7

บทท 2 เอกสำรและงำนวจยทเกยวของ

การวจยเรอง นโยบายการบญชในการวดมลคาสนคาคงเหลอตามเกณฑราคาทนของบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย ครงน ผวจยไดศกษาวรรณกรรมและรายงานการวจยทเกยวของ สามารถสรปไดดงน

1. ความหมายและประเภทของสนคาคงเหลอ 2. การวดมลคาสนคาคงเหลอตามเกณฑราคาทน 3. ขอปฏบตเกยวกบการวดมลคาสนคาคงเหลอตามมาตรฐานการบญช 4. ผลการเลอกวธวดมลคาสนคาคงเหลอตามเกณฑราคาทนทแตกตางกน 5. บรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย 6. รายงานการวจยทเกยวของ

1. ควำมหมำยและประเภทของสนคำคงเหลอ

1.1 ควำมหมำยของสนคำคงเหลอ สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ ไดใหความหมายของสนคาคงเหลอไวในมาตรฐาน

การบญช ฉบบท 2 (ปรบปรง 2552) ดงน “สนคาคงเหลอ หมายถง สนทรพยซงมลกษณะใดลกษณะหนงดงตอไปน 1) ถอไวเพอขายตามลกษณะการประกอบธรกจโดยปกตของกจการ 2) อยในระหวางกระบวนการผลตเพอใหเปนสนคาส าเรจรปเพอขาย 3) อยในรปของวตถดบ หรอวสดทมไวเพอใชในกระบวนการผลตสนคาหรอใหบรการ

สนคาคงเหลอรวมถงสนคาทซอและถอไวเพอขาย เชน สนคาทผคาปลกซอและถอไวเพอขาย หรอทดน และอสงหารมทรพยอนทถอไวเพอขาย สนคาคงเหลอรวมถงสนคาส าเรจรปทผลต หรอสนคาระหวางผลต วตถดบหรอวสดทถอไวเพอรอทจะใชในกระบวนการผลต และในกรณทเปนกจการผใหบรการ สนคาคงเหลอจะรวมถงตนทนงานใหบรการ ซงกจการยงไมไดมการรบรรายไดทเกยวของ”

8

1.2 ประเภทของสนคำคงเหลอ จากความหมายขางตนและจากขอก าหนดเรองการเปดเผยขอมลทกลาววา โดยทวไปสนคา

คงเหลอจะถกจดประเภทเปนสนคาทมไวเพอขาย สนคาส าเรจรป สนคาระหวางท า วตถดบและวสดการผลต ส าหรบสนคาคงเหลอของผใหบรการอาจแสดงเปนงานระหวางท า ดงนน จงอาจจ าแนกประเภทของสนคาคงเหลอไดเปน 4 กลม ดงน 1) สนคำส ำเรจรป (Finished Goods) หมายถง สนคาทผลตเสรจและอยในสภาพพรอมทจะขายได เชน บรษทผลตกระเปาหนงขาย สนคาส าเรจรปคอกระเปาหนงทผลตส าเรจรปพรอมทจะขายได เปนตน 2) สนคำระหวำงผลตหรองำนระหวำงท ำ (Goods in Process or Work in Process) หมายถง สนคาทอยระหวางกระบวนการผลตใหเปนสนคาส าเรจรป หรองานทยงผลตไมเสรจจงยงไมอยในสภาพพรอมทจะขายได เชน กระเปาหนงทยงผลตไมส าเรจ โดยผลตไดเพยงการตดหนงเปนชนสวนตามรปแบบกระเปาทรางไว เปนตน 3) วตถดบ (Raw Material) หมายถง สงของทกจการซอมาเพอใชเปนสวนประกอบส าคญในการผลตสนคาส าเรจรป แตยงไมไดเบกไปใชในการผลต เชน หนงเปนวตถดบในการผลตกระเปาหนง เปนตน 4) วสดโรงงำน (Factory Supplies) หมายถง วสดหรอสงของทกจการใชในโรงงาน เชน น ามนหลอลน ตะป วสดทใชท าความสะอาดเครองมอหรอเครองจกร เปนตน รวมถงวสดทใชในการผลตสนคาแตไมใชวตถหลกในกระบวนการผลตเปนสนคาส าเรจรป เชน ขดลวดทใชตกแตงกระเปาหนง เปนวสดโรงงานทใชในการผลตกระเปาหนง เปนตน 1.3 รำยกำรทนบรวมเปนสนคำคงเหลอของกจกำร สนคาทจะนบรวมเปนสนคาคงเหลอปลายงวดของกจการควรเปนสนคาทกจการมกรรมสทธในสนคานนแลว แมวาสนคานนมไดอยในกจการกตาม แตในบางกรณสนคาทคงเหลออยในกจการอาจไมใชสนคาคงเหลอของกจการกได ดงนนจะการนบสนคาคงเหลอของกจการจะตองพจารณารายการดงตอไปน

1) สนคำระหวำงทำง (Goods in Transit) เปนสนคาทอยระหวางการขนสง กจการจงยง

ไมไดรบสนคา ณ วนสนงวดบญช การจะนบสนคาระหวางทางเขาเปนสวนหนงของสนคาคงเหลอปลายงวดของกจการหรอไมขนอยกบเงอนไขการขนสง ดงภาพท 2.1

9

ภาพท 2.1 สนคาระหวางทางกบเงอนไขการขนสง ถาเปนสนคาทซอตามเงอนไข F.O.B. Shipping Point (F.O.B. ยอมาจาก Free On Board) ถอวาการขายเกดขน ณ จดทมการขนสง (Shipping Point) กรรมสทธในสนคาโอนเปนของผซอเมอผขายจดสงสนคาใหผซอแลว แมสนคาจะอยระหวางการขนสงยงไมถงมอผซอกตาม ผซอตองนบสนคาระหวางทางนเปนสนคาคงเหลอของกจการ สวนทางดานผขายตองไมนบสนคาจ านวนนเปนสนคาคงเหลอของตน แตถาเปนการซอตามเงอนไข F.O.B. Destination กรรมสทธในสนคาจะเปนของผซอกตอเมอสนคาถงมอผซอหรอปลายทาง (Destination) ดงนน สนคาระหวางทางจงไมนบรวมเปนสนคาคงเหลอของกจการผซอ แตใหนบรวมเปนสนคาคงเหลอของกจการผขาย

2) สนคำฝำกขำย (Goods on Consignment) เปนสนคาทฝายหนงซงเปนเจาของสนคา เรยกวา “ผฝากขาย” (Consignor) สงสนคาของตนไปใหอกฝายหนง ซงเรยกวา “ผรบฝากขาย” (Consignee) ท าหนาทเปนผขายหรอตวแทนขายสนคานน โดยไมมภาระผกพนทจะตองรบซอสนคานนเมอขายไมได และจะไดรบผลตอบแทนเปนคานายหนาจากการรบฝากขายสนคา สนคาทสงไปฝากขายและยงขายไมไดถอวาสนคานนยงคงเปนกรรมสทธของผฝากขาย จงตองนบรวมเปนสนคาคงเหลอของกจการทฝากขาย สวนกจการผรบฝากขายตองไมนบรวมสนคาทรบฝากขายเปนสนคาคงเหลอของตน

3) สนคำทขำยตำมสญญำผอนช ำระ (Goods Sold on Installment) เปนสนคาทขายโดยยนยอมใหผซอจายช าระคาสนคาเปนงวดๆ ตดตอกนในระยะเวลาหนง โดยมกก าหนดใหผซอจายเงนวางเรมแรก (Down Payment) จ านวนหนง ณ วนทตกลงซอขายกน การขายตามสญญาผอนช าระ ผขายจะรบรรายไดจากการขาย ณ วนทขายสนคานน และรบรรายไดดอกเบยตามระยะเวลาของสญญาผอนช าระ ดงนน เมอตกลงซอขายและสงมอบสนคากนแลว ผขายจะบนทกบญชเปน

F.O.B. Shipping Point สนคาระหวางทางเปนของผซอ

เงอนไขการขนสง

F.O.B. Destination สนคาระหวางทางเปนของผขาย

10

รายการขายและไมนบสนคานนเปนสนคาคงเหลอของกจการผขาย (แมวาในทางกฎหมาย ผขายยงคงมกรรมสทธในสนคาอยตราบเทาทผซอยงผอนช าระไมครบกตาม) สวนทางดานผซอจะบนทกบญชเปนรายการซอ และนบสนคานนเปนสนคาคงเหลอของกจการผซอ 4) สนคำทขำยเผอชอบ (Goods Sold on Approval) เปนสนคาทผขายสงไปยงลกคาเปาหมายโดยตรง เชน กจการขายบตรอวยพรเนองในโอกาสวนส าคญตาง ๆ บรษทอาจจดสงบตรอวยพรไปยงลกคา หากลกคาชอบกจะสงเงนช าระคาบตรอวยพรทซอ สวนทไมซอกจะสงกลบคนมา ดงนนสนคาทสงไปขายในลกษณะนซงกจการจะขายไดหากผซอชอบ จงตองนบรวมเปนสนคาคงเหลอของกจการผขาย จนกวาผซอจะช าระเงนคาสนคานน

2. กำรวดมลคำสนคำคงเหลอตำมเกณฑรำคำทน ตนทนของสนคาคงเหลอตองประกอบดวยตนทนทงหมดในการซอ ตนทนแปลงสภาพ และตนทนอนๆ ทเกดขนเพอใหสนคาคงเหลอนนอยในสถานทและอยในสภาพทเปนอยในปจจบน การวดมลคาสนคาคงเหลอตามเกณฑราคาทนสามารถท าไดหลายวธ เชน วธราคาเจาะจง วธถวเฉลย วธถวเฉลยถวงน าหนก วธถวเฉลยเคลอนท วธเขากอนออกกอน วธตนทนมาตรฐาน วธราคาขายปลก วธเขาหลงออกกอน เปนตน ส าหรบประเทศไทยตามมาตรฐานการบญช ฉบบท 2 (ปรบปรง 2552) เรองสนคาคงเหลอ ซงก าหนดใหถอปฏบตกบงบการเงนส าหรบรอบระยะเวลาบญชทเรมในหรอหลงวนท 1 มกราคม 2554 เปนตนไป นน ไมอนญาตใหใชวธเขาหลงออกกอนในการค านวณตนทนของสนคาคงเหลอ แตในบางประเทศ เชน ประเทศสหรฐอเมรกา ญปน เปนตน ยงคงอนญาตใหใชวธเขาหลงออกกอนได

2.1 วธรำคำเจำะจง (Specific Identification Method) วธราคาเจาะจงเปนวธทกจการใชเมอสามารถระบไดชดเจนวา สนคาแตละหนวยหรอแต

ละชนซอมาหรอผลตขนเมอใด ราคาทนเทาใด ขายสนคาชนใดไป และสนคาทเหลออยเปนสนคาทซอมาเมอใด ราคาทนเทาใด แลวใชราคาทนทแทจรงของสนคาแตละรายการทคงเหลออยนนเปนมลคาของสนคาคงเหลอ วธราคาเจาะจงจงเหมาะทจะใชส าหรบสนคาทแยกไวส าหรบโครงการใดโครงการหนงโดยเฉพาะ โดยสนคาดงกลาวกจการอาจจะซอมาหรอผลตขนเองกได สนคาทมราคาตอหนวยสงและมจ านวนรายการไมมาก สนคาแตละหนวยไมสามารถสบเปลยนหรอทดแทนกนได เชน เครองประดบอญมณทมราคาแพง ภาพศลปกรรมทมราคาแพง รถยนตซงมเลขตวถงและหมายเลขเครองยนตทจะระบเจาะจงไดในสญญาซอขาย เครองบน เรอด าน า เครองจกรอตสาหกรรม เปนตน

11

รวมถงกจการทผลตสนคาตามค าสงซอของลกคา (Job Order System) ซงบนทกราคาทนของสนคาแตละรายการไมปะปนกน การค านวณตนทนขายตามวธราคาเจาะจงจงคดจากราคาทนของสนคาทขายไป สวนมลคาสนคาคงเหลอปลายงวดคดจากราคาทนของสนคาแตละหนวยหรอแตละชนทคงเหลออยในกจการ ตวอยำง บรษทสโขสโมสร จ ากด (มหาชน) ขายแหวนเพชรแท มรายละเอยดเกยวกบสนคาในเดอนมนาคม ดงน แบบสนคา จ านวนสนคาทมไวขาย ราคาทนตอหนวย จ านวนสนคาทขายไป จ านวนคงเหลอ (วง) (บาท) (วง) (วง) A 3 500,000 1 3 –1 = 2 B 5 300,000 2 5 –2 = 3 C 7 200,000 3 7 –3 = 4

การค านวณตนทนขายและมลคาสนคาคงเหลอปลายงวด จะท าไดดงน แบบสนคา ตนทนขาย (บาท) มลคาสนคาคงเหลอปลายงวด (บาท) A 1 500,000 = 500,000 2 500,000 = 1,000,000 B 2 300,000 = 600,000 3 300,000 = 900,000 C 3 200,000 = 600,000 4 200,000 = 800,000 รวม 1,700,000 2,700,000

จากตวอยางขางตน จะเหนวาการค านวณมลคาสนคาคงเหลอปลายงวดจะตองระบไดวา

สนคาทเหลออยเปนแบบหรอรนใด ราคาทนตอหนวยเทาใด ดงนน วธราคาเจาะจงจงไมเหมาะสมกบกรณทสนคาคงเหลอมจ านวนรายการมากและโดยปกตมลกษณะสบเปลยนกนได หรอมสนคาคงเหลอชนดเดยวกนเปนจ านวนมากและแตละชนมลกษณะเหมอนกน เพราะเปนการยงยากทจะก าหนดราคาเฉพาะเจาะจงของสนคาคงเหลอเหลานน แมวาปจจบนจะมการใชปายอเลกทรอนกสทเรยกวา RFID Tags (ยอมาจาก Radio Frequency Identification หรอ ระบบการชเฉพาะดวยคลนความถวทย) ซงเปนเทคโนโลยทใชตรวจตดตามขอมลของวตถ 1 ชนวาคออะไร และใหขอมลทเกยวของหลายอยาง เชน ราคา วนทผลต ชอผผลต สถานทผลต จ านวนชนสวนทน ามาประกอบ เปนตน ท าใหสะดวกในการระบและตดตามขอมลตนทนของสนคาแตละรายการทมจ านวนมากได

12

แตการน า RFID มาใชกตองค านงถงหลกความสมดลระหวางตนทนกบประโยชนทจะไดรบในการจดท าและน าเสนอรายงานทางการเงนดวย นอกจากนการใชวธราคาเจาะจงส าหรบกจการทมสนคาหลายรายการอาจเปนชองทางใหผบรหารก าหนดผลกระทบตอก าไรหรอขาดทนไดลวงหนาส าหรบงวดบญชหนง ๆ ทตองการ อนงส าหรบสนคาทแตละหนวยสามารถสบเปลยนกนได หรอสนคาทมไดซอมาหรอผลตขนมาเพอโครงการใดโครงการหนงโดยเฉพาะ กจการอาจค านวณมลคาของสนคาคงเหลอโดยวธถวเฉลย หรอวธถวเฉลยถวงน าหนก หรอวธถวเฉลยเคลอนท หรอวธเขากอนออกกอน กไดตามความเหมาะสมแตละกรณไป

2.2 วธถวเฉลย (Average) วธนจะน าราคาทนตอหนวยของสนคาคงเหลอตนงวดและสนคาทซอมาแตละครงใน

ระหวางงวดมารวมกนแลวหารดวยจ านวนรนหรอจ านวนกลมของสนคานน เพอใหไดราคาทนถวเฉลยแลวน าไปคณกบจ านวนหนวยของสนคาคงเหลอปลายงวด จะไดมลคาสนคาคงเหลอปลายงวด ตวอยำง การค านวณตอไปนเพอใหเขาใจงาย จงขอยกตวอยางโดยก าหนดงวดบญชเปนรายเดอน ดงนน สนคาคงเหลอตนงวดจงหมายถง สนคาคงเหลอ ณ วนท 1 ของเดอน และสนคาคงเหลอปลายงวด หมายถง สนคาคงเหลอ ณ วนสนเดอน กจการมสนคาคงเหลอตนงวด และซอสนคาระหวางเดอน ดงน วนท รำยกำร จ ำนวน (หนวย) รำคำทนตอหนวย (บำท) ตนทนรวม (บำท) 1 สนคาคงเหลอตนงวด 200 10 2,000 16 ซอสนคา 500 12 6,000 25 ซอสนคา 300 13 3,900 สนคาทมเพอขาย 1,000 11,900 ราคาทนถวเฉลย = ผลรวมของราคาทนตอหนวยของสนคาแตละรน จ านวนรนของสนคา = (10+12+13) ÷ 3 = 11.67 บาทตอหนวย

ถาสนคาคงเหลอปลายงวดตรวจนบไดจ านวน 400 หนวย ดงนนมลคาสนคาคงเหลอปลายงวด = 400 ×11.67 บาท = 4,666.67 บาท

13

ขอดของวธถวเฉลย ขอดคอ ค านวณไดงาย จงเรยกอกอยางวา วธถวเฉลยอยางงาย ขอเสยของวธถวเฉลย ขอเสยคอไมไดค านงถงปรมาณสนคาทซอมาในแตละครง และถา

ราคาสนคาทซอมามแนวโนมสงขนเรอยๆ ราคาถวเฉลยจะแตกตางจากราคาทซอมาตอนตนๆ จงไมเปนไปตามมาตรฐานการรายงานทางการเงน

2.3 วธถวเฉลยถวงน ำหนก (Weighted-Average Method) วธนจะน าจ านวนหนวยของสนคามาถวงน าหนกโดยการค านวณเปนระยะ ๆ ซงมกจะ

ค านวณทกวนสนงวดบญช เชน ทกสนเดอน เปนตน จงอาจเรยกอกอยางไดวา วธถวเฉลยเปนระยะ ๆ (Periodic –Average Method) การค านวณจะน าราคาทนตอหนวยของสนคาแตละรนมาคณดวยจ านวนหนวยของสนคาทมในรนนน จะไดตนทนรวมของสนคาคงเหลอแตละรน จากนนน าตนทนรวมของสนคาคงเหลอทกรนมารวมกน เรยกวา “ตนทนของสนคาทงหมดทมไวเพอขาย” แลวหารดวยจ านวนหนวยของสนคาทงหมดทมไวเพอขายจะไดตนทนตอหนวยถวเฉลยถวงน าหนก(Weighted-Average Unit Cost) แลวน าไปคณกบจ านวนหนวยของสนคาคงเหลอปลายงวด จะไดมลคาของสนคาคงเหลอปลายงวด ตวอยำง กจการมสนคาคงเหลอตนงวดและรายการซอขายสนคาระหวางเดอนมนาคมดงน วนท รำยกำร จ ำนวน (หนวย) รำคำทนตอหนวย (บำท) ตนทนรวม (บำท) 1 สนคาคงเหลอตนงวด 200 10 2,000 16 ซอสนคา 500 12 6,000 25 ซอสนคา 300 13 3,900 รวมสนคาทมไวเพอขาย 1,000 11,900 1-31 ขาย 600 สนคาคงเหลอปลายงวด 400 การค านวณหาตนทนตอหนวยถวเฉลยถวงน าหนก จะท าไดดงน ตนทนตอหนวยถวเฉลยถวงน าหนก = ตนทนของสนคาทงหมดทมไวเพอขาย จ านวนหนวยสนคาทงหมดทมไวเพอขาย

= 11,900 ÷ 1,000 = 11.90 บาทตอหนวย ดงนน ค านวณมลคาสนคาคงเหลอปลายงวดจ านวน 400 หนวย ไดดงน

14

มลคาสนคาคงเหลอปลายงวด = 400×11.90 บาท = 4,760 บาท

สวนตนทนของสนคาทขายไปจ านวน 600 หนวย ค านวณไดดงน

ตนทนสนคาทงหมดทมไวเพอขาย 11,900 บาท หก สนคาคงเหลอปลายงวด 4,760 บาท ตนทนขาย 7,140 บาท ขอดของวธถวเฉลยถวงน ำหนก การเฉลยราคาทนไดค านงถงราคาตอหนวยและจ านวนหนวยของสนคาทซอมาในแตละครง ท าใหมการเฉลยราคาทนใหสนคาทกหนวย หนวยละเทา ๆ กน ดงนน สนคาไมวาจะซอมาตอนตนงวดหรอปลายงวด ราคาทนถวเฉลยจะเทากน ขอเสยของวธถวเฉลยถวงน ำหนก ถาราคาสนคามการเปลยนแปลงมากจะมผลท าใหมลคาสนคาคงเหลอปลายงวดทปรากฏในงบแสดงฐานะการเงน แตกตางไปจากราคาตลาดในปจจบนมาก

2.4 วธถวเฉลยเคลอนท (Moving-Average Method) วธนจะตองค านวณตนทนตอหนวยถวเฉลยถวงน าหนก ทกครงทมกำรรบสนคำเขำมำใหม

โดยการค านวณตนทนถวเฉลยตอหนวยจะค านวณโดยวธถวงน าหนกตามปรมาณหรอจ านวนสนคาทมขณะนน และใชตนทนตอหนวยถวเฉลยถวงน าหนกทค านวณไดนในการค านวณหาตนทนของสนคาทขายออกไปและค านวณหามลคาของสนคาคงเหลอปลายงวด จนกวาจะมการซอสนคาเขามาใหม จงจะค านวณตนทนตอหนวยใหมเปนเชนนเรอยไป วธนจงเหมาะกบกจการทใชวธการบนทกบญชสนคาแบบตอเนอง (Perpetual Inventory Method) ตวอยำง กจการมสนคาคงเหลอตนงวด และรายการซอขายสนคาในระหวางเดอน ดงน วนท รำยกำร จ ำนวน (หนวย) รำคำทนตอหนวย (บำท) รำคำขำยตอหนวย (บำท 1 สนคาคงเหลอตนงวด 200 10

16 ซอสนคา 500 12 18 ขายสนคา 400 20 25 ซอสนคา 300 13 30 ขายสนคา 200 20

การค านวณสนคาคงเหลอตามวธถวเฉลยเคลอนทจะตองจดท าบตรสนคาเพอบนทกการเคลอนไหวของสนคาดงน

15

วนท

รบ จาย คงเหลอ จ านวน ราคา มลคา จ านวน ราคา มลคา จ านวน ราคา มลคา

1 200 10.00 2,000 16 500 12 6,000 700 11.43* 8,000 18 400 11.43 4,572 300 11.43 3,428 25 300 13 3,900 600 12.21** 7,328 30 200 12.21 2,442 400 12.21 4,886 กำรค ำนวณ *11.43 = (2,000 + 6,000) ÷ 700 **12.21 = ( 3.428 + 3,900)÷ 600

จากตวอยาง จะเหนวามการซอเขามาใหม 2 ครง คอวนท 16 และวนท 25 จงตองมการค านวณ ตนทนตอหนวยถวเฉลยใหม 2 ครง โดยน าตนทนของสนคาคงเหลอรวมกบตนทนของสนคาทซอมาใหมแลวหารดวยจ านวนหนวยของสนคาทมทงหมดขณะนน สวนการขายสนคาในวนท 18 กน าตนทนตอหนวยใหม (11.43 บาท) ไปใชในการค านวณตนทนขายสนคาจ านวน 400 หนวย เปนเงน 4,572 บาท และในวนท 30 กใชตนทนตอหนวยใหม (12.21 บาท) ไปใชในการค านวณตนทนขายสนคาจ านวน 200 หนวย เปนเงน 2,442 บาท ดงนน สนคาคงเหลอปลายงวดจ านวน 400 หนวย จะใชราคาทนถวเฉลยหนวยละ 12.21 บาท ค านวณหามลคาสนคาคงเหลอไดดงน

มลคาสนคาคงเหลอปลายงวด = 400×12.21 บาท = 4,886 บาท

ขอดและขอเสยของวธถวเฉลยเคลอนท มความคลายคลงกบวธถวเฉลยถวงน าหนก แต

ความแตกตางระหวางราคาของสนคาคงเหลอปลายงวดกบราคาตลาดของสนคาจะนอยกวาการค านวณตามวธถวเฉลยถวงน าหนก ทงนเพราะตามวธถวเฉลยถวงน าหนก ค านวณตนทนตอหนวยถวเฉลยถวงน าหนกเปนระยะ ๆ เชน ทกสนเดอน เปนตน สวนวธถวเฉลยเคลอนท ค านวณตนทนตอหนวยถวเฉลยถวงน าหนกทกครงทมการรบสนคาเขามาใหม จงท าใหสนคาคงเหลอมราคาใกลเคยงกบราคาตลาดมากกวา

16

2.5 วธเขำกอนออกกอน (First-In, First-Out หรอ FIFO) วธเขากอนออกกอนเปนวธทใหความส าคญกบการแสดงมลคารายการในงบแสดง

ฐานะการเงน (Statement of Financial Position) ซงมขอสมมตฐานวา “สนคาทซอมากอนหรอผลตขนกอนจะถกขายออกไปกอน”ดงนน สนคำคงเหลอปลำยงวดจงเปนสนคำทซอมำหรอผลตขนในครงหลง ๆ

โดยปกตในระหวางงวดบญชหนง ๆ กจการมกซอสนคามาหลายครง ซงในแตละครงราคาทนของสนคาอาจแตกตางกน จงท าใหเกดปญหาวากจการจะค านวณตนทนของสนคาคงเหลอโดยใชราคาทนของสนคาทซอมาครงใด ซงตามขอสมมตของวธเขากอนออกกอน ราคาทนของสนคาทน ามาค านวณตนทนขายจะเปนราคาทนของสนคาคงเหลอตนงวด และสนคาทซอมารนแรก ๆ ไดแก สนคารนท 1 (Lot ท 1) รนท 2 (Lot ท 2) และรน (Lot ) ตอ ๆ มา ตามล าดบ โดยค านวณใหครบตามจ านวนหนวยของสนคาทขายออกไปในระหวางงวด สวนสนคานนกจการโดยทวไปมกจะน าสนคาออกขายตามล าดบทซอมาหรอผลตขนมากอน กลาวคอ ซอมากอนหรอผลตกอนจะขายออกไปกอน ทงนเพอหลกเลยงสนคาเสอมสภาพหรอลาสมย

ดงนนขอสมมตการไหลหรอกระแสของตนทน (Cost Flow Assumption) ตามวธเขากอนออกกอน จงสอดคลองกบการไหลของสนคาหรอกระแสของสนคา (Goods Flow) การค านวณหามลคาของสนคาคงเหลอปลายงวด จงใชจ านวนหนวยและราคาทนตอหนวยของสนคาทซอเขามาครงหลงสดกอน และหากไมพอใหใชจ านวนหนวยและราคาทนตอหนวยของสนคาในล าดบกอนหนาขนไป ตามล าดบ จนครบตามจ านวนหนวยของสนคาคงเหลอปลายงวดทเหลออย ตวอยำง กจการมสนคาคงเหลอตนงวดและรายการซอขายสนคาในระหวางเดอน ดงน วนท รำยกำร จ ำนวนหนวย รำคำทนตอหนวย รำคำขำยตอหนวย (บำท) (บำท) 1 สนคาคงเหลอตนงวด 200 10 16 ซอสนคา 500 12 18 ขายสนคา 400 20 25 ซอสนคา 300 13 30 ขายสนคา 200 20 การวดมลคาสนคาคงเหลอปลายงวดตามวธเขากอนออกกอน สามารถใชไดกบวธการบนทกบญชสนคาเมอสนงวดและวธการบนทกบญชสนคาแบบตอเนอง ซงถาใชวธบนทกบญช

17

สนคาเมอสนงวดจะค านวณมลคาสนคาคงเหลอตามจ านวนทตรวจนบได แตถาใชวธบนทกบญชสนคาแบบตอเนองจะมการค านวณสนคาคงเหลอทกครงทมการซอมาและขายไป 2.5.1 กรณบนทกบญชสนคำเมอสนงวด จากการตรวจนบสนคาคงเหลอทมอยจรง ณ วนสนงวด ตรวจนบไดจ านวน 400 หนวย ราคาของสนคาทจะน ามาค านวณมลคาสนคาคงเหลอปลายงวดไดแกราคาตอหนวยของสนคาทซอมาเมอวนท 25 คอราคาหนวยละ 13 บาท จ านวน 300 หนวย และถดขนมาเปนราคาทซอเมอวนท 16 คอ ราคาหนวยละ 12 บาท จ านวน 100 หนวย ดงนนมลคาสนคาคงเหลอปลายงวด ค านวณไดดงน

วนท จ ำนวนหนวย รำคำตอหนวย (บำท) มลคำสนคำคงเหลอ (บำท) 25 300 13 3,900 16 100 12 1,200 รวม 400 5,100

ส าหรบตนทนขายสนคาจ านวนทงหมด 600 หนวย ค านวณไดดงน

วนท จ ำนวนหนวย รำคำทนตอหนวย มลคำรวม (บำท) (บำท) 1 200 10 2,000 16 400 12 4,800 รวมตนทนขาย 600 6,800

2.5.2 กรณบนทกบญชสนคำแบบตอเนอง ถากจการใชวธการบนทกบญชสนคาแบบตอเนอง จะตองค านวณและบนทกบญชตนทนขายทกครงทขายสนคาออกไป โดยถอหลกวาสนคาทซอมากอนจะถกขายออกไปกอน ดงนนกจการจะทราบมลคาของสนคาคงเหลอปลายงวดไดจากบตรสนคานนในชองคงเหลอ โดยถอหลกวาสนคาคงเหลอคอสนคาทซอมาในครงหลงๆ กำรค ำนวณ : ในบตรสนคาชองคงเหลอจะแยกแสดงสนคาแตละรนไวคนละบรรทด ทงนเพอความสะดวกในการค านวณราคาทนของสนคาทขายไปในแตละครง โดยสนคาทซอมากอนจะถกขายออกไปกอน ดงนน วนท 18 ขายสนคาไป 400 หนวย สนคาทขายออกไป ไดแก สนคารน

18

ตนงวด ราคาทนหนวยละ 10 บาท จ านวน 200 หนวย และสนคารนทซอมาเมอวนท 16 ราคาทนหนวยละ 12 บาท จ านวน 200 หนวย รวมเปนตนทนขาย 4,400 บาท ตอมาวนท 30 ขายสนคาไป 200 หนวย สนคาทขายออกไป ไดแก สนคารนทซอเมอวนท 16 ราคาทนหนวยละ 12 บาท ดงนน ณ วนท 30 จงมสนคาคงเหลอปลายงวด 400 หนวย ค านวณมลคาสนคาคงเหลอไดดงน สนคารนหลงสด ราคาทนหนวยละ 13 บาท จ านวน 300 หนวย = 3,900 บาท สนคารนถดมา ราคาทนหนวยละ 12 บาท จ านวน 100 หนวย = 1,200 บาท รวม 400 หนวย = 5,100 บาท

จะเหนวา ตามวธเขากอนออกกอนไมวาจะใชวธการบนทกบญชสนคาเมอสนงวดหรอวธการบนทกบญชสนคาแบบตอเนอง มลคาสนคาคงเหลอปลายงวดจะเทากนทงสองวธ ขอดของวธเขำกอนออกกอน 1). การหมนเวยนของตนทนสนคาสอดคลองกบการหมนเวยนของสนคา 2) มลคาสนคาคงเหลอปลายงวดใกลเคยงกบตนทนปจจบนของสนคาทจะซอเขามาทดแทน 3) เปนวธทงายตอการน ามาใชในการบนทกบญชสนคาคงเหลอทงวธการบนทกบญชสนคาเมอสนงวดและวธการบนทกบญชสนคาแบบตอเนอง ขอเสยของวธเขำกอนออกกอน ขอเสยของวธเขากอนออกกอนจะเกดขนในกรณทราคาสนคาเปลยนแปลงขนลงอยางมาก จะท าใหตนทนขายทรายงานในงบก าไรขาดทนเบดเสรจเปนตนทนของสนคารนแรก ถาระดบราคาสนคามแนวโนมสงขน ตนทนขายทค านวณตามวธนจะต าลง ขณะทรายไดเปนปจจบนมากกวา จงอาจท าใหก าไรสทธสงขน และยอดสนคาคงเหลอสงขน อาจท าใหการประเมนความสามารถในการท าก าไรผดพลาดได

2.6 วธตนทนมำตรฐำน (Standard Cost) ตามวธตนทนมาตรฐาน กจการจะตองก าหนดตนทนขนลวงหนาอยางมหลกเกณฑภายใตกระบวนการผลตหรอการปฏบตงานอยางมประสทธภาพ โดยการใชก าลงการผลตในระดบปกต เชน ในการผลตกางเกงยนส 1 ตว จะก าหนดตนทนมาตรฐานซงจะตองใชวตถทางตรง คาแรงงานทางตรง และคาใชจายการผลต ดงตวอยางตอไปน

19

รายการ ปรมาณมาตรฐาน ราคาหรออตรามาตรฐาน ตนทนมาตรฐาน(บาท) วตถทางตรง 1.5 หลา 150 บาทตอหลา 225.00 คาแรงงานทางตรง 0.8 ชวโมง 120 บาทตอชวโมง 96.00 คาใชจายการผลต - ผนแปร -คงท

0.8 ชวโมง 0.8 ชวโมง

108 บาทตอชวโมง 72 บาทตอชวโมง

86.40 57.60

รวม 465.00 ดงนน ถากจการมกางเกงยนสคงเหลอปลายงวด 100 ตว มลคาของสนคาคงเหลอปลาย

งวด จะเทากบ 46,500 บาท วธตนทนมาตรฐานอาจน ามาใชเพอความสะดวก หากวธการประมาณตนทนดงกลาวใหผล

ใกลเคยงกบตนทนจรง และกจการจะตองมการทบทวนตนทนมาตรฐานอยเสมอพรอมทงปรบปรงเมอจ าเปนเพอใหสอดคลองกบสถานการณปจจบน 2.7 วธรำคำขำยปลก (Retail Method)

วธนมกใชกบกจการคาปลกเพอวดมลคาตนทนสนคาคงเหลอทมก าไรใกลเคยงกนและมการเปลยนแปลงชนดสนคาเปนจ านวนมากอยางรวดเรว ซงในทางปฏบตไมอาจใชวธการตนทนอนได ตนทนของสนคาคงเหลอนสามารถค านวณหาไดโดยใชมลคาขายของสนคาหกดวยอตรารอยละของก าไรขนตนทเหมาะสม อตราก าไรขนตนนตองค านงถงสนคาคงเหลอทมการลดราคาใหต าลงกวาราคาขายเดม โดยปกตมกจะใชอตรารอยละถวเฉลยของแผนกขายปลกแตละแผนก

3. ขอปฏบตเกยวกบกำรวดมลคำสนคำคงเหลอตำมมำตรฐำนกำรบญช

มาตรฐานการบญช ฉบบท 2 (ปรบปรง 2552) เรองสนคาคงเหลอ มขอก าหนดทส าคญ เกยวกบสนคาคงเหลอ ดงน 3.1 กำรเลอกใชเกณฑรำคำทน

กจการจะใชวธการค านวณมลคาของสนคาคงเหลอตามเกณฑราคาทนดวยวธใดนน มขอพง ปฏบตคอกจการตองใชวธการค านวณวธเดยวกนส าหรบสนคาคงเหลอทกชนดทมลกษณะ และการใชคลายคลงกน สวนสนคาทมลกษณะและการใชตางกนอาจใชวธการค านวณราคาทนทแตกตางกนไปไดหากเหมาะสม ตวอยางเชน สนคาคงเหลอของสวนงานปฎบตการหนงอาจมการใชสนคาคงเหลอชนดเดยวกนทแตกตางไปจากสวนงานปฎบตการอกแหงหนงกได อยางไรกตาม ความ

20

แตกตางทางดานสถานทตงทางภมศาสตรของสนคาคงเหลอไมใชเหตผลทเพยงพอทกจการจะใชวธการค านวณตนทนทแตกตางกน

3.2 กำรแสดงรำยกำรสนคำคงเหลอ ณ วนสนงวด ณ วนสนรอบระยะเวลารายงาน กจการตองแสดงสนคาคงเหลอในงบแสดงฐานะการเงน

ตามราคาทนหรอมลคาสทธทจะไดรบแลวแตมลคาใดจะต ากวา ดงนนจงตองมการค านวณหามลคาสทธทจะไดรบของสนคาคงเหลอเพอใชเปรยบเทยบกบราคาทนและใชมลคาทต ากวาเปนมลคาของสนคาคงเหลอปลายงวดนน 3.3 ควำมหมำยของมลคำสทธทจะไดรบ มาตรฐานการบญช ฉบบท 2 (ปรบปรง 2552) เรองสนคาคงเหลอ ไดใหความหมายของมลคำสทธทจะไดรบ (Net Realizable Value: NRV) วา หมายถง ราคาโดยประมาณทคาดวาจะขายไดตามลกษณะการประกอบธรกจตามปกต หกดวยประมาณการตนทนในการผลตสนคานนใหเสรจ และตนทนอนทจ าเปนตองจายไปเพอใหขายสนคานนได จะเหนวา มลคาสทธทจะไดรบ คอจ านวนเงนสทธทกจการคาดวาจะไดรบจากการขายสนคาตามลกษณะการประกอบธรกจตามปกตของกจการ ซงสะทอนใหเหนถงมลคาเฉพาะของกจการ ในขณะทมลคายตธรรม (Fair Value) สะทอนใหเหนถงจ านวนเงนซงจะไดรบจากการแลกเปลยนของสนคาชนดเดยวกนระหวางผ ซอและผขายทมความรอบร และเตมใจในการแลกเปลยนในตลาด ดงนนมลคาสทธทจะไดรบของสนคาคงเหลออาจจะไมเทากบมลคายตธรรมหกดวยตนทนในการขายกได จากความหมายขางตน การค านวณหามลคาสทธทจะไดรบ จะท าไดดงน ราคาโดยประมาณทคาดวาจะขายได xx หก ประมาณการตนทนในการผลตสนคานนใหเสรจ xx ตนทนอนทจ าเปนตองจายไปเพอใหขายสนคานนได xx xx มลคาสทธทจะไดรบ xx

ตวอยำง บรษท รงฟา จ ากด (มหาชน) ผลตและจ าหนายสนคา 3 ชนด มลคาสทธทจะไดรบของสนคาคงเหลอจะเปนดงน

21

หนวย: บาท

สนคา

ราคาทคาดวาจะขายได (1)

ตนทนในการผลตสนคาใหเสรจและตนทนอนทจ าเปนตองจาย

เพอใหขายสนคาได (2)

มลคาสทธทจะไดรบ (3) = (1) - (2)

เอ 100 20 80 บ 230 10 220 ซ 500 30 470

รวม 770 ส าหรบการประมาณราคาทคาดวาจะขายไดและตนทนในการผลตสนคาใหเสรจ รวมถงการประมาณการตนทนอนทจ าเปนตองจายเพอใหขายสนคาไดนน กจการควรปฏบตดงน

(1) มการอางองกบหลกฐานทเชอถอไดมากทสด ในขณะทท าการประมาณการ รวมถงให พจารณาการเปลยนแปลงของราคาหรอตนทนทเกยวของโดยตรงกบเหตการณทเกดขนภายหลงวนสนงวด ซงยนยนวาสถานการณนนไดปรากฏอยแลว ณ วนสนงวด

(2) ใหพจารณาถงวตถประสงคของกจการในการถอครองสนคาคงเหลอ เชน - สนคาทกจการถอไวเพอขายหรอใหบรการตามสญญาทแนนอน มลคาสทธทจะ

ไดรบของสนคาคงเหลอนนใหถอตามราคาทก าหนดไวในสญญานน - ส าหรบสนคาคงเหลอสวนทกจการถอครองไวเกนกวาจ านวนตามสญญาการขายนน

มลคาสทธทจะไดรบของสนคาคงเหลอนน ใหถอตามราคาขายโดยทวไป 3.4 กำรรบรเมอมลคำสทธทจะไดรบของสนคำต ำกวำรำคำทน มาตรฐานการบญช ฉบบท

2 (ปรบปรง 2552) เรองสนคาคงเหลอ มขอก าหนดดงน - มลคาทลดลงของสนคาคงเหลอเนองจากการปรบมลคาใหเทากบมลคาสทธทจะไดรบ ตองบนทกเปนคาใชจายในงวดทปรบมลคาสนคาใหลดลง - ตอมาภายหลง หากมลคาสทธทจะไดรบจากการประเมนราคาใหมมมลคาสงขน ใหบนทกกลบรายการทเคยบนทกปรบลดราคาสนคาคงเหลอนน โดยใหบนทกกลบรายการไดไมเกนจ านวนปรบลดทมอยเดม และใหน าจ านวนทเพมขนนไปหกจากตนทนขายในงวดบญชทราคาของสนคานนกลบมมลคาสงขนหรอในงวดทมการกลบรายการนน นนเอง

3.5 กำรเปรยบเทยบรำคำทนกบมลคำสทธทจะไดรบ ตามมาตรฐานการบญชทก าหนดให กจการจะตองแสดงสนคาคงเหลอในงบแสดงฐานะการเงนตามราคาทนหรอมลคาสทธทจะไดรบแลวแตมลคาใดจะต ากวา ดงนนจงตองมการค านวณหามลคาสทธทจะไดรบของสนคาคงเหลอเพอ

22

ใชเปรยบเทยบกบราคาทนและใชมลคาทต ากวาเปน เปนมลคาของสนคาคงเหลอปลายงวด (Lower of Cost or Net Realizable Value) นน การเปรยบเทยบสามารถท าไดโดยการเปรยบเทยบสนคาแตละรายการ หรอจะเปรยบเทยบจากกลมสนคาทมลกษณะเหมอนกนกได (1) การเปรยบเทยบสนคาแตละรายการ วธนจะพจารณาสนคาทละรายการแลวใชมลคาทต ากวาของแตละรายการ น ามารวมกนเปนมลคาของสนคาคงเหลอปลายงวด (2) การเปรยบเทยบจากกลมสนคา โดยการรวมราคาทน และรวมมลคาสทธทจะไดรบของสนคาแตละกลม แลวใชยอดรวมทต ากวาเปนมลคาของสนคาคงเหลอปลายงวด

3.6 กำรพจำรณำปรบลดรำคำทนใหเทำกบมลคำสทธทจะไดรบ มาตรฐานการบญชใหแนวทางการพจารณาวา กจการอาจตองตราคาสนคาคงเหลอลดลงจากราคาทนใหเทากบมลคาสทธทจะไดรบ หากปรากฏกรณใดกรณหนงหรอทงหมด ดงตอไปน

- สนคาคงเหลอเกดความเสยหาย - สนคาคงเหลอเกดความลาสมยบางสวนหรอทงหมด - สนคาคงเหลอนนมราคาขายลดต าลง - ประมาณการตนทนในการท าตอใหเสรจมจ านวนเพมขน - ประมาณการตนทนทเกดขนเพอท าใหสนคานนขายไดจ านวนเพมขน

การลดมลคาของสนคาคงเหลอใหเทากบมลคาสทธทจะไดรบนน ถอไดวาเปนไปตามหลกความระมดระวง (Prudence) และสอดคลองกบแนวความคดทวา สนทรพยไมควรแสดงมลคาตามบญชทสงกวามลคาทคาดวาจะไดรบจากการขายหรอประโยชนทจะไดรบจากการใชสนทรพยนน

การพจารณาปรบลดราคาสนคาคงเหลอใหเทากบมลคาสทธทจะไดรบ ใหกระท าไดดงน 1) พจารณาจากสนคาแตละรายการ (กจการสวนใหญมกใชวธน) 2) พจารณาเปนกลมสนคาทมลกษณะเหมอนกนหรอมความเกยวพนกน เชน เปน

สนคาทอยในสายผลตภณฑเดยวกนทมวตถประสงคหรอการใชประโยชนขนสดทายเหมอนกน หรอมการผลตหรอขายในพนททางภมศาสตรเดยวกน และในทางปฏบตไมสามารถแยกจากรายการอนในสายผลตภณฑเดยวกนได เปนตน

3) ส าหรบการใหบรการ การปรบลดตนทนการใหบรการใหพจารณาปรบลดแยกตาม งานแตละงาน เนองจากผใหบรการมกค านวณตนทนแยกตามงานบรการแตละงาน เพอก าหนดราคาคาบรการในแตละงานใหเหมาะสมตามงานทท า

4) ส าหรบวตถดบหรอวสดอนทถอไวเพอใชในการผลตสนคา ถากจการคาดไดวา สนคาส าเรจรปทผลตจากวตถดบหรอวสดนนจะขายไดในราคาเทากบหรอสงกวาราคาทน กจการไมตองปรบมลคาวตถดบหรอวสดนนใหลดต ากวาราคาทน

23

อยางไรกตาม เมอการทราคาวตถดบหรอราคาวสดลดลงเปนขอบงชวา ตนทนของสนคาส าเรจรปนนสงกวามลคาสทธทจะไดรบ กจการตองปรบลดมลคาวตถดบหรอมลคาวสดนนลงใหเทากบมลคาสทธทจะไดรบ และอาจถอวาตนทนเปลยนแทนของวตถดบเปนมลคาทดทสดในการก าหนดมลคาสทธทจะไดรบ

5) กจการตองประเมนมลคาสทธทจะไดรบใหมในแตละงวดบญชถดไป เมอปรากฏ วาสถานการณทท าใหมการปรบลดมลคาสนคาคงเหลอใหต ากวาราคาทนไดหมดไปแลว หรอมหลกฐานทชดเจนวามลคาสทธทจะไดรบเพมขน เชน สถานการณทางเศรษฐกจเปลยนแปลงไป ท าใหราคาขายของสนคาคงเหลอนนมราคาทเพมขน เปนตน กรณดงกลาวขางตน มาตรฐานการบญชก าหนดใหกจการบนทกกลบรำยกำร “ ปรบลดมลคาสนคาคงเหลอ ” (ไดไมเกนจ านวนของมลคาทปรบลดเดม) เพอใหมลคาตามบญชใหมแสดงมลคาดวยราคาทนหรอมลคาสทธทจะไดรบ (ทปรบปรงใหม) แลวแตจ านวนใดจะต ากวา

3.7 กำรรบรเมอมผลขำดทนอนทเกยวของกบสนคำคงเหลอ มาตรฐานการบญช ฉบบท 2 (ปรบปรง 2552) เรองสนคาคงเหลอ ก าหนดวา ผลขาดทนทงหมดทเกยวกบสนคาคงเหลอ เชน ผลขาดทนจากสนคาสญหาย เสยหายหรอถกท าลาย เปนตน กจการตองบนทกเปนคาใชจายในงวดทมผลขาดทนเกดขน โดยเดบตบญชผลขาดทนจากสนคาสญหายและเครดตบญชสนคาคงเหลอ บญชผลขาดทนจากสนคาสญหายเปนบญชประเภทคาใชจาย โดยแสดงเปนสวนหนงของคาใชจายในการบรหารในงวดทมผลขาดทนเกดขน

4. ผลกำรเลอกวธวดมลคำสนคำคงเหลอตำมเกณฑรำคำทนทแตกตำงกน

องครตน เพรยบจรยวฒน (2549) กลาววา ทางเลอกในการน าวธการบญชแบบ “เขากอน – ออกกอน” “เขาหลงออกกอน” หรอ “ถวเฉลยถวงน าหนก” มาใชในการบนทกบญชสนคาคงเหลอ และตนทนขาย จะมผลกระทบตองบก าไรขาดทน งบดล และอตราสวนทางการเงนของกจการ นอกจากนน ทางเลอกทกจการใชยงมผลกระทบตอกระแสเงนสด ซงจะมผลตอการจายภาษของกจการดวย นอกจากนยงกลาววา ในทางปฎบตกจการมกจะใชวธการบญชสนคาคงเหลอมากกวาหนงวธ กจการอาจใชวธการทตางกนส าหรบการด าเนนงานในตางประเทศ เนองจากวธเขาหลงออกกอนไมแพรหลายในประเทศอนนอกจากสหรฐอเมรกา หรอกจการอาจใชวธการบญชสนคาคงเหลอทแตกตางกนส าหรบสวนงานหนง ๆ ปจจยเหลานอาจชวยเสรมใหมการตกแตงผลกระทบของการรายงานสนคาคงเหลอในงบก าไรขาดทนและงบดล ส าหรบกจการในประเทศสหรฐอมรกา ซงด าเนนงานภายใตสถานการณทราคาสนคามการเพมสงขน ผลประโยชนจากกระแสเงนสดของ

24

วธเขาหลงออกกอน มกจะเปนสงทท าใหผบรหารตดสนใจเลอกใชวธน อยางไรกตาม มาตรฐานการบญชของไทยไมอนญาตใหใชวธเขาหลงออกกอน ท าใหนกวเคราะหไมมความยงยากในการวเคราะหผลกระทบของรายการสนคาคงเหลอทมผลตองบการเงนมากนก

พรรณนภา รอดวรรณะ (2553 ) กลาววา ในการวเคราะหงบการเงนโดยการเปรยบเทยบกบกจการอนในอตสาหกรรมเดยวกนนน ผวเคราะหตองระมดระวงในเรองวธการบญชทแตละกจการน ามาใชอาจจะแตกตางกน เชน การค านวณราคาทนของสนคาคงเหลอตางกน โดยกจการสามารถเลอกใชทางเลอกในการวดมลคาราคาสนคาคงเหลอซงมหลายวธ เชน วธราคาเฉพาะเจาะจง วธเขากอนออกกอน วธถวเฉลยเคลอนท เปนตน ซงจะมผลท าใหการค านวณตนทนขายและสนคาคงเหลอทแตกตางกนไป

ธญญรศม วศวรรณวฒน (2556) กลาววา สนคาคงเหลอเปนรายการหนงทมความส าคญตอกจการ เพราะจะมผลกระทบโดยตรงทงตอการแสดงฐานะการเงนและผลการด าเนนงานของกจการ โดยสนคาคงเหลอจดเปนสนทรพยหมนเวยนทเปนองคประกอบส าคญในสนทรพยรวมของกจการ สวนตนทนของสนคาทขายไปแลวจดเปนรายการประเภทคาใชจายรายการแรกและมกมจ านวนมากทสดในงบก าไรขาดทนเบดเสรจโดยเฉพาะส าหรบกจการทขายสนคา ดงนนขอมลสนคาคงเหลอทถกตองและครบถวนจงมความส าคญตอการตดสนใจเชงเศรษฐกจของผใชขอมลในงบการเงน การวดมลคาสนคาคงเหลอตามวธเขากอนออกกอน จะท าใหมลคาสนคาคงเหลอปลายงวดทแสดงในงบแสดงฐานะการเงนใกลเคยงกบตนทนปจจบนทสามารถซอมาทดแทน แตตนทนขายจะคอนขางต า เพราะตนทนขายตามวธเขากอนออกกอนค านวณจากราคาสนคารนแรกๆ ทมกจะมราคาต ากวาสนคาทซอรนหลงๆ สวนการวดมลคาสนคาคงเหลอตามวธถวเฉลยถวงน าหนก มลคาสนคาคงเหลอปลายงวดทแสดงในงบแสดงฐานะการเงนจะใกลเคยงกบวธเขากอนออกกอน ถาอตราการหมนเวยนของสนคาคงเหลอสง เพราะมลคาของสนคาทซอในระหวางงวดทงหมดจะถกน ามาถวเฉลยดวยปรมาณสนคาทงหมด ท าใหไดราคาถวเฉลยถวงน าหนกใกลเคยงกบราคาของสนคารนหลงๆ เปนไปตามขอสมมตกระแสของตนทน (Flow of Cost )ตามวธเขากอนออกกอน การเลอกใชวธการวดมลคาสนคาคงเหลอทแตกตางกนมผลท าใหมลคาสนทรพยในงบแสดงฐานะการเงน และคาใชจายในงบก าไรขาดทนเบดเสรจแตกตางกน ถาเดมกจการเคยใชวธเขากอนออกกอนแลวตอมาเปลยนเปนวธถวเฉลยถวงน าหนก กรณเชนนถอวาเปน การเปลยนแปลงนโยบายการบญช (Change in Accounting Policy) จงมผลกระทบตองบการเงนโดยตองปรบขอมลเปรยบเทยบทกงวดทน าเสนอในงวดปจจบน ซงเรยกวา การปรบยอนหลง (Retrospective

25

Treatment) เสมอนหนงวากจการไดใชนโยบายการบญชใหมมาโดยตลอด และกจการตองเปดเผยขอมลตามทมาตรฐานการบญชฉบบทก าหนดดวย

5.บรษทจดทะเบยนในตลำดหลกทรพยแหงประเทศไทย

5.1 ควำมหมำยของบรษทจดทะเบยนในตลำดหลกทรพยแหงประเทศไทย บรษทจดทะเบยน (listed company) หมายถง บรษทมหาชนจ ากดทจดทะเบยนหลกทรพยของบรษท เพอใหมการซอขายหลกทรพยจดทะเบยน (listed security)ในตลาดหลกทรพยได โดยทงหลกทรพยจดทะเบยนและบรษทจดทะเบยนผออกหลกทรพยนน จะตองมคณสมบตตรงตามทตลาดหลกทรพยก าหนด และเปนไปตามขอตกลงการจดทะเบยนหลกทรพย (listing agreement) ประเภทของหลกทรพยจดทะเบยนสามารถแบงออกเปน หนสามญ (ordinary share) หนบรมสทธ (preferred share) หนก (debenture) หนกแปลงสภาพ (convertible debenture) ใบส าคญแสดงสทธทจะซอหนสามญ ซอหนบรมสทธ ซอหนก หรอซอหนวยลงทน (warrant) ใบส าคญแสดงสทธระยะสน (short-term warrant) และหนวยลงทน (unit trust) 5.2 ประโยชนของกำรเขำเปนบรษทจดทะเบยนในตลำดหลกทรพยแหงประเทศไทย การเขาเปนบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยมประโยชนตอบรษทและตอผถอหนดงรายละเอยดตอไปน (ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย : 2557) 5.2.1 ประโยชนตอบรษท ก. แหลงระดมเงนทนระยะยาว บรษทสามารถระดมทนจากประชาชนเพอน าไปใช เปนเงนทนหมนเวยนหรอขยายธรกจไดโดยงายและรวดเรว ซงกอใหเกดความไดเปรยบในดานการแขงขน รวมทงชวยใหมโครงสรางทางการเงนทเหมาะสมตอการด าเนนกจการ และยงเปนการเปดโอกาสในการเลอกระดมทนผานการออกหลกทรพยประเภทอน ๆ ไดงายขนภายหลงการเขาจดทะเบยน เชน หนก หนกแปลงสภาพ เปนตน ข. ภาพลกษณ ชวยเสรมสรางภาพลกษณทด ในฐานะทบรษทไดผานการพจารณาจากหนวยงานทก ากบดแลใหเขาเปนบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย จงถอไดวาบรษทเปนบรษททมผลการด าเนนงานทดและมฐานะมนคงในระดบหนง รวมทงมการเปดเผยขอมลทโปรงใส ภาพลกษณทดนจะกอใหเกดคณประโยชนทเกยวของกบการประกอบธรกจของบรษท เชน ความนาเชอถอ อ านาจในการตอรอง เปนตน และสรางความตระหนก ตลอดจนความนยมในผลตภณฑหรอบรการของบรษทโดยทางออมอกดวย

26

ค. จดเรมตนในการเชอมโยงหรอขยายธรกจกบธรกจตางประเทศ โดยชวยจงใจใหธรกจตางชาตมความสนใจเขารวมลงทน เกอหนนใหเกดการขยายตวทางธรกจอยางตอเนองและเพมความแขงแกรงใหแกบรษท เพราะสามารถรวมเกอกลระหวางกนทงในดานการตลาด การผลต เทคโนโลย การเงน และบคลากร ยอมสงผลใหเกดความไดเปรยบในเชงแขงขน ง. การสรางความรบผดชอบและการบรหารแบบมออาชพ โดยชวยกระตนใหบรษทบรหารงานไดอยางมประสทธภาพและรดกมมากขน เนองจากบรษทจะอยในความสนใจของผลงทน ราคาหนของบรษทจะสะทอนความเชอมนของสาธารณชนทมตอบรษทในระดบหนง ในขณะเดยวกนกจะเปนเครองมอในการก ากบดแลการบรหารกจการใหเปนไปในทศทางทควรจะเปน ชวยเสรมสรางประสทธภาพและเพมพนประสทธผลในการประกอบธรกจอนจะเปนผลประโยชนแกผมสวนไดเสยทกฝาย จ. ความภาคภมใจของบคลากรของบรษท การทบรษทมผลประกอบการและภาพลกษณทด มชอเสยงเปนทยอมรบและรจกกนอยางแพรหลาย ยอมท าใหบคลากรของบรษทเกดความรสกทดตอบรษท ผบรหารจงควรใชสงนใหเปนประโยชนโดยการสรางความยดมนหรอคานยมรวม (shared value) ใหเกดขน การกระตนใหบคลากรทกฝายไดตระหนกและมสวนรวมในการสรางชอเสยงและเกยรตคณของบรษท กจะเกดประโยชนอนมหาศาลกบบรษทในระยะยาว ฉ. สทธประโยชนทางภาษ บรษทจดทะเบยนจะไดรบสทธประโยชนทางภาษในกรณทบรษทจดทะเบยนไปถอหนของบรษทอนทจดตงตามกฎหมายไทยหรอกองทนรวม หรอบรรษทเงนทนอตสาหกรรมแหงประเทศไทย เงนปนผลทไดรบจากบรษทดงกลาวไดรบยกเวนภาษเงนได โดยไมตองน ามารวมเปนรายไดของบรษทเพอเสยภาษ แตเงนทไดรบดงกลาวตองเปนเงนทไดรบจากหนหรอหนวยลงทนทถอไวไมนอยกวา 3 เดอนกอน และหลงวนทไดรบเงนได 5.2.2 ประโยชนตอผถอหน ก. เสรมสรางสภาพคลอง การเปนบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยฯ ชวยเสรมสรางสภาพคลองใหกบผถอหนของบรษท เนองจากผถอหนสามารถซอขายเปลยนมอหรอเปลยนเปนเงนสดไดสะดวก และงายในเวลาทตองการ ตลอดจนทราบมลคาทแทจรงของหนตามความตองการของตลาดและใชเปนหลกประกนในการกยมได ข. ความคมครองในการลงทน ผถอหนจะไดรบความคมครองในการลงทน เนองจากตลาดหลกทรพยฯ มกฎระเบยบในการก ากบการซอขายหลกทรพยและการเปดเผยขอมลเพอใหเกดความเปนธรรมตอผถอหน และไดรบขอมลทถกตอง พอเพยง และทนเวลา ค. สทธประโยชนทางภาษ บคคลธรรมดาทเปนผถอหนในบรษทจดทะเบยนจะไดรบสทธประโยชนทางภาษ กลาวคอ เงนไดจากการขายหลกทรพยในตลาดหลกทรพยฯ ไดรบ

27

ยกเวนไมตองน ามารวมค านวณเพอเสยภาษ และเงนปนผลทไดรบจากบรษทจดทะเบยนจะถกหกภาษ ณ ทจาย 10% ซงผมเงนไดทอยในประเทศไทยมสทธทจะเลอกด าเนนการ โดยไมน าเงนปนผลดงกลาวมารวมค านวณเพอเสยภาษเงนได (เฉพาะผมเงนไดทไมขอรบเงนภาษทถกหกไวคนหรอไมขอเครดตภาษทถกหกไวนนไมวาทงหมดหรอบางสวน) หรอเลอกน าเงนปนผลดงกลาวมารวมค านวณเพอเสยภาษเงนได โดยจะไดรบการเครดตภาษคนในภายหลง 5.3 กำรเขำเปนบรษทจดทะเบยนในตลำดหลกทรพยแหงประเทศไทย การพจารณารบหนสามญของบรษทตาง ๆ เขาเปนบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยนน ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยจะพจารณาทงจากคณสมบตของหนสามญและคณสมบตของบรษททยนค าขอ โดยคณสมบตของหนสามญ ตองเปนหนระบชอผถอและไมมขอจ ากดในการโอนหน เวนแตขอจ ากดทเปนไปตามกฎหมายทระบไวในขอบงคบบรษท สวนคณสมบตของบรษททยนค าขอ โดยทวไปพจารณาจากสถานะการเปนบรษทมหาชนจ ากดหรอนตบคคลทมกฎหมายจดตงขนโดยเฉพาะ ทนหนสามญทช าระแลวภายหลงการเสนอขายหนแกประชาชน ผลการด าเนนงาน การกระจายการถอหนรายยอย และการบรหารงาน 5.4 ผมสวนเกยวของกบบรษทจดทะเบยนในตลำดหลกทรพยแหงประเทศไทย บรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยตองแสดงความเปนมออาชพมากกวาบรษททวไป และจากความตองการทจะระดมเงนทนจากประชาชนกยอมจะตองมความโปรงใส เปนธรรม และไมมผลประโยชนขดแยง ดงนนจงมหนวยงานหลายแหงเขามาเกยวของรวมถงการก ากบดแลความเปนมาตรฐาน ซงผมสวนเกยวของแบงไดเปน 9 กลม ดงน

5.4.1 ส ำนกงำนคณะกรรมกำรก ำกบหลกทรพยและตลำดหลกทรพย (ก.ล.ต.) เปนหนวยงานทก ากบดแลตลาดทนในภาพรวม จงมหนาทดแลคณสมบตของบรษทจดทะเบยนทตองการระดมทนจากประชาชนทวไปหรอทเรยกวาการท า IPO (Initial Public Offering) ซงเปนการขายหลกทรพยในตลาดแรก เปนเรองทมผลกระทบในวงกวาง การก ากบดแลกเพอใหแนใจไดวาบรษทจดทะเบยนรกษาสทธประโยชนของผถอหน ปฏบตตอผถอหนอยางเปนธรรม และเปดเผยขอมลอนเปนประโยชนตอการตดสนใจลงทน 5.4.2 ตลำดหลกทรพยแหงประเทศไทย หลงจากท า IPO แลวกตองมตลาดรองส าหรบซอขายหลกทรพยทผานตลาดแรกมาแลว ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยจะท าหนาทเปนศนยกลางในการซอขายหลกทรพยตลอดจนบรการทเกยวของ ดแลใหการซอขายเปนไปอยางคลองตว มความยตธรรม และคดสรรหลกทรพยทมคณสมบตเหมาะสมใหเขามาซอขายในตลาดหลกทรพยได จงอาจเปรยบไดกบหางสรรพสนคาทมสนคาคณภาพดหลากหลายชนดใหเลอกซอ

28

5.4.3 กรมพฒนำธรกจกำรคำ กระทรวงพำณชย เปนหนวยงานทมหนาทเกยวกบการจดทะเบยน ก ากบดแล และบรการขอมลธรกจ ดงนนบรษทจะตองตดตอกบกรมพฒนาธรกจการคา เชน การแปรสภาพกจการจากบรษทจ ากดเปนบรษทมหาชนจ ากด การเปลยนแปลงขอมลในหนงสอบรคณหสนธและขอบงคบของบรษท การประชมผถอหน เปนตน 5.4.4 ผสอบบญช (auditor) การจะเปนบรษทจดทะเบยนนน กอนอนตองมระบบรายงานขอมลทางการเงนทเปนมาตรฐาน สามารถเปรยบเทยบไดกบบรษทอนในอตสาหกรรมเดยวกน และเพยงพอส าหรบผลงทนใชในการตดสนใจ ผสอบบญชจะตองไดรบความเหนชอบจาก ก.ล.ต. และควรแตงตงผสอบบญชอยางนอย 2 ทาน เผอกรณท ทานใดทานหนงตดภาระกจไมสามารถรบรองงบการเงนของบรษทไดในระยะเวลาทก าหนด 5.4.5 ทปรกษำทำงกำรเงน (financial advisor ) เปนผชวยเตรยมความพรอมในการท า IPO และเขาจดทะเบยน โดยศกษาขอมลของบรษทอยางละเอยดในทก ๆ ดาน (กระบวนการนเรยกกนวาท า due diligence) เพอประเมนคณสมบตของบรษทวาครบถวนพอทจะเสนอขายหลกทรพยตอประชาชนและเขาจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยหรอไม ตงแตดานการด าเนนธรกจและการจดการตาง ๆ การจดโครงสรางเงนทนและโครงสรางธรกจ ตลอดจนใหค าแนะน าในการปรบระบบการบรหารจดการ เพอใหบรษทมคณสมบตพรอมส าหรบการยนค าขอตอ ก.ล.ต. และตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย 5.4.6 ผจดจ ำหนำยและรบประกนกำรจดจ ำหนำยหลกทรพย (underwriter) เปนผ ทชวยกระจายหนของบรษทใหออกไปสผลงทนอยางกวางขวาง เพอใหเกดความมนใจวาบรษทจะสามารถขายหนแกผลงทนไดตามจ านวนและราคาทเหมาะสม และไดรบเงนครบตามแผนทวางไว 5.4.7 ทปรกษำกฎหมำย (lawyer) การขายหนแกบคคลทวไปมเรองของกฎหมายเขามาเกยวของ ทปรกษากฎหมายจะชวยใหค าแนะน าและด าเนนการจดเตรยมเอกสาร จดการขนตอนทเกยวกบขอกฎหมาย เชน การใหความเหนในเรองขอจ ากดการโอนหน ขอพพาททอาจมผลกระทบตอบรษทอยางมนยส าคญ การจดทะเบยนแปรสภาพเปนบรษทมหาชนจ ากด ทปรกษากฎหมายอาจท าหนาทรวมกบทปรกษาทางการเงนในการปรบปรงขอตกลงขอสญญาทางกฎหมาย และขอบงคบของบรษทใหเปนไปตามหลกเกณฑของ ก.ล.ต. และตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย 5.4.8 ผ ประเมนรำคำ (valuer) สนทรพยบางรายการของบรษทอาจมมลคาแตกตางจากมลคาทปรากฏในงบการเงน หรอกรณบรษทพฒนาอสงหารมทรพยตองประเมนราคาทดนและโครงการระหวางการพฒนา ซงผประเมนราคาตองประเมนราคาสนทรพยของบรษทใหม เพอใหสะทอนมลคาทรพยสนทแทจรง รวมทงประกอบการพจารณาก าหนดราคาหนทเหมาะสมในการเสนอขาย ผประเมนราคานตองไดรบความเหนชอบจาก ก.ล.ต.

29

5.4.9 บรษทศนยรบฝำกหลกทรพย (ประเทศไทย) จ ำกด (Thailand Securities Depository Co., Ltd.: TSD) เมอบรษทขายหนเพมตอประชาชนทวไป จะท าใหบรษทมผถอหนเพมขนจ านวนมาก TSD จะเปนนายทะเบยนหลกทรพย จดท าทะเบยนผถอหนใหถกตอง ครบถวน เปนปจจบนอยเสมอ รวมถงใหบรการน าหนเขาฝากในระบบไรใบหน (scripless) ส าหรบผถอหนทไมตองการใบหน นอกจากนนTSD ยงใหบรการแจงขาวสารและจายสทธประโยชนตางๆ ใหกบผถอหนดวย เชน จดสงเอกสารเชญประชมผถอหน จายเงนปนผล และแจงสทธจองซอหนเพมทน เปนตน ซง TSD นเปนบรษทยอยของตลาดหลกทรพยนนเอง 5.5 กำรเปดเผยขอมลสำรสนเทศของบรษทจดทะเบยน ในการซอขายหลกทรพยในตลาดหลกทรพยนน การใชขอมลเพอประกอบการตดสนใจลงทนถอเปนปจจยทส าคญยง ดงนนเพอใหผลงทนไดรบขอมลทครบถวนถกตองและเทาเทยมกน ตลาดหลกทรพยจงก าหนดแนวทางปฏบตในการเปดเผยขอมลสารสนเทศของบรษทจดทะเบยนไว 6 ประการดงน 5.5.1 กำรเปดเผยขอมลสำรสนเทศทส ำคญใหกบประชำชนทรำบโดยทนท ขอมลสารสนเทศทบรษทจดทะเบยนตองเปดเผยโดยทนท ไดแก ขอมลสารสนเทศเกยวกบการด าเนนงาน หรอเหตการณ หรอสภาพการซอขายหลกทรพยของบรษทซงมผลกระทบกบราคาซอขายหลกทรพยของบรษทอยางมนยส าคญ หรอมความส าคญตอผลงทนในการตดสนใจลงทน หรออาจจะมผลกระทบตอสทธประโยชนของผถอหน เชน การรวมทน การควบรวมกจการ การประกาศจายหรอไมจายเงนปนผล การประกาศผลก าไรหรอขาดทนของบรษท การเปลยนแปลงของมลคาหนทตราไว การไดมาหรอการสญเสยสญญาทางการคาทส าคญ การซอขายสนทรพยทส าคญ การเปลยนแปลงคณะกรรมการ ผถอหนใหญ และคณะกรรมการบรหารของบรษท เปนตน 5.5.2 กำรเผยแพรสำรสนเทศใหกบประชำชนอยำงทวถง การเผยแพรขอมลสารสนเทศทส าคญจะตองเปดเผยนอกเวลาท าการซอขายหลกทรพย ซงไดแกกอนการเปดซอขายหลกทรพยของแตละรอบอยางนอย 1 ชวโมง หรอหลงจากปดการซอขายในแตละวน ในกรณทมความจ าเปนตองเปดเผยในชวงเวลาทมการซอขายจะตองแจงตอตลาดหลกทรพยลวงหนา ซงตลาดหลกทรพยจะเปนผก าหนดวาจะตองมการประกาศการหยดซอขายหลกทรพยชวคราวหรอไม เพอใหนกลงทนไดทราบขาวเพอประกอบการตดสนใจ ซงการเปดเผยขอมลสารสนเทศตองเปดเผยตามขอก าหนดทตลาดหลกทรพยฯก าหนดไว นอกจากนบรษทจดทะเบยนกสามารถเปดเผยขอมลสารสนเทศตามสอตาง ๆ และจะตองสงประกาศใหกบตลาดหลกทรพยดวย 5.5.3 กำรชแจงเกยวกบขำวลอหรอขำวสำรตำง ๆ ขาวลอหรอขาวสารอน ๆ ทบรษทตองชแจง ไดแก บทความในหนงสอพมพหรอวารสาร รายงานการซอขายของบรษทสมาชก

30

สารสนเทศแบบปากตอปาก โดยไมค านงวาเปนจรงหรอเทจ ขาวสารอนทมผลกระทบตอราคาหลกทรพยหรอมผลตอการตดสนใจในการลงทน และการด าเนนการของบรษทเมอเกดเหตการณดงกลาว ในกรณทขาวลอหรอขาวสารไมเปนความจรง บรษทจะตองออกประกาศปฏเสธขาวลอหรอขาวสารนน พรอมทงแถลงขอมลเพมเตมทใหความกระจางตอขาวลอทเกดขน สวนกรณทขาวลอหรอขาวสารเปนความจรง บรษทจะตองออกประกาศใหประชาชนทราบถงขอเทจจรงนน พรอมทงขอมลประกอบอน ๆ ตามความจ าเปน 5.5.4 กำรด ำเนนกำรเมอกำรซอขำยหลกทรพยของบรษทจดทะเบยนมสภำพผด

ไปจำกสภำพปกตของตลำด เมอเกดเหตการณการซอขายหลกทรพยผดปกตไปจากสภาพปกตของตลาด บรษทจะตองพยายามหาสาเหตทจะมาตอบเหตการณทไมปกตทเกดขนนใหได โดยมหลกในการพจารณาเปนหวขอดงน - หากภาวะการซอขายทผดปกตเกดขนเนองจากบรษทไดเปดเผยขอมลสารสนเทศใหกบประชาชนไปแลวเมอไมนานมาน และความผดปกตของราคาหลกทรพยเกดจากผลของขอมลขาวสารทประกาศออกไป ทางบรษทไมจ าเปนตองออกประกาศใดเพมขนอก - หากภาวะการซอขายทผดปกตเกดขนเนองจากมการรวไหลของขาวสารออกมาจากบรษท บรษทจะตองเปดเผยขอมลสารสนเทศทท าใหเกดการซอขายหลกทรพยทผดปกตใหกบประชาชนนนโดยทนท - หากภาวะการซอขายทผดปกตเกดขนเนองจากมขาวลอไมวาจะเปนจรงหรอไมกตาม บรษทจะตองด าเนนการตามขนตอนทตลาดหลกทรพยก าหนดไวในเรองการแกไขขาวลอและขาวสารนนใหถกตอง - หากบรษทไมทราบถงสาเหตทท าใหราคาการซอขายหลกทรพยผดปกตไปจากตลาด บรษทควรออกประกาศใหประชาชนทราบวาไมมแผนการด าเนนธรกจใด ๆ ทยงไมเปดเผยซงอาจมผลกระทบกบความผดปกตของราคาหลกทรพยนน 5.5.5 กำรเปดเผยในเชงสงเสรมทไมมเหตอนสมควร การกระท าในลกษณะทตลาดหลกทรพยถอวาไมมเหตอนสมควรและบรษทไมควรกระท า ไดแก - การออกประกาศอยางตอเนองโดยไมมความเกยวเนองกบพฒนาการทส าคญของบรษท และการประกาศเกยวกบผลตภณฑใหมของบรษททยงอยในขนของการพฒนา - การสงเสรมใหผวเคราะหหรอผรายงานขาวทางการเงนเขยนบทวเคราะหใหกบบรษท โดยททางบรษทออกคาใชจายในการประชมหรอเลยงรบรองให - การแถลงขาวหรอออกประกาศทางสอตาง ๆ โดยใหขาวในลกษณะเปนความจรงดานเดยวหรอไมเสมอภาคกน

31

- การออกโฆษณาเกยวกบบรษทหรอผลตภณฑของบรษทในลกษณะทเปนการสงเสรมใหราคาหลกทรพยดขน 5.5.6 กำรซอขำยหลกทรพยของบรษทจดทะเบยนโดยใชขอมลสำรสนเทศภำยใน ค าวาบคคลภายใน หมายถง บคคลทสามารถลวงรสารสนเทศภายในทส าคญของบรษทกอนทจะมการประกาศหรอเผยแพรออกสประชาชนภายนอก ซงบคคลทจดวาเปนบคคลภายใน ไดแก ผถอหนทมอ านาจควบคมการบรหารบรษท กรรมการบรษท พนกงานหรอลกจางของบรษท บคคลภายในดงกลาวควรละเวนการซอขายหลกทรพยโดยใชความไดเปรยบจากขอมลภายใน ควรจะรอจนกวามประกาศออกสประชาชนทวไปกอนอยางนอย 24 ชวโมง หรออาจถง 48 ชวโมงในกรณทขาวสารนนยงไมไดเผยแพรออกไปในวงทกวางพอ นอกจากนนยงหามบคคลภายในซอขายหลกทรพยในชวงเวลากอนการเผยแพรงบการเงนหรอขอมลการด าเนนงานทส าคญของบรษท 5.6 กำรจดกลมอตสำหกรรมของบรษทจดทะเบยน ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยไดจดบรษทจดทะเบยนอยในกลมอตสาหกรรม 8 กลม ไดแก เกษตรและอตสาหกรรมอาหาร ทรพยากร เทคโนโลย ธรกจการเงน บรการ สนคาอตสาหกรรม สนคาอปโภคและบรโภค และอสงหารมทรพยและกอสราง ดงตารางท 2.1 (ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย : 2556 http://www.set.or.th/th/products/index/setindex_p2.html) ตารางท 2.1 กลมอตสาหกรรมและอกษรยอ

กลมอตสำหกรรม อกษรยอ

1. เกษตรและอตสาหกรรมอาหาร 2. ทรพยากร 3. เทคโนโลย 4. ธรกจการเงน 5. บรการ 6. สนคาอตสาหกรรม 7. สนคาอปโภคบรโภค 8. อสงหารมทรพยและกอสราง

.AGRO

.RESOURC

.TECH

.FINCIAL

.SERVICE

.INDUS

.CONSUMP

.PROPCON

32

ส าหรบในป พ.ศ. 2556 มบรษทจดทะเบยนทด าเนนการตามปกตทงสน 513 บรษท (ขอมล ณ วนท 4 พฤศจกายน 2556) โดยในแตละกลมอตสาหกรรมมจ านวนบรษทจดทะเบยน ดงตารางท 2.2 ตารางท 2.2 จ านวนและรอยละของบรษทจดทะเบยน จ าแนกตามกลมอตสาหกรรม

กลมอตสาหกรรม จ านวน (บรษท) รอยละ

1. เกษตรและอตสาหกรรมอาหาร 44 8.58

2. ทรพยากร 31 6.04

3. เทคโนโลย 38 7.41 4. ธรกจการเงน 57 11.11 5. บรการ 93 18.13 6. สนคาอตสาหกรรม 80 15.59 7. สนคาอปโภคบรโภค 39 7.60 8. อสงหารมทรพยและกอสราง 131 25.54 รวม 513 100.00 จากตารางท 2.2 จะเหนวา บรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยสวนใหญ อยในกลมอสงหารมทรพยและกอสราง จ านวน 131 บรษท คดเปนรอยละ 25.54 รองลงมาอยในกลมบรการ จ านวน 93 บรษท คดเปนรอยละ 18.13 และกลมสนคาอตสาหกรรม จ านวน 80 บรษท คดเปนรอยละ 15.59 ตามล าดบ นอยทสดคอ กลมทรพยากร จ านวน 31 บรษท คดเปนรอยละ 6.04

รำยงำนกำรวจยทเกยวของ จกรวฒ ชอบพเชยร (2541) ไดศกษาเปรยบเทยบผลกระทบจากวธการตราคาสนคาคงเหลอตามราคาทนโดยวธเขากอนออกกอนและวธถวเฉลยถวงน าหนกของบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย โดยศกษารวมทกบรษทคอ 97 บรษททใชวธเขากอนออกกอน และ 135 บรษททใชวธถวเฉลยถวงน าหนก และศกษาแยกตามประเภทอตสาหกรรม 18 ประเภท ทใชวธ

33

เขากอนออกกอนและทใชวธถวเฉลยถวงน าหนก อยางละ 67 บรษท ศกษา 3 ชวงเวลาคอ กอน หลง และชวงเวลารวมทงหมดกอนและหลงการเปลยนแปลงระบบอตราแลกเปลยนเมอวนท 2 กรกฎาคม 2540 เครองมอการวจยคอแบบวเคราะห สถตทใชไดแกคาสงสด คาต าสด คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน คาพสย คาความคลาดเคลอนมาตรฐาน คาความแปรปรวน และ t-test ผลการศกษาพบวา 1) ระดบรวมทกอตสาหกรรม การตราคาสนคาคงเหลอวธเขากอนออกกอนและวธถวเฉลยถวงน าหนก มผลกระทบตออตราการหมนเวยนของสนคาคงเหลอ อตราผลตอบแทนขนตน และอตราก าไรสทธ ในทกชวงเวลา โดยเฉลยแตกตางกนอยางมนยส าคญทระดบ .05 แตกระทบอตราผลตอบแทนตอสนทรพยรวมเฉพาะชวงเวลาท 2 และ 3 เมอวเคราะหแยกตามประเภทอตสาหกรรม พบวา การตราคาสนคาคงเหลอทงสองวธมผลกระทบตอทกอตราสวนและทกชวงเวลาทศกษา โดยเฉลยแตกตางกนอยางมนยส าคญทระดบ .05 ในบางประเภทอตสาหกรรม 2) ผลการเปรยบเทยบคาเฉลย ในระดบรวมทกบรษทของทกอตสาหกรรม พบวา การตราคาสนคาคงเหลอวธเขากอนออกกอน มคาเฉลยมากกวาวธถวเฉลยถวงน าหนก ทกอตราสวน และทกชวงเวลาทศกษา ระดบแยกตามประเภทอตสาหกรรม พบวา ประเภทอตสาหกรรมทคาเฉลยของวธเขากอนออกกอนมากกวาคาเฉลยของวธถวเฉลยถวงน าหนก มจ านวนประเภทอตสาหกรรมมากกวา ทกอตราสวนและทกชวงเวลาทศกษา ยกเวนอตราการหมนเวยนของสนคาคงเหลอ เฉพาะชวงเวลาท 1 และ 3 เทานน

สรยา สขขา (2547) ศกษาเรองนโยบายการตราคาสนคาคงเหลอของบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย โดยศกษาขอมลเฉพาะป พ.ศ. 2545 จ านวน 26 กลมอตสาหกรรม 312 บรษท ผลการศกษาพบวา 1) บรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยเลอกใชวธถวเฉลยถวงน าหนกมากทสด รองลงมาคอ วธเขากอนออกกอน สวนวธเขาหลงออกกอน ไมพบบรษทใดเลอกใช เมอพจารณาปจจยดานขนาดของบรษท พบวา บรษทขนาดเลกเลอกใชวธเขากอนออกกอนมากทสด รองลงมาคอวธถวเฉลยถวงน าหนก สวนบรษทขนาดใหญเลอกใชวธถวเฉลยถวงน าหนกมากทสด รองลงมาใชมากกวา 1 วธ และวธเขากอนออกกอน 2) ผลการทดสอบความแตกตางของวธการตราคาสนคาคงเหลอตามปจจยดานขนาด โดยการวเคราะหความแปรปรวนแบบทางเดยว พบวา บรษทขนาดใหญและขนาดเลกเลอกใชวธการตราคาสนคาคงเหลอแตกตางกนทระดบนยส าคญ .05 แตตามปจจยกลมอตสาหกรรม พบวา การเลอกใชวธการตราคาสนคาคงเหลอไมแตกตางกน และ 3) การเปรยบเทยบวธการตราคาสนคาคงเหลอระหวางป พ.ศ. 2541 ซงมภาวะเงนเฟอ กบป พ.ศ. 2545 พบวากลมอตสาหกรรมสวนใหญไมไดเปลยนนโยบายการตราคาสนคาคงเหลอไปจากเดม แสดงวาภาวะเงนเฟอไมมผลตอการเลอกใชนโยบายการตราคาสนคาคงเหลอ

34

เดชา โพธรกษ (2549) ศกษาเรองนโยบายการบญชเกยวกบสนคาคงเหลอของบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย กลมตวอยางทศกษาคอ บรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย จ านวน 178 บรษท จากประชากร 321 บรษท ใน 19 หมวดอตสาหกรรม ผลการเปรยบเทยบการเลอกใชนโยบายการบญช พบวา บรษทจดทะเบยนทอยในหมวดอตสาหกรรมเดยวกน บางบรษทเลอกใชวธการวดมลคาราคาทนทตางกนส าหรบสนคาคงเหลอแตละประเภท บางบรษทใชวธราคาทนเพยงวธเดยวกบสนคาคงเหลอทกประเภท สวนบรษททอยในหมวดอตสาหกรรมตางกนเลอกใชวธการวดมลคาราคาสนคาคงเหลอเหมอนกนตามประเภทสนคาคงเหลอ กลาวคอ ส าหรบสนคาส าเรจรปและงานระหวางท า สวนใหญใชวธถวเฉลย รองลงมา ใชวธถวเฉลยถวงน าหนก และวธเขากอนออกกอน ตามล าดบ ส าหรบวตถดบ วสดและพสด สวนใหญใชวธเขากอนออกกอน รองลงมาใชวธวธถวเฉลย และวธถวเฉลยถวงน าหนก ตามล าดบ นอกจากน พบวา มการวดมลคาราคาสนคาคงเหลอโดยวธราคาขายปลกหกก าไรขนตนในหมวดพาณชย และวธราคาทนกอนหกคาเสอมราคาในหมวดธรกจการเกษตร โดยไมมบรษทใดเลอกใชวธเขาหลงออกกอน

อารยา จนทกรโชตการ (2554) ไดศกษาผลกระทบของนโยบายทางบญชเกยวกบสนคาคงเหลอของงานบญชพสดและสงของ การรถไฟแหงประเทศไทย ทแตกตางจากมาตรฐานการบญชไทย โดยใชวธการวเคราะหการถดถอยโลจสตกแบบไบนาร (Binary Logistic Regression) กลมตวอยางทศกษา ไดแก ขอมลอตราสวนทางการเงนในงบการเงนรายไตรมาสของการรถไฟแหงประเทศไทย ยอนหลง 5 ป ตงแต 1 ตลาคม 2547 – 30 กนยายน 2552 ผลการศกษาพบวา 1) วธปฏบตทางบญชเกยวกบสนคาคงเหลอของงานบญชพสดและสงของ การรถไฟแหงประเทศไทย ในบางขนตอนมวธปฏบตทางบญชทแตกตางจากแมบทการบญชและมาตรฐานการบญชทเกยวของ ซงอาจสงผลกระทบตอตวเลขในงบการเงนของการรถไฟแหงประเทศไทย ผวจยจงไดปรบปรงการบนทกบญชใหเปนไปตามแมบทการบญชและมาตรฐานการบญชทเกยวของ และวเคราะหอตราสวนทางการเงนโดยเปรยบเทยบกอนกบหลงการปรบปรงงบการเงน ณ ระดบความเชอมน 95% พบวา ไมมความแตกตางของอตราสวนทางการเงนดงกลาวอยางมนยส าคญ และ3) ผลการส ารวจทศนคตของพนกงานการบญช พนกงานตรวจสอบภายใน เจาหนาทส านกงานการตรวจเงนแผนดน (สตง.) ประจ าการรถไฟแหงประเทศไทย และผสอบบญชรบอนญาต พบวา กลมตวอยางสวนใหญมความเหนวา การรถไฟแหงประเทศไทยควรบนทกรายการสนคาคงเหลอตามทแมบทการบญชและมาตรฐานการบญชทเกยวของก าหนดไว

นมนวล วเศษสรรพ (2556) ศกษาเรองผลตางภาษเงนไดนตบคคล นโยบายการบญชการตราคาสนคาคงเหลอ และขนาดของกจการ กรณบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศ

35

ไทย ประชากรทศกษาคอบรษททไมไดรบการสงเสรมการลงทนในทกกลมอตสาหกรรม ยกเวน กลมธรกจธนาคาร เงนทนหลกทรพย และประกนภย โดยคดเลอกกลมตวอยางจ านวน 725 บรษท ดวยวธเจาะจง ผลการศกษา พบวา 1) ในชวงระยะเวลา 5 ป (พ.ศ. 2549 – 2553) บรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย สวนใหญใชวธการตราคาสนคาคงเหลอแบบถวเฉลยถวงน าหนก และมบางบรษทใชมากกวา 1 วธ กลมบรษททมก าไรกอนภาษนอยกวาหรอเทากบ 300 ลานบาท และกลมทมก าไรกอนภาษมากกวา 300 ลานบาท มการใชนโยบายการบญชในการตราคาสนคาคงเหลอแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01, 2) วธการตราคาสนคาคงเหลอมความสมพนธกบผลตางภาษเงนไดนตบคคล ซงค านวณจากผลตางระหวางอตราภาษเงนไดนตบคคลทช าระกบอตราภาษเงนไดนตบคคลตามประมวลรษฎากร โดยผลตางภาษเงนไดนตบคคลสวนใหญเปนผลจากก าไรสทธทางบญชสงกวาก าไรสทธทางภาษ บรษทจดทะเบยนทใชวธการตราคาสนคาคงเหลอแบบเขากอนออกกอนมผลตางภาษเงนไดนตบคคลเปนจ านวนมากทสดเมอเปรยบเทยบกบวธถวเฉลยถวงน าหนกและวธอน และ 3) ความสมพนธระหวางผลตางภาษเงนไดนตบคคลกบขนาดของกจการ พบวาเปนไปในทศทางเดยวกน กลาวคอ บรษทจดทะเบยนทมสนทรพยรวมปนจ านวนมาก มผลตางภาษเงนไดนตบคคลสง