บทท�� 2

วรรณกรรมและงานว�จั�ยท��เก��ยวข้�อง

การวิ�จั�ยคร�งนี้ เป็�นี้การศึ�กษาถึ�งป็�จัจั�ยที่ �มี อิ�ที่ธิ�พลต่�อิพฤต่�กรรมีการดู!แลผู้!$ป็%วิยที่ �บ้$านี้ขอิงญาต่�ผู้!$ดู!แลผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง ในี้การศึ�กษาวิรรณกรรมีและงานี้วิ�จั�ยที่ �เก �ยวิข$อิง ผู้!$วิ�จั�ยไดู$ศึ�กษาต่2ารา เอิกสาร บ้ที่ควิามี และงานี้วิ�จั�ยต่�าง ๆ เพ+�อินี้2ามีาเป็�นี้แนี้วิที่างในี้การศึ�กษาดู�งนี้

1. โรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง1.1 ควิามีหมีายขอิงโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง 1.2 สาเหต่4ขอิงโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง1.3 พยาธิ�สภาพขอิงโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง1.4 อิาการและอิาการแสดูงขอิงโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง1.5 การร�กษาโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง1.6 การพยากรณ6โรค1.7 ภาวิะแที่รกซ้$อินี้1.8 การฟื้9 นี้ฟื้!สภาพผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง1.9 ผู้ลกระที่บ้ต่�อิผู้!$ป็%วิยและครอิบ้คร�วิ

2. แนี้วิค�ดูเก �ยวิก�บ้การดู!แลผู้!$ป็%วิยที่ �บ้$านี้ บ้ที่บ้าที่และภาระขอิงผู้!$ดู!แล

2.1 วิ�ต่ถึ4ป็ระสงค6การดู!แลส4ขภาพที่ �บ้$านี้2.2 ร!ป็แบ้บ้การดู!แลส4ขภาพที่ �บ้$านี้

2.3 บ้ที่บ้าที่และภาระขอิงผู้!$ดู!แล3. บ้ที่บ้าที่พยาบ้าลเวิชป็ฏิ�บ้�ต่�ช4มีชนี้ในี้การดู!แลครอิบ้คร�วิที่ �มี

ผู้!$ป็%วิยเร+อิร�งในี้บ้$านี้4. ที่ฤษฏิ การป็ร�บ้ต่�วิขอิงรอิย5. ป็�จัจั�ยที่ �มี อิ�ที่ธิ�พลต่�อิพฤต่�กรรมีการดู!แลผู้!$ป็%วิยที่ �บ้$านี้

1. โรคหลอดเล�อดสมอง โรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง หร+อิ สโต่ร<ค (Stroke) เป็�นี้ควิามี

พร�อิงที่างระบ้บ้ป็ระสาที่ที่ �เก�ดูข�นี้เนี้+�อิงจัากมี ควิามีพร�อิงขอิงระบ้บ้ไหลเวิ ยนี้ในี้สมีอิง ในี้ที่างการแพที่ย6เดู�มีเร ยกวิ�า Cerebrovascular

accident หร+อิ CVA แต่�ป็�จัจั4บ้�นี้เร ยกใหมี�วิ�า Cerebrovascular

disease หร+อิ CVD, สโต่ร<ค (Stroke) เป็�นี้ศึ�พที่6ภาษาชาวิบ้$านี้ที่ �พ!ดูต่�ดูป็ากก�นี้โดูยที่��วิไป็ในี้ชาวิต่ะวิ�นี้ต่ก ใช$ภาษาอิ�งกฤษเป็�นี้ภาษาแมี� ควิามีหมีายเหมี+อินี้ก�บ้ค2าวิ�า “ อิ�มีพาต่” (นี้�พนี้ธิ6 พวิงวิร�นี้ที่ร6, 2544: 11) ซ้��งมี ควิามีร! $ต่�าง ๆเก �ยวิก�บ้โรคดู�งต่�อิไป็นี้

1.1 ความหมายข้องโรคหลอดเล�อดสมองฮิ�กก (Hickey, 1986: 495) ไดู$ให$ควิามีหมีายวิ�าโรคหลอิดู

เล+อิดูสมีอิงค+อิกล4�มีอิาการซ้��งมี ควิามีผู้�ดูป็กต่�ขอิงระบ้บ้ป็ระสาที่ซ้��งเก �ยวิข$อิงโดูยต่รงหร+อิโดูยที่างอิ$อิมีก�บ้สมีอิงขาดูเล+อิดูไป็เล ยง อิาการเก�ดูข�นี้ที่�นี้ที่ ที่�นี้ใดูไมี�มี อิาการนี้2ามีาก�อินี้

โมีเวิอิร6 (Mower, 1997: 34 - 39) ไดู$ให$ควิามีหมีายวิ�าโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงค+อิกล4�มีโรคที่ �มี การรบ้กวินี้ต่�อิระบ้บ้การไหลเวิ ยนี้เล+อิดูไป็ที่ �สมีอิง ที่2าให$เก�ดูการที่2าลายเซ้ลล6สมีอิงและส!ญเส ยการที่2าหนี้$าที่ �ขอิงร�างกายที่ �สมีอิงส�วินี้นี้�นี้ควิบ้ค4มีอิย!�

ดู�งนี้�นี้โรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงค+อิ กล4�มีอิาการขอิงโรคที่ �มี ควิามีผู้�ดูป็กต่�ขอิงระบ้บ้การไหลเวิ ยนี้ขอิงเล+อิดูไป็ที่ �สมีอิง ที่2าให$สมีอิงขาดู

12

เล+อิดูไป็เล ยง เซ้ลล6สมีอิงถึ!กที่2าลายและส!ญเส ยการที่2าหนี้$าที่ �ขอิงร�างกายที่ �สมีอิงส�วินี้นี้�นี้ควิบ้ค4มีอิย!�

1.2 สาเหตุ ข้องโรคหลอดเล�อดสมอง แบ้�งเป็�นี้ 3 ป็ระการใหญ� ๆ (ส4รเก ยรต่� อิาชานี้านี้4ภาพ,

2544: 374 - 378)1. หลอิดูเล+อิดูสมีอิงต่ บ้ (Thrombotic stroke) เก�ดู

จัากภาวิะหลอิดูเล+อิดูแดูงแข<งและต่ บ้ ซ้��งจัะค�อิย ๆเก�ดูข�นี้ที่ ละนี้$อิย ในี้ที่ �ส4ดูจัะมี ล��มีเล+อิดูหร+อิ Thrombosis เก�ดูข�นี้จันี้อิ4ดูต่�นี้เส$นี้เล+อิดู ที่2าให$เซ้ลล6สมีอิงต่ายเพราะขาดูเล+อิดูไป็เล ยง พบ้มีากในี้คนี้ส!งอิาย4 เนี้+�อิงจัากคนี้กล4�มีนี้ มี�กมี ภาวิะหลอิดูเล+อิดูแดูงแข<งจัากไขมี�นี้เกาะ ซ้��งภาวิะนี้ เป็�นี้สาเหต่4ขอิงการอิ�มีพาต่คร��งซ้ กที่ �พบ้ไดู$บ้�อิยกวิ�าสาเหต่4อิ+�นี้ๆ และมี อิ�นี้ต่รายนี้$อิยกวิ�าหลอิดูเล+อิดูแต่ก

2. ภาวิะส��งหล4ดูอิ4 ดูต่�นี้หลอิดูเล+อิดูสมีอิง (Embolic

stroke) เนี้+�อิงจัากมี “ ส��งหล4ดู”

(Embolus) เป็�นี้ล��มีเล+อิดูที่ �เก�ดูข�นี้ในี้หลอิดูเล+อิดูที่ �อิย!�นี้อิกสมีอิง หล4ดูลอิยต่ามีกระแสเล+อิดูข�นี้ไป็ อิ4ดูต่�นี้ในี้หลอิดูเล+อิดูที่ �ไป็เล ยงสมีอิงที่2าให$เซ้ลล6สมีอิงต่ายเพราะขาดูเล+อิดู ที่ �พบ้บ้�อิยค+อิ ล��มีเล+อิดูที่ �เก�ดูข�นี้ในี้ห�วิใจั

3. หลอิดูเล+อิดูสมีอิงแต่ก หร+อิการต่กเล+อิดูในี้สมีอิง (Hemorrhagic stroke) ที่2าให$เนี้+อิสมีอิงโดูยรอิบ้ต่ายนี้�บ้วิ�าเป็�นี้สาเหต่4ที่ �มี อิ�นี้ต่รายร$ายแรงอิาจัที่2าให$ผู้!$ป็%วิยต่ายไดู$ในี้เวิลารวิดูเร<วิโดูยสาเหต่4ขอิงเล+อิดูอิอิกในี้สมีอิงไดู$แก� (ร�งษ ธิ ระศึ�ลป็> ในี้ เวิชศึาสต่ร6ฉุ4กเฉุ�นี้, 2542: 322)

1. ภาวิะควิามีดู�นี้โลห�ต่ส!ง จัะที่2าให$เก�ดู Arteriosclerotic change ภายในี้หลอิดูเล+อิดูสมีอิงโดูยเฉุพาะ

13

แขนี้งขอิง middle cerebral artery แล$วิที่2าให$เก�ดู aneurysm ที่ �มี ช+�อิเร ยกวิ�าCharcot-Bouchard aneurysm เมี+�อิแต่กอิอิกที่2าให$มี เล+อิดูอิอิกในี้สมีอิง

2.ในี้ผู้!$ป็%วิยที่ �ควิามีดู�นี้โลห�ต่ไมี�ส!งแต่�เก�ดู Cerebral

amyloid angiopathy ที่2าให$ผู้นี้�งหลอิดูเล+อิดูอิ�อินี้แอิ และแต่กอิอิกมีาไดู$

3. Angiomatous malformation4. Abnormal vessel ในี้ Intracranial tumor บ้าง

ชนี้�ดู เช�นี้ High grade astrocytoma

5. มี การแต่กขอิง Burry aneurysm

6. ไดู$ยา หร+อิสารพ�ษบ้างอิย�าง เช�นี้ Amphetamine

และ Cocaine

7. ใช$ Anticoagulant therapy

8.โรคเล+อิดู เช�นี้ Leukemia

บ้ร�เวิณที่ �เก�ดูเล+อิดูอิอิกในี้สมีอิงที่ �พบ้บ้�อิยป็ระกอิบ้ดู$วิย Thalamus, Internal capsule, Basal ganglion, Pons และ Cerebellum ซ้��งเล+อิดูที่ �อิอิกนี้ จัะไป็ที่2าลาย Brain tissue

โดูยต่รงและกดูเบ้ ยดูเนี้+อิสมีอิงส�วินี้ข$างเค ยง ป็�จัจั�ยเส �ยงขอิงโรคนี้ อิาจัแบ้�งอิอิกเป็�นี้ 2 ป็ระการค+อิ ป็�จัจั�ย

เส �ยงหล�ก (Major risk factors) และป็�จัจั�ยเส �ยงรอิง (Minor risk factors)

ป็�จัจั�ยเส �ยงหล�ก ไดู$แก�1. ควิามีดู�นี้โลห�ต่ส!ง (Hypertension) เป็�นี้ป็�จัจั�ยที่ �เส �ยง

ส2าค�ญที่ �ส4ดู พบ้วิ�าผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงร$อิยละ 70 ควิามีดู�นี้โลห�ต่ส!งจัะที่2าให$เก�ดูการเส+�อิมีขอิงโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงผู้นี้�งหลอิดูเล+อิดูจัะหนี้าและแข<งที่2าให$เก�ดูเล+อิดูอิอิกในี้สมีอิงและเล+อิดูไป็เล ยงสมีอิงไมี�พอิ นี้อิกจัากนี้ ควิามีดู�นี้โลห�ต่

14

ส!งจัะที่2าให$กลไกร�กษาระดู�บ้เล+อิดูที่ �ไป็เล ยงสมีอิง (Auto

regulation) เส ยไป็และที่2าให$เก�ดูภาวิะห�วิใจัล$มีเหลวิ ผู้ลที่ �ต่ามีมีาค+อิเล+อิดูไป็เล ยงสมีอิงนี้$อิย

2. โรคห�วิใจั (Heart disease) เป็�นี้ป็�จัจั�ยเส �ยงที่ �ส2าค�ญอิ กอิย�างหนี้��งขอิงการเก�ดูโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง พบ้วิ�าผู้!$ป็%วิยที่ �มี ภาวิะ Atrail fibrillation หร+อิ AF

มี โอิกาสเก�ดูโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงไดู$มีากกวิ�าคนี้ป็กต่�ถึ�ง 6 เที่�า ถึ$ามี ภาวิะห�วิใจัเต่$นี้ระร�กร�วิมีก�บ้โรค Rheumatic heart disease จัะมี โอิกาสเก�ดูโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงไดู$ส!งถึ�ง 17 เที่�าขอิงคนี้ป็กต่� ภาวิะ Atrail fibrillation จัะที่2าให$มี อิาการค��งขอิงเล+อิดูและมี การรวิมีต่�วิก�นี้เป็�นี้ล��มีเล+อิดูลอิยไป็อิ4ดูหลอิดูเล+อิดูสมีอิง

3. โรคเบ้าหวิานี้ (Diabetes Mellitus) ผู้!$ที่ �เป็�นี้โรคเบ้าหวิานี้มี โอิกาสเป็�นี้โรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงมีากกวิ�าคนี้ป็กต่� 2 - 3 เที่�า กลไกขอิงโรคเบ้าหวิานี้ที่ �ที่2าให$เก�ดูโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงเช+�อิวิ�ามี ควิามีส�มีพ�นี้ธิ6ก�บ้การเก�ดู Atherosclerosis และควิามีดู�นี้โลห�ต่ส!งซ้��งมี ผู้ลที่2าให$เก�ดูภาวิะสมีอิงขาดูเล+อิดูไป็เล ยง

4. ภาวิะหลอิดูเล+อิดูแดูงแข<ง (Atherosclerosis) ที่2าให$การไหลเวิ ยนี้โลห�ต่ผู้�ดูป็กต่�เก�ดูภาวิะสมีอิงขาดูเล+อิดูไป็เล ยง

ป็�จัจั�ยเส �ยงรอิง ไดู$แก� อิาย4 เช+อิชาต่� การส!บ้บ้4หร � การดู+�มีส4รา ภาวิะไขมี�นี้ในี้เล+อิดูส!ง

โรคเล+อิดู การร�บ้ป็ระที่านี้ยาค4มีก2าเนี้�ดู ควิามีอิ$วินี้ ภาวิะขาดูการอิอิกก2าล�งกาย ป็ระวิ�ต่�ครอิบ้คร�วิมี บ้�ดูามีารดูาเส ยช วิ�ต่ดู$วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง และเคยเป็�นี้โรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงมีาก�อินี้ (Prior stroke)

ดู�งนี้�นี้โรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงจั�งมี สาเหต่4จัาก หลอิดูเล+อิดูแดูงในี้สมีอิงต่ บ้ มี การอิ4ดูต่�นี้ หร+อิแต่ก โดูยมี ป็�จัจั�ยเส �ยงขอิงการเก�ดูโรค

15

ไดู$แก�โรคควิามีดู�นี้โลห�ต่ส!ง โรคห�วิใจั โรคเบ้าหวิานี้ ภาวิะหลอิดูเล+อิดูแดูงแข<ง ป็�จัจั�ยส�วินี้บ้4คคลเช�นี้ อิาย4 เช+อิชาต่� และอิ+�นี้ๆ

1.3 พยาธิ�สภาพข้องโรคหลอดเล�อดสมอง 1. สมีอิงมี ระบ้บ้หลอิดูเล+อิดูแดูงที่ �ไป็เล ยงสมีอิงส�วินี้หนี้$าและหล�ง มี โครงสร$างและกลไกที่ �สามีารถึป็@อิงก�นี้ต่นี้เอิงจัากการขาดูเล+อิดูไป็เล ยงหลายอิย�าง ไดู$แก� การเช+�อิมีป็ระสานี้ก�นี้ขอิงแขนี้งหลอิดูเล+อิดูแดูงและกลไกรการป็ร�บ้ต่�วิ เพ+�อิที่ �จัะเพ��มีเล+อิดูไป็เล ยงสมีอิง และเพ��มีการสก�ดูเอิากล!โคสและอิอิกซ้�เจันี้จัากหลอิดูเล+อิดูไป็เล ยงสมีอิงมีากข�นี้ ในี้ภาวิะป็กต่�สมีอิงมี เล+อิดูมีาเล ยงป็ระมีาณ 50 - 55 มีล. /100 กร�มีขอิงสมีอิง/ นี้าที่ ถึ$าป็ร�มีาณเล+อิดูมีาเล ยงส�วินี้ใดูส�วินี้หนี้��งลดูต่2�ากวิ�า 18 มีล. /100 กร�มีขอิงสมีอิง/ นี้าที่ เซ้ลล6สมีอิงจัะเส ยหนี้$าที่ �ที่างสร ระแต่�ย�งไมี�ต่ายจัะที่2าหนี้$าที่ �ไดู$เป็�นี้ป็กต่�ถึ$ามี เล+อิดูมีาเล ยงไป็ป็ร�มีาณเที่�าเดู�มี ถึ$าสมีอิงไดู$ร�บ้เล+อิดูนี้$อิยกวิ�า 15 มีล./100 กร�มีขอิงสมีอิง/ นี้าที่ จัะเก�ดูการเป็ล �ยนี้แป็ลงขอิงเซ้ลล6สมีอิงอิย�างถึาวิร และถึ$าสมีอิงขาดูเล+อิดูไป็เล ยงโดูยส�นี้เช�งเก�นี้ 3 - 8 นี้าที่ เซ้ลล6สมีอิงจัะถึ!กที่2าลายไมี�สามีารถึฟื้9 นี้ไดู$ (จัเร ผู้ลป็ระเสร�ฐ, 2528: 379-480)

2. พยาธิ�สภาพขอิงโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงจัากการขาดูเล+อิดูไป็เล ยง เก�ดูจัากมี การต่ บ้ต่�นี้หร+อิอิ4ดูต่�นี้ขอิงหลอิดูเล+อิดูใดูหลอิดูเล+อิดูหนี้��ง ในี้ระยะแรกร�างกายจัะสามีารถึป็ร�บ้ต่�วิไดู$ มี การไหลเวิ ยนี้ไป็ต่ามีหลอิดูเล+อิดูที่ �เช+�อิมีป็ระสานี้ก�นี้ เพ+�อิเบ้นี้ที่�ศึที่างไหลไป็จัากบ้ร�เวิณที่ �อิ4ดูต่�นี้ เมี+�อิการต่ บ้ หร+อิอิ4ดูต่�นี้มี มีากข�นี้จั�งที่2าให$สมีอิงมี เล+อิดูไป็เล ยงไมี�พอิควิามีดู�นี้ในี้กะโหลกศึ รษะส!งข�นี้ ก<จัะเก�ดู อิาการผู้�ดูป็กต่�ที่างสมีอิงเฉุพาะที่ �อิาการที่ �พบ้จัะข�นี้อิย!�ก�บ้ต่2าแหนี้�งขอิงหลอิดูเล+อิดู พยาธิ�สภาพขอิงการขาดูเล+อิดูไป็เล ยงจัะเป็ล �ยนี้ไป็ต่ามีระยะเวิลา ถึ$าสมีอิงขาดูเล+อิดูมีาเล ยงช��วิคร! �อิาจัจัะเก�ดูเพ ยง 2 – 3

16

นี้าที่ ถึ�งนี้านี้เป็�นี้ช��วิโมีงแล$วิหายไป็ก<ไดู$ ถึ$าสมีอิงขาดูเล+อิดูมีาเล ยงนี้านี้ก<จัะเก�ดูอิาการนี้านี้และถึ$าเก�ดูการเป็ล �ยนี้แป็ลงขอิงเซ้ลล6สมีอิงอิย�างถึาวิรก<จัะที่2าให$เก�ดูอิาการอิย!�อิย�างถึาวิร

3. พยาธิ�สภาพขอิงโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงจัากการแต่กขอิงหลอิดูเล+อิดู เก�ดูจัากควิามีดู�นี้โลห�ต่ส!งซ้��งพบ้มีากถึ�งร$อิยละ 80

ขอิงผู้!$ป็%วิยที่ �มี การแต่กขอิงหลอิดูเล+อิดูสมีอิงที่�งหมีดูเมี+�อิ หลอิดูเล+อิดูแต่กเล+อิดูจัะเข$าไป็ในี้เนี้+อิเย+�อิขอิงสมีอิงโดูยย�งไมี�เข$าไป็ในี้ช�อิงใต่$อิะแรคนี้อิยดู6(Subarachnoid) แต่�เมี+�อิก$อินี้เล+อิดูโต่ข�นี้จัากการที่ �เล+อิดูอิอิกมีาเร+�อิยๆ ก<จัะซ้�มีเข$าไป็ในี้โพรงขอิงสมีอิง (Ventricular

system) ถึ$าควิามีดู�นี้โลห�ต่ไมี�ส!งมีากเล+อิดูที่ �อิอิกจัะก�อิต่�วิเป็�นี้ก$อินี้ต่รงบ้ร�เวิณที่ �แต่กและป็Bดูหลอิดูเล+อิดู แต่�ถึ$าควิามีดู�นี้โลห�ต่ส!งหลอิดูเล+อิดูที่ �แต่กจัะไมี�สามีารถึป็Bดูไดู$ ก$อินี้เล+อิดูในี้สมีอิงจัะเบ้ ยดูและกดูเนี้+อิสมีอิงที่ �อิย!�ใกล$เค ยง ที่2าให$ควิามีดู�นี้ในี้กะโหลกศึ รษะเพ��มีข�นี้ หากเล+อิดูอิอิกมีากจัะที่2าให$ก$านี้สมีอิงถึ!กกดูเก�ดูภาวิะสมีอิงเคล+�อินี้ต่�วิลงมีา ที่2าให$ผู้!$ป็%วิยถึ�งต่ายไดู$

สร4ป็ไดู$วิ�าสมีอิงจัะมี ระบ้บ้หลอิดูเล+อิดูแดูงที่ �เช+�อิมีป็ระสานี้ก�นี้และมี กลไกการป็ร�บ้ต่�วิ ดู�งนี้�นี้ผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงที่ �มี พยาธิ�สภาพจัากการขาดูเล+อิดูไป็เล ยง ในี้ระยะแรกร�างกายจัะมี การป็ร�บ้ต่�วิไดู$ถึ$าสมีอิงขาดูเล+อิดูเพ ยงช��วิคราวิ แต่�ถึ$าสมีอิงขาดูเล+อิดูไป็เล ยงนี้านี้จัะที่2าให$เก�ดูอิาการอิย!�อิย�างถึาวิร แต่�ในี้รายที่ �หลอิดูเล+อิดูสมีอิงแต่ก อิาจัที่2าให$ผู้!$ป็%วิยเส ยช วิ�ต่ไดู$เนี้+�อิงจัากก$านี้สมีอิง ถึ!กกดู

1.4 อาการและอาการแสดงข้องโรคหลอดเล�อดสมอง 1. ผู้!$ป็%วิยที่ �เป็�นี้อิ�มีพาต่เนี้+�อิงจัากหลอิดูเล+อิดูสมีอิงต่ บ้ จัะ

มี อิาการแขนี้ขาซ้ กหนี้��งอิ�อินี้แรงลงที่�นี้ที่ ที่�นี้ใดู อิาจัส�งเกต่พบ้อิาการอิ�มีพาต่ขณะต่+�นี้นี้อินี้ หร+อิขณะเดู�นี้หร+อิที่2างานี้อิย!�ก<ร! $ส�กที่ร4ดูล$มีลงไป็ อิาจัมี อิาการชาต่ามีแขนี้

17

ขา ต่ามี�วิ ต่าเห<นี้ภาพซ้$อินี้ พ!ดูไมี�ไดู$หร+อิพ!ดูอิ$อิแอิ$ ป็ากเบ้ ยวิ หร+อิกล+นี้ไมี�ไดู$ร�วิมีดู$วิย บ้างรายอิาจัมี อิาการป็วิดูศึ รษะ วิ�งเวิ ยนี้ หร+อิ มี ควิามีร! $ส�กส�บ้สนี้นี้2ามีาก�อินี้ที่ �จัะมี อิาการอิ�มีพาต่ขอิงแขนี้ ขา ผู้!$ป็%วิยมี�กจัะมี ควิามีผู้�ดูป็กต่�ที่ �ซ้ กใดูซ้ กหนี้��งขอิงร�างกายเพ ยงซ้ กเดู ยวิเที่�านี้�นี้ กล�าวิค+อิถึ$าการต่ บ้ต่�นี้ขอิงหลอิดูเล+อิดูเก�นี้ข�นี้ในี้สมีอิงซ้ กซ้$าย ก<จัะมี อิาการอิ�มีพาต่ที่ �ซ้ กขวิา และอิาจัพ!ดูไมี�ไดู$เพราะศึ!นี้ย6ควิบ้ค4มีการพ!ดูอิย!�ในี้สมีอิงซ้ กซ้$าย ถึ$าเก�ดูข�นี้ในี้สมีอิงซ้ กขวิาก<จัะเก�ดูอิ�มีพาต่ซ้ กซ้$าย อิาการอิ�มีพาต่มี�กจัะเป็�นี้อิย!�นี้านี้กวิ�า 24 ช��วิโมีงข�นี้ไป็และจัะเป็�นี้อิย!�นี้านี้เป็�นี้แรมีเดู+อินี้แรมีป็Cหร+อิต่ลอิดูช วิ�ต่

2. ผู้!$ป็%วิยที่ �เป็�นี้อิ�มีพาต่เนี้+�อิงจัากภาวิะส��งหล4ดูอิ4ดูต่�นี้หลอิดูเล+อิดูสมีอิง อิาการอิ�มีพาต่มี�กเก�ดูข�นี้ฉุ�บ้พล�นี้ที่�นี้ที่

3. ผู้!$ป็%วิยอิ�มีพาต่เนี้+�อิงจัากหลอิดูเล+อิดูสมีอิงแต่ก มี�กพบ้ในี้คนี้หนี้4�มีสาวิหร+อิวิ�ยกลางคนี้ อิาการมี�กเก�ดูข�นี้ที่�นี้ที่ ที่�นี้ใดู ขณะที่2างานี้อิอิกแรงมีากๆ โดูยไมี�มี ส��งบ้อิกเหต่4ล�วิงหนี้$าอิาจับ้�นี้ป็วิดูศึ รษะร4นี้แรง หร+อิป็วิดูศึ รษะซ้ กเดู ยวิอิย�างไมี�เคยเป็�นี้มีาก�อินี้ แล$วิก<มี อิาการป็ากเบ้ ยวิ พ!ดูไมี�ไดู$ แขนี้ขาค�อิย ๆ อิ�อินี้แรง อิาจัช�ก และหมีดูสต่�ในี้เวิลารวิดูเร<วิ ถึ$าต่กเล+อิดูร4นี้แรง ผู้!$ป็%วิยมี�กมี อิาการหมีดูสต่�ต่�วิเกร<ง ร!มี�านี้ต่าเล<กที่�ง 2

ข$าง ซ้��งมี�กต่ายในี้ 1 - 2 วิ�นี้ ถึ$าต่กเล+อิดูไมี�ร4นี้แรงก<อิาจัมี โอิกาสฟื้9 นี้และค�อิย ๆดู ข�นี้ หร+อิถึ$าไดู$ร�บ้การผู้�าต่�ดูไดู$ที่�นี้ที่ ก<อิาจัช�วิยให$รอิดูไดู$ (ส4รเก ยรต่� อิาชานี้านี้4ภาพ, 2544: 374 - 378)

ระยะขอิงโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง อิาการขอิงผู้!$ป็%วิยแบ้�งไดู$เป็�นี้ 3 ระยะไดู$แก� (นี้�พนี้ธิ6 พวิงวิร�นี้ที่ร6, 2544: 11 - 37)

1. ระยะเฉุ ยบ้พล�นี้ (Acute stage) หมีายถึ�ง ระยะที่ �ผู้!$ป็%วิยเร��มีมี อิาการ กระที่��งอิาการคงที่ �

18

ระยะนี้ มี�กเก�ดูอิาการอิ�มีพาต่ข�นี้ที่�นี้ที่ มี�กจัะใช$เวิลา 24 - 48 ช��วิโมีง ป็�ญหาส2าค�ญในี้ระยะนี้ ไดู$แก� อิาการหมีดูสต่� มี ภาวิะควิามีดู�นี้ในี้กะโหลกศึ รษะส!ง ระบ้บ้การหายใจัและการที่2างานี้ขอิงห�วิใจัผู้�ดูป็กต่� เป็�นี้ระยะที่ �ต่$อิงคงสภาพหนี้$าที่ �ส2าค�ญขอิงอิวิ�ยวิะต่�าง ๆ ในี้ร�างกายเพ+�อิร�กษาช วิ�ต่ผู้!$ป็%วิยเอิาไวิ$

2. ระยะหล�งเฉุ ยบ้พล�นี้ (Post acute stage) หมีายถึ�ง ระยะที่ �ผู้!$ป็%วิยเร��มีมี อิาการคงที่ � โดูยที่ �ระดู�บ้ควิามีร! $ส�กต่�วิไมี�เป็ล �ยนี้แป็ลงไป็ในี้ที่างที่ �เลวิ ส�วินี้ใหญ�ใช$เวิลา 1-

14 วิ�นี้3. ระยะฟื้9 นี้ฟื้!สภาพ (Recovery stage) หมีายถึ�ง ระยะนี้

อิาจัมี อิาการไมี�ร! $ส�กต่�วิร�วิมีดู$วิยหร+อิร! $ส�กต่�วิแต่�กล$ามีเนี้+อิแขนี้ขาข$างที่ �เป็�นี้อิ�มีพาต่จัะอิ�อินี้ป็วิกเป็Cยก หล�งผู้�านี้ 48 ช��วิโมีงกล$ามีเนี้+อิที่ �อิ�อินี้ป็วิกเป็Cยกจัะค�อิย ๆ เกร<งแข<งข�นี้ การดู!แลร�กษาเนี้$นี้ที่ �การฟื้9 นี้ฟื้!เพ+�อิลดูควิามีพ�การและป็@อิงก�นี้ภาวิะแที่รกซ้$อินี้ ซ้��งในี้ระยะนี้ ย�งแบ้�งเป็�นี้ระยะฟื้9 นี้ฟื้!เพ+�อิลดูควิามีพ�การและป็@อิงก�นี้ภาวิะแที่รกซ้$อินี้ ซ้��งในี้ระยะนี้ ย�งแบ้�งเป็�นี้ระยะฟื้9 นี้ฟื้!ระยะแรก (Early recovery) และระยะฟื้9 นี้ฟื้!ระยะหล�ง (Late

recovery) เป็�นี้ระยะที่ �มี การฟื้9 นี้ฟื้!การที่2าหนี้$าที่ �ขอิงร�างกายฟื้9 นี้ฟื้!เก �ยวิก�บ้การพ��งพาต่นี้เอิง ซ้��งจัะเก�ดูข�นี้ในี้ 3 เดู+อินี้แรกหล�งเป็�นี้โรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง ระยะฟื้9 นี้ฟื้!ระยะหล�ง เป็�นี้ระยะที่ �มี การดู!แลอิย�างต่�อิเนี้+�อิงจัากระยะฟื้9 นี้ฟื้!ระยะแรก ระยะนี้ การฟื้9 นี้ฟื้!สภาพขอิงผู้!$ป็%วิยจัะมี การพ�ฒนี้าไดู$ดู ข�นี้ เช�นี้ การเคล+�อินี้ไหวิการช�วิยเหล+อิต่นี้เอิง การที่2างานี้ขอิงระบ้บ้ป็ระสาที่ การใช$ภาษา การพ!ดู ซ้��งระยะนี้ อิาจัใช$เวิลา 4 - 6 เดู+อินี้ หร+อิในี้บ้างรายอิาจันี้านี้ถึ�ง 1 ป็C

สร4ป็ไดู$วิ�าผู้!$ป็%วิยที่ �เก�ดูจัากสมีอิงขาดูเล+อิดูไป็เล ยงอิาการอิ�มีพาต่จัะเก�ดูข�นี้อิย�างเฉุ ยบ้พล�นี้ ส�วินี้ที่ �เก�ดูเนี้+�อิงจัากหลอิดูเล+อิดู

19

ในี้สมีอิงแต่กอิาการมี�กเก�ดูข�นี้ที่�นี้ที่ ที่�นี้ใดู ขณะที่2างานี้อิอิกแรงมีากๆ มี�กพบ้ในี้คนี้หนี้4�มีสาวิ หร+อิวิ�ยกลางคนี้

20

1.5 การร�กษาโรคหลอดเล�อดสมองการร�กษามี จั4ดูมี4�งหมีายที่ �ส2าค�ญเพ+�อิช�วิยให$ผู้!$ป็%วิยมี อิาการ

ที่4เลาลง มี ควิามีพ�การนี้$อิยที่ �ส4ดู และป็@อิงก�นี้การเก�ดูซ้2าขอิงโรคนี้ 1. โรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงที่ �เก�ดูจัากการขาดูเล+อิดูไป็เล ยง

การที่ �เนี้+อิสมีอิงต่าย จัะไมี�มี การร�กษาใดูที่ �จัะที่2าให$เนี้+อิสมีอิงกล�บ้ค+นี้ส!�สภาพเดู�มีไดู$ แต่�ถึ$าขาดูเล+อิดูไป็เล ยงช��วิคราวิเนี้+อิสมีอิงก<มี โอิกาสกล�บ้ค+นี้ส!�สภาพเดู�มีไดู$ ดู�งนี้�นี้จั�งต่$อิงให$สมีอิงไดู$ร�บ้เล+อิดูมีากที่ �ส4ดู โดูยใช$วิ�ธิ การร�กษาดู�งนี้ (อิดู4ลย6 วิ�ร�ยเวิชก4ล, 2532: 60 - 75)

1.1 ร�กษาระดู�บ้ควิามีดู�นี้โลห�ต่ให$พอิเหมีาะในี้ผู้!$ป็%วิยที่ �ควิามีดู�นี้โลห�ต่ส!งไมี�ลดูให$ควิามีดู�นี้ไดูแอิสโต่ล�ค ต่2�ากวิ�า 90 - 100 มี.มี.ป็รอิที่ เนี้+�อิงจัากกลไกร�กษาระดู�บ้เล+อิดูที่ �ไป็เล ยงสมีอิงขอิงหลอิดูเล+อิดูบ้ร�เวิณนี้�นี้เส ยไป็ถึ$าควิามีดู�นี้โลห�ต่ลดูต่2�าเก�นี้ไป็จัะที่2าให$สมีอิงขาดูเล+อิดูไป็เล ยงและบ้ร�เวิณเนี้+อิสมีอิงต่ายจัะขยายกวิ$างข�นี้ นี้อิกจัากนี้ ในี้รายหลอิดูเล+อิดูสมีอิงบ้ร�เวิณอิ+�นี้มี พยาธิ�สภาพที่ �จัะอิ4ดูต่�นี้อิย!�แล$วิ โอิกาสที่ �จัะขาดูเล+อิดูจัะเพ��มีข�นี้อิ ก

1.2 การให$ยาก�นี้เกล<ดูเล+อิดูเกาะกล4�มี (Platelet anti-

aggregation drug) พบ้วิ�าสามีารถึลดูอิ�ต่ราการเก�ดูเนี้+อิสมีอิงต่ายจัากการขาดูเล+อิดูไป็เล ยงเป็�นี้คร�งคราวิ และลดูอิ�ต่ราการเก�ดูซ้2าในี้กล4�มีผู้!$ป็%วิยที่ �เคยเก�ดูเนี้+อิสมีอิงต่ายมีาแล$วิ

1.3 การให$ยาก�นี้เล+อิดูแข<ง (Anticoagulant) โดูยใช$ในี้รายสมีอิงขาดูเล+อิดูไป็เล ยงช��วิคราวิและในี้ผู้!$ป็%วิยที่ �เก�ดูจัากล��มีเล+อิดูหล4ดูลอิยมีาจัากอิวิ�ยวิะอิ+�นี้ไป็อิ4ดูต่�นี้

21

1.4 ให$ยาลดูสมีอิงบ้วิมีที่ �นี้�ยมีใช$มี 2 วิ�ธิ ค+อิสต่ รอิยดู6 (Steroid) และสารเข$มีข$นี้(Hyperosmolar) ต่�างๆ เช�นี้ เมีนี้นี้�ต่อิล (Mannital) ซ้��งใช$ในี้ระยะที่ �สมีอิงบ้วิมีมีาก

2. โรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงจัากการแต่กขอิงหลอิดูเล+อิดู การร�กษามี จั4ดูมี4�งหมีายป็@อิงก�นี้เล+อิดูอิอิกเพ��มีข�นี้และลดูควิามีดู�นี้ในี้กะโหลกศึ รษะ โดูยเนี้$นี้การร�กษาแบ้บ้ป็ระค�บ้ป็ระคอิง ส�วินี้ยาที่ �นี้�ยมีใช$มี ดู�งนี้

2.1 ยาลดูควิามีดู�นี้โลห�ต่ส2าหร�บ้ผู้!$ป็%วิยที่ �หลอิดูเล+อิดูสมีอิงแต่ก เนี้+�อิงจัากควิามีดู�นี้โลห�ต่ส!ง แต่�การให$ยาลดูควิามีดู�นี้โลห�ต่ต่$อิงใช$ดู$วิยควิามีระมี�ดูระวิ�งเพราะอิาจัที่2าให$เล+อิดูไป็เล ยงสมีอิงนี้$อิยลง

2.2 การผู้�าต่�ดูเอิาก$อินี้เล+อิดูอิอิก (Evacuation of

hematoma) ในี้รายที่ �ก$อินี้เล+อิดูไป็เบ้ ยดูสมีอิง2.3 การผู้�าต่�ดูเพ+�อิระบ้ายนี้2าไขส�นี้หล�งจัากโพรงสมีอิง

เข$าส!�ช�อิงต่�าง ๆขอิงร�างกาย (Ventricular drainage) ในี้รายที่ �มี เล+อิดูไหลซ้�มีเข$าไป็ในี้โพรงสมีอิง

สร4ป็ไดู$วิ�าการร�กษาผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงมี จั4ดูป็ระสงค6เพ+�อิช�วิยให$อิาการขอิงผู้!$ป็%วิยที่4เลาลง ลดูควิามีพ�การ และป็@อิงก�นี้การเก�ดูโรคซ้2า โดูยในี้รายที่ �สมีอิงขาดูเล+อิดูไป็เล ยงต่$อิงให$สมีอิงไดู$ร�บ้เล+อิดูมีากที่ �ส4ดูจัากการควิบ้ค4มีควิามีดู�นี้โลห�ต่ให$เหมีาะสมี ให$ยาก�นี้การแข<งต่�วิขอิงเล+อิดู และให$ยาลดูสมีอิงบ้วิมี ส�วินี้ในี้รายที่ �เก�ดูจัากหลอิดูเล+อิดูสมีอิงแต่กเนี้$นี้การร�กษาแบ้บ้ป็ระค�บ้ป็ระคอิง ป็@อิงก�นี้เล+อิดูอิอิกมีากข�นี้และลดูควิามีดู�นี้ในี้กะโหลกศึ รษะโดูยการให$ยาและการผู้�าต่�ดูร�กษา

22

1.6 การพยากรณ%โรคการพยากรณ6โรคจัะดู ถึ$ามี เล+อิดูไป็เล ยงบ้ร�เวิณที่ �ขาดูเล+อิดูไดู$

อิ ก ก$อินี้เล+อิดูกดูเนี้+อิสมีอิงนี้$อิยลง ภาวิะสมีอิงบ้วิมีลดูลง ดู�งนี้�นี้การพยากรณ6โรคข�นี้อิย!�ก�บ้

1. อิาย4 ผู้!$ที่ �มี อิาย4นี้$อิย การพยากรณ6โรคดู กวิ�าผู้!$ป็%วิยอิาย4มีาก

2. สาเหต่4ขอิงโรค ถึ$าเก�ดูจัากการแต่กขอิงหลอิดูเล+อิดูแล$วิไดู$ร�บ้การร�กษาโดูยเร<วิที่2าให$การฟื้9 นี้ต่�วิขอิงสมีอิงดู กวิ�าเก�ดูจัากการขาดูเล+อิดูไป็เล ยง ถึ$ามี การอิ4ดูต่�นี้เพ ยงเล<กนี้$อิยการพยากรณ6โรคจัะดู กวิ�าการอิ4ดูต่�นี้มีาก การอิ4ดูต่�นี้ขอิงหลอิดูเล+อิดูนี้อิกกะโหลกศึ รษะการพยากรณ6โรคจัะดู กวิ�ามี การอิ4ดูต่�นี้ขอิงหลอิดูเล+อิดูในี้กะโหลกศึ รษะ

3. ขนี้าดูรอิยโรค ถึ$ารอิยโรคมี ขนี้าดูใหญ�โอิกาสฟื้9 นี้ต่�วิมี�กนี้$อิย

4. ต่2าแหนี้�งขอิงรอิยโรค ถึ$ารอิยโรคอิย!�บ้ร�เวิณเป็ล+อิกสมีอิง (Cortex) การพยากรณ6 โรคเลวิกวิ�าบ้ร�เวิณก$านี้สมีอิง (Brain stem) เพราะรอิยโรคในี้เป็ล+อิกสมีอิงจัะที่2าลายส�วินี้ที่ �ช�วิยป็ร�บ้การที่2างานี้ขอิงสมีอิง ถึ$ารอิยโรคอิย!�ในี้สมีอิงดู$านี้ไมี�เดู�นี้ (Non-dominant hemisphere) จัะพยากรณ6โรคเลวิกวิ�าสมีอิงดู$านี้เดู�นี้ (Dominant hemisphere)

เพราะรอิยโรคดู$านี้ไมี�เดู�นี้มี�กที่2าให$ผู้!$ป็%วิยล+มีกาลเวิลา บ้4คคล และสถึานี้ที่ � และไมี�เอิาใจัใส�ร�างกายดู$านี้ที่ �อิ�อินี้แรงซ้��งเป็�นี้อิ4ป็สรรคในี้การฟื้9 นี้ฟื้!สภาพและช�วิยเหล+อิต่นี้เอิงขอิงผู้!$ป็%วิย

สร4ป็ไดู$วิ�าการพยากรณ6โรคข�นี้อิย!�ก�บ้อิาย4ขอิงผู้!$ป็%วิย สาเหต่4การเก�ดูโรค ขนี้าดูและต่2าแหนี้�งขอิงรอิยโรค

1.7 ภาวะแทรกซ้�อนท��พบในผู้)�ป่+วยโรคหลอดเล�อดสมอง

23

ผู้!$ป็%วิยที่ �มี ภาวิะเจั<บ้ป็%วิยเป็�นี้เวิลานี้านี้ ญาต่�ขาดูควิามีพร$อิมีในี้การดู!แลผู้!$ป็%วิยที่2าให$เก�ดูโรคแที่รกซ้$อินี้ต่�าง ๆ ต่ามีมีาที่ �พบ้มีากไดู$แก�

1. แผู้ลกดูที่�บ้ สาเหต่4ใหญ�ที่ �ที่2าให$เก�ดูแผู้ลกดูที่�บ้ค+อิแรงกดู โดูยเฉุพาะแรงกดูบ้ร�เวิณเนี้+อิเย+�อิระหวิ�างป็4%มีกระดู!กก�บ้พ+นี้ผู้�วิที่ �ร �างกายกดูที่�บ้อิย!� หร+อิจัากการเส ยดูที่านี้และแรงถึ!ไถึซ้��งเป็�นี้สาเหต่4ภายนี้อิกร�างกายหร+อิเก�ดูจัากสาเหต่4ภายในี้ร�างกายที่ �ส�งเสร�มีให$เก�ดูแผู้ลกดูที่�บ้ เช�นี้ การถึ!กจั2าก�ดูการเคล+�อินี้ไหวิการส!ญเส ยป็ระสาที่ร�บ้ควิามีร! $ส�กขอิงผู้�วิหนี้�ง การมี การไหลเวิ ยนี้โลห�ต่ลดูลง การขาดูสารอิาหาร การบ้วิมี การต่�ดูเช+อิ เป็�นี้ต่$นี้ (Maklebust, 1987 อิ$างในี้ ส4ธิาพร ขจัรฤที่ธิ�E, 2547:

17 - 18) บ้ร�เวิณที่ �พบ้มีากค+อิ จั4ดูร�บ้นี้2าหนี้�กขอิงร�างกาย เช�นี้ ก$นี้กบ้ ศึอิก สะบ้�ก ที่$ายที่อิย ใบ้ห! สะโพก เข�า ส$นี้เที่$า และต่าต่4�มี

2. ข$อิต่�ดูแข<งเนี้+�อิงจัากไมี�มี การเคล+�อินี้ไหวิขอิงข$อิต่�อิที่2าให$พ�งผู้+ดูใกล$ข$อิหดูต่�วิ หร+อินี้2าไขข$อิลดูลง หร+อิมี ห�นี้ป็!นี้มีาเกาะ

3. ป็อิดูบ้วิมีเนี้+�อิงจัากการส2าล�กหร+อิส2ารอิกอิาหารจัากการผู้�ดูป็กต่�ขอิงการกล+นี้การอิ�อินี้แรงขอิงกล$ามีเนี้+อิช�วิยหายใจัและกระบ้�งลมี หร+อิการมี การค��งขอิงเสมีหะในี้ป็อิดู

4. การต่�ดูเช+อิที่างเดู�นี้ป็�สสาวิะจัากการค��งค$างขอิงป็�สสาวิะ จัากการที่ �ถึ4งป็�สสาวิะอิย!�ส!งกวิ�าระดู�บ้กระเพาะป็�สสาวิะในี้รายที่ �คาสายสวินี้ป็�สสาวิะ จัากการมี เล+อิดูหร+อินี้2าเมี+อิกแห$งต่�ดูต่รงบ้ร�เวิณที่ �สายอิอิกจัากร�างกายหร+อิจัากการเคล+�อินี้ที่ �ไป็มีาขอิงสายสวินี้ป็�สสาวิะที่2าให$เก�ดูการ เส ยดูส ข�นี้

5.โรคแที่รกซ้$อินี้อิ+�นี้ๆ ไดู$แก� อิาการที่$อิงผู้!ก กล�นี้ป็�สสาวิะไมี�อิย!� ป็�สสาวิะรดูที่ �นี้อินี้ นี้��วิในี้ที่างเดู�นี้ป็�สสาวิะ ป็ลายเที่$าต่ก ขาแบ้ะ กระดู!กกร�อินี้และเป็ราะง�าย

1.8 การฟื้-. นฟื้)สภาพผู้)�ป่+วยโรคหลอดเล�อดสมอง

24

แกรนี้เกอิร6 และคณะ (Granger et. al., 1989: 100 –

103) ไดู$ที่2าการศึ�กษาผู้!$ป็%วิยสโต่ร6ค (stroke) จัาก Comprehensive rehabilitation program หล�งจัากถึ!กจั2าหนี้�าย 6 เดู+อินี้ ผู้!$ป็%วิยสโต่ร6ค (stroke) ร$อิยละ 70 กล�บ้ไป็ส!�ช4มีชนี้ โดูยที่ �ร $อิยละ 68 ใช$ช วิ�ต่อิย!�ในี้ช4มีชนี้ไดู$มีากกวิ�า 6 เดู+อินี้ จัากการต่�ดูต่ามีผู้ลพบ้วิ�าผู้!$ที่ �มี ค�า Barthel ADL Index ส!ง สามีารถึใช$ช วิ�ต่อิย!�ในี้ช4มีชนี้ไดู$มีากกวิ�า ดู�งนี้�นี้การฟื้9 นี้ฟื้!สภาพจั�งเป็�นี้ส��งส2าค�ญ โดูยมี หล�กการฟื้9 นี้ฟื้!สภาพดู�งนี้

1. วิางแผู้นี้การฟื้9 นี้ฟื้!สมีรรถึภาพผู้!$ป็%วิยภายหล�งอิาการที่างการแพที่ย6คงที่ � หร+อิภายในี้ 24 – 48 ช��วิโมีง หล�งจัากมี อิาการส��งที่ �ส2าค�ญค+อิพยาบ้าลต่$อิงจั�ดูให$ผู้!$ป็%วิยและผู้!$ดู!แลค4ยก�บ้แพที่ย6ผู้!$ร �กษา เพ+�อิที่ราบ้ถึ�งการพยากรณ6โรค และแนี้วิที่างการช�วิยเหล+อิ

2. การช�วิยให$ผู้!$ป็%วิยพ��งพาผู้!$อิ+�นี้นี้$อิยลง และให$ครอิบ้คร�วิไดู$ช�วิยเหล+อิในี้การที่2าก�จัวิ�ต่รป็ระจั2าวิ�นี้ เร��มีต่�งแต่�ต่+�นี้นี้อินี้ถึ�งเข$านี้อินี้ค+อิ การล4กจัากที่ �นี้อินี้หร+อิจัากเต่ ยง การล$างหนี้$า แป็รงฟื้�นี้ หวิ ผู้มี โกนี้หนี้วิดู ร�บ้ป็ระที่านี้อิาหาร เข$าห$อิงส4ขา อิาบ้นี้2า ข�นี้ลงบ้�นี้ไดู การสวิมีใส�เส+อิผู้$า และการกล�นี้อิ4จัจัาระ ป็�สสาวิะ ที่ มีสหสาขาวิ�ชาช พต่$อิงให$การช�วิยเหล+อิและส�งเสร�มีการฟื้9 นี้ฟื้!สภาพดู�งนี้ (นี้�พนี้ธิ6 พวิงวิร�นี้ที่ร6, 2544: 11 - 37)

2.1 ส�งเสร�มีให$มี การเคล+�อินี้ไหวิแขนี้ขา มี+อิโดูยการฝึGกให$ก2ามี+อิ เหย ยดูมี+อิ และงอิข$อิมี+อิ เหย ยดูและงอิข$อิศึอิก กางแขนี้ห4บ้แขนี้และหมี4นี้แขนี้

2.2 การที่2า งานี้ขอิงกล$ ามีเนี้+ อิป็าก ล� นี้ และใบ้หนี้$ า ป็ระกอิบ้ดู$วิยการฝึGกกล+นี้ การอิอิกเส ยง การเมี$มีป็าก การเค ยวิ การดู!ดู การเป็�าป็าก การแสดูงส หนี้$าต่�าง ๆ

25

2.3 ฝึGกการจั�ดูที่�าต่�าง ๆ การย+นี้ การนี้��ง การนี้อินี้ ซ้��งอิาจัต่$อิงใช$เคร+�อิงช�วิยพย4ง เคร+�อิงดูามี หร+อิการใช$ไมี$เที่$าและรถึเข<นี้ จัากผู้ลขอิงโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงที่ �ก�อิให$เก�ดูป็�ญหาแก�ผู้!$ป็%วิย ที่�งดู$านี้ร�างกาย จั�ต่ใจั และส�งคมี ที่2าให$ผู้!$ป็%วิยที่ �รอิดูช วิ�ต่มี ข$อิจั2าก�ดู ในี้การดู!แลต่นี้เอิง ดู2ารงช วิ�ต่ดู$วิยควิามีล2าบ้ากซ้��งไดู$มี แบ้บ้ป็ระเมี�นี้ควิามีสามีารถึในี้การป็ฏิ�บ้�ต่�ก�จัวิ�ต่รป็ระจั2าวิ�นี้พ+นี้ฐานี้ (Barthel

ADL Index) ดู�งนี้ 1) ล$างหนี้$า แป็รงฟื้�นี้ หวิ ผู้มี 2) การอิาบ้นี้2า 3) การแต่�งต่�วิ 4) การก�นี้อิาหาร 5) การป็�สสาวิะ 6) การถึ�ายอิ4จัจัาระ 7) การเข$าห$อิงนี้2า 8) การข�นี้ลงจัากเต่ ยง 9) การเคล+�อินี้ไหวิ นี้��ง ย+นี้ เดู�นี้ 10) การข�นี้บ้�นี้ไดู รวิมีที่�ง 10 ดู$านี้ การแป็ลผู้ลคะแนี้นี้ 0 ถึ�ง 100 คะแนี้นี้ดู�งนี้ (โสรญา ส4ดูสาระ, 2547: 211)

0 – 20 คะแนี้นี้ หมีายถึ�ง ระดู�บ้ควิามีร4นี้แรงที่ �พ��งพาผู้!$ดู!แลที่�งหมีดู

25 – 45 คะแนี้นี้ หมีายถึ�ง ระดู�บ้ควิามีร4นี้แรงที่ �พ��งพาผู้!$ดู!แลมีาก

50 – 70 คะแนี้นี้ หมีายถึ�ง ระดู�บ้ควิามีร4นี้แรงที่ �พ��งพาผู้!$ดู!แลป็านี้กลาง

75 – 95 คะแนี้นี้ หมีายถึ�ง ระดู�บ้ควิามีร4นี้แรงที่ �พ��งพาผู้!$ดู!แลเล<กนี้$อิย

100 คะแนี้นี้ หมีายถึ�ง ระดู�บ้ควิามีร4นี้แรงที่ �ผู้!$ป็%วิยสามีารถึดู!แลต่�วิเอิงไดู$ที่�งหมีดู

1.9 ผู้ลกระทบตุ/อผู้)�ป่+วยและครอบคร�วการเจั<บ้ป็%วิยขอิงผู้!$ป็%วิยเก�ดูจัากการมี พยาธิ�สภาพที่ �สมีอิงซ้��ง

ก�อิให$เก�ดูการเป็ล �ยนี้แป็ลงต่�อิระบ้บ้ต่�างๆ ขอิงร�างกาย การ

26

เป็ล �ยนี้แป็ลงขอิงร�างกายนี้ ข�นี้อิย!�ก�บ้ควิามีร4นี้แรงและป็�จัจั�ยเส �ยงที่ �เก�ดู ร�วิมี ซ้��งก�อิให$เก�ดูผู้ลกระที่บ้ดู�งนี้

1. ผู้ลกระที่บ้ดู$านี้ร�างกาย เมี+�อิผู้!$ป็%วิยเก�ดูภาวิะสมีอิงขาดูเล+อิดูไป็เล ยง สมีอิงส�วินี้ที่ �ขาดู เล+อิดูจัะส!ญเส ยหนี้$าที่ �การที่2างานี้ ซ้��งระยะเวิลาขอิงการส!ญเส ยและการฟื้9 นี้ค+นี้ข�นี้อิย!�ก�บ้วิ�าสมีอิงขาดูเล+อิดูไป็เล ยงนี้านี้เพ ยงใดู และข�นี้อิย!�ก�บ้วิ�าสมีอิงส�วินี้ไดูเก�ดูพยาธิ�สภาพ ผู้!$ป็%วิยที่ �มี หลอิดูเล+อิดูสมีอิงซ้ กซ้$ายผู้�ดูป็กต่� (Brain’s left hemisphere) ผู้!$ป็%วิยจัะมี แขนี้ ขาซ้ กขวิาอิ�อินี้แรงหร+อิเก�ดูอิ�มีพาต่ มี ควิามีผู้�ดูป็กต่�ขอิงการพ!ดู พ!ดูไมี�ไดู$ (Aphasia) หร+อิพ!ดูไมี�ช�ดู (Dysarthria) อิ�านี้และเข ยนี้ไมี�ไดู$ มี ป็�ญหาเก �ยวิก�บ้สต่�ป็�ญญาและมี ควิามีจั2าในี้ระยะส�นี้ ผู้!$ป็%วิยที่ �มี หลอิดูเล+อิดูซ้ กขวิาผู้�ดูป็กต่� (Brain’s right hemisphere) ผู้!$ป็%วิยจัะมี แขนี้ ขาซ้ กซ้$าย อิ�อินี้แรง หร+อิอิ�มีพาต่ มี ควิามีพร�อิงดู$านี้ควิามีจั2า พฤต่�กรรมี อิารมีณ6 การร�บ้ร! $ต่2าแหนี้�งขอิงร�างกาย และควิามีสนี้ใจั มี ควิามีพร�อิงในี้การ กะระยะ ควิามีผู้�ดูป็กต่�ที่ �เก�ดูก�บ้ผู้!$ป็%วิยมี�กที่2าให$มี การส!ญเส ยการที่2างานี้เก �ยวิก�บ้การเคล+�อินี้ไหวิ การร�บ้ร! $ควิามีร! $ส�ก ส!ญเส ยอิ2านี้าจัการควิบ้ค4มีต่�วิเอิงที่2าให$ผู้!$ป็%วิยไมี�สามีารถึดู!แลต่นี้เอิงไดู$ไมี�สามีารถึป็ฏิ�บ้�ต่�ก�จัวิ�ต่รป็ระจั2าวิ�นี้ไดู$ ไมี�สามีารถึนี้��งหร+อิเดู�นี้ไดู$ บ้างรายมี ป็�ญหาการพ!ดู เค ยวิและการกล+นี้ ไมี�สามีารถึควิบ้ค4มีการข�บ้ถึ�ายไดู$

2. ผู้ลกระที่บ้ดู$านี้จั�ต่ส�งคมี เมี+�อิเก�ดูผู้ลกระที่บ้ที่างดู$านี้ร�างกายแก�ผู้!$ป็%วิยดู�งกล�าวิส�งผู้ลให$ผู้!$ป็%วิยเก�ดูควิามีร! $ส�กส!ญเส ยค4ณค�าและควิามีเป็�นี้ต่�วิขอิงต่�วิเอิง เก�ดูภาวิะซ้�มีเศึร$า ซ้��งแสดูงอิาการค+อิการถึอิยหนี้ จัากส�งคมีเช�นี้ แยกต่�วิเอิง แสดูงอิารมีณ6หง4ดูหง�ดู หมีดูหวิ�ง โกรธิง�าย ก$าวิร$าวิ (Bronstein, 1991: 1007 - 1017)

27

3. ผู้ลกระที่บ้ต่�อิครอิบ้คร�วิ เมี+�อิสมีาช�กในี้ครอิบ้คร�วิเจั<บ้ป็%วิยดู$วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง และต่$อิงการควิามีช�วิยเหล+อิจัากบ้4คคลอิ+�นี้ ครอิบ้คร�วิต่$อิงต่$อิงมี การเป็ล �ยนี้แป็ลงบ้ที่บ้าที่หนี้$าที่ � และแบ้บ้แผู้นี้การดู2าเนี้�นี้ช วิ�ต่เพ+�อิดู!แลผู้!$ป็%วิย ครอิบ้คร�วิจัะเป็�นี้แรงสนี้�บ้สนี้4นี้ที่างส�งคมีที่ �ส2าค�ญในี้การฟื้9 นี้ฟื้!สมีรรถึภาพและการกล�บ้เข$าส!�ส�งคมีขอิงผู้!$ป็%วิย (Farzan, 1991:

1037 - 1047) ครอิบ้คร�วิต่$อิงช�วิยให$ผู้!$ป็%วิยกล�บ้ส!�สภาพเดู�มีมีากที่ �ส4ดู ที่�งระดู�บ้ควิามีสามีารถึดู$านี้ร�างกาย ควิามีร! $ส�กมี ค4ณค�า และคงไวิ$ซ้��งบ้ที่บ้าที่ในี้ส�งคมีขอิงผู้!$ป็%วิย (Reinhard, 1994: 70 - 74)

2. แนวค�ดเก��ยวก�บการด)แลผู้)�ป่+วยท��บ�าน บทบาทและภาระข้องผู้)�ด)แล

การดู!แลส4ขภาพที่ �บ้$านี้ เป็�นี้บ้ร�การที่ �ให$แก�บ้4คคลที่�งในี้ภาวิะส4ขภาพดู เจั<บ้ป็%วิย พ�การหร+อิป็%วิยหนี้�ก ภายใต่$ส��งแวิดูล$อิมีที่ �เขาเป็�นี้อิย!� เพ+�อิที่4เลาควิามีเจั<บ้ป็วิดูที่4กข6ที่รมีานี้หร+อิต่ายอิย�างสงบ้ เป็�นี้บ้ร�การที่ �ครอิบ้คล4มีการป็@อิงก�นี้โรค การส�งเสร�มีส4ขภาพ เศึรษฐก�จั วิ�ฒนี้ธิรรมี และป็�จัจั�ยที่ �มี ผู้ลกระที่บ้ต่�อิส4ขภาพขอิงบ้4คคล เป็�นี้การพ��งพาต่นี้เอิงขอิงบ้4คคล ครอิบ้คร�วิ ช4มีชนี้ เพ+�อิให$เขาสามีารถึช�วิยเหล+อิต่นี้เอิงไดู$ และการดู2ารงช วิ�ต่อิย!�ในี้ส�งคมีอิย�างมี ควิามีส4ข โดูยเนี้$นี้การร�วิมีมี+อิขอิงสมีาช�กในี้ครอิบ้คร�วิและช4มีชนี้ (ป็ระนี้อิมี โอิที่กานี้นี้ที่6, 2536: 56 - 70)

2.1 ว�ตุถุ ป่ระสงค%การด)แลส ข้ภาพท��บ�านการให$บ้ร�การดู!แลส4ขภาพที่ �บ้$านี้มี วิ�ต่ถึ4ป็ระสงค6 3 ป็ระการ

ดู�งนี้ (Stewart, 1979)

1. เพ+�อิส�งเสร�มีส4ขภาพและป็@อิงก�นี้ (Health promotion

and disease prevention) เป็�นี้

28

การดู!แลร�กษาเพ+�อิป็@อิงก�นี้ควิามีพ�การต่�งแต่�ป็ฐมีภ!มี� ที่4ต่�ยภ!มี�และต่ต่�ยภ!มี� โดูยส�งเสร�มีควิามีผู้าส4ก ป็@อิงก�นี้ไมี�ให$เก�ดูควิามีเจั<บ้ป็%วิยแก�ผู้!$ร �บ้บ้ร�การ

2. เพ+�อิฟื้9 นี้ฟื้!สภาพ (Health restoration) เพ+�อิให$ผู้!$ร �บ้บ้ร�การกล�บ้ค+นี้ส!�สภาวิะส4ขภาพที่ �ดู เที่�าที่ �เป็�นี้ไป็ไดู$ และช�วิยเหล+อิต่นี้เอิงให$ไดู$มีากที่ �ส4ดูภายใต่$การเจั<บ้ป็%วิยนี้�นี้ ๆ

3. เพ+�อิคงไวิ$ซ้��งส4ขภาพ (Health maintenance) ที่�งในี้ขณะป็กต่� หร+อิขณะเจั<บ้ป็%วิยไดู$อิย�างส!งส4ดู แมี$จัะเจั<บ้ป็%วิยเร+อิร�งหร+อิพ�การให$สามีารถึร�กษาต่�วิอิย!�ที่ �บ้$านี้ไดู$ โดูยมี เจั$าหนี้$าที่ �ส4ขภาพระดู�บ้วิ�ชาช พต่�ดูต่ามีดู!แล

2.2 ร)ป่แบบการด)แลส ข้ภาพท��บ�านร!ป็แบ้บ้การดู!แลส4ขภาพที่ �บ้$านี้ หมีายถึ�ง แบ้บ้แผู้นี้เบ้+อิงต่$นี้ที่ �

ใช$ในี้การดู!แลส4ขภาพที่ �บ้$านี้ โดูยมี การจั�ดูอิย�างเป็�นี้ระบ้บ้ในี้การให$การดู!แลอิย�างต่�อิเนี้+�อิง เป็�นี้การให$บ้ร�การแก�บ้4คคลที่ �เจั<บ้ป็%วิยหร+อิพ�การที่ �บ้$านี้ สถึานี้ที่ �พ�กอิาศึ�ย ซ้��งมี จั4ดูมี4�งหมีายเพ+�อิส�งเสร�มีส4ขภาพ ร�กษาพยาบ้าล และบ้2าบ้�ดูต่�าง ๆ เพ+�อิช�วิยให$ร�บ้บ้ร�การกล�บ้ส!�ภาวิะส4ขภาพที่ �ป็กต่� สามีารพ��งต่นี้เอิงไดู$มีากที่ �ส4ดู และดู2ารงช วิ�ต่อิย!�ในี้ส�งคมีไดู$อิย�างป็กต่�ส4ขเที่�าที่ �จัะที่2าไดู$ (พรที่�พย6 เกย4รานี้นี้ที่6, 2539: 50 - 54)

ร!ป็แบ้บ้การดู!แลส4ขภาพที่ �บ้$านี้มี 3 ร!ป็แบ้บ้ดู�งนี้ 1. การให$การดู!แลที่ �บ้$านี้ โดูยนี้2าศึาสต่ร6ที่างการพยาบ้าลที่ �

เก �ยวิข$อิงมีาใช$เป็�นี้แนี้วิค�ดูในี้การบ้ร�การส4ขภาพ2. การให$บ้ร�การดู!แลส4ขภาพที่ �บ้$านี้ โดูยการผู้สมีผู้สานี้

บ้ร�การสาธิารณส4ขพ+นี้ฐานี้ก�บ้สาธิารณส4ขมี!ลฐานี้ เพ+�อิให$บ้ร�การที่ �บ้$านี้ครอิบ้คล4มีบ้ร�การพ+นี้ฐานี้ 4

อิย�าง ค+อิ การป็@อิงก�นี้ การส�งเสร�มีส4ขภาพ และการฟื้9 นี้ฟื้!สภาพ

29

3. การใช$กรอิบ้หร+อิร!ป็แบ้บ้ที่างระบ้าดูวิ�ที่ยา ป็ระกอิบ้ก�บ้กระบ้วินี้การพยาบ้าล โดูยถึ+อิวิ�า Host ค+อิ ครอิบ้คร�วิ Environment ค+อิ บ้$านี้ Agent ค+อิ Stressor ที่างร�างกาย จั�ต่ใจั และ/หร+อิธิรรมีชาต่�ที่างส�งคมี

2.3 บทบาทและภาระข้องผู้)�ด)แลในี้ผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงนี้�นี้เมี+�อิกล�บ้จัากโรงพยาบ้าลไป็

ส!�บ้$านี้ผู้!$ป็%วิยต่$อิงไดู$ร�บ้การดู!แลอิย�างใกล$ช�ดู และต่�อิเนี้+�อิง ญาต่�ผู้!$ดู!แลต่$อิงมี ก�จักรรมีการพยาบ้าลที่ �บ้$านี้ ซ้��งถึ$ากระที่2าก�จักรรมีการพยาบ้าลไมี�ถึ!กต่$อิง ผู้!$ป็%วิยอิาจัเก�ดูภาวิะแที่รกซ้$อินี้ต่ามีมีาไดู$ ดู�งนี้�นี้ครอิบ้คร�วิจั�งมี ควิามีส2าค�ญและจั2าเป็�นี้ในี้การดู!แลการส�งเสร�มีการพ��งพาต่นี้เอิงขอิงบ้4คคล ครอิบ้คร�วิ ช4มีชนี้เพ+�อิให$เขาสามีารถึช�วิยเหล+อิต่นี้เอิงไดู$ ย�อิมีร�บ้ภาวิะส4ขภาพ และสามีารถึดู2ารงช วิ�ต่อิย!�ในี้ส�งคมีอิย�างมี ควิามีส4ข โดูยเนี้$นี้ควิามีร�วิมีมี+อิขอิงสมีาช�กในี้ครอิบ้คร�วิ ซ้��งก�จักรรมีการดู!แลผู้!$ป็%วิยป็ระกอิบ้ดู$วิย (ส4ดูธิ�ดูา ร�ต่นี้สมีาหาร, 2542: 61 - 71)

1. การดู!แลช�วิยเหล+อิในี้การป็ระกอิบ้ก�จัวิ�ต่รป็ระจั2าวิ�นี้ ผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงส�วินี้ใหญ�ไมี�สามีารถึป็ระกอิบ้ก�จัวิ�ต่รป็ระจั2าวิ�นี้ไดู$ดู$วิยต่�วิเอิงที่�งหมีดู ต่$อิงอิาศึ�ยควิามีช�วิยเหล+อิจัากผู้!$ดู!แล โดูยย�ดูหล�กพยายามีกระต่4$นี้ให$ผู้!$ป็%วิยช�วิยต่�วิเอิงให$มีากที่ �ส4ดู ผู้!$ป็%วิยควิรไดู$ร�บ้การช�วิยเหล+อิเฉุพาะส��งที่ �ผู้!$ป็%วิยที่2าเอิงไมี�ไดู$ พร$อิมีที่�งไดู$ร�บ้ก2าล�งใจัเพ+�อิให$ผู้!$ป็%วิยเก�ดูควิามีเช+�อิมี��นี้ในี้ต่�วิเอิงซ้��งจัะที่2าให$ผู้!$ป็%วิยร! $ส�กมี ค4ณค�าในี้ต่นี้เอิง ซ้��งส�งผู้ลให$ผู้!$ป็%วิยป็ระกอิบ้ก�จัวิ�ต่รป็ระจั2าวิ�นี้ดู$วิยต่นี้เอิงมีากข�นี้ การดู!แลดู$านี้ก�จัวิ�ต่รป็ระจั2าวิ�นี้มี ดู�งต่�อิไป็นี้

1.1 การร�บ้ป็ระที่านี้อิาหาร เนี้+�อิงจัากผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงบ้างรายมี ป็�ญหาในี้การเค ยวิและการกล+นี้ ผู้!$ป็%วิยควิรไดู$ร�บ้ป็ระที่านี้อิาหารอิย�างนี้$อิยวิ�นี้ละ 2 - 3 มี+อิ/วิ�นี้ และไดู$ร�บ้นี้2าอิย�างเพ ยง

30

พอิป็ระมีาณ 8 - 10 แก$วิ ขณะร�บ้ป็ระที่านี้อิาหารผู้!$ป็%วิยอิาจัส2าล�กไดู$ เพ+�อิให$ผู้!$ป็%วิยไดู$ร�บ้อิาหารครบ้ถึ$วินี้ ผู้!$ดู!แลควิรให$การช�วิยเหล+อิผู้!$ป็%วิยโดูยเร��มีที่ดูสอิบ้ร เฟื้ล<กซ้6ในี้การกล+นี้ขอิงผู้!$ป็%วิย โดูยเร��มีจัากป็@อินี้อิาหารเหลวิที่ �มี ล�กษณะข$นี้คร�งละนี้$อิยๆ ถึ$าผู้!$ป็%วิยกล+นี้ไดู$ให$กระต่4$นี้การกล+นี้โดูยการป็@อินี้ขอิงเหลวิอิ+�นี้ หร+อิอิาหารที่ �มี ล�กษณะอิ�อินี้นี้4�มีให$บ้�อิยคร�งข�นี้ ต่�อิจัากนี้�นี้จั�งให$ดู+�มีนี้2าเมี+�อิผู้!$ป็%วิยสามีารถึกล+นี้ไดู$ดู ส2าหร�บ้ผู้!$ป็%วิยที่ �มี การอิ�อินี้แรงในี้การหดูต่�วิขอิงกล$ามีเนี้+อิหลอิดูคอิ จัะที่2าให$อิาหารต่�ดูคอิและส2าล�กไดู$ง�าย ดู�งนี้�นี้ การกล+นี้ควิรให$ผู้!$ป็%วิยนี้��งในี้ที่�าก$มีห�วิคางช�ดูอิก จัะช�วิยให$ผู้!$ป็%วิยกล+นี้นี้2าไดู$ เนี้+�อิงจัากฝึากล�อิงเส ยงจัะป็Bดู ต่$อิงที่2าควิามีสะอิาดูในี้ช�อิงป็ากก�อินี้ร�บ้ป็ระที่านี้อิาหารเพ+�อิกระต่4$นี้นี้2าลาย และร! $ส�กอิยากร�บ้ป็ระที่านี้อิาหาร ควิรต่�กอิาหารค2าเล<กๆ ในี้กรณ ที่ �ผู้!$ป็%วิยสามีารถึป็@อินี้อิาหารไดู$เอิงควิรสนี้�บ้สนี้4นี้ให$ผู้!$ป็%วิยเป็�นี้ผู้!$กระที่2าเอิง โดูยผู้!$ดู!แลเป็�นี้ผู้!$ให$การสนี้�บ้สนี้4นี้กระต่4$นี้ให$ผู้!$ป็%วิยใช$อิ4ป็กรณ6หร+อิการกล+นี้ที่ �ถึ!กต่$อิง รวิมีที่�งให$เวิลาผู้!$ป็%วิยในี้การร�บ้ป็ระที่านี้อิาหาร เมี+�อิผู้!$ป็%วิยร�บ้ป็ระที่านี้เสร<จัแล$วิควิรให$ผู้!$ป็%วิยอิย!�ในี้ที่ �นี้� �งอิ ก 30 - 45 นี้าที่ เพ+�อิป็@อิงก�นี้การส2าล�ก ในี้กรณ ที่ �ผู้!$ป็%วิยไมี�สามีารถึกล+นี้ไดู$จั2าเป็�นี้ต่$อิงไดู$ร�บ้อิาหารที่างสายยาง ผู้!$ดู!แลควิรดู!แลให$สายอิาหารอิย!�ในี้ต่2าแหนี้�งที่ �ก2าหนี้ดูไวิ$ ไมี�มี การเล+�อินี้เข$าอิอิก หร+อิหล4ดู ผู้!$ป็%วิยควิรไดู$ร�บ้อิาหารวิ�นี้ละ 4 - 6 มี+อิหร+อิป็ระมีาณ 2,000 - 3,000

ก�โลแคลอิร �ต่�อิวิ�นี้ ซ้��งข�นี้อิย!�ก�บ้สภาพขอิงผู้!$ป็%วิยแต่�ละราย1.2 การข�บ้ถึ�ายป็�สสาวิะ ผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงส�วินี้

ใหญ�จัะมี ป็�ญหามี ป็�สสาวิะไหลต่ลอิดูเวิลา ดู�งนี้�นี้ผู้!$ดู!แลต่$อิงดู!แลไมี�ให$ผู้�วิหนี้�งบ้ร�เวิณก$นี้เป็Cยกช+นี้ อิาจัใส�ถึ4งรอิงร�บ้นี้2าป็�สสาวิะส2าหร�บ้ผู้!$ชาย และใส�ผู้$าก�นี้ซ้�มี หร+อิใช$วิ�ธิ เป็ล �ยนี้ผู้$าบ้�อิย ๆ และให$การช�วิยเหล+อิที่2าควิามีสะอิาดูบ้ร�เวิณอิวิ�ยวิะส+บ้พ�นี้ธิ6หล�งจัากข�บ้ถึ�ายที่4กคร�ง เพ+�อิป็@อิงก�นี้การเก�ดูแผู้ลกดูที่�บ้

31

1.3 การข�บ้ถึ�ายอิ4จัจัาระผู้!$ป็%วิยควิรไดู$ร�บ้การดู!แลควิามีสะอิาดูหล�งถึ�ายอิ4จัจัาระที่4กคร�ง และไดู$ร�บ้การกระต่4$นี้ในี้การอิอิกก2าล�งกล$ามีเนี้+อิหนี้$าที่$อิงและมี การเคล+�อินี้ไหวิร�างกายบ้�อิยๆ ควิรห�ดูให$ผู้!$ป็%วิยถึ�ายอิ4จัจัาระโดูยนี้��งส$วิมีหร+อิกระโถึนี้ในี้เวิลาเดู ยวิก�นี้ที่4กวิ�นี้ แมี$วิ�าจัะไมี�ป็วิดูเพ+�อิฝึGก ส4ขนี้�ส�ย โดูยเฉุพาะหล�งอิาหารเช$าเพราะอิาหารเช$าจัะช�วิยกระต่4$นี้ให$ล2าไส$เคล+�อินี้ไหวิ ให$ร�บ้ป็ระที่านี้อิาหารที่ �มี กากป็ระเภที่ผู้�ก ผู้ลไมี$เพ+�อิกระต่4$นี้การเคล+�อินี้ไหวิขอิงล2าไส$ ให$ผู้!$ป็%วิยดู+�มีนี้2ามีาก ๆ 2 - 3 ล�ต่รต่�อิวิ�นี้ ส2าหร�บ้ผู้!$ป็%วิยที่ �ไมี�ถึ�ายอิ4จัจัาระ 3 - 4 วิ�นี้ หร+อิอิ4จัจัาระอิ�ดูแนี้�นี้เป็�นี้ก$อินี้แข<ง อิาจัต่$อิงใช$ยาเหนี้<บ้ หร+อิสวินี้อิ4จัจัาระหร+อิอิาจัจัะล$วิงที่4ก 2 - 3 วิ�นี้ และที่4กคร�งที่ �ผู้!$ป็%วิยต่$อิงการข�บ้ถึ�ายต่$อิงร บ้ให$ถึ�าย หร+อิพาไป็ห$อิงนี้2าที่�นี้ที่ ไมี�ควิรให$ผู้!$ป็%วิยรอิหร+อิพล�ดูเวิลาอิอิกไป็ เพราะจัะที่2าให$ผู้!$ป็%วิยหายป็วิดูและมี การดู!ดูซ้�มีนี้2ากล�บ้ที่2าให$อิ4จัจัาระแข<งไดู$ การข�บ้ถึ�ายจัะดู ข�นี้เมี+�อิผู้!$ป็%วิยมี สมีรรถึภาพที่างกายดู ข�นี้ ค+อิสามีารถึ นี้��ง ย+นี้ แต่�งต่�วิ อิาบ้นี้2า เคล+�อินี้ย$าย อิอิกก2าล�งกายและเดู�นี้ไดู$ เพราะก�จักรรมีเหล�านี้ จัะที่2าให$ควิามีดู�นี้ในี้ช�อิงที่$อิงเพ��มีข�นี้เร+�อิย ๆและช�วิยให$มี การเคล+�อินี้ไหวิขอิงล2าไส$ดู ข�นี้ ดู�งนี้�นี้การฟื้9 นี้ฟื้!สภาพอิย�างแข<งข�นี้แต่�เนี้��นี้ๆ จัะที่2าให$ผู้!$ป็%วิยมี การข�บ้ถึ�ายอิ4จัจัาระอิย�างป็กต่�ไดู$

1.4 การดู!แลส4ขอินี้ามี�ย การสนี้�บ้สนี้4นี้ให$ผู้!$ป็%วิยไดู$ช�วิยต่�วิเอิงมีากที่ �ส4ดูเป็�นี้ป็ระโยชนี้6แก�ผู้!$ป็%วิยอิย�างย��ง ในี้ผู้!$ป็%วิยที่ �ช�วิยเหล+อิต่�วิเอิงไดู$นี้$อิยหร+อิไมี�ไดู$เลย ผู้!$ดู!แลต่$อิงช�วิยที่2าควิามีสะอิาดูผู้�วิหนี้�งโดูยใช$สบ้!�อิ�อินี้ๆ และนี้2าสะอิาดู หล�งจัากล$างสบ้!�อิอิกหมีดูซ้�บ้ให$แห$งดู$วิยผู้$านี้4�มี

1.5 การแต่�งกาย ควิรเล+อิกเส+อิผู้$าที่ �สวิมีใส�และถึอิดูง�าย สะดูวิก หลวิมีๆใส�สบ้าย เส+อิผู้$าต่$อิงโป็ร�งไมี�ข�ดูขวิางต่�อิการระบ้ายควิามีร$อินี้อิอิกจัากร�างกาย เพ+�อิป็@อิงก�นี้ควิามีอิ�บ้ช+นี้ ผู้!$ป็%วิย

32

ควิรไดู$ร�บ้การกระต่4$นี้ให$ช�วิยต่นี้เอิงให$มีากที่ �ส4ดูในี้การเป็ล �ยนี้เส+อิผู้$า และแต่�งกายอิ+�นี้ๆ เช�นี้ หวิ ผู้มี ที่าแป็@ง โกนี้หนี้วิดูซ้��งข�นี้อิย!�ก�บ้สภาพผู้!$ป็%วิยที่ �เอิ+อิอิ2านี้วิยในี้การที่2าก�จักรรมี ควิรสวิมีใส�ข$างที่ �เป็�นี้อิ�มีพาต่ก�อินี้ใส�ข$างที่ �ดู และถึอิดูข$างที่ �ดู ก�อินี้

1.6 การนี้อินี้หล�บ้ ควิรให$ผู้!$ป็%วิยไดู$เข$านี้อินี้เป็�นี้เวิลา และควิรไดู$ร�บ้การช�วิยเหล+อิในี้การจั�ดูเต่ร ยมีที่ �นี้อินี้ ส��งแวิดูล$อิมีให$สะอิาดู ลดูส��งกระต่4$นี้ที่ �รบ้กวินี้การนี้อินี้หล�บ้ เช�นี้ แสงสวิ�าง กล��นี้ และควิรไดู$ร�บ้การจั�ดูที่�านี้อินี้ที่ �ถึ!กต่$อิงเพ+�อิให$ร! $ส�กส4ขสบ้าย มี การไหลเวิ ยนี้ขอิงโลห�ต่ไดู$ดู โดูยจั�ดูแขนี้ข$างที่ �เป็�นี้อิ�มีพาต่ให$ป็ลายมี+อิส!งกวิ�าข$อิศึอิก และให$ข$อิศึอิกส!งกวิ�าไหล� ควิรกระต่4$นี้ให$ผู้!$ป็%วิยมี ก�จักรรมีช�วิงกลางวิ�นี้เพ+�อิให$ผู้!$ป็%วิยต่+�นี้ในี้ช�วิงกลางวิ�นี้และสามีารถึหล�บ้ไดู$นี้านี้ในี้เวิลากลางค+นี้ ผู้!$ดู!แลควิรหาสาเหต่4ที่ �ที่2าให$ผู้!$ป็%วิยนี้อินี้ไมี�หล�บ้

2. การฟื้9 นี้ฟื้!สภาพผู้!$ป็%วิยภาระที่ �ญาต่�ผู้!$ดู!แลต่$อิงกระที่2าต่�อิผู้!$ป็%วิยเมี+�อิกล�บ้ไป็อิย!�บ้$านี้ก<ค+อิการช�วิยให$ผู้!$ป็%วิยกล�บ้ส!�สภาพเดู�มีมีากที่ �ส4ดู คงไวิ$ซ้��งควิามีสามีารถึดู$านี้ร�างกาย ควิามีร! $ส�กมี ค4ณค�า และบ้ที่บ้าที่ในี้ส�งคมีขอิงผู้!$ป็%วิย การที่ �ผู้!$ป็%วิยต่$อิงพ��งพาผู้!$อิ+�นี้มีากข�นี้ หร+อิระดู�บ้ควิามีสามีารถึขอิงร�างกายลดูลง จัะส�งผู้ลให$ผู้!$ดู!แลมี ควิามีวิ�ต่กก�งวิลมีากข�นี้ การฟื้9 นี้ฟื้!สภาพเป็�นี้ระบ้บ้การที่ �ช�วิยให$ผู้!$ป็%วิยสามีารถึที่2าก�จักรรมีต่�าง ๆไดู$ส!งส4ดูที่�งที่างร�างกาย จั�ต่ใจัและส�งคมี ภายใต่$ข$อิจั2าก�ดูขอิงโรคและพยาธิ�สภาพที่ �เป็�นี้อิย!�โดูยมี เป็@าหมีายค+อิ ป็@อิงก�นี้ควิามีพ�การที่ �อิาจัจัะเก�ดูข�นี้ ดู2ารงร�กษาอิวิ�ยวิะส�วินี้ที่ �ดู ให$คงไวิ$ ช�วิยฟื้9 นี้ฟื้!การที่2าหนี้$าที่ �ต่�าง ๆขอิงอิวิ�ยวิะที่ �เส ยไป็ให$กล�บ้ค+นี้มีา

2.1 การฟื้9 นี้ฟื้!สภาพร�างกาย โดูยมี ฟื้9 นี้ฟื้!สภาพในี้ก�จักรรมีดู�งนี้

33

1. การบ้ร�หารกล$ามีเนี้+อิ การอิอิกก2าล�งกายแบ้บ้ Active

และ Passive range of

motion การเคล+�อินี้ย$ายต่�วิเอิงและการฝึGกเดู�นี้ ซ้��งการฝึGกเดู�นี้ขอิงผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงในี้ระยะเวิลา 1 - 3 เดู+อินี้ หล�งเก�ดูโรค เป็�นี้ระยะเวิลาที่ �ไดู$ป็ระโยชนี้6และไดู$ผู้ลดู ที่ �ส4ดู การอิอิกก2าล�งเคล+�อินี้ไหวิข$อิต่�าง ๆ เพ+�อิป็@อิงก�นี้ควิามีพ�การและส�งเสร�มีที่�กษะขอิงร�างกายดู$านี้ที่ �เส ยไป็ เพ+�อิเสร�มีสร$างการที่2าหนี้$าที่ �ขอิงร�างกายดู$านี้ดู ให$แข<งแรง และที่2างานี้ไดู$มีากที่ �ส4ดู สามีารถึป็ฏิ�บ้�ต่�ก�จัวิ�ต่รป็ระจั2าวิ�นี้ไดู$ดู$วิยต่นี้เอิงอิย�างต่�อิเนี้+�อิง เพ+�อิให$เก�ดูควิามีมี��นี้ใจัและมี ค4ณค�าในี้ต่�วิเอิง ลดูการพ��งพาผู้!$อิ+�นี้ หล�กการฟื้9 นี้ฟื้!อิย!�ที่ � เนี้$นี้การลงนี้2าหนี้�กบ้นี้ส�วินี้ร�างกายที่�งสอิงดู$านี้เที่�าๆ ก�นี้ พยายามีฟื้9 นี้ฟื้!สภาพส�วินี้ที่ �เส ยไป็ให$กล�บ้มีาที่2าหนี้$าที่ �ไดู$ต่ามีป็กต่� มี ควิามีต่�กต่�วิขอิงกล$ามีเนี้+อิ ล�กษณะที่�าที่าง และการเคล+�อินี้ไหวิอิย�างป็กต่� การฟื้9 นี้ฟื้!สภาพต่$อิงกระที่2าไป็พร$อิมี ๆก�บ้การกระต่4$นี้เส ยง การส�มีผู้�สร�างกาย การใช$สายต่า เพ+�อิเป็�นี้การกระต่4$นี้ให$ผู้!$ป็%วิยเก�ดูควิามียากเร ยนี้ร! $ซ้��งที่2าให$กระบ้วินี้การฟื้9 นี้ฟื้!ส2าเร<จั

2. การส+�อิสาร ผู้!$ดู!แลควิรเข$าใจัสภาพอิารมีณ6และจั�ต่ใจัขอิงผู้!$ป็%วิยที่ �เป็ล �ยนี้ไป็ ไมี�แสดูงอิารมีณ6โกรธิ หร+อิแสดูงควิามีไมี�พอิใจัต่�อิหนี้$าผู้!$ป็%วิย และไมี�ป็ล�อิยให$ผู้!$ป็%วิยอิย!�คนี้เดู ยวินี้านี้ๆ ต่$อิงคอิยส�งเกต่การส+�อิสารและควิามีต่$อิงการขอิงผู้!$ป็%วิย ซ้��งหล�กในี้การฝึGกพ!ดูหร+อิส+�อิสารในี้ผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงค+อิใช$ป็ระโยคที่ �ส� นี้ ง�าย ช�ดูเจันี้ และพ!ดูซ้2าถึ$าไมี�เข$าใจั ควิรถึามีที่ ละค2าถึามี การใช$หลายค2าถึามี จัะที่2าให$ผู้!$ป็%วิยส�บ้สนี้ไดู$ ไมี�คาดูค�นี้ให$ผู้!$ป็%วิยต่อิบ้เพราะที่2าให$ผู้!$ป็%วิยเก�ดูควิามีเคร ยดูหร+อิเบ้+�อิหนี้�าย ไมี�ควิรแสดูงอิาการร2าคาญ

3. การกล+นี้ ผู้!$ป็%วิยที่ �มี ป็�ญหาก�บ้การกล+นี้ล2าบ้าก ล�นี้ ป็ากข$างอิ�มีพาต่จัะชา ส!ญเส ย

34

Gag reflex ผู้!$ป็%วิยควิรไดู$ร�บ้การฝึGกการกล+นี้และการร�บ้ป็ระที่านี้อิาหาร

2.2 การฟื้9 นี้ฟื้!สภาพจั�ต่ใจั โรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงเป็�นี้โรคที่ �มี ควิามีพ�การเก�ดูข�นี้อิย�างเห<นี้ไดู$ช�ดู ผู้!$ป็%วิยจัะเก�ดูควิามีเคร ยดูซ้��งในี้แต่�ละคนี้จัะแต่กต่�างก�นี้อิอิกไป็ โดูยควิามีเคร ยดูจัะเพ��มีข�นี้ต่ามีควิามีสามีารถึในี้การที่2าหนี้$าที่ �และภาวิะพ��งพา การเป็ล �ยนี้แป็ลงในี้บ้ที่บ้าที่หนี้$าที่ � สภาวิะเศึรษฐก�จัที่ �แย�ลง อิาการที่ �แย�ลง ผู้!$ป็%วิยบ้างรายมี อิารมีณ6เป็ล �ยนี้แป็ลงง�าย ควิบ้ค4มีต่นี้เอิงไมี�ไดู$ มี ควิามีอิดูที่นี้ต่�อิควิามีเคร ยดูนี้$อิยลง การเผู้ช�ญควิามีเคร ยดูขอิงผู้!$ป็%วิยจัะเป็�นี้แบ้บ้ใดูข�นี้อิย!�ก�บ้โรคและภาวิะค4กคามีขอิงโรค ผู้!$ป็%วิยจั�งจั2าเป็�นี้ต่$อิงไดู$ร�บ้การป็ระเมี�นี้ และการดู!แลดู$านี้จั�ต่ใจั โดูยไดู$ร�บ้การช�วิยเหล+อิให$เข$าใจัถึ�งวิ�ถึ ช วิ�ต่และบ้ที่บ้าที่หนี้$าที่ � ที่ �เป็ล �ยนี้แป็ลงไป็ ไดู$ร�บ้การกระต่4$นี้และให$ก2าล�งใจัในี้การที่2าก�จักรรมีต่�างๆ มี การส+�อิสารก�บ้คนี้อิ+�นี้ๆ พร$อิมีที่�งไดู$ร�บ้ข$อิมี!ลต่�างๆเพ��มีเต่�มีต่ามีควิามีต่$อิงการ

3. การป็@อิงก�นี้ภาวิะแที่รกซ้$อินี้ เนี้+�อิงจัากผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงมี ข$อิจั2าก�ดูหลายดู$านี้ดู�งนี้�นี้ผู้!$ป็%วิยเหล�านี้ จั�งมี โอิกาสเก�ดูภาวิะแที่รกซ้$อินี้ต่�าง ๆ ไดู$มีากเช�นี้ แผู้ลกดูที่�บ้ การต่�ดูเช+อิในี้ระบ้บ้ต่�าง และภาวิะข$อิต่�ดู เป็�นี้ต่$นี้ดู�งนี้�นี้ผู้!$ป็%วิยจั�งควิรไดู$ร�บ้การดู!แลต่�อิไป็นี้

35

3.1 การดู!แลเพ+�อิป็@อิงก�นี้แผู้ลกดูที่�บ้ ผู้!$ป็%วิยที่ �มี ระยะเวิลาการเจั<บ้ป็%วิยยาวินี้านี้จัะมี โอิกาสเก�ดูแผู้ลกดูที่�บ้ถึ�งร$อิยละ 45 การดู!แลควิรมี การป็@อิงก�นี้โดูยเป็ล �ยนี้ที่�านี้อินี้ที่4ก 2 ช��วิโมีง ไดู$ร�บ้การต่รวิจัดู!ผู้�วิหนี้�งบ้ร�เวิณที่ �ถึ!กกดูที่�บ้ที่4กคร�งที่ �เป็ล �ยนี้ที่�า หร+อิขณะที่2าก�จักรรมีให$ผู้!$ป็%วิยหล กเล �ยงที่�าที่ �ที่2าให$เล+อิดูไหลกล�บ้ไมี�สะดูวิก ไมี�เล+�อินี้ผู้!$ป็%วิยดู$วิยวิ�ธิ ลากเพราะผู้�ดูหนี้�งจัะเก�ดูการเส ยดูส ที่2าให$เก�ดูการระคายเค+อิงและเป็�นี้แผู้ล นี้อิกจัากนี้ ผู้!$ป็%วิยควิรไดู$ร�บ้สารอิาหารอิย�างเพ ยงพอิโดูยเฉุพาะโป็รต่ นี้ เพ+�อิซ้�อิมีแซ้มีเนี้+อิเย+�อิในี้กระบ้วินี้การหายขอิงแผู้ล

3.2 การดู!แลเพ+�อิป็@อิงก�นี้การต่�ดูเช+อิ การต่�ดูเช+อิโดูยมีากที่ �พบ้ไดู$แก� การต่�ดูเช+อิที่างเดู�นี้ป็�สสาวิะ และที่างเดู�นี้หายใจั การดู!แลค+อิส�งเกต่อิาการไข$ ล�กษณะผู้�ดูป็กต่�ขอิงเสมีหะ และการเป็ล �ยนี้แป็ลงขอิงระดู�บ้ควิามีร! $ส�กต่�วิ รวิมีที่�งป็@อิงก�นี้การส2าล�กอิาหารหร+อินี้2า และดู!แลเพ+�อิลดูการค��งค$างขอิงเสมีหะเช�นี้ การเคาะป็อิดู การดู!ดูเสมีหะ พยายามีให$ผู้!$ป็%วิยไดู$เคล+�อินี้ไหวิเช�นี้ พล�กต่ะแคงต่�วิที่4ก 1 - 2 ช��วิโมีง พย4งนี้��ง เดู�นี้ ส�วินี้การต่�ดูเช+อิระบ้บ้ที่างเดู�นี้ป็�สสาวิะ อิาจัมีาจัากหลายสาเหต่4 เช�นี้ จัากการใส�สายสวินี้ป็�สสาวิะ การค��งค$างขอิงป็�สสาวิะ ผู้!$ป็%วิยควิรไดู$ร�บ้การดู!แลในี้การป็@อิงก�นี้การต่�ดูเช+อิโดูยผู้!$ดู!แลส�งเกต่อิาการไข$ ล�กษณะขอิงป็�สสาวิะ และดู!แลควิามีสะอิาดูบ้ร�เวิณอิวิ�ยวิะ ส+บ้พ�นี้ธิ6

3.3 การดู!แลเพ+�อิป็@อิงก�นี้ภาวิะกล$ามีเนี้+อิล บ้ และข$อิต่�ดูแข<ง ผู้!$ป็%วิยควิรไดู$ร�บ้การ ส�งเสร�มีในี้การอิอิกก2าล�งกายเคล+�อินี้ไหวิข$อิต่�าง ๆ ในี้แต่�ละที่�าป็ระมีาณ 5 - 10 คร�ง วิ�นี้ละ 1 - 2 คร�งในี้การเคล+�อินี้ไหวิแขนี้ ขา และมี+อิ โดูยฝึGกให$ก2ามี+อิ เหย ยดูมี+อิ หร+อิหย�บ้จั�บ้ส��งขอิง การเคล+�อินี้ย$ายร�างกายบ้นี้เต่ ยง โดูยการขย�บ้พล�กต่ะแคงต่�วิฝึGกนี้��งจัากที่�านี้อินี้ ฝึGกนี้��งต่�วิต่รงเพ+�อิบ้ร�หารกล$ามีเนี้+อิล2าต่�วิ ฝึGกการย+นี้ข�นี้และนี้��งลง

36

การดู!แลที่ �ถึ!กต่$อิงและเหมีะสมีส2าหร�บ้ผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงที่ �บ้$านี้เป็�นี้ส��งจั2าเป็�นี้ เพราะมี ผู้ลต่�อิการฟื้9 นี้ต่�วิขอิงผู้!$ป็%วิย ผู้!$ป็%วิยแต่�ละคนี้อิาจัจัะไดู$ร�บ้การดู!แลที่ �แต่กต่�างก�นี้ ข�นี้อิย!�ก�บ้ครอิบ้คร�วิ และข�นี้อิย!�ก�บ้ป็�จัจั�ยอิ+�นี้ ๆ ดู�งนี้�นี้การดู!แลที่ �บ้$านี้ขอิงญาต่�จั�งเป็�นี้ส��งจั2าเป็�นี้ การช�วิยเหล+อิให$ญาต่�เก�ดูควิามีร! $ควิามีเข$าใจั และลดูป็�จัจั�ยที่ �เป็�นี้อิ4ป็สรรคต่�อิการดู!แลขอิงญาต่�จัะช�วิยให$ผู้!$ป็%วิยไดู$ร�บ้การดู!แลที่ �ครอิบ้คล4มีซ้��งจัะช�วิยลดูป็�ญหาควิามีพ�การ ภาวิะแที่รกซ้$อินี้ที่ �อิาจัเก�ดูข�นี้ไดู$

37

3. บทบาทพยาบาลเวชป่ฏิ�บ�ตุ�ช มชนในการด)แลครอบคร�วท��ม�ผู้)�ป่+วยเร�.อร�งในบ�าน

ความเจั3บป่+วยเร�.อร�งควิามีเจั<บ้ป็%วิยเร+อิร�ง (Chronic illness) ต่ามีควิามีหมีายที่ �

ก2าหนี้ดูโดูยคณะกรรมีการเก �ยวิก�บ้โรคเร+อิร�ง (Commission of

chronic disease) ในี้ป็C ค.ศึ.1949 หมีายถึ�งพยาธิ�สภาพหร+อิโรคที่ �มี ล�กษณะดู�งนี้ (ส4จั�ต่รา เหล+อิงอิมีรเล�ศึ, 2537: 18-39)

1. พยาธิ�สภาพเก�ดูข�นี้แบ้บ้ถึาวิร2. ก�อิให$เก�ดูควิามีพ�การหร+อิข$อิจั2าก�ดูขอิงอิวิ�ยวิะ3. ไมี�สามีารถึแก$ไขหร+อิร�กษาให$หาย หร+อิกล�บ้ค+นี้ส!�สภาพเดู�มี

ไดู$4. ต่$อิงการฝึGกเก �ยวิก�บ้สมีรรถึนี้ะขอิงร�างกายอิย�างต่�อิเนี้+�อิง

เช�นี้ กายภาพบ้2าบ้�ดูและ โป็รแกรมีการฟื้9 นี้ฟื้!สภาพ

5. ต่$อิงการการดู!แลใกล$ช�ดูจัากแพที่ย6และพยาบ้าล เพ+�อิต่�ดูต่ามีป็ระเมี�นี้อิาการเป็�นี้ระยะ ไป็ต่ลอิดูช วิ�ต่

การดู!แลผู้!$ที่ �เจั<บ้ป็%วิยเร+อิร�งมี�กพบ้ป็�ญหาที่ �ย4�งยาก ซ้�บ้ซ้$อินี้ ผู้!$ป็%วิยและครอิบ้คร�วิเต่<มีไป็ดู$วิยควิามีที่4กข6 ควิามีเคร ยดู วิ�ถึ การดู2าเนี้�นี้ช วิ�ต่�ต่$อิงเป็ล �ยนี้แป็ลงไป็ ผู้!$ป็%วิยเร+อิร�งจั2านี้วินี้หนี้��งมี ค4ณภาพช วิ�ต่เลวิลงมีาก มี ควิามีเคร ยดู ครอิบ้คร�วิขอิงผู้!$ป็%วิยมี แต่�ควิามีกล�วิ โกรธิ หร+อิส�บ้สนี้ต่�อิภาระที่ �เพ��มีข�นี้ในี้การช�วิยเหล+อิดู!แลผู้!$ป็%วิยที่ �บ้$านี้ ภาระนี้ จัะหนี้�กมีากและยาวินี้านี้ส2าหร�บ้ครอิบ้คร�วิ ครอิบ้คร�วิต่$อิงการการช�วิยเหล+อิจัากบ้4คคลที่�งดู$านี้ควิามีร! $ การฝึGกที่�กษะและการสนี้�บ้สนี้4นี้ดู$านี้ก2าล�งใจั พยาบ้าลจั�งมี บ้ที่บ้าที่ส2าค�ญในี้การพ�ฒนี้าและการคงค4ณภาพช วิ�ต่ขอิงผู้!$ป็%วิยและครอิบ้คร�วิ พยาบ้าลเวิชป็ฏิ�บ้�ต่�

38

ครอิบ้คร�วิเป็�นี้กล4�มีสาขาหนี้��งขอิงพยาบ้าลอินี้ามี�ยช4มีชนี้/พยาบ้าลสาธิารณส4ข แต่�ช+�อินี้ จัะแสดูงควิามีเฉุพาะเจัาะจังขอิงกล4�มีเป็@าหมีายและพ+นี้ที่ �มีากกวิ�า กล�าวิค+อิ

- กล4�มีเป็@าหมีาย (Target group) ค+อิ สมีาช�กที่4กคนี้ในี้ครอิบ้คร�วิ (Family members)

- พ+นี้ที่ �ป็ฏิ�บ้�ต่�การ (Setting) ค+อิ บ้$านี้หร+อิที่ �พ�กอิาศึ�ยขอิงกล4�มีเป็@าหมีาย

- เป็@าหมีายการพยาบ้าล (Nursing goal) ค+อิ ต่อิบ้สนี้อิงควิามีต่$อิงการดู$านี้ส4ขภาพโดูยเนี้$นี้แต่�ละครอิบ้คร�วิเป็�นี้ศึ!นี้ย6กลาง (Family-focus centered)

- ผู้ลกระที่บ้ (Health impacts) ค+อิ มี4�งให$เก�ดูสภาวิะครอิบ้คร�วิส4ขภาพดู (healthy family) หร+อิมี4�งให$เก�ดูส4ขภาวิะ (Well-being) ขอิงครอิบ้คร�วิ

ดู�งนี้�นี้พยาบ้าลเวิชป็ฏิ�บ้�ต่�ช4มีชนี้จั�งเป็�นี้กล4�มีบ้4คลากรดู$านี้ส4ขภาพที่ �ให$การดู!แลส4ขภาพที่ �บ้$านี้ต่$อิงที่2างานี้ร�วิมีก�บ้แพที่ย6และบ้4คลากรอิ+�นี้ๆ จั�งมี หนี้$าที่ �บ้ที่บ้าที่ดู�งนี้ (Humphrey & Milone Nuzzo, 1991: 347 - 358)

1. การดู!แลโดูยต่รง (Providing direct care) ไดู$แก�ก�จักรรมีเช�นี้ การป็ระเมี�นี้(Assessment) การป็ฏิ�บ้�ต่�ที่�กษะต่�างๆ (Providing a

procedure) และบ้ที่บ้าที่เป็�นี้ผู้!$สอินี้ (Teaching) และก�จักรรมีที่ �ช�วิยให$ผู้!$ป็%วิยค+นี้สภาพ ส�วินี้งานี้ป็ระจั2า เช�นี้ อิาบ้นี้2า ที่2าเต่ ยง ควิรเป็�นี้งานี้ขอิงผู้!$ช�วิยเหล+อิดู!แลที่ �บ้$านี้ และสมีาช�กในี้ครอิบ้คร�วิ แต่�พยาบ้าลจัะเป็�นี้ผู้!$ป็ระเมี�นี้ควิามีต่$อิงการนี้�นี้ ๆ เพ+�อิหาที่างช�วิยเหล+อิต่�อิไป็

2. ผู้!$ป็ระสานี้งานี้บ้ร�การ (Coordinating service) ซ้��งจัะต่$อิงป็ระสานี้งานี้ก�บ้ที่ มีส4ขภาพที่�ง

39

วิ�ชาช พและไมี�ใช�วิ�ชาช พ เพ+�อิให$มี ส�วินี้ร�วิมีในี้การดู!แลผู้!$ร �บ้บ้ร�การ โดูยการป็ระเมี�นี้ควิามีต่$อิงการ จั�ดูล2าดู�บ้ควิามีส2าค�ญขอิงป็�ญหา ก2าหนี้ดูควิามีต่$อิงการจัร�ง ๆ และวิางแผู้นี้ป็ฏิ�บ้�ต่�ให$บ้รรล4ถึ�งควิามีต่$อิงการนี้�นี้ๆ พยาบ้าลจัะเป็�นี้จั4ดูส2าค�ญในี้การป็ระสานี้งานี้ก�บ้แพที่ย6ดู$านี้อิาการขอิงผู้!$ป็%วิย ควิามีป็ลอิดูภ�ยจัากแผู้นี้การดู!แล ซ้��งบ้ที่บ้าที่ขอิงผู้!$ป็ระสานี้งานี้ต่$อิงมี ดู�งนี้

- การส�งต่�อิไป็ส!�แหล�งบ้ร�การอิ+�นี้ ๆ (Referral to other resources )

- การป็ระช4มีป็ร�กษา (Case conference) โดูยจัะต่$อิงป็ระช4มีป็ร�กษาก�นี้ในี้ที่ มีส4ขภาพ มี ข$อิมี!ลขอิงผู้!$ป็%วิยที่ �เป็�นี้ป็�จัจั4บ้�นี้ ต่$อิงป็ร�กษาหาร+อิก�นี้เก �ยวิก�บ้การดู!แล ควิามีร�บ้ผู้�ดูชอิบ้ขอิงแต่�ละวิ�ชาช พ แผู้นี้การร�กษาที่ �เหมีาะสมี

- การก2าหนี้ดูดู$านี้การเง�นี้ (Determine financial

coverage) ในี้สหร�ฐอิเมีร�กา ก�อินี้ที่ �เร��มีวิางแผู้นี้การดู!แลจั$อิงก2าหนี้ดูแหล�งรายไดู$ เช�นี้ จัาก Medicare, Medicaid, การป็ระก�นี้ภ�ยเอิกชนี้ซ้��งจัะเป็�นี้ต่�วิก2าหนี้ดูชนี้�ดูขอิงการดู!แลบ้างชนี้�ดูดู$วิย

- การก2าหนี้ดูระยะเวิลาในี้การดู!แล (Determine

duration of care) มี การก2าหนี้ดูควิามีถึ �ขอิงการเย �ยมี ซ้��งจัะป็ระเมี�นี้เมี+�อิมี การเย �ยมีคร�งแรก พยาบ้าลจัะเป็�นี้ผู้!$ให$บ้ร�การหล�ก และป็ระสานี้งานี้ก�บ้ที่ มีส4ขภาพอิ+�นี้ ๆ ในี้การก2าหนี้ดูเย �ยมี ควิามีถึ � เวิลาที่ �เย �ยมี เพ+�อิให$เก�ดูป็ระโยชนี้6ส!งส4ดูต่�อิผู้!$ร �บ้บ้ร�การ

- พ�ที่�กษ6ส�ที่ธิ�Eขอิงผู้!$ร �บ้บ้ร�การ (Advocacy of the

patient) เพ+�อิให$ผู้!$ร �บ้บ้ร�การไดู$ร�บ้ส�ที่ธิ�Eต่�าง ๆ เช�นี้ในี้ดู$านี้การจั�ายเง�นี้ที่ดูแที่นี้ แหล�งบ้ร�การ เง�นี้ที่4นี้ที่ �จัะไดู$ร�บ้ การสงเคราะห6 รวิมีถึ�งการส�งต่�อิภายในี้ช4มีชนี้

พยาบ้าลที่ �ที่2าหนี้$าที่ �ในี้การดู!แลส4ขภาพที่ �บ้$านี้ จั�งจั2าเป็�นี้ต่$อิงเป็�นี้ผู้!$ที่ �มี ควิามีร! $ ควิามีสามีารถึอิย�างส!งในี้การให$การพยาบ้าล

40

โดูยต่รง รวิมีที่�งเป็�นี้ผู้!$ป็ระสานี้งานี้ระหวิ�างที่ มีส4ขภาพก�บ้ผู้!$ป็%วิยและครอิบ้คร�วิ ต่$อิงเป็�นี้ผู้!$ที่ �มี ควิามีละเอิ ยดูอิ�อินี้ ช�างส�งเกต่ ต่�ดูส�นี้ใจัไดู$รวิดูเร<วิ แก$ป็�ญหาในี้เช�งสร$างสรรค6 และร�บ้ผู้�ดูชอิบ้อิย�างส!ง จัะช�วิยให$การบ้ร�การดู!แลส4ขภาพที่ �บ้$านี้เก�ดูป็ระโยชนี้6ส!งส4ดูต่�อิผู้!$ร �บ้บ้ร�การต่�อิไป็

4. ทฤษฏิ�การป่ร�บตุ�วข้องรอยรอิยเช+�อิวิ�าบ้4คคลป็ระกอิบ้ดู$วิย กาย-จั�ต่-ส�งคมี

(Biopsychosocialbeing) ซ้��งอิาจัเป็�นี้หนี้�วิยเดู ยวิไมี�อิาจัแบ้�งแยกไดู$ (Unified whole) เป็�นี้ระบ้บ้ที่ �มี การป็ร�บ้ต่�วิ (Adaptive

system) โดูยเป็�นี้ระบ้บ้เป็Bดู เนี้+�อิงจัากจัะมี ป็ฏิ�ส�มีพ�นี้ธิ6ก�บ้ส��งแวิดูล$อิมีที่�งภายใจัต่�วิเอิงและภายนี้อิกต่ลอิดูเวิลา ดู�งนี้�นี้บ้4คคลจั2าเป็�นี้ต่$อิงมี การป็ร�บ้ต่�วิให$เข$าก�บ้ส��งแวิดูล$อิมีที่ �เป็ล �ยนี้แป็ลงไป็ ซ้��งระบ้บ้การป็ร�บ้ต่�วิขอิงบ้4คคลป็ระกอิบ้ดู$วิยส��งนี้2าเข$า (Input) ส��งนี้2าอิอิก (Out) กระบ้วินี้การควิบ้ค4มี (Control process) การป็ร�บ้ต่�วิ และกลไกการป็@อินี้กล�บ้ (Feedback mechanism)

ส��งน5าเข้�า ที่ฤษฏิ การป็ร�บ้ต่�วิขอิงรอิย (Andrews & Roy, 1991:

7-11) กล�าวิถึ�งส��งนี้2าเข$าส!�ระบ้บ้บ้4คคลไวิ$ 2 ป็ระการค+อิ1. ส��งเร$า (Stimuli) หมีายถึ�ง ส��งที่ �กระต่4$นี้ให$บ้4คคลมี การ

ป็ร�บ้ต่�วิ ส��งเร$านี้ อิาจัเป็�นี้ส��งเร$าภายในี้หร+อิส��งเร$าภายนี้อิก ส��งเร$าภายในี้จัะมีาส��งแวิดูล$อิมีที่ �อิย!�ภายในี้บ้4คคล ส�วินี้ส��งเร$าภายนี้อิกจัะ มีาจัากส��งแวิดูล$อิมีที่ �อิย!�ล$อิมีรอิบ้บ้4คคล โดูยที่ �ส��งเร$านี้ อิาจัจัะเป็�นี้ที่างดู$านี้กายภาพ สร รภาพ จั�ต่ส�งคมีหร+อิหลาย ๆอิย�างรวิมีก�นี้ซ้��งแบ้�งอิอิกเป็�นี้ 3 ชนี้�ดูค+อิ

41

1.1 ส��งเร$าต่รง (Focal stimuli) หมีายถึ�ง ส��งเร$าที่ �บ้4คคลก2าล�งเผู้ช�ญอิย!�ในี้ขณะนี้�นี้ ส��งเร$านี้ เป็ร ยบ้เสมี+อินี้ระดู�บ้ขอิงการเป็ล �ยนี้แป็ลงส��งแวิดูล$อิมีที่ �กระต่4$นี้ให$เก�ดูพฤต่�กรรมีการป็ร�บ้ต่�วิ เช�นี้ ควิามีเจั<บ้ป็%วิย การส!ญเส ยบ้4คคลอิ�นี้เป็�นี้ที่ �ร �ก หร+อิควิามีเจั<บ้ป็วิดูเป็�นี้ต่$นี้

1.2 ส��งเร$าร�วิมี (Contextual stimuli) หมีายถึ�ง ส��งเร$าอิ+�นี้ ๆ ที่ �ป็รากฏิอิย!�ในี้สถึานี้การณ6หร+อิส��งแวิดูล$อิมีนี้�นี้ ๆ และมี อิ�ที่ธิ�พลต่�อิการป็ร�บ้ต่�วิขอิงบ้4คคลดู$วิยเช�นี้ก�นี้ โดูยอิาจัจัะมี ผู้ลในี้ที่างบ้วิกหร+อิที่างลบ้ต่�อิการป็ร�บ้ต่�วิ ส��งเร$าร�วิมีที่างบ้วิกจัะมี ผู้ลในี้ที่�ศึที่างต่รงข$ามีก�บ้ส��งเร$าต่รงกล�าวิค+อิ ส��งเร$าร�วิมีที่างบ้วิกจัะช�วิยเอิ+อิอิ2านี้วิยให$บ้4คคลมี การป็ร�บ้ต่�วิไดู$เหมีาะสมีจั�งเป็ร ยบ้เสมี+อินี้ส��งที่ �จัะช�วิยลดูอิ�ที่ธิ�พลจัากส��งเร$าต่รงที่2าให$มี ป็�ญหาการป็ร�บ้ต่�วินี้$อิยลง ส�วินี้ส��งเร$าร�วิมีที่างลบ้จัะมี ผู้ลในี้ที่�ศึที่างเดู ยวิก�บ้ส��งเร$าต่รง ซ้��งเป็ร ยบ้เสมี+อินี้ส��งที่ �เสร�มีควิามีร4นี้แรงขอิงส��งเร$าต่รงที่ �ช�วิยกระต่4$นี้ให$เก�ดูป็�ญหาการป็ร�บ้ต่�วิเพ��มีข�นี้ ส��งเร$าร�วิมี ไดู$แก� พ�นี้ธิ4กรรมี เพศึ อิาย4 ระยะต่�างๆขอิงพ�ฒนี้าการ ควิามีเคร ยดูที่างร�างกายและอิารมีณ6 แบ้บ้แผู้นี้การมี ป็ฏิ�ส�มีพ�นี้ธิ6ในี้ส�งคมี การสนี้�บ้สนี้4นี้ที่างส�งคมีเป็�นี้ต่$นี้

1.3 ส��งเร$าแฝึง (Residual stimuli) หมีายถึ�ง ส��งเร$าที่ �เป็�นี้ผู้ลมีาจัากป็ระสบ้การณ6ในี้อิดู ต่ ควิามีเช+�อิ ที่�ศึนี้คต่� อิ4ป็นี้�ส�ยและบ้4คล�กภาพ ผู้ลกระที่บ้ขอิงส��งเร$าแฝึงต่�อิการป็ร�บ้ต่�วิขอิงบ้4คคลไมี�ช�ดูเจันี้และต่รวิจัสอิบ้ไดู$ยาก หร+อิต่รวิจัสอิบ้ไมี�ไดู$เลย เนี้+�อิงจัากบ้4คคลมี ป็ฏิ�ส�มีพ�นี้ธิ6ก�บ้ส��งแวิดูล$อิมีที่ �เป็ล �ยนี้แป็ลงต่ลอิดูเวิลา ดู�งนี้�นี้ส��งเร$าที่ �มี อิ�ที่ธิ�พลต่�อิพฤต่�กรรมีการป็ร�บ้ต่�วิย�อิมี การเป็ล �ยนี้แป็ลงต่ลอิดูเวิลา และเป็�นี้ไป็อิย�างรวิดูเร<วิเช�นี้ก�นี้ ส��งเร$าที่ �เคยเป็�นี้ส��งเร$าต่รงอิาจัจัะกลายเป็�นี้ส��งเร$าร�วิมี ส��งเร$าร�วิมีอิาจัจัะเป็�นี้ส��งเร$าแฝึงในี้เวิลาต่�อิมีา

42

2. ระดู�บ้การป็ร�บ้ต่�วิ (Adaptation level) หมีายถึ�ง ระดู�บ้ หร+อิขอิบ้เขต่ที่ �แสดูงถึ�งควิามี สามีารถึขอิงบ้4คคลที่ �จัะต่อิบ้สนี้อิงในี้ที่างบ้วิกหร+อิป็ร�บ้ต่�วิต่�อิสถึานี้การณ6ที่ �เป็ล �ยนี้แป็ลงไป็ ซ้��งควิามีสามีารถึขอิงบ้4คคลที่ �จัะต่อิบ้สนี้อิงในี้ที่างบ้วิกนี้ ข�นี้อิย!�ก�บ้ผู้ลกระที่บ้ขอิงส��งเร$าที่�ง 3 ชนี้�ดูที่ �มี อิย!�ในี้ขณะนี้�นี้ ถึ$าส��งเร$าอิย!�ภายในี้ขอิบ้เขต่บ้4คคลสามีารถึป็ร�บ้ต่�วิไดู$ แต่�ถึ$าส��งเร$านี้�นี้อิย!�ภายนี้อิกขอิบ้เขต่บ้4คคลจัะไมี�สามีารถึป็ร�บ้ต่�วิไดู$ หร+อิมี ป็�ญหาการป็ร�บ้ต่�วิ ระดู�บ้การป็ร�บ้ต่�วิขอิงบ้4คคลมี ขอิบ้เขต่จั2าก�ดูไมี�เหมี+อินี้ก�นี้ ข�นี้อิย!�ก�บ้ควิามีแข<งแกร�งขอิงข$อิจั2าก�ดูขอิงแต่�ละบ้4คคล

กระบวนการควบค ม เมี+�อิมี ส��งเร$าเข$ามีากระที่บ้ระบ้บ้บ้4คคล บ้4คคลจัะมี การป็ร�บ้ต่�วิ

เพ+�อิให$เก�ดูควิามีมี��นี้คงที่างกาย จั�ต่ และส�งคมี โดูยใช$กลไกการเผู้ช�ญป็�ญหา (Coping mechanisms) ซ้��งเป็�นี้วิ�ธิ การต่อิบ้สนี้อิงต่�อิการเป็ล �ยนี้แป็ลงขอิงส��งแวิดูล$อิมี ป็ระกอิบ้ดู$วิยกลไก 2 ชนี้�ดูค+อิ (Andrews & Roy, 1991: 14)

1. กลไกการควิบ้ค4มี (Regulator mechanism)

เป็�นี้การที่2างานี้ร�วิมีก�นี้ระหวิ�างระบ้บ้ ป็ระสาที่ สารเคมี ในี้ร�างกาย และระบ้บ้ต่�อิมีไร$ที่�อิ เพ+�อิต่อิบ้สนี้อิงต่�อิส��งเร$าที่�งภายในี้ และภายนี้อิกที่ �เข$ามีากระที่บ้ระบ้บ้บ้4คคล เป็�นี้กลไกที่ �เก�ดูข�นี้อิ�ต่โนี้มี�ต่� โดูยที่ �บ้4คคลไมี�ร! $ส�กต่�วิ เพ+�อิควิบ้ค4มีการที่2างานี้ขอิงระบ้บ้ต่�าง ๆ ภายในี้ร�างกายให$เป็�นี้ไป็ต่ามีป็กต่� เช�นี้การหนี้าวิส��นี้ การดู2ารงร�กษาสารอิาหารในี้ร�างกายหร+อิการป็ร�บ้ขยายร!มี�านี้ต่าให$กวิ$างข�นี้เมี+�อิเข$าส!�ที่ �มี+ดูเพ+�อิร�บ้แสงไดู$มีากข�นี้

2. กลไกการร�บ้ร! $ (Cognator mechanism) เป็�นี้การที่2างานี้เพ+�อิสนี้อิงต่อิบ้ต่�อิส��งเร$า โดูยผู้�านี้กระบ้วินี้การ 4 อิย�าง ค+อิ

43

การร�บ้ร! $ การเร ยนี้ร! $ การต่�ดูส�นี้ใจั และการต่อิบ้สนี้อิงที่างอิารมีณ6 เมี+�อิบ้4คคลร�บ้ร! $ผู้�านี้กระบ้วินี้การถึ�ายที่อิดูข$อิมี!ล บ้4คคลจัะเล+อิกจัดูจั2าในี้ส��งที่ �ต่นี้สนี้ใจั มี การเล ยนี้แบ้บ้เก�ดูการหย��งร! $ และมี การต่�ดูส�นี้ใจัโดูยใช$วิ�ธิ การแก$ป็�ญหา (Problem solving) หร+อิอิาจัมี การต่อิบ้สนี้อิงที่างอิารมีณ6โดูยใช$กลไกการป็@อิงก�นี้ที่างจั�ต่ (Defense mental mechanism)

กลไกที่�ง 2 นี้ จัะมี ควิามีส�มีพ�นี้ธิ6ซ้��งก�นี้และก�นี้ มี การที่2างานี้ควิบ้ค!�ก�นี้เสมีอิ ไมี�วิ�าจัะเป็�นี้การป็ร�บ้ต่�วิดู$านี้ร�างกาย จั�ต่ใจั หร+อิส�งคมี ผู้ลจัากการที่2างานี้ขอิงกลไกที่�ง 2 จัะแสดูงอิอิกเป็�นี้พฤต่�กรรมีการป็ร�บ้ต่�วิ (Adaptive modes)

44

การป่ร�บตุ�วการป็ร�บ้ต่�วิ (Adaptive modes) มี 4 ดู$านี้ ค+อิ1. การป็ร�บ้ต่�วิต่ามีควิามีต่$อิงการดู$านี้ร�างกาย

(Physiological mode) เป็�นี้พฤต่�กรรมีการ ต่อิบ้สนี้อิงที่างดู$านี้ร�างกายต่�อิส��งเร$า โดูยมี การที่2างานี้ขอิงเซ้ลล6เนี้+อิเย+�อิ อิวิ�ยวิะ และระบ้บ้ต่�างๆขอิงร�างกาย ซ้��งบ้�งช วิ�ากลไกการเผู้ช�ญป็�ญหาหร+อิการที่2าหนี้$าที่ �ต่�าง ๆ ขอิงร�างกายสามีารถึป็ร�บ้ให$เข$าก�บ้ส��งเร$าเข$ามีากระที่บ้ไดู$หร+อิไมี� พฤต่�กรรมีการป็ร�บ้ต่�วิดู$านี้นี้ จัะสนี้อิงต่อิบ้ต่�อิควิามีต่$อิงการพ+นี้ฐานี้ขอิงมีนี้4ษย6 5 อิย�าง ค+อิ ควิามีต่$อิงการอิอิกซ้�เจันี้ ภาวิะโภชนี้าการ การข�บ้ถึ�าย การมี ก�จักรรมีและการพ�กผู้�อินี้ การป็@อิงก�นี้อิ�นี้ต่รายขอิงร�างกาย รวิมีที่�งกระบ้วินี้การที่ �ซ้�บ้ซ้$อินี้ขอิงร�างกายอิ ก 4 อิย�างค+อิ การร�บ้ควิามีร! $ส�ก ควิามีสมีดู4ลขอิงนี้2าและอิ�เลคโต่รไลที่6 การที่2างานี้ขอิงระบ้บ้ป็ระสาที่และการที่2างานี้ขอิงต่�อิมีไร$ที่�อิ

2. การป็ร�บ้ต่�วิดู$านี้อิ�ต่มีโนี้ที่�ศึนี้6 (Self-concept mode)

เป็�นี้การป็ร�บ้ต่�วิดู$านี้จั�ต่ส�งคมีเพ+�อิ ร�กษาควิามีมี��นี้คงที่างจั�ต่ใจั โดูยที่ �อิ�ต่มีโนี้ที่�ศึนี้6เป็�นี้ควิามีเช+�อิและควิามีร! $ส�กที่ �บ้4คคลย�ดูถึ+อิเก �ยวิก�บ้ต่นี้เอิงในี้ช�วิงเวิลาหนี้��ง และการร�บ้ร! $ขอิงบ้4คคลอิ+�นี้ที่ �มี ต่�อิต่นี้เอิงแบ้�งเป็�นี้ 2 ส�วินี้ ค+อิอิ�ต่มีโนี้ที่�ศึนี้6ดู$านี้ร�างกาย (Physical self) ป็ระกอิบ้ดู$วิย ควิามีร! $ส�กขอิงร�างกาย (Body

sensation) ภาพล�กษณ6 (Body image) อิ�ต่มีโนี้ที่�ศึนี้6ส�วินี้ต่�วิ (Personal self) เป็�นี้ควิามีร! $ส�กที่4กอิย�างที่ �ป็ระกอิบ้ก�นี้เป็�นี้บ้4คล�กขอิงบ้4คคล

3. การป็ร�บ้ต่�วิดู$านี้บ้ที่บ้าที่หนี้$าที่ � (Role function mode)

เป็�นี้การป็ร�บ้ต่�วิเก �ยวิก�บ้ดู$านี้

45

ส�งคมี บ้4คคลแต่�ละคนี้จัะมี ต่2าแหนี้�งและบ้ที่บ้าที่ในี้ส�งคมีขอิงต่นี้เอิง และต่$อิงมี การป็ร�บ้ต่�วิหร+อิกระที่2าต่ามีบ้ที่บ้าที่หนี้$าที่ �ขอิงต่นี้ต่ามีที่ �ส�งคมีคาดูหวิ�ง ซ้��งแต่�ละคนี้จัะมี บ้ที่บ้าที่ขอิงต่นี้เอิง ดู�งต่�อิไป็นี้

3.1 บ้ที่บ้าที่ป็ฐมีภ!มี� (Primary role) เป็�นี้บ้ที่บ้าที่ต่ามีระดู�บ้การเจัร�ญเต่�บ้โต่และ พ�ฒนี้าการขอิงบ้4คคล บ้ที่บ้าที่นี้ จัะเป็�นี้ต่�วิก2าหนี้ดูพฤต่�กรรมีขอิงบ้4คคลในี้ช�วิงต่�าง ๆ ขอิงช วิ�ต่ เช�นี้ บ้ที่บ้าที่เดู<ก วิ�ยร4 �นี้ ผู้!$ใหญ� เป็�นี้ต่$นี้

3.2 บ้ที่บ้าที่ที่4ต่�ยภ!มี� (Secondary role) เป็�นี้บ้ที่บ้าที่ที่ �ข�นี้อิย!�ก�บ้งานี้ที่ �บ้4คคลต่$อิงกระที่2า ต่ามีระดู�บ้พ�ฒนี้าการ ไดู$แก� บ้ที่บ้าที่ในี้ครอิบ้คร�วิ เช�นี้ พ�อิ แมี� ล!ก บ้ที่บ้าที่ต่ามีอิาช พ เช�นี้ คร! พยาบ้าล เป็�นี้ต่$นี้

3.3 บ้ที่บ้าที่ต่ต่�ยภ!มี� (Tertiary role) เป็�นี้บ้ที่บ้าที่ช��วิคราวิที่ �บ้4คคลนี้�นี้ไดู$ร�บ้ เช�นี้บ้ที่บ้าที่ สมีาช�กชมีรมี บ้ที่บ้าที่ผู้!$ป็%วิย เป็�นี้ต่$นี้

การที่ �บ้4คคลจัะแสดูงบ้ที่บ้าที่ไดู$เหมีาะสมี จัะต่$อิงป็ระกอิบ้ดู$วิยพฤต่�กรรมีการแสดูงอิอิกต่ามีบ้ที่บ้าที่ (Instrumental

behavior) ที่ �เป็�นี้ไป็ต่ามีควิามีคาดูหวิ�งขอิงส�งคมีและมี เจัต่คต่�ต่�อิบ้ที่บ้าที่ที่ �ดู2ารงอิย!� (Expressive behavior) ถึ$าบ้4คคลมี ป็�ญหาการป็ร�บ้ต่�วิต่ามีบ้ที่บ้าที่ บ้4คคลนี้�นี้จัะอิย!�ในี้ส�งคมีอิย�างไมี�มี ควิามีส4ข

4. การป็ร�บ้ต่�วิดู$านี้พ��งพาอิาศึ�ยต่นี้เอิงและผู้!$อิ+�นี้ (Interdependence mode) เป็�นี้การมี ป็ฏิ�ส�มีพ�นี้ธิ6พ��งพาอิาศึ�ยซ้��งก�นี้และก�นี้ มี การให$และร�บ้ควิามีร�ก ควิามีเคารพยกย�อิง และให$เก ยรต่�ซ้��งก�นี้และก�นี้ โดูยบ้4คคลต่$อิงมี การป็ร�บ้ต่�วิเพ+�อิให$มี ควิามีสมีดู4ลระหวิ�างการเป็�นี้ต่�วิขอิงต่�วิเอิง (Independence) และการพ��งพาคนี้อิ+�นี้ (Depencedence)

และการให$ผู้!$อิ+�นี้ไดู$พ��งต่นี้เอิง ถึ$าบ้4คคลมี ป็�ญหาในี้การป็ร�บ้ต่�วิอิาจัมี พฤต่�กรรมีที่ �แสดูงถึ�งการพ��งพาผู้!$อิ+�นี้อิย�างไมี�เหมีาะสมี ต่$อิงการควิามี

46

ช�วิยเหล+อิจัากผู้!$อิ+�นี้มีาก (Dysfunction depence) หร+อิมี พฤต่�กรรมีพ��งพาต่นี้เอิงอิย�างไมี�เหมีาะสมี (Dysfuntion

independence) เก�ดูป็�ญหาการป็ร�บ้ต่�วิล$มีเหลวิ ไดู$แก� ควิามีที่$อิแที่$ การป็ฏิ�เสธิหร+อิควิามีร! $ส�กวิ$าเหวิ�

การแสดูงผู้ลขอิงการป็ร�บ้ต่�วิ อิาจัเป็�นี้การแสดูงอิอิกเพ ยงดู$านี้ใดูดู$านี้หนี้��งหร+อิหลายดู$านี้พร$อิมีก�นี้ก<ไดู$ เนี้+�อิงจัากการป็ร�บ้ต่�วิที่�ง 4 ดู$านี้ดู�งกล�าวิ มี ควิามีส�มีพ�นี้ธิ6ซ้��งก�นี้และก�นี้ นี้��นี้ค+อิเมี+�อิมี ส��งเร$ามีากระที่บ้บ้4คคลจัะมี การป็ร�บ้ต่�วิดู$านี้ใดูดู$านี้หนี้��งหร+อิมีากกวิ�าหนี้��งดู$านี้ก<ไดู$ และการป็ร�บ้ต่�วิแต่�ละดู$านี้อิาจัเป็�นี้ส��งเร$าขอิงการป็ร�บ้ต่�วิดู$านี้อิ+�นี้ๆอิ กดู$วิย

ส��งน5าออก ส��งนี้2าอิอิก (Output) จัากระบ้บ้การป็ร�บ้ต่�วิขอิงบ้4คคลค+อิ

ป็ฏิ�ก�ร�ยาต่อิบ้สนี้อิงขอิงระบ้บ้ (Response) ซ้��งรอิยถึ+อิวิ�าเป็�นี้พฤต่�กรรมี (Behavior) ซ้��งส�งเกต่ไดู$ ต่รวิจัสอิบ้ไดู$ หร+อิบ้อิกไดู$ พฤต่�กรรมีที่ �ดู จัะเสร�มีควิามีมี��นี้คงขอิงบ้4คคลและสามีารถึบ้รรล4เป็@าหมีายขอิงการเจัร�ญเต่�บ้โต่ การมี ช วิ�ต่รอิดูสามีารถึส+บ้ที่อิดูเผู้�าพงศึ6และเอิาชนี้ะอิ4ป็สรรคต่�างๆไดู$ แต่�ถึ$าพฤต่�กรรมีการป็ร�บ้ต่�วินี้�นี้ไมี�สามีารถึจัะที่2าให$บ้รรล4เป็@าหมีายดู�งกล�าวิไดู$ถึ+อิวิ�าเป็�นี้พฤต่�กรรมีการป็ร�บ้ต่�วิที่ �ไมี�มี ป็ระส�ที่ธิ�ภาพ (Andrew & Roy, 1991: 12)

พฤต่�กรรมีการป็ร�บ้ต่�วิที่ �ดู และพฤต่�กรรมีการป็ร�บ้ต่�วิที่ �ไมี�มี ป็ระส�ที่ธิ�ภาพจัะย$อินี้กล�บ้ไป็เป็�นี้ส��งนี้2าเข$าส!�ระบ้บ้เพ+�อิการป็ร�บ้ต่�วิที่ �เหมีาะสมีต่�อิไป็

เมี+�อิมี ผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงอิย!�ในี้ครอิบ้คร�วิ การดู!แลผู้!$เจั<บ้ป็%วิยมี�กถึ!กที่$าที่ายดู$วิยป็�ญหาที่ �ย4�งยาก ซ้�บ้ซ้$อินี้ ครอิบ้คร�วิต่$อิงเผู้ช�ญควิามีเคร ยดูที่�งดู$านี้ร�างกายและจั�ต่ใจั นี้อิกจัากนี้ ย�งมี ส��งเร$าร�วิมีและส��งเร$าแฝึงอิ+�นี้ ที่ �เสร�มีควิามีร4นี้แรงขอิงส��งเร$าต่รง ญาต่�ผู้!$

47

ดู!แลต่$อิงป็ร�บ้พฤต่�กรรมีและควิามีร! $ส�กดู$านี้บ้ที่บ้าที่หนี้$าที่ �ขอิงต่นี้เอิงในี้การดู!แลผู้!$ป็%วิย เพ+�อิให$เก�ดูควิามีสมีดู4ลที่�งดู$านี้ร�างกาย จั�ต่ใจั และส�งคมี ญาต่�ผู้!$ดู!แลผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงที่ �สามีารถึป็ร�บ้ต่�วิไดู$ดู จัะสามีารถึให$การดู!แลผู้!$ป็%วิยไดู$อิย�างมี ป็ระส�ที่ธิ�ภาพ แต่�ส2าหร�บ้ญาต่�ที่ �ไมี�สามีารถึป็ร�บ้ต่�วิไดู$ จัะไมี�สามีารถึดู!แลผู้!$ป็%วิยไดู$อิย�างมี ป็ระส�ที่ธิ�ภาพ

5. ป่6จัจั�ยท��ม�อ�ทธิ�พลตุ/อพฤตุ�กรรมการด)แลผู้)�ป่+วยท��บ�านจัากการที่บ้ที่วินี้วิรรณกรรมีที่างเอิกสารและงานี้วิ�จั�ยที่ �

เก �ยวิข$อิงสามีารถึสร4ป็ป็�จัจั�ยที่ �มี อิ�ที่ธิ�พลต่�อิพฤต่�กรรมีการดู!แลผู้!$ป็%วิยที่ �บ้$านี้ไดู$ดู�งนี้

ระด�บความร นแรงการเจั3บป่+วยข้องผู้)�ป่+วยผู้!$ป็%วิยแต่�ละรายจัะมี ระดู�บ้ควิามีร4นี้แรงการเจั<บ้ป็%วิยที่ �แต่กต่�าง

ก�นี้ ซ้��งส�งผู้ลต่�อิภาวิะส4ขภาพผู้!$ป็%วิยแต่กต่�างก�นี้ การดู!แลผู้!$ป็%วิยที่ �เก�ดูผู้ลกระที่บ้ร4นี้แรงที่ �มี ระดู�บ้ควิามีร4นี้แรงมีากจัะมี ควิามีย4�งยากและซ้�บ้ซ้$อินี้กวิ�าการดู!แลผู้!$ป็%วิยที่ �มี ระดู�บ้ควิามีร4นี้แรงนี้$อิย ผู้!$ที่ �มี ควิามีพ�การร4นี้แรงไมี�สามีารถึช�วิยเหล+อิต่นี้เอิงไดู$ที่2าให$ต่$อิงพ��งพาผู้!$ดู!แลมีากข�นี้ (ย4พาพร โอิฬาร�กพ�นี้ธิ6, 2541: 41 - 46) การดู!แลผู้!$ป็%วิยที่ �เก�ดูผู้ลกระที่บ้ร4นี้แรงที่ �มี ระดู�บ้ควิามีต่$อิงการการดู!แลมีาก จัะมี ควิามีย4�งยากและซ้�บ้ซ้$อินี้กวิ�าการดู!แลที่ �เก�ดูผู้ลกระที่บ้ไมี�ร4นี้แรง (วิ�นี้เพ<ญ พ�ช�ต่พรช�ย และอิ4ษาวิดู อิ�ศึดูรวิ�เศึษ, 2545: 39 - 43)

จั�นี้ต่นี้า สมีนี้�ก (2540: ก) ไดู$ศึ�กษาควิามีส�มีพ�นี้ธิ6ระหวิ�างควิามีสามีารถึในี้การป็ระกอิบ้ก�จัวิ�ต่รป็ระจั2าวิ�นี้ขอิงผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงก�บ้ภาระในี้การดู!แลและควิามีต่$อิงการการสนี้�บ้สนี้4นี้ที่างส�งคมีขอิงผู้!$ดู!แลที่ �บ้$านี้ โดูยกล4�มีต่�วิอิย�างเป็�นี้ผู้!$ดู!แลผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงที่ �บ้$านี้จั2านี้วินี้ 50 ราย พบ้วิ�าผู้!$ป็%วิยโรคเล+อิดูสมีอิงส�วินี้ใหญ�ไมี�สามีารถึป็ระกอิบ้ก�จัวิ�ต่รป็ระจั2าวิ�นี้ไดู$ดู$วิยต่นี้เอิง ในี้ก�จักรรมี

48

การข�นี้ลงบ้�นี้ไดู การอิาบ้นี้2า การใช$ห$อิงส4ขา ควิามีส�มีพ�นี้ธิ6ระหวิ�างควิามีสามีารถึในี้การป็ระกอิบ้ก�จัวิ�ต่รป็ระจั2าวิ�นี้ขอิงผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงก�บ้ภาระในี้การดู!แลมี ควิามีส�มีพ�นี้ธิ6ที่างลบ้ค�อินี้ข$างต่2�า (r = - .33) อิย�างมี นี้�ยส2าค�ญที่างสถึ�ต่�ที่ �ระดู�บ้ .05

ส4ร ร�ต่นี้6 ช�วิงสวิ�สดู�Eศึ�กดู�E (2541: ก) ไดู$ศึ�กษาควิามีต่$อิงการขอิงญาต่�ในี้ฐานี้ะผู้!$ดู!แลผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง โดูยการศึ�กษาเป็�นี้การวิ�จั�ยเช�งบ้รรยาย กล4�มีต่�วิอิย�างเป็�นี้ญาต่�ที่ �ร �บ้ผู้�ดูชอิบ้ดู!แลผู้!$ป็%วิยจั2านี้วินี้ 120 ราย ผู้ลการวิ�จั�ยพบ้วิ�าป็�จัจั�ยที่ �สามีารถึที่2านี้ายควิามีต่$อิงการขอิงญาต่�ในี้ฐานี้ะผู้!$ดู!แลผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง ค+อิ ควิามีสามีารถึขอิงผู้!$ป็%วิยในี้การช�วิยเหล+อิต่�วิเอิงอิย�างมี นี้�ยส2าค�ญที่างสถึ�ต่�ที่ �ระดู�บ้ .001

พ�ชนี้ นี้�ครา (2541: ก) ไดู$ศึ�กษาค4ณภาพช วิ�ต่ผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง การศึ�กษาเป็�นี้เช�งวิ�เคราะห6แบ้บ้ภาคต่�ดูขวิาง มี วิ�ต่ถึ4ป็ระสงค6เพ+�อิเป็ร ยบ้เที่ ยบ้ค4ณภาพช วิ�ต่ระหวิ�างกล4�มีผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงก�บ้กล4�มีอิ$างอิ�ง หาป็�จัจั�ยที่ �สามีารถึร�วิมีที่2านี้ายค4ณภาพช วิ�ต่ผู้!$ป็%วิย หาขนี้าดูขอิงการส!ญเส ยจั2านี้วินี้ป็Cที่ �มี ช วิ�ต่อิย!�อิย�างมี ค4ณภาพ(QALYs) ขอิงผู้!$ป็%วิย และหาควิามีส�มีพ�นี้ธิ6ระหวิ�างการป็ระเมี�นี้ค4ณภาพช วิ�ต่จัากแบ้บ้วิ�ดูค4ณภาพช วิ�ต่ขอิงอิงค6การอินี้ามี�ยโลกฉุบ้�บ้ส�นี้ (WHOQOL-BREF) ก�บ้วิ�ธิ Time Trade

Off ที่2าการศึ�กษาในี้โรงพยาบ้าลขอิงร�ฐบ้าลจั2านี้วินี้ 8 แห�ง ที่ �ต่� งอิย!�ที่�ง 4 ภาคขอิงป็ระเที่ศึไที่ยและกร4งเที่พมีหานี้คร รวิบ้รวิมีข$อิมี!ลจัากการส�มีภาษณ6กล4�มีผู้!$ป็%วิยจั2านี้วินี้ 250 คนี้ และกล4�มีอิ$างอิ�งจั2านี้วินี้ 250 คนี้ จัากการศึ�กษาพบ้วิ�า ค4ณภาพช วิ�ต่โดูยรวิมีขอิงผู้!$ป็%วิยต่2�ากวิ�ากล4�มีอิ$างอิ�ง (p < .001) โดูยค4ณภาพช วิ�ต่ต่2�าที่ �ส4ดูในี้ดู$านี้ร�างกาย ป็�จัจั�ยที่ �สามีารถึร�วิมีที่2านี้ายค4ณภาพช วิ�ต่ผู้!$ป็%วิยซ้��งป็ระเมี�นี้จัาก WHOQOL-BREF ไดู$แก�ก�จักรรมีการดู2าเนี้�นี้ช วิ�ต่ป็ระจั2าวิ�นี้ (Barthel Index) รายไดู$ครอิบ้คร�วิเฉุล �ย รายไดู$ไมี�เพ ยงพอิ และ

49

สถึานี้ภาพสมีรสโสดู หมี$าย หย�า แยกก�นี้อิย!� ส�วินี้ป็�จัจั�ยที่ �สามีารถึร�วิมีที่2านี้ายค4ณภาพช วิ�ต่ผู้!$ป็%วิยซ้��งป็ระเมี�นี้จัากวิ�ธิ Time Trade Off

ไดู$แก� ก�จักรรมีการดู2าเนี้�นี้ช วิ�ต่ป็ระจั2าวิ�นี้ (Barthel Index) รายไดู$ครอิบ้คร�วิเฉุล �ย สาเหต่4โรคจัากหลอิดูเล+อิดูสมีอิงแต่ก และอิาย4 ผู้ลการศึ�กษาแสดูงให$เห<นี้วิ�าการป็%วิยดู$วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงส�งผู้ลให$ค4ณภาพช วิ�ต่ต่2�าลงและมี การส!ญเส ยระยะเวิลาขอิงการวิ ช วิ�ต่อิย!�อิย�างมี ค4ณภาพ

อินี้4ร ชาญธิวิ�ชช�ย (2542: ก) ไดู$ศึ�กษาควิามีสามีารถึในี้การที่2าก�จัวิ�ต่รป็ระจั2าวิ�นี้และป็�จัจั�ยที่ �เก �ยวิข$อิงขอิงผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงภายหล�งเก�ดูอิาการ 3 เดู+อินี้ โดูยการศึ�กษาเป็�นี้เช�งบ้รรยาย กล4�มีต่�วิอิย�างเป็�นี้ผู้!$ป็%วิยจั2านี้วินี้ 80 ราย ผู้ลการวิ�จั�ยพบ้วิ�าควิามีสามีารถึในี้การที่2าก�จัวิ�ต่รป็ระจั2าวิ�นี้ขอิงผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงภายหล�งเก�ดูอิาการ 2 ส�ป็ดูาห6หร+อิก�อินี้จั2าหนี้�ายผู้!$ป็%วิย และภายหล�งเก�ดูอิาการ 3 เดู+อินี้ มี ควิามีแต่กต่�างก�นี้อิย�างมี นี้�ยส2าค�ญที่างสถึ�ต่� (p < 0.01)

วิ�ภาร�ต่นี้6 นี้าวิาร�ต่นี้6 (2545: ก) พบ้วิ�าผู้!$ป็%วิยหลอิดูเล+อิดูสมีอิงส�วินี้ใหญ�มี ควิามีเส+�อิมีในี้การค�ดูร! $ ควิามีต่$อิงการการดู!แลจั�งส!ง โดูยเฉุพาะการดู!แลส�วินี้บ้4คคลเป็�นี้ก�จักรรมีที่ �เก �ยวิข$อิงก�บ้การต่อิบ้สนี้อิงควิามีต่$อิงการพ+นี้ฐานี้ ต่$อิงป็ฏิ�บ้�ต่�อิย�างสมี2�าเสมีอิที่4กวิ�นี้ ในี้บ้างคร�งต่$อิงช�วิยเหล+อิในี้เวิลาที่ �ผู้!$ป็%วิยมี การเป็ล �ยนี้แป็ลงขอิงพฤต่�กรรมี มี สภาพอิารมีณ6ที่ �เป็ล �ยนี้แป็ลงมีาก ที่2าให$สร$างควิามียากล2าบ้ากแก�ผู้!$ดู!แล

วิ�ไล ส4รสาคร (2549:58 - 85) ไดู$ศึ�กษาการเผู้ช�ญควิามีเคร ยดูและป็�จัจั�ยที่2านี้ายควิามีเคร ยดูจัากการดู!แลขอิงผู้!$ดู!แลผู้!$ป็%วิยอิ�มีพาต่ กล4�มีต่�วิอิย�างเป็�นี้ผู้!$ดู!แลหล�กที่ �พาผู้!$ป็%วิยมีาร�บ้การต่รวิจัต่ามีนี้�ดูที่ �คล�นี้�กศึ�ลยกรรมีป็ระสาที่ โรงพยาบ้าลสมี4ที่รสาคร จั2านี้วินี้

50

100 ราย ผู้ลการวิ�จั�ยพบ้วิ�าควิามีร4นี้แรงขอิงการเจั<บ้ป็%วิยอิย!�ในี้ระดู�บ้ร4นี้แรงมีาก

ป็B� นี้นี้เรศึ กาศึอิ4ดูมีและคณะ (2549: 70 - 71) ไดู$ศึ�กษาสถึานี้การณ6ป็�ญหา ควิามีต่$อิงการ และพล�งอิ2านี้าจัขอิงญาต่�ผู้!$ดู!แลผู้!$ส!งอิาย4ป็%วิยเร+อิร�งที่ �บ้$านี้พบ้วิ�าผู้!$ส!งอิาย4ป็%วิยเร+อิร�งส�วินี้ใหญ�มี ควิามีสามีารถึในี้การป็ฏิ�บ้�ต่�ก�จัวิ�ต่รป็ระจั2าวิ�นี้อิย!�ในี้ระดู�บ้ส!งหร+อิพ��งพานี้$อิย

51

ส�มพ�นธิภาพในครอบคร�วควิามีส�มีพ�นี้ธิ6ที่ �ดู จัะก�อิให$เก�ดูควิามีเข$าใจัควิามีเห<นี้ใจัและควิามี

สงสารที่ �ผู้!$ดู!แลมี ต่�อิผู้!$ป็%วิยควิามีร! $ส�กดู�งกล�าวินี้ จัะเป็�นี้แรงจั!งใจัอิย!�อิย�างหนี้��งที่ �ที่2าให$ผู้!$ดู!แลมี ควิามีต่�งใจัและเต่<มีใจัในี้การดู!แล(ย4พาพ�นี้ ศึ�ร�โพธิ�Eงามี, 2538:) ส�มีพ�นี้ธิภาพในี้ครอิบ้คร�วิแบ้�งอิอิกเป็�นี้ 2

ส�วินี้ดู$วิยก�นี้ค+อิ1. ส�มีพ�นี้ธิภาพระหวิ�างผู้!$ดู!แลก�บ้ผู้!$ป็%วิย ล�กษณะส�มีพ�นี้ธิภาพ

ที่ �มี มีาแต่�เดู�มีก�อินี้การเจั<บ้ ป็%วิยจัะเป็�นี้ต่�วิแป็รหนี้��งที่ �มี ผู้ลต่�อิควิามีสนี้ใจัเอิาใจัใส�ในี้การดู!แลขอิงญาต่�ผู้!$ดู!แลผู้!$ป็%วิย ซ้��งหากมี ควิามีส�มีพ�นี้ธิ6ที่ �ดู ต่�อิก�นี้มีาก�อินี้ ก<จัะเอิ+อิอิ2านี้วิยต่�อิบ้รรยากาศึการดู!แล ผู้!$ดู!แลเต่<มีใจัและมี4�งมี��นี้ที่ �จัะดู!แล อิ�นี้เนี้+�อิงมีาจัากควิามีร�กและผู้!กพ�นี้แต่�หากส�มีพ�นี้ธิภาพเป็�นี้ไป็ในี้ที่างต่รงก�นี้ข$ามี ผู้!$ดู!แลจัะมี ควิามีเคร ยดูไดู$มีากกวิ�า เนี้+�อิงจัากเป็�นี้การป็ฏิ�บ้�ต่�ต่ามีหนี้$าที่ �และควิามีจั2าเป็�นี้มีากกวิ�าเต่<มีใจั

2. ส�มีพ�นี้ธิภาพระหวิ�างผู้!$ให$การดู!แลผู้!$ป็%วิยก�บ้สมีาช�กอิ+�นี้ๆ ในี้ครอิบ้คร�วิโดูยเฉุพาะอิย�างย��งในี้กรณ ที่ �มี ป็�ญหาควิามีข�ดูแย$งเก �ยวิก�บ้การจั�ดูการในี้ต่�วิผู้!$ป็%วิยร�วิมีก�นี้ ซ้��งส�มีพ�นี้ธิภาพที่ �ดู จัะช�วิยให$สามีารถึร�บ้ควิามีเข$าใจัก�นี้ไดู$ ขณะเดู ยวิก�นี้ควิามีข�ดูแย$งดู�งกล�าวิก<อิาจัส�งผู้ลกระที่บ้ต่�อิส�มีพ�นี้ธิภาพระหวิ�างสมีาช�กดู$วิยก�นี้และนี้2าไป็ส!�บ้รรยากาศึในี้ครอิบ้คร�วิที่ �ต่�งเคร ยดูในี้ระยะต่�อิไป็ข$าง หนี้$าไดู$

เพ ยงใจั ต่�รไพรวิงศึ6 (2540: ง) ไดู$ศึ�กษาส�มีพ�นี้ธิภาพระหวิ�างผู้!$ดู!แลก�บ้ผู้!$ป็%วิยและภาระการดู!แลขอิงสมีาช�กครอิบ้คร�วิโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง การวิ�จั�ยเป็�นี้เช�งบ้รรยาย กล4�มีต่�วิอิย�างเป็�นี้สมีาช�กครอิบ้คร�วิผู้!$ดู!แลหล�กและพาผู้!$ป็%วิยมีาร�บ้การต่รวิจัและต่�ดูต่ามีผู้ลการร�กษาจั2านี้วินี้ 80 ราย ผู้ลการศึ�กษาพบ้วิ�าคะแนี้นี้เฉุล �ยส�มีพ�นี้ธิภาพระหวิ�างผู้!$ดู!แลก�บ้ผู้!$ป็%วิยอิย!�ในี้ระดู�บ้ป็านี้กลางค�อินี้ไป็ที่างส!งมี ค�า

52

60.51 คะแนี้นี้ และส�มีพ�นี้ธิภาพระหวิ�างผู้!$ดู!แลก�บ้ผู้!$ป็%วิยสามีารถึที่2านี้ายภาระการดู!แลสมีาช�กครอิบ้คร�วิผู้!$ดู!แลผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงไดู$ ผู้!$วิ�จั�ยไดู$เสนี้อิแนี้ะวิ�าพยาบ้าลควิรนี้2าการป็ระเมี�นี้ภาระการดู!และส�มีพ�นี้ธิภาพระหวิ�างผู้!$ดู!แลก�บ้ผู้!$ป็%วิยมีาเป็�นี้แนี้วิที่างในี้การวิางแผู้นี้ส�งเสร�มีส�มีพ�นี้ธิภาพระหวิ�างผู้!$ดู!แลก�บ้ผู้!$ป็%วิย

ที่�ต่ยา ที่�พย6ส2าเหนี้ ยก (2543: ก) ไดู$ศึ�กษาควิามีต่$อิงการในี้การดู!แลขอิงผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง ส�มีพ�นี้ธิภาพระหวิ�างผู้!$ดู!แลก�บ้ผู้!$ป็%วิยและควิามีพ�งพอิใจัในี้ช วิ�ต่ขอิงผู้!$ดู!แล เป็�นี้การวิ�จั�ยเช�งบ้รรยายโดูยใช$แนี้วิค�ดูที่ฤษฏิ การป็ร�บ้ต่�วิรอิย กล4�มีต่�วิอิย�างเป็�นี้ผู้!$ดู!แลผู้!$ร �บ้ผู้�ดูชอิบ้หล�กในี้การดู!แลผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงที่ �บ้$านี้จั2านี้วินี้ 100 ราย ผู้ลการศึ�กษาพบ้วิ�าผู้!$ดู!แลร�บ้ร! $ส�มีพ�นี้ธิภาพระหวิ�างผู้!$ดู!แลก�บ้ผู้!$ป็%วิยระดู�บ้ส!งและมี ควิามีพ�งพอิใจัในี้ช วิ�ต่ในี้ระดู�บ้ส!ง ผู้!$วิ�จั�ยแนี้ะนี้2าให$มี การเสร�มีสร$างส�มีพ�นี้ธิภาพที่ �ดู ระหวิ�างผู้!$ดู!แลก�บ้ผู้!$ป็%วิย เช�นี้การใช$เที่คนี้�คการให$ค2าป็ร�กษาเพ+�อิค$นี้หาควิามีร! $ส�กและควิามีต่$อิงการขอิงผู้!$ดู!แลและผู้!$ป็%วิย หล�งจัากนี้�นี้ช�วิยป็ระสานี้ควิามีต่$อิงการและควิามีร! $ส�กขอิงที่�งสอิงฝึ%ายให$สอิดูคล$อิงก�นี้ อิ�นี้จัะนี้2ามีาซ้��งส�มีพ�นี้ธิภาพที่ �ดู ระหวิ�างผู้!$ดู!แลก�บ้ผู้!$ป็%วิย

เนี้ต่รนี้ภา ก�จัขย�นี้ (2544: 131 - 133) ไดู$ศึ�กษาการจั�ดูการภายในี้ครอิบ้คร�วิชนี้บ้ที่ในี้ภาวิะเจั<บ้ป็%วิยขอิงสมีาช�ก ซ้��งมี วิ�ต่ถึ4ป็ระสงค6เพ+�อิศึ�กษา 1) การจั�ดูการภายในี้ครอิบ้คร�วิชนี้บ้ที่ในี้ภาวิะเจั<บ้ป็%วิยขอิงสมีาช�ก 2) ป็�จัจั�ยที่ �มี อิ�ที่ธิ�พลต่�อิการจั�ดูการภายในี้ครอิบ้คร�วิชนี้บ้ที่ในี้ภาวิะเจั<บ้ป็%วิยขอิงสมีาช�ก กล4�มีต่�วิอิย�างไดู$แก� ห�วิหนี้$าครอิบ้คร�วิหร+อิบ้4คคลในี้ครอิบ้คร�วิที่ �สามีารถึให$ข$อิมี!ลเก �ยวิก�บ้การจั�ดูการภายในี้ครอิบ้คร�วิชนี้บ้ที่ในี้ภาวิะเจั<บ้ป็%วิยขอิงสมีาช�กไดู$ ผู้ลการศึ�กษาพบ้วิ�า ครอิบ้คร�วิส�วินี้ใหญ�มี การจั�ดูการภายในี้ครอิบ้คร�วิชนี้บ้ที่ในี้ภาวิะเจั<บ้ป็%วิยขอิงสมีาช�กอิย!�ในี้ระดู�บ้มีาก ป็�จัจั�ยที่ �มี อิ�ที่ธิ�พลต่�อิการจั�ดูการภายในี้ครอิบ้คร�วิในี้ภาวิะเจั<บ้

53

ป็%วิยขอิงสมีาช�ก อิย�างมี นี้�ยส2าค�ญที่างสถึ�ต่�ค+อิควิามีส�มีพ�นี้ธิ6ภายในี้ครอิบ้คร�วิ (p < .001) ค�านี้�ยมีขอิงครอิบ้คร�วิ (p < .001) การสนี้�บ้สนี้4นี้ที่างส�งคมี (p < .001) รายไดู$ขอิงครอิบ้คร�วิ (p

< .05) การร�บ้ร! $ควิามีร4นี้แรงขอิงการเจั<บ้ป็%วิย (p < .05)

ส�ดูส�วินี้วิ�ยพ��งพ�งต่�อิวิ�ยแรงงานี้ (p < .05) และต่�วิแป็รที่�งหมีดูร�วิมีก�นี้ที่2านี้ายการจั�ดูการในี้ครอิบ้คร�วิชนี้บ้ที่ในี้ภาวิะเจั<บ้ป็%วิยขอิงสมีาช�กไดู$ร$อิยละ 29.2

วิ�ไล ส4รสาคร (2549: 58 - 85) ไดู$ศึ�กษาการเผู้ช�ญควิามีเคร ยดูและป็�จัจั�ยที่2านี้ายควิามีเคร ยดูจัากการดู!แลขอิงผู้!$ดู!แลผู้!$ป็%วิยอิ�มีพาต่ กล4�มีต่�วิอิย�างเป็�นี้ผู้!$ดู!แลหล�กที่ �พาผู้!$ป็%วิยมีาร�บ้การต่รวิจัต่ามีนี้�ดูที่ �คล�นี้�กศึ�ลยกรรมีป็ระสาที่ โรงพยาบ้าลสมี4ที่รสาคร จั2านี้วินี้ 100 ราย ผู้ลการวิ�จั�ยพบ้วิ�า ส�มีพ�นี้ธิภาพในี้ครอิบ้คร�วิโดูยรวิมีอิย!�ในี้ระดู�บ้ดู ป็านี้กลางและมี ควิามีส�มีพ�นี้ธิ6เช�งลบ้ก�บ้ระดู�บ้ควิามีเคร ยดูจัากการดู!แล การร�บ้ร! $สมีรรถึนี้ะแห�งต่นี้และส�มีพ�นี้ธิภาพในี้ครอิบ้คร�วิสามีารถึร�วิมีที่2านี้ายควิามีผู้�นี้แป็รขอิงระดู�บ้ควิามีเคร ยดูจัากการดู!แลขอิงผู้!$ดู!แลไดู$ร$อิยละ 62.4 อิย�างมี นี้�ยส2าค�ญที่างสถึ�ต่�ที่ � .05

จั�นี้ต่นี้า วิ�ชรส�นี้ธิ46และคณะ (2549: ก) ไดู$ศึ�กษาสถึานี้การณ6ป็�ญหา ควิามีต่$อิงการ และพล�งอิ2านี้าจัขอิงญาต่�ผู้!$ดู!แลเดู<กป็%วิยเร+อิร�งที่ �บ้$านี้ พบ้วิ�าผู้!$ดู!แลส�วินี้ใหญ�เป็�นี้มีารดูาขอิงเดู<กป็%วิยมี ส�มีพ�นี้ธิภาพในี้ครอิบ้คร�วิอิย!�ในี้ระดู�บ้ดู ป็�จัจั�ยที่ �สามีารถึที่2านี้ายพล�งอิ2านี้าจัขอิงผู้!$ดู!แลเดู<กป็%วิยเร+อิร�บ้ไดู$อิย�างมี นี้�ยส2าค�ญที่างสถึ�ต่�ที่ �ระดู�บ้ .05 ค+อิส�มีพ�นี้ธิภาพในี้ครอิบ้คร�วิ ควิามีร! $ส�กมี ค4ณค�าในี้ต่นี้เอิง ควิามีส�มีพ�นี้ธิ6ระหวิ�างผู้!$ดู!แลก�บ้ผู้!$ป็%วิยเดู<ก ภาวิะส4ขภาพขอิงผู้!$ดู!แล และควิามีต่$อิงการขอิงผู้!$ดู!แล สามีารถึร�วิมีก�นี้อิธิ�บ้ายการผู้�นี้แป็รขอิงพล�งอิ2านี้าจัขอิงญาต่�ผู้!$ดู!แลในี้การดู!แลเดู<กป็%วิยเร+อิร�งไดู$ ร$อิยละ 44.5

54

วิรรณร�ต่นี้6 ลาวิ�งและคณะ (2549: 50 - 61) ไดู$ศึ�กษาสถึานี้การณ6ป็�ญหา ควิามีต่$อิงการ และพล�งอิ2านี้าจัขอิงญาต่�ผู้!$ดู!แลผู้!$ใหญ�ป็%วิยเร+อิร�งที่ �บ้$านี้ พบ้วิ�าควิามีส�มีพ�นี้ธิ6ระหวิ�างผู้!$ดู!แลก�บ้ผู้!$ป็%วิยอิย!�ในี้ระดู�บ้ป็านี้กลางค�อินี้ข$างดู มี ส�มีพ�นี้ธิภาพในี้ครอิบ้คร�วิดู ควิามีร! $ส�กมี ค4ณค�าในี้ต่นี้เอิงส!ง ควิามีร! $ส�กวิ�าการดู!แลเป็�นี้ภาระนี้$อิยถึ�งป็านี้กลาง ร�บ้ร! $ภาวิะส4ขภาพขอิงต่นี้เอิงระดู�บ้พอิใช$ และ ส�มีพ�นี้ธิภาพระหวิ�างผู้!$ดู!แลก�บ้ผู้!$ป็%วิย ควิามีร! $ส�กมี ค4ณค�าในี้ต่นี้เอิง ส�มีพ�นี้ธิภาพในี้ครอิบ้คร�วิ และการสนี้�บ้สนี้4นี้ที่างส�งคมีเป็�นี้ป็�จัจั�ยที่ �สามีารถึร�วิมีก�นี้ที่2านี้ายภาวิะส4ขภาพขอิงญาต่�ผู้!$ดู!แลผู้!$ใหญ�ป็%วิยเร+อิร�งที่ �บ้$านี้ในี้เขต่ภาคต่ะวิ�นี้อิอิกไดู$ร$อิยละ 44.7

ป็B� นี้นี้เรศึ กาศึอิ4ดูมีและคณะ (2549: 70 - 71) ไดู$ศึ�กษาสถึานี้การณ6ป็�ญหา ควิามีต่$อิงการ และพล�งอิ2านี้าจัขอิงญาต่�ผู้!$ดู!แลผู้!$ส!งอิาย4ป็%วิยเร+อิร�งที่ �บ้$านี้พบ้วิ�าผู้!$ส!งอิาย4ป็%วิยเร+อิร�งส�วินี้ใหญ�มี ควิามีสามีารถึในี้การป็ฏิ�บ้�ต่�ก�จัวิ�ต่รป็ระจั2าวิ�นี้อิย!�ในี้ระดู�บ้ส!งหร+อิพ��งพานี้$อิย ควิามีส�มีพ�นี้ธิ6ระหวิ�างญาต่�ผู้!$ดู!แลก�บ้ผู้!$ส!งอิาย4ป็%วิยเร+อิร�ง อิย!�ในี้ระดู�บ้ดู เป็�นี้ส�วินี้ใหญ� พล�งอิ2านี้าจัอิย!�ในี้ระดู�บ้ส!งเป็�นี้ส�วินี้ใหญ� ส�มีพ�นี้ธิภาพในี้ครอิบ้คร�วิเป็�นี้ป็�จัจั�ยที่ �มี อิ�ที่ธิ�พลต่�อิพล�งอิ2านี้าจัขอิงญาต่�ผู้!$ดู!แลมีากที่ �ส4ดู รอิงลงมีาค+อิ ควิามีส�มีพ�นี้ธิ6ระหวิ�างผู้!$ส!งอิาย4ป็%วิยเร+อิร�งก�บ้ญาต่�ผู้!$ดู!แล ป็�จัจั�ยที่ �ร �วิมีก�นี้ที่2านี้ายพล�งอิ2านี้าจัขอิงญาต่�ผู้!$ดู!แลค+อิ ส�มีพ�นี้ธิภาพในี้ครอิบ้คร�วิ ส�มีพ�นี้ธิ6ระหวิ�างผู้!$ส!งอิาย4ป็%วิยเร+อิร�งก�บ้ญาต่�ผู้!$ดู!แล ควิามีต่$อิงการขอิงญาต่�ผู้!$ดู!แลและควิามีร! $ส�กมี ค4ณค�าในี้ต่นี้เอิงขอิงญาต่�ผู้!$ดู!แล สามีารถึร�วิมีก�นี้ที่2านี้ายไดู$ร$อิยละ 38 อิย�างมี นี้�ยส2าค�ญที่างสถึ�ต่�ที่ �ระดู�บ้ .01

การสน�บสน นทางส�งคม เป็�นี้ควิามีจั2าเป็�นี้พ+นี้ฐานี้ขอิงบ้4คคล โดูยมี การต่�ดูต่�อิ มี ควิามี

ส�มีพ�นี้ธิ6พ��งพาระหวิ�างก�นี้ มี การให$ และการไดู$ร�บ้ควิามีร�ก

55

ควิามีเอิาใจัใส� และช�วิยเหล+อิดู$านี้ต่�าง ๆ (ส4ธิ รา ต่�งต่ระก!ล, 2537:

50 - 58) ควิามีช�วิยเหล+อิและก2าล�งใจัจัากคนี้รอิบ้ข$าง ครอิบ้คร�วิจัะเป็�นี้แหล�งสนี้�บ้สนี้4นี้ที่ �ส2าค�ญในี้การช�วิยเหล+อิ เป็�นี้ที่ �ป็ร�กษา ให$ก2าล�งใจัแก�ผู้!$ดู!แล ผู้!$ดู!แลที่ �มี ครอิบ้คร�วิคอิยช�วิยเหล+อิ และให$ก2าล�งใจั จัะที่2าให$มี พล�งใจัในี้การดู!แลผู้!$ป็%วิยอิย�างมี ป็ระส�ที่ธิ�ภาพ (วิ�นี้เพ<ญ พ�ช�ต่พรช�ย และอิ4 ษาวิดู อิ�ศึดูรวิ�เศึษ,2545: 39 - 43) และผู้!$ดู!แลสามีารถึจั�ดูการก�บ้การดู!แลไดู$ ช�วิยให$ผู้!$ดู!แลสามีารถึเป็ล �ยนี้แป็ลงสถึานี้-การณ6 และสภาพอิารมีณ6ที่ �มี ต่�อิสถึานี้การณ6ต่�างๆ เคร ยดูต่�างๆจัากการดู!แล (Fink, 1995: 139 - 144)

เฮิ$าส6 (House, 1985: 83 - 108) อิธิ�บ้ายวิ�าการสนี้�บ้สนี้4นี้ที่างส�งคมีเป็�นี้ป็ฏิ�ส�มีพ�นี้ธิ6ก�นี้ระหวิ�างบ้4คคลโดูยมี การช�วิยเหล+อิก�นี้ดู�งต่�อิไป็นี้ อิย�างนี้$อิยหนี้��งอิย�างหร+อิมีากกวิ�าไดู$แก�

1. การสนี้�บ้สนี้4นี้ดู$านี้อิารมีณ6 (Emotional support)

เป็�นี้การให$ควิามีร�ก ควิามีไวิ$วิางใจั ควิามีห�วิงใย เห<นี้อิกเห<นี้ใจั ร�บ้ฟื้�งป็�ญหา และยกย�อิงชมีเชย

2. การสนี้�บ้สนี้4นี้ดู$านี้การป็ระเมี�นี้ (Appraisal support)

เป็�นี้การร�บ้รอิงพฤต่�กรรมีวิ�าถึ!กต่$อิงเหมีาะสมี ให$ค2าแนี้ะนี้2าเมี+�อิที่2าไมี�ถึ!กต่$อิง และเป็ร ยบ้เที่ ยบ้การกระที่2าก�บ้ผู้!$อิ+�นี้ในี้ส�งคมี

3. การสนี้�บ้สนี้4นี้ดู$านี้ข$อิมี!ล(Information support)

ไดู$แก� การให$ข$อิมี!ลข�าวิสาร หร+อิค2าแนี้ะนี้2า ที่ �จัะช�วิยให$บ้4คคลมี ควิามีเข$าใจัและป็ร�บ้ต่�วิต่�อิการเป็ล �ยนี้แป็ลงที่ �เก�ดูข�นี้ในี้ช วิ�ต่ไดู$ดู ข�นี้

4. การสนี้�บ้สนี้4นี้ดู$านี้ที่ร�พยากร(Instrumental

support) เป็�นี้การให$ควิามีช�วิยเหล+อิในี้

56

เร+�อิงวิ�สดู4ส��งขอิง เง�นี้ที่อิง แรงงานี้ หร+อิการบ้ร�การ การให$เวิลา และการช�วิยป็ร�บ้เป็ล �ยนี้ส��งแวิดูล$อิมีเพ+�อิช�วิยให$บ้4คคลสามีารถึดู!แลต่นี้เอิงไดู$

เฟื้9� อิงลดูา เคนี้ไชยวิงศึ6 (2538: ก) ศึ�กษาควิามีส�มีพ�นี้ธิ6ระหวิ�างการพ��งพาขอิงผู้!$ป็%วิย แรงสนี้�บ้สนี้4นี้ที่างส�งคมีและภาระขอิงผู้!$ดู!แลผู้!$ป็%วิยโรหลอิดูเล+อิดูสมีอิง กล4�มีต่�วิอิย�างค+อิผู้!$ดู!แลผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงจั2านี้วินี้ 50 ราย ผู้ลการศึ�กษาพบ้วิ�า 1) แหล�งที่ �มีาขอิงแรงสนี้�บ้สนี้4นี้ที่างส�งคมีขอิงผู้!$ดู!แลส�วินี้ใหญ�ไดู$แก� ญาต่�หร+อิบ้4คคลในี้ครอิบ้คร�วิ บ้4ต่ร ค!�สมีรส หร+อิบ้4คคลใกล$ช�ดู หร+อิบ้4คคลส2าค�ญในี้ช วิ�ต่ บ้�ดูามีารดูาและเพ+�อินี้บ้$านี้หร+อิเพ+�อินี้ร�วิมีงานี้ต่ามีล2าดู�บ้ 2) ควิามีพ�งพอิใจัในี้แรงสนี้�บ้สนี้4นี้ที่างส�งคมีในี้สถึานี้การณ6ต่�างๆ ขอิงผู้!$ดู!แลที่ �ต่$อิงการควิามีช�วิยเหล+อิส�วินี้ใหญ�อิย!�ในี้ระดู�บ้พอิใจัป็านี้กลาง 3) การพ��งพาขอิงผู้!$ป็%วิยเก �ยวิก�บ้การป็ฏิ�บ้�ต่�ก�จักรรมี เช�งป็ฏิ�บ้�ต่�ข� นี้พ+นี้ฐานี้และการป็ฏิ�บ้�ต่�ก�จักรรมีในี้การดู2ารง ช วิ�ต่ มี ควิามีส�มีพ�นี้ธิ6ที่างบ้วิกก�บ้ภาวิะขอิงผู้!$ดู!แล ที่�งภาระเช�งป็รนี้�ยและภาระเช�งอิ�ต่นี้�ย 4) แรงสนี้�บ้สนี้4นี้ที่างส�งคมีโดูยรวิมี มี ควิามีส�มีพ�นี้ธิ6ที่างลบ้ก�บ้ภาระขอิงผู้!$ดู!แลเฉุพาะภาระเช�งป็รนี้�ย 5) แรงสนี้�บ้สนี้4นี้ที่างส�งคมีดู$านี้การไดู$ร�บ้ควิามีช�วิยเหล+อิดู$านี้ต่�าง ๆมี ควิามีส�มีพ�นี้ธิ6ที่างลบ้ก�บ้ภาระขอิงผู้!$ดู!แลที่�งเช�งป็รนี้�ยและภาระเช�งอิ�ต่นี้�ย 6) แรงสนี้�บ้สนี้4นี้ที่างส�งคมีดู$านี้การไดู$ร�บ้ควิามีช�วิยเหล+อิดู$านี้ต่�าง ๆเป็�นี้แรงสนี้�บ้สนี้4นี้ที่างส�งคมีเพ ยงดู$านี้เดู ยวิที่ �สามีารถึพยากรณ6ภาระขอิงผู้!$ดู!แล ที่�งภาระเช�งป็รนี้�ยและภาระเช�งอิ�ต่นี้�ย

จั�นี้ต่นี้า สมีนี้�ก (2540: 60 - 76) ไดู$ศึ�กษาควิามีส�มีพ�นี้ธิ6ระหวิ�างควิามีสามีารถึในี้การป็ระกอิบ้ก�จัวิ�ต่รป็ระจั2าวิ�นี้ขอิงผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง ก�บ้ภาระในี้การดู!แล และควิามีต่$อิงการ การสนี้�บ้สนี้4นี้ที่างส�งคมีขอิงผู้!$ดู!แลที่ �บ้$านี้ โดูยกล4�มีต่�วิอิย�างเป็�นี้ผู้!$ดู!แลผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงที่ �บ้$านี้จั2านี้วินี้

57

50 รายพบ้วิ�าผู้!$ดู!แลมี ควิามีต่$อิงการการสนี้�บ้สนี้4นี้ที่างส�งคมีอิย!�ในี้ระดู�บ้ป็านี้กลาง และเมี+�อิพ�จัารณารายดู$านี้พบ้วิ�า ผู้!$ดู!แลต่$อิงการการสนี้�บ้สนี้4นี้ดู$านี้อิารมีณ6เก �ยวิก�บ้ควิามีเห<นี้อิกเห<นี้ใจัและเข$าใจั จัากญาต่�พ �นี้$อิงและบ้4ต่รหลานี้ ต่$อิงการการสนี้�บ้สนี้4นี้ที่างดู$านี้ข$อิมี!ลข�าวิสารเก �ยวิก�บ้การช�วิยแก$ป็�ญหา หร+อิข$อิสงส�ยจัากบ้4คลากรที่างการแพที่ย6 ต่$อิงการการสนี้�บ้สนี้4นี้ที่างดู$านี้ส��งขอิงและการบ้ร�การเก �ยวิก�บ้คนี้คอิยช�วิยดู!แลผู้!$ป็%วิยแที่นี้เมี+�อิต่นี้เอิงเจั<บ้ป็%วิยจัากญาต่�พ �นี้$อิง ต่$อิงการสนี้�บ้สนี้4นี้ดู$านี้การเป็ร ยบ้เที่ ยบ้และป็ระเมี�นี้ค4ณค�าเก �ยวิก�บ้การยอิมีร�บ้วิ�าเป็�นี้ผู้!$ที่ �มี ควิามีส2าค�ญคนี้หนี้��งในี้ครอิบ้คร�วิ ต่$อิงการการยอิมีร�บ้วิ�าเป็�นี้ผู้!$ที่ �มี ควิามีสามีารถึในี้การดู!แลผู้!$ป็%วิยจัากบ้4คลากรที่างการแพที่ย6 ควิามีส�มีพ�นี้ธิ6ระหวิ�างภาระในี้การดู!แลก�บ้ควิามีต่$อิงการการสนี้�บ้สนี้4นี้ที่างส�งคมีมี ควิามีส�มีพ�นี้ธิ6ที่างบ้วิกในี้ระดู�บ้ป็านี้กลาง (r = .44) อิย�างมี นี้�ยส2าค�ญที่างสถึ�ต่�ที่ �ระดู�บ้ .001

พรช�ย จั!ลเมีต่6 (2540: 49 - 54) ที่ดูลอิงในี้เร+�อิงการสนี้�บ้สนี้4นี้ดู$านี้ข$อิมี!ลและดู$านี้อิารมีณ6ต่�อิภาระขอิงผู้!$ดู!แลผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง เพ+�อิหาวิ�ธิ การนี้2าไป็ส!�การลดูภาระขอิงผู้!$ดู!แล โดูยผู้!$ดู!แลเป็�นี้กล4�มีที่ �พาผู้!$ป็%วิยมีาร�กษาที่ �คล�นี้�กอิาย4รกรรมีป็ระสาที่งานี้ผู้!$ป็%วิยนี้อิกและผู้!$ป็%วิยฉุ4กเฉุ�นี้ โรงพยาบ้าลมีหาราชนี้ครเช ยงใหมี� จั2านี้วินี้ 40 ราย มี แผู้นี้การสนี้�บ้สนี้4นี้ที่ �ผู้!$วิ�จั�ยสร$างข�นี้เอิง ซ้��งแบ้�งเป็�นี้ภาระเช�งป็รนี้�ยและเช�งอิ�ต่นี้�ย พบ้วิ�า ในี้กล4�มีที่ดูลอิงที่ �ไดู$ร�บ้การสนี้�บ้สนี้4นี้ดู$านี้ข$อิมี!ลและดู$านี้อิารมีณ6มี ภาระเช�งป็รนี้�ยและเช�งอิ�ต่นี้�ยนี้$อิยกวิ�ากล4�มีที่ �ไดู$ร�บ้การพยาบ้าลต่ามีป็กต่�

ส4ดูศึ�ร� ห�ร�ญช4ณหะ (2541: 129 - 139) ไดู$ศึ�กษาในี้เร+�อิงการพ�ฒนี้าร!ป็แบ้บ้การดู!แลส4ขภาพที่ �บ้$านี้ขอิงผู้!$ดู!แลผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง โดูยใช$กล4�มีผู้!$ดู!แลหล�กและผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงกล4�มีละ 15 คนี้ เล+อิกแบ้บ้เจัาะจังจัากโรงพยาบ้าล 2 แห�งภาคใต่$ กระบ้วินี้การวิ�จั�ยอิาศึ�ยควิามีร�วิมีมี+อิระหวิ�างผู้!$วิ�จั�ยก�บ้ผู้!$ดู!แล

58

ครอิบ้คร�วิ เคร+อิญาต่�และที่ มีส4ขภาพ เก<บ้ข$อิมี!ลเช�งค4ณภาพ ผู้ลการวิ�จั�ยไดู$ร!ป็แบ้บ้การดู!แลส4ขภาพที่ �บ้$านี้ขอิงผู้!$ดู!แลผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงป็ระกอิบ้ดู$วิย 1) กระบ้วินี้การป็ร�บ้เป็ล �ยนี้การดู!แลส4ขภาพที่ �บ้$านี้ 2) การส�งเสร�มีการดู!แลส4ขภาพที่ �บ้$านี้ 3) ป็�จัจั�ยที่ �เก �ยวิข$อิงก�บ้การดู!แล 4) ควิามีสามีารถึการดู!แลขอิงผู้!$ดู!แล 5) ผู้ลล�พธิ6การดู!แล โดูยมี ป็�จัจั�ยที่ �เก �ยวิข$อิงดู$วิยค+อิ ป็ระสบ้การณ6การดู!แลผู้!$ป็%วิยที่ �โรงพยาบ้าล ครอิบ้คร�วิ ร�วิมีร�บ้ร! $การเต่ร ยมีควิามีพร$อิมี ควิามีหวิ�ง การช�วิยเหล+อิขอิงครอิบ้คร�วิ ภาวิะส4ขภาพขอิงผู้!$ดู!แล ระดู�บ้ควิามีต่$อิงการ การดู!แล แหล�งสนี้�บ้สนี้4นี้ที่างส�งคมี ควิามีสามีารถึในี้การดู�ดูแป็ลง/ป็ร�บ้วิ�ธิ การดู!แล และภาวิะเศึรษฐก�จั จัากการศึ�กษานี้ ที่2าให$เห<นี้วิ�าเจั$าหนี้$าที่ �ดู$านี้ส4ขภาพมี บ้ที่บ้าที่ส2าค�ญที่ �ต่$อิงส�งเสร�มีควิามีสามีารถึการดู!แลส4ขภาพขอิงผู้!$ดู!แลผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงที่ �บ้$านี้ เพ+�อิส�งผู้ลให$ผู้!$ป็%วิยป็ลอิดูภ�ยไมี�มี ภาวิะแที่รกซ้$อินี้

ส4ร ร�ต่นี้6 ช�วิงสวิ�สดู�Eศึ�กดู�E (2541: ก) ไดู$ศึ�กษาควิามีต่$อิงการขอิงญาต่�ในี้ฐานี้ะผู้!$ดู!แลผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง โดูยการศึ�กษาเป็�นี้การวิ�จั�ยเช�งบ้รรยาย กล4�มีต่�วิอิย�างเป็�นี้ญาต่�ที่ �ร �บ้ผู้�ดูชอิบ้ดู!แลผู้!$ป็%วิยจั2านี้วินี้ 120 ราย ผู้ลการวิ�จั�ยพบ้วิ�าควิามีต่$อิงการขอิงญาต่�โดูยรวิมีและรายดู$านี้ที่�ง 6 ดู$านี้ค+อิ ดู$านี้การเสร�มีสร$างพล�งที่างจั�ต่วิ�ญญาณ ดู$านี้การป็ระค�บ้ป็ระคอิงจั�ต่ใจั ดู$านี้การจั�ดูการภายในี้บ้$านี้ ดู$านี้การดู!แลส4ขภาพร�างกาย ดู$านี้การเง�นี้และวิ�สดู4ส��งขอิงและดู$านี้ข$อิมี!ล ในี้การดู!แลผู้!$ป็%วิยมี ค�าเฉุล �ยอิย!�ในี้ระดู�บ้ป็านี้กลาง

เนี้ต่รนี้ภา ก�จัขย�นี้ (2544: 131 - 133) ไดู$ศึ�กษาการจั�ดูการภายในี้ครอิบ้คร�วิชนี้บ้ที่ในี้ภาวิะเจั<บ้ป็%วิยขอิงสมีาช�ก พบ้วิ�า การสนี้�บ้สนี้4นี้ที่างส�งคมี เป็�นี้ป็�จัจั�ยหนี้��งที่ �มี อิ�ที่ธิ�พลต่�อิการจั�ดูการภายในี้ครอิบ้คร�วิในี้ภาวิะเจั<บ้ป็%วิยขอิงสมีาช�ก อิย�างมี นี้�ยส2าค�ญที่างสถึ�ต่�ที่ � .001 ค+อิสามีารถึที่2านี้ายการจั�ดูการในี้ครอิบ้คร�วิชนี้บ้ที่ในี้ภาวิะเจั<บ้ป็%วิยขอิงสมีาช�กไดู$

59

วิ�ภาร�ต่นี้6 นี้าวิาร�ต่นี้6 (2545: ก) ศึ�กษาอิ�ที่ธิ�พลขอิงการขาดูแหล�งป็ระโยชนี้6 ควิามีเคร ยดูจัากการดู!แลและป็�จัจั�ยดู$านี้ผู้!$ดู!แลต่�อิภาวิะส4ขภาพขอิงญาต่�ผู้!$ดู!แลผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง กล4�มีต่�วิอิย�างเป็�นี้ญาต่�ผู้!$ดู!แลผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงจั2านี้วินี้ 100

ราย ผู้ลการศึ�กษาพบ้วิ�ากล4�มีต่�วิอิย�างขาดูแหล�งป็ระโยชนี้6ค�อินี้ข$างนี้$อิย การขาดูแหล�งป็ระโยชนี้6และควิามีเคร ยดูจัากการดู!แลมี ควิามีส�มีพ�นี้ธิ6ก�บ้ภาวิะส4ขภาพ สามีารถึร�วิมีก�นี้ที่2านี้ายภาวิะส4ขภาพไดู$ร$อิยละ 50

จั�นี้ต่นี้า วิ�ชรส�นี้ธิ46และคณะ (2549: 48 - 81) ไดู$ศึ�กษาสถึานี้การณ6ป็�ญหา ควิามีต่$อิงการ และพล�งอิ2านี้าจัขอิงญาต่�ผู้!$ดู!แลเดู<กป็%วิยเร+อิร�งที่ �บ้$านี้พบ้วิ�าผู้!$ดู!แลส�วินี้ใหญ�เป็�นี้มีารดูาขอิงเดู<กป็%วิย และไดู$ร�บ้การสนี้�บ้สนี้4นี้ที่างส�งคมีขอิงครอิบ้คร�วิอิย!�ในี้ระดู�บ้มีาก แต่�ไมี�เป็�นี้ป็�จัจั�ยที่ �สามีารถึที่2านี้าย พล�งอิ2านี้าจัขอิงผู้!$ดู!แลเดู<กป็%วิยเร+อิร�งไดู$

วิรรณร�ต่นี้6 ลาวิ�งและคณะ (2549: 50 - 61) ไดู$ศึ�กษาสถึานี้การณ6ป็�ญหา ควิามีต่$อิงการ และ พล�งอิ2านี้าจัขอิงญาต่�ผู้!$ดู!แลผู้!$ใหญ�ป็%วิยเร+อิร�งที่ �บ้$านี้ พบ้วิ�าญาต่�ผู้!$ดู!แลไดู$ร�บ้การสนี้�บ้สนี้4นี้ที่างส�งคมีในี้ระดู�บ้มีาก และส�มีพ�นี้ธิภาพระหวิ�างผู้!$ดู!แลก�บ้ผู้!$ป็%วิย ควิามีร! $ส�กมี ค4ณค�าในี้ต่นี้เอิง ส�มีพ�นี้ธิภาพในี้ครอิบ้คร�วิ และการสนี้�บ้สนี้4นี้ที่างส�งคมีเป็�นี้ป็�จัจั�ยที่ �สามีารถึร�วิมีก�นี้ที่2านี้ายภาวิะส4ขภาพขอิงญาต่�ผู้!$ดู!แลผู้!$ใหญ�ป็%วิยเร+อิร�งที่ �บ้$านี้ในี้เขต่ภาคต่ะวิ�นี้อิอิกไดู$ร$อิยละ 44.7

ป็B� นี้นี้เรศึ กาศึอิ4ดูมีและคณะ (2549: 70 - 71) ไดู$ศึ�กษาสถึานี้การณ6ป็�ญหา ควิามีต่$อิงการ และพล�งอิ2านี้าจัขอิงญาต่�ผู้!$ดู!แลผู้!$ส!งอิาย4ป็%วิยเร+อิร�งที่ �บ้$านี้พบ้วิ�าญาต่�ผู้!$ดู!แลไดู$ร�บ้การสนี้�บ้สนี้4นี้ที่างส�งคมีในี้ระดู�บ้มีากเป็�นี้ส�วินี้ใหญ�

ล2ายา เก ยรต่�ดู2ารงสก4ล (2549: 67 - 76) ไดู$ศึ�กษาการสนี้�บ้สนี้4นี้ที่างส�งคมีขอิงครอิบ้คร�วิต่�อิพฤต่�กรรมีส�งเสร�มีส4ขภาพขอิง

60

หญ�งต่�งครรภ6วิ�ยร4 �นี้ พบ้วิ�าไดู$ร�บ้การสนี้�บ้สนี้4นี้ที่างส�งคมีจัากครอิบ้คร�วิอิย!�ในี้ระดู�บ้ดู (x = 4.07, S.D. = .54) และการสนี้�บ้สนี้4นี้ที่างส�งคมีขอิงครอิบ้คร�วิดู$านี้การป็ระเมี�นี้เป็ร ยบ้เที่ ยบ้ และดู$านี้ข$อิมี!ลข�าวิสาร สามีารถึร�วิมีที่2านี้ายพฤต่�กรรมีส�งเสร�มีส4ขภาพขอิงหญ�งต่�งครรภ6วิ�ยร4นี้ไดู$อิย�างมี นี้�ยส2าค�ญที่างสถึ�ต่�ที่ � .05

การสนี้�บ้สนี้4นี้ที่างส�งคมีเป็ร ยบ้เหมี+อินี้แหล�งป็ระโยชนี้6ที่ �จัะช�วิยเหล+อิผู้!$ดู!แลผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงให$สามีารถึเป็ล �ยนี้แป็ลงสถึานี้การณ6 และสภาพอิารมีณ6ในี้ที่างลบ้ที่ �เก�ดูข�นี้ในี้ขณะให$การดู!แลผู้!$ป็%วิย ซ้��งช�วิยให$ผู้!$ดู!แลสามีารถึป็ร�บ้ต่�วิไดู$ดู ในี้การดู!แลผู้!$ป็%วิยไดู$

ความเคร�ยดเป็�นี้ควิามีร! $ส�กไมี�ส4ขสบ้ายขอิงผู้!$ดู!แล ซ้��งที่2าให$บ้4คคลมี

ป็ฏิ�ก�ร�ยาโต่$ต่อิบ้ต่�อิควิามีเคร ยดูที่�งดู$านี้ร�างกาย และจั�ต่ใจั ซ้��งที่2าให$เก�ดูล�กษณะควิามีเคร ยดูในี้ดู$านี้ต่�างๆต่ามีมี�ต่�ที่างจั�ต่ส�งคมี 5 ดู$านี้ไดู$แก� ดู$านี้ร�างกาย อิารมีณ6 กระบ้วินี้การค�ดู พฤต่�กรรมีและจั�ต่วิ�ญญาณ(Rawlins, 1993: 141 - 148)

1. ดู$านี้ร�างกายมี อิาการป็วิดูศึ รษะ ป็วิดูต่ามีร�างกาย นี้อินี้ไมี�หล�บ้ เบ้+�อิอิาหาร ที่$อิงผู้!ก ถึ�ายป็�สสาวิะบ้�อิย การหายใจั ช พจัร ควิามีดู�นี้โลห�ต่ส!ง กล$ามีเนี้+อิหนี้$าอิกต่�ง ที่2าให$กายใจัล2าบ้าก

2. ดู$านี้อิารมีณ6 ไดู$แก� อิารมีณ6ที่างลบ้ต่�างๆ เช�นี้ วิ�ต่กก�งวิล หง4ดูหง�ดู ถึ!กค4กคามีส!ญเส ย โศึกเศึร$า กล�วิ โกรธิ เบ้+�อิหนี้�าย ไมี�วิางใจัและควิามีภาคภ!มี�ใจัใจัต่นี้เอิงลดูลง

3. ดู$านี้กระบ้วินี้การค�ดู ไดู$แก� การร�บ้ร! $ ควิามีจั2า สมีาธิ�เส ยไป็ ต่�ดูส�นี้ใจัไมี�ดู ควิามีค�ดู ส�บ้สนี้วินี้เวิ ยนี้ในี้เร+�อิงเดู�มี

61

4. ดู$านี้พฤต่�กรรมี ไดู$แก� ควิามีสามีารถึในี้การที่2าก�จักรรมีต่�างๆ ลดูลง ส�มีพ�นี้ธิภาพ ระหวิ�างบ้4คคล บ้ที่บ้าที่ที่างส�งคมีซ้��งแสดูงอิอิกดู$วิยการที่ะเลาะวิ�วิาที่ก�บ้ผู้!$อิ+�นี้ หร+อิในี้ที่างต่รงข$ามีเฉุ+�อิยชาไมี�สนี้ใจั

5. ดู$านี้วิ�ญญาณ ไดู$แก� ควิามีเช+�อิ แนี้วิค�ดูเก �ยวิก�บ้ศึาสนี้าที่ �ย�ดูถึ+อิ แสดูงอิอิกโดูยหมีดูหวิ�ง ในี้ช วิ�ต่ ที่$อิแที่$ อิ�บ้อิาย ร! $ส�กผู้�ดู

ป็�จัจั�ยเหล�านี้ มี ผู้ลต่�อิการดู!แลและต่�อิค4ณภาพการดู!แล ที่�งนี้ อิาจัมี ควิามีส�มีพ�นี้ธิ6ก�นี้ในี้ที่างต่รงหร+อิที่างอิ$อิมีระหวิ�างก�นี้แต่กต่�างก�นี้ไป็

นี้�ต่ยา ส4ที่ธิยากร (2531: 66 - 78) ไดู$ศึ�กษาถึ�งควิามีส�มีพ�นี้ธิ6ระหวิ�างพฤต่�กรรมีการเผู้ช�ญป็�ญหาก�บ้ควิามีมี��นี้ใจัในี้การดู!แลโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงป็�จัจั4บ้�นี้ขอิงญาต่� โดูยศึ�กษาในี้กล4�มีญาต่�ผู้!$ป็%วิยที่ �เข$าร�บ้การร�กษาในี้โรงพยาบ้าลราชวิ�ถึ โรงพยาบ้าลป็ระสาที่ และโรงพยาบ้าลรามีาธิ�บ้ดู เล+อิกแบ้บ้เจัาะจัง จั2านี้วินี้ 100 รายพบ้วิ�า ญาต่�มี4�งแก$ป็�ญหามีากกวิ�าอิารมีณ6ต่�งเคร ยดู แต่�ไมี�มี ควิามีส�มีพ�นี้ธิ6ก�บ้ควิามีมี��นี้ใจัในี้การดู!แลผู้!$ป็%วิย ในี้ควิามีส�มีพ�นี้ธิ6ระหวิ�างพฤต่�กรรมีการเผู้ช�ญป็�ญหาก�บ้ควิามีมี��นี้ใจัในี้การดู!แลผู้!$ป็%วิยพบ้วิ�า มี ควิามีส�มีพ�นี้ธิ6ที่างบ้วิกในี้ระดู�บ้ต่2�า

ส4ร ร�ต่นี้6 ช�วิงสวิ�สดู�Eศึ�กดู�E (2541: ก) ไดู$ศึ�กษาควิามีต่$อิงการขอิงญาต่�ในี้ฐานี้ะผู้!$ดู!แลผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง โดูยการศึ�กษาเป็�นี้การวิ�จั�ยเช�งบ้รรยาย กล4�มีต่�วิอิย�างเป็�นี้ญาต่�ที่ �ร �บ้ผู้�ดูชอิบ้ดู!แลผู้!$ป็%วิยจั2านี้วินี้ 120 ราย ผู้ลการวิ�จั�ยพบ้วิ�าเก �ยวิก�บ้ดู$านี้จั�ต่ใจัควิามีต่$อิงการขอิงญาต่�ไดู$แก�การเสร�มีสร$างพล�งที่างจั�ต่วิ�ญญาณ การป็ระค�บ้ป็ระคอิง

ป็ราณ มี��งขวิ�ญ (2542: 60 - 75) ไดู$ศึ�กษาในี้กล4�มีผู้!$ป็%วิยส!งอิาย4โรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงในี้ระยะฟื้9 นี้ฟื้!ระยะแรกและระยะหล�งที่ �มีา

62

ร�บ้บ้ร�การในี้คล�นี้�กอิาย4รกรรมีป็ระสาที่ งานี้ผู้!$ป็%วิยนี้อิกและฉุ4กเฉุ�นี้ โรงพยาบ้าลมีหานี้ครเช ยงใหมี� จั2านี้วินี้ 50 ราย พบ้วิ�าผู้!$ป็%วิยส!งอิาย4โรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงในี้ระยะฟื้9 นี้ฟื้!สภาพระยะแรกและระยะหล�งมี ควิามีเคร ยดูอิย!�ในี้ระดู�บ้ป็านี้กลาง และมี ควิามีเคร ยดูไมี�แต่กต่�างก�นี้ที่�งสอิงระยะ

เจั ยมีจั�ต่ โสภณส4ขสถึ�ต่ย6 (2544: 49 - 81) ไดู$ศึ�กษาถึ�งป็�ญหาในี้ต่�วิผู้!$ป็%วิยและผู้!$ดู!แลในี้เร+�อิงภาวิะส4ขภาพดู$านี้ร�างกาย ภาวิะซ้�มีเศึร$าและการดู!แลที่ �ไดู$ร�บ้ที่ �บ้$านี้ขอิงผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง

กล4�มีต่�วิอิย�างเป็�นี้ผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงคร�งแรกที่ �เข$าร�บ้การร�กษาในี้โรงพยาบ้าลจั�งหวิ�ดูสงขลา ไดู$ร�บ้การจั2าหนี้�ายอิอิกจัากโรงพยาบ้าลต่�งแต่� 1 เดู+อินี้ข�นี้ไป็ และผู้!$ดู!แลจั2านี้วินี้ละ 44 คนี้ ไดู$ร�บ้การเล+อิกแบ้บ้เจัาะจัง โดูยการส�มีภาษณ6ก�จักรรมีการดู!แลผู้!$ป็%วิยขณะที่ �อิย!�ที่ �บ้$านี้ต่ามีแบ้บ้ส�มีภาษณ6การดู!แลส4ขภาพที่ �บ้$านี้และแบ้บ้การป็ระเมี�นี้ภาวิะส4ขภาพดู$านี้ร�างกายต่ามีแบ้บ้แผู้นี้ส4ขภาพ และแบ้บ้ป็ระเมี�นี้ภาวิะซ้�มีเศึร$าขอิงร�ดูลอิฟื้ฟื้> (1977) ผู้ลการศึ�กษาพบ้วิ�า ภายหล�งจั2าหนี้�ายกล4�มีต่�วิอิย�างมี คะแนี้นี้ควิามีสามีารถึในี้การที่2าก�จัวิ�ต่รป็ระจั2าวิ�นี้ ก2าล�งกล$ามีเนี้+อิ และจั2านี้วินี้ช��วิโมีงการนี้อินี้ต่อินี้กลางค+นี้เพ��มีข�นี้อิย�างมี นี้�ยส2าค�ญที่างสถึ�ต่� และเก+อิบ้ที่4กรายไดู$ร�บ้การดู!แลพ+นี้ฐานี้ขณะอิย!�ที่ �บ้$านี้มีากข�นี้ ส�วินี้ก�จักรรมีที่ �ย�งไมี�ค�อิยไดู$ร�บ้ ไดู$แก� การร�บ้ป็ระที่านี้อิาหารวิ�างระหวิ�างมี+อิ การส�งเกต่ควิามีผู้�ดูป็กต่�ขอิงผู้�วิหนี้�งบ้ร�เวิณที่ �ถึ!กกดูที่�บ้ การไดู$ร�บ้ข$อิมี!ล/ข�าวิสารจัากญาต่�หร+อิส+�อิต่�างๆ ที่4กวิ�นี้ การพาไป็พบ้เพ+�อินี้หร+อิสถึานี้ที่ �ต่ามีควิามีต่$อิงการการดู!แลและส�งเกต่อิาการไข$ หร+อิป็�สสาวิะข4�นี้ และการพาไป็ที่2ากายภาพบ้2าบ้�ดู

เสาวิล�กษณ6 เนี้ต่รช�ง (2545: ก) ไดู$ศึ�กษาอิ�ที่ธิ�พลขอิงควิามีเคร ยดูในี้บ้ที่บ้าที่ผู้!$ดู!แล ควิามีวิ�ต่กก�งวิลจัากการดู!แลและป็�จัจั�ยดู$านี้ผู้!$ดู!แลต่�อิภาวิะส4ขภาพขอิงผู้!$ดู!แลผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง โดูยใช$ที่ฤษฏิ การป็ร�บ้ต่�วิขอิงรอิย กล4�มีต่�วิอิย�างค+อิ ญาต่�ผู้!$ดู!แลหล�กที่ �

63

ดู!แลผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงที่ �บ้$านี้ ผู้ลการศึ�กษาพบ้วิ�าญาต่�ผู้!$ดู!แลมี ควิามีเคร ยดูในี้บ้ที่บ้าที่ในี้ระดู�บ้ต่2�า มี ควิามีวิ�ต่กก�งวิลจัากการดู!แลในี้ระดู�บ้ป็านี้กลาง ควิามีวิ�ต่กก�งวิลเป็�นี้ต่�วิที่2านี้ายภาวิะส4ขภาพต่�วิแรก ต่ามีดู$วิยอิาย4 และควิามีเคร ยดูในี้บ้ที่บ้าที่

บ้4ญญร�ต่นี้6 เพ�กเดูช (2545: ก) ไดู$ศึ�กษาอิ�ที่ธิ�พลขอิงป็ร�มีาณการดู!แล ป็�ญหาจัากการส+�อิสาร และป็�จัจั�ยดู$านี้ผู้!$ดู!แล ต่�อิควิามีเคร ยดูในี้บ้ที่บ้าที่ขอิงญาต่�ผู้!$ดู!แลผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง กล4�มีต่�วิอิย�างเป็�นี้ญาต่�ผู้!$ดู!แลผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงจั2านี้วินี้ 100 ราย ผู้ลการศึ�กษาพบ้วิ�ากล4�มีต่�วิอิย�างป็ระเมี�นี้ป็ร�มีาณควิามีเคร ยดูในี้บ้ที่บ้าที่อิย!�ในี้ระดู�บ้ต่2�า ป็ร�มีาณการดู!แลมี ควิามีส�มีพ�นี้ธิ6ที่างบ้วิกก�บ้ควิามีเคร ยดูในี้บ้ที่บ้าที่ (r = .331, p< .01) สามีารถึอิธิ�บ้ายควิามีแป็รป็รวินี้ขอิงควิามีเคร ยดูในี้บ้ที่บ้าที่ไดู$ร$อิยละ 14.3 และป็�ญหาการส+�อิสารมี ควิามีส�มีพ�นี้ธิ6ที่างบ้วิกก�บ้ควิามีเคร ยดูในี้บ้ที่บ้าที่ สามีารถึอิธิ�บ้ายควิามีแป็รป็รวินี้ขอิงควิามีเคร ยดูในี้บ้ที่บ้าที่เพ��มีข�นี้เป็�นี้ ร$อิยละ 18.9

วิ�ลภา ส�งวิ�ฒนี้าย4ที่ธิ (2545: 54 - 57) ไดู$ศึ�กษาอิ�ที่ธิ�พลขอิงควิามีส�มีพ�นี้ธิ6ต่�างเก+อิก!ลควิามี สามีารถึในี้การที่2านี้ายการดู!แล และป็�จัจั�ยดู$านี้ญาต่�ผู้!$ดู!ต่�อิควิามีเคร ยดูจัากการดู!แลขอิงญาต่�ผู้!$ดู!แลผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง กล4�มีต่�วิอิย�างค+อิผู้!$ดู!แลหล�กในี้การดู!แลผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงจั2านี้วินี้ 100 ราย ผู้ลการวิ�จั�ยพบ้วิ�า ควิามีสามีารถึในี้การที่2านี้ายการดู!แลมี ควิามีส�มีพ�นี้ธิ6ก�บ้ควิามีเคร ยดูจัากการดู!แลในี้ระดู�บ้ป็านี้กลาง (r = - .450, p < .05) สามีารถึอิธิ�บ้ายควิามีแป็รป็รวินี้ขอิงควิามีเคร ยดูจัากการดู!แลไดู$ร$อิยละ 20.2

วิ�ภาร�ต่นี้6 นี้าวิาร�ต่นี้6 (2545: ก) ศึ�กษาอิ�ที่ธิ�พลขอิงการขาดูแหล�งป็ระโยชนี้6 ควิามีเคร ยดู

64

จัากการดู!แลและป็�จัจั�ยดู$านี้ผู้!$ดู!แลต่�อิภาวิะส4ขภาพขอิงญาต่�ผู้!$ดู!แลผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง กล4�มีต่�วิอิย�างเป็�นี้ญาต่�ผู้!$ดู!แลผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงจั2านี้วินี้ 100 ราย ผู้ลการศึ�กษาพบ้วิ�า มี ควิามีเคร ยดูจัากการดู!แลในี้ระดู�บ้ต่2�า การขาดูแหล�งป็ระโยชนี้6และควิามีเคร ยดูจัากการดู!แลมี ควิามีส�มีพ�นี้ธิ6ก�บ้ภาวิะส4ขภาพ สามีารถึร�วิมีก�นี้ที่2านี้ายภาวิะส4ขภาพไดู$ร$อิยละ 50

จั4ร ร�ต่นี้6 กอิผู้จัญ (2545: ก) ศึ�กษาอิ�ที่ธิ�พลขอิงควิามีพร$อิมีในี้การดู!แล รางวิ�ลที่ �ไดู$ร�บ้จัากการดู!แลและป็�จัจั�ยดู$านี้ผู้!$ดู!แลต่�อิควิามีเคร ยดูในี้บ้ที่บ้าที่ขอิงญาต่�ผู้!$ดู!แลผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง กล4�มีต่�วิอิย�างเป็�นี้ญาต่�ผู้!$ดู!แลหล�กขอิงผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงจั2านี้วินี้ 100 ราย ผู้ลการศึ�กษาพบ้วิ�ากล4�มีต่�วิอิย�างมี ควิามีเคร ยดูในี้บ้ที่บ้าที่ในี้ระดู�บ้ต่2�า ควิามีพร$อิมีในี้การดู!แลมี ควิามีส�มีพ�นี้ธิ6ที่างลบ้ก�บ้ควิามีเคร ยดูในี้บ้ที่บ้าที่และสามีารถึอิธิ�บ้ายควิามีผู้�นี้แป็รขอิงควิามีเคร ยดูในี้บ้ที่บ้าที่ไดู$ ร$อิยละ 13.1

วิ�ไล ส4รสาคร (2549: 58 - 85)ไดู$ศึ�กษาการเผู้ช�ญควิามีเคร ยดูและป็�จัจั�ยที่2านี้ายควิามีเคร ยดูจัากการดู!แลขอิงผู้!$ดู!แลผู้!$ป็%วิยอิ�มีพาต่ กล4�มีต่�วิอิย�างเป็�นี้ผู้!$ดู!แลหล�กที่ �พาผู้!$ป็%วิยมีาร�บ้การต่รวิจัต่ามีนี้�ดูที่ �คล�นี้�กศึ�ลยกรรมีป็ระสาที่ โรงพยาบ้าลสมี4ที่รสาคร จั2านี้วินี้ 100 ราย ผู้ลการวิ�จั�ยพบ้วิ�า ผู้!$ดู!แลมี ควิามีเคร ยดูจัากการดู!แลอิย!�ในี้ระดู�บ้นี้$อิย ผู้!$ดู!แลใช$การเผู้ช�ญควิามีเคร ยดูที่�งวิ�ธิ การมี4�งแก$ป็�ญหาและการจั�ดูการก�บ้อิารมีณ6 โดูยใช$วิ�ธิ การมี4�งแก$ป็�ญหามีากกวิ�าการจั�ดูการก�บ้อิารมีณ6

ความร)� และป่ระสบการณ%ในการด)แล ผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูเป็�นี้โรคขอิงระบ้บ้ป็ระสาที่ การดู!แลผู้!$

ป็%วิยที่ �โรงพยาบ้าลจัะที่2าให$ผู้!$ดู!แลเร ยนี้ร! $การดู!แลจัากการส�งเกต่ จัากพยาบ้าลสอินี้ จัากการสอิบ้ถึามีพยาบ้าลหร+อิญาต่�ผู้!$ป็%วิยข$างเต่ ยง

65

หร+อิหมีอิบ้อิก ดู�งนี้�นี้เมี+�อิเต่ร ยมีควิามีพร$อิมีก�อินี้กล�บ้บ้$านี้ ผู้!$ดู!แลที่ �มี ป็ระสบ้การณ6การดู!แลที่ �โรงพยาบ้าล จัะเร ยนี้ร! $วิ�ธิ การดู!แลไดู$เร<วิกวิ�าผู้!$ดู!แลที่ �ไมี�ไดู$เฝึ@าไข$ผู้!$ป็%วิยที่ �โรงพยาบ้าล โดูยผู้!$ดู!แลต่$อิงมี ควิามีเข$าใจัเก �ยวิก�บ้กลไกการเป็ล �ยนี้แป็ลงที่�งดู$านี้ร�างกายและจั�ต่ใจัที่ �เก�ดูข�นี้ก�บ้ผู้!$ป็%วิย และควิรต่$อิงมี ที่�กษะที่ �เฉุพาะเจัาะจัง เช�นี้ การเคล+�อินี้ย$ายผู้!$ป็%วิย เป็�นี้ต่$นี้ ครอิบ้คร�วิร�วิมีร�บ้ร! $การเต่ร ยมีควิามีพร$อิมีขอิงผู้!$ดู!แล การเป็Bดูโอิกาสให$ครอิบ้คร�วิร�วิมีร�บ้ร! $ถึ�งการเต่ร ยมีควิามีพร$อิมีก�บ้ผู้!$ดู!แล จัะที่2าให$ครอิบ้คร�วิมี ควิามีร! $การดู!แล เมี+�อิผู้!$ดู!แลเก�ดูป็�ญหาการดู!แลที่ �บ้$านี้ครอิบ้คร�วิจัะเป็�นี้ผู้!$คอิยช�วิยเหล+อิและร�วิมีแก$ป็�ญหาก�บ้ผู้!$ดู!แล (วิ�นี้เพ<ญ พ�ช�ต่พรช�ย และอิ4ษาวิดู อิ�ศึดูรวิ�เศึษ, 2545: 39 - 43)

ย4พาพ�นี้ ป็ระสารอิธิ�คมี (2535: 49 - 90) ไดู$ศึ�กษาในี้เร+�อิงผู้ลขอิงการใช$ร!ป็แบ้บ้การดู!แลเร+อิร�งที่ �บ้$านี้ โดูยใช$วิ�ธิ ที่ดูลอิงก�บ้ผู้!$ป็%วิยที่ �มีาร�บ้การร�กษาดู$วิยโรคระบ้บ้ป็ระสาที่ ในี้โรงพยาบ้าลรามีาธิ�บ้ดู โดูยมี ร!ป็แบ้บ้ที่ �เป็�นี้การให$ควิามีร! $เก �ยวิก�บ้การป็ฏิ�บ้�ต่�ในี้กล4�มีที่ดูลอิงและต่�ดูต่ามีเย �ยมีบ้$านี้พบ้วิ�า การเย �ยมีที่ �บ้$านี้ในี้ส�ป็ดูาห6ที่ � 2 และ 6

ส!งกวิ�าส�ป็ดูาห6ที่ � 1 และส�ป็ดูาห6ที่ � 6 ส!งกวิ�าส�ป็ดูาห6ที่ � 2 ในี้เร+�อิงขอิงการป็ฏิ�บ้�ต่�ก�จัวิ�ต่รป็ระจั2าวิ�นี้ และควิามีสามีารถึในี้การดู!แลผู้!$ป็%วิยขอิงสมีาช�กในี้ครอิบ้คร�วิส!งกวิ�าก�อินี้ที่ดูลอิง และไดู$พบ้ในี้ส�วินี้ที่ �ส2าค�ญป็ระการหนี้��งวิ�า สามีารถึลดูอิ4บ้�ต่�การณ6การเก�ดูแผู้ลกดูที่�บ้ ไดู$ถึ�งร$อิยละ 6.67 จัากการนี้ ที่2าให$เห<นี้วิ�าการดู!แลส4ขภาพที่ �บ้$านี้มี ควิามีส2าค�ญมีากในี้ผู้!$ป็%วิยโรคเร+อิร�งและไดู$ร�บ้การจั2าหนี้�ายกล�บ้บ้$านี้ จั�งควิรมี การที่2างานี้ที่ �เช+�อิมีต่�อิระหวิ�างโรงพยาบ้าลก�บ้บ้$านี้อิย�างจัร�งจั�ง

จั�นี้นี้ะร�ต่นี้6 ศึร ภ�ที่รภ�ญโญ (2540: ก) ไดู$ศึ�กษาผู้ลการสอินี้และฝึGกที่�กษะแก�ผู้!$ดู!แลผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง ต่�อิควิามีสามีารถึในี้การดู!แลผู้!$ป็%วิย และภาวิะส4ขภาพขอิงผู้!$ป็%วิย โดูยการศึ�กษาเป็�นี้การวิ�จั�ยก��งที่ดูลอิง กล4�มีต่�วิอิย�างเป็�นี้ผู้!$ดู!แลที่ �เป็�นี้หล�กในี้การร�บ้ผู้�ดูชอิบ้

66

ดู!แลผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงจั2านี้วินี้ 40 ราย โดูยแบ้�งกล4�มีต่�วิอิย�างเป็�นี้ 2 กล4�มี ค+อิกล4�มีที่ดูลอิงไดู$ร�บ้การสอินี้และฝึGกที่�กษะต่ามีแบ้บ้แผู้นี้ที่ �ผู้!$วิ�จั�ยก2าหนี้ดู และกล4�มีควิบ้ค4มีไดู$ร�บ้การสอินี้และฝึGกที่�กษะต่ามีป็กต่�จัากเจั$าหนี้$าที่ � ผู้ลการวิ�จั�ยพบ้วิ�า 1) คะแนี้นี้เฉุล �ยควิามีสามีารถึในี้การดู!แลผู้!$ป็%วิยขอิงผู้!$ดู!แลกล4�มีที่ดูลอิงส!งกวิ�ากล4�มีควิบ้ค4มีอิย�างมี นี้�ยส2าค�ญที่างสถึ�ต่�ที่ �ระดู�บ้ .001 เมี+�อิผู้!$ป็%วิยกล�บ้บ้$านี้ 1 เดู+อินี้ 2) คะแนี้นี้เฉุล �ยภาวิะส4ขภาพผู้!$ป็%วิยที่ �ไดู$ร�บ้การดู!แลจัากกล4�มีที่ดูลอิงส!งกวิ�าในี้กล4�มีควิบ้ค4มีอิย�างมี นี้�ยส2าค�ญที่างสถึ�ต่�ที่ �ระดู�บ้ .001 ผู้ลการวิ�จั�ยคร�งนี้ สร4ป็ไดู$วิ�าผู้!$ดู!แลกล4�มีที่ดูลอิงซ้��งไดู$ร�บ้การสอินี้และฝึGกที่�กษะต่ามีแบ้บ้แผู้นี้ที่ �ก2าหนี้ดูมี ควิามีสามีารถึในี้การดู!แลผู้!$ป็%วิยที่2าให$ภาวิะส4ขภาพขอิงผู้!$ป็%วิยดู ข�นี้

อิารมีณ6 บ้4ญเก�ดู (2540: 86 - 130) ไดู$ศึ�กษาป็ระส�ที่ธิ�ผู้ลขอิงการเต่ร ยมีก�อินี้กล�บ้บ้$านี้ต่�อิควิามีสามีารถึในี้การป็ฏิ�บ้�ต่�ต่�วิขอิงผู้!$ป็%วิยหลอิดูเล+อิดูสมีอิงและควิามีสามีารถึในี้การดู!แลผู้!$ป็%วิยโดูยศึ�กษาในี้กล4�มีผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงและผู้!$ดู!แลที่ �ถึ!กค�ดูเล+อิกอิย�างเฉุพาะเจัาะจังอิย�างละจั2านี้วินี้ 50 คนี้ ที่ �มีาร�บ้การร�กษาในี้แผู้นี้กอิาย4รกรรมีชายและหญ�ง โรงพยาบ้าลต่ากส�นี้ ดู$วิยการส�มีภาษณ6 ส�งเกต่ และการสาธิ�ต่ พบ้วิ�า หล�งจัากไดู$ร�บ้การเต่ร ยมีควิามีพร$อิมีในี้กล4�มีที่ดูลอิงนี้�นี้ในี้ต่�วิผู้!$ป็%วิยเอิงก<มี ควิามีสามีารถึในี้การป็ฏิ�บ้�ต่�ต่�วิ และผู้!$ดู!แลก<มี ควิามีสามีารถึในี้การดู!แลผู้!$ป็%วิยส!งกวิ�าก�อินี้เต่ร ยมีควิามีพร$อิมีอิย�างมี นี้�ยส2าค�ญ และต่�ดูต่ามีไป็เย �ยมีที่ �บ้$านี้หล�งจัากผู้!$ป็%วิยจั2าหนี้�ายไป็ไดู$ 1 ส�ป็ดูาห6 ก<ย�งพบ้วิ�า ควิามีสามีารถึส!งข�นี้กวิ�าการเต่ร ยมีควิามีพร$อิมีอิ กที่�งในี้สอิงกล4�มีนี้ และป็ระเดู<นี้ส2าค�ญพบ้วิ�าการร�บ้ร! $ป็�ญหาขอิงผู้!$ป็%วิยมี ควิามีส�มีพ�นี้ธิ6ก�บ้ควิามีสามีรถึในี้การป็ฏิ�บ้�ต่�ต่�วิ แต่�การร�บ้ร! $ป็�ญหาขอิงผู้!$ดู!แลไมี�มี ควิามีส�มีพ�นี้ธิ6ก�บ้ควิามีสามีารถึในี้การดู!แลผู้!$ป็%วิย ที่2าให$เห<นี้วิ�าการเต่ร ยมีควิามีพร$อิมีมี ผู้ลต่�อิการดู!แลผู้!$ป็%วิย

67

วิ�ราวิรรณ คล$ายห�ร�ญ (2544: ก) ไดู$ศึ�กษาผู้ลขอิงการสอินี้แนี้ะต่�อิควิามีพ�งพอิใจัและควิามีสามีารถึขอิงผู้!$ดู!แลผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง กล4�มีต่�วิอิย�างไดู$แก�ผู้!$ดู!แลผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง จั2านี้วินี้ 20 ราย ผู้ลการวิ�จั�ยพบ้วิ�าคะแนี้นี้เฉุล �ยควิามีสามีารถึในี้การดู!แลขอิงผู้!$ดู!แลผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงภายหล�งไดู$ร�บ้การสอินี้แนี้ะส!งกวิ�าก�อินี้ไดู$ร�บ้การสอินี้แนี้ะ และส!งกวิ�ากล4�มีที่ �ไดู$ร�บ้การสอินี้ต่ามีป็กต่�

จัาร�ก ธิาร ร�ต่นี้6 (2545: 62 - 91) ไดู$ศึ�กษาผู้ลขอิงการวิางแผู้นี้จั2าหนี้�ายต่�อิควิามีสามีารถึขอิงผู้!$ดู!แลผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง โดูยใช$รายละเอิ ยดูการวิางแผู้นี้จั2าหนี้�ายต่ามีแนี้วิค�ดูขอิงฮิ�วิซ้ และคณะ(1986) พบ้วิ�า ในี้กล4�มีที่ �ไดู$ร�บ้การวิางแผู้นี้ควิามีสามีารถึขอิงผู้!$ดู!แลดู กวิ�ากล4�มีที่ �มี การสอินี้ต่ามีก�จัวิ�ต่ร และในี้กล4�มีที่ �ไดู$ร�บ้การวิางแผู้นี้นี้ มี ควิามีสามีารถึส!งกวิ�าก�อินี้ที่ �ไดู$ร�บ้การวิางแผู้นี้จั2าหนี้�าย

นี้�นี้ที่พร ศึร นี้��มี (2545: 56 - 89) ไดู$ศึ�กษาป็ระสบ้การณ6 การเผู้ช�ญป็�ญหาขอิงผู้!$ดู!แลในี้การดู!แลผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงที่ �บ้$านี้ ผู้!$ให$ข$อิมี!ลเป็�นี้ผู้!$ดู!แลที่ �ให$การดู!แลผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงที่ �บ้$านี้จั2านี้วินี้ 10 คนี้ เล+อิกแบ้บ้เจัาะจังที่ �บ้$านี้ขอิงผู้!$ป็%วิยและครอิบ้คร�วิ เก<บ้ข$อิมี!ลโดูยวิ�ธิ การเช�งค4ณภาพพบ้วิ�าวิ�ธิ การเผู้ช�ญป็�ญหาที่ �ผู้!$ดู!แลใช$มี 4 วิ�ธิ ค+อิ 1) การที่2าใจั 2) การผู้สมีผู้สานี้การร�กษา 3) การดู!แลส4ขภาพขอิงผู้!$ดู!แลให$แข<งแรง 4) การป็ร�บ้เป็ล �ยนี้แบ้บ้แผู้นี้ในี้การดู2าเนี้�นี้ช วิ�ต่ ในี้ส�วินี้ป็�จัจั�ยที่ �เก �ยวิข$อิงก�บ้การเผู้ช�ญป็�ญหาค+อิ 1)

ป็�จัจั�ยดู$านี้ผู้!$ดู!แล ในี้เร+�อิงขอิงควิามีร! $ ที่�กษะในี้การดู!แล ควิามีหวิ�งบ้4คล�กหร+อิล�กษณะนี้�ส�ยขอิงผู้!$ดู!แล ภาวิะส4ขภาพขอิงผู้!$ดู!แล รวิมีที่�งควิามีผู้!กพ�นี้และค4ณธิรรมีป็ระจั2าใจัขอิงผู้!$ดู!แล 2) ป็�จัจั�ยดู$านี้ผู้!$ป็%วิย ในี้เร+�อิงภาวิะส4ขภาพดู$านี้ร�างกาย ควิามีเส+�อิมีในี้การร�บ้ร! $/สต่�ป็�ญญา และการถึดูถึอิยที่างดู$านี้อิารมีณ6 3) ป็�จัจั�ยดู$านี้วิ�ฒนี้ธิรรมีและควิามีเช+�อิ ในี้เร+�อิงการที่ดูแที่นี้บ้4ญค4ณ ควิามีช�วิยเหล+อิเอิ+อิอิาที่ร และการ

68

ชดูใช$กรรมี 4) ป็�จัจั�ยดู$านี้เศึรษฐก�จั 5) ป็�จัจั�ยดู$านี้ระบ้บ้บ้ร�การส4ขภาพ และย�งมี ในี้เร+�อิงขอิงควิามีต่$อิงการขอิงผู้!$ดู!แลในี้ขณะที่ �อิย!�ที่ �บ้$านี้ไดู$แก� ควิามีต่$อิงการควิามีช�วิยเหล+อิจัากพ � ๆ นี้$อิงๆ ต่$อิงการให$ช�วิยเหล+อิเร+�อิงอิ4ป็กรณ6ขอิงควิามีพ�การ และการร�กษา และต่$อิงการให$ช�วิยเหล+อิดู$านี้อิาช พการงานี้แก�ผู้!$ป็%วิย

โสรญา ส4ดูสาระ (2547: 86 - 134) ไดู$ศึ�กษาในี้เร+�อิงการสร$างมีาต่รฐานี้การพยาบ้าลที่ �บ้$านี้ส2าหร�บ้ผู้!$ส!งอิาย4โรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง. โดูยกล4�มีต่�วิอิย�างเป็�นี้พยาบ้าลวิ�ชาช พ 6 คนี้ ผู้!$ส!งอิาย4โรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง 13 คนี้ และผู้!$ดู!แล การเก<บ้รวิบ้รวิมีข$อิมี!ลใช$แบ้บ้สอิบ้ถึามีการป็ฏิ�บ้�ต่�การต่ามีมีาต่รฐานี้การพยาบ้าล การส�มีภาษณ6 และการส�งเกต่อิย�างมี ส�วินี้ร�วิมีโดูยเล+อิกสถึานี้บ้ร�การส4ขภาพระดู�บ้ป็ฐมีภ!มี�ภายใต่$เคร+อิข�ายโรงพยาบ้าลขอินี้แก�นี้ 5 แห�ง ผู้ลการวิ�จั�ยพบ้วิ�า มีาต่รฐานี้การพยาบ้าลที่ �บ้$านี้ส2าหร�บ้ผู้!$ส!งอิาย4โรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงป็ระกอิบ้ดู$วิย มีาต่รฐานี้เช�งกระบ้วินี้การ และมีาต่รฐานี้เช�งผู้ลล�พธิ6จั2านี้วินี้ 4 มีาต่รฐานี้ดู�งนี้

มีาต่รฐานี้ที่ � 1 ผู้!$ส!งอิาย4ไดู$ร�บ้การป็ระเมี�นี้สภาวิะส4ขภาพและควิามีพร$อิมีในี้การดู!แลต่นี้เอิงอิย�างต่�อิเนี้+�อิงหล�งการเก�ดูภาวิะโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง

มีาต่รฐานี้ที่ � 2 ผู้!$ส!งอิาย4สามีารถึเผู้ช�ญป็�ญหาที่ �เก�ดูข�นี้จัากโรค ต่ามีวิ�ถึ ช วิ�ต่ที่ �เป็ล �ยนี้แป็ลงไป็ไดู$อิย�างมี ป็ระส�ที่ธิ�ภาพ

มีาต่รฐานี้ที่ � 3 ผู้!$ส!งอิาย4ป็ลอิดูภ�ย และป็ราศึจัากภาวิะแที่รกซ้$อินี้ขอิงโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง

มีาต่รฐานี้ที่ � 3.1 ผู้!$ส!งอิาย4ป็ลอิดูภ�ยจัากการเก�ดูแผู้ลกดูที่�บ้มีาต่รฐานี้ที่ � 3.2 ผู้!$ส!งอิาย4ป็ลอิดูภ�ยจัากการต่�ดูเช+อิ ในี้ระบ้บ้

ที่างเดู�นี้หายใจั และระบ้บ้ที่างเดู�นี้ป็�สสาวิะ

69

มีาต่รฐานี้ที่ � 3. 3 ผู้!$ส!งอิาย4ป็ลอิดูภ�ยจัากภาวิะกล$ามีเนี้+อิล บ้ และข$อิต่�ดูแข<ง

มีาต่รฐานี้ที่ � 3.4 ผู้!$ส!งอิาย4ป็ลอิดูภ�ยจัากภาวิะข$อิไหล�เล+�อินี้หล4ดู

มีาต่รฐานี้ที่ � 3.5 ผู้!$ส!งอิาย4ป็ลอิดูภ�ยจัากการกล�บ้เป็�นี้ซ้2ามีาต่รฐานี้ที่ � 4 ผู้!$ดู!แลและครอิบ้คร�วิ ไดู$ร�บ้การสนี้�บ้สนี้4นี้ช�วิย

เหล+อิในี้การดู!แลผู้!$ส!งอิาย4จัากโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง

ที่�นี้วิ�ส4ที่ธิ6 ศึร ละมี�ย (2548: 45 - 62) ไดู$ศึ�กษาผู้ลการเต่ร ยมีครอิบ้คร�วิต่�อิการป็ฏิ�บ้�ต่�การดู!แลสมีาช�กที่ �เจั<บ้ป็%วิยดู$วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงขอิงครอิบ้คร�วิ เป็�นี้การศึ�กษาวิ�จั�ยก��งที่ดูลอิง กล4�มีต่�วิอิย�างค+อิ ผู้!$ดู!แลหล�กผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง จั2านี้วินี้ 30 คนี้โดูยแบ้�งกล4�มีต่�วิอิย�างอิอิกเป็�นี้ 2

กล4�มีๆ ละ 15 คนี้ ผู้ลการศึ�กษาพบ้วิ�าค�าเฉุล �ยคะแนี้นี้การป็ฏิ�บ้�ต่�ขอิงผู้!$ดู!แลผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงหล�งการที่ดูลอิงกล4�มีที่ดูลอิงส!งกวิ�ากล4�มีควิบ้ค4มี คะแนี้นี้การป็ฏิ�บ้�ต่�ขอิงผู้!$ดู!แลผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงหล�งการที่ดูลอิงส!งกวิ�าก�อินี้ที่ดูลอิง หล�งการที่ดูลอิงกล4�มีที่ดูลอิงมี ค�าเฉุล �ยคะแนี้นี้การป็ฏิ�บ้�ต่�อิย!�ในี้ระดู�บ้มีากที่ �ส4ดูที่�ง 5 ดู$านี้ เร ยงต่ามีล2าดู�บ้ดู�งนี้ 1) ดู$านี้การป็@อิงก�นี้ที่$อิงผู้!ก 2) ดู$านี้การป็@อิงก�นี้ข$อิต่�ดู 3) ดู$านี้การป็@อิงก�นี้แผู้ลกดูที่�บ้ 4) ดู$านี้การป็@อิงก�นี้อิารมีณ6ซ้�มีเศึร$า 5) ดู$านี้การป็@อิงก�นี้ป็อิดูอิ�กเสบ้

สมีล�กษณ6 ส4วิรรณมีาล และคณะ (2549: ก) ไดู$ศึ�กษาควิามีต่$อิงการข$อิมี!ลขอิงญาต่�ผู้!$ดู!แลผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง พบ้วิ�ากล4�มีต่�วิอิย�างมี ควิามีต่$อิงการข$อิมี!ลเก �ยวิก�บ้โรค และควิามีเจั<บ้ป็%วิยที่ �ผู้!$ป็%วิยเผู้ช�ญอิย!� 6 หมีวิดู ต่ามีล2าดู�บ้ควิามีต่$อิงการค+อิ ข$อิมี!ลเก �ยวิก�บ้สาเหต่4ขอิงโรคหร+อิอิาการที่ �เก�ดูข�นี้ ข$อิมี!ลเก �ยวิก�บ้อิาการเป็ล �ยนี้แป็ลงขอิงผู้!$ป็%วิย หร+อิควิามีก$าวิหนี้$าขอิงการร�กษาพยาบ้าล

70

ข$อิมี!ลเก �ยวิก�บ้การวิ�นี้�จัฉุ�ยโรคขอิงผู้!$ป็%วิย ข$อิมี!ลเก �ยวิก�บ้ระดู�บ้ควิามีร4นี้แรงขอิงโรคหร+อิอิาการที่ �เป็�นี้อิย!� ข$อิมี!ลเก �ยวิก�บ้การพยากรณ6โรค และข$อิมี!ลเก �ยวิก�บ้การร�กษาที่ �ผู้!$ป็%วิยไดู$ร�บ้

ระยะเวลาการด)แล การที่ �ผู้!$ดู!แลต่$อิงเผู้ช�ญก�บ้ภาระการดู!แลดู$วิยระยะเวิลานี้านี้

ส�งผู้ลให$เก�ดูควิามีร! $ส�กต่�งเคร ยดูและเศึร$า (Hughes & Caliandro, 1996: 347-358)

ธิาร�นี้ เพชรร�ต่นี้6 (2541: 63 - 97) ไดู$ศึ�กษาควิามีต่$อิงการและป็�จัจั�ยที่ �มี ควิามีส�มีพ�นี้ธิ6ก�บ้ควิามีต่$อิงการขอิงผู้!$ดู!แลผู้!$ป็%วิยเอิดูส6ในี้ครอิบ้คร�วิ  เป็�นี้การวิ�จั�ยเช�งพรรณนี้า (Descriptive

Research) เพ+�อิศึ�กษาควิามีต่$อิงการขอิงผู้!$ดู!แลผู้!$ป็%วิยเอิดูส6และศึ�กษาป็�จัจั�ยที่ �มี ควิามีส�มีพ�นี้ธิ6 ก�บ้ควิามีต่$อิงการขอิงผู้!$ดู!แลผู้!$ป็%วิยเอิดูส6ในี้ครอิบ้คร�วิ กล4�มีต่�วิอิย�างค+อิผู้!$ดู!แล ผู้!$ป็%วิยเอิดูส6ที่ �เข$าร�บ้การร�กษาในี้โรงพยาบ้าลศึร นี้คร�นี้ที่ร6 มีหาวิ�ที่ยาล�ย ขอินี้แก�นี้ และโรงพยาบ้าลศึ!นี้ย6ขอินี้แก�นี้ จั�งหวิ�ดูขอินี้แก�นี้ จั2านี้วินี้ 50 ราย เคร+�อิงมี+อิที่ �ใช$ในี้การวิ�จั�ยเป็�นี้แบ้บ้ส�มีภาษณ6 ข$อิมี!ลที่��วิไป็ขอิงกล4�มีต่�วิอิย�าง ไดู$แก� อิาย4 เพศึ อิาช พ ระดู�บ้การศึ�กษา รายไดู$ขอิงครอิบ้คร�วิ ล�กษณะขอิงครอิบ้คร�วิ ล�กษณะควิามีส�มีพ�นี้ธิ6ขอิงผู้!$ดู!แลก�บ้ผู้!$ป็%วิยเอิดูส6 ระยะเวิลาที่ �ดู!แลผู้!$ป็%วิย และระยะเวิลาต่�งแต่�ที่ราบ้วิ�าผู้!$ป็%วิยเป็�นี้เอิดูส6 และแบ้บ้ส�มีภาษณ6 ควิามีต่$อิงการขอิงผู้!$ดู!แลผู้!$ป็%วิยเอิดูส6 พบ้วิ�าระยะเวิลาที่ �ดู!แลผู้!$ป็%วิยไมี�มี ควิามี ส�มีพ�นี้ธิ6ก�บ้ควิามีต่$อิงการโดูยรวิมีขอิงกล4�มีต่�วิอิย�าง  

นี้�ภา นี้�ยมีไที่ย (2545: ก) ไดู$ศึ�กษาระยะเวิลาในี้การดู!แล เหต่4การณ6ช วิ�ต่ครอิบ้คร�วิ ควิามีเข$มีแข<งขอิงครอิบ้คร�วิและควิามีผู้าส4ก ขอิงสมีาช�กครอิบ้คร�วิผู้!$ให$การดู!แลผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง  การวิ�จั�ยเช�งบ้รรยายคร�งนี้ มี วิ�ต่ถึ4ป็ระสงค6เพ+�อิศึ�กษาอิ2านี้าจัในี้

71

การที่2านี้ายขอิงระยะเวิลา ในี้การดู!แลเหต่4การณ6ช วิ�ต่ครอิบ้คร�วิ ควิามีเข$มีแข<งขอิงครอิบ้คร�วิต่�อิควิามีผู้าส4กขอิงสมีาช�ก ครอิบ้คร�วิผู้!$ให$การดู!แลผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง กล4�มีต่�วิอิย�างเล+อิกแบ้บ้ เจัาะจังจั2านี้วินี้ 120 ราย เป็�นี้สมีาช�กครอิบ้คร�วิผู้!$ให$การดู!แลหล�กผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงที่ �บ้$านี้ ผู้ลการศึ�กษาพบ้วิ�าระยะเวิลาในี้การดู!แลไมี�มี ควิามีส�มีพ�นี้ธิ6ก�บ้ต่�วิแป็รใดูๆ

อาย อิาย4มี ควิามีส�มีพ�นี้ธิ6ก�บ้ป็ระสบ้การณ6ในี้อิดู ต่ ซ้��งส�งผู้ลต่�อิการ

ป็ร�บ้ต่�วิขอิงบ้4คคลขณะที่ �เก�ดูป็�ญหาข�นี้ ผู้!$ที่ �มี อิาย4มีากกวิ�า 70 ป็Cข�นี้ไป็ มี ควิามีสามีารถึในี้การป็ฏิ�บ้�ต่�ก�จักรรมีและแรงจั!งใจัในี้การที่2าก�จักรรมีค�อินี้ข$างนี้$อิย (ก�มีมี�นี้ต่6 พ�นี้ธิ4มีจั�นี้ดูา, 2532: 59 - 60)

ธิาร�นี้ เพชรร�ต่นี้6 (2541: 63 - 97) ไดู$ศึ�กษา ควิามีต่$อิงการและป็�จัจั�ยที่ �มี ควิามีส�มีพ�นี้ธิ6ก�บ้ควิามีต่$อิงการขอิงผู้!$ดู!แล ผู้!$ป็%วิยเอิดูส6ในี้ครอิบ้คร�วิ  พบ้วิ�าอิาย4ไมี�มี ควิามีส�มีพ�นี้ธิ6ก�บ้ควิามีต่$อิงการโดูยรวิมีขอิงกล4�มีต่�วิอิย�าง  

บ้4ญญร�ต่นี้6 เพ�กเดูช (2545: ก) ไดู$ศึ�กษาศึ�กษาอิ�ที่ธิ�พลขอิงป็ร�มีาณการดู!แล ป็�ญหาจัากการส+�อิสาร และป็�จัจั�ยดู$านี้ผู้!$ดู!แล ต่�อิควิามีเคร ยดูในี้บ้ที่บ้าที่ขอิงญาต่�ผู้!$ดู!แลผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง การวิ�จั�ยคร�งนี้ มี วิ�ต่ถึ4ป็ระสงค6เพ+�อิศึ�กษาอิ�ที่ธิ�พลขอิงป็ร�มีาณการ ดู!แล ป็�ญหาจัากการส+�อิสาร และป็�จัจั�ยดู$านี้ผู้!$ดู!แลต่�อิควิามีเคร ยดูในี้บ้ที่บ้าที่ขอิงญาต่�ผู้!$ดู!แล ผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง กล4�มีต่�วิอิย�างเป็�นี้ญาต่�ผู้!$ดู!แลผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง จั2านี้วินี้ 100 ราย พบ้วิ�ากล4�มีต่�วิอิย�างส�วินี้ใหญ�เป็�นี้วิ�ยกลางคนี้ ร$อิยละ 43 อิาย4เฉุล �ย 46.6

และอิาย4ไมี�มี ควิามีส�มีพ�นี้ธิ6ก�บ้ควิามีเคร ยดูในี้บ้ที่บ้าที่

72

วิ�ภาร�ต่นี้6 นี้าวิาร�ต่นี้6 (2545: ก) ไดู$ศึ�กษาอิ�ที่ธิ�พลขอิงการขาดูแหล�งป็ระโยชนี้6 ควิามีเคร ยดูจัากการดู!แล และป็�จัจั�ยดู$านี้ผู้!$ดู!แล ต่�อิภาวิะส4ขภาพขอิงญาต่�ผู้!$ดู!แลผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง  โดูยศึ�กษาในี้กล4�มีต่�วิอิย�างที่ �เป็�นี้ ญาต่�ผู้!$ดู!แลผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง จั2านี้วินี้ 100 ราย เคร+�อิงมี+อิที่ �ใช$ในี้การเก<บ้รวิบ้รวิมีข$อิมี!ล ป็ระกอิบ้ดู$วิยแบ้บ้สอิบ้ถึามีส�วินี้บ้4คคล แบ้บ้วิ�ดูการขาดูแหล�งป็ระโยชนี้6 แบ้บ้วิ�ดูควิามีเคร ยดูจัาก การดู!แลและแบ้บ้วิ�ดูภาวิะส4ขภาพ ผู้ลการศึ�กษาพบ้วิ�า กล4�มีต่�วิอิย�างส�วินี้ใหญ�เป็�นี้วิ�ยกลางคนี้ร$อิยละ 46 อิาย4เฉุล �ย 50.22 ป็C และไมี�มี ควิามีส�มีพ�นี้ธิ6ก�บ้ภาวิะส4ขภาพ

วิ�ลภา ส�งวิ�ฒนี้าย4ที่ธิ (2545: 51 - 75) ไดู$ศึ�กษาอิ�ที่ธิ�พลขอิงควิามีส�มีพ�นี้ธิ6ต่�างเก+อิก!ล ควิามีสามีารถึในี้การที่2านี้ายการดู!แล และป็�จัจั�ย ดู$านี้ญาต่�ผู้!$ดู!แลต่�อิควิามีเคร ยดูจัากการดู!แลขอิงญาต่�ผู้!$ดู!แลผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง ผู้ลการวิ�จั�ยพบ้วิ�า กล4�มีต่�วิอิย�างส�วินี้ใหญ�เป็�นี้วิ�ยกลางคนี้ ร$อิยละ 44 อิาย4เฉุล �ย 43.25 ป็C

เสาวิล�กษณ6 เนี้ต่รช�ง (2545: ก) ไดู$ศึ�กษาอิ�ที่ธิ�พลขอิงควิามีเคร ยดูในี้บ้ที่บ้าที่ผู้!$ดู!แล ควิามีวิ�ต่กก�งวิลจัากการดู!แลและป็�จัจั�ยดู$านี้ผู้!$ดู!แล ต่�อิภาวิะส4ขภาพขอิงผู้!$ดู!แลผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง การศึ�กษาคร�งนี้ มี วิ�ต่ถึ4ป็ระสงค6เพ+�อิ 1) ศึ�กษาควิามีเคร ยดูในี้บ้ที่บ้าที่ ควิามีวิ�ต่ก ก�งวิลจัากการดู!แล อิาย4 ภาวิะเศึรษฐก�จั และภาวิะส4ขภาพขอิงผู้!$ดู!แล 2) ศึ�กษาอิ�ที่ธิ�พลขอิง ควิามีเคร ยดูในี้บ้ที่บ้าที่ ควิามีวิ�ต่กก�งวิลจัากการดู!แล อิาย4 และภาวิะเศึรษฐก�จัต่�อิภาวิะส4ขภาพขอิง ผู้!$ดู!แลผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง โดูยใช$ที่ฤษฎี การป็ร�บ้ต่�วิขอิงรอิยเป็�นี้กรอิบ้แนี้วิค�ดูในี้การศึ�กษา กล4�มีต่�วิอิย�างค+อิ ญาต่�ผู้!$ดู!แลหล�กที่ �ดู!แลผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงที่ �บ้$านี้ มี ป็ระสบ้การณ6 การดู!แลไมี�นี้$อิยกวิ�า 3 ส�ป็ดูาห6 ผู้ลการศึ�กษาพบ้วิ�าญาต่�ผู้!$ดู!แลส�วินี้ใหญ�อิย!�ในี้วิ�ยกลางคนี้ร$อิยละ 60 ช�วิงอิาย4ระหวิ�าง 26 - 74 ป็C อิาย4เฉุล �ย

73

50.7 ป็C (SD.=10.93) และอิาย4สามีารถึที่2านี้ายภาวิะส4ขภาพขอิงผู้!$ดู!แลผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงไดู$

เพศ เป็�นี้ป็�จัจั�ยหนี้��งที่ �มี อิ�ที่ธิ�พลต่�อิการเผู้ช�ญควิามีเคร ยดู และการ

ป็ร�บ้ต่�วิ ธิาร�นี้ เพชรร�ต่นี้6 (2541: 63 - 97) ไดู$ศึ�กษา ควิามีต่$อิงการ

และป็�จัจั�ยที่ �มี ควิามีส�มีพ�นี้ธิ6ก�บ้ควิามีต่$อิงการขอิงผู้!$ดู!แล ผู้!$ป็%วิยเอิดูส6ในี้ครอิบ้คร�วิ  พบ้วิ�าเพศึไมี�มี ควิามีส�มีพ�นี้ธิ6ก�บ้ควิามีต่$อิงการโดูยรวิมีขอิงกล4�มีต่�วิอิย�าง  

บ้4ญญร�ต่นี้6 เพ�กเดูช (2545: ก) ไดู$ศึ�กษาศึ�กษาอิ�ที่ธิ�พลขอิงป็ร�มีาณการดู!แล ป็�ญหาจัากการส+�อิสาร และป็�จัจั�ยดู$านี้ผู้!$ดู!แล ต่�อิควิามีเคร ยดูในี้บ้ที่บ้าที่ขอิงญาต่�ผู้!$ดู!แลผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง พบ้วิ�า กล4�มีต่�วิอิย�างส�วินี้ใหญ�เป็�นี้เพศึหญ�งร$อิยละ 75

วิ�ภาร�ต่นี้6 นี้าวิาร�ต่นี้6 (2545: ก) ไดู$ศึ�กษาอิ�ที่ธิ�พลขอิงการขาดูแหล�งป็ระโยชนี้6 ควิามีเคร ยดูจัากการดู!แล และป็�จัจั�ยดู$านี้ผู้!$ดู!แล ต่�อิภาวิะส4ขภาพขอิงญาต่�ผู้!$ดู!แลผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง พบ้วิ�ากล4�มีต่�วิอิย�างส�วินี้ใหญ�เป็�นี้เพศึหญ�งร$อิยละ 75

วิ�ลภา ส�งวิ�ฒนี้าย4ที่ธิ (2545: 51 - 75) ไดู$ศึ�กษาอิ�ที่ธิ�พลขอิงควิามีส�มีพ�นี้ธิ6ต่�างเก+อิก!ล ควิามีสามีารถึในี้การที่2านี้ายการดู!แล และป็�จัจั�ย ดู$านี้ญาต่�ผู้!$ดู!แลต่�อิควิามีเคร ยดูจัากการดู!แลขอิงญาต่�ผู้!$ดู!แลผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง ผู้ลการวิ�จั�ยพบ้วิ�า กล4�มีต่�วิอิย�างส�วินี้ใหญ�เป็�นี้เพศึหญ�งร$อิยละ 85

เสาวิล�กษณ6 เนี้ต่รช�ง (2545: ก) ไดู$ศึ�กษาอิ�ที่ธิ�พลขอิงควิามีเคร ยดูในี้บ้ที่บ้าที่ผู้!$ดู!แล ควิามีวิ�ต่กก�งวิลจัากการดู!แลและป็�จัจั�ย

74

ดู$านี้ผู้!$ดู!แล ต่�อิภาวิะส4ขภาพขอิงผู้!$ดู!แลผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง พบ้วิ�าญาต่�ผู้!$ดู!แลส�วินี้ใหญ�เป็�นี้เพศึหญ�งร$อิยละ 79

ระด�บการศ8กษา เป็�นี้ป็�จัจั�ยที่ �ก2าหนี้ดูควิามีสามีารถึในี้การเผู้ช�ญป็�ญหาขอิง

บ้4คคล การศึ�กษาที่ �ดู จัะช�วิยให$บ้4คคลที่ราบ้ถึ�งป็�จัจั�ยที่ �เก �ยวิข$อิงก�บ้ป็�จัจั�ยที่ �เก�ดูข�นี้ไดู$ดู กวิ�า และมี ผู้ลต่�อิการป็ร�บ้ต่�วิขอิงผู้!$ป็%วิย ผู้!$ที่ �มี ระดู�บ้การศึ�กษาส!งจัะมี ควิามีสามีารถึในี้การพ�ฒนี้าดู$านี้สต่�ป็�ญญา ควิามีร! $ ควิามีมี เหต่4ผู้ล มี ที่�กษะในี้การแสวิงหาข$อิมี!ล และแหล�งให$ควิามีช�วิยเหล+อิมีากกวิ�าผู้!$ที่ �มี การศึ�กษาต่2�า (Pender, 1987: 60 - 74)

ธิาร�นี้ เพชรร�ต่นี้6 (2541:63 - 97) ไดู$ศึ�กษา ควิามีต่$อิงการและป็�จัจั�ยที่ �มี ควิามีส�มีพ�นี้ธิ6ก�บ้ควิามีต่$อิงการขอิงผู้!$ดู!แล ผู้!$ป็%วิยเอิดูส6ในี้ครอิบ้คร�วิ  พบ้วิ�าการศึ�กษาไมี�มี ควิามี ส�มีพ�นี้ธิ6ก�บ้ควิามีต่$อิงการโดูยรวิมีขอิงกล4�มีต่�วิอิย�าง  

บ้4ญญร�ต่นี้6 เพ�กเดูช (2545: ก) ไดู$ศึ�กษาศึ�กษาอิ�ที่ธิ�พลขอิงป็ร�มีาณการดู!แล ป็�ญหาจัากการส+�อิสาร และป็�จัจั�ยดู$านี้ผู้!$ดู!แล ต่�อิควิามีเคร ยดูในี้บ้ที่บ้าที่ขอิงญาต่�ผู้!$ดู!แลผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง พบ้วิ�าระดู�บ้การศึ�กษาไมี�มี ควิามีส�มีพ�นี้ธิ6ก�บ้ควิามีเคร ยดูในี้บ้ที่บ้าที่

วิ�ภาร�ต่นี้6 นี้าวิาร�ต่นี้6 (2545: ก) ไดู$ศึ�กษาอิ�ที่ธิ�พลขอิงการขาดูแหล�งป็ระโยชนี้6 ควิามีเคร ยดูจัากการดู!แล และป็�จัจั�ยดู$านี้ผู้!$ดู!แล ต่�อิภาวิะส4ขภาพขอิงญาต่�ผู้!$ดู!แลผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง พบ้วิ�ากล4�มีต่�วิอิย�างส�วินี้ใหญ�มี การศึ�กษาระดู�บ้ป็ระถึมีศึ�กษาร$อิยละ 36

วิ�ลภา ส�งวิ�ฒนี้าย4ที่ธิ (2545: 51 - 75) ไดู$ศึ�กษาอิ�ที่ธิ�พลขอิงควิามีส�มีพ�นี้ธิ6ต่�างเก+อิก!ล

75

ควิามีสามีารถึในี้การที่2านี้ายการดู!แล และป็�จัจั�ย ดู$านี้ญาต่�ผู้!$ดู!แลต่�อิควิามีเคร ยดูจัากการดู!แลขอิงญาต่�ผู้!$ดู!แลผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง ผู้ลการวิ�จั�ยพบ้วิ�า กล4�มีต่�วิอิย�างส�วินี้ใหญ�เป็�นี้มี การศึ�กษาระดู�บ้ป็ระถึมีศึ�กษาร$อิยละ 51 และระดู�บ้การศึ�กษามี ควิามีส�มีพ�นี้ธิ6ก�บ้ควิามีเคร ยดูจัากการดู!แลในี้ระดู�บ้ต่2�า (r= .273, P<.05) สามีารถึอิธิ�บ้ายควิามีแป็รป็รวินี้ขอิงควิามีเคร ยดูจัากการดู!แลเพ��มีข�นี้ร$อิยละ 5.2

รายได�ข้องครอบคร�ว รายไดู$เป็�นี้ควิามีมี��นี้คงที่างเศึรษฐก�จั ที่ �จัะที่2าให$บ้4คคลมี ควิามี

ร! $ส�กมี��นี้คงป็ลอิดูภ�ยมี หล�กป็ระก�นี้ช วิ�ต่ นี้อิกจัากนี้ ย�งที่2าให$สามีารถึแสวิงหาแหล�งป็ระโยชนี้6ต่�อิส4ขภาพไดู$ (ส4ธิ รา ต่�งต่ระก!ล,

2537: 50 - 58) ดู�งนี้�นี้ภาวิะเศึรษฐก�จัจั�งเป็�นี้ป็�จัจั�ยส2าค�ญหนี้��งในี้การส�งเสร�มีการดู!แล ผู้!$ดู!แลที่ �มี ป็�ญหาค�าใช$จั�าย จัะที่2าให$เก�ดูอิ4ป็สรรคต่�อิการดู!แล เช�นี้ไมี�สามีารถึจั�ดูซ้+อิอิ4ป็กรณ6ส2าหร�บ้ผู้!$ป็%วิย ไมี�สามีารถึพาผู้!$ป็%วิยไป็ต่�ดูต่ามีผู้ลการร�กษาไดู$ เป็�นี้ต่$นี้ (วิ�นี้เพ<ญ พ�ช�ต่พรช�ย และอิ4ษาวิดู อิ�ศึดูรวิ�เศึษ, 2545: 39 - 43)

นี้�นี้ที่พร ศึร นี้��มี (2545: 56 - 89) ไดู$ศึ�กษาป็ระสบ้การณ6 การเผู้ช�ญป็�ญหาขอิงผู้!$ดู!แลในี้การดู!แลผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงที่ �บ้$านี้ ผู้!$ให$ข$อิมี!ลเป็�นี้ผู้!$ดู!แลที่ �ให$การดู!แลผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงที่ �บ้$านี้จั2านี้วินี้ 10 คนี้ เล+อิกแบ้บ้เจัาะจังที่ �บ้$านี้ขอิงผู้!$ป็%วิยและครอิบ้คร�วิ เก<บ้ข$อิมี!ลโดูยวิ�ธิ การเช�งค4ณภาพพบ้วิ�าป็�จัจั�ยที่ �มี เก �ยวิข$อิงก�บ้การเผู้ช�ญป็�ญหาส�วินี้หนี้��งค+อิป็�จัจั�ยดู$านี้เศึรษฐก�จั

วิ�ไล ส4รสาคร (2549: 58 - 85) ไดู$ศึ�กษาการเผู้ช�ญควิามีเคร ยดูและป็�จัจั�ยที่2านี้ายควิามีเคร ยดูจัากการดู!แลขอิงผู้!$ดู!แลผู้!$ป็%วิยอิ�มีพาต่ กล4�มีต่�วิอิย�างเป็�นี้ผู้!$ดู!แลหล�กที่ �พาผู้!$ป็%วิยมีาร�บ้การต่รวิจัต่ามีนี้�ดูที่ �คล�นี้�กศึ�ลยกรรมี

76

ป็ระสาที่ โรงพยาบ้าลสมี4ที่รสาคร จั2านี้วินี้ 100 ราย ผู้ลการวิ�จั�ยพบ้วิ�ารายไดู$เฉุล �ยครอิบ้คร�วิต่�อิเดู+อินี้ 19,048 บ้าที่ และมี ควิามีส�มีพ�นี้ธิ6เช�งลบ้ก�บ้ระดู�บ้ควิามีเคร ยดูจัากการดู!แล( r = -.253, p < .05)

เนี้ต่รนี้ภา ก�จัขย�นี้ (2544: 131 - 133) ไดู$ศึ�กษาการจั�ดูการภายในี้ครอิบ้คร�วิชนี้บ้ที่ในี้ภาวิะเจั<บ้ป็%วิยขอิงสมีาช�ก พบ้วิ�า รายไดู$ขอิงครอิบ้คร�วิเป็�นี้ป็�จัจั�ยที่ �มี อิ�ที่ธิ�พลต่�อิการจั�ดูการภายในี้ครอิบ้คร�วิในี้ภาวิะเจั<บ้ป็%วิยขอิงสมีาช�ก อิย�างมี นี้�ยส2าค�ญที่างสถึ�ต่� .05 และที่2านี้ายการจั�ดูการในี้ครอิบ้คร�วิชนี้บ้ที่ในี้ภาวิะเจั<บ้ป็%วิยขอิงสมีาช�ก

ธิาร�นี้ เพชรร�ต่นี้6 (2541: 63 - 97) ไดู$ศึ�กษา ควิามีต่$อิงการและป็�จัจั�ยที่ �มี ควิามีส�มีพ�นี้ธิ6ก�บ้ควิามีต่$อิงการขอิงผู้!$ดู!แล ผู้!$ป็%วิยเอิดูส6ในี้ครอิบ้คร�วิ  พบ้วิ�า รายไดู$ขอิงครอิบ้คร�วิ ไมี�มี ควิามี ส�มีพ�นี้ธิ6ก�บ้ควิามีต่$อิงการโดูยรวิมีขอิงกล4�มีต่�วิอิย�าง  

พ�ชนี้ นี้�ครา (2541: 120 - 137) ไดู$ศึ�กษาค4ณภาพช วิ�ต่ผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง พบ้วิ�า ป็�จัจั�ยที่ �สามีารถึร�วิมีที่2านี้ายค4ณภาพช วิ�ต่ผู้!$ป็%วิย ไดู$แก� รายไดู$ครอิบ้คร�วิเฉุล �ย อิย�างมี นี้�ยส2าค�ญที่ � .001

วิ�ภาร�ต่นี้6 นี้าวิาร�ต่นี้6 (2545: ก) ไดู$ศึ�กษาอิ�ที่ธิ�พลขอิงการขาดูแหล�งป็ระโยชนี้6 ควิามีเคร ยดูจัากการดู!แล และป็�จัจั�ยดู$านี้ผู้!$ดู!แล ต่�อิภาวิะส4ขภาพขอิงญาต่�ผู้!$ดู!แลผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง พบ้วิ�ากล4�มีต่�วิอิย�างส�วินี้ใหญ�รายไดู$เฉุล �ยขอิงครอิบ้คร�วิ ต่�อิเดู+อินี้นี้$อิยกวิ�า 5,000 บ้าที่ ร$อิยละ 29 และระดู�บ้การศึ�กษาไมี�มี ควิามีส�มีพ�นี้ธิ6ก�บ้ภาวิะส4ขภาพ

วิ�ลภา ส�งวิ�ฒนี้าย4ที่ธิ (2545:51 - 75) ไดู$ศึ�กษาอิ�ที่ธิ�พลขอิงควิามีส�มีพ�นี้ธิ6ต่�างเก+อิก!ล ควิามีสามีารถึในี้การที่2านี้ายการดู!แล และป็�จัจั�ย ดู$านี้ญาต่�ผู้!$ดู!แลต่�อิควิามีเคร ยดูจัากการดู!แลขอิงญาต่�ผู้!$

77

ดู!แลผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิง ผู้ลการวิ�จั�ยพบ้วิ�า กล4�มีต่�วิอิย�างส�วินี้ใหญ�มี รายไดู$เฉุล �ยขอิงครอิบ้คร�วิต่�อิเดู+อินี้ นี้$อิยกวิ�า 5,000 บ้าที่ ร$อิยละ 41

จัากที่ �กล�าวิมีาข$างต่$นี้จัะพบ้วิ�าการดู!แลผู้!$ป็%วิยโรคหลอิดูเล+อิดูสมีอิงที่ �บ้$านี้ มี ป็�จัจั�ยหลายอิย�างที่ �มี อิ�ที่ธิ�พลต่�อิพฤต่�กรรมีการดู!แลผู้!$ป็%วิยขอิงญาต่� โดูยมี ที่�งป็�จัจั�ยที่ �เป็�นี้ส��งเร$าที่างบ้วิกซ้��งเอิ+อิต่�อิการป็ร�บ้ต่�วิที่ �เหมีาะสมีขอิงญาต่�ผู้!$ดู!แล เช�นี้ การสนี้�บ้สนี้4นี้ที่างส�งคมี ส�มีพ�นี้ธิภาพในี้ครอิบ้คร�วิ ควิามีร! $และป็ระสบ้การณ6ในี้การดู!แลผู้!$ป็%วิย และส��งเร$าที่างลบ้ซ้��งที่2าให$เก�ดูป็�ญหาในี้การป็ร�บ้ต่�วิขอิงญาต่�มีากข�นี้ เช�นี้ควิามีร4นี้แรงการเจั<บ้ป็%วิยขอิงผู้!$ป็%วิย ควิามีเคร ยดูขอิงญาต่�ผู้!$ดู!แล และรวิมีถึ�งป็�จัจั�ยส�วินี้บ้4คคลที่ �อิาจัส�งผู้ลไดู$ที่�งที่างบ้วิกและที่างลบ้ต่�อิการป็ร�บ้ต่�วิขอิงญาต่�

78