ำหนดตวผผลตทตองรบผดชอบในควำมเสยหำยทเกดขนไดโดยงำยและโดยเหตน จงมงไปทขอควำมหรอสงบงชตำงๆ ทระบไวบนตวสนคำเปนล ำดบแรก24

สวน “ผน าเขา” (Importer) ไดแก ผน ำเขำสนคำเพอกำรขำยหรอกำรขำยหรอกำรจ ำหนำยโดยวธกำรอนใดในทำงกำรคำ ถอวำมฐำนะเปนผผลตดวย เนองจำกผน ำเขำเปนผสรำงควำมเสยงขนดวยกำรน ำเขำสนคำมำยงประเทศทเกดควำมเสยหำย ดงนน ผน ำเขำจงมหนำทด ำเนนกำรตรวจสอบและทดสอบสนคำทตนน ำเขำมำ และ “ผขาย” (Supplier) ซงผขำยสนคำจะมควำมรบผดกตอเมอไมสำมำรถระบตวผผลตหรอผน ำเขำหรอผทปอนสนคำใหแกตนได โดยผเสยหำยสำมำรถฟองผขำยสนคำได เพรำะผขำยถอเปนผผลตตำมขอสนนษฐำนของกฎหมำย

โดยปกตแลวบคคลจะตองรบผดชดใชคำเสยหำยกตอเมอมกำรกระท ำกำรใดทมสวนกอใหเกดควำมเสยหำย ซงท ำใหบคคลดงกลำวตองรบผดชดใชคำเสยหำยทเกดขน ดงนน จะเหนไดวำ โดยทวไปนนบคคลจะตองรบผดชดใชคำเสยหำย กตอเมอไดกระท ำกำรใดอนเปนควำมผดหรอสงทผด แตอยำงไรกด แนวคดในเรองหลกควำมรบผดโดยเครงครดนน เปนแนวคดทก ำหนดใหตองมกำรรบผดโดยปรำศจำกควำมผด (liability without fault) ควำมหมำยของหลกควำมรบผดโดยเครงครด หรอ “Strict liability” หมำยถง ควำมรบผดทไมไดขนอยกบควำมประมำทเลนเลอหรอควำมจงใจ แตเปนควำมรบผดทเกดจำกกำรฝำฝนหนำททจะตองท ำใหเกดควำมปลอดภยโดยแทจรง หรออำจกลำวไดวำ เปนควำมรบผดโดยปรำศจำกควำมผด โดยหนำททจะตองท ำใหเกดในกรณเชนใดทจะตองมหนำททจะท ำใหเกดควำมปลอดภยโดยแทจรงนน เปนหนำททก ำหมำยจะก ำหนดไววำในกรณเชนใดทจะตองมหนำททจะท ำใหเกดควำมปลอดภยโดยแทจรง และเมอ...

24 มำนตย วงศเสร (2544) “รำยงำนกำรศกษำวจยฉบบสมบรณเรองควำมรบผดตอควำมเสยหำยทเกดขนจำกสนคำ” กรงเทพมหำนคร กองวเครำะหโครงกำรและประเมนผล ส ำนกงำนคณะกรรมกำรวจยแหงชำต หนำ 14

- ๒๐ -

และเมอมกำรฝำฝนหนำทนน บคคลทมหนำทกจกตองรบผดโดยมพกตองพจำรณำวำบคคลนนจงใจหรอประมำทเลนเลอกอใหเกดควำมเสยหำยนนหรอไม หลกควำมรบผดโดยเครงครดน แมจะเปนกำรก ำหนดควำมรบผดไวเครงครดกวำหลกกฎหมำยละเมดทวไป แตกหำไดหมำยควำมวำ ควำมรบผดนเปนควำมรบผดเดดขำดหรอโดยสมบรณ (absolute liability) ไม เพรำะในเรองควำมรบผดโดยเครงครดนน กฎหมำยจะมกำรก ำหนดเหตทยกเวนท ำใหบคคลไมตองรบผดโดยเครงครดไวดวย เชน ควำมเสยหำยนนเกดเกดจำกเหตทผไดรบควำมเสยหำยเปนผกอขน เปนตน25 ซงหลกควำมรบโดยเครงครด (Strict liability) นปรำกฏในกฎหมำยไทยมำยำวนำนพอสมควรในกฎหมำยลกษณะละเมดตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย ตลอดจนไดมกำรน ำมำบญญตไวในกฎหมำยเฉพำะเรอง คอ พระรำชบญญตวตถอนตรำย พ.ศ. ๒๕๓๕ ซงตำงกเปนรำกฐำนของกำรตรำพระรำชบญญตควำมรบผดตอควำมเสยหำยท เกดขนจำกสนคำท ไมปลอดภย พ.ศ. ๒๕๕๑ นอกเหนอไปจำกกฎหมำยควำมรบผดในผลตภณฑของตำงประเทศ26

๒.๑.๕ ทฤษฎความรบผดในทางสญญา (Contractual Liability)

ควำมรบผดในทำงสญญำตงอยบนพนฐำนของหลกกฎหมำย ๒ ประกำรประกอบกน คอ หลกควำมรบผดในค ำรบประกน (warranty) และหลกนตสมพนธทำงสญญำ (Privity of Contract)

หลกความรบผดในค ารบประกน (Warranty)

กฎหมำยสญญำของประเทศไดใหควำมหมำยค ำวำ Warranty หมำยถงขอควำมใดๆ ซงแสดงถงกำรรบรองขอเทจจรงเกยวกบสนคำวำจะเปนไปตำมขอควำมทระบไวและยนยนวำตนยนยอมจะรบผดหำกมไดเปนไปตำมนน ฉะนน Warranty จงเปนขอสญญำวำจะรบผดหรอกำรรบประกน ซงอำจเปนกำรรบประกนโดยชดแจง (Express Warranty) หรอกำรกำรรบประกนโดยปรยำย (Implied Warranty)

- การรบประกนโดยชดแจง (Express Warranty) หมำยถง กำรรบรองทผผลตหรอผขำยแสดงออกโดยชดแจงไมวำดวยวธกำรใดๆ วำหำกสนคำมไดเปนไปตำมค ำรบรอง จนเปนเหตใหเกดควำมเสยหำยแกผซอสนคำนน ผซอยอมมสทธฟองเรยกคำเสยหำยไดโดยตรงจำกผทใหค ำรบรอง หรอรบประกน เชน Crocker V. Winthrop laboratorie ไดควำมวำจ ำเลยเปนผประกอบธรกจโดยบรษทผผลตยำ ซงผลตยำ “Talwin” ซงมรสรรพคณขจดควำมเจบปวดทมผลรนแรงมำก จ ำเลยไดรบรองตอผใชวำเมอใชแลวจะไมเสพตด ผเสยหำยซงไดรบบำดเจบจำกอบตเหตไดใชยำนแลวตดยำ ตอมำไดถงแกควำมตำย เพรำะผลจำกกำรใชยำนเปนพำ ศำลไดวนจฉยวำ จ ำเลยไดสญญำวำยำนมใชสงทใชแลวเสพตด จ ำเลยจงตองรบผดในควำมเสยหำยทเกดขนตำมค ำรบประกนโดยชดแจงทไดใหไว โดยไมตองค ำนงวำ ผเสยหำยไดเชอตำมค ำรบรองของจ ำเลยในเวลำทจ ำเลยน ำสนคำออกจ ำหนำยในทองตลำดหรอไม

- การรบประกนโดยปรยาย (Implied Warranty) เปนผลของกฎหมำยทถอวำผขำยไดใหค ำรบประกนไวเชนนน แมวำตำมควำมเปนจรงแลวผขำยอำจมไดมกำรใหกำรรบรองหรอรบประกน

ไวเชน...

25 มำนตย จมปำ (2554) “ค ำอธบำยกฎหมำยควำมรบผดตอควำมเสยหำยทเกดขนจำกสนคำทไมปลอดภย” พมพครงท 1 กรงเทพมหำนคร ส ำนกพมพแหงจฬำลงกรณมหำวทยำลย หนำ 50 - 51 26 มำนตย จมปำ (2554) อำงแลวในเชงอรรถท 25

- ๒๑ - ไวเชนนนกตำม เชน กำรรบประกนเรองกรรมสทธ (Warranty of title) กำรรบประกนเรองภำระตดพน (Warranly against encumbrances)

กำรรบประกนกำรใชสอยสนค ำท เหมำะสมตำมเจตนำท ซ อขำย (Warranty of Mercheantability) ซงถอวำผขำยรบรองตอผซอวำ สำมำรถน ำสนคำทซอไปใชใหสมประโยชน ตำมสภำพของสนคำได

กำรรบประกนกำรใชสอยสนคำทเหมำะสมตำมควำมมงหมำยเฉพำะ (Warranty of Fitness for a particular purpose) ซงหมำยถงผขำยไดทรำบดอยแลวในขณะทซอขำยกนวำผซอมควำมมงหมำยทจะใชประโยชนเฉพำะอยำงจำกกำรใชสนคำนน หรอผซอไววำงใจในควำมรควำมช ำนำญ หรอควำมสำมำรถพเศษเฉพำะตวของผขำยไดใหค ำรบรองหรอรบประกนโดยปรยำยไวในเวลำนนวำสนคำนนสำมำรถน ำไปใชไดสมประโยชนหรอควำมมงหมำยโดยเฉพำะ

แมวาผบรโภคจะไดรบประโยชนจากหลกกฎหมาย Warranty แตเนองจากระบบเศรษฐกจทผประกอบธรกจมอ านาจตอรองเหนอกวาผบรโภค ท าใหผประกอบธรกจท งหลายอาศยอ านาจตอรองทเหนอวาดงกลาวน ก าหนดเงอนไขหรอขอยกเวนความรบผด (Exemption clause) ตามหลกกฎหมายนไวในสญญาทท าตอกนเสย จงท าใหผบรโภคซงไมอยในฐานะทจะตอรองขอสญญาใดๆ ไมไดรบประโยชนจากหลกกฎหมายน

หลกความสมพนธทางสญญา (Privity of Contract) คกรณทมควำมสมพนธทำงสญญำตอกนเทำนนทจะมสทธเรยกรองใหรบผดตอกนได ซงถอเปนหลกเกณฑอนส ำคญของหลกควำมรบผดในทำงสญญำ บคคลทมใชคสญญำไมอำจใชสทธเรยกรองใหรบผดโดยอำศยมลเหตแหงสญญำได แตในสภำพควำมเปนจรงในปจจบน ผบรโภคมกมใชคสญญำกบผประกอบธรกจโดยตรง เมอเกดควำมเสยหำยจงตกอยในฐำนะทเสยเปรยบ เชน ในคด Brunnensalz ศำลสงเยอรมนไดตดสนในป ๑๙๑๕ วำ โจทกเปนผซอเกลดเกลอยำ Brunnensalz ซงเปนผลตภณฑของจ ำเลยมำจำกรำยขำยยำ โจทกไดรบควำมเสยหำยจำกกำรบรโภคยำนน เนองจำกมเศษแกวปะปนอย จงฟองจ ำเลยซงเปนผผลตให ตองรบผด ศำลไดวนจฉยวำ โจทกไมอำจเรยกรองใหจ ำเลยรบผดโดยอำศยสญญำได เพรำะโจทกไมมควำมสมพนธทำงสญญำกบจ ำเลยซงเปนผผลต หลกควำมควำมสมพนธทำงสญญำ (Privity of Contract) นบเปนอปสรรคส ำคญทท ำใหผบรโภคไมสำมำรถเรยกรองควำมเสยหำยจำกผประกอบธรกจได เนองจำกมใชอยคสญญำ 27 แตหลกดงกลำวไดมกำรผอนคลำยลง โดยยอมใหบคคลทอยในครวเรอนหรอแขกของผซอ หรอบคคลทคำดหมำยจะใชหรอไดรบผลจำกสนคำนน ใหสำมำรถเรยกรองคำเสยหำยจำกผประกอบธรกจได แตกมขอจ ำกดเฉพำะควำมเสยหำยทมผลตอรำงกำยเทำนน ผประกอบธรกจบำงสวนไดอำศยอ ำนำจตอรองทำงเศรษฐกจทเหนอกวำ น ำเอำหลกสทธเสรภำพในกำรท ำสญญำไปใชในทำงทเปนประโยชนแกตนฝำยเดยว ในรปแบบขอสญญำส ำเรจรป โดยก ำหนดขอสญญำทตนเองไดเปรยบเอำไว เชน ขอยกเวนควำมรบผด (Exempion Clause) จนท ำใหผบรโภคตองตกอยในฐำนะทไมไดรบควำมเปนธรรมจนในบำงประเทศตองควบคมแกไขขอสญญำทไมเปนธรรมดงกลำว โดยท ำใหขอสญญำทไมเปนธรรมเหลำนนไมมผลบงคบ เชนกำรใชหลกกำรตควำมของศำล โดยอำศยหลกกฎหมำยทมอย เชน...

27 สษม ศภนตย (2557)“ค ำอธบำยกฎหมำยคมครองผบรโภค” พมพครงท 9 กรงเทพมหำนคร ส ำนกพมพแหงจฬำลงกรณมหำวทยำลย หนำ 9-10

- ๒๒ -

เชน หลกศลธรรม หลกสจรต ตลอดจนออกกฎหมำยพเศษมำควบคมเปนกำรเฉพำะ เชน ประเทศเยอรมน ไดออกกฎหมำย The Standard Terms Act 1974 โดยก ำหนดเทคนค ๒ ประกำร คอ กำรควบคมและกำรทดสอบสมเหตสมผล28

๒.๓ ทฤษฎกฎหมายทน ามาใชเพอการคมครองผบรโภค ๒.๓.๑ การไมใหความส าคญกบความศกดสทธของเจตนา (Freedom of Will) หรอเสรภำพในกำรท ำสญญำ ดวยเหตทแนวคดทฤษฎดงกลำวเหมำะสมในสภำพสงคมทเทำเทยมกนในอ ำนำจตอรองและมระบบกำรคำทแขงขนกนคอนขำงสมบรณ ทฤษฎควำมรบผดเฉพำะคกรณในสญญำ (Privity of Contract) ท เปนผลสบเนองจำกกำรม เสรภำพในกำรท ำสญญำนนก เหมำะสมกบกรณทค สญญำ มควำมสำมำรถในกำรตอรองเทำๆ กน แตในกำรคมครองผบรโภคนน โดยเหตทผบรโภคไมจ ำตองบรโภคสนคำหรอบรกำรโดยอำสญควำมสมพนธในทำงสญญำเสมอไป เนองจำกกำรบรโภคเปนปรำกฏกำรณธรรมชำต ของมนษย ซงมไดขนอยกบเงอนไขในสถำนะทำงสงคม (Status Quo) ควำมสำมำรถของบคคล (Capability) หรอขอตกลงในทำงนตกรรมสญญำ เพรำะฉะนนหลกเกณฑหรอทฤษฎควำมรบผดในควำมเสยหำยทตองอำศยควำมผกพนทำงสญญำทกฎหมำยรบรองจงเปนอปสรรคใหญหลวงในกำรคมครองผบรโภคทมใชคกรณในสญญำ ทฤษฎกฎหมำยทกอตงสทธในกำรในกำรใชไดรบกำรเยยวยำชดใชเมอมควำมเสยหำยเกดขนจำกกำรบรโภคจงไมค ำนงถงหลกควำมสมพนธทำงสญญำ (Privity Rule) แตอยำงใด ดงนน กำรก ำหนดวำ ผบรโภคคอใคร จงไมก ำหนดโดยอำศยหลกควำมสมพนธทำงสญญำ แนวคดเกยวกบกำรคมครองผบรโภคจงกอใหเกดกำรปฏเสธทฤษฎเสรภำพในกำรท ำสญญำ และหลกควำมรบผดเฉพำะคกรณโดยสนเชง กำรก ำหนดกฎหมำยคมครองผบรโภคจงออกมำในรปของกำรขยำยควำมรบผดของผขำยไปสบคคลอนๆ ทมใชผซอ เชน ใหรบผดในควำมช ำรดบกพรองของสนคำทเกดอนตรำย ตอบคคลในครอบครวของผซอ เปนตน29

๒.๓ .๒ ทฤษฎความรบผดในทางละเ มดซ ง ใชบทสนนษฐานความผด (Presumption of Fault) หลกควำมรบผดในทำงละเมดนน มทฤษฎควำมรบทเปนทยอมรบกนโดยทวไปอย ๒ หลก คอ มควำมรบผดเมอมควำมผด กลำวคอผกระท ำละเมดจงใจหรอประมำทเลนเลอกอใหเกดควำมเสยหำย และหลกควำมรบผดโดยกฎหมำยสนนษฐำนวำมควำมผดแมมไดมกำรจงใจ หรอกำรประมำทเลนเลอ บำงกรณกเปนกำรสนนษฐำนเดดขำดไมมขอยกเวนในกำรน ำสบหกลำง (Absolotue Liability) หรอ No Fault Liability บำงกรณกมขอยกเวนใหมกำรน ำสบหกลำงบทสนนษฐำนทกฎหมำยบญญตไว ได หลกควำมรบผดชอบแบบทสองนเรยกโดยทวไปวำ ควำมรบผดเดดขำด (Strict Liability) หลกควำมรบผดเดดขำดไดรบกำรยอมรบมำกขนเฉพำะอยำงยงในกรณทควำมเสยหำยเกดจำกผลตภณฑซงมควำมสลบซบซอนในกำรผลต ผใชไดรบควำมเสยหำยไมอำจพสจนถงเหตแหงควำมเสยหำยไดวำเปนควำมผดพลำดของผใด

เหตผล...

28 สมชำย อตกรจฑำศร (2542) “ปญหำในกำรด ำเนนคดทเกยวกบกำรละเมดสทธของผบรโภค ตำมพระรำชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522” วทยำนพนธนตศำสตรมหำบณฑต มหำวทยำลยรำมค ำแหง หนำ 25 -29 29 สษม ศภนตย (2557)“ค ำอธบำยกฎหมำยคมครองผบรโภค” พมพครงท 9 กรงเทพมหำนคร ส ำนกพมพแหงจฬำลงกรณมหำวทยำลย หนำ 11

- ๒๓ -

เหตผลของกำรน ำเอำทฤษฎควำมรบผดเดดขำดในทำงละเมดมำปรบใชกบคดทฟองใหชดใชควำมเสยหำย ทเกดจำกกำรบรโภคกเพรำะวำควำมเสยหำยทเกดขนจำกกำรบรโภคนนเปนเรองยำก จะพสจนไดวำเกดขนจำกควำมผดของฝำยใด ยงกระบำนกำรในกำรบรโภคอนประกอบดวยผผลต ผขำยสง ผขำยปลก ผบรโภค เปนกระบวนกำรทกวำง ยงยำกแกกำรเรมพสจนควำมช ำรดบกพรองจะเกดขนในชวงใด และควำมเสยหำยทเกดขนแกผบรโภคคนสดทำยทบรโภคผลตภณฑนนเกดเนองจำกเหตแหงควำมบกพรองในขณะใด ในกรณกำรผลตทมเทคนคสลบซบซอน กำรพสจนวำมควำมบกพรองในกำรผลตยงไมอยในวสยทผบรโภคจะพสจนไดงำยกวำผผลตสนคำกระท ำโดยประมำทเลนเลอเปนเหตใหมควำมช ำรดบกพรองในผลตภณฑกำรก ำหนดใหผผลตหรอผขำย (ในบำงกรณ) ตองรบผดโดยปรำศจำกกำรกระท ำโดยจงใจหรอประมำทเลนเลอ จงเปนกำรเหมำะสม ทงนภำยในเงอนไขวำ ผผลตหรอผทกฎหมำยก ำหนดใหตองรบผดนอำจพสจนเพอพนควำมรบผดได เชน

ก. พสจนวำ ผบรโภคใชสนคำนนโดยไมถกวธในกรณทมค ำอธบำยวธใช หรอค ำเตอนไวแลว ข. พสจนวำควำมเสยหำยเกดจำกควำมประมำทเลนเลอของผบรโภคเอง ค. ควำมช ำรดบกพรองมไดมอยในขณะทผบรโภคซอสนคำหรอผลตภณฑนน หำกแต

ควำมช ำรดบกพรองขนเพรำะกำรกระท ำของบคคลอนซงผผลตหำจ ำตองรบผดดวยไม30 ๒.๔ การพฒนากฎหมายคมครองผบรโภคในประเทศทใชระบบกฎหมายจารตประเพณ (Common Law) และประเทศทใชระบบกฎหมายลายลกษณ (Civil Law) อำจกลำวไดวำควำมเปนมำหรอววฒนำกำรในดำนกฎหมำยและทฤษฎทเกยวกบกำรคมครองผบรโภคในตำงประเทศ (โดยเฉพำะประเทศทมระบบกฎหมำยจำรตประเพณ) นนเรมตนจำกคดทเรยกรองในทำงละมดใหมกำรชดใชคำสนไหมทดแทนเพอควำมเสยหำยอนเกดจำกกำรใชสนคำหรอผลตภณฑซงมควำมช ำรดบกพรอง และจ ำเลย (ผผลต) มหนำทปองกนควำมเสยหำยเพรำะอยในฐำนะทจะควบคมตรวจสอบไดดทสด เพอมใหสนคำนนกออนตรำยแกผใช ตวอยำงเชน ใน ค.ศ. ๑๙๑๖ ในสหรฐอเมรกำ ศำลไดวนจฉยในคดระหวำง Macpherson กบ Buick Mortor ซงโจทกฟองวำ จ ำเลยเปนผผลตรถยนตจ ำหนำยแกพอคำขำยปลกและโจทกซอรถดงกลำวจำกพอคำขำยปลก ลอรถช ำรดเปนเหตใหรถพลกคว ำและโจทกไดรบบำดเจบ จ ำเลยตอสวำลอรถนจ ำเลยซอมำจำกผผลตอนและโจทกไมมสทธฟองจ ำเลยเพรำะระหวำงโจทกจ ำเลยไมมขอผกพนใหตองรบผดตอกน ทงโดยสภำพแลวรถยนตมใชทรพยอนตรำย อนจะท ำใหจ ำเลยอยในฐำนะทจะตองรบผดในควำมเสยหำยอนเกดขนจำกทรพยนน (ทงนเพรำะทรพยอนตรำยจ ำกดเฉพำะทเปนอนตรำยโดยสภำพทชดแจง เชน น ำมนเชอเพลง วตถระเบด ยำพษ เปนตน) ศำลอทธรณแหงนครนวยอรกวนจฉยวำ จ ำเลยตองรบผดในควำมเสยหำยอนเกดจำกควำมช ำรดพกพรองเปนเหตใหโจทกไดรบอนตรำย แมวำโจทกมไดมควำมสมพนธตำมสญญำกบจ ำเลยกตำม ไมเฉพำะแตกรณทรพยอนตรำยโดยสภำพเทำนน แตควำมรบผดเชนน หมำยรวมถงทรพยซงสำมำรถท ำใหชวตและรำงกำยอำจเปนอนตรำยได ถำหำกมกำรประมำทเลนเลอในกำรผลตของผผลต และทรพยนนเปนท คำดหมำย...

30 สษม ศภนตย (2557)“ค ำอธบำยกฎหมำยคมครองผบรโภค” พมพครงท 9 กรงเทพมหำนคร ส ำนกพมพแหงจฬำลงกรณมหำวทยำลย หนำ 12 - 13

- ๒๔ -

คำดหมำยไดวำยอมมกำรบรโภคไดกวำงขวำง ไมวำจะโดยผซอเองหรอผอนนอกจำกผซอ ศำลเหนวำ ผผลตมหนำทตองผลตขนดวยควำมระมดระวง ใน ค.ศ. ๑๙๓๒ ในประเทศองกฤษ คดระหวำง Donoghue กบ Stevenson ซงโจทกฟองใหจ ำเลยจ ำเลยซงเปนบรษทผลตน ำขง (Ginger - beser) รบผดในกรณทมซำกหอย (Snall) เนำเปอยอยในขวดน ำขงทโจทกซอจำกรำนคำเพอบรโภค เปนเหตใหโจทกเกดอำกำรคลนเหยนอำเจยนและปวย ศำลสงขององกฤษตดสนโดยเสยงสวนใหญวำ จ ำเลยตองรบผดแมไมมนตสมพนธใดๆ กบโจทกกตำม เพรำะเปนหนำทโดยทวไปของจ ำเลยในอนทจะตองดแลรบผดชอบตอผบรโภค (Ultimate consumer) ซงไดรบควำมเสยหำยจำกกำรบรโภคทจ ำเลยเปนผผลต Lord Atkin ผพพำกษำศำลองกฤษอธบำยวำ “ผผลตสนคำประเภทซงจ ำหนำยในลกษณะทผบรโภคไมอำจจะตรวจตรำดควำมบกพรองไดหรอไม (อำจคำดหมำยไดวำสนคำนนมควำมบกพรองอยในขณะบรโภค) ยอมตองมหนำททจะตองรบผดชอบในกำรระมดระวงกระบวนกำรผลตสนคำชนดนน หำกบกพรองในหนำทระมดระวงดงกลำวเปนเหตใหมควำมบกพรองจนเกดควำมเสยหำยแกชวตทรพยสนของผบรโภค ผผลตตองรบผด” ควรสงเกตวำ ในคดทยกมำทงสองคดนโจทกฟองโดยอำงวำจ ำเลยประมำทเลนเลอและขอใหศำลพจำรณำวำ จ ำเลยตองรบผดชดใชคำสนไหมทดแทนใหโจทกในทำงละเมด ศำลวนจฉยโดยวำงหลกวำจ ำเลยบกพรองในหนำทจงถอวำเปนประมำทเลนเลอ หนำทของจ ำเลยในฐำนะผผลตนนศำลขยำยหรอก ำหนดขนโดยมเหตผลเฉพำะเรองเปนคดๆ ไป ทงนเพรำะเหตวำกฎหมำยในระบบ Common Law นนมไดบญญตวำ กำรกระท ำอยำงไรเปนละเมด เชนเดยวกบทบญญตไวในประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย มำตรำ ๔๒๐ ของไทย ดงนนอยำงไรจะเปนละเมดนนสดแทแตขอเทจจรงในคดเปนคดๆ ไป หลงจำกค ำพพำกษำคดดงกลำวมำนนบวำเปนกำวใหมแหงกำรววฒนำกำรของกฎหมำยคมครองผบรโภค ตงแต ค.ศ. ๑๙๑๖ เปนตนมำ ในแงควำมรบผดนอกเหนอจำกหนำทตำมสญญำ นบเปนจดเรมตนแหงกำรตนตวในเรองควำมรบผดของผผลตหรอผขำย ซงแตกตำงจำกหลกกฎหมำยเดมทใหผซอรบผดชอบในกำรระมดระวง (Caveat Emptor) ในกำรซอสนคำนอกจำกนนยงกอใหเกดกำรพฒนำปรบปรงเพมเตมก ำหมำยลำยลกษณอกษรอกหลำยฉบบเปนตนวำ บญญตใหผขำยรบผดตอผเสยหำยทม ใชผซอโดยไมตองอำศยหลกนตสมพนธ (Privity Rule) เชน Uniform Code วำดวย ซอขำย ของประเทศสหรฐอเมรกำ เปนตน Professor W. Friedmann ไดใหขอคดเหนไวในแงควำมเปลยนแปลงหรอกำรปรบกฎหมำยใหเหมำะสมกบสภำพสงคม โดยเขยนไวในหนงสอ Law in a Changing Society วำหลกกฎหมำย Common Law (หรอกฎหมำยทเกดจำกกำรพพำกษำคดกอนๆ) ไมอำจจะยนยงอยไดตลอดไป เมอสงคมมลกษณะหรอสภำพแตกตำงไปจำกเดม ดงนน จงเหนไดวำแนวคดในกำรคมครองผบรโภคนน หำกพจำรณำในดำนของควำมรบผดในทำงสญญำกจะเหนวำ กำรยดถอหลกกฎหมำยแพงทก ำหนดวำคสญญำซงมสทธและหนำทตอกนเทำนนทมสทธเรยกรองใหชดใชเยยวยำควำมเสยหำยจำกกนและกนได กจะเปนเรองทแคบเกนไปและไมสำมำรถแกปญหำทเกดจำกกำรบรโภคทมสภำพเปลยนไปจำกสงคมยคกอนๆ อยำงมำกมำยได จงจ ำเปนทจะตองวำงหลกในเรองควำมรบผดนอกเหนอจำกสญญำมำใช ทงนเพรำะในสภำวะกำรผลต ปจจบนผผลตอยในฐำนะทจะปองกนควำมเสยหำยอนเกดขนจำกกำรบรโภคสนคำไดดทสด กำรถอหลกในเรองควำมมนตสมพนธและสทธเรยกรองคำเสยหำยหรอควำมรบผดตำมสญญำ (Privity Rule) ซงจ ำกดเฉพำะคกรณในสญญำเทำนนทอำจจะ เรยกรอง...

- ๒๕ -

เรยกรองกนไดอยำงเหนยวแนนเปนอปสรรคอยำงใหญหลวงในกำรใชบงคบเพอกอใหเกดควำมยตธรรมในสงคมกำรบรโภคในปจจบน กลำวคอ ผเสยหำยซงมใชคกรณในสญญำจะไมมสทธเรยกรองใหผขำยสนคำหรอขำยบรกำรรบผดตอตนได และจะมทำงเลอกอยเพยงทำงเดยว คอ กำรฟองคดละเมด ซงในแงของควำมรบผดในทำงละเมดนนตำมปกตผเสยหำยตองพสจนควำมจงใจหรอประมำทเลนเลอของผขำยหรอผประกอบธรกจ อนเปนประเดนทแทบจะพสจนไมไดเลยในกรณทสนคำหรอบรกำรนนมควำมสลบซบซอนในแงเทคนคกำรผลต ซงผประกอบธรกจเทำนนทจะรถงขนตอนกำรผลต ดงนนจงมแนวคดเกยวกบกำรเปลยนแปลงหลกควำมรบผดในทำงละเมดใหเหมำะสมยงขน นนคอกำรใชหลกควำมรบผดเดดขำดในควำมเสยหำยทเกดจำกกำรบรโภค ในปจจบนหลกควำมรบผดเดดขำดในทำงละเมดนถกน ำไปใชเปนแนวก ำหนดควำมรบผดในกฎหมำยเกยวกบกำรคมครองผบรโภคในประเทศตำงๆ ทงในกฎหมำยเฉพำะและในกฎหมำยละเมดทมกำรแกไขเพมเตมทงนสดแทแตระบบกฎหมำยและสภำพกำรณของประเทศนนๆ จะพงมในหมประเทศทมระบบกฎหมำยแบบจำรตประเพณ เชน องกฤษ สหรฐอเมรกำ ออสเตรเลย เหลำนกฎหมำยคมครองผบรโภคกไดรบกำรพฒนำอยเสมอในบรรดำประเทศในระบบกฎหมำยจำรตประเพณนสหรฐอเมรกำคอนขำงจะพฒนำกฎหมำยในดำนนไปไกลทสด กลำวคอ มทงกำรบญญตกฎหมำยของสหพนธรฐเพอใชบงคบทวประเทศ และกำรบญญตเพมเตมแกไขกฎหมำยของมลรฐเกยวกบหลกเกณฑและมำตรกำรในกำรคมครองผบรโภค ยกตวอยำงกฎหมำยสหพนธ เชน The Consumer Product Act 1972 หรอ The Uniform Commercial Code ในสวนทเกยวกบกำรซอขำย (Sale) หรอ กฎหมำยลกษณะละเมด The Restatement Of Torts Section 402 (A) The Maguson Moss Warranty FTC Improvement Act 1975 หรอกฎหมำยของมลรฐ Kansas ในประเทศสหรฐอเมรกำ เชน The Kansas Consumer Protion Act 1975 เหลำน เปนตน ในประเทศองกฤษกมกำรปรบปรงกฎหมำย The Supply of Goods (Implied Terms) Act 1977 เปนตน สวนในประเทศทใชระบบประมวลกฎหมำย (Civil Law) ววฒนำกำรในดำนนกมอยเชนกน ยกตวอยำงเชนกฎหมำยเกยวกบผลตภณฑ (Product Liability) ในประเทศเยอรมนและประเทศฝรงเศส เปนตน ววฒนำกำรของกฎหมำยในประเทศตำงๆ ทกลำวนเปนผลของกำรทพจำรณำเหนวำหลกเกณฑตำมกฎหมำยทวไปทมอยเชน กฎหมำยแพงหรอกฎหมำยอำญำไมสำมำรถจะน ำมำปรบไดกบกำรใหควำมคมครองผบรโภคไดอยำงเหมำะสม โดยสรปอำจกลำวไดวำ แนวคดและทฤษฎทเปนทมำของกำรบญญตกฎหมำยเพอคมครองผบรโภค ประกอบดวย กำรขยำยหลกควำมรบผดในทำงสญญำใหกวำงออกไป ไมถอหลกคกรณในสญญำเทำนนทจะมสทธเรยกรองตอกน (Privity of Contract) กลำวโดยยอกคอ ไมถอวำสญญำผกพนเฉพำะคสญญำ กบกำรน ำเอำหลกขอสนนฐำนควำมผดในกฎหมำยละเมดทใหถอวำ ผประกอบธรกจอำจตองรบผดโดยไมจ ำเปนตองมควำมจงใจหรอประมำทเลนเลอ (Strict Liability) เวนแตตนจะพสจนหกลำงไดตำมทกฎหมำยก ำหนดขอยกเวนไวมำใชในคดทเกดควำมเสยหำยขน เนองจำกกำรบรโภคสนคำหรอบรกำร

๓. บทกฎหมายทเกยวของ แนวทางค าวนจฉยของศาลและค าพพากษาของศาล ๓.๑ กฎหมายอนๆ ทใชบงคบอยกอนพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. ๒๕๒๒ กฎหมำยซงผบรโภคเปนผเสยหำยอนอำจฟองคดไดโดยตรง ไดแก ๓.๑.๑ ประมวลกฎหมายอาญา ประมวลกฎหมำยอำญำ มำตรำ ๒๓๖ ถงมำตรำ ๒๓๙ ระบถงควำมผดเกยวกบกำรอนตรำยตอประชำชนและมำตรำ ๒๗๐ ถง ๒๗๕ ระบถงควำมผดเกยวกบกำรคำ เปนมำตรกำรทำงกฎหมำยอกทำงหนง ซงบญญต...

- ๒๖ -

ซงบญญตคมครองผบรโภคไวในดำนอำหำร ยำ เครองบรโภคอนๆ รวมตลอดถงกำรคมครองดำนกำรคำเกยวกบกำรชง ตวง วดปรมำณสนคำคณภำพและทมำของสนคำดวยวธก ำหนดโทษปรบ และจ ำคกไวในกำรกระท ำผดซงกฎหมำยบญญตไว หำกพจำรณำบทบญญตในประมวลกฎหมำยอำญำทกลำวขำงตนละเอยดแลว จะพบวำบทบญญตของกฎหมำยมงหมำยในกำรปลอมบน อำหำร ยำ และเครองอปโภคอนๆ น ำดมทจดไวใหประชำชนเทำนนทเปนควำมผดและระบโทษไว (มำตรำ ๒๓๖ – ๒๓๙) ไมมบทบญญตคมครอง กรณอำหำรเกดอนตรำยตอรำงกำยหรอสขภำพของประชำชน โดยไมอำจคำดหมำยได กลำวอกนยหนงกำรกระท ำจะเปนควำมผด ตำมกฎหมำยอำญำ ตองเปนกำรกระท ำทมเจตนำหรอกระท ำโดยประมำทเทำนน กรณเครองอปโภคเกดเปนพษหรอเปนอนตรำยอนไมอำจคำดหมำยได ไมอยในควำมคมครองตำมกฎหมำยอำญำมำตรำ ๒๓๖ – ๒๓๙ เชน อำหำรหรอยำเกดเปนพษหรอมผลขำงเคยงเมอบรโภคเปนเวลำนำน สวนกรณกำรคมครองดำนกำรคำนน จะเหนไดวำกฎหมำยมงคมครองเฉพำะเรองกำรควบคมกำรใชเครองชง ตวง วด กำรของโดยหลอกลวง แหลงก ำเนด สภำพ คณภำพ หรอปร มำณ กำรปลอมเครองหมำยกำรคำ กำรเลยนเครองกำรคำ และกำรเขำมำเพอจ ำหนำยซงสนคำอนเปนสนคำปลอม กฎหมำยมไดคมครองในดำนกำรประกนคณภำพสนคำอนตรำยทเกดจำกสนคำปลอมทมคณภำพต ำกวำมำตรฐำนหรอกำรก ำหนดรำคำสงเกนควำมเปนควำมเปนจรง อยำงไรกตำม บทบญญตในประมวลกฎหมำยอำญำทกลำวทงหมดนกยงมประโยชนในแงกำรคมครองผบรโภคในสภำวกำรณปจจบนอยไมนอย และเปนกฎหมำยซงคมครองผบรโภคผไดรบควำมเสยหำยอยำงตรงทสด ในแงสทธกำรเปนโจทกฟองคดไดเอง แตในควำมเปนจรงผบรโภคทเปนประชำชนคนไทยจะใชสทธดงกลำวนอย เนองจำกไมนยมฟองรองคดในศำล ยงกวำนน กำรฟองคดอำญำไมสำมำรถไดรบกำรเยยวยำควำมเสยหำยทเกดขนได เพรำะกฎหมำยอำญำเปนเรองน ำตวผกระท ำผดไปลงโทษ ๓.๑.๒ ประมวลกฎหมายแพงและพาณชยลกษณะละเมด มำตรำ ๔๒๐ เปนบทบญญตเรองละเมด ซงเปนบทบญญตกวำงมำก แตมอปสรรคตอกำรปรบใชกบกรณคมครองผบรโภคอยตรงทกฎหมำยลกษณะละเมดของไทยเปนเรองตองกระท ำโดยจงใจหรอกระท ำโดยประมำท ใหเขำเสยหำยตอชวตรำงกำย สขภำพ ทรพย ฯลฯ กรณทไมกำรกระท ำโดยจงใจหรอประมำทกไมอำจอำศยบทบญญตเรองละเมดปรบใชได ทงๆ ทควำมเสยหำยทเกดขนจำกกำรบรโภคสนคำในปจจบนสวนใหญเกดจำกเหตซงไมอำจคำดหมำยได กลำวอกนยหนงขำกกำรจงใจ (หรอไมถงกบประมำท) ของผผลตหรอผประกอบธรกจกำรคำบรกำร ทงนดวยเหตทววฒนำกำรทำงกระบวนกำรผลตตลอดจนวสดทใชในกำรผลตนนเจรญอยำงรวดเรวและสลบซบซอนยงขน กฎหมำยละเมดของไทยจงมขอบกพรองในแงนอย แมวำจะมบทสนนษฐำนวำจ ำเลยจงใจหรอประมำทท ำใหเปนควำมผดอยในมำตรำ ๔๒๒ อนไดแกกรณฝำฝนบทบงคบแหงกฎหมำยอนมทประสงคเพอจะปกปองบคคลอนกตำม แตบทสนนษฐำนตำมมำตรำนม ใช บทสนนษฐำนเดดขำด ดงนน จ ำเลยจงสำมำรถน ำสบพสจนไดวำตนมไดจงใจหรอประมำทเลนเลอแตอยำงใด เพอปฏเสธควำมรบผดได ในตำงประเทศนนหลกควำมรบผดชอบของผผลตนนอำศยหลกกฎหมำยละเมดทเรยกวำ Strict Liability ไดแกควำมรบผดในควำมเสยหำยอนเกดจำกกำรบรโภคสนคำทผผลตจกตองรบผดแมไมมกำรจงใจหรอประมำทในกำรกอใหเกดควำมเสยหำยเหลำนนเลยกตำม ตวอยำงเชน The consumer Product Safety Act, 1972 ของประเทศสหรฐอเมรกำ เปนตน ๓.๑.๓ ประมวล...

- ๒๗ - ๓.๑.๓ ประมวลกฎหมายแพงและพาณชยลกษณะจางท าของ กำรจำงท ำของตำมกฎหมำย หมำยควำมถง กำรตกลงรบจะท ำกำรงำนสงใดสงหนงจนส ำเรจแหงกำรงำนสงใดสงหนงจนส ำเรจ โยมกำรตกลงจะใหสนจำงเพอผลส ำเรจแหงกำรทท ำนน จะเหนวำกำรจำงท ำของมควำมหมำยกวำงมำก ในปจจบนมค ำอกค ำหนงทนยมใชและบญญตไวในกฎหมำยหลำยฉบบ คอ ค ำวำ “บรการ” ซงมควำมหมำยกวำงกวำจำงท ำ “การงาน” อยำงหนงอยำงใด กลำวคอ บรกำร หมำยรวมถง กำรใหใชสทธหรอใชประโยชนในทรพยสนหรอกจกำรใดๆ โดยเรยกคำตอบแทนดวย โดยนยดงกลำวผเขยนจงเหนวำ “บรการ” มควำมหมำยรวมทงกำรจำงท ำงำนและใหเชำทรพย บทบญญตเรองกำรจำงท ำของในประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยบญญตคมครองสทธของผวำจำงไวแตเฉพำะกรณดงตอไปน

๑. ผรบจำงไมเรมท ำกำรในเวลำอนสมควร หรอชกชำฝำฝนขอก ำหนดแหงสญญำ ปรำศจำกควำมผดของผวำจำง จนอำจคำดหมำยลวงหนำไดวำกำรนนจะไมส ำเรจภำยในก ำหนดเวลำทไดตกลงกนไว ผวำจำงเลกสญญำโดยไมตองรอคอยใหถงเวลำก ำหนดสงมอบ (มำตรำ ๕๙๓)

๒. ถำผรบจำงเปนผจดหำสมภำระในกำรท ำกำรงำน ผรบจำงตองจดหำชนดทด (มำตรำ ๕๘๙) ๓. ถำเกดควำมช ำรดบกพรองขน เพรำะสถำพแหงสมภำระผรบจำงตองรบผด (มำตรำ ๕๙๑)

หำกผรบจำงรอยแลววำสมภำระนนไมเหมำะ ๔. ผรบจำงตองรบผดในควำมช ำรดบกพรองเทำทปรำกฏขนภำยในหนงป นบแตวนสงมอบ

หรอทปรำกฏขนภำยในหำป ถำกำรทท ำนนเปนสงปลกสรำงกบพนดน นอกจำกเรอนโรงท ำดวยเครองไม (มำตรำ ๖๐๐)

๕. ถำผรบจำงเปนผจดหำสมภำระ และกำรทจำงท ำนนพงทลำยหรอบบสลำยกอนไดสงมอบกนถกตอง ควำมวนำศตกเปนพบแกผรบจำงหำกมไดเปนกำรกระท ำของผวำจำง สนจำงเปนอนไมตองใช (มำตรำ ๖๐๓)

๖. ในกรณทมผรบจำงชวง ผรบจำงคงตองรบผดเพอควำมประพฤตหรอควำมผดอยำงใดๆ ของผรบจำงชวงดวย (มำตรำ ๖๐๔)

กรณจำงท ำของนนในปจจบนทมปญหำมำกทสดเหนจะไดแกกำรจำงปลกบำนจดสรร กฎหมำยลกษณะจำงท ำของคมครองสทธ และประโยชนของผวำจำงในฐำนะผบรโภคไวพอสมควร และไมถงกบลำสมยจนเกนไป อยำงไรกตำม ยงมกรณเกดขนนอกเหนอจำกบทบญญตของกฎหมำยปจจบนหลำยกรณ ซงจ ำเปนตองอำศยกฎหมำยอนซงมบทบญญตคมครองมำกกวำ ตวอยำงเชน กำรปลกสรำงผดพระรำชบญญตควบคมอำคำร หรอกำรใชวสดกอสรำงผดมำตรฐำนทก ำหนดไวในพระรำชบญญตควบคมกำรกอสรำง ซงแมวำประเทศเรำจะมพระรำชบญญตควบคมกำรกอสรำงและพระรำชบญญตควบคมอำคำรออกใชบงคบกตำม ปญหำอยทวำผเสยหำยทจะรองด ำเนนคดกบผฝำฝนพระรำชบญญตเหลำนนไดคอ หนกงำนเจำหนำทของรฐ ผรกษำกำรตำมพระรำชบญญตเหลำนเทำนน ผเสยหำยทเปนผวำจำงไมไดรบควำมคมครองตำมกฎหมำย ๒ ฉบบดงกลำวโดยเพรำะพระรำชบญญตทงสองฉบบเปนกฎหมำยทมไดใหสทธฟองคดแกเอกชน

๓.๑.๔ ประมวลกฎหมายแพงและพาณชยลกษณะซอขาย ประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยลกษณะซอขำยไดบญญตสทธและประโยชนอนผซอใน

ฐำนะผบรโภคไดรบควำมคมครองไวดงน ๑. ถำทรพย...

- ๒๘ -

๑. ถำทรพยสนซงซอขำยช ำรดบกพรองท ำใหท ำใหเสอมรำคำหรอประโยชนอนมงจะใชเปนปกตหรอหรอมงหมำยโดยสญญำ ผขำยตองรบผด (มำตรำ ๔๗๒)

๒. หำกมบคคลภำยนอกมสทธเกนอทรพยสนทไดซอขำยกนเพรำควำมผดของผขำย ผขำยตองรบผด (มำตรำ ๔๗๕)

๓. ในกรณมขอสญญำกนระหวำงผซอผขำยวำไมตองรบผดเพอควำมช ำรดบกพรองหรอเพอกำรรอนสทธ ขอสญยำเชนวำนไมอำจคมควำมรบผดของผขำยในผลทผขำยกระท ำไปเองหรอผลแหงขอควำมจรงอนผขำยไดรอยแลวและปกปดเสย (มำตรำ ๔๘๕)

บทบญญตในเรองซอขำยตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยนไดรบอทธพลจำกสภำษตกฎหมำยทวำ “ผซอตองระวง” อยบำงแตมใชเดดขำดวำผขำยไมตองรบผดเสยเลย กระนนกดกยงมบทบญญตหลำยมำตรำทไมเหมำะสมกบสภำพกำรณเศรษฐกจกำรคำในปจจบน เพรำะแมวำผซอจะใหควำมระมดระวงถงขนำดแลว กไมอำจคำดไดวำจะตองเกดควำมเสยหำยขนจำกกำรใชทรพยนนเพอกำรบรโภค

ขอทเปนอปสรรคอยำงยงในเรองซอขำยตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยนกคอ ผซอเทำนนจงจะเปนโจทก (ผเสยหำย) ซงน ำคดขนฟองศำลได ผเสยหำยจรงๆ ซงไมใชผซอ เชน ผบรโภคทรพยทมผอนซอมำไมสำมำรถเปนโจทกฟองเรยกคำเสยหำยในทำงสญญำ อนเกดอนเกดแกกำรบรโภคทรพยสนทซอนนได เพรำะไมมนตสมพนธใดๆ กบผขำย ดงนน จงเหนไดชดเจนวำ หลกในเรองนตสมพนธนไมเหมำะส มกบสภำพกำรณปจจบนทผบรโภคนนมโอกำสจะไดรบผลเสยหำยจำกกำรบรโภคมำกและกวำงขวำงและไมจ ำเปนตองเปนผซอเองดวย หำกจ ำกดเฉพำะผซอเทำนนทเปนผเสยหำยได ประโยชนกำรคมครองสทธผบรโภคคงจะนอยไปอยำงแนนอน

ตวอยำงเชน บดำซอนมใหบตรกน มำรดำเปนผเตรยม มำรดำเตรยมตำมวธทปรำกฎอยบนกระปอง ปรำกฏวำเดกทองรวงตองสงโรงพยำบำล แพทยพบวำในนมกระปองนนมสวนมสวนผสมของสำรมพษ ดงนบดำผเทำนนทจะเปนโจทกฟองคดแพงโดยอำศยสญญำซอขำยได แตจะฟองใครไดบำง ผขำยปลก หร อบรษทผผลตนม เปนปญหำนำคดโดยเฉพำะหำกกรณนเกดขนในประเทศไทย และตองอำศยบทบญญตในประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย ลกษณะซอขำยทมอยในปจจบน

หรออกตวอยำงหนงคอ หำกเพอนหรอแขกผไดรบเชญมำกนขำวทมบำนนำย ก. เกดอำกำรผดส ำแดงเพรำะอำหำรหรออเครองดม ซงนำย ก. จดซอมำเพอเลยงแขกเหรอในงำน ผทเกดอำกำรผดส ำแดงนนจะฟองผขำยไดโดยตรงหรอไม จะอำศยหลกกฎหมำยใด เรองละเมดคงไมมปญหำ แตจะฟองละเมดไดหรอไมหำกปรำกฏวำไมมผใดจงใจหรอประมำทเลอเลอในกำรผลตอำหำรนนอนท ำใหเกดผลเสยหำยเชนนนได เชน เปนเพรำะสวนผสมของอำหำรนนเปนสวนผสมทใชผสมลงในอำหำรไดโดยชอบดวยกฎหมำย แตอำจเกดเปนอนตรำยได หำกมสำรสะสมไวในรำงกำยมำกเกนอตรำสวน เชนน ใครควรตองรบผดในผลเสยหำยทเกดขนโดยอำศยหลกกฎหมำยใด ดงน เปนตน31

ขอพงสงเกตอกประกำรหนง กคอกำรคมครองผบรโภคโดยทวไป (โดยเฉพำะในตำงประเทศ) นนเปนกำรใชมำตรกำรทำงกฎหมำยเพอคมครองผบรโภคทงหลำย ซงไดรบควำมเสยหำยจำกสนคำทจ ำหนำย

ในทำง...

31 เชนเดยวกบประเดนเรองบดำซอนมใหบตร กรณเชนนปจจบนมบทบญญตในพระรำชบญญตควำมรบผดตอควำมเสยหำยทเกดขน จำกสนคำทไมปลอดภย พ.ศ. ๒๕๕๑

- ๒๙ -

ในทำงกำรคำทวไปในทองตลำด (Business Transaction) มไดมงคมครองกำรซอขำยระหวำงบคคล (Private Sale) เพรำะฉะนนกฎหมำยคมครองผบรโภคของตำงประเทศจงจ ำกดควำมค ำวำสนคำ หรอค ำวำผบรโภค หรอค ำวำผผลตไวเฉพำะ ไมหมำยควำมรวมถงกำรซอขำยระหวำงเอกชนตอเอกชนทไมใชธรกจกำรคำหรอพอคำ และกฎหมำยซอขำย (Sale of Good Act) ในตำงประเทศทมกฎหมำยทมกฎหมำยคมครองผบรโภค ในดำนตำงๆ เปนกำรเฉพำะแลว กจะใชบงคบกบกรณซอขำยธรรมดำ ระหวำงเอกชนตอเอกชนดวยกนทมไดมงประโยชนทำงกำรคำ หรออำจจะมกำรแกไขเพมเตมใหมบทบญญตในกำรใชสทธเรยกคำเสยหำยไดอยำงกฎหมำยคมครองผบรโภคดวยกได เชนควำมรบผดชอบของผขำยเมอมกำรรบประกนโดยปรยำยในคณภำพหรอควำมปลอดภยของสนคำ เชน กฎหมำยซอขำยของสหรฐอเมรกำ เปนตน ส ำหรบประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยลกษณะซอขำยของไทยใชบงคบกบกำรซอขำยทงระหวำงเอกชนตอเอกชนและกำรซอขำยทเปนกำรคำ ในทองตลำด (Business Transaction) เพรำะระบบกฎหมำยของไทยไมแยกกฎหมำยพำณชยออกจำกกฎหมำยแพง

๓.๑.๕ ประมวลกฎหมายแพงและพาณชยลกษณะเชาทรพย ประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยลกษณะเชำทรพยไดบญญตคมครองสทธผเชำไวดงน ๑. ผใหเชำตองชดใชคำใชจำยทผเชำจำยไปโดยควำมจ ำเปนและสมควรเพอรกษำทรพยสน

ซงเชำ (มำตรำ ๕๔๗) ๒. ผใหเชำตองสงมอบทรพยสนซงเชำโดยสภำพเหมำะแกกำรทจะใชประโยชนทเชำ และตอง

เปนทรพยทซอมแซมดแลว (มำตรำ ๕๔๖) ๓. ผใหเชำตองรบผดในกำรรอนสทธ หรอช ำรดบกพรองเชนเดยวกนกบผขำย (มำตรำ ๕๔๙) ๔. ผใหเชำตองจดกำรซอมแซมทกอยำงซงเปนกำรจ ำเปน (มำตรำ ๕๕๐) ในเรองเชำทรพยน ไมมบทบญญตใหผใหเชำตองรบผดในควำมเสยหำยอนเกดแตกำรใชบท

ทรพยทเชำแตประกำรใด แมวำอำจจะใชบทบญญตในเรองละเมดได แตอยำงทกลำวแลว บทบญญตเรองละเมดจะใชไดดกเฉพำะแตกรณจงใจหรอประมำทเทำนน ซงกำรน ำสบถงองคประกอบควำมผดเปนภำระของโจทกผเสยหำย ในกรณททรพยทเชำนนมอนตรำย เพรำะสวนประกอบหรอกำรผลตทสลบซบซอน ผเชำจะอยในฐำนะทน ำสบถงควำมประมำทของผใหเชำไดล ำบำกมำก

๓.๑.๖ ประมวลกฎหมายแพงและพาณชยลกษณะเชาซอ บทบญญตในประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยลกษณะเชำซอนนไมมบทบญญตคมครอง

ผเชำซอในเรองควำมเสยหำยอนเกดแตกำรบรโภคทรพยสนทเชำซอเลยแมแตบทเดยว (ซงตควำมกนวำตองโยงเอำลกษณะเชำทรพยมำใชโดยอนโลม) แมวำตำมควำมจรงแลวกฎหมำยลกษณะเชำซอนจะมบทบำทในสถำนกำรณทำงเศรษฐกจในสมยปจจบนกตำม เชน กำรเชำซอบำน รถยนต ตลอดจนเครองอปโภคอนๆ

ถำพจำรณำดอยำงละเอยดจะพบวำประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยจดลกษณะเชำซอไวดวยกนกบเชำทรพย ทงนดวยเหตทถอวำเชำซอเปนลกษณะเชำบวกกบสญญำจะซอขำยมใชเปนสญญำซอขำยธรรมดำบทบญญตในเรองใหสทธผใหเชำรบรบเงนทสงช ำระทงหมดพรอมกบบอกเลกสญญำเอำทรพยทใหเชำคนไดเมอมกำรผดนดไมช ำระคำเชำซอสองครงตดกนกวำงอยบนรำกฐำนทถอวำสญญำเชำซอเปนสญญำใหเชำทรพยโดยมเงอนไขวำจะขำยให หำกผอนช ำระรำคำครบถวน ดงนนกรรมสทธในทรพยจงยงเปนของผใหเชำอยตลอดเวลำ เมอผเชำซอไมสำมำรถช ำระรำคำงวดใดงวดหนงตดตอกนถงสองครงกฎหมำยถอวำผดสญญำ ผใหเชำเรยกทรพยคนได ในสภำพกำรณทำงกำรคำปจจบนกำรเชำซอเปนหนทำงทเอออ ำนวยแกผบรโภคผมรำยได

พอสมควร...

- ๓๐ - พอสมควร แตมควำมจ ำเปนในกำรด ำรงชวตทตองอำศยเครองทนแรง ทนเวลำหลำยๆ อยำงประกอบกน กำรเชำซอเครองอ ำนวยควำมสะดวกและทนเวลำ ทนแรงทงหลำย เชนรถยนต เครองไฟฟำ ฯลฯ เปนกำรไดซอทรพยโดยทนท แมวำจะไมมเงนช ำระรำคำทงหมดโดยควำมคำดหวงในอนำคตจะมควำมสำมำรถช ำระรำคำไดและไดกรรมสทธในทรพยนน แตสถำนกำรณตำงๆ ในอนำคต เปนสงเปลยนแปลงไดและไมมผใดคำดหมำยได รอยเปอรเซนต เมอระบบกำรเชำซอยอมจะท ำใหผผลตและผคำไดประโยชนใหแกผบรโภคได ระบบกำรให เชำซอยอมจะท ำใหผผลตและผคำไดประโยชนในแงกำรเพมปรมำณกำรขำยและผลก ำไรจำกระบบผอนช ำระรำคำทบวกดอกเบยไวในตวอยำงแนนอน ปญหำทเกดขนวำกำรทกฎหมำยใหสทธผใหเชำซอทจะเรยกทรพยคนพรอมทงรบเงนทสงช ำระมำแลวทงหมดเมอผเชำซอผดนดไมช ำระเงนสองครำวตดตอกนยตธรรมและเหมำะสมหรอไมกบสภพำทำงกำรคำและเศรษฐกจในยคปจจบน กลำวอกนยหนง กฎหมำยนคมครองผบรโภคในฐำนะ ผเชำซอหรอไม ถำเปนกรณผดนดสองครำว (งวด) สดทำยผอนช ำระหนมำเกนกวำ ๙๐% ของรำคำเชำซอ ผเชำซอไมควรไดรบกำรพจำรณำใดๆ เลยทเดยวหรออยำงไร แมในมำตรำ ๕๗๔ วรรคสองจะใหเวลำผเชำซออกระยะหนงในกรณผดนดไมช ำระเงนงวดทดทำยกตำมแตในทำยทสดผ ใหเชำวอกรบเงนทผอนช ำระทงหมดพรอมกบบอกเลกสญญำได32 จะเหนไดชดเจนวำแนวคดทฤษฎ และวตถประสงคของกฎหมำยหลกไมจะเปนกฎหมำยอำญำ หรอกฎหมำยแพงนน เหมำะสมกบสภำทำงสงคมทไมสลบซบซอนในอดต หำกจะใชบทบญญตของกฎหมำยดงกลำวนเพอแกปญหำควำมเสยหำยอนเกดขนเพรำะกำรบรโภคในสงคมปจจบนกจะพบวำ บทบญญตในกฎหมำยเกลำนไมสอดคลองกบสภำพปญหำในสงคมปจจบนอกตอไป ๓.๒ กฎหมายเฉพาะทคมครองผบรโภคนอกจากพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. ๒๕๒๒ กฎหมำยทมวตถประสงคในกำรคมครองผบรโภคในปจจบนนมมำกกวำ ๕๐ ฉบบ โดยแบงไดเปนกลม ดงน โดยกลมท ๑ กลมกฎหมายทมวตถประสงคโดยตรง/โดยออม เพอใหเกดความปลอดภยในการบรโภคสนคาหรอบรการ ไดแก

๑. ประมวลกฎหมำยอำญำ พ.ศ. ๒๔๙๙ ลกษณะ ๖ ควำมผดเกยวกบกำรกอใหเกด ภยนอนตรำยตอประชำชน มำตรำ ๒๑๗ – ๒๓๙

๒. พระรำชบญญตสำธำรณสข พ.ศ. ๒๔๘๔ และพระรำชบญญตสำธำรณสข พ.ศ. ๒๕๓๕ ๓. พระรำชบญญตควบคมกำรประกอบโรคศลปะ พ.ศ. ๒๔๗๙ ๔. พระรำชบญญตปองกนภยนอนตรำยอนเกดแกกำรเลนมหรสพ พ.ศ. ๒๔๖๕ ๕. พระรำชบญญตควบคมกำรฆำสตวและจ ำหนำยเนอสตว พ.ศ. ๒๕๐๒ และพระรำชบญญต

ควบคมกำรฆำสตวและจ ำหนำยเนอสตว พ.ศ. ๒๕๓๕ ๖. พระรำชบญญตควบคมกำรบ ำบดโรคสตว พ.. ๒๕๐๕ ๗. พระรำชบญญตสถำนพยำบำล พ.ศ. ๒๕๐๔ ๘. พระรำชบญญตยำ พ.ศ. ๒๕๑๐ พระรำชบญญตยำ พ.ศ. ๒๕๒๒ ๙. พระรำชบญญตวตถมพษ พ.ศ. ๒๕๑๐ และพระรำชบญญตวตถอนตรำย พ.ศ. ๒๕๓๕ ๑๐. พระรำช...

32 สษม ศภนตย (2557)“ค ำอธบำยกฎหมำยคมครองผบรโภค” พมพครงท 9 กรงเทพมหำนคร ส ำนกพมพแหงจฬำลงกรณมหำวทยำลย หนำ 27 - 36

- ๓๑ -

๑๐. พระรำชบญญตมำตรฐำนผลตภณฑอตสำหกรรม พ.ศ. ๒๕๑๑ และพระรำชบญญตมำตรฐำนผลตภณฑอตสำหกรรม (ฉบบท ๕) พ.ศ. ๒๕๓๕

๑๑. ประกำศคณะปฏวต ฉบบท ๕๘ กจกำรคำขำยอนกระทบตอควำมปลอดภย หรอผำสกแหงสำธำรณชน

๑๒. พระรำชบญญตเครองส ำอำง พ.ศ. ๒๕๑๗ และพระรำชบญญตเครองส ำอำง พ.ศ. ๒๕๓๕ ๑๓. พระรำชบญญตวตถออกฤทธตอจตและประสำท พ.ศ. ๒๕๑๘ และพระรำชบญญตวตถ

ออกฤทธตอจตและประสำท พ.ศ. (ฉบบท ๓ ) พ.ศ. ๒๕๓๕ ๑๔. พระรำชบญญตควบคมอำคำร พ.ศ. ๒๕๒๒ และพระรำชบญญตควบคมอำคำร (ฉบบท ๒)

พ.ศ. ๒๕๓๕ ๑๕. พระรำชบญญตอำหำร พ.ศ. ๒๕๒๒ ๑๖. พระรำชบญญตจรำจรทำงบก พ.ศ. ๒๕๒๒ และพระรำชบญญตจรำจรทำงบก (ฉบบท ๔)

พ.ศ. ๒๕๓๕ ๑๗. พระรำชบญญตควบคมคณภำพอำหำรสตว พ.ศ. ๒๕๒๕ ๑๘. พระรำชบญญตเชอโรคและพษทมำจำกสตว พ.ศ. ๒๕๒๕

โดยกลมท ๒ กลมกฎหมายทมวตถประสงคโดยตรง/โดยออม เพอใหเกดความเปนธรรมในการบรโภคสนคาหรอบรการ

๑. พระรำชบญญตกำรคำขำว พ.ศ. ๒๔๘๙ ๒. พระรำชบญญตควบคมเครองอปโภค บรโภคและของอนในภำวะคบขน พ.ศ. ๒๕๘๘ ๓. พระรำชบญญตโรงแรม พ.ศ. ๒๔๗๘ ๔. พระรำชบญญตหำมเรยกดอกเบยเกนอตรำ พ.ศ. ๒๔๗๕ ๕. พระรำชบญญตควบคมโภคภณฑ พ.ศ. ๒๔๙๕ ๖. พระรำชบญญตควบคมกำรเชำเคหะและทดน พ.ศ. ๒๕๐๔ ๗. พระรำชบญญตเครองหมำยกำรคำ พ.ศ. ๒๕๐๔ และพระรำชบญญตเครองหมำยกำรคำ

พ.ศ. ๒๕๓๔ ๘. พระรำชบญญตกำรไฟฟำนครหลวงพ.ศ. ๒๕๐๑ ๙. พระรำชบญญตกำรธนำคำรพำณชย พ.ศ. ๒๕๐๕ ๑๐. พระรำชบญญตหอพก พ.ศ. ๒๕๐๗ ๑๑. ประกำศคณะปฏวต ฉบบท ๒๘๖ กำรจดสรรทดนของเอกชน พ.ศ. ๒๕๑๕ ๑๒. พระรำชบญญตประกนวนำศภย พ.ศ. ๒๕๑๐ พระรำชบญญตประกนวนำศภย พ.ศ. ๒๕๓๕ ๑๓. พระรำชบญญตตลำดหลกทรพย พ.ศ. ๒๕๑๗ และพระรำชบญญตหลกทรพยและตลำด

หลกทรพย พ.ศ. ๒๕๓๕ ๑๔. พระรำชบญญตก ำหนดสนคำและปองกนกำรผกขำด พ.ศ. ๒๕๒๒ ๑๕. พระรำชบญญตอำคำรชด พ.ศ. ๒๕๒๒ ๑๖. พระรำชบญญตอำคำรชด (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๔ ๑๗. พระรำชบญญตขนสงทำงบก พ.ศ. ๒๕๒๒ และพระรำชบญญตกำรขนสงทำงบก (ฉบบท ๕)

พ.ศ. ๒๕๓๕ ๑๘.พระรำช...

- ๓๒ - ๑๘. พระรำชบญญตกำรประกอบธรกจเงนทนหลกทรพยและเครดตฟองซเอร พ.ศ. ๒๕๒๒ ๒๐. พระรำชบญญตสถำบนอดมศกษำเอกชน พ.ศ. ๒๕๒๒ และพระรำชบญญต

สถำบนอดมศกษำเอกชน (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕ ๒๑. พระรำชบญญตดอกเบยเงนใหกยมของสถำบนกำรเงน พ.ศ. ๒๕๒๓ และพระรำชบญญต

ดอกเบยเงนใหกยมของสถำบนกำรเงน (ฉบบท ๓) พ.ศ. ๒๕๓๕ ๒๒. พระรำชบญญตโรงเรยนเอกชน พ.ศ. ๒๕๒๕ ๒๓. พระรำชบญญตธรกจน ำเทยวและมคคเทศก พ.ศ. ๒๕๓๕ โดยกลมท ๓ กลมกฎหมายทควบคมการเผยแพรขอเทจจรง หรอการโฆษณาสนคาหรอบรการ ๑. พระรำชบญญตภำพยนตร พ.ศ. ๒๔๗๓ ๒.พระรำชบญญตกำรพมพ พ.ศ. ๒๔๘๔ ๓. พระรำชบญญตควบคมกำรโฆษณำโดยใชเครองขยำยเสยง พ.ศ. ๒๔๙๓ ๔. ระเบยบวำดวยวทยกระจำยเสยงและวทยโทรทศน พ.ศ. ๒๕๑๘ ๕. พระรำชบญญตวทยกระจำยเสยงและวทยโทรทศน พ.ศ. ๒๕๓๐ โดยกลมท ๔ การคมครองผบรโภคและการเยยวยาชดใชความเสยหาย ๑. ประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย บรรพ ๒ ลกษณะหนและนตกรรมสญญำ มำตรำ ๑๙๔

– ๓๙๔ ลกษณะละเมด มำตรำ ๔๒๐ – ๔๔๘ ๒. พระรำชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. ๒๕๒๒33 ๓. พระรำชบญญตควำมรบผดตอควำมเสยหำยทเกดขนจำกสนคำทไมปลอดภย พ.ศ. ๒๕๕๑

๓.๔ แนวทางค าวนจฉยของศาลและค าพพากษาของศาล จำกกำรศกษำปญหำขอกฎหมำยลกษณะละเมดตำมประมลกฎหมำยแพงและพำณชย

และกำรศกษำคนควำกรณกำรละเมดสทธผบรโภค มค ำพพำกษำของศำลทนำสนใจและขอแยกเปนประเดน ดงน ๑. การกระท าโดยประมาท (Negligence) ในเชงวชำกำรเกณฑทนกวชำกำรไทยน ำมำใชวดวำบคคลใดประมำทเลนเลอหรอไม คอ กำร

เปรยบเทยบกบบคคลทมควำมระมดระวงตำมพฤตกำรณและตำมฐำนะในสงคมเชนเดยวกบผท ำควำมเสยหำย หำกผท ำควำมเสยหำยมหนำทตองใชควำมระมดระวงมใหเกดควำมเสยหำยแตมไดใชควำมระมดระวงใหเปนไปตำมเกณฑดงกลำว ยอมถอวำเปนกำรกระท ำโดยประมำทเลนเลอ34 ค ำพพำกษำเกยวกบประเดน “ประมาทเลนเลอหรอไม” มดงน

- ค าพพากษาศาลฎกาท ๑๒๐๖/๒๕๐๐ (ธรกจโรงเลอยกบความรบผดในความเสยหายตอบคคลภายนอก)

แพง ละเมด ประมำทเลนเลอ รบผดรวมกบลกจำง จำงแรงงำน แพซงของจ ำเลยขำดลอยตำมน ำทไหลเชยว ไปกระทบเสำเรอนโจทกเสยหำยแมโจทกจะไมม

พยำนสบวำ เปนเพรำะเหตใดแพจงขำดจ ำเลยกตองรบผด เพรำะเปนหนำทจ ำเลยจะตองระวงรกษำไมใหแพซงขำดลอยไปตำมกระแสน ำทไหลเชยว

จำงคน... 33 สษม ศภนตย (2557)“ค ำอธบำยกฎหมำยคมครองผบรโภค” พมพครงท 9 กรงเทพมหำนคร ส ำนกพมพแหงจฬำลงกรณมหำวทยำลย หนำ 37 - 93 34 ดร.ศกดำ ธนตกล (2555) “แนวคดหลกกฎหมำยและค ำพพำกษำกฎหมำยกบธรกจ” พมพครงท ๓ กรงเทพมหำนคร ส ำนกพมพนตธรรม หนำ 115

- ๓๓ -

จำงคนดแลรกษำแพซง มหนงสอสญญำรบฝำกใหคำจำงเฝำเปนรำยเดอน เปนกำรจำงแรงงำน นำยจำงตองรบผดในละเมดของลกจำง

โจทกฟองวำ เมอวนท ๕ สงหำคม ๒๔๙๗ เวลำกลำงวน ซงเปนเวลำน ำไหลลงเชยว แพไมซงของจ ำเลยจ ำนวน ๖๐ ตนเศษ ไดขำดลอยจำกต ำบลบำงโพ อ ำเภอดสต จงหวดพระนคร ไปปะทะเสำคอนกรตรองรบเรอนแพของโจทก ซงปลกในแมน ำเจำพระยำ ต ำบลบำงพลดอ ำเภอบำงกอกนอย จงหวดธนบร โดยควำมประมำทเลนเลอของจ ำเลยทไมผกมดแพซงไวใหดเปนเหตใหเสำคอนกรตรองรบเรอนแพแถวหนำหกและเอนไปจำกทเดม ๓ ตน ท ำใหตวเรอนเคลอนทไปจำกเดมและทรดเอยง ซงจะตองเสยคำซอมแซมใหคงสภำพเดมเปนเงนอยำงต ำ ๑๓,๔๐๐ บำท โจทกบอกกลำวใหจ ำเลยซอมแซมใหโจทก จ ำเลยไมจดกำรซอมแซมให ท ำใหคนเชำไมกลำเขำอยโจทกตองขำดประโยชนคำเชำทควรไดอกเดอนละ ๒๕๐ บำท จงฟองขอใหจ ำเลยใชคำเสยหำย ๑๓,๔๐๐ บำท พรอมดอกเบยรอยละเจดครงตอป กบคำเชำทควรไดเดอนละ ๒๕๐ บำท นบแตวนฟองจนกวำคดจะถงทสด

จ ำเลยใหกำรตอสวำ โจทกเปนเจำของเรอนแพจรงหรอไมจ ำเลยไมรบรอง กำรปลกเรอนในแมน ำเจำพระยำ โดยปกเสำคอนกรตในแมน ำเปนกำรกดขวำงทำง ขณะเกดเหตแพซงรำยนอยในควำมดแลรกษำของผอนโดยจ ำเลยวำจำงใหเปนผดแลรกษำ จ ำเลยจงไมมหนำทรบผดชอบ แพซงนอยคนละฝงแมน ำกบเรอนทวำเปนของโจทก หำกแพซงไปปะทะเรอนโจทกกเพรำะมผอนผลกใหไปปะทะ ล ำพงกระแสน ำไมมเหตทจะพดขำมฟำกไปโดนเรอนโจทกไดคำเสยหำยทโจทกเรยกรองไมไดแสดงรำยกำร เปนกำรเคลอบคลมหำกจะฟงวำเสยหำยกไมเทำทฟอง คำเชำทเรยกรองกแพงเกนไปถำเชำจรงกไมเกนเดอนละ ๕๐ บำท โจทกไมมสทธเรยกคำปวยกำรรอยละเจดครงตอป ไมใชควำมผดของจ ำเลย ขอใหยกฟอง

ศำลแพงพจำรณำแลวฟงวำ เมอวนท ๕ สงหำคม ๒๔๙๗ แพไมของจ ำเลย ๔ ตบ ประมำณ ๖๐ ทอน ซงจอดอยหนำโรงเลอยของจ ำเลยทต ำบลบำงโพไดขำดลอยไปตำมแมน ำเจำพระยำ ขณะเกดเหตลมจดพดขำมไปทำงฝงตะวนตก แพไมของจ ำเลยจงชนเสำเรอนโจทก ท ำใหเรอนโจทกเสยหำย เสำซเมนต ๓ ตน ตนหนงหกทคอดนซเมนตกะเทำะเหลอแตแกนเหลก อก ๒ ตน ซเมนตกะเทำะและเอนไป ท ำใหตวเรอนทรดและเอน คดคำซอมแซมเปนเงน ๑๓,๔๐๐ บำท ขอตอสของจ ำเลยทวำ นำยดวดรบฝำกแพไมนไมนำเชอ พฤตกำรณสอแสดงไปวำ นำยดวดเปนลกจำงเฝำแพไมของจ ำเลยมำกกวำ จ ำเลยตองรบผดใชคำเสยหำยใหโจทก สวนคำเชำทเรยกรองนนไดควำมวำเรอนโจทกปดไวเฉย ๆ มไดใหเชำ จะเรยกรองเงนจ ำนวนนไมได จงพพำกษำใหจ ำเลยใชคำเสยหำยใหโจทกเปนเงน ๑๓,๔๐๐ บำทพรอมดวยดอกเบยรอยละเจดครงตอป นบแตวนฟองจนกวำจะช ำระเงนเสรจ

จ ำเลยอทธรณ ศำลอทธรณพจำรณำแลว พพำกษำยน จ ำเลยฎกำตอมำ ศำลฎกำไดฟงค ำแถลงกำรณและประชมปรกษำแลว ขอเทจจรงฟงไดตำมทำงพจำรณำวำ

เมอวนท ๕ สงหำคม ๒๔๙๗ เวลำรำว ๑๖.๐๐ น. แพซงของจ ำเลย ๔ ตบ มไมประมำณ ๖๐ ทอน ซงจอดอยรมแมน ำเจำพระยำหนำโรงเลอยของจ ำเลยทต ำบลบำงโพ อ ำเภอดสตจงหวดพระนคร ไดขำดลอยไปตำมล ำน ำเจำพระยำ ในเวลำนนเปนหนำน ำไหลลงเชยวและลมพดจดไดพดพำเอำแพซงของจ ำเลยไปทำงฝงตะวนตกของ แมน ำ...

- ๓๔ -

แมน ำเจำพระยำแลวมำชนเอำเสำเรอนแพของโจทกซงปลกสรำงอยรมแมน ำเจำพระยำทต ำบลบำงพลด อ ำเภอบำงกอกนอยจงหวดธนบร เปนเหตใหเสำซเมนตรองรบเรอนแพของโจทกช ำรดเสยหำยรวม ๓ ตน ท ำใหเรอนแพเอยงทรดไป

จ ำเลยฎกำขนมำมใจควำมวำ ๑. จ ำเลยไมไดประมำทเลนเลออยำงรำยแรงดงโจทกฟอง เหตทแพซงไปปะทะกบเสำเรอนโจทกเปนเพรำะกำรกระท ำของผอน จ ำเลยไมตองรบผด ๒. ขณะเกดเหตแพซง อยในควำมครอบครองดแลรกษำของผอน จ ำเลยจงไมตองรบผด ๓. โจทกไมเสยหำยเทำทฟอง อยำงมำกคำเสยหำยทตองซอมแซมเสำเรอนทกะเทำะ ๑ ตน ประมำณ ๕๐๐ บำท ๔. โจทกไมใชเจำของกรรมสทธเรอนทโจทกฟอง โจทกจงไมมอ ำนำจฟองจ ำเลย

ศำลฎกำจะไดวนจฉยขอฎกำของจ ำเลยตำมล ำดบไป ในปญหำขอ ๑ ตำมขอเทจจรงในทองส ำนวนเปนทรบฟงไดชดวำ แพซงทไปชนเสำเรอนโจทก

เปนของจ ำเลยไดขำดหลดลอยไปจำกทจอดรมฝงแมน ำเจำพระยำหนำโรงเลอยของจ ำเลยฝงพระนครจรง ขณะนนเปนหนำน ำไหลเชยวแพซงทขำดไหลลอยตำมน ำนน ไมมคนควบคมระมดระวงอยำงใดเลย พยำนของจ ำเลยทน ำสบวำจ ำเลยจำงนำยดวดเปนผเฝำดแลรกษำแพซงนไวโดยเสยคำจำงใหนน กลบปรำกฏจำกพยำนจ ำเลยเองวำ ในเวลำกลำงวนนำยดวดไมไดเฝำอยดแล คงเฝำแตเวลำกลำงคนเทำนน ขอเทจจรงปรำกฏชดวำแพซงขำดลอยตำมกระแสน ำไปตอนบำย ซงเปนเวลำกลำงวน ถานายดวดผรบจางเฝาดแลรกษาไมละเลยตอหนาท ไดใชความระมดระวงดแลตรวจตราใหดแลวไหนเลยแพซงจะขาดหลดไหลลอยไปตามกระแสน าเปนตบๆ ไปถง ๔ ตบ และกไมปรำกฏตำมทำงพจำรณำวำ เหตทแพซงขำดหลดไหลลอยไปเปนเพรำะกำรกระท ำของผอนแตประกำรใดเหตทแพซงไปปะทะกบเสำเรอนโจทกๆ กมประจกษพยำนเหนขณะเกดชนเสำเรอนโจทกวำ ไมไดเกดจำกผอนกระท ำ ศำลฎกำคงเหนพองดวย ขอวนจฉยของศำลอทธรณวำเรอนของโจทกหำใชวำอยตรงขำมกบทจอดแพซงของจ ำเลยไม แพซงของจ ำเลยไหลลอยมำตำมกระแสน ำจำกต ำบลบำง โพผำนมำไกล ยอมไหลจำกแหลมไปหำคงน ำไดเรอนโจทกอยบำงพลด กระแสน ำและลมยอมพดพำเอำแพซงใหไหลลอยไป อกฝงหนงได แมโจทกจะไมมพยานน าสบถงสาเหตทท าใหแพซงของจ าเลยหลดลอยตามกระแสน าอนเชยวในฤดน าวาเปนเพราะอะไร จะใชความประมาทเลนเลอของจ าเลยหรอไมกด กยอมเปนหนาทของจ าเลย ซงเปนเจาของแพซงจะตองระมดระวงดแลรกษาแพซงของตนไว เพราะยอมเหนไดโดยธรรมดาวา แพซงทจอดอยรมแมน า น าไหลเชยวอาจหลดลอยไปตามกระแสน าไป ท าใหทรพยสนของผอนช ารดเสยหายได ฎกาขอนของจ าเลยเปนอนฟงไมได

ในปญหำขอ ๒ เรอนแพซงอยในควำมครอบครองดแลรกษำของผอน จ ำเลยไมตองรบผดนน จ ำเลยน ำสบวำ จ ำเลยไดจำงนำยดวดพยำนจ ำเลยเปนผดแลรกษำ มหนงสอสญญำรบฝำกแพซงนน ปรำกฏวำจ ำเลยใหคำจำงเฝำเปนรำยเดอน ลกษณะกำรจำงของจ ำเลยเปนสญญำจำงแรงงำนตรงตำมทกฎหมำยบญญตไวตำมควำมใน มำตรำ ๕๗๕ แหงประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย คอ นำยดวดเปนลกจำงของจ ำเลยตกลงจะท ำงำนเฝำดแลรกษำแพซงของจ ำเลย ซงเรยกวำ นำยจำงและจ ำเลยตกลงจะใหเงนเปนสนจำงตลอดเวลำทจ ำเลยเฝำดแลรกษำแพซงให เมอปรำกฏวำนำยดวดประมำทเลนเลอไมดแล ระมดระวงรกษำแพซงทตนมหนำทตำมสญญำ เปนเหตใหแพซงขำดหลดลอยไปตำมกระแสน ำอนเชยว เปนเหตไปชนเอำเสำเรอนแพของโจทกเสยหำยยอมเปนกำรละเมด นำยจำง คอ จ ำเลยจงตองรวมกนรบผดกบนำยดวดซงเปนลกจำงของจ ำเลยในผลแหงกำรละเมด ตำมทบญญตไวใน มำตรำ ๔๒๕ แหงประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยดวย จ ำเลยจะเถยงปดควำมรบผดชอบตอโจทกอนเปนบคคลภำยนอกโยนไปใหนำยดวดรบผดตำมสญญำหำไดไม เปนกำรเถยงบทบญญตของกฎหมำยอยำงชด ๆฎกำขอนของจ ำเลยเปนอนฟงไมไดอก

ในปญหำ...

- ๓๕ -

ในปญหำขอ ๓ เรองโจทกเสยหำยเทำทฟองเรยกหรอไมนนค ำพยำนหลกฐำนฝำยโจทกน ำสบไดควำมสม ทงพยำนของจ ำเลยเองกลบเจอสมพยำนโจทกดวยซ ำไป เพรำะนำยยเคยงชำงผกอสรำงพยำนของจ ำเลยเองตรำคำคำหลอเสำใหมตนหนงถง ๖,๐๐๐ บำท สงกวำรำคำทชำงของโจทกกะรำคำเสยอก ขอเถยงของจ ำเลยเปนอนฟงไมได

ในปญหำขอ ๔ ทจ ำเลยเถยงวำ โจทกไมมอ ำนำจฟอง เพรำะโจทกไมใชเจำของกรรมสทธเรอนรำยพพำทนน ทำงพจำรณำไดควำมจำกโจทกวำ โจทกไดขำยทดนไปแลว แตเรอนแพรำยพพำทโจทกมไดขำยยงเปนของโจทกอยจ ำเลยไมมพยำนหลกฐำนอยำงใดมำหกลำงฎกำขอนของจ ำเลยจงฟงไมได

สรปแลว ฎกำของจ ำเลยเปนอนฟงไมขน ศำลอทธรณพพำกษำมำชอบแลว จงพพำกษำยน ใหยกฎกำจ ำเลยเสย ใหจ ำเลยใชคำทนำยในชนฎกำเปนเงน ๓๐๐ บำท แทนโจทก

- ค าพพากษาศาลฎกาท ๒๔๓๐/๒๕๓๕ (ธรกจสระวายน าทเกบคาใชบรการจากลกคา) ประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย มำตรำ ๔๒๐

จ ำเลยท ๒ ด ำเนนกจกำรใหใชบรกำรสระวำยน ำโดย มคำตอบแทนแกบคคลทวไป จ ำเลยท ๒ จงตองจดหำพนกงำนชวยชวตประจ ำสระวำยน ำทมควำมสำมำรถและมจ ำนวนเพยงพอเพอชวยชวตหรอปองกนอบตเหตของผใชบรกำรในกรณทมเหตอนตรำยทเกดขนในปจจบนไดประกำศทใหผใชบรกำรรบผดชอบควำมปลอดภยของตนเองไมท ำใหเปนขอแกตวทจ ำเลยท ๒ จะปดควำมรบผดไดเมอพนกงำนชวยชวตประจ ำสระวำยน ำของจ ำเลยท ๒ มไดอยปฏบตหนำทขณะทผใชบรกำรซงเปนเดกจมน ำ จงเปนกำรกระท ำโดยประมำทเลนเลอของพนกงำนชวยชวตทอยในควำมควบคมดแลและสงกำรของจ ำเลยท ๒ ถอวำเปนกำรกระท ำละเมดของจ ำเลยท ๒ ดวย

________________________________

โจทกฟองวำ โจทกเปนมำรดำเดกชำยรงโรจน กนกโชตเลศจ ำเลยท ๑ เปนเจำของสระวำยน ำหมบำนเสร ซงเปดบรกำรใหแกบคคลทวไปโดย คดคำบรกำร จ ำเลยท ๒ เปนลกจำงของจ ำเลยท ๑ เดกชำยรงโรจน กนกโชตเลศ ไดไปใชบรกำรทสระวำยน ำหมบำนเสรโดย เสยคำบรกำร ๑๕ บำท จ ำเลยท ๒ ไดท ำกำรในทำงกำรทจำงของจ ำเลยท ๑ ดวยควำมประมำทปรำศจำกควำมระมดระวงโดย ไมไดจดใหมเจำหนำทดแลควำมปลอดภยใหแกผมำใชบรกำรสระวำยน ำตำมสมควรซงสำมำรถชวยเหลอผมำใชบรกำรในทนทเมอเกดเหตในขณะทเลนน ำในสระของจ ำเลยท ๑ เปนเหตใหเดกชำยรงโรจน กนกโชตเลศ จมน ำในขณะก ำลงเลนน ำอยในสระวำยน ำดงกลำวและเสยชวต ขอใหบงคบจ ำเลยทงสองรวมกนหรอแทนกนใชคำเสยหำยและคำสนไหมทดแทนแกโจทก

จ ำเลยทงสองใหกำรวำ จ ำเลยท ๒ ไดเชำสระวำยน ำของจ ำเลยท 1 ไปด ำเนนกำร จ ำเลยท ๒ ไมไดเปนลกจำงของจ ำเลยท ๑ จ ำเลยท ๒ ไดใชควำมระมดระวงตำมวสยและพฤตกำรณแลวโดย จดใหมเจำหนำทชวยชวตไวประจ ำสระวำยน ำตลอดเวลำและจ ำเลยท ๒ ไดประกำศเตอนใหผทมำเลนน ำในสระระมดระวงและรบผดชอบตนเองดวยแลว ขอใหยกฟอง

ศำลชนตนพพำกษำยกฟอง โจทกอทธรณ ศำลอทธรณพพำกษำกลบใหจ ำเลยทงสองรวมกนช ำระคำเสยหำยและคำสนไหมทดแทนพรอมดวยดอกเบยแกโจทก จ ำเลยท ๑ ท ๒ ฎกำ

ศำลฎกำ...

- ๓๖ -

ศำลฎกำวนจฉยวำ "มปญหำทจะตองวนจฉยตำมฎกำของจ ำเลยทงสองเปนขอแรกวำ เหตทเดกชำยรงโรจน กนกโชตเลศบตรโจทกถงแกควำมตำย เปนผลเนองมำจำกกำรกระท ำละเมดของจ ำเลยท ๒ หรอไม ในขอน ขอเทจจรงในเบองตนฟงไดวำจ ำเลยท ๒ เปนผด ำเนนกจกำรสระวำยน ำหมบำนเสรทเกดเหตกำรณใชบรกำรในสระวำยน ำแหงนแตละครงจะตองเสยคำบรกำรหลำยรำคำ ขนอยกบวยของผใชบรกำรอำท เดกอำยต ำกวำ ๑๐ ขวบเสยคำบรกำร ๑๐ บำท เดกอำยเกน ๑๐ ขวบขนไป เสยคำบรกำร ๑๕ บำท สวนผใหญเสยคำบรกำร ๒๐ บำท และในบรเวณสระวำยน ำมปำยประกำศระบวำ "โปรดรบผดชอบในควำมปลอดภยของตวทำนเอง"จำกขอเทจจรงทยกขนกลำวน แสดงวำจ ำเลยท ๒ ด ำเนนกจกำรทเกยวกบกำรใหใชบรกำรสระวำยน ำโดย มคำตอบแทนแกบคคลทวไปในรปของกำรจ ำหนำยบตรใหแกผใชบรกำรดงปรำกฏรำยละเอยดของคปอง สระวำยน ำหมบำนเสรเอกสำรหมำย จ.๗ ดงนน จ าเลยท ๒ จงตองมหนาทและมาตรการใหความปลอดภยและดแลความเรยบรอยของสระวายน าในระดบทเชอถอและไววางใจได ทงน โดยเหตผลทวำอำจมผใชบรกำรสระวำยน ำของจ ำเลยท ๒ ซงยงเปนเดกดงทอตรำคำใชบรกำรไดจ ำแนกอำยของเดกไว โดยเฉพำะเดกในวยทต ำกวำ ๑๐ ขวบ ผใหบรกำรจะตองมควำมระแวด ระวงในเรองควำมปลอดภยของชวตเปนพเศษ เนองจำกควำมออนอำยและควำมสำมำรถในกำรชวยตวเองในสระวำยน ำ ยงพงตวเองไมไดสงทจ ำเปนอยำงยงในกำรใหบรกำรในลกษณะนของสระวำยน ำไดแกกำรจดหำพนกงำนชวยชวตประจ ำสระวำยน ำทมควำมสำมำรถและมจ ำนวนเพยงพอ เพอชวยชวตหรอปองกนอบตเหตของผใชบรกำรในกรณทมเหตอนตรำยทเกดขนในปจจบนไดแมวำทำงสระวำยน ำหมบำนเสรจะปดประกำศใหผใชบรกำรรบผดชอบควำมปลอดภยของตนเองกตำม ประกำศดงกลำวกไมท ำใหเปนขอแกตวทจ ำเลยท ๒ จะปดควำมรบผดได ทงในกรณนทโจทกอนญำตใหบตรไปวำยน ำกหำใชเปนควำมประมำทของโจทกไมเพรำะบตรโจทกวำยน ำไดดพอควรแลว อยำงไรกด ในขอเทจจรงทวำจ ำเลยท ๒ ไดจดหำพนกงำนชวยชวตประจ ำสระวำยน ำไวหรอไมนนยงโตเถยงกนอย พยำนโจทกไดแกเดกชำยกตตชย แซเลำ และนำยวรชย พรศรมงคล เบกควำมวำ ไปเลนน ำทสระวำยน ำทเกดเหตประมำณ ๖ เดอนมำแลว ไมเคยพบพนกงำนชวยชวตเลย สวนจ ำเลยน ำสบโตแยงวำไดวำจำงนำยพรชย ทศนก ำจร เปนพนกงำนชวยชวตประจ ำสระวำยน ำหมบำนเสรท ำงำนระหวำงเวลำ ๗ นำฬกำ ถง ๒๐ นำฬกำ ขอโตเถยงในขอน เหนวำ แมคดจะรบฟงไดวำจ ำเลยท ๒ จะไดจำงนำยพรชยไวเปนพนกงำนชวยชวตกตำม แตในขณะเกดเหตนำยพรชยกไมไดปฏบตหนำทพรอมทจะปองกนอบตเหตทอำจจะเกดขนทนทขณะใดกไดทสระวำยน ำ ดงจะเหนวำในกรณนเพอน ๆ ของเดกชำยรงโรจนเปนผพบเหตกำรณเอง หลงจำกทวำยน ำกนเปนเวลำประมำณ ๒๐ นำทแลวจงพกทขอบสระวำยน ำ แตไมเหนเดกชำยรงโรจน ตำมหำตวทหองน ำกไมพบ กระทงนำยวรชยเหนเงำคนทกนสระน ำ จงด ำน ำลงไปพบ แลวชวยกนดงตวเดกชำยรงโรจนขนมำ แสดงวำ ในขณะทเดกชำยรงโรจนจมน ำลงสพนสระวำยน ำไมมผใดเหนเหตกำรณเลย ถอไดวำเปนควำมละเลยของพนกงำนชวยชวตทไมอยปฏบตหนำทและพรอมจะใหควำมชวยเหลอแกผใชบรกำร ทนำยพรชยอำงวำต ำแหนงทผตำยจมน ำอยหำงจำกตน ๒๕ เมตร ถำอยในระหวำงจะจมน ำพยำนกสำมำรถจะชวยเหลอไดทน ชใหเหนวำ นำยพรชยมไดอยปฏบตหนำทของพนกงำนชวยชวตประจ ำสระวำยน ำในขณะท เดกชำยร งโรจนจมน ำเลย กำรกระท ำโดยประมำทเลนเลอดงกลำวของนำยพรชยซงอยในควำมควบคมดแลและสงกำรของจ ำเลยท ๒ จงถอวำเปนกำรกระท ำละเมดของจ ำเลยท ๒ ดวยศำลอทธรณวนจฉยมำชอบแลว ฎกำของจ ำเลยทงสองขอนฟงไมขน

จ ำเลยทงสองฎกำตอไปวำ จ ำเลยท ๑ ไมตองรวมรบผดกบจ ำเลยท ๒ เพรำะจ ำเลยท ๒ ไมใชลกจำงกระท ำกำรในทำงกำรทจำงของจ ำเลยท ๑ แตจ ำเลยท ๒ กบพวกไดเชำกจกำรสระวำยน ำหมบำนเสรไปจำกจ ำเลยท ๑ เพอด ำเนนกำรเอง ในขอนเหนวำจ ำเลยท ๒ มต ำแหนงเปนผจดกำรโครงกำรหมบำน ลกจำง ของจ ำเลย...

- ๓๗ -

ของจ ำเลยท ๑ ตำมหลกฐำนแบบ ภ.ง.ด. ๑ เอกสำรหมำย จ.๑๔ ซงเปนแบบยนรำยกำรภำษเงนได หก ณ ทจำยของลกจำงของบรษทจ ำเลยท ๑ นำยประยทธ วงศยวดภกด เจำหนำทกรมสรรพำกรพยำนโจทก เบกควำมวำ จ ำเลยท ๒ เปนลกจำงของจ ำเลยท ๑ ในชวงเดอนมกรำคมถงมนำคม ๒๕๓๐ ซงปรำกฏวำ ในเดอนมนำคม ๒๕๓๐ จ ำเลยท ๒ ไดรบคำจำงเดอนละ ๑๔,๔๒๐ บำท แสดงวำ จ ำเลยท ๒ เปนพนกงำนของจ ำเลยท ๑ ซงตำมปกตจ ำเลยท ๒ ยอมจะปฏบตงำนใหแกจ ำเลยท ๑ เตมควำมสำมำรถและเตมเวลำ กำรปลกตวไปท ำกจกำรเพอหำรำยไดเปนพเศษ โดย รบชวงเชำสระวำยน ำทเกดเหตไปด ำเนนกำรในระหวำงเวลำ ๗ นำฬกำ ถง ๒๐ นำฬกำดงทจ ำเลยท ๒ อำงวำ ไดจำงใหนำยพรชยท ำงำนในชวงเวลำดงกลำวประจ ำสระวำยน ำ จงเปนไมไดทจ ำเลยท ๑ จะยนยอมใหกระท ำไดเพรำะมผลวำ จ ำเลยท ๒ จะตองเบยดบงเวลำในหนำทของตนไปท ำกจกำรสวนตวในขณะเดยวกน แมจ ำเลยทงสองจะอำงสญญำเชำเอกสำรหมำย ล.๖ เปนพยำนกไมนำเชอถอ เพรำะเอกสำรในลกษณะดงกลำวอำจท ำขนเมอใดกได คดฟงไดวำกำรด ำเนนกจกำรสระวำยน ำทเกดเหตเปนกจกำรของจ ำเลยท ๑ เอง จ ำเลยท ๒ ไมไดเชำไปด ำเนนกำรทศำลอทธรณวนจฉยวำพยำนจ ำเลยในเรองกำรเชำสระน ำวำยแตกตำงกนและเปนขอพรธ จงมเหตผลและชอบแลว ดงนน จ าเลยท ๑ ตองรวมรบผดในการท าละเมดของจ าเลยท ๒ ผเปนลกจางและท าการในทางการทจางของตน ฎกาขอนของจ าเลยทงสองฟงไมขน"

พพำกษำยน

- ค าพพากษาศาลฎกาท ๙๗๖/๒๕๔๓ (ธนาคารพาณชยกบความรบผดในความเสยหายตอบคคลภายนอก)

ประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย มำตรำ ๔๒๐

แมโจทกจะมชอและนำมสกลอยำงเดยวกนกบลกหนของจ ำเลย แตกมภมล ำเนำตำงกน ทงลกหนของจ ำเลยไมเคยยำยภมล ำเนำ อกทงเมอโจทกตดตอทนำยควำมจ ำเลยแจงวำมไดเปนหน ทนำยควำมจ ำเลยหรอจ ำเลยกลบยนยนวำเปนหน ถำไมช ำระหนจะฟองรองตอศำล ท ำใหโจทกเกดควำมกลว จงไดไปรองทกขตอพนกงำนสอบสวนเปนเหตใหโจทกถกหนงสอพมพรำยวนลงขำวเผยแพรไปทวรำชอำณำจกร ท ำ ใหโจทกถกผบงคบบญชำเรยกไปสอบสวนหำมลเหตของขำวกำรเปนหนจ ำเลย และลงควำมเหนวำถำขำวดงกลำวเปนจรงโจทกจะถกลงโทษ โจทกตองเสยคำใชจำยในกำรโทรศพททำงไกลตดตอญำตพนองเพอแจงควำมจรงใหทรำบ และไดวำจำงทนำยควำมใหตรวจสอบรำยละเอยดเกยวกบหนดงกลำว ดงน กรณถอไดวำจ ำเลยประมำทเลนเลอหรอไมใยดตอผลแหงควำมเสยหำยทอำจเกดขนแกโจทกในภำยหลงโดยไมใชควำมระมดระวง ตำมสมควรท ำกำรตรวจสอบเกยวกบตวลกหนของจ ำเลยเสยใหมตำมทโจทกแจงใหทนำยควำมของจ ำเลยหรอจ ำเลยทรำบแลววำโจทกมใชลกหนของจ ำเลย รวมทงจ ำเลยยงไดยนยนทจะฟองรองโจทกตอศำล จนเปนเหตใหโจทกเกดควำมกลวและน ำเรองไปรองทกขตอพนกงำนสอบสวนจนถกหนงสอพมพรำยวนบำงฉบบน ำขำวไปเผยแพรทวรำชอำณำจกร อนเปนกำรกระท ำตอโจทกโดยมชอบดวยกฎหมำยท ำ ใหโจทกเสยหำย พฤตกำรณ จงถอไดวำจ ำเลยไดกระท ำละเมดตอโจทกอนจ ำตองใชคำสนไหมทดแทนแกโจทกเพอกำรนนแลวครบถวนดวยองคประกอบแหงควำมผดเพอละเมดตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยมำตรำ ๔๒๐

_______________________________

โจทกฟอง...

- ๓๘ -

โจทกฟองวำ จ ำเลยทงสองไดมหนงสอบอกกลำวใหโจทกช ำระหนและบงคบจ ำนอง โจทกไดตดตอกบจ ำเลยทงสองวำโจทกไมเคยท ำสญญำกเบกเงนเกนบญชและน ำทรพยสนไปจ ำนอง แตจ ำเลยทงสองกไมยนยอมและจะด ำเนนคดแกโจทกตอมำหนงสอพมพไทยรฐและหนงสอพมพเดล นวสไดลงขำวทวรำชอำณำจกรไทยเกยวกบจ ำเลยทงสองทวงหนโจทกใจควำมวำโจทกเปนหนจ ำเลยทงสอง กำรกระท ำของจ ำเลยทงสองเปนกำรละเมดตอโจทก ขอใหบงคบจ ำเลยทงสองรวมกนช ำระเงน ๑๐๐,๐๐๐ บำท พรอมดอกเบยในอตรำรอยละ ๑๕ ตอป นบถดจำกวนฟองจนกวำจะช ำระเสรจแกโจทก

ชนตรวจค ำฟอง ศำลชนตนเหนวำ กำรกระท ำของจ ำเลยยงไมถอวำสทธและหนำทของโจทกถกโตแยงจงไมมอ ำนำจฟอง พพำกษำยกฟอง โจทกอทธรณศำลอทธรณภำค ๑ พพำกษำยกค ำพพำกษำของศำลชนตน ใหศำลชนตนพจำรณำแลวพพำกษำใหมตำมรปคด จ ำเลยท ๑ ฎกำ ศำลฎกำพพำกษำแกเปนวำ ใหยกค ำพพำกษำศำลชนตน ใหศำลชนตนรบค ำฟองของโจทกไวพจำรณำตอไป แลวพพำกษำใหมตำมรปคด

จ ำเลยทงสองใหกำรขอใหยกฟอง ศำลชนตนพพำกษำใหจ ำเลยท ๑ ช ำระเงน ๒๕,๐๐๐ บำท แกโจทก พรอมดอกเบยในอตรำ

รอยละ ๗.๕ ตอป นบถดจำกวนฟอง ค ำขออนใหยก สวนจ ำเลยท ๒ ใหยกฟอง จ ำเลยท ๑ อทธรณ ศำลอทธรณภำค ๑ พพำกษำยน จ ำเลยท ๑ ฎกำ ศำลฎกำวนจฉยวำ "คดนศำลชนตนไดมค ำสงใหรบฎกำจ ำเลยท ๑ เฉพำะขอ ๓.๑ ซงเปน

ปญหำขอกฎหมำย จงมปญหำในชนฎกำอนควรวนจฉยกเฉพำะกรณดงกลำวเทำนน โดยเรองนจ ำเลยท ๑ ยกขนเปนขอฎกำควำมวำ ขอเทจจรงไดควำมแตเพยงวำจ ำเลยท ๑ มอบอ ำนำจใหทนำยควำมมหนงสอบอกกลำวทวงถำมไปยงลกหนของจ ำเลยท ๑ ซงมชอและนำมสกลซ ำกบโจทก ณ ภมล ำเนำของโจทก กำรกระท ำของจ ำเลยท ๑ จงยงไมเขำองคประกอบแหงควำมรบผดตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย มำตรำ ๔๒๐ โดยมนยเปนอยำงเดยวกนกบอทธรณของจ ำเลยท ๑ ฉบบลงวนท ๑๐ มกรำคม ๒๕๓๙ ขอ ๓.๑ ซงในกำรวนจฉยปญหำดงกลำว ศำลอทธรณภำค ๑ กไดฟงขอเทจจรงจำกพยำนหลกฐำนในส ำนวนมำดวยวำ แมโจทกจะมชอและนำมสกลอยำงเดยวกนกบลกหนของจ ำเลยท ๑ แตกมภมล ำเนำตำงกนทงลกหนของจ ำเลยท ๑ ไมเคยยำยภมล ำเนำดวย อกทงเมอโจทกตดตอทนำยควำมจ ำเลยท ๑ แจงวำมไดเปนหน แตทนำยควำมจ ำเลยท ๑ หรอจ ำเลยท ๑ กลบยนยนวำเปนหน ถำไมด ำเนนกำรช ำระหนจะฟองรองตอศำล ท ำใหโจทกเกดควำมกลว จงไดไปรองทกขตอพนกงำนสอบสวนเปนเหตใหโจทกถกหนงสอพมพรำยวนคอ หนงสอพมพไทยรฐและหนงสอพมพเดลนวสฉบบลงวนท ๑ มนำคม ๒๕๓๕ ลงขำวเผยแพรไปทวรำชอำณำจกร ท ำใหโจทก ถกผบงคบบญชำเรยกไปสอบสวนหำมลเหตของขำวกำรเปนหนจ ำเลยท ๑ และลงควำมเหนวำ ถำขำวดงกลำวเปนจรงโจทกจะถกลงโทษ ทงโจทกตองเสยคำใชจำยในกำรโทรศพททำงไกลตดตอญำตพนองเพอแจงควำมจรงใหทรำบ และไดวำจำงทนำยควำมใหตรวจสอบรำยละเอยดเกยวกบหนดงกลำว ดงนน เมอจ ำเลยท ๑ ฎกำไดเฉพำะในปญหำขอกฎหมำย โดยไมสำมำรถฎกำโตเถยงขอเทจจรงดงกลำว เนองจำกทนทรพยในชนฎกำของจ ำเลยท ๑ มเพยง ๒๕,๐๐๐ บำท อนไมเกน ๒๐๐,๐๐๐ บำท ซงตองหำมตำมประมวลกฎหมำยวธพจำรณำควำมแพง มำตรำ ๒๔๘ วรรคหนง ศำลฎกำกตองถอขอเทจจรงตำมทศำลชนตนและทศำลอทธรณภำค ๑ ไดฟงมำจำกพยำนหลกฐำนในส ำนวนดงกลำวตำมประมวลกฎหมำยวธพจำรณำควำมแพงมำตรำ ๒๓๘ ประกอบ มำตรำ...

- ๓๙ -

มำตรำ ๒๔๗ เมอขอเทจจรงฟงไดเชนนน ศำลฎกำเหนวำ กรณถอไดวำ จ าเลยท ๑ ประมาทเลนเลอหรอไมใยดตอผลแหงความเสยหายทอาจเกดขนแกโจทกในภายหลงโดยไมใชความระมดระวงตามสมควรท าการตรวจสอบเกยวกบตวลกหนของจ ำเลยท ๑ เสยใหมตำมทโจทกแจงใหทนำยควำมจ ำเลยท ๑ หรอจ ำเลยท ๑ ทรำบแลววำโจทกมใชลกหนของจ ำเลยท ๑ รวมทงจ ำเลยท ๑ ยงไดยนยนทจะฟองรองโจทกตอศำลจนเปนเหตใหโจทกเกดควำมกลวและน ำเรองไปรองทกขตอพนกงำนสอบสวน มหน ำซ ำยงถกหนงสอพมพรำยวนบำงฉบบน ำขำวไปเผยแพรทวรำชอำณำจกรอก อนเปนกำรกระท ำตอโจทกโดยมชอบดวยกฎหมำยท ำใหโจทกเสยหำย พฤตกำรณจงถอไดวำจ ำเลยท ๑ ไดกระท ำละเมดตอโจทกอนจ ำตองใชคำสนไหมทดแทนแกโจทกเพอกำรนนแลวครบถวนดวยองคประกอบแหงควำมรบผดเพอละเมดตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยมำตรำ ๔๒๐ ทกประกำร ค ำพพำกษำศำลลำงทงสองตองดวยควำมเหนของศำลฎกำ ฎกำของจ ำเลยท ๑ ฟงไมขน"

พพำกษำยน

๒. ความเสยหาย (Damage) เมอมกำรกระท ำอนละเมดแลว กำรชดใชเยยวยำควำมเสยหำยอนเกดแตกำรละเมดนน ตองพจำรณำในสวนทวำดวยคำสนไหมทดแทน ซงบญญตไวในมำตรำ ๔๓๘ ถงมำตรำ ๔๔๘ มาตรา ๔๓๘ “คาสนไหมทดแทนจะพงใชโดยสถานใดเพยงใดนนใหศาลวนจฉยตามควรแกพฤตการณและความรางแรงแหงละเมด

อนง คาสนไหมทดแทนนน ไดแก การคนทรพยอนผเสยหายตองเสยไปเพราะละเมดหรอใชราคาทรพยสน รวมทงคาเสยหายอนจะพงบงคบใหใชเพอความเสยหายอยางใด อนไดกอขนนนดวย”

มำตรำ ๔๓๘ วรรคแรกนน วเครำะหไดวำ กฎหมำยใหอ ำนำจศำลอยำงกวำงขวำงในกำรก ำหนดคำเสยหำย โดยอำศยกำรพจำรณำจำกพฤตกำรณและควำมรำยแรงแหงละเมดเปนเกณฑ

มำตรำ ๔๓๘ วรรคสองนน สะทอนใหเหนนโยบำยของรฐเกยวกบเรองละเมด คอ กำรท ำใหคกรณกลบคนสสภำพเดมกอนมกำรท ำละเมด จงมกำรเรยงล ำดบคำสนไหมทดแทนไว ดงนคอ (๑) กำรคนทรพยสน (๒) กำรใชรำคำทรพยสน และ (๓) คำเสยหำยอนจะพงบงคบใชเพอควำมเสยหำยใดๆ อนไดกอขนนนดวย ดงนน เมอศำลไมไดก ำหนดคำสนไหมทดแทนเรยงตำมล ำดบดงกลำวมำ ค ำพพำกษำของศำลจงอำจถกมองวำ ขดตอนโยบำยทอยเบองหลงมำตรำ ๔๓๘ วรรคสองได35

- ค าพพากษาศาลฎกาท ๖๙๑/๒๔๙๐ ประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย มำตรำ ๔๒๐ ประมวลกฎหมำยวธพจำรณำควำมแพง มำตรำ ๘๕ มำตรำ ๘๗

โจทกฟองวำจ ำเลยรอไมกระดำนหนำถงเรยกคำเสยหำยโจทกจะเรยกรองเอำแตเฉพำะรำคำหรอคำสนไหมทดแทนกได

คดทตวโจทกมไดเบกควำมเปนพยำนสนบสนนค ำฟองของตนเลยนน ศำลรบฟงแตพยำนอนของโจทกกได

________________________________ โจทกฟอง...

35 ดร.ศกดำ ธนตกล (2555) “แนวคดหลกกฎหมำยและค ำพพำกษำกฎหมำยกบธรกจ” พมพครงท ๓ กรงเทพมหำนคร ส ำนกพมพนตธรรม หนำ ๑๒๑

- ๔๐ -

โจทกฟองวำ จ ำเลยท ำสญญำยอมควำมตอศำลวำจะออกไปจำกโรงเรอนซงจ ำเลยเชำ จำกโจทก ครนถงก ำหนดจ ำเลยมไดออกจำกโรงเรอนอยำงปกต ไดรอถอนเอำสงปลกสรำงอนเปนสวนควบของโรงเรอนซงเปนของโจทกไปหลำยอยำง มไมกระดำนหนำถงรำคำ ๕๕๐ บำท กบของอนอกหลำยอยำง เรยกคำเสยหำย ๑,๕๘๐ บำท กบดอกเบย

ศำลแพงท ำกำรพจำรณำสบพยำนโจทกไปบำงแลว โจทกแถลงวำขอตดใจแตเรองไมหนำถงรำคำ ๕๕๐ บำทตำมฟองอยำงเดยวฝำยจ ำเลยแถลงรบวำไมหนำถงทโจทกตดใจนจ ำเลยไดเอำไปจรงมจ ำนวน ๑๗ แผน ยนดคนใหโจทก

ศำลชนตนพพำกษำใหจ ำเลยคนไมกระดำนหนำถง ๑๗ แผนถำไมสำมำรถคนไดใหจ ำเลยใชทรพยเปนเงน ๕๕๐ บำท

ศำลอทธรณพพำกษำแกบงคบใหจ ำเลยใชรำคำไมกระดำน ๕๕๐ บำทอยำงเดยว จ ำเลยฎกำ เปนขอกฎหมำย ๒ ขอคอ ขอแรกทใหจ ำเลยใชรำคำโดยไมใหโอกำสคนไม

กระดำนกอนไมชอบดวยควำมยตธรรมและทโจทกเรยกแตรำคำทรพยไมเรยกตวทรพยคนเปนกำรแกลงจ ำเลย ขอท ๒ ฎกำวำตวโจทกมไดมำเบกควำมเปนพยำนเลยจะฟงแตพยำนอนบงคบจ ำเลยหำไดไม

ศำลฎกำเหนวำ ตามฎกาขอแรกไมปรากฏวาโจทกไดแสดงความพอใจตกลงรบตามค าแถลงของจ าเลยนนแตอยางใด และทงไมมกฎหมายในทใดจะบงคบวาโจทกเรยกรองแตเฉพาะคาสนไหมทดแทนไมได เมอจ ำเลยท ำใหเขำตองเสยหำยเขำยอมเรยกคำสนไหมทดแทนไดเสมอ สวนฎกำขอ ๒ นน ศำลฎกำเหนวำไมมกฎหมำยหลกกฎหมำยในทใดเลยวำ การฟงค าพยานหลกฐานจะตองเปนดงจ าเลยวา จ าเลยไมมทางชนะคดได ใหยกฎกาจ าเลยเสย

ขอสงเกต ค ำพพำกษำศำลฎกำฉบบน ไมอำจจะเปนค ำตอบหรอขอสรปไดวำหลกกำรใชคำสนไหมทดแทนเพอละเมดตำมมำตรำ ๔๓๘ ใหอ ำนำจโจทกทจะเลอกเอำวำจะเอำแตรำคำคนโดยไมรบทรพยคน ในกรณทยงคนทรพยได โยใหเหตผลวำโจทกไมมสทธเรยกใหจ ำเลยชดใชรำคำคนในกรณทยงอำจเรยกใหคนทรพยได เวนไวแตทรพยนนจะเสอมสลำย สญหำย หรอท ำลำยไปแลว ทงนเพรำไมมเหตผลอะไรทจะถอเอำวำเปนสทธทเจำหนจะเลอกเอำได เนองจำกหนละเมดนเกดจำกท ำใหเสยหำยตอทรพย กำรเยยวยำกคอท ำใหทรพยกลบคนสสภำพปกต ถำยงอยในวสยทจะท ำได โจทกยอมตองรบเอำและจะเรยกคำเสยหำยอยำงใดๆ ตอไปกสดแตโจทกจะน ำสบ ถำหำกจะใหสอทธโจทกเลอกเอำจะกลำยเปนกำรเปดโอกำสใหโจทกโดยไมมเหตผลทำงกฎหมำยสนบสนนแตอยำงใด แมวำควำมไวในมำตรำ ๔๓๘ วรรคสองน จะมไดบญญตเปนเชงบงคบโจทกผเสยหำยใหตองเรยกตำมขนตอนกจรง แตโดยเหตแลว โจทกควรจะไดกำรชดใชเยยวยำใหกลบคนสสภำพเดมในขณะทมกำรท ำละเมดใหดทสดเทำทจะท ำได เมอไมมทำงท ำไดดเทำเดมโอกำสใหชดใชกนเปนอยำงอน เชน ใหใชรำคำ เปนตน36

๓. ความสมพนธระหวางเหตและผล (Causation) เนองจำกบทบญญตเรองละเมดของไทยน ำมำจำกบทบญญตของประมวลกฎหมำยแพงเยอรมน

แนวคดทฤษฎเรองควำมสมพนธระหวำงเหตและผลของนกนตศำสตรเยอรมนจงมอทธพลตอศำลไทยดวย นกนต...

36 ดร.ศกดำ ธนตกล (2555) “แนวคดหลกกฎหมำยและค ำพพำกษำกฎหมำยกบธรกจ” พมพครงท ๓ กรงเทพมหำนคร ส ำนกพมพนตธรรม หนำ ๑๒๒

- ๔๑ -

นกนตศำสตรเยอรมนไดวำงทฤษฎเกยวกบควำมสมพนธระวำงเหตและผลไว ๒ ทฤษฎส ำคญ ไดแก (๑) ทฤษฎความเทากนแหงเหตหรอทฤษฎเงอนไข (Theorie de L’ equivalence des

conditions หรอ Doctrine of equivalence of conditions) ถอวำ หำกปรำกฏวำ ถำไมมกำรกระท ำดงทกลำวหำผลเชนนนจะไมเกดขน ไมมควำมเสยหำยดงทกลำวอำง ผลทเกดขนนนเปนผลอนเกดจำกกำรกระท ำทถกกลำวหำ ผลอนใดอนหนงเกดขนไดเหตหลำยประกำร ถำเหตอนหนงคอ กำรกระท ำของผถกกลำวหำแลว ผนนกตองรบผด โดยไมตองค ำนงถงวำยงมเหตอนทกอใหเกดควำมเสยหำยนนดวยเหมอนกน เพรำะถอวำเหตทกเหตมน ำหนกเทำกนจะถอวำเปนเหตบำงประกำรเทำนนทกอใหเกดผลขนหำไดไม เพรำะถำไมมเหตทกๆ ประกำรเหลำนนรวมเขำดวยกนแลว ผลกยอมไมเกดขน

(๒) ทฤษฎมลเหต เหมาะสม (Theorie de causalite adequate) ทฤษฎนคอถอว ำ ในบรรดำเหตทงหลำยทกอใหเกดผลขนนน ในแงควำมรบผดของผกระท ำกำรใด แลวเฉพำะแตเหตทตำมปกตยอมกอใหเกดผลเชนวำนนทผกระท ำนนจะตองรบผด

ตำมกฎหมำยเยอรมนถอวำ ควำมสมพนธระหวำงเหตและผล ในกรณหนอนเกดจำกละเมดและผดสญญำอยในหลกเดยวกน คอ ผลทผกอควำมเสยหำยตองรบผดตองรบผดตองเปนผลท เปนไปตำมปกตของเกณฑแหงชำต (Normal rules of life) เพยงแตผลนนจะไมเกดขน ถำไมมกำรกระท ำของผกอควำมเสยหำยนนตองรบผดแตผลทเกดขนปกตนกไมจ ำเปนทตวผกอควำมเสยหำยเองควรจะไดคำดเหน ตวอยำง ค ำพพำกษำศำลฎกำทส ำคญมำกเกยวกบประเดน “คววำมสมพนธระหวำงเหตและผล” ไดแก

- ค าพพากษาศาลฎกาท ๑๘๙๘/๒๕๑๘

ตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย มำตรำ ๒๐๖ มำตรำ ๒๒๔ มำตรำ ๒๒๖ มำตรำ ๒๒๗ มำตรำ ๔๒๐ มำตรำ ๔๒๕

โจทกรบจำงขนสงยำงรถยนตของบรษท ย. โดยมอบหมำยใหหำงหนสวนจ ำกด ล.รบขนสงใหอกทอดหนง ฉ.ลกจำงของจ ำเลยขบรถในทำงกำรทจำงของจ ำเลยโดยประมำท เปนเหตใหชนกบรถยนตของหำงหนสวนจ ำกด ล.ทบรรทกยำงรถยนตดงกลำวแลนสวนทำงมำ ท ำใหยำงรถยนตทบรรทกมำตกลงไปจำกรถ แลวถกคนรำยลกไป โจทกไดช ำระรำคำยำงรถยนตทสญหำยใหแกบรษท ย.ไปแลว ดงนเหนไดวำ กำรทยำงรถยนตถกคนรำยลกไป เกดขนเพรำะควำมผดของ ฉ.คนขบรถของจ ำเลยทขบรถโดยประมำทเปนเหตใหชนรถบรรทกยำง ซงถำไมชน กคงไมถกคนรำยลกในทเกดเหตกำรสญหำยของยำงรถยนต จงเปนผลโดยตรงจำกกำรละเมด จ ำเลยตองรบผดชดใชคำเสยหำยใหโจทกในผลแหงละเมดของ ฉ.คนขบรถของจ ำเลยทชนรถบรรทกยำงรถยนต

โจทกฟองในฐำนะเปนผรบชวงสทธของบรษท ย. ชอบทจะคดดอกเบยในจ ำนวนคำสนไหมทดแทน นบแตวนทโจทกไดจำยเงนใหแกบรษท ย.ไป จะคดดอกเบยจำกจ ำนวนเงนทจำยไปตงแตวนละเมดหำไดไม

________________________________

โจทกฟองวำ เมอวนท ๒๖ ธนวำคม ๒๕๑๒ นำยฉลอง อรรตถโภชนลกจำงและในทำงกำรทจำงของจ ำเลย ขบรถยนตบรรทกน ำมนหมำยเลขทะเบยน น.ม.๐๒๖๙๒ ดวยควำมประมำท คอขบดวยควำมเรวสง และแซงรถอนล ำเสนทำง เปนเหตใหชนกบรถบรรทกของหำงหนสวนจ ำกดเลำบรำเดอรคนหมำยเลขทะเบยน ก.ท.บ.๘๗๒๒ และ ก.ท.น. ๕๑๘๖ ทแลนสวนทำงมำ ท ำใหยำงรถยนตบรรทกไฟรสโตน ซงบรรทกมำในรถยนตทงสองคนดงกลำวจ ำนวน ๓๒ เสน รำคำ ๔๔,๑๖๑ บำท ของบรษทยำงไฟรสโตน (ประเทศไทย)...

- ๔๒ -

(ประเทศไทย) จ ำกด สญหำย โจทกเปนผรบจำงขนสงยำงรถยนตดงกลำว และมอบหมำยใหหำงหนสวนจ ำกดเลำบรำเดอรรบขนสงอกทอดหนง ไดช ำระรำคำยำงทสญหำยใหแกผวำจำงแลว จงเปนผรบชวงสทธของ ผวำจำง ขอใหบงคบจ ำเลยช ำระเงนดงกลำวพรอมดวยดอกเบยนบแตวนละเมดจนกวำช ำระเสรจ

ศำลชนตนรบฟอง และสอบถำมโจทกถงเหตทยำงรถยนตสญหำยโจทกแถลงวำเมอรถยนตชนกนแลว ยำงรถยนตทบรรทกมำตกลงไปขำงลำง คนในรถยนตคนอนทผำนมำไดหยบเอำไป ศำลชนตนเหนวำกำรทยำงรถยนตหำยไป เปนเรองนอกเหนอจำกกำรกระท ำของจ ำเลย ไมใชผลโดยตรง พพำกษำยกฟอง โจทกอทธรณ ศำลอทธรณพพำกษำยกค ำพพำกษำศำลชนตน ใหด ำเนนกระบวนพจำรณำและพพำกษำตอไปตำมรปคด

จ ำเลยใหกำรวำ นำยฉลองเปนลกจำงขบรถยนตบรรทกน ำมนของจ ำเลยจรง เหตทรถชนกนเปนควำมประมำทของคนขบรถบรรทกยำงทงสองคน จ ำเลยไมตองรบผด และโจทกไมมอ ำนำจฟอง เพรำะจ ำเลยไมใชคสญญำกบโจทกในเรองรบขนสงยำง โจทกไมใชผรบชวงสทธจำกบรษทเจำของยำง หรอจำกหำงหนสวนจ ำกดเลำบรำเดอร นอกจำกนผรบประกนวนำศภยรถของจ ำเลยไดชดใชคำเสยหำยเปนเงน ๗๐,๐๐๐ บำท ใหแกผรบประกนภยรถยนตบรรทกทงสองของหำงหนสวนจ ำกดเลำบรำเดอรแลว โจทกจงไมมอ ำนำจเรยกคำเสยหำยซ ำ เพรำะมลหนละเมดไดมกำรท ำสญญำประนประนอมยอมควำมแลว ยอมระงบไป อยำงไรกด โจทกรบตอศำลวำ กำรสญหำยเกดขนจำกกำรกระท ำของบคคลภำยนอก จงไมใชผลโดยตรงจำกกำรท ำละเมดของจ ำเลย จ ำเลยไมตองรบผด

ศำลชนตนวนจฉยวำ นำยฉลองคนขบรถของจ ำเลยเปนฝำยประมำทโจทกมหนำทและไดชดใชเงนคำเสยหำยใหเจำของยำงรถยนตไปแลว ยอมเปนผเสยหำยมอ ำนำจฟอง พพำกษำใหช ำระเงน ๔๔,๑๖๑ บำท พรอมดวยดอกเบยรอยละเจดครงตอปนบแตวนท ๒๖ ธนวำคม ๒๕๑๒ จนกวำช ำระเสรจ

จ ำเลยอทธรณวำยำงรถยนตทสญหำยมใชเปนผลโดยตรงจำกกำรละเมดของนำยฉลองคนขบรถของจ ำเลย

ศำลอทธรณพพำกษำยน จ ำเลยฎกำ

ในปญหำทวำยำงรถยนตทบรรทกมำในรถเกดสญหำยเพรำะมคนรำยลกไปหลงจำกทรถชนกนแลว จ ำเลยจะตองรบผดชดใชคำเสยหำยใหโจทกหรอไม ศำลฎกำวนจฉยวำ เมอขอเทจจรง ฟง ไดวำ นำยฉลองคนขบรถของจ ำเลยขบรถโดยประมำทเปนเหตใหชนรถทบรรทกยำงรถยนต จนท ำใหยำงรถยนตทบรรทกมำตกลงไปจำกรถ จงเหนไดวำ กำรทยำงรถยนตถกคนรำยลกไปนนเกดขนเพรำะควำมผดของนำยฉลองคนขบรถของจ ำเลยทขบรถโดยประมำท เปนเหตใหชนรถบรรทกยำง ซงถำไมชน กคงไมถกคนรำยลกในทเกดเหต จงนบวำกำรสญหำยของยำงรถยนตเปนผลโดยตรงจำกกำรละเมดรำยน จ ำเลยตองรบผดชดใชคำเสยหำยใหโจทกในผลแหงละเมดของนำยฉลองคนขบรถของจ ำเลยทชนรถบรรทกยำงรถยนต

และเหนวำ คดน โจทกฟองในฐำนะผรบชวงสทธของบรษทยำงไฟรสโตน (ประเทศไทย) จ ำกด ชอบทจะคดดอกเบยในจ ำนวนคำสนไหมทดแทนนบแตวนทโจทก ไดจำยเงนใหแกบรษทยำงไฟรสโตน(ประเทศไทย) จ ำกด ไป จะคดดอกเบยจำกจ ำนวนเงนทจำยไปตงแตวนละเมดหำไดไม ทศำลอทธรณพพำกษำใหคดดอกเบยแกโจทกนบแตวนท ๒๖ ธนวำคม ๒๕๑๒ อนเปนวนละเมดนน ศำลฎกำไมเหนพองดวย แตขอเทจจรงไมปรำกฏชดวำโจทกไดจำยเงนไปในวนเดอนใด คงปรำกฏวำโจทกไดมหนงสอทวงถำมถงจ ำเลย ขอให...

- ๔๓ -

ขอใหช ำระเงน และจ ำเลยไดรบหนงสอทวงถำมเมอวนท ๑๘ ธนวำคม ๒๕๑๓ จงเหนสมควรใหจ ำเลยช ำระดอกเบยแกโจทกตงแตวนท ๑๘ ธนวำคม ๒๕๑๓ เปนตนไป

ศำลอทธรณแกเฉพำะดอกเบย ใหจ ำเลยช ำระตงแตวนท ๑๘ ธนวำคม ๒๕๑๓ เปนตนไป นอกจำกทแก คงใหเปนไปตำมค ำพพำกษำศำลอทธรณ

ขอสงเกต ศำสตรจำรยจตต ตศภทย ไดบนทกหมำยเหตทำยฎกำไวดงน หมายเหต “ลกจำงของจ ำเลยท ำละเมดโดยขบรถชนรถทบรรทกยำงเปนผลโยตรงใหคนลกยำง

แสดงวำศำลถอหลกวนจฉยควำมสมพนธระวหำงควำมผด คอ ประมำทเลนเลอในกำรขบรถ กบผลคอควำมเสยหำยแกยำงรถทถกลก โดยใชทฤษฎเงอนไข ถำไมมกำรละเมดผลกไมเกดไมใชทฤษฎเหมำะสม คอเหมำะสมทจะเกดผลเชนนนจำกกำรละเมด อยำงไรกด กำรทมคนทสำมเขำมำลกยำงหลงจำกทเกดเหตคอรถชนกนแลวเปนเหตทแทรกแซงเกดขนใหม ตำมหลกจะตองวนจฉยวำเปนทคำดหมำยไดหรอไมนำจะเกดเชนนนอนเปนผลจำกกำรละเมดในครงแรก โดยเฉพำะกำรทคนภำยนอกท ำควำมเสยหำยขนโดยจง ใจ หลกในเรองสมพนธระหวำงกำรกระท ำกบผลในทำงแพงกบทำงอำญำตำงกน ในทำงอำญำบคคลจะตองรบผดในกำรกระท ำทบคคลท ำควำมผดโยเจตนำกตอเมอเปนผใช หรอสนบสนน ตำมประมวลก ำหมำยอำยำมำตรำ ๘๘ มำตรำ ๘๕ และมำตรำ ๘๖ แตในทำงแพงนน แมผอนท ำผดโยจงใจ ถำเปนทคำดหมำยไดวำเผผนผลทบคคลภำยนอกกระท ำโดยจงใจนน

โดยอำศยหลกในประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย มำตร ๒๒๒ วรรค ๒ ทวำ แมควำมเสยหำยเกดพฤตกำรณพเศษ แตถำคำดเหนได ควำมรบผดทจะตองใหคำเสยหำยในพฤตกำรณนนยงคงมอยจ ำเลยจงยงตองรบผดในผล ทมคนมำลกยำงทตกจำกรถไปเพรำะเหตทเกดจำกคนของจ ำเลยประมำทเลนเลอ”

- ค าพพากษาศาลฎกาท ๒๐๘๖/๒๕๒๓

ประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย มำตรำ ๔๒๐ มำตรำ ๔๒๕

จ ำเลยท ๑ และท ๒ ไดกระท ำโดยประมำทเลนเลออยำงรำยแรงในกำรตอทอสบถำยน ำมนเบนซนจำกเรอบรรทกน ำมนเขำคลงน ำมนของจ ำเลยท ๓ ท ๔ เมอเดนเครองสบน ำมนแลวเปนเหตใหน ำมนเบนซน ๕,๑๙๕ ลตร รวไหลตกลงไปในแมน ำแผกระจำยไปบนผวน ำถำนทเหลอจำกกำรหงตมทงลงในแมน ำตำมปกตท ำใหเกดไฟลกไหมน ำมนเบนซนบนผวน ำลกลำมไหมบำนเรอนทรพยสนของโจทกอยำงรวดเรวเปนผลโดยตรงจำกควำมประมำทเลนเลออยำงรำยแรงของจ ำเลยท ๑ และท ๒ จ ำเลยทงสองตองรวมรบผดตอโจทกในควำมเสยหำยทเกดขน

จ ำเลยท ๓ ท ๔ ด ำเนนกจกำรคลงน ำมนรวมกนโดย ช. ลกจำงของจ ำเลยท ๔ เปนผจดกำรคลงน ำมนรวมกบจ ำเลยท ๒ ซงเปนผจดกำรของจ ำเลยท ๓ ถอไดวำกำรกระท ำโดยประมำทเลนเลออยำงรำยแรงของจ ำเลยท ๑ และท ๒ กระท ำไปในทำงกำรทจำงของจ ำเลยท ๓ และท ๔ ผเปนนำยจำงรวมกน จ ำเลยท ๓ และท ๔ ตองรวมรบผดกบจ ำเลยท ๑ และท ๒ ดวย

________________________________

ศำลชนตน...

- ๔๔ -

ศำลชนตนและศำลอทธรณพพำกษำใหจ ำเลยทงสรวมกนใชคำเสยหำยใหแกโจทก ๓๔ รำย รวมเปนเงน ๖,๐๐๕,๐๐๐ บำท พรอมดอกเบยจ ำเลยทงสฎกำ

ศำลฎกำวนจฉยขอกฎหมำยวำ "ขอเทจจรงฟงไดวำ เกดเหตเพลงไหมเวลำประมำณ ๑๑ นำฬกำ ไปดบเอำเมอเวลำประมำณ ๑๕ นำฬกำจำกทเกดเพลงไหมนนอยหำงทำเทยบเรอบรรทกน ำมน เปโตรซำตไปทำงทศเหนอประมำณ ๒๐๐ เมตร เหตเกดจำกน ำมนเบนซนทลอยอยบนพนน ำแลวมผทงเชอเพลงลงไปท ำใหเกดไฟลกไหมลกลำมตดบำนเรอนรำษฎรทำเทยบเรอประมง แพปลำซงปลกอยเรยงรำยหนำแนนชดกนและยนออกไปในแมน ำฝงทศตะวนออกของแมน ำตรง" ฯลฯ

"จ ำเลยท ๒ มหนำทควบคมดแลเกยวกบกำรสบถำยน ำมนจำกเรอบรรทกน ำมนเขำคลงน ำมน และตรวจดควำมเรยบรอยกำรสบถำยน ำมนในวนเกดเหต กำรทจ ำเลยท ๒ ใหจ ำเลยท ๑ และนำยสมครซงมไดมหนำทในกำรตอทอน ำมน ท ำกำรตอทอน ำมนไมเรยบรอย ไมแนบสนทเปนเหตใหน ำมนเบนซนรวไหลตกลงไปในแมน ำเปนจ ำนวนประมำณ ๕,๑๙๕ ลตรจงเกดจำกควำมประมำทเลนเลออยำงรำยแรงในกำรปฏบตหนำทของจ ำเลยท ๒ ดวยทปลอยปละละเลยไมควบคมดแลจ ำเลยท ๑ และนำยสมครตอทอน ำมนใหเรยบรอย พนต ำรวจเอกทศ ธรรมกล ไดใหกำรในชนสอบสวนวำน ำมนเบนซนทลอยอยบนผวน ำมปรมำณมำก หำกมกำรหงตมดวยเตำถำนทอยบนผวน ำในทโลงแจงหำงประมำณ ๑ เมตร ไอระเหยของน ำมนเบนซนยอมตดไฟได หรอถำหำกทงถำนทยงลกตดไฟอย กยงตดไฟไดอยำงแนนอนปรำกฏตำมส ำนวนกำรสอบสวนอนดบท ๔๕ เมอประกอบกบคดอำญำหมำยเลขด ำท ๔๒๑/๒๕๑๖ หมำยเลขแดงท ๔๑๔/๒๕๒๐ ของศำลมณฑลทหำรบกท ๕ (ศำลจงหวดตรง) ศำลพพำกษำโดยฟงขอเทจจรงวำจ ำเลยท ๑ และท ๒ ไดกระท ำโดยประมำท ท ำใหน ำมนรวจนเปนเหตใหเกดเพลงไหมขอเทจจรงจงฟงไดวำ จ ำเลยท ๑ และท ๒ ไดกระท ำโดยประมำทเลนเลออยำงรำยแรงในกำรตอทอสบถำยน ำมนเบนซนจำกเรอเปโตรซำตเขำคลงน ำ มนของจ ำเลยท ๓ ท ๔ เมอเดนเครองสบน ำมนแลวเปนเหตใหน ำมนเบนซนจ ำนวนประมำณ ๕,๑๙๕ ลตร รวไหลตกลงไปในแมน ำแผกระจำยไปบนผวน ำตำมน ำไปทำงทศเหนอ เมอนำงนวลทงเตำถำนทเหลอจำกกำรหงตมลงไปในแมน ำตำมปกตทเคยท ำ จงท ำใหเกดไฟลกไหมน ำมนเบนซนบนผวน ำลกลำมไหมบำนเรอนทรพยสนของโจทกไดรบควำมเสยหำยอยำงรวดเรว เหตทเกดเพลงจงเปนผลโดยตรงทเกดจำกควำมประมำทเลนเลออยำงรำยแรงของจ ำเลยท ๑ และท ๒ ดงกลำวมำแลว จ ำเลยท ๑ และท ๒ จงตองรวมรบผดตอโจทกในควำมเสยหำยทเกดขน" ฯลฯ

"ทำงพจำรณำกไดควำมวำ กจกำรคลงน ำมนทอ ำเภอกนตงทจ ำเลยท ๓ และท ๔ ด ำเนนกำรนนกคอกจกำรคลงน ำมนโมบลออยลแหงเดยวกน จ ำเลยท ๓ และท ๔ มส ำนกงำนอยทคลงน ำมนแหงน กำรด ำเนนกจกำรของจ ำเลยท ๓ และท ๔ กคอจ ำเลยท ๔ เปนเจำของกจกำรคลงน ำมน จ ำเลยท ๓ ประกอบกำรคำน ำมน สงน ำมนชนดตำง ๆ จำกตำงประเทศเขำมำจ ำหนำยทอ ำเภอกนตงโดยเกบไวในคลงน ำมนแหงน เมอเรอบรรทกน ำมนมำสงทอ ำเภอกนตง จ ำเลยท ๔ จะเปนผสบถำยน ำมนจำกเรอเขำเกบรกษำในคลงน ำมน เปนผดแลควำมปลอดภย และสงน ำมนออกไปใหแกลกคำ โดยจ ำเลยท ๔ ไดรบคำตอบแทนตำมปรมำณน ำมนทผำนคลงน ำมนนจำกจ ำเลยท ๓ จ ำเลยท ๑ ยงเบกควำมในชนสอบสวนวำจ ำเลยท ๑ เปนลกจำงของจ ำเลยท ๓ เมอมกำรสบถำยน ำมน นำยชตลกจำงจ ำเลยท ๔ และจ ำเลยท ๒ ลกจำงจ ำเลยท ๓ จะตองมำทเรอทกครง" ฯลฯ

"ขอเทจจรงจงฟงไดวำ จ ำเลยท ๓ และท ๔ ด ำเนนกจกำรคลงน ำมนรวมกน โดยมนำยชต ถระมงคล ลกจำงของจ ำเลยท ๔ เปนผจดกำรดแลคลงน ำมนรวมกบจ ำเลยท ๒ ซงเปนผจดกำรของจ ำเลยท ๓ กำรกระท ำ...

- ๔๕ -

กำรกระท ำโดยประมำทเลนเลออยำงรำยแรงของจ ำเลยท ๑ และท ๒ ดงกลำวมำขำงตน จงถอไดวำไดกระท ำไปในทำงกำรทจำงของจ ำเลยท ๓ และท ๔ ผเปนนำยจำงรวมกน จ ำเลยท ๓ และท ถ จงตองรวมกบจ ำเลยท ๑ และท ๒ ดวย"

พพำกษำยน

๔. ความรบผดของนายจางในการกระท าโดยประมาทเลนเลอของลกจาง นอกจำกหลกทวไปในกำรพจำรณำควำมรบผดทำงละเมดตำมมำตรำ ๔๒๐ แลว ในบำงกรณ

บคคลอำจตองรบผดทำงละเมดแมวำตนจะไมไดกระท ำกำรใดๆ ทเขำลกษณะตำมำตรำ ๔๒๐ เลยกตำม ซงควำมรบผดในกรณเชนวำไดแก ควำมรบผดในกำรกระท ำละเมดของบคคลอน โดยเฉพำะอยำงยง กรณทนำยจำงตองรบผดในกำรกระท ำละเมดของลกจำงตอบคคลภำยนอกดวย ซงมบทบญญตมำตรำ ๔๒๕ ก ำหนดควำมรบผดในเรองนอย

- ค าพพากษาศาลฎกาท ๕๓๙๘/๒๕๓๘ (หางสรรพสนคากบลกคาซงรถยนตถกขโมยขณะจอดรถในทจอดรถของหาง) ประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย มำตรำ ๔๒๐ มำตรำ ๔๒๕ มำตรำ ๔๓๘ ประมวลกฎหมำยวธพจำรณำควำมแพง มำตรำ มำตรำ ๑๔๒ มำตรำ ๒๒๕

ตำมฟองของโจทกมไดใหจ ำเลยรบผดตำมสญญำฝำกทรพย ฟองโจทกมแตเรองละเมด เรองฝำกทรพยจงไมเปนประเดนแหงคด ศำลจะพพำกษำใหช ำระหนตำมสญญำฝำกทรพยไมได เรองฝำกทรพยจงมใชเปนขอทไดยกขนวำกนมำแลวในศำลชนตนตำมประมวลกฎหมำยวธพจำรณำควำมแพงมำตรำ ๒๒๕ กำรทศำลอทธรณหยบยกเรองฝำกทรพยขนวนจฉยจงเปนกำรไมชอบ อำคำรจอดรถของบรษทจ ำเลยท ๕ มทำงเขำ ๑ ทำงทำงออก ๑ ทำง ปำกทำงเขำมเจำหนำทรกษำควำมปลอดภยยนอยทคอกกนคอยเกบเงนพรอมกบออกบตรคำเชำทจอดรถรำคำ ๕ บำท โดยจดทะเบยนรถไวในบตรดวยดำนหนำบตรมขอควำมวำ บรกำรรกษำควำมสะอำดและรกษำควำมปลอดภย ดำนหลงมขอควำมวำ ผขบขตองเกบบตรไวกบตว เพอปองกนรถหำย กรณำคนบตรทกครงกอนออกจำกบรเวณทจอดรถ บตรสญหำยหรอไมน ำมำแสดงบรษทจะไมอนญำตใหน ำรถออกจนกวำจะหำหลกฐำนมำแสดงจนเปนทพอใจ และในทจอดรถมเจำหนำทรกษำควำมปลอดภยยนเดนตรวจตรำ ทก ำแพงบรเวณลำนจอดรถกมค ำเตอนวำกรณำอยำลมบตรจอดรถเพรำะรถยนตอำจสญหำย ส ำหรบทำงขำออก มเจำหนำทรกษำควำมปลอดภยยนอยทคอกกนคอยตรวจรบ บตรและปลอยรถออก แมผมำใชบรกำรทจอดรถจะเปน ผเลอกทจอดรถเอง ดแลปดประตรถและเกบกญแจรถไวเอง อกทงทดำนหลงบตรมขอควำมวำ หำกมกำรสญหำยหรอ เสยหำยใด ๆ เกดขนทกกรณ ผครอบครองตองรบผดชอบเอง ทกประกำรกตำม แตกยอมจะท ำใหผใชบรกำรจอดรถ โดยทวไปเขำใจไดวำทอำคำรจอดรถของจ ำเลยท ๕ นมบรกำรรกษำควำมปลอดภยส ำหรบรถยนตทจะน ำเขำมำจอดขณะมำตดตอธรกจหรอซอสนคำทหำงสรรพสนคำของจ ำเลยท ๕ ซงผทมใชเจำของรถจะลกลอบน ำรถออกไปไมได ทงนโดยทผใชบรกำรทจอดรถจะตองเสยเงน ๕ บำทเปนคำตอบแทน กำรกระท ำดงกลำวถอเปนกำรกระท ำกอนๆ ของจ ำเลยทงหำ กอใหเกดหนำทแกจ ำเลยทงหำตองดแลรกษำควำมปลอดภยแกรถยนตทน ำเขำมำจอด จ ำเลยท ๑ มหนำทรกษำควำมปลอดภยเกยวกบ อำคำรสถำนทตลอดจนรถยนตทเขำมำจอดและควำมเรยบรอยโดยทวไป ไมมหนำทโดยเฉพำะในกำรปองกนกำรโจรกรรมรถยนตและเหตโจรกรรมรถยนตของโจทกไมไดเกดตอหนำจ ำเลยท ๑ แลวจ ำเลยท ๑ งดเวนปองกนกำรโจรกรรมรถยนตนน ดงน กำรทรถยนตของโจทกถกลกไปจะถอวำเกด จำกกำรทจ ำเลยท ๑ งด เว นกำรปฏบ ต หน ำท เ พ อ ป อ งก นผลกำร โจรกรรมรถยนตน น ไม ไ ด จ ำ เลยท ๑ จ ง ไม ต อ ง รบผด...

- ๔๖ -

รบผดตอโจทกฐำนละเมดตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยมำตรำ ๔๒๐ จ ำเลยท ๒ ถงท ๔ ยนเกบเงน ออกบตร จดทะเบยนรถลงในบตรและตรวจบตรขณะทรถยนต ออกจำกลำนจอดรถอยทคอกกนตรงทำงเขำออกลำนจอดรถ หนำทในกำรรกษำควำมปลอดภยของจ ำเลยท ๒ ถงท ๔ จงเกยวกบกำรปองกนไมให ผทไมใชเจำของรถน ำรถออกไปจำกลำนจอดรถหรอปองกนกำรโจรกรรมรถยนตโดยตรง เมอทำงเขำออกลำนจอดรถมอยทำงเดยว หำกจ ำเลยท ๒ ถงท ๔ ซงอยทคอกกนตรวจบตรอยำงเครงครดกยำกทรถยนตของโจทกจะถกลกไปได กำรทรถยนตของโจทกสญหำยไปจงเนองจำกจ ำเลยท ๒ ถงท ๔ ไมระมดระวงตรวจบตรจอดรถโดยเครงครดอนเปนกำรงดเวนกำรปฏบตหนำทเพอปองกนกำร โจรกรรมรถยนต เปนผลโดยตรงท ำใหรถยนตของโจทกถกลกไป และเปนกำรประมำทเลนเลอ จงเปนกำรกระท ำละเมดตอโจทกตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย มำตรำ ๔๒๐ จ ำเลยท ๒ ถงท ๔ ตองรบผดตอโจทก เมอจ ำเลยท ๒ ถงท ๔ เปนลกจำงของจ ำเลยท ๕ กระท ำละเมดในทำงกำรทจำงของจ ำเลยท ๕ จ ำเลยท ๕ ยอมตองรวมรบผดกบจ ำเลยท ๒ ถงท ๔ ตอโจทกดวยตำมมำตรำ ๔๒๕ คดละเมด แมวำจ ำเลยจะไมไดฎกำในเรองจ ำนวนควำมเสยหำยตำมทศำลอทธรณวนจฉยไว ศำลฎกำกวนจฉยถงจ ำนวนควำมเสยหำยของโจทกและก ำหนดคำเสยหำยทจ ำเลยตองรบผดเสยใหมได

________________________________

โจทก ฟองวำ โจทก เปนเจำของรถยนตกระบะคนหมำยเลขทะเบยน ๕ร-๗๗๗๕ กรงเทพมหำนคร เมอวนท ๒๖ กรกฎำคม ๒๕๓๒ เวลำประมำณ ๑๒ นำฬกำ โจทกไดขบรถยนตคนดงกลำวเพอไปซอสนคำ ณ ศนยกำรคำของจ ำเลยท ๕ เมอไปถงทำงเขำ เจำหนำทซงนงประจ ำอยในคอกยำมมชอของจ ำเลยท ๕ แสดงใหเหนไดเรยกเกบเงนจำกโจทกเปนจ ำนวน ๕ บำท พรอมกบจดหมำยเลขทะเบยนรถลงในบตรผำนซงมสญลกษณของจ ำเลยท ๕ ปรำกฏอยอยำงชดเจนและสงมอบใหแกโจทกยดถอไว เพอเขำไปใชทจอดรถยนตโจทกน ำรถยนตไปจอดทชน ๑๐ ด ตอมำเวลำ ๑๓.๒๐ นำฬกำเมอโจทกกลบออกมำ ปรำกฏวำรถยนตของโจทกไดสญหำยไปซงในขณะนนมจ ำเลยท ๑ ท ๒ ท ๓ และท ๔ ปฏบตหนำทเพอประโยชน และเปนไปตำมวตถประสงคแหงกจกำรของจ ำเลยท ๕ ในบรเวณอำคำรสวนน กลำวคอ จ ำเลยท ๑ เปนผดแลรกษำควำมปลอดภยอยทบรเวณทจอดรถ และตรงทำงออกมจ ำเลยท ๒ ท ๓ และท ๔ อยรวมกนตรวจบตรของผขบรถยนตทออกจำกศนยกำรคำของจ ำเลยท ๕ กำรทจ ำเลยท ๑ ซงเปนผมหนำทดแลรกษำควำมปลอดภยใหแกรถยนตและทรพยสนของผมำซอสนคำและบรกำร แทนทจะเดนตรวจตรำไปมำในบรเวณทตนรบผดชอบ กลบอยนงเฉยเสยและปลอยปละละเลย ท ำใหคนรำยมเวลำเพยงพอในกำรน ำรถยนตของโจทกออกจำกทจอดไปไดจ ำเลยท ๒ ท ๓ และท ๔ ซงรวมกนตรวจบตรผำนของผทจะขบรถยนตออกจำกบรเวณศนยกำรคำ แทนทจะใชควำมระมดระวงในกำรตรวจสอบ เพอใหเปนไปตำมหลกกำรทเคยปฏบตกลบจงใจหรอประมำทเลนเลอปลอยใหคนรำยน ำรถยนตของโจทกผำนไปไดทง ๆ ทไมมบตรผำนหรอเรยกบตรผำนคนไวกอน เปนเหตใหโจทกตองสญเสยทรพยสน จ ำเลยท ๑ ถงท ๔ จงตองรวมกนรบผดชอบใชคำสนไหมทดแทนแกโจทก และจ ำเลยท ๕ ซงเปนเจำของศนยกำรคำโดยเปนนำยจำงของจ ำเลยท ๑ ถงท ๔ หรอเปนตวกำรจ ำตองรบผดรวมดวย ขอใหบงคบจ ำเลยทงหำรวมกนหรอแทนกนช ำระรำคำรถยนตและทรพยสนทสญหำยเปนเงนทงสน ๒๖๖,๐๐๐ บำท พรอมดวยดอกเบยอตรำรอยละ ๗.๕ ตอป นบแตวนท ำละเมดเปนตนไปจนกวำจะช ำระเสรจแกโจทก

จ ำเลยท ๑ และท ๒ ขำดนดยนค ำใหกำรและขำดนดพจำรณำ

จ ำเลย...

- ๔๗ -

จ ำเลยท ๓ ท ๔ ท ๕ ใหกำรวำ จ ำเลยท ๕ ไดปลกสรำงอำคำรมำบญครองเซนเตอรเพอใหบคคลทวไปเชำสถำนทเพอประกอบกำรคำ แตส ำหรบลำนจอดรถจ ำเลยท ๕ ไดใหบรษทดองเวล จ ำกด เชำเพอท ำกำรประกอบธรกจในกำรใหบรกำรจอดรถ มก ำหนด ๓ ป นบแตวนท ๑ มกรำคม ๒๕๓๑ เปนตนไป จ ำเลยท ๕ จงไมไดเกยวของกบธรกจกำรจอดรถบนลำนจอดแตอยำงใด โจทกฟองจ ำเลยท ๕ เปนกำรฟองผดตวจ ำเลยท ๑ นนเปนลกจำงของบรษทดองเวล จ ำกดสวนจ ำเลยท ๒ ท ๓ และท ๔ นนเปนลกจำงของจ ำเลยท ๕ขณะเกดเหตเปนเพยงผท ำหนำทอ ำนวยควำมสะดวกส ำหรบกำรจรำจรนอกเขตพนทลำนจอดรถและดแลควำมสงบเรยบรอยทวไปเทำนน ไมมหนำทเฝำดแลรกษำรถในกจกำรของบรษทดองเวล จ ำกด กำรเรยกเกบเงนคำจอดรถและกำรตรวจบตรเปนเรองของเจำหนำทบรษทดองเวล จ ำกด ทงสน บตรทออกใหแกผจอดรถนนระบไวชดเจนวำเปนคำเชำทจอดรถยนตไมใชเปนกำรรบฝำกทรพย แมแตกญแจรถกยงอยกบเจำของรถ ดำนหลงบตรกปฏเสธควำมรบผดของผใหบรกำรไวแลว แมในบตรจอดรถจะมเครองหมำยศนยกำรคำมำบญครองเซนเตอรกตำมกเปนเพยงเครองหมำยบอกชออำคำร มใชเปนเครองหมำยกำรคำหรอตรำส ำคญของจ ำเลยท ๕ กำรทรถยนตของโจทกสญหำยนนเปนเพรำะควำมประมำทเลนเลอของโจทกเอง โจทกไมไดแสดงหลกฐำนใดๆ ทระบวำ โจทกเปนเจำของรถยนตคนทสญหำยและรถยนตคนดงกลำวกเปนรถยนตเกำใชมำนำนแลวมรำคำไมเกน ๕๑,๐๐๐ บำทขอใหยกฟอง

ศำลชนตนพพำกษำยกฟอง โจทกอทธรณ ศำลอทธรณพพำกษำกลบ ใหจ ำเลยทงหำรวมกนชดใชรำคำรถยนตจ ำนวน ๒๓๖,๐๐๐ บำท

พรอมดอกเบยรอยละ ๗.๕ ตอปนบแตวนท ๒๖ กรกฎำคม ๒๕๓๒ เปนตนไปจนกวำจะช ำระเสรจแกโจทก จ ำเลยท ๓ ท ๔ และท ๕ ฎกำ ศำลฎกำวนจฉยวำ "ตำมค ำฟองของโจทกคดน โจทกมไดบรรยำยใหจ ำเลยรบผดตำมสญญำ

ฝำกทรพย ฟองโจทกมแตเรองละเมดเรองฝำกทรพยจงไมเปนประเดนแหงคด ศำลจะพพำกษำใหบงคบช ำระหนตำมสญญำฝำกทรพยหำไดไม และเรองฝำกทรพยมใชเปนขอทไดยกขนวำกนมำแลวใ นศำลชนตน ตำมประมวลกฎหมำยวธพจำรณำควำมแพง มำตรำ ๒๒๕ กำรทศำลอทธรณหยบยกเรองสญญำฝำกทรพยขนวนจฉยนนจงเปนกำรไมชอบ แตเนองจำกพยำนหลกฐำนในส ำนวนเพยงพอแกกำรวนจฉยคด ศำลฎกำจงเหนควรพจำรณำพพำกษำคดไปโดยไมตองยอนส ำนวนไปใหศำลอทธรณพจำรณำพพำกษำคดใหม คดมปญหำตองวนจฉยวำ จ ำเลยทงหำกระท ำละเมดตอโจทกหรอไม ขอเทจจรงปรำกฏวำ อำคำรจอดรถของจ ำเลยท ๕ มทำงเขำ ๑ ทำง ทำงออก ๑ ทำง ปำกทำงเขำมเจำหนำทรกษำควำมปลอดภยยนอยทคอกกนคอยเกบเงน ๕ บำทโดยจดทะเบยนรถไวในบตรดวย ตำมบตรเอกสำรหมำย จ.๒ ซงทดำนหนำบตรตอนลำงมขอควำมวำ บรกำรรกษำควำมสะอำดและรกษำควำมปลอดภย ดำนหลงของบตรมขอควำมวำ ๑.ผขบขตองเกบบตรไวกบตว เพอปองกนรถหำย ๒.กรณำคนบตรทกครงกอนออกจำกบรเวณทจอดรถ ฯลฯ ๖.บตรสญหำยไมน ำมำแสดงบรษทจะไมอนญำตใหน ำรถออกจนกวำจะหำหลกฐำนมำแสดงจนเปนทพอใจ และในทจอดรถมเจำหนำทรกษำควำมปลอดภยยนเดนตรวจตรำทก ำแพงบรเวณลำนจอดรถกมค ำเตอนวำ กรณำอยำลมบตรจอดรถ เพรำะรถยนตอำจสญหำยส ำหรบทำงขำออกมเจำหนำทรกษำควำมปลอดภยยนอยทคอกกนคอยตรวจรบบตรและปลอยรถออก พฤตกำรณดงกลำวแมจะปรำกฏวำผมำใชบรกำรทจอดรถจะเปนผเลอกทจอดรถเอง ดแลปดประตรถและเกบกญแจรถไวเอง อกทงทบตรคำเชำจอดรถดำนหลงจะมขอควำมวำ หำกมกำรสญหำยหรอเสยหำยใด ๆ เกดขนทกกรณ ผครอบครองตองรบผดชอบเองทกประกำรกตำม แตกยอมจะท ำใหผใชบรกำร จอดรถ...

- ๔๘ -

จอดรถโดยทวไปเขำใจไดวำ ทอำคำรจอดรถของจ ำเลยท ๕ น มบรกำรรกษำควำมเรยบรอย ควำมปลอดภยส ำหรบรถยนตทจะน ำเขำมำจอดขณะมำตดตอธรกจหรอซอสนคำทหำงสรรพสนคำของจ ำเลยท ๕ โดยรบดแลควำมเรยบรอย ควำมปลอดภยทงขณะทรถจอดอยในอำคำรและขณะทรถจะออกจำกอำคำร ซงผทมใชเจำของรถและถอบตรคำเชำทจอดรถจะลกลอบน ำรถออกไปไมได เพรำะจะมเจำหนำทคอยตรวจสอบกอน ทงนโดยทผใชบรกำรทจอดรถจะตองเสยเงน ๕ บำทเปนคำตอบแทนกำรกระท ำดงกลำวถอเปนกำรกระท ำกอนๆ ของจ ำเลยทงหำกอใหเกดหนำทแกจ ำเลยทงหำตองดแลรกษำควำมเรยบรอยควำมปลอดภยแกรถยนตทน ำเขำมำจอด ส ำหรบจ ำเลยท 1 นนตวโจทกเบกควำมแตเพยงวำ เมอโจทกน ำรถยนตเขำไปจอดเหนจ ำเลยท ๑ ยนดแลอยใกล ๆ แลวโจทกเดนเขำไปในหำงสรรพสนคำ ตอมำเมอทรำบวำรถยนตสญหำยจงเดนไปสอบถำมจ ำเลยท ๑ ซงยงเดนดแลรถยนตทบรเวณชนจอดรถ จ ำเลยท ๑ บอกวำไมเหน ตำมทำงน ำสบของโจทกดงกลำวประกอบกบพฤตกำรณแหงคดตำมทไดวนจฉยแลวคงไดควำมแตเพยงวำ จ ำเลยท ๑ มหนำทรกษำควำมปลอดภยเกยวกบอำคำรสถำนทตลอดจนรถยนตทเขำมำจอดและควำมเรยบรอยโดยทวไป ไมปรำกฏวำมหนำทโดยเฉพำะในกำรปองกนกำรโจรกรรมรถยนตและไมปรำกฏวำเหตโจรกรรมรถยนตของโจทก ไดเกดตอหนำจ ำเลยท ๑ แลวจ ำเลยท ๑ งดเวนปองกนกำรโจรกรรมรถยนตนน ดงน กำรทรถยนตของโจทกถกลกไปจะถอวำเกดจำกกำรทจ ำเลยท ๑ งดเวนกำรปฏบตหนำทเพอปองกนผลกำรโจรกรรมรถยนตนนไมได จ ำเลยท ๑ จงไมตองรบผดตอโจทกฐำนละเมดตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย มำตรำ ๔๒๐ สวนจ ำเลยท ๒ ถงท ๔ นน ปรำกฏวำ ยนเกบเงน ออกบตร จดทะเบยนรถลงในบตร และตรวจบตรขณะทรถยนตออกจำกลำนจอดรถอยทคอกกนตรงทำงเขำออกลำนจอดรถ หนำทในกำรรกษำควำมปลอดภยของจ ำเลยท ๒ ถงท ๔ จงเกยวกบกำรปองกนไมใหผทไมใชเจำของรถน ำรถออกไปจำกลำนจอดรถหรอปองกนกำรโจรกรรมรถยนตโดยตรง ซงไดกลำวแลววำทลำนจอดรถและทดำนหลงบตรเอกสำรหมำย จ.๒ มขอควำมวำ ผใชบรกำรลำนจอดรถจะตองเกบรกษำบตรไวเพอตรวจขณะจะน ำรถออกจำกลำนจอดรถมฉะนน บรษทจะไมยอมใหน ำรถออกไปจนกวำจะหำหลกฐำนอนมำแสดงยนยน ดงน เมอปรำกฏวำทำงเขำออกลำนจอดรถมอยทำงเดยว หำกจ ำเลยท ๒ ถงท ๔ ซงอยทคอกกนตรวจบตรอยำงเครงครดกยำกทรถยนตของโจทกจะถกลกไปได กำรทรถยนตของโจทกสญหำยไปนเชอวำจ ำเลยท ๒ ถงท ๔ ไมระมดระวงตรวจบตรจอดรถโดยเครงครด อนเปนกำรงดเวนกำรปฏบตหนำทเพอปองกนกำรโจรกรรมรถยนต เปนผลโดยตรงท ำใหรถยนตของโจทกถกลกไป และเปนกำรประมำทเลนเลอ จงเปนกำรกระท ำละเมดตอโจทกตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย มำตรำ ๔๒๐ จ ำเลยท ๒ ถงท ๔ ตองรบผดตอโจทก เมอจ ำเลยท ๒ ถงท ๔ เปนลกจำงของจ ำเลยท ๕ กระท ำละเมดในทำงกำรทจำงของจ ำเลยท ๕ จ ำเลยท ๕ นำยจำงยอมตองรวมรบผดกบจ ำเลยท ๒ ถงท ๔ ตอโจทกดวยตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย มำตรำ ๔๒๕ และเมอคดนไมใชเปนคดขอหำฝำกทรพยดงทศำลอทธรณวนจฉยไว แตเปนคดขอหำละเมด แมวำจ ำเลยท ๓ ถงท ๕ จะไมฎกำในเรองจ ำนวนควำมเสยหำยตำมทศำลอทธรณวนจฉยไวในฐำนผดสญญำฝำกทรพย ศำลฎกำกเหนควรวนจฉยถงควำมเสยหำยของโจทกในฐำนละเมดตำมทไดยกขนวนจฉยไวแลวตอไป ซงคำสนไหมทดแทนจะพงใชโดยสถำนใดเพยงใดนนใหศำลวนจฉยตำมควรแกพฤตกำรณและควำมรำยแรงแหงละเมด ตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย มำตรำ ๔๓๘ ตำมทำงน ำสบของโจทกปรำกฏวำ รถยนตของโจทกเปนรถยนตกระบะ ใชงำนมำ ๑ ป เศษแลว โจทกซอมำในรำคำ ๒๓๙,๐๐๐ บำท ฝำยจ ำเลยมไดน ำสบใหรบฟงไดเปนอยำงอนเชนวำ รถยนตของโจทกทหำยมรำคำตำมทโจทกซอมำเปนควำมจรง แตโดยทตำมทำงน ำสบของโจทกกไมปรำกฏชดแจงวำ จ ำเลยท ๒ ถงท ๔ ไดกระท ำกำรโดยจงใจหรอโดยประมำทเลนเลออยำงรำยแรงเพยงใดประกอบกบโจทกกเสยคำบรกำรจอดรถเพยง ๕ บำท ซงม...

- ๔๙ -

ซงมลกษณะเปนกำรทฝำยจ ำเลยชวยอ ำนวยควำมสะดวกในเรองทจอดรถและชวยรกษำควำมปลอดภยอยมำก ศำลฎกำไดพเครำะหตำมพฤตกำรณและควำมรำยแรงแหงละเมดแลว เหนสมควรก ำหนดคำสนไหมทดแทนแกโจทกเพยง ๒๐๐,๐๐๐ บำท กรณเปนหนทแบงแยกไมได ศำลฎกำมอ ำนำจพพำกษำถงจ ำเลยท ๒ ซงมไดฎกำไดดวยตำมประมวลกฎหมำยวธพจำรณำควำมแพง มำตรำ ๒๔๕(๑) มำตรำ ๒๔๗"

พพำกษำแกเปนวำ ใหจ ำเลยท ๒ ถงท ๕ รวมกนช ำระเงน ๒๐๐,๐๐๐ บำท แกโจทกพรอมดอกเบยรอยละเจดครงตอปนบแตวนท ๒๖ กรกฎำคม ๒๕๓๒ จนกวำจะช ำระเสรจแกโจทกใหยกฟองโจทกส ำหรบจ ำเลยท ๑

๕. ค าพพากษาทออกโดยใชทฤษฎความรบผดโดนเครงครด (Stric laibility)

- ค าพพากษาศาลฎกาท ๑๘๖๙/๒๔๙๒ กระแสไฟฟำถอวำเปนของทเกดอนตรำยได โดยสภำพหรอโดยควำมมงหมำยทจะใช หำกเกดควำมเสยหำยขนแกผใดเพรำะกระแสไฟฟำนน โดยเจำของ ผจ ำหนำยไมสำมำรถพสจนไดวำเกดแตเหตสดวสยหรอเกดเพรำะควำมผดของผเสยหำยเองแลว เจำของ ผจ ำหนำยกระแสไฟฟำนนตองรบผดโดยมตองค ำนงถงวำเจำของผจ ำหนำยกระแสไฟฟำไดกระท ำกำร โดยประมำทเลนเลอหรอไม

ขอสงเกต ค ำพพำกษำขำงตนนแสดงใหเหนอยำงชดเจนวำโจทกผฟแองคดไมตองน ำสบถงควำมประมำทของจ ำเลย ในขณะเดยวกนกผลกภำระกำรพสจนใหจ ำเลยทจะตองน ำสบใหสมตำมขอกลำวอำงเพอจะใหหลดพนควำมรบผด หำกน ำสบไมได กตองรบผดตอโจทก ในประเดนนขอใหพจำรณำหลกกำรท ำนองเดยวกนนในพระรำชบญญตควำมรบผดตอควำมเสยหำยทเกดขนจำกสนคำทไมปลอดภย พ.ศ ๒๕๕๑ มำตรำ ๖ มำตรำ ๗ 37

- ค าพพากษาศาลฎกาท ๖๑๙/๒๕๑๐ จ ำเลยขบรถยนตในรำชกำรต ำรวจไปตำมถนนโดยใชสญญำณไฟแดงกระพรบและแตรไซเรนเพอน ำคนประสพอบตเหตสงโรงพยำบำล กำรขบรถโดยใชสญญำณดงกลำวมไดหมำยควำมวำขบไดเรวเทำใดกไมเปนกำรละเมดหำกเกดกำรเสยหำยขน แตจะตอ งขบดวยควำมเรวไมสงเกนกวำทควรกระท ำในพฤตกำรณเชนนน และตองใชควำมระมดระวงในฐำนะทตองใชควำมเรวสงกวำธรรมดำตำมสมควรแกพฤตกำรณเชนนนดวย

จ ำเลยขบรถใชอำณตสญญำณไฟแดงกระพรบและเปดแตรไซเรนมำดวยควำมเรว ๘๐ กโลเมตรตอชวโมง เมอจะขนสะพำนลดลงเหลอ ๕๐ กโลเมตรตอชวโมง มรถบรรทกแลนสวนมำบนสะพำน โดยไมหยด และมเดกวงขำมถนนตดทำยรถบรรทกมำในระยะกระชนชดซงจ ำเลยไมสำมำรถหยดรถไดทน จงตองหกหลบแลวไปชนผตำย ถอไดวำควำมเรวทจ ำเลยใชในขณะขำมสะพำนไมเปนควำมเรวทเกนสมควรตำมเวลำ สถำนท และพฤตกำรณอน ๆ ในขณะนน จงไมเปนกำรประมำทเลนเลอ กำรทมเดกวงตดหลง รถบรรทกขำมถนนผำนหนำรถจ ำเลยในระยะใกลเปนเหตบงเอญ มอำจคำดหมำยได และเกดขนโดยฉบพลนเปนเหตทไมมใครปองกนไดเมอจ ำเลยไดใชควำมระมดระวงตำมสมควรอนพงคำดหมำยไดจำก บคคลในฐำนะทประสบเหตเชนนนแลว เหตทเกดขนจงเปนเหตสดวสย จ ำเลยไมตองรบผดตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย มำตรำ ๔๓๗

ขอสงเกต...

37 มำนตย จมปำ (2554) “ค ำอธบำยกฎหมำยควำมรบผดตอควำมเสยหำยทเกดขนจำกสนคำทไมปลอดภย” พมพครงท 1 กรงเทพมหำนคร ส ำนกพมพแหงจฬำลงกรณมหำวทยำลย หนำ 54

- ๕๐ -

ขอสงเกต คดนเปนตวอยำงทใหเหนวำ ภำระในกำรสบเ พอแสดงใหเหน “เหตสดวสย” อนเปนหนงในขอยกเวนทท ำใหจ ำเลยหลดพนจำกหลกควำมรบผดโดยเครงครด เปนหนำทในกำรน ำสบของจ ำเลย เมอจ ำเลยน ำสบไดสมขอกลำวอำงจ ำเลยกหลดพนควำมรบผด ทงน เพรำะหลกควำมรบผด โดยเครงครด หำใชควำมรบผดโดยเดดขำดไม ในประเดนนขอใหพจำรณำหลกกำรท ำนองเดยวกนนในพระรำชบญญตควำมรบผดตอควำมเสยหำยทเกดขนจำกสนคำทไมปลอดภย พ.ศ. ๒๕๕๑ มำตรำ ๖ และมำตรำ ๗38

- ค าพพากษาศาลฎกาท ๒๔๑/๒๕๑๖ ลกจำงของจ ำเลยน ำเรอของจ ำเลยไปบรรทกน ำมนเบนซนจำกคลงน ำมนตำมทจ ำเลยใช เมอถำยน ำมนเสรจแลวลกจำงของจ ำเลยไดแกเชอกผกเรอและตดเครองยนตเพอจะน ำเรอออกจำกทำ จงไดเกดไฟไหม เมอน ำมนเบนซนอยในควำมครอบครองของลกจำงจ ำเลยและน ำมนเบนซนเปนทรพยอนเกดอนตรำยไดโดยสภำพ กรณจงปรบไดตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย มำตรำ ๔๓๗ วรรคสอง ซงจ ำเลยจะตองรบผดเพอควำมเสยหำยอนเกดแตน ำมนเบนซนเวนแตจะพสจนไดวำกำรเสยหำยนเกดแตเหตสดวสยหรอเกดเพรำะควำมผดของโจทกเองแตพยำนทจ ำเลยน ำสบไดควำมแตเพยงวำ เมอลกจำงของจ ำเลยแกเชอกผกเรอและตดเครองยนตเรอได ๕ – ๑๐ นำท กเกดกำรระเบดและไฟไดไหม เพยงเทำนยงไมพอฟงวำควำมเสยหำยเกดขนจำกเหตสดวสย จ ำเลยจงไมพนควำมรบผด

ขอสงเกต คดนเปนตวอยำงทใหเหนวำ ภำระในกำรสบเพอแสดงใหเหน “เหตสดวสย” อนเปนหนงในขอยกเวนทท ำใหจ ำเลยหลดพนจำกหลกควำมรบผดโดยเครงครด เปนหนำทในกำรน ำสบของจ ำเลยเมอจ ำเลยน ำสบไดไมสม กไมอำจหลดพนจำกควำมรบผดในกำรชดใชคำสนไหมทดแทน ในประเดนนขอพจำรณำหลกกำรท ำนองเดยวกนกนนในพระรำชบญญตควำมรบผดตอควำมเสยหำยทเกดขนจำกสนคำทไมปลอดภย พ.ศ. ๒๕๕๑ มำตรำ ๖ และมำตรำ ๗

- ค าพพากษาศาลฎกาท ๗๖๒/๒๕๑๗ เมอจ ำเลยรบวำในคนเกดเหตจ ำเลยใชเครองจกรท ำโตะจกร แลวไฟฟำเดนลดวงจรเปนเหตใหไฟไหมโรงงำนของจ ำเลย แลวลกลำมไปไหมบำนของโจทก โจทกกไมตองน ำสบอกวำเหตทไฟไหมโรงงำนของจ ำเลยเนองมำจำกจ ำเลยใชเครองจกรท ำโตะจกรในคนนน ขอเทจจรงไดควำมวำ โรงงำนของจ ำเลยใชเครองจกรทเดนดวยก ำลงไฟฟำ และไฟไหมเนองจำกไฟฟำเดนลดวงจรขณะทใชเครองจกรพนสโตะจกรอย ดงน ไฟฟำซงใชเดนเครองจกรเปนทรพยอนเกดอนตรำยไดโดยสภำพ ซงจ ำเลย ผมไวในควำมครอบครองจะตองรบผดชอบเพอควำมเสยหำยอนเกดขนแกทรพยอนเปนของเกดอนตรำยได โดยสภำพ เวนแตจะพสจนไดวำกำรเสยหำยนนเกดแตเหตสดวสยหรอเกดเพรำะควำมผดของผตองเสยหำยนนเอง ตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย มำตรำ ๔๓๗ เมอจ ำเลยไมไดน ำสบวำกำรทไฟฟำลดวงจรเกดแตเหตสดวสย หรอเกดเพรำะควำมผดของโจทกผตองเสยหำยแตอยำงไร จ ำเลยจงตองรบผดใชคำเสยหำยใหโจทก

- ค าพพากษาศาลฎกาท ๕๒๙/๒๕๒๓ กระแสไฟฟำเปนทรพยอนเกดอนตรำยไดโดยสภำพ ซงกำรไฟฟำสวนภมภำคจ ำเลยผผลตและจ ำหนำยเปนผมไวในครอบครองจะตองรบผดชอบเพอกำรเสยหำยทเกดขนตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย มำตรำ ๔๓๗ กำรทกระแสไฟฟำลดวงจรไหมทรพยสนของโจทกเพรำะเหตทตนมะพรำวอยใกลชดกบแนวสำยไฟฟำเปนเหตใหทำงมะพรำวพำดไปถกสำยไฟฟำเมอมลมพด มใช...

38 มำนตย จมปำ (2554) “ค ำอธบำยกฎหมำยควำมรบผดตอควำมเสยหำยทเกดขนจำกสนคำทไมปลอดภย” พมพครงท 1 กรงเทพมหำนคร ส ำนกพมพแหงจฬำลงกรณมหำวทยำลย หนำ 55

- ๕๑ -

มใชเหตสดวสยเพรำะจ ำเลยอำจปองกนไดถำตดตนมะพรำวหรอแจงใหโจทกตดอนเปนหนำทจ ำเลย แตโจทกไมสนใจตดตนมะพรำวในทดนทโจทกเชำหรอแจงใหจ ำเลยตดถอไดวำโจทกมสวนท ำควำมผดกอใหเกดควำมเสยหำยดวยไมยงหยอนกวำจ ำเลยท ๑ จ ำเลยท ๑ จงควรรบผดในควำมเสยหำยทเกดขนเพยงครงหนง

ขอสงเกต คดนเปนตวอยำงทใหเหนวำ ในกำรพจำรณำคำสนไหมทดแทนแมจะเปนกำรพจำณำตำมหลกควำมรบผดโดยเครงครด กตองพจำรณำในเรองกำรมสวนกอใหเกดควำมเสยหำยของผเสยหำยประกอบดวย ในเรองนตำมพระรำชบญญตควำมรบผดตอควำมเสยหำยทเกดขนจำกสนคำทไมปลอดภย พ.ศ. ๒๕๕๑ ขอใหพจำรณำมำตรำ ๑๑ (๒) ประกอบดวย ซงกน ำหลกเกณฑกำรพจำรณำกำรมสวนในกำรกอใหเกดควำมเสยหำยของผเสยหำยมำพจำรณำประกอบในกำรก ำหนดทงคำสนๆไหมทดแทนโดยแทกบคำสนไหมทดแทนเพอกำรลงโทษ39

- ค าพพากษาศาลฎกาท ๓๓๕๔/๒๕๒๔ กำรไฟฟำสวนภมภำคจ ำเลยผครอบครองตองรบผดชอบเพอกำรเสยหำยอนเกดแตกระแสไฟฟำทจ ำเลยจดใหมขนเพอจ ำหนำยตำม ประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย มำตรำ ๔๓๗ วรรคสอง จ ำเลยน ำสบวำผตำยคงขนไปนงบนผนงกนตกทดำดฟำแลวเสยหลกมอ จงไปถกสำยไฟฟำเขำ ดงน ไมเพยงพอทจะพสจนใหเหนวำเหตเกดเพรำะควำมผดของผตำยเองดงจ ำเลยอำง

กำรเดนสำยไฟฟำแรงสงซงเปนสำยเปลอยผำนอำคำรทเกดเหตในลกษณะทไมถกตอง หำกจ ำเลยจดกำรเปลยนแปลงแกไขสำยไฟฟำดงกลำวใหถกตองตำมวธกำรทก ำหนดไว กอำจปองกนไมใหเกดอนตรำยจำกสำยไฟฟำนนได จงอยในวสยของจ ำเลยทจะปองกนได อนตรำยทเกดขนแกผตำยจงถอไมไดวำเกดแตเหตสดวสย

ขอสงเกต จ ำเลยพยำยำมน ำสบเพอใหหลดพนควำมรบผดตำมหลกควำมรบผดโดยเครงครดทง ๒ เหต คอ เปนควำมผดของโจทกผเสยหำย และเกดจำกเหตสดวสย แตเมอสบไมไดสม จ ำเลยยงคงตองรบผดตอโจทก

- ค าพพากษาศาลฎกาท ๑๔๖๙/๒๕๓๗ สำยไฟฟำซงมกระแสไฟฟำเดนอยและหมอแปลงไฟฟำเปนทรพยอนเปนของเกดอนตรำยไดโดยสภำพ จ ำเลยผมทรพยดงกลำวไวในครอบครองจงตองรบผดเพอควำมเสยหำยทเกดจำกทรพยดงกลำว เวนแตจะพสจนไดวำควำมเสยหำยนนเกดแตเหตสดวสยหรอเกดเพรำะควำมผดของผตองเสยหำยนนเองตำมบทบญญตแหงประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย มำตรำ ๔๓๗ แมจ าเลยมไดประมาทเลนเลอท าใหเกดไฟไหม จ าเลยกตองรบผดในความเสยหายของโจทกอนเกด จากสายไฟฟาและหมอแปลงไฟฟาของจ าเลยเชนนน

ขอสงเกต คดนศำลไดวนจฉยไวชดเจนวำ หลกเรองควำมรบผดโดยเครงครดนน แมจ ำเลยไมไดกระท ำโดยประมำทเลนเลอจ ำเลยกตองรบผด

- ค าพพากษาศาลฎกาท ๘๑๖/๒๕๓๘ กระแสไฟฟำเปนทรพยอนเปนของเกดอนตรำยไดโดยสภำพเมอกระแสไฟฟำลดวงจรเกดขนทบำนของจ ำเลยทงสองจ ำเลยทงสองจงเปนผมไวในครอบครองของตนซงกระแสไฟฟำดงกลำวและตองรบผดชอบเพอควำมเสยหำยอนเกดแตกระแสไฟฟำลดวงจรเวนแตจะพสจนไดวำควำมเสยหำยนนเกดแตเหตสดวสยหรอเกดเพรำะควำมผดของผเสยหำยตำมประมวลกฎหมำยแพงและ พำณชย...

39 มำนตย จมปำ (2554) “ค ำอธบำยกฎหมำยควำมรบผดตอควำมเสยหำยทเกดขนจำกสนคำทไมปลอดภย” พมพครงท 1 กรงเทพมหำนคร ส ำนกพมพแหงจฬำลงกรณมหำวทยำลย หนำ 58 -59

- ๕๒ -

พำณชยมำตรำ ๔๓๗ วรรคสองจ ำเลยทงสองน ำสบเพยงวำจ ำเลยทงสองดแลรกษำสำยไฟฟำภำยในบำนใหใชงำนไดอยำงปลอดภยอยเสมอและเพงเปลยนสำยไฟฟำภำยในบำนใหมขณะเกดเหตเพลงไหมภำยในบำนของจ ำเลยทงสองไมไดใชเครองใชไฟฟำจ ำเลยทงสองไมไดกระท ำโดยประมำทเลนเลอและไฟฟำลดวงจรเกดขนไดอยำงไรไมทรำบดงนขอน ำสบของจ ำเลยทงสองแสดงไมไดเลยวำเปนเหตสดวสยจ ำเลยทงสองจงตองรบผด

ขอสงเกต คดนเปนตวอยำงทดทแสดงใหเหนวำ กำรทจ ำเลยในคดทถกฟองใหรบผดตำมหลกควำมรบผดโดยเครงครดจะหลดพนควำมรบผดไดนน จ ำเลยจะตองน ำสบใหไดตำมเงอนไขทกฎหมำยก ำหนดไวส ำหรบกรณทจะท ำใหจ ำเลยหลดพนควำมรบผด กำรน ำสบถงเรองอนๆ แมจะท ำใหดเหมอนวำ จ ำเลยไมไดกอใหเกดควำมเสยหำยเชนนนขน หรอจ ำเลยไมไดกระท ำกำรใดผด กหำไดชวยใหหลดพนควำมรบผดไม โปรดเทยบกบพระรำชบญญตควำมรบผดตอควำมเสยหำยทเกดขนจำกสนคำทไมปลอดภย พ.ศ. ๒๕๕๑ มำตรำ ๗ ทก ำหนดเหตทจะท ำใหผประกอบกำรหลกพนจำกควำมรบผดตอควำมเสยหำยทเกดขนจำกสนคำทไมปลอดภย ผประกอบกำรตองพสจนใหเหนถงเหตทกฎหมำยก ำหนดไวในมำตรำดงกลำวน หำกผประกอบกำรน ำสบในประเดนอน แมจะดเหมอนวำ ผประกอบกำรไมไดมสวนกอใหเกดควำมเสยหำย หรอไมมสวนผดใดๆ ในควำมเสยหำยทเกดขน แตเมอไมใชเหตทกฎหมำยก ำหนดไว ผประกอบกำรกหำหลดพนควำมรบผดไม ทงน เพรำะกรณนเปนกำรรบปดภำยใตหลกควำมรบผดโดยเครงครดทกฎหมำยก ำหนดใหผประกอบกำรตองรบผดแมไมไดมกำรกระท ำ (Liability without fault) นนเอง40

- ค าพพากษาศาลฎกาท ๕๑๓๔/๒๕๔๒ เหตทเกดเพลงไหมอำคำรทจ ำเลยท ๓ เชำมำจำกจ ำเลยท ๑ เสยหำย และท ำใหวสดทถกเพลงไหมหลนใสรถยนตทจอดอยหนำอำคำรทเกดเหตเนองจำกมกระแสไฟฟำลดวงจรทอำคำรดงกลำวโดยสำยไฟฟำซงมกระแสไฟฟำเดมอยนนเปนทรพยอนเปนของเกดอนตรำยไดโดยสภำพ จ ำเลยท ๓ ผเชำผมทรพยดงกลำวไวในครอบครองจงตองรบผดตอเจำของรถยนตเพอควำมเสยหำยทเกดขนดงกลำวเวนแตจะพสจนไดวำกำรเสยหำยนนเกดแตเหตสดวสยหรอเกดขนเพรำะควำมผดของผตองเสยหำยนนเอง ตำมบทบญญตแหงประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยมำตรำ ๔๓๗ วรรคสอง

ในปญหำทวำเพลงไหมเกดแตเหตสดวสยหรอไม ซงจ ำเลยท ๓ มภำระกำรพสจน จ ำเลยท ๓ น ำสบแตเพยงวำ ไดเปลยนสำยไฟฟำในอำคำรทเกดเหตใหมทงหมด ขณะเกดเหตภำยในอำคำรไมไดใชเครองใชไฟฟำ และเปดไฟฟำไวทหนำอำคำรและในหองครวแหงละ ๑ ดวงเทำนน จ ำเลยท ๓ มไดประมำทเลนเลอกระแสไฟฟำเกดลดวงจรและเกดเพลงไหมขนไดอยำงไร จ ำเลยท ๓ ไมทรำบ ขอน ำสบของจ ำเลยท ๓ ดงกลำวฟงไมไดวำเหตเพลงไหมเกดแตเหตสดวสย

ขอสงเกต คดนเปนตวอยำงทชใหเหนชดจนวำ ภำระกำรน ำสบเพอใหหลดพนควำมรบผด ตำมหลกควำมรบผดโยเครงครดทตกเปนภำระน ำสบของจ ำเลยนน หำกจ ำเลยไมอำจน ำสบใหเขำขอยกเวนควำมรบผด จ ำเลยกตองรบผดตำมทกฎหมำยก ำหนดใหรบผดโดยเครงครดนน

- ค าพพากษาศาลฎกาท ๔๐๓๗/๒๕๔๕ แทนไฮดรอลกส ำหรบเทน ำตำลดบออกจำกรถยนตบรรทกซงจอดอยบนแทนไฮดรอลกนนลงฉำงเกบ เปนทรพยอนเปนของเกดอนตรายไดโดยอาการกลไกของทรพยนนซงจ าเลยท ๑ ผมไวในครอบครองจะตองรบผดชอบ เพอการเสยหายอนเกดขนแตทรพยนน เวนแต... 40

มำนตย จมปำ (2554) “ค ำอธบำยกฎหมำยควำมรบผดตอควำมเสยหำยทเกดขนจำกสนคำทไมปลอดภย” พมพครงท 1 กรงเทพมหำนคร ส ำนกพมพแหงจฬำลงกรณมหำวทยำลย หนำ 62 -63

- ๕๓ -

เวนแตจะพสจนไดวาการเสยหายนนเกดแตเหตสดวสยหรอเกดเพราะความผดของผเสยหายนนเองตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๔๓๗ โจทกจงไมตองน าสบวาเหตทเกดความเสยหาย สบเนองมาจากความประมาทเลนเลอของลกจางจ าเลยท ๑

น ำตำลดบทบรรทกมำในรถยนตบรรทกมควำมชนสงจงเกำะกนแนน แตมไดมกำรท ำใหน ำตำลดบแตกตวทงหมดกอนแลวจงยกแทนไฮดรอลกขนเท กำรทน ำตำลดบเกำะกนแนนอยนนยอมท ำใหน ำหนกเฉลยไมสม ำเสมอ เมอถำยน ำหนกออกมำจำกรถยนตบรรทกในทนททนใด จงท ำใหแหนบรถเกดแรงตำนและดดตวรถใหลอยขนขำมทกนลอแลวดงโซทมดคำนหนำไวขำดกอนทจะไหลลงมำกระโดดขำมทกนลอทกลอ ถอไมไดวำเกดแตเหตสดวสย เพรำะจ ำเลยท ๑ อำจปองกนมใหเกดเหตดงกลำวขนไดโดยกำรท ำใหน ำตำลดบทบรรทกมำในรถยนตบรรทกแตกตวเสยกอนทจะน ำรถขนแทนไฮดรอลกเพอยกเทน ำตำลดบลงภำชนะทรองรบนนได จ ำเลยท ๑ ตองรบผดในควำมเสยหำยนนตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย มำตรำ ๔๓๗

ขอสงเกต คดน เปนตวอยำงทชดเจนวำ ในกำรฟองรองใหรบผดภำยใตหลกควำมรบผด โดยเครงครดนน ผฟองคดโจทกไมตองน ำสบวำ จ ำเลยไดกระท ำกำรใดอนเปนกำรประมำททกอใหเกดควำมเสยหำยนนดวยหรอไม เพรำะควำมรบปดโดยเครงครดนน เปนหลกกำรทก ำหนดใหรบผดโดยปรำศจำกควำมผด (Liability without fault) ส ำหรบพระรำชบญญตควำมรบผดตอควำมเสยหำยทเกดขนจำกสนคำทไมปลอดภย พ.ศ. ๒๕๕๑ โปรดเทยบดกบมำตรำ ๖ ทผเสยหำยทฟองผประกอบกำรใหรบผดกไมตองน ำสบถงกำรกระท ำผด ทงกำรกระท ำของผประกอบกำรทจงใจหรอประมำทเลนเลอทจะกอใหเกดควำมเสยหำยจำกสนคำของผประกอบกำร และกำรใชหรอกำรเกบรกษำสนคำนนเปนไปตำมปกต กเพยงพอทจะใหผประกอบกำรตองรบผดชดใชคำสนไหมทดแทนไดแลว41

- ค าพพากษาศาลฎกาท ๗๙๗๓ – ๗๙๗๕/๒๕๔๘ จ ำเลยท ๔ ลกจำงของจ ำเลยท ๒ และท ๓ ขบรถบรรทกวตถระเบดของจ ำเลยท ๑ ทจ ำเลยท ๑ วำจำงจ ำเลยท ๒ และท ๓ ใหน ำไปสงทคลงสนคำของจ ำเลยท ๑ ไปในทำงกำรทจำงของจ ำเลยท ๒ และท ๓ ระหวำงกำรขนสงจ ำเลยท ๔ ประมำทเลนเลอขบรถดวยควำมเรวเกนสมควรแลนเขำทำงโคงทเกดเหตซงเปนทำงโคงหกขอศอกโดยไมระมดระวงจนเปนเหตใหไมสำมำรถควบคมรถได ท ำใหรถเสยหลกพลกคว ำวตถระเบดซงบรรทกมำตกกระจำยอยบนพนถนน หลงจำกนนมชำวบำนเขำมำยงเกยวกบวตถระเบดทตกกระจำยอยบนพนถนนดงกลำวเปนเหตใหเกดระเบดขนท ำใหมผเสยชวตและบำดเจบรวมหลำยรอยคน และทรพยสนของโจทกทงสำมไดรบควำมเสยหำย กำรกระท ำของชำวบำนทท ำใหเกดระเบดขนเชนนเปนเหตแทรกแซงทวญญชนคำดหมำยไดเพรำะเปนเรองธรรมดำเมอมอบตเหตเกดขนบนทำงหลวง กจะมชำวบำนทอยใกลเคยงรวมทงประชำชนทใชยวดยำนสญจรผำนทเกดเหตจะหยดรถลงไปมงดเหตกำรณและใหควำมชวยเหลอแกผบำดเจบ รวมทงอำจมคนไมดซงปะปนอยในกลมคนเหลำนนถอโอกำสหยบฉวยเอำทรพยสนสงของทตกหลนไปได ทงกำรขนสงวตถระเบดครงนกมไดจดใหมปำยขอควำมวำ "วตถระเบด" ตดแสดงไวใหเหนไดงำยทดำนหนำและดำนหลงรถบรรทกวตถระเบดคนเกดเหตดวย จงตองถอวำเหตระเบดทเกดขนเปนผลใกลชดสมพนธตอเนองมำจำกกำรขบรถโดยประมำทเลนเลอของจ ำเลยท ๔ ซงกระท ำกำรในทำงกำรทจำงของจ ำเลยท ๒ และท ๓ จ ำเลยท ๒ และท ๓ จงตองรวมรบผดในผลแหงกำรกระท ำละเมดของจ ำเลยท ๔ ดวย ตำม ป.พ.พ. มำตรำ ๔๒๕

จ ำเลย... 41

มำนตย จมปำ (2554) “ค ำอธบำยกฎหมำยควำมรบผดตอควำมเสยหำยทเกดขนจำกสนคำทไมปลอดภย” พมพครงท 1 กรงเทพมหำนคร ส ำนกพมพแหงจฬำลงกรณมหำวทยำลย หนำ 66

- ๕๔ -

จ ำเลยท ๑ เปนเจำของผครอบครองวตถระเบดในขณะเกดเหตวตถระเบดดงกลำวระเบดขน วตถระเบดทจ ำเลยท ๑ มไวในครอบครองดงกลำวเปนทรพยอนเปนของเกดอนตรำยไดโดยสภำพซงตำม ป.พ.พ. มำตรำ ๔๓๗ วรรคสอง ก ำหนดใหจ ำเลยท ๑ ผมไวในครอบครองตองรบผดชอบเพอกำรเสยหำยอนเกดแตทรพยนน เวนแตจะพสจนไดวำกำรเสยหำยนนเกดแตเหตสดวสย หรอเกดเพรำะควำมผดของโจทกทงสำมผเสยหำยเอง

รถบรรทกทใชบรรทกระเบดดงกลำวไมไดมกำรจดใหมปำยขอควำมวำ "วตถระเบด" ตดแสดงไวใหเหนไดงำยทดำนหนำและดำนหลง และไมไดตดแถบสะทอนแสงสแดงสลบขำวในแนวเสนทะแยงมมททำยรถตำมกฎกระทรวงฉบบท ๓ (พ.ศ. ๒๕๒๒) ขอ ๑ ขอ ๒ และขอ ๓ ซงออกตำมควำมใน พ.ร.บ. จรำจรทำงบก พ.ศ. ๒๕๒๒ มำตรำ ๕ และมำตรำ ๑๗ วรรคสอง อนเปนกำรฝำฝนบทบงคบแหงกฎหมำยอนมทประสงคเพอจะปกปองบคคลอนๆ ซง ป.พ.พ. มำตรำ ๔๒๒ ใหสนนษฐำนไวกอนวำผท ำกำรฝำฝนนนเปนผผด หำกจ ำเลยท ๑ ไดปฏบตตำมขอบงคบของกฎกระทรวงฉบบดงกลำวแลวชำวบำนทเหนขอควำมเตอนภยดงกลำวกอำจจะหลกเลยงไมเขำมำยงเกยวกบวตถระเบดทตกกระจำยอยบนพนถนนหรอแมจะเขำมำยงเกยวกอำจใชควำมระมดระวงเพมมำกขน ซงอำจจะไมเกดเหตระเบดขนกได เมอเหตระเบดทเกดขนนนเปนภยพบตทอำจปองกนได แตจ ำเลยท ๑ ผครอบครองวตถระเบดมไดจดกำรระมดระวงตำมสมควรอนพงคำดหมำยไดจำกบคคลในฐำนะและภำวะเชนนน เพอปองกนมใหชำวบำนเขำมำยงเกยวและท ำใหเกดกำรระเบดขน กำรทภำยหลงจำกรถบรรทกระเบดพลกคว ำและมชำวบำนเขำมำยงเกยวกบวตถระเบดทตกกระจำยอยบนพนถนนเปนเหตใหเกดมกำรระเบดขนท ำใหทรพยสนของโจทกทงสำมเสยหำย จงมใชเกดจำกเหตสดวสย และชำวบำนทเขำไปยงเกยวกบวตถระเบดอนเปนเหตใหเกดระเบดขนนนไมใชเจำหนำทของโจทกทงสำม จงถอไมไดวำกำรระเบดเกดขนเพรำะควำมผดของโจทกทงสำมเอง ดงนน จ ำเลยท ๑ จงตองรบผดตอโจทกทงสำมตำม ป.พ.พ. มำตรำ ๔๓๗ วรรคสอง

ขอสงเกต คดนจ ำเลยพยำยำมน ำสบเพอใหเขำขอยกเวนตำมทกฎหมำยก ำหนดไว อนจะท ำใหไมตองรบผด แตปรำกฏน ำสบไดไมสมกบกำรกลำวอำง

๖. คดทส านกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภคฟองแทนผบรโภค เกยวกบการละเมดสทธผบรโภค ตามมาตรา ๓๙ แหงพะรราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. ๒๕๒๒

- ค าพพากษาศาลฎกาท ๗๐๔๕/๒๕๕๓ พะรำชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. ๒๕๒๒ มำตรำ ๑๐ (๗) มำตรำ ๓๙ ประมวลกฎหมำยวธพจำรณำควำมแพง มำตรำ ๒ มำตรำ ๕๙

คดทคณะกรรมกำรคมครองผบรโภคเปนโจทกด ำเนนคดเกยวกบกำรละเมดสทธผบรโภค ตำม พ.ร.บ.คมครองผบรโภค พ.ศ. ๒๕๒๒ มำตรำ ๑๐ (๗) เปนกำรด ำเนนคดทจะเปนประโยชนตอผบรโภค เปนสวนรวมตำมมำตรำ ๓๙ จงเปนคดทมลกษณะพเศษตำงจำกคดแพงทวไป หลกเกณฑในกำรพจำรณำทนทรพยทฟองคดวำจะอยในอ ำนำจของศำลใด ตองค ำนวณทนทรพยในลกษณะรวมกลมคดโดยรวมทนทรพยของผบรโภคทกรำย แมแตละรำยไมเกน ๓๐๐,๐๐๐ บำท แตในคดน เมอรวมทนทรพยในคดแลวจ ำนวน ๖๑๐,๗๐๙ บำท จงเปนคดทอยในอ ำนำจพจำรณำพพำกษำของศำลแพงกรงเทพใต ทจะตองรบฟองไวพจำรณำ ทศำลแพงกรงเทพใตมค ำสงวำ มลหนของผบรโภคแตละรำยสำมำรถแบงแยกได ตำม ป.ว.พ. มำตรำ ๕๙ และไมรบฟองไวพจำรณำ ตำม ป.ว.พ. มำตรำ ๒ อยำงคดแพงทวไปเปนกำรไมชอบ จงตองรบฟองไวพจำรณำพพำกษำตอไป (ประชมใหญครงท ๘/๒๕๕๓)

โจทกฟอง...

- ๕๕ -

โจทกฟองขอใหบงคบจ ำเลยช ำระเงนคนใหแกนำยสกล จ ำนวน ๑๔๔,๐๐๐ บำท พรอมดอกเบยรอยละ ๗๕ ตอป ของตนเงนถงวนฟองเปนเงน ๑๐๘,๑๗๗.๕๓ บำท รวมเปนเงน ๒๕๒,๑๗๗.๕๓ บำท และช ำระเงนคนใหแกนำงสำวสพรรณ จ ำนวน ๙๗,๗๐๐ บำท พรอมดอกเบยรอยละ ๗.๕ ตอปของตนเงนถงวนฟองเปนเงน ๘๑,๕๖๖.๑๑ บำท รวมเปนเงน ๑๗๙,๒๖๖.๑๑ บำท และช ำระเงนคนใหแกนำงสำวนตยำ จ ำนวน ๙๗,๗๐๐ บำท พรอมดอกเบยรอยละ ๗.๕ ตอป ของตนเงนถงวนฟองเปนเงน ๘๑,๕๖๖.๑๑ บำท รวมเปนเงน ๑๗๙,๒๖๖.๑๑ บำท และใหจ ำเลยช ำระดอกเบยในอตรำรอยละ ๗.๕ ตอปจำกตนเงนทรบไวใหแกผบรโภคทงสำมรำย นบถดจำกวนฟองจนกวำจะช ำระเสรจ

จ ำเลยใหกำรขอใหยกฟอง

กอนสบพยำนศำลชนตนพจำรณำค ำฟองแลว เหนวำ มลหนของผบรโภคแตละรำยสำมำรถแบงแยกกนได ไมมผลประโยชนรวมกนในมลควำมแหงคด จงตองพจำรณำทนทรพยของผบรโภคแตละรำยเปนเกณฑ ปรำกฎวำทนทรพยของผบรโภคแตละรำยทฟองมำไมเกนสำมแสนบำท คดจงไมอยในอ ำนำจพจำรณำและพพำกษำของศำลแพงกรงเทพใต อำศยอ ำนำจตำมประมวลกฎหมำยวธพจำรณำควำมแพง มำตรำ ๒๗ จงใหเพกถอนค ำสงรบฟองของโจทกไวพจำรณำแลวมค ำสงใหมวำ ไมรบฟองคนฟองแกโจทกเพอใหน ำไปฟองใหมยงศำลทมเขตอ ำนำจ สวนคำขนศำลโจทกไดรบกำรยกเวนจงไมตองสง สวนคำฤชำธรรมเนยมอน ๆใหเปนพบ จ ำหนำยคดเสยจำกสำรบบควำม

โจทกอทธรณ ศำลอทธรณพพำกษำยน คำฤชำธรรมเนยมชนอทธรณใหเปนพบ โจทกฎกำ

ศำลฎกำแผนกคดผบรโภควนจฉยวำ คดนอยในอ ำนำจของศำลแพงกรงเทพใตทจะพจำรณำพพำกษำหรอไม โจทกฎกำ คดนมโจทกเพยงรำยเดยวไมไดรวมกบใครฟองคด โดยผบรโภคทงสำมรำยเปนเพยง ผรองเรยนตอคณะกรรมกำรคมครองผบรโภค คณะกรรมกำรคมครองผบรโภคเปนโจทก กำรด ำเนนคดตำมพระรำชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. ๒๕๒๒ เปนกฎหมำยพเศษแตกตำงจำกคดแพงทวไป ดงนน จงจะน ำหลกเกณฑตำมประมวลกฎหมำยวธพจำรณำควำมแพง มำตรำ ๕๙ มำใชกบโจทกคดนไมได กำรคดทนทรพยวำคดอยในอ ำนำจของศำลใดจงตองคดรวมทงคดนน ศำลฎกำโดยมตทประชมใหญเหนวำ พระรำชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. ๒๕๒๒ เปนกฎหมำยทบญญตขนเพอคมครองผบรโภคโดยรวมซงมฐำนะทำงเศรษฐกจดอยกวำ ผประกอบธรกจ รฐจงจดใหมคณะกรรมกำรคมครองผบรโภคเปนผด ำเนนคดเกยวกบกำรละเมดสทธผบรโภคดงทบญญตไวในมำตรำ ๑๐ (๗) และกำรทคณะกรรมกำรคมครองผบรโภคเหนสมควรจะเขำด ำเนนคดเกยวกบกำรละเมดสทธของผบรโภค หรอเมอไดรบค ำรองขอจำกผบรโภคทถกละเมดสทธกตอเมอเหนวำกำรด ำเนนคดจะเปนประโยชนแกผบรโภคเปนสวนรวมและกำรด ำเนนคดในศำลไดรบยกเวนคำฤชำธรรมเนยมทงปวง ดงทบญญตไวตำมพระรำชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. ๒๕๒๒ มำตรำ ๓๙ กำรด ำเนนคดเกยวกบคดคมครองผบรโภคมวตถประสงคเพอใหมควำมสะดวก รวดเรว และประหยดไมตองเสยคำฤชำธรรมเนยม โดยมคณะกรรมกำรคมครองผบรโภคเปนโจทกด ำเนนคดแทนผบรโภคเปนสวนรวม คดตำมพระรำชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. ๒๕๒๒ จงเปนคดทมลกษณะพเศษตำงจำกคดแพงทวไป เมอคณะกรรมกำรคมครองผบรโภคเปนโจทกฟองคดในลกษณะรวมกลมคด หลกเกณฑในกำรพจำรณำวำทนทรพยทฟองคดอยในเขตอ ำนำจของศำลใดจงตองคดค ำนวณทนทรพยในลกษณะทนทรพยรวมกลมคด มใชคดแบงแยกทนทรพยของผบรโภคแตละรำยดงค ำวนจฉยของศำลลำงทงสอง คดน...

- ๕๖ -

คดนแมทนทรพยทผบรโภคเรยกรองมำแตละรำยจะมจ ำนวนรำยละไมเกน ๓๐๐,๐๐๐ บำท แตกมทนทรพยรวมกลมคดจ ำนวน ๖๑๐,๗๐๙ บำท จงเปนคดมทนทรพยทอยในอ ำนำจพจำรณำพพำกษำของศำลแพงกรงเทพใต ศำลอทธรณพพำกษำมำ ศำลฎกำไมเหนพองดวย ฎกำของโจทกฟงขน

พพำกษำกลบ ใหศำลชนตนรบคดโจทกไวพจำรณำและด ำเนนกำรตอไปคำฤชำธรรมเนยม ชนฎกำใหเปนพบ

- ค าพพากษาศาลฎกาท ๒๗๙/๒๕๕๑

ป.ว.พ. มาตรา ๑๔๘ มาตรา ๑๗๓

คดกอนคณะกรรมกำรคมครองผบรโภคฟองคดแทนผบรโภคทงหลำยซงเปนผท ำสญญำซอขำยบำนและทดนกบจ ำเลยทงสอง แตโจทกในคดนมใชลกคำหรอผซอบำนและทดนในโครงกำรของจ ำเลยทงสอง จงไมใชผบรโภคทคณะกรรมกำรคมครองผบรโภคซงเปนโจทกในคดกอนไดฟองคดแทน กรณจงไมอำจถอวำคณะกรรมกำรคมครองผบรโภคไดฟองคดแทนโจทกคดนดวย ยอมไมไชคควำมรำยเดยวกน ฟองโจทกคดนจงไมเปนฟองซ ำหรอฟองซอนกบคดกอนตำม ป.ว.พ. มำตรำ ๑๔๘ และ ๑๗๓ วรรคสอง (๑)

________________________________

โจทกฟองขอใหจ ำเลยทงสองเปดทำงพพำทบรเวณทำงออกสถนนวดไผเงนใหมควำมกวำง ๘ เมตร ยำวตลอดแนวทำงออก โดยใหรอถอนเตนทผำใบ ๓ หลง พรอมสงกดขวำงทงหมดออกจำกทำงพพำทและท ำใหทำงพพำทกลบคนสสภำพเดม ถำหำกจ ำเลยทงสองไมปฏบตตำมขอใหศำลมค ำพพำกษำใหโจทกมอ ำนำจจำงบคคลอนท ำกำรรอถอนโดยใหจ ำเลยทงสองเปนผออกคำใชจำยในกำรรอถอนทงหมดและหำมจ ำเลยทงสองยงเกยวหรอกระท ำกำรใดๆ อนเปนกำรละเมดตอโจทกในทำงพพำทอกตอไป

จ ำเลยทงสองใหกำรรบวำ จ ำเลยท ๑ เปนเจำของโครงกำรหมบำนไผเงนทำวนเฮำสพรอมทดนพพำท บรเวณทดนพพำททประชำชนรวมถงโจทกผำนเปนทำงเขำออกหมบำนและผำนไปสทำงสำธำรณะน จ ำเลยทงสองหำไดมเจตนำใหเปนถนนสำธำรณะไม และจ ำเลยท ๒ ไดทดนมำดวยควำมสจรตและชอบดวยกฎหมำยทกประกำร และหวงกนสงวนสทธเปนทดนของจ ำเลยท ๒ มำตลอด ขอใหยกฟอง

ศำลชนตนพพำกษำยกฟอง คำฤชำธรรมเนยมใหเปนพบ

โจทกอทธรณเฉพำะปญหำขอกฎหมำยโดยตรงตอศำลฎกำโดยไดรบอนญำตจำกศำลชนตนตำมประมวลกฎหมำยวธพจำรณำควำมแพง มำตรำ ๒๒๓ ทว

ศำลฎกำวนจฉยวำ “ขอเทจจรงในเบองตนฟงไดวำ จ ำเลยทงสองไดรวมกนจดท ำโครงกำร หมบำนไผเงนทำวนเฮำส ในทดนโฉนดทดนเลขท ๖๗๗๕, ๖๘๗๒ และ ๖๘๗๓ ต ำบลบำงโคล (บำนทวำย) อ ำเภอยำนนำวำ (บำงรก) กรงเทพมหำนคร ซงปรบสภำพเปนถนนคอนกรตเสรมเหลกมควำมกวำงประมำณ ๘ เมตร เพอใหประชำชนตลอดจนผอยในโครงกำรใชเปนทำงผำนเขำออกสทำงสำธำรณะ โจทกมใชลกคำซอบำนในโครงกำรของจ ำเลยทงสอง แตโจทกมบำนพกอำศยอยในซอยไผเงน ๒๖ ซงอยใกลเคยงกบทำงพพำทและโจทกใชทำงพพำทออกสถนนวดไผเงนตลอดมำ ตอมำจ ำเลยทงสองไดปดกนทำงพพำทโดยน ำเตนทผำใบและไมมำกดขวำงทำงออกสถนนวดไผเงนโดยจ ำเลยท ๒ อำงสทธกำรเปนเจำของทดน เปนเหตใหโจทกไมสำมำรถใชทำงพพำทได จงฟองจ ำเลย ทงสอง...

- ๕๗ -

ทงสองเปนคดน กอนคดนคณะกรรมกำรคมครองผบรโภคเปนโจทกฟองจ ำเลยทงสองตอศำลชนตนเปนอกคดหนงเพอใหเปดทำงพพำทซงศำลชนตนไดมค ำพพำกษำใหเปดทำงพพำทปรำกฏตำมส ำเนำค ำพพำกษำในคดแพงหมำยเลขแดงท ๕๕๓๗/๒๕๔๙ ของศำลชนตน ตำมเอกสำรหมำย จ.๑๑ มปญหำตองวนจฉยตำมอทธรณของโจทกวำ ฟองโจทกคดนเปนฟองซ ำหรอฟองซอนกบคดแพงหมำยเลขแดงท ๕๕๓๗/๒๕๔๙ ของศำลชนตน หรอไม เหนวำ ในคดแพงหมำยเลขแดงท ๕๕๓๗/๒๕๔๙ ของศำลชนตนดงกลำว คณะกรรมกำรคมครองผบรโภค โดยพนกงำนอยกำรในฐำนะเจำหนำทคมครองผบรโภคเปนโจทกฟองคดแทนผบรโภคในกรณทผบรโภคเหลำนนเขำท ำสญญำจะซอจะขำยทดนพรอมสงปลกสรำงในโครงกำรของจ ำเลยทงสอง เนองจำกผบรโภคพจำรณำแลวเหนวำมทำงเขำออกของโครงกำรตำมทจ ำเลยทงสองไดแจงไวในใบปลวโฆษณำแตจ ำเลยทงสองไมปฏบตตำมเอกสำรโฆษณำซงเปนสวนหนงของสญญำจะซอจะขำยอนเปนกำรละเมดสทธผบรโภคในโครงกำร จงขอบงคบใหจ ำเลยทงสองเปดทำงพพำท ตำมค ำฟองของคดดงกลำวแสดงใหเหนวำคณะกรรมกำรคมครองผบรโภคฟองคดแทนผบรโภคทงหลำยซงเปนผท ำสญญำซอขำยบำนและทดนกบจ ำเลยทงสองเทำนน แตโจทกในคดนมใชลกคำหรอผซอบำนและทดนในโครงกำรของจ ำเลยทงสอง โจทกในคดนจงไมใชผบรโภคทคณะกรรมกำรคมครองผบรโภคซงเปนโจทกในคดกอนไดฟองคดแทน กรณจงไมอำจถอวำคณะกรรมกำรคมครองผบรโภคซงเปนโจทกในคดกอนไดฟองคดแทนโจทกคดนดวย ดงนนโจทกในคดกอนกบโจทกในคดนยอมไมใชคควำมรำยเดยวกน ฟองโจทกคดนจงไมฟองซ ำหรอฟองซอนกนคดกอน ไมตองหำมตำมประมวลกฎหมำยวธพจำรณำควำมแพง มำตรำ ๑๔๘ และ ๑๗๓ วรรคสอง (๑) สวนทโจทกอทธรณวำ คดทงสองมประเดนแหงคดตำงกนนนกไมจ ำตองวนจฉยอกตอไป เพรำะไมเปนเหตใหผลคดเปลยนแปลงไป ทศำลชนตนวนจฉยวำ ฟองโจทกคดนเปนฟองซ ำหรอฟองซอนกบคดกอน ศำลฎกำไมเหนพองดวย”

พพำกษำยกค ำพพำกษำศำลชนตน ใหยอนส ำนวนคนศำลชนตนเพอใหศำลชนตนพจำรณำพพำกษำประเดนขอพพำทในศำลชนตนทเหลอตอไป คำฤชำธรรมเนยมชนนใหศำลชนตนรวมสงเมอมค ำพพำกษำใหม

๔. ความเหนของผทดสอบปฏบตราชการทเกยวของกบการละเมดสทธผบรโภค

กำรถกละเมดสทธของผบรโภคทจ ำตองด ำเนนกำรทำงศำลหรอรองเรยนตอส ำนกงำนคณะกรรมกำรคมครองผบรโภคเพอด ำเนนคดกบผประกอบธกจ ซงปจจบนมกฎหมำยหลำยฉบบมผลบงคบใชเพอคมครองผบรโภค แตกำรคนควำปญหำขอกฎหมำยฉบบนมงเนนกำรศกษำปญหำกฎหมำยทเกยวกบกำรละเมดสทธผบรโภค ตำมพระรำชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. ๒๕๒๒ เพอหำขอบกพรอง ชองวำงของกฎหมำย โดยมงเนนคมครองผบรโภคทถกละเมดสทธใหไดรบกำรเยยวยำควำมเสยหำย ผศกษำขอแยกประเดนวเครำะหโดยแบงหวขอเพอวเครำะห ดงน

๑. วเคราะหค าวา “ละเมด” กบ “การละเมดสทธผบรโภค” มความเหมอนหรอตางกนอยางไร

จำกำกำรทผศกษำไดศกษำปญหำขอกฎหมำยเรอง “ละเมด” กบ “กำรละเมดสทธผบรโภค”มำแลวในหวขอขำงตน วเครำะหไดวำ

- ความหมาย

ค ำวำ “ละเมด” ตำมมำตรำ ๔๒๐ ประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยนน อำจกลำวไดวำ เปนกำรกระท ำอนไมชอบดวยกฎหมำย ซงบคคลหนงไดกอใหเกดขนเปนทเสยหำยแกอกบคคลหนงและเปนมลเหตใหเกดหนผกพนระหวำงกน สวนค ำวำ “ละเมดสทธผบรโภค” นน อำจกลำวไดวำ เปนกำรละเมดสทธอยำงใด อยำงหนง...

- ๕๘ -

อยำงหนงทมผลกอใหเกดควำมเสยหำยแกผบรโภค อนไดแก กรณผประกอบธรกจเปนฝำยผดสญญำถอไดวำไดกระท ำละเมดสทธของผบรโภค รวมถงกรณผประกอบธรกจกระท ำละเมดสทธของผบรโภคอยำงหนงอยำงใดหรอหลำยอยำงตำมทบญญตไวในกฎหมำยอนและตำมทบญญตไวในพระรำชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. ๒๕๒๒ ดงนน อำจกลำวไดวำ กำร “ละเมดสทธผบรโภค” เปนววฒนำกำรของกำร “ละเมด” ทวไป ซงกำรละเมดทวไป จะไมพบวำรฐเขำไปชวยเหลอเยยวยำควำมเสยหำยของเอกชนดวยกน

- ทฤษฎกฎหมาย

“ละเมด” ตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย เปนเรองทถอไดวำเปนกำรกระท ำระหวำงเอกชนกบเอกชนโดยยดหลกควำมศกดสทธในกำรแสดงเจตนำ (Freedom of Will) และทฤษฎควำมรบผดเฉพำะคสญญำ (privity of contract) จำกสองทฤษนถอไดวำเอกชนมสทธเทำเทยมกน แตในสภำพสงคมปจจบนทเปลยนไปเอกชนบำงสวนมอ ำนำจตอรองทำงเศรษฐกจดอยกวำเอกชนอกกลมหนงท ำใหเกดควำมไมเปนธรรมตอผทดอยกวำ รฐจงจ ำเปนตองเขำมำแกไขควำมไมเปนธรรมจงไดออกกฎหมำยวำดวยกำรคมครองผบรโภคและกฎหมำยทเกยวของกบกำรคมครองผบรโภคอกกวำ ๕๐ ฉบบ จงเกดค ำวำ “การละเมดสทธผบรโภค” ขน โดยกฎหมำยคมครองผบรโภคไมไดใหควำมส ำคญหลกควำมศกดสทธในกำรแสดงเจตนำ (Freedom of Will) และไดน ำทฤษฎควำมรบผดในทำงละเมดซงใชบทสนนษฐำนควำมผด (Presumption of Fault) เขำมำใชในกำรคมครองผบรโภคมำกขน ผประกอบกำรอำจตองรบผดโดยไมจ ำเปนตองมควำมจงใจหรอประมำทเลนเลอ (Strict Liability) เวนแตตนจะพสจนหกลำงไดตำมกฎหมำยก ำหนดขอยกเวนไวมำใชในคดทเกดควำมเสยหำยขน เนองจำกกำรบรโภคสนคำหรอบรกำร กฎหมำยทใชทฤษฎควำมรบผดโดยเครงครด (Strict Liability) มำใชไดแก พระรำชบญญตวตถอนตรำย พ.ศ. ๒๕๓๕ และพระรำชบญญตควำมรบผดตอควำมเสยหำยทเกดขนจำกสนคำทไมปลอดภย พ.ศ. ๒๕๕๑

- คกรณ บคคลทจะมควำมรบผดตำมกฎหมำยลกษณะละเมด ตำมมำตรำ ๔๒๐ ประมวลกฎหมำยแพง

และพำณชยไดนน อำจเปนไดทงบคคลธรรมดำตอบคคลธรรมดำ บคคลธรรมดำตอนตบคคล นตบคคตอบคคลธรรมดำ หรอนตบคคลตอนตบคคล และบคคลทจะมควำมรบผดตำมกฎหมำยจำกกำรละเมดสทธผบรโภค ตองเปนไปตำมบทบญญตในมำตรำ ๓ แหงพระรำชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. ๒๕๒๒ ค ำวำ “ผบรโภค” และ “ผประกอบธรกจ” จำกค ำนยำมสองค ำน อำจกลำวไดวำ กำรละเมดสทธผบรโภคเปนเรองทเกดระหวำงผบรโภคกบผประกอบธรกจ หรอผประกอบธรกจกบผบรโภค ดงนน จะเหนไดวำ “ละเมด” กบ “ละเมดสทธผบรโภค” มการก าหนดขอบเขตของบคคลทจะไดรบความคมครองตามกฎหมายทงสองฉบบนแตกตางกน

- ระบบกฎหมาย “ละเมด” ตำมมำตรำ ๔๒๐ ประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย (กฎหมำยสำรบญญต )

เมอมกรณพพำทเกดขนหรอมกำรฟองรองด ำเนนคด ตองใชกฎหมำยวธสบญญต ไดแก ประมวลกฎหมำยวธพจำรณำควำมแพงในกำรฟองคดในชนศำล สวนกำร “ละเมดสทธผบรโภค” ตำมพระรำชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. ๒๕๒๒ (อำจกลำวไดวำเปนกฎหมำยเฉพำะทเปนทงกฎหมำยสำรบญญตและอำจเปนกฎหมำยวธสบญญต) เมอมกำรละเมดสทธผบรโภคเกดขนหรอมกำรฟองรองใหคณะกรรมกำรคมครองผบรโภคด ำเนนคดแทนผบรโภค ตองใชกฎหมำยวธสบญญต ไดแก พระรำชบญญตวธพจำรณำคดผบรโภค พ.ศ. ๒๕๕๑ ประกอบประมวลกฎหมำยวธพจำรณำควำมแพง

ทมำ...

- ๕๙ -

- ทมาของกฎหมาย

“ละเมด” ตำมมำตรำ ๔๒๐ ประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย เปนกฎหมำยทอยในขอบเขตของกฎหมำยเอกชนซงถอเปนหลกกฎหมำยทวไป สวนกำร “ละเมดสทธผบรโภค” ตำมพระรำชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. ๒๕๒๒ เปนเฉพำะทออกโดยรฐ ซงรฐตองดแลปองกนประเทศและคมครองพลเมองจงไดมกำรออกกฎหมำยตำงๆ มำเพอใหผประกอบธรกจตองปฏบตตำมมำตรฐำนบงคบหรอหลกเกณฑเงอนไขตำงๆ ทออกโดยรฐ ดงนน พระรำชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. ๒๕๒๒ จงเปนกฎหมำยทในขอบเขตกฎหมำยมหำชน - อายความ “ละเมด” ตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย ไดบญญตไวในมำตรำ ๔๔๘ “สทธเรยกรองคาเสยหายอนเดตมลละเมดนน ทานวาขาดอายความเมอพนปหนงนบแตวนทผตองเสยหายรถงการละเมดและรตวผจะพงตองใชคาสนไหมทดแทน หรอเมอพนสบปนบแตวนท าละเมด” สวนกำร “ละเมดสทธผบรโภค” นน ตำมพระรำชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. ๒๕๒๒ ไมไดมกำรก ำหนดในเรองอำยควำมเฉพำะกำรละเมดสทธผบรโภคไวแตอยำงใด แตหำกมประเดนขอพพำททเกดขนตองตำมบทบญญตของกฎหมำยทวไปกน ำอำยควำมในกฎหมำยทวไปนนๆ มำใชบงคบ - การเยยวยา “ละเมด” ตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย ไดบญญตไวในมำตรำ ๔๓๘

“คาสนไหมทดแทนจะพงใชโดยสถานใดเพยงใดนน ใหศาลวนจฉยตามควรแกพฤตการณและความรายแรงแหงละเมด

อนงคาสนไหมทดแทนนน ไดแกการคนทรพยสนอนผเสยหายตองเสยไปเพราะละเมด หรอใชราคาทรพยสนนน รวมทงคาเสยหายอนจะพงบงคบใหใชเพอความเสยหายอยางใดๆ อนไดกอขนนนดวย” กลำวไดวำ ละเมด ตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย เยยวยำใหผเสยหำย ๓ ประกำร ไดแก กำรคนทรพยสน กำรใชรำคำทรพยสน คำเสยหำย

“การละเมดสทธผบรโภค” ไดมบทบญญตของกฎหมำยขนมำใหม ใหผเสยหำยสำมำรถคำเสยหำยทำงจตใจและคำเสยหำยเชงลงโทษได นอกจำกกำรเรยกคำเสยหำยทสำมำรถเรยกไดตำมประมวลก ำหมำยแพงและพำณชย ดงทกฎหมำยบญญตไวในตำมมำตรำ ๑๑ แหงพระรำชบญญตควำมรบผดตอควำมเสยหำยทเกดขนจำกสนคำทไมปลอดภย ประกอบกบมำตรำ ๔๒ แหงพระรำชบญญตวธพจำรณำคดผบรโภค พ.ศ. ๒๕๕๑

ในควำมเหนของผศกษำ กลำวโดยสรปไดวำ “การละเมดสทธผบรโภค” กไมสำมำรถแยกออกจำกกำรละเมดตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยไดอยำงชดเจน เชน ในเรองของอำยควำมในกำรใชสทธเรยกรองของผบรโภคในกรณทม “การละเมดสทธผบรโภค” ไมมกำรก ำหนดอำยควำมไว แตหำกในเนอหำ สำรบญญตของเรองทเกดกรณพพำทขนตองตำมบทบญญตตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยในเรองใดกจะน ำบทบญญตวำดวยอำยควำมในเรองนนมำใชในกรณกำรละเมดสทธผบรโภคดวย ไมวำจะเปนกรณช ำรดบกพรอง ผดสญญำ ละเมด เปนตน ๒. วเคราะห “การละเมดสทธผบรโภค” ตามพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. ๒๕๒๒ จำกประสบกำรณทผศกษำไดมโอกำสท ำงำนในส ำนกงำนคณะกรรมกำรคมครองผบรโภคมำเปนระยะเวลำ ๖ ป ไดมโอกำสไดเหนภำพรวมขององคกรในกำรคมครองผบรโภค ตงแตขนตอนกำรรบเรองรำวรองทกขจำกผบรโภคทมำใชบรกำร ขนตอนกำรไกลเกลย ขนตอนกำรฟองคด ตลอดจนกำรบงคบคด ถอไดวำส ำนกงำน คณะกรรม...

- ๖๐ -

คณะกรรมกำรคมครองผบรโภคเปนองคกรทมควำมพเศษ กลำวคอ เปนองคกรทมกำรด ำเนนกำรครบทกขนตอน ในกำรเยยวยำควำมเสยหำยใหแกผบรโภค แมปจจบนจะมพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. ๒๕๒๒ ซงเปนกฎหมายกลาง ในการคมครองผบรโภคถกละเมดสทธจากการกระท าละเมดสทธของผประกอบธรกจ แตกฎหมายดงกลาวยงมปญหาทงในดานการบงคบใชกฎหมาย ผศกษำขอแยกประเดนวเครำะห ดงน ๑. ประเดนปญหาการก าหนดความหมายของค าวา “ผบรโภค” ตำมบทนยำมมำตรำ ๓ แหงพระรำชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. ๒๕๒๒ ค ำวำ “ผบรโภค หมายความวา ผซอหรอผไดรบบรการจากผประกอบธรกจ หรอผซงไดรบการเสนอหรอการชกชวนจาก ผประกอบธรกจเพอใหซอสนคาหรอรบบรการ และหมายความรวมถงผใชสนคาหรอผรบบรการจากผประกอบธรกจโดยชอบ แมมไดเปนผเสยคาตอบแทนกตาม” จำกบทนยำมดงกลำววเครำะหไดวำ บทนยำมค ำวำ “ผบรโภค” มบคคลทสำมำรถเปนผบรโภคไดอย ๓ กลม ไดแก

๑. กลมผทมควำมสมพนธทำงสญญำกบผประกอบธรกจโดยเปนคสญญำทตองเสยคำตอบแทนเปนเงนหรอผลประโยชนอยำงอน

๒. กลมผทไดรบกำรชกชวนใหซอสนคำหรอรบบรกำรจำกผประกอบธรกจ อำจไมม นตสมพนธตอกนกมควำมหมำยเพยงไดรบกำรชกชวนหซอสนคำหรอรบบรกำรในแงกำรโฆษณำเทำนน

๓. กลมทผใชสนคำหรอไดรบบรกำรจำกผประกอบธรกจโดยชอบ แมมไดเสยคำตอบแทนกตำม กลาวโดยสรป การก าหนดค าวา “ผบรโภค” นอกจากจะมการก าหนดหลกความสมพนธทางสญญาแลว ยงมการขยายขอบเขตการคมครองไปถงผบรโภคทแทจรงใหไดรบความคมครองเพมขน แมมไดมนตสมพนธกบผประกอบรกจกตาม แตปญหาความหมายของค าวา “ผบรโภค” กยงควรไดไดรบการวเคราะหวาควรมขอบเขตอยางไร ในควำมเหนสวนตวของผศกษำ เหนวำ ตำมบทนยำมมำตรำ ๓ ค ำวำ “ผบรโภค” ตำมพระรำชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. ๒๕๒๒ นน ค ำวำ “ผบรโภค” นนอำจมควำมหมำยกวำงอำจรวมทงบคคลธรรมดำและนตบคคล กอำจเปนชองทำงหนงใหนตบคคลหนมำใชชองทำงตำมพระรำชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. ๒๕๒๒ ฟองคดมำกขน แตอยำงไรกตำมในควำมเหนสวนตวของผศกษำยงมองวำ บทนยำม ค ำวำ “ผบรโภค” เปนกำรก ำหนดสทธขนพนฐำนใหผบรโภคไดเขำถงกระบวนกำรเยยวยำในชนตน กอนทจะมกำรน ำขอพพำทดงกลำวขนสกำรพจำรณำในชนศำล กำรก ำหนดบทนยำมใหชดเจนขนอำจเปนชองทำงหนงทจะท ำใหประชำชนทวไปเลอกใชชองทำงกำรด ำเนนกำรเพอใหเขำถงกระบวนยตธรรมไดถกชองทำงและรวดเรวขน สวน “นตบคคล” อำจเปนผบรโภคได แตเมอพจำรณำเปรยบเทยบกบผบรโภคทเปนประชำชนทวไปแลว โอกำสทผประกอบธรกจจะไดรบกำรเยยวยำชดใชมมำกกวำและสะดวกกวำกำรใชบรกำรของรฐ ประกอบกบในปจจบนพระรำชบญญตวธพจำรณำคดผบรโภค พ.ศ. ๒๕๕๑ มผลใชบงคบ ซงในพระรำชบญญตฉบบดงกลำวไดก ำหนดใหประศำลอทธรณเปนผวนจฉยวำคดใดเปน “คดผบรโภค” และค ำวนจฉยของประธำนศำลอทธรณใหเปนทสด ซงกำรทเจำหนำทของส ำนกงำนคณะกรรมกำรคมครองผบรโภคน ำค ำวนจฉยของประธำนศำลอทธรณซงเปนในประเดน “คดผบรโภค” ตำมพระรำชบญญตวธพจำรณำดคผบรโภค พ.ศ. ๒๕๕๑ ซงเปนกำรแบงประเภทคดทจะขนสชนศำลมำเทยบเคยงเพอพจำรณำวำผทมำรองเรยนตอส ำนกงำนคณะกรรมกำรคมครองผบรโภค เปน “ผบรโภค” หรอไม ในควำมเหนสวนตวของผศกษำมองวำอำจเปนกำรแกปญหำไมตรงประเดน ค ำวำ ผบรโภค” ควรพจำรณำตำมบทนยำมและเจตนำรมณทำยพระรำชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. ...

- ๖๑ -

พ.ศ. ๒๕๒๒ ดงนน จงเหนวำ ควรใหค ำจ ำกดควำมหรอควำมหมำยค ำวำ “ผบรโภค” อำจตองจ ำกดบทนยำมใหแคบลง อำจเพมเตมเงอนหรอหลกเกณฑวำ กำรซอสนคำหรอใชสนคำนนตองมใชเพอแสวงหำประโยชนในทำงกำรคำ อำจจะตองเพมเตมตอจำกบทนยำมเดม ในชนเจำหนำทของส ำนกงำนคณะกรรมกำรคมครองผบรโภคกพจำรณำในสวนของกำรเปนผบรโภคของประชำชนทมำรองเรยน ในสวนกำรพจำรณำมมตใหฟองคดแทนผบรโภคนน เปนอ ำนำจพจำรณำของคณะกรรมกำรคมครองผบรโภค นอกจำกจะพจำรณำค ำรองขอจำกผบรโภคทถกละเมดสทธแลวกำรจะด ำเนนคดนนจะเปนประโยชนแกผบรโภคเปนสวนรวมดวย เมอมกำรก ำหนดบทนยำมทชดเจนขนประกอบกบคณะกรรมกำรคมครองผผบรโภคใชดลยพจำรณำวำกำรฟองคด จะเปนตอสวนรวมกอำจท ำใหตวผบรโภคทแทจรงไดควำมเปนธรรมตำมพระรำชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. ๒๕๒๒ ตรงกบเจตนำรมณของกฎหมำยอยำงแทจรง ๒. ปญหาการใชอ านาจขององคกร ในพระรำชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. ๒๕๒๒ ไดบญญตรองรบสทธทง ๕ ประกำรของผบรโภค แตยงขาดบทบงคบใหเปนไปตามสทธทบญญตไวทง ๕ ประการยงไมครบถวน เพราะตามกฎหมายดงกลาวนไดใหความคมครองผบรโภคไว ๔ ดาน ไดแก คมครองดานการโฆษณา คมครองดานฉลาก คมครองดานสญญา และประการอน (สนคาอนตราย) แตในการพจารณาและชดเชยความเสยหาย แมจะมมาตรา ๓๙ ซงบญญตคณะกรรมการคมครองผบรโภคเปนองคกรของรฐทกฎหมายใหอ านาจด าเนนคดแทนผบรโภคทถกละเมดสทธ ทงคดแพงและคดอาญาเปนอ านาจตามกฎหมายทก าหนดขนเปนพเศษตางจากหลกทวไปกตาม การฟองรองด าเนนคดกตองอาศยประมวลกฎหมายแพงและพาณชยลกษณะละเมดประกอบวธพจารณาคดผบรโภค พ.ศ. ๒๕๕๑ และประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง ซงกไมไดเหนความเปลยนแปลงจากหลกกฎหมายเดมมากเทาใดนก (สงเกตจำกค ำพพำกษำในหวขอขำงตนไมไดมกำรน ำทฤษฎกฎหมำยทยกเวนมำใช) สวนกำรด ำ เนนคดอำญำทมผบรโภคมำรองเรยนส ำนกงำนคณะกรรมกำรคมครองผบรโภคจะแนะน ำใหแจงควำมรองทกขกบพนกงำนสอบสวนในเขตพนททเกดกำรกระท ำผดนน เวนแตในกรณคดอำญำทเกดจำกกำรกระท ำผดตำมพระรำชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. ๒๕๒๒ กจะมกำรเปรยบเทยบปรบแกผประกอบธกจ ดงนน จงเปนเรองทนาจะพจารณาวาในสวนบทก าหนดโทษ ในพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. ๒๕๒๒ เปนโทษทางกฎหมายมหาชนทรฐเปนผเสยหาย ไมใชโทษทเยยวยาความเสยหายทผบรโภคไดรบ จะเหนไดวาพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. ๒๕๒๒ มไดบญญตวธการเรยกรองคาชดเชยหรอหลกการในการพจารณาวาผประกอบธรกจตองรบผดแตกตางไปจากกฎหมายแพง แตมปรำกฏขอแตกตำงไปจำกฎหมำยแพงในพระราชบญญตความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย พ.ศ. ๒๕๕๑ ทไดเพมเตม ๑. ทฤษฎความรบผดโดยเครงครด (Strict Liability) ผประกอบการอาจตองรบผดโดยไมจ าเปนตองมความจงใจหรอประมาทเลนเลอ (Strict Liability) เวนแตตนจะพสจนหกลางไดตามกฎหมายก าหนดขอยกเวนไวมาใชในคดทเกดความเสยหายขน ๒. คาเสยหายตอจตใจ ๓. คาเสยหายเชงลงโทษ แตในปจจบนส านกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภคกยงไมไดใชประโยชนจากกฎหมายฉบบนเทาทควร (ศกษำจำกค ำพพำกษำในหวขอขำงตน) ๓. องคประกอบของคณะกรรมการ หำกพจำรณำองคประกอบของคณะกรรมกำรค มครองผ บร โภคตำมมำตรำ ๙ แหงพระรำชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. ๒๕๒๒ ในปจจบนคณะกรรมกำรซงถกก ำหนดใหเปนกรรมกำร โดยต ำแหนง...

- ๖๒ - โดยต ำแหนงลวนแตเปนผทด ำรงต ำแหนงในระดบสงของแตละกระทรวงหรอหนวยงำนนนๆ อำจท ำใหกำรจดประชมเพอพจำรณำมมตใหฟองคดแทนผบรโภคไมสำมำรถท ำไดเรงดวน เนองจำกอำจมปญหำเรอง องคประชมไมครบหรอไมเกนกงหนงทจะจดประชมได เพราะในปจจบนอ านาจในการพจารณามมตด าเนนคดแทนผบรโภคเปนอ านาจของคณะกรรมการคมครองผบรโภคเฉพาะเทานนและไมสามารถมอบอ านาจในเรองดงกลาวตามกฎหมายปจจบนนได จำกกรณนในควำมเหนของผศกษำ เหนวำ ควรมการศกษาหาแนวทางเพอแกไขกฎหมายเพอใหอ านาจในการมมตฟองคดจากปจจบนทเปนอ านาจเฉพาะของคณะกรรมการคมครองผบรโภค สามารถมอบอ านาจในเรองการฟองคดได ไปยงคณะอนกรรมการชดตางๆ หรออาจเปนคณะกรรมการอกชดหนงทมอ านาจในการพจารณามมตฟองคดโดยเฉพาะ แตกำรมอบอ ำนำจนอำจไมใชมอบโดยเดดขำดอำจมกำรก ำหนดหลกเกณฑเงอนไขไว เชน กำรก ำหนดจ ำนวนทนทรพยของคดไววำเรองใดอยในอ ำนำจพจำรณำของคณะกรรมกำรชดน หำกเรองใดประชำชนใหควำมสนใจเปนพเศษหรอจ ำนวนทนทรพยมำกจงจะน ำเรองดงกลำวเสนอตอทประชมคณะกรรมกำรคมครองผบรโภค แตในกรณนส ำนกงำนคณะกรรมกำรคมครองผบรโภคควรมกำรหำรอรวมกนในระหวำงหนวยงำนทเกยวกบกำรคมครองผบรโภคและส ำนกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎกำเพอหำแนวทำงกำรปรบปรงกฎหมำยในเรองดงกลำวนตอไป

๔. ปญหามตของคณะกรรมการคมครองผบรโภคไมมก าหนดระยะเวลาทจะใหผบรโภค มารองทกขไว

เมอคณะกรรมกำรคมครองผบรโภคตำมมำตรำ ๓๙ แหงพระรำชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. ๒๕๒๒ มมตใหด ำเนนคดแกผประกอบธกจทกระท ำกำรละเมดสทธผบรโภคแลว มตของคณะกรรมกำรคมครองผบรโภคจะมผลรวมถงกำรฟองคดแทนผบรโภคทถกละเมดสทธในเรองเดยวกนทจะมำรองทกขตอส ำนกงำนคณะกรรมกำรคมครองผบรโภคในภำยหลงดวย กำรฟองเพอเรยกทรพยสนหรอคำเสยหำยในบำงคดอำจมผบรโภคทถกละเมดสทธในเรองเดยวกนจ ำนวนมำก แตเนองจำกกฎหมำยไมไดก ำหนดระยะเวลำทจะใหผบรโภคมำรองทกขไว จงเปนเหตใหผบรโภคสำมำรถมำรองทกขไดตลอดเวลำประกอบกบมตของคณะกรรมกำรคมครองผบรโภคไมไดก ำหนดระยะเวลำกำรใหมผลบงคบใชตำมมตนนไว จงเปนเปนเหตใหฟองผประกอบธรกจไดตลอดเวลำ และนอกจากนนอาจท าใหค าพพากษาทออกมาในภายหลงมความคาดเคลอนไปจากค าพพากษาในคดกอนทมการฟองๆ ไปกอนหนานน เชน ในชวงแรกๆ ทพระรำชบญญตวธพจำรณำคดผบรโภค พ.ศ. ๒๕๕๑ มผลใชบงคบ ประธำนอทธรณไดวนจฉนวำ “กำรเชำพนทเปนคดผบรโภค” แตพอกฎหมำยฉบบนมผลใชบงคบมำระยะหนงในป ๒๕๕๘ ประธำนศำลอทธรณไดกลบแนวค ำวนจฉยใหกำรเชำพนทไมเปนคดผบรโภค จำกกรณนอำจท ำใหผบรโภครำยหลงๆ ทส ำนกงำนคณะกรรมกำรคมครองผบรโภคทอยในระหวำงสงคดใหพนกงำนอยกำร ในฐำนะเจำหนำทคมครองผบรโภค อาจมความเปนไปไดวาศาลหรอคความอกฝายหนงอาจยนค าขอใหประธานศาลอทธรณในประเดนนได อาจท าใหผบรโภครายหลงๆ ตองเสยเวลาในการด าเนนการกบส านกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภคและเกดประเดนปญหาในเรองของอ านาจฟองของส านกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภค ในประเดนนอาจจะตองเพมเตมในกฎหมายเพอใหมระยะเวลาในการรบเรองรองราวรองทกขและก าหนดใหมตของคณะกรรมการคมครองผบรโภค มก าหนดระยะเวลาไว เมอมผบรโภครายใดไมใชสทธตามก าหนดระยะเวลาดงกลาว หากมการรองเรยนเพมเตมเขามาถอวาไมตองการใชสทธตามพะรราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. ๒๕๒๒ แตทงน ผบรโภคกยงมสทธในฐานะผเสยหายน าคดไปฟองตอศาลไดดวยตนเองอยแลว

๕ ปญหำ...

- ๖๓ -

๕ ปญหาในชนบงคบคด ในกำรบงคบคดของส ำนกงำนคณะกรรมกำรคมครองผบรโภค ซงเปนกำรด ำเนนกำรแทนผบรโภค

ผศกษำยอมรบวำไมมควำมรในดำนนแตขอใหควำมเหนในบำงกรณเทำทพอจะทรำบ แตอำจเปนปญหำในทำงปฏบตไมวำจะเปนจ ำนวนบคคลำกรทจะด ำเนนกำรในเรองดงกลำว และในกำรด ำเนนกำรบงคบคดในสวนของในตำงจงหวดกอำจจะมปญหำอยบำงเนองจำกบคคลำกรนอย ในสวนนส ำนกงำนคณะกรรมกำรคมครองผบรโภคอำจตองลงไปใหควำมรหรอมคมอกำรปฏบตงำนใหแกเจำหนำทของส ำนกงำนคณะกรรมกำรคมครองผบรโภค ในตำงจงหวดเพอใหกำรด ำเนนกำรบงคบคดเปนไปโดยถกตองและระมดระวงเพอไมใหเกดกำรโตแยงสทธจำก ผประกอบธรกจ และปญหำคำใชจำยอนทนอกเหนอจำกคำฤชำธรรมเนยมในกำรบงคบคดทยงไมไดถกยกเวน เชน คำคดโฉนดทดน กยงเปนคำใชจำยทผบรโภคตองจำยอย ในสวนนผศกษำเหนวำ ส ำนกงำนคณะกรรมกำรคมครองผบรโภคอำจตองท ำควำมตกลงรวมกนกบหนวยงำนทเกยวของเพอหำทำงออกรวมกนตอไป

๕. บทสรปและแนวทางการพฒนา ในรำยงำนฉบบนมงเนนศกษำกำรละเมดสทธผบรโภค อำจไดวำกำรละเมดสทธผบรโภคเปนววฒนำกำรของกฎหมำยลกษณะละเมดทวไป โดยกำรละเมดสทธผบรโภคไมไดใหควำมส ำคญหลกควำมศกดสทธในกำรแสดงเจตนำ (Freedom of Will) และไดน ำทฤษฎควำมรบผดในทำงละเมดซงใชบทสนนษฐำนควำมผด (Presumption of Fault) เขำมำใชในกำรคมครองผบรโภคมำกขน ผประกอบกำรอำจตองรบผดโดยไมจ ำเปนตองมควำมจงใจหรอประมำทเลนเลอ (Strict Liability) เวนแตตนจะพสจนหกลำงไดตำมกฎหมำยก ำหนดขอยกเวนไวมำใชในคดทเกดควำมเสยหำยขน เนองจำกกำรบรโภคสนคำหรอบรกำร กฎหมำยทใชทฤษฎควำมรบผดโดยเครงครด (Strict Liability) ซงกฎหมำยทเกยวของและคมครองผบรโภคในปจจบนมมำกกวำ ๕๐ ฉบบ แบงออกไดเปน ๔ กลม ไดแก โดยกลมท ๑ กลมกฎหมำยทมวตถประสงคโดยตรง/โดยออม เพอใหเกดควำมปลอดภยในกำรบรโภคสนคำหรอบรกำร กลมท ๒ กลมกฎหมำยทมวตถประสงคโดยตรง/โดยออม เพอใหเกดควำมเปนธรรมในกำรบรโภคสนคำหรอบรกำร กลมท ๓ กลมกฎหมำยทควบคมกำรเผยแพรขอเทจจรง หรอกำรโฆษณำสนคำหรอบรกำร กลมท ๔ กำรคมครองผบรโภคและกำรเยยวยำชดใชควำมเสยหำย ซงพระรำชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. ๒๕๒๒ อยในกลมท ๔ ไดมบทบญญตในมำตรำ ๓๙ ซงบญญตใหคณะกรรมกำรคมครองผบรโภคมอ ำนำจแตงตงพนกงำนอยกำรโดยควำมเหนชอบของอยกำรสงสด หรอขำรำชกำรในส ำนกงำนคณะกรรมกำรคมครองผบรโภคซงมคณวฒไมต ำกวำปรญญำตรทำงนตศำสตรเปนเจำหนำทคมครองผบรโภคเพอท ำหนำทด ำเนนคดแพงและคดอำญำแกผกระท ำกำรละเมดสทธของผบรโภคในศำล แตจำกกำรด ำเนนคดกยงตองอำศยประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยลกษณะละเมดประกอบวธพจำรณำคดผบรโภค พ.ศ. ๒๕๕๑ และประมวลกฎหมำยวธพจำรณำควำมแพง ซงกไมไดเหนควำมเปลยนแปลงจำกหลกกฎหมำยเดมมำกเทำใดนก (สงเกตจำกค ำพพำกษำในหวขอขำงตนไมไดมกำรน ำทฤษฎกฎหมำยทยกเวนมำใช)ถอไดวำพระรำชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. ๒๕๒๒ แมจะไมไดใหควำมส ำคญหลกควำมศกดสทธ ในกำรแสดงเจตนำ (Freedom of Will) และไดน ำทฤษฎควำมรบผดในทำงละเมดซ งใช บทสนนษฐำนควำมผด (Presumption of Fault) เขำมำใชในกำรคมครองผบรโภค เนองจำกหลกกำรทใหรฐเขำมำเยยวยำควำมเสยหำยเมอมกำรกระท ำละมดของเอกชนและหลกกำรดงกลำวนเหมำะสมกบสภำพสงคมทไมเทำเทยมกนในอ ำนำจตอรองทำงเศรฐกจของเอกชน และแนวทำงกำรพฒรำในสวนของกำรคมครองผบรโภคนนควรน ำหลกทฤษฎทำงกฎหมำยและเทยบเคยงกฎหมำยของตำงประเทศเขำมำปรบใชในกำรพฒนำกฎหมำยคมครองผบรโภคในประเทศไทยตอไป

- ๖๔ -

บรรณานกรม

1. ศำสตรำจำรย ดร.ศกดำ ธนตกล (2555) “แนวคดหลกกฎหมำยและค ำพพำกษำกฎหมำยกบธรกจ” พมพครงท 3 กรงเทพมหำนคร ส ำนกพมพนตธรรม หนำ 101

2. สกล สกลเดช (2526) “ควำมรบผดทำงละเมดของผครอบครองอสงหำรมทรพย” วทยำนพนธนตศำสตรมหำบณฑต มหำวทยำลยธรรมศำสตร หนำ 1

3. ศำสตรจำรย ดร.วำร รำมสกล (๒๕๕๗) “ค ำอธบำยกฎหมำยแพงและพำณชยลกษณะละเมด จดกำรงำนนอกสง และลำภมควรได” พมพครงท ๓ กรงเทพมหำนคร ส ำนกพมพบรษท กรงสยำม พบลชชง จ ำกด

4. จตต ตงศภทย (2526) “ประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย บรรพ 2 มำตรำ 354 – 452 วำดวยมล แหงหน” พมพครงท 5 กรงเทพมหำนคร โรงพมพเรอนแกว หนำ 173

5. จตต ตงศภทย (2526) “ประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย บรรพ 2 มำตรำ 354 – 452 วำดวยมลแหงหน” พมพครงท 5 กรงเทพมหำนคร โรงพมพเรอนแก หนำ 180

6. ธนงศกด วเศษรจนำ (2251) “”ควำมรบผดเพอละเมดตำมมำตรำ 420 : ศกษำกรณควำมผดเพอละเมดโดยประมำทเลนเลออยำงรำยแรง” วทยำนพนธนตศำสตรมหำบณฑต มหำวทยำลยธรรมศำสตร หนำ 5

7. ชยภทร ชยภทร (2550) “ควำมสมพนธระหวำงกำรกระท ำและผลในกฎหมำยละเมด” วทยำนพนธนตศำสตรมหำบณฑต มหำวทยำลยธรรมศำสตร หนำ 1

8. สมชำย อตกรจฑำศร (2542) “ปญหำในกำรด ำเนนคดท เกยวกบกำรละเมดสทธของผบรโภค ตำมพระรำชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522” วทยำนพนธนตศำสตรมหำบณฑต มหำวทยำลยรำมค ำแหง หนำ 16 -19

9. ส ำนกงำนคณะกรรมกำรคมครองผบรโภค “ควำมเปนมำของส ำนกงำนคณะกรรมกำรคมครองผบรโภค” พมพครงท ๑๖ โรงพมพส ำนกงำนพระพทธศำสนำแหงชำต มนำคม ๒๕๕๖

10. รำชกจจำนเบกษำเลม ๑๑๖ ตอนท ๔๐ ก วนท ๒๐ พฤษภำคม ๒๕๔๒ 11. รำชกจจำนเบกษำเลม ๑๓๐ ตอนท ๒๕ ก หนำ ๔ วนท ๑๘ มนำคม ๒๕๕๖ 12. จด เศษรบตร (2545) “หลกกฎหมำยแพง ลกษณะละเมด” พมพครงท 4 กรงเทพมหำนคร บรษทโรงพมพ

เดอนตลำจ ำกด หนำ 144 13. สำยสดำ นงสำนนท (2525) “ควำมรบผดเดดขำดในกฎหมำยลกษณะละเมด” ปรญญำนตศำสตรมหำบณฑต จฬำลงกรณมหำวทยำลย หนำ 41 14. อนนต จนทรโอภำกร (2531) “โครงสรำงพนฐำนกฎหมำยละเมด”, 60 ป ดร.ปรด เกษมทรพย รวบรวม

บทควำมเกษยณอำยรำชกำร กรงเทพมหำนคร พเค พรนตง เฮำส หนำ 98 15. สษม ศภนตย (2544) “ค ำอธบำยกฎหมำย ควำมรบผดในผลตภณฑ” กรงเทพมหำนคร บรษท ส ำนกพมพ

วญญชน จ ำกด หนำ 37 16. พรเพชร วชตชลชย (2528) “เอกสำรสอนชดวชำระบบก ำหมำยไทยและตำงประเทศ” พมพครงท 1

กรงเทพมหำนคร โรงพมพบรษทวคตอรเพำเวอรพอยท จ ำกด หนำ 804 17. มำนตย จมปำ (2554) “ค ำอธบำยกฎหมำยควำมรบผดตอควำมเสยหำยทเกดขนจำกสนคำทไมปลอดภย”

พมพครงท 1 กรงเทพมหำนคร ส ำนกพมพแหงจฬำลงกรณมหำวทยำลย หนำ ๙ 18. สำยสดำ นงสำนนท (2555) “ควำมรบผดเดดขำดในกฎหมำยลกษณะละเมด” ปรญญำนตศำสตร

มหำบณฑต จฬำลงกรณมหำวทยำลย บทคดยอ หนำ ง. – จ.

- ๖๕ - 19. สษม ศภนตย “ค ำอธบำยกฎหมำย ควำมรบผดในผลตภณฑ” หนำ 25 20. สษม สภนตย “ค ำอธบำยกฎหมำยควำมรบผดในผลตภณฑ” หนำ 25 และสำยสดำ นงสำนนท (2525)

“ควำมรบผดเดดขำดในกฎหมำยลกษณะละเมด” ปรญญำนตศำสตรมหำบณฑต จฬำลงกรณมหำวทยำลย หนำ 53

21. จด เศรษฐบตร “หลกกฎหมำยแพงลกษณะลกษณะละเมด” พมพครงท 4 หนำ 114 22. จด เศรษฐบตร อำงแลวเชงอรรถท 21 23. สมศกด นวตระกลพสทธ (2546) “รำงกฎหมำยวำดวยควำมรบผดตอควำมเสยหำยทเกดขนจำกสนคำทไม

ปลอดภยกบผลกระทบตอผทเกยวของ” วำรสำรนตศำสตร -33 หนำ 685 24. มำนตย วงศเสร (2544) “รำยงำนกำรศกษำวจยฉบบสมบรณเรองควำมรบผดตอควำมเสยหำยทเกดขน

จำกสนคำ” กรงเทพมหำนคร กองวเครำะหโครงกำรและประเมนผล ส ำนกงำนคณะกรรมกำรวจยแหงชำต หนำ 14

25. มำนตย จมปำ (2554) “ค ำอธบำยกฎหมำยควำมรบผดตอควำมเสยหำยทเกดขนจำกสนคำทไมปลอดภย” พมพครงท 1 กรงเทพมหำนคร ส ำนกพมพแหงจฬำลงกรณมหำวทยำลย หนำ 50 - 51

26. มำนตย จมปำ (2554) อำงแลวในเชงอรรถท 25 27. สษม ศภนตย (2557)“ค ำอธบำยกฎหมำยคมครองผบรโภค” พมพครงท 9 กรงเทพมหำนคร ส ำนกพมพ

แหงจฬำลงกรณมหำวทยำลย หนำ 9-10 28. สมชำย อตกรจฑำศร (2542) “ปญหำในกำรด ำเนนคดท เกยวกบกำรละเมดสทธของผบร โภค

ตำมพระรำชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522” วทยำนพนธนตศำสตรมหำบณฑต มหำวทยำลยรำมค ำแหง หนำ 25 -29

29. สษม ศภนตย (2557)“ค ำอธบำยกฎหมำยคมครองผบรโภค” พมพครงท 9 กรงเทพมหำนคร ส ำนกพมพแหงจฬำลงกรณมหำวทยำลย หนำ 11

30. สษม ศภนตย (2557)“ค ำอธบำยกฎหมำยคมครองผบรโภค” พมพครงท 9 กรงเทพมหำนคร ส ำนกพมพแหงจฬำลงกรณมหำวทยำลย หนำ 12 – 13

31. สษม ศภนตย (2557)“ค ำอธบำยกฎหมำยคมครองผบรโภค” พมพครงท 9 กรงเทพมหำนคร ส ำนกพมพแหงจฬำลงกรณมหำวทยำลย หนำ 27 – 36

32. สษม ศภนตย (2557)“ค ำอธบำยกฎหมำยคมครองผบรโภค” พมพครงท 9 กรงเทพมหำนคร ส ำนกพมพแหงจฬำลงกรณมหำวทยำลย หนำ 37 - 93

33. ดร.ศกดำ ธนตกล (2555) “แนวคดหลกกฎหมำยและค ำพพำกษำกฎหมำยกบธรกจ” พมพครงท ๓ กรงเทพมหำนคร ส ำนกพมพนตธรรม หนำ 115

34. มำนตย จมปำ (2554) “ค ำอธบำยกฎหมำยควำมรบผดตอควำมเสยหำยทเกดขนจำกสนคำทไมปลอดภย” พมพครงท 1 กรงเทพมหำนคร ส ำนกพมพแหงจฬำลงกรณมหำวทยำลย หนำ 54

35. มำนตย จมปำ (2554) “ค ำอธบำยกฎหมำยควำมรบผดตอควำมเสยหำยทเกดขนจำกสนคำทไมปลอดภย” พมพครงท 1 กรงเทพมหำนคร ส ำนกพมพแหงจฬำลงกรณมหำวทยำลย หนำ 55

36. มำนตย จมปำ (2554) “ค ำอธบำยกฎหมำยควำมรบผดตอควำมเสยหำยทเกดขนจำกสนคำทไมปลอดภย” พมพครงท 1 กรงเทพมหำนคร ส ำนกพมพแหงจฬำลงกรณมหำวทยำลย หนำ 58 -59

37. มำนตย จมปำ (2554) “ค ำอธบำยกฎหมำยควำมรบผดตอควำมเสยหำยทเกดขนจำกสนคำทไมปลอดภย” พมพครงท 1 กรงเทพมหำนคร ส ำนกพมพแหงจฬำลงกรณมหำวทยำลย หนำ 62 -63