View
97
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
บทท�� 2เอกสารและงานวิ�จั�ยท��เก��ยวิข้�อง
การพั�ฒนาทั�กษะการอ่�านเชิ�งวิ�เคราะห์�โดยใชิ�ชิ�ดฝึ�ก สำ า ห์ร�บน�กเร"ยนชิ�#นมั�ธยมัศึ'กษาปี)ทั"* 1 โรงเร"ยนบ�านน #าแพัร� คร�#งน"# ผู้-�ศึ'กษาได�ศึ'กษาเอ่กสำารและงานวิ�จั�ยทั"*เก"*ยวิข้�อ่ง เพั2*อ่ใชิ�เปี3นแนวิทัางและได�น าเสำนอ่ตามัล าด�บห์�วิข้�อ่ต�อ่ไปีน"# 1. ห์ล�กสำ-ตรการศึ'กษาข้�#นพั2#นฐานพั�ทัธศึ�กราชิ 2551 กล��มัสำาระการเร"ยนร- �ภาษาไทัย 2. ควิามัสำ าค�ญและควิามัห์มัายข้อ่งการอ่�านเชิ�งวิ�เคราะห์�
3. การพั�ฒนาทั�กษะการอ่�าน4. การพั�ฒนาทั�กษะการค�ดวิ�เคราะห์�5. ข้�#นตอ่น/กระบวินการพั�ฒนาทั�กษะการค�ด6. การสำร�าง / พั�ฒนาชิ�ดฝึ�กทั�กษะ7. แนวิค�ดทัฤษฎี"ทั"*สำ�งเสำร�มัพั�ฒนาทั�กษะการค�ดวิ�เคราะห์�
8. งานวิ�จั�ยทั"*เก"*ยวิข้�อ่ง
1. หล�กส�ตรการศึ�กษาข้��นพื้ �นฐานพื้"ทธศึ�กราช 2551 กล"%มสาระการเร�ยนร��ภาษาไทย
ห์ล�กสำ-ตรกล��มัสำาระการเร"ยนร- �ภาษาไทัยตามัห์ล�กสำ-ตรการศึ'กษาข้�#นพั2#นฐานได�ก าห์นดเปี3นกรอ่บและทั�ศึทัางการจั�ดการเร"ยนการสำอ่นให์�เปี3นแนวิทัางเด"ยวิก�นทั�#งปีระเทัศึตามัมัาตรฐานการเร"ยนร- � ล�กษณะสำ าค�ญข้อ่งห์ล�กสำ-ตรกล��มัสำาระภาษาไทัย (กรมัวิ�ชิาการ กระทัรวิงศึ'กษาธ�การ 2546,
ห์น�า 16 ) มั"ด�งน"#1. ก าห์นดสำาระเปี3นอ่งค�ควิามัร- �ข้อ่งกล��มัสำาระการเร"ยนร- �ภาษาไทัย
ซึ่'*งเปี3นแก�นควิามัร- �ทัางภาษาทั"*ผู้-�สำอ่นต�อ่งน าไปีข้ยายรายละเอ่"ยดและจั�ดให์�เห์มัาะสำมัก�บผู้-�เร"ยน และสำภาพัในทั�อ่งถิ่�*น ปีระกอ่บด�วิยการอ่�าน การเข้"ยน การฟั>ง การด- และการพั-ด ห์ล�กการใชิ�ภาษา วิรรณคด"และวิรรณกรรมั
2. ก าห์นดมัาตรฐานการเร"ยนร- � ปีระกอ่บด�วิยมัาตรฐานการเร"ยนร- �กล��มัวิ�ชิาและมัาตรฐานการเร"ยนร- �ชิ�วิงชิ�#นข้อ่งแต�ละสำาระ เพั2*อ่ระบ�สำ�*งทั"*ผู้-�เร"ยนจัะต�อ่งเร"ยนและสำมัรรถิ่ฐานะทั"*ผู้-�เร"ยนสำามัารถิ่ปีฏิ�บ�ต�ได� อ่�นเปี3นค�ณภาพัข้อ่งผู้-�เร"ยนทั"*ผู้-�สำอ่นจัะย'ดเปี3นแนวิทัางการจั�ดการเร"ยนร- �
3. ก า ห์นดห์ล�กสำ-ตรเปี3นชิ�วิงชิ�#น ทั�#งมัาตรฐานการเร"ยนร- �และมัาตรฐานการเร"ยนร- �ชิ�วิงชิ�#น โดยแบ�งเปี3น 4 ชิ�วิงชิ�#น ค2อ่ ชิ�#นปีระถิ่มัศึ'กษาปี)ทั"* 1-3 ชิ�#นปีระถิ่มัศึ' กษาปี)ทั"* 4-6 ชิ�#นมั�ธยมัศึ' กษาปี)ทั"* 1-3 ชิ�#นมั�ธยมัศึ'กษาปี)ทั"* 4-6 มั"การพั�ฒนาทั�กษะทัางภาษาอ่ย�างต�อ่เน2*อ่ง ผู้-�สำอ่นต�อ่งศึ'กษาห์ล�กสำ-ตรทั�กชิ�วิงชิ�#นมั�ใชิ�เฉพัาะชิ�วิงชิ�#นทั"*จัะสำอ่นเทั�าน�#นเพั2*อ่เห์Aนภาพัการพั�ฒนาการเร"ยนการสำอ่นอ่ย�างต�อ่เน2*อ่ง
4. ก าห์นดเวิลาเร"ยนตามัควิามัเห์มัาะสำมัในชิ�#นปีระถิ่มัศึ'กษาปี)ทั"* 1-6
และชิ�#นมั�ธยมัศึ'กษาปี)ทั"* 1-3. ก า ห์นดเวิลาเร"ยนเปี3นรายปี) สำ�วินชิ�#นมั�ธยมัศึ'กษาปี)ทั"* 4-6 ก าห์นดเวิลาเร"ยนเปี3นรายภาค และเปี3นห์น�วิยก�ตมัาตรฐานการเร"ยนร- �ชิ�วิงชิ�#น ชิ�วิงชิ�#นทั"* 2 ชิ�#นปีระถิ่มัศึ'กษาปี)ทั"* 4 – 6
สำาระทั"* 1 : การอ่�าน
มัาตรฐานการเร"ยนร- � มัาตรฐานการเร"ยนร- �ชิ�วิงชิ�#น ปี. 4 - 6
มัาตรฐาน ทั 1.1 : ใชิ�กระบวินการอ่�านสำร�างควิามัร- �และควิามัค�ดไปีใชิ�ต�ดสำ�นใจัแก�ปี>ญห์าและสำร�างวิ�สำ�ยทั�ศึน�ในการด าเน�นชิ"วิ�ตและมั"น�สำ�ยร�กการอ่�าน
1.สำามัารถิ่อ่�านได�คล�อ่งและอ่�านได�เรAวิข้'#นเข้�าใจัควิามัห์มัายข้อ่งค า สำ านวิน โวิห์าร การบรรยาย การพัรรณนาการเปีร"ยบเทั"ยบ การใชิ�บร�บทั เข้�าใจัควิามัห์มัายข้อ่งถิ่�อ่ยค า สำ านวิน และเน2#อ่เร2*อ่งและใชิ�แห์ล�งควิามัร- �พั�ฒนาควิามัสำามัารถิ่การอ่�าน2.สำามัารถิ่แยกข้�อ่เทัAจัจัร�งและข้�อ่ค�ดเห์Aน วิ�เคราะห์�ควิามั ต"ควิามั สำร�ปีควิามั ห์าค าสำ าค�ญในเร2*อ่งทั"*อ่�าน และใชิ�แผู้นภาพัโครงเร2*อ่งห์ร2อ่แผู้นภาพัควิามัค�ดพั�ฒนาควิามัสำามัารถิ่การอ่�าน น าควิามัร- �ควิามั
ค�ดจัากการอ่�านไปีใชิ�แก�ปี>ญห์า ต�ดสำ�นใจั คาดการณ� และใชิ�การอ่�านเปี3นเคร2*อ่งมั2อ่การพั�ฒนาตน การตรวิจัสำอ่บควิามัร- �และค�นควิ�าเพั�*มัเต�มั3. สำามัารถิ่อ่�านในใจัและอ่�านอ่อ่กเสำ"ยงบทัร�อ่ยแก�วิและบทัร�อ่ยกรอ่งได�คล�อ่งและรวิดเรAวิ ถิ่-กต�อ่งตามัล�กษณะค าปีระพั�นธ�และอ่�กข้รวิ�ธ" และจั าบทัร�อ่ยกรอ่งทั"*มั"ค�ณค�าทัางควิามัค�ดและควิามังดงามัทัางภาษา สำามัารถิ่อ่ธ�บายควิามัห์มัายและค�ณค�า น าไปีใชิ�อ่�างอ่�ง เล2อ่กอ่�านห์น�งสำ2อ่และสำ2*อ่สำารสำนเทัศึ ทั�#งสำ2*อ่สำ�*งพั�มัพั�และสำ2*อ่อ่�เลAกทัรอ่น�กสำ� ตามัจั�ดปีระสำงค�อ่ย�างกวิ�างข้วิาง มั"มัารยาทัการอ่�านและน�สำ�ยร�กการอ่�าน
สำาระทั"* 2 : การเข้"ยนมัาตรฐานการเร"ยนร- � มัาตรฐานการเร"ยนร- �ชิ�วิงชิ�#น ปี. 4 - 6
มัาตรฐาน ทั 2.1 : ใชิ�กระบวินการเข้"ยน เข้"ยนสำ2*อ่ควิามั เข้"ยนเร"ยงควิามั ย�อ่ควิามัและเข้"ยนเร2*อ่งราวิในร-ปีแบบต�างๆ เข้"ยนรายงานข้�อ่มั-ลสำารสำนเทัศึและรายงานการศึ'กษาค�นควิ�าอ่ย�างมั"ปีระสำ�ทัธ�ภาพั
1.สำามัารถิ่เข้"ยนเร"ยงควิามั ย�อ่ควิามั ชิ"#แจังการปีฏิ�บ�ต�งาน การรายงาน เข้"ยนจัดห์มัายสำ2*อ่สำารได�เห์มัาะก�บโอ่กาสำและจั�ดปีระสำงค� เข้"ยนเร2*อ่งราวิจัากจั�นตนาการห์ร2อ่เร2*อ่งราวิทั"*สำ�มัพั�นธ�ก�บชิ"วิ�ตจัร�ง รวิมัทั�#งใชิ�กระบวินการเข้"ยนพั�ฒนางานเข้"ยน 2.มั"มัารยาทัการเข้"ยนและน�สำ�ยร�กการเข้"ยน และการศึ'กษาค�นควิ�าโดยใชิ�ทั�กษะการเข้"ยน
จัดบ�นทั'กข้�อ่มั-ล ควิามัร- � ปีระสำบการณ� เห์ต�การณ� และการสำ�งเกตอ่ย�างเปี3นระบบ น าวิ�ธ"การข้อ่งแผู้นภาพัควิามัค�ดมัาพั�ฒนางานเข้"ยนและการรายงาน และเข้"ยนสำ2*อ่สำารได�ตามัจั�ดปีระสำงค�อ่ย�างมั"มัารยาทัทัางสำ�งคมั
สำาระทั"* 3 : การฟั>ง การด- และการพั-ด
มัาตรฐานการเร"ยนร- � มัาตรฐานการเร"ยนร- �ชิ�วิงชิ�#น ปี. 4 - 6
มัาตรฐาน ทั 3.1 : สำามัารถิ่เล2อ่กฟั>งและด-อ่ย�างมั"วิ�จัารณญาณ และพั-ดแสำดงควิามัร- � ควิามัค�ด ควิามัร- �สำ'กในโอ่กาสำต�างๆอ่ย�างมั"วิ�จัารณญาณและสำร�างสำรรค�
1.สำามัารถิ่จั�บปีระเดAนสำ าค�ญและรายละเอ่"ยดแยกข้�อ่เทัAจัจัร�งและข้�อ่ค�ดเห์Aน สำร�ปีควิามั วิ�เคราะห์�เร2*อ่งตามัข้�อ่เทัAจัจัร�ง เข้�าใจัจั�ดปีระสำงค�ข้อ่งเร2*อ่งและข้อ่งผู้-�พั-ด เข้�าใจัถิ่�อ่ยค า การใชิ�น #าเสำ"ยง ก�ร�ยาทั�าทัางข้อ่งผู้-�พั-ด สำามัารถิ่ร�บสำารจัากการฟั>งและการด-โดยต�#งข้�อ่สำ�งเกตเปีร"ยบเทั"ยบก�บปีระสำบการณ�ในชิ"วิ�ตจัร�ง แสำดงควิามัร- � ควิามัค�ดเห์Aนจัากเร2*อ่งทั"*ฟั>งและด-อ่ย�างกวิ�างข้วิาง2. สำามัารถิ่สำนทันาโต�ตอ่บ พั-ดแสำดงควิามัร- �ควิามัค�ด พั-ดวิ�เคราะห์�เร2*อ่งราวิ พั-ดต�อ่ห์น�าชิ�มัชิน และพั-ดรายงานโดยใชิ�ถิ่�อ่ยค าเห์มัาะแก�เร2*อ่งและจั�ดปีระสำงค�ตามัห์ล�กการพั-ด มั"มัารยาทัการฟั>ง การด- และการพั-ด
สำาระทั"* 4 : ห์ล�กการใชิ�ภาษา
มัาตรฐานการเร"ยนร- � มัาตรฐานการเร"ยนร- �ชิ�วิงชิ�#น ปี. 4 - 6
มัาตรฐาน ทั 4.1 : เข้�าใจัธรรมัชิาต�ข้อ่งภาษาและห์ล�กภาษาไทัย การเปีล"*ยนแปีลงข้อ่งภาษาและพัล�งข้อ่งภาษา ภ-มั�ปี>ญญาทัางภาษา และร�กษาภาษาไทัยไวิ�เปี3นสำมับ�ต�ข้อ่งชิาต�
มัาตรฐาน ทั 4.2 : สำามัารถิ่ใชิ�ภาษาแสำวิงห์าควิามัร- � เสำร�มัสำร�างล�กษณะน�สำ�ย บ�คล�กภาพั และควิามัสำ�มัพั�นธ�ระห์วิ�างภาษาก�บวิ�ฒนธรรมั อ่าชิ"พั สำ�งคมั และชิ"วิ�ต
1.สำามัารถิ่สำะกดค าในวิงค าศึ�พัทั�ทั"*กวิ�างและยากข้'#น อ่�านและเข้"ยนค าได�ถิ่-กต�อ่งคล�อ่งแคล�วิ2.สำามัารถิ่ใชิ�ค า กล��มัค าตามัชิน�ดและห์น�าทั"*มัาเร"ยบเร"ยงเปี3นปีระโยค ใชิ�ปีระโยคสำ2*อ่สำารได�ชิ�ดเจันร- �จั�กใชิ�ค าทั"*มั"ควิามัห์มัายโดยตรงและควิามัห์มัายโดยน�ย3.สำามัารถิ่ใชิ�ภาษาในการสำนทันาเชิ2#อ่เชิ�ญ ชิ�กชิวิน ปีฏิ�เสำธ ชิ"#แจัง ด�วิยถิ่�อ่ยค าสำ�ภาพั และใชิ�ค าราชิาศึ�พัทั�ได�ถิ่-กต�อ่ง ร- �จั�กค�ดไตร�ตรอ่งก�อ่นพั-ดและเข้"ยน4.เข้�าใจัล�กษณะข้อ่งค าไทัย ค าภาษาถิ่�*น ค าภาษาต�างปีระเทัศึทั"*ปีรากฏิในภาษาไทัย ซึ่'*งทั าให์�มั"ค าใชิ�มัากข้'#น5.สำามัารถิ่แต�งบทัร�อ่ยกรอ่งปีระเภทักาพัย�และกลอ่นโดยแสำดงควิามัค�ดเชิ�งสำร�างสำรรค�6.สำามัารถิ่เล�าน�ทัานพั2#นบ�าน และต านานพั2#นบ�านในทั�อ่งถิ่�*นอ่ย�างเห์Aนค�ณค�า
1 .สำามัารถิ่ใชิ�ทั�กษะทัางภาษาเปี3นเคร2*อ่งมั2อ่การเร"ยน การแสำวิงห์าควิามัร- �และการด ารงชิ"วิ�ต และการอ่ย-�ร �วิมัก�นในสำ�งคมั และใชิ�เทัคโนโลย"การสำ2*อ่สำารพั�ฒนาควิามัร- �2. เข้�าใจัระด�บข้อ่งภาษา ล�กษณะข้อ่ง
ปีระจั าวิ�น ภาษาพั-ดและภาษาเข้"ยน ใชิ�ภาษาได�ถิ่-กต�อ่งเห์มัาะก�บบ�คคลและสำถิ่านการณ� ใชิ�ภาษาในกล��มัสำาระการเร"ยนร- �ต�างๆในการพั�ฒนาควิามัร- � เห์Aนค�ณค�าการใชิ�ต�วิเลข้ไทัย3.ใชิ�ภาษาอ่ย�างถิ่-กต�อ่ง มั"ค�ณธรรมั โดยการพั-ดและเข้"ยนตามัควิามัเปี3นจัร�งและเห์มัาะแก�สำถิ่านการณ� ไมั�สำร�างควิามัเสำ"ยห์ายแก�ผู้-�อ่2*นใชิ�ภาษาอ่ย�างสำร�างสำรรค�เปี3นปีระโยชิน�ต�อ่สำ�วินรวิมั และสำร�างควิามัสำามั�คค"สำอ่ดคล�อ่งก�บข้นบธรรมัเน"ยมัปีระเพัณ"และวิ�ฒนธรรมั เข้�าใจัการใชิ�ภาษาข้อ่งกล��มับ�คคลในชิ�มัชิน
สำาระทั"* 5 : วิรรณคด"และวิรรณกรรมั
มัาตรฐานการเร"ยนร- � มัาตรฐานการเร"ยนร- �ชิ�วิงชิ�#น ปี. 4 - 6
มัาตรฐาน ทั 5.1 : เข้�าใจัและแสำดงควิามัค�ดเห์Aน วิ�จัารณ�วิรรณคด"และวิรรณกรรมัไทัยอ่ย�างเห์Aนค�ณค�า และน ามัาปีระย�กต�ใชิ�ในชิ"วิ�ตจัร�ง
1. สำามัารถิ่เล2อ่กอ่�านห์น�งสำ2อ่ได�ห์ลากห์ลาย ทั�#งน�ทัาน ต านาน เร2*อ่งสำ�#น สำารคด" บทัควิามั บทัร�อ่ยกรอ่ง บทัละคร ตามัจั�ดปีระสำงค�ข้อ่งการอ่�าน ใชิ�ห์ล�กการพั�จัารณาห์น�งสำ2อ่ พั�จัารณาให์�เห์Aนค�ณค�าและน าไปีใชิ�ในชิ"วิ�ตจัร�ง
คุ"ณภาพื้ข้องผู้��เร�ยนเม �อจับช%วิงช��นท�� 2 ช��นประถมศึ�กษาป/ท�� 4-6
เมั2* อ่ผู้-�เร"ยนจับการเร"ยนชิ�วิงชิ�#นทั"* 2 ผู้-�เร"ยนต�อ่งมั"ควิามัร- � ควิามัสำามัารถิ่ (กรมัวิ�ชิาการ 2551, ห์น�า 13) ด�งน"#
1.สำามัารถิ่อ่�านได�คล�อ่งและอ่�านได�เรAวิข้'#น 2. เข้�าใจัควิามัห์มัายข้อ่งค า สำ านวิน โวิห์าร การเปีร"ยบเทั"ยบ จั�บปีระเดAนสำ าค�ญ แยกข้�อ่เทัAจัจัร�งและข้�อ่ค�ดเห์Aน วิ�เคราะห์�ควิามั ต"ควิามั สำร�ปีควิามั 3. น าควิามัร- �ทั"*ได�จัากการอ่�านไปีใชิ�แก�ปี>ญห์า ต�ดสำ�นใจั คาดการณ� และใชิ�การอ่�านเปี3นเคร2*อ่งมั2อ่ในการพั�ฒนาตน
4. เล2อ่กอ่�านห์น�งสำ2อ่และสำ2*อ่สำารสำนเทัศึจัากแห์ล�งเร"ยนร- � 5. เข้"ยนเร"ยงควิามั ย�อ่ควิามั จัดห์มัาย เข้"ยนอ่ธ�บาย เข้"ยนชิ"#แจังการปีฏิ�บ�ต�งาน และรายงาน เข้"ยนเร2*อ่งราวิจัากจั�นตนาการ และเร2*อ่งราวิทั"*สำ�มัพั�นธ�ก�บชิ"วิ�ตจัร�ง จัดบ�นทั'กควิามัร- � ปีระสำบการณ� เห์ต�การณ�และการสำ�งเกตอ่ย�างเปี3นระบบ
6. สำร�ปีควิามั วิ�เคราะห์�เร2*อ่งทั"*ฟั>งทั"*ด- และเปีร"ยบเทั"ยบก�บปีระสำบการณ�ในชิ"วิ�ตจัร�ง 7. สำนทันา โต�ตอ่บ พั-ดแสำดงควิามัร- � ควิามัค�ด ควิามัต�อ่งการ พั-ดวิ�เคราะห์�เร2*อ่งราวิ พั-ดต�อ่ห์น�าชิ�มัชิน และพั-ดรายงาน
8. ใชิ�ทั�กษะทัางภาษาเปี3นเคร2*อ่งมั2อ่การเร"ยน การด ารงชิ"วิ�ต และการอ่ย-�ร �วิมัก�นในสำ�งคมัรวิมัทั�#งใชิ�ได�ถิ่-กต�อ่งเห์มัาะสำมัก�บบ�คคลและสำถิ่านการณ�
9. เข้�าใจัล�กษณะข้อ่งค า ไทัย ค าภาษาถิ่�*น และค าภาษาต�างปีระเทัศึทั"*ปีรากฏิในภาษาไทัย
1O. ใชิ�ทั�กษะทัางภาษาเพั2*อ่ปีระโยชิน�ได�ตามัจั�ดปีระสำงค�11. ใชิ�ห์ล�กการพั�จัารณาห์น�งสำ2อ่ พั�จัารณาวิรรณคด"และ
วิรรณกรรมัให์�เห์Aนค�ณค�าและน าปีระโยชิน�ไปีใชิ�ในชิ"วิ�ต12. สำามัารถิ่แต�งกาพัย�และกลอ่นง�ายๆ13. สำามัารถิ่เล�าน�ทัานพั2#นบ�านและต านานพั2#นบ�านในทั�อ่งถิ่�*น14. มั"มัารยาทัการอ่�าน การเข้"ยน การฟั>ง การด- และการพั-ด มั"
น�สำ�ยร�กการอ่�านและการเข้"ยน
การจั�ดการเร"ยนร- �ให์�บรรล�ตามัมัาตรฐานการเร"ยนร- �กล��มัสำาระภาษาไทัย คร-จัะต�อ่งวิ�เคราะห์�ห์ล�กสำ-ตรและมัาตรฐานการเร"ยนร- � รวิมัทั�#งเอ่กสำารปีระกอ่บห์ล�กสำ-ตรทั"*เก"*ยวิข้�อ่งเพั2*อ่วิางแผู้นการจั�ดก�จักรรมัการเร"ยนร- �ให์�มั"ปีระสำ�ทัธ�ภาพัต�อ่ไปี
1. คุวิามส0าคุ�ญและคุวิามหมายข้องการอ%านเช�งวิ�เคุราะห2คุวิามส0าคุ�ญ การอ่�านเชิ�งวิ�เคราะห์� เปี3นการอ่�านทั"*ฝึ�กให์�ผู้-�อ่�านร- �จั�กใชิ�ควิามัค�ด สำต�ปี>ญญาและควิามัรอ่บร- �ต�อ่สำ�*งทั"*ได�อ่�าน การฝึ�กแสำดงควิามัค�ดเห์Aนจัะชิ�วิยให์�ผู้-�อ่�านร- �จั�กค�ดเปี3น มั"ควิามัร- �กวิ�างข้วิาง และเปี3นการเพั�*มัพั-นควิามัร- � ควิามัสำามัารถิ่ในการใชิ�ทั�กษะทัางปี>ญญา เพั2*อ่แสำดงอ่อ่กมัาเปี3นควิามัค�ดเห์Aนข้อ่งตนเอ่ง การถิ่�ายทัอ่ดควิามัค�ดเห์Aนข้อ่งตนเอ่งอ่อ่กมัาได� จั าเปี3นจัะต�อ่งแสำวิงห์าควิามัร- �ต�างๆน ามัาเปีร"ยบเทั"ยบและน าไปีพั�ฒนาควิามัสำามัารถิ่ข้อ่งตนเอ่ง และปีระสำบควิามัสำ าเรAจัในการทั างาน และชิ"วิ�ตครอ่บคร�วิ (มั-ลน�ธ�ซึ่"เมันต�ไทัย 2546, ห์น�า 16)
การอ่�านเชิ�งวิ�เคราะห์� เปี3นทั�กษะการอ่�านทั"*สำ-งข้'#นกวิ�าการอ่�านทั�*วิๆไปี กล�าวิค2อ่ มั�ใชิ�เปี3นเพั"ยงการอ่�านเพั2* อ่ควิามัร- �และควิามัเพัล�ดเพัล�นเทั�าน�#น แต�ย�งต�อ่งมั"การวิ�เคราะห์�สำ�*งทั"*ผู้-�เข้"ยนได�เข้"ยนในด�านต�างๆด�วิย ( กรมัวิ�ชิาการ กระทัรวิงศึ'กษาธ�การ 2546, ห์น�า 272)
การจั�ดก�จักรรมัการเร"ยนการสำอ่นอ่�านวิ�เคราะห์� เน�นทั�กษะการอ่�านเพั2*อ่แสำดงควิามัค�ดเห์Aนเชิ�งวิ�เคราะห์�วิ�จัารณ� ซึ่'*งน�กเร"ยนอ่าจัวิ�เคราะห์�โดยการพั-ด ห์ร2อ่การเข้"ยนสำ2*อ่ควิามัให์�ผู้-�อ่2*นเข้�าใจัแนวิค�ดในด�านต�างๆ อ่ย�างมั"ห์ล�กการและเห์ต�ผู้ล การสำอ่นอ่�านเชิ�งวิ�เคราะห์� คร-ควิรจั�ดเตร"ยมัเร2*อ่งราวิ เน2#อ่ห์า ห์ร2อ่ข้�อ่ควิามัต�างๆ โดยจั�ดเตร"ยมัเอ่งห์ร2อ่มัอ่บห์มัายให์�น�กเร"ยนไปีศึ'กษาห์ร2อ่รวิบรวิมัมัากAได� แต�สำ�*งสำ าค�ญกAค2อ่ เน2#อ่ห์าห์ร2อ่เร2*อ่งราวิทั"*จัะน ามัาวิ�เคราะห์�น�#น ต�อ่งสำอ่ดคล�อ่งก�บจั�ดปีระสำงค�การเร"ยนร- �ด�วิย เชิ�น ฝึ�กให์�น�กเร"ยนแยกข้�อ่เทัAจัจัร�งอ่อ่กจัากข้�อ่ค�ดเห์Aน กAควิรน ามัาจัากข้�าวิห์ร2อ่บทัควิามัในห์น�งสำ2อ่พั�มัพั� เปี3นต�น ซึ่'*งคร-ควิรจั�ดให์�น�กเร"ยนได�ฝึ�กทั�กษะการอ่�าน
วิ�เคราะห์�อ่ย�างจัร�งจั�ง เพั2*อ่น าไปีสำ-�การสำร�างควิามัร- � ควิามัค�ด การต�ดสำ�นใจัแก�ปี>ญห์า และสำร�างวิ�สำ�ยทั�ศึน�ในการด าเน�นชิ"วิ�ต
คุวิามหมาย การอ่�านเชิ�งวิ�เคราะห์� ค2อ่การอ่�านทั"*ฝึ�กให์�ผู้-�อ่�านร- �จั�กใชิ�ควิามัค�ด สำต�ปี>ญญาและควิามัรอ่บร- �ต�อ่สำ�*งทั"*ได�อ่�าน ฝึ�กแสำดงควิามัค�ดเห์Aน และจัะต�อ่งแสำวิงห์าควิามัร- �ต�างๆน ามัาเปีร"ยบเทั"ยบและวิ�เคราะห์�เพั2*อ่ถิ่�ายทัอ่ดอ่อ่กมัาเปี3นควิามัค�ดเห์Aนข้อ่งตนเอ่ง(มั-ลน�ธ�ซึ่"เมันต�ไทัย 2546, ห์น�า 10)
การอ่�านเชิ�งวิ�เคราะห์�(กรมัวิ�ชิาการ เปี3นการอ่�านห์น�งสำ2อ่แต�ละเล�มัอ่ย�างละเอ่"ยดให์�ได�ควิามัครบถิ่�วินแล�วิจั'งแยกแยะให์�ได�วิ�าสำ�วินต�างๆน�#น มั"ควิามัห์มัายและควิามัสำ าค�ญอ่ย�างไรบ�าง แต�ละด�านสำ�มัพั�นธ�ก�บสำ�วินอ่2*นๆอ่ย�างไร วิ�ธ"อ่�านแบบวิ�เคราะห์�น"# อ่าจัใชิ�วิ�เคราะห์�อ่งค�ปีระกอ่บข้อ่งค าและวิล" การใชิ�ค าในปีระโยควิ�เคราะห์�สำ านวินภาษา จั�ดปีระสำงค�ข้อ่งผู้-�แต�ง ไปีจันถิ่'งการวิ�เคราะห์�น�ยห์ร2อ่เบ2# อ่งห์ล�งการจั�ดทั าห์น�งสำ2อ่ห์ร2อ่เอ่กสำารน�#น(กรมัวิ�ชิาการ กระทัรวิงศึ'กษาธ�การ 2546, ห์น�า 27)
การวิ�เคราะห์�เร2*อ่งทั"*อ่�านทั�กชิน�ด สำ�*งทั"*จัะละเลยเสำ"ยมั�ได�กAค2อ่ การพั�จัารณาถิ่'งการใชิ�ถิ่�อ่ยค าสำ านวินภาษาวิ�ามั"ควิามัเห์มัาะสำมัก�บระด�บและปีระเภทัข้อ่งงานเข้"ยนห์ร2อ่ไมั� เชิ�น ในบทัสำนทันากAไมั�ควิรใชิ�ภาษาทั"*เปี3นแบบแผู้น ควิรใชิ�สำ านวินให์�เห์มัาะสำมัก�บสำภาพัจัร�งห์ร2อ่เห์มัาะแก�กาลสำมั�ยทั"*เห์ต�การณ�ในห์น�งสำ2อ่น�#นเก�ดข้'#น เปี3นต�น ด�งน�#นการอ่�านวิ�เคราะห์�จั'งต�อ่งใชิ�เวิลาอ่�านมัาก และย�*งมั"เวิลาอ่�านมัากกAย�*งมั"โอ่กาสำวิ�เคราะห์�ได�ด"มัากข้'#น การอ่�านในระด�บน"#ต�อ่งร- �จั�กต�#งค าถิ่ามัและจั�ดระเบ"ยบเร2*อ่ราวิทั"*อ่�าน เพั2*อ่จัะได�เข้�าใจัเร2*อ่งและควิามัค�ดทั"*ผู้-�เข้"ยนต�อ่งการ การอ่�านเชิ�งวิ�เคราะห์�เปี3นการอ่�านเพั2* อ่น า ไปีสำ-�การสำร�างควิามัร- � ควิามัค�ด การต�ดสำ�นใจัแก�ปี>ญห์า และสำร�างวิ�สำ�ยทั�ศึน�ในการด าเน�นชิ"วิ�ต คร-ควิรจั�ดก�จักรรมัทั"*ฝึ�กทั�กษะการอ่�านเชิ�งวิ�เคราะห์�อ่ย�างจัร�งจั�ง3. การพื้�ฒนาท�กษะการอ%าน การอ่�านเปี3นทั�กษะทั"*ต�อ่งฝึ�กเชิ�นเด"ยวิก�บทั�กษะอ่2*นๆ เดAกทั"*มั"ทั�กษะในการอ่�านไวิ มั"สำมัาธ�ในการอ่�านต�อ่เน2*อ่งจั�บปีระเดAนควิามัชิ�ดเจัน มั"อ่ารมัณ�
และจั�นตนาการร�วิมัอ่ย-�ด�วิย ทั าให์�เก�ดควิามัชิ านาญในการร�บร- �ทัางด�านการค�ดเปี3น การสำร�ปี การโต�ตอ่บ ทั าให์�เก�ดควิามัค�ดเปี3นระบบและการร�บร- �เปี3นระบบ การพั�ฒนาทั�กษะการอ่�านข้อ่งผู้-�เร"ยนต�อ่งด าเน�นการอ่ย�างต�อ่เน2*อ่ง เพัราะวิ�าทั�กษะน�#นจัะต�อ่งใชิ�เวิลาในการพั�ฒนาฝึ�กฝึนอ่ย-�เสำมัอ่จันเก�ดเปี3นน�สำ�ยร�กการอ่�านเก�ดข้'#น การสำร�างน�สำ�ยด�งกล�าวิ ได�มั"แนวิค�ดวิ�า การทั"*คนเราเมั2*อ่เร"ยนร- �สำ�*งใดแล�วิ จัะน าสำ�*งทั"*ได�เร"ยนร- �ไปีปีฏิ�บ�ต�จัร�งจันเก�ดน�สำ�ยจัะต�อ่งผู้�านปีระสำบการณ�สำ าค�ญ 3 ปีระการ กรมัวิ�ชิาการ (อ่�างใน สำ�วิ�ฒน� วิ�วิ�ฒนานนทั� 2550, ห์น�า 33-35 ) ค2อ่ 1. จัะต�อ่งเก�ดควิามัร- �สำ'กวิ�าสำ�*งทั"*เร"ยนร- �น� #นมั"ปีระโยชิน� มั"ค�ณค�าห์ร2อ่มั"ควิามัห์มัายต�อ่ตนเอ่ง ไมั�ทัางใดกAทัางห์น'*ง ซึ่'*งปีระโยชิน�ห์ร2อ่ค�ณค�าห์ร2อ่ควิามัห์มัายทั"*มั"ต�อ่ตนเอ่งน"#จัะมั"ล�กษณะและข้อ่บเข้ตแตกต�างก�นไปีเปี3นรายบ�คคล ตามัวิ�ย วิ�ฒ�ภาวิะ ปีระสำบการณ� และพั2#นฐานการร�บร- � 2. จัะต�อ่งมั"โอ่กาสำได�เห์Aนต�วิอ่ย�างลงมั2อ่ปีฏิ�บ�ต�น� #นด�วิย ค2อ่มั"ผู้-�อ่2*นปีฏิ�บ�ต�ให์�ได�พับได�เห์Aน ถิ่�าย�*งพับเห์Aนบ�อ่ยเทั�าใดกAย�*งจั-งใจัให์�ปีฏิ�บ�ต�มัากข้'#น
3. จัะต�อ่งได�มั"โอ่กาสำได�ลงมั2อ่ปีฏิ�บ�ต�จัร�งๆด�วิยตนเอ่ง ซึ่'*งระยะแรกๆคงอ่ย-�ในร-ปีข้อ่งการทั าบ�าง ไมั�ทั าบ�าง ห์ร2อ่ลอ่งผู้�ดลอ่งถิ่-ก ห์ร2อ่ทั าได�บ�างไมั�ได�บ�าง แต�ถิ่�าปีระสำบการณ�สำอ่งข้�อ่แรกย�งมั"แรงจั-งใจัอ่ย-� กAจัะทั าให์�เก�ดควิามัพัยายามัทั"*จัะปีร�บปีร�งไมั�ย�อ่ทั�อ่จันสำามัารถิ่ทั าได�และทั าได�อ่ย�างด"ทั"*สำ�ด
การอ่�านห์น�งสำ2อ่เปี3นห์�วิใจัข้อ่งการเร"ยนร- � ผู้-�ทั"*อ่�านห์น�งสำ2อ่มัากและสำนใจัอ่ย�างจัร�งจั�ง สำามัารถิ่น าควิามัร- �ทั"*อ่�านไปีปีระย�กต�ได�ทั�กโอ่กาสำ การจัะเปี3นน�กอ่�านทั"*ด"ได�น� #นต�อ่งพั�ฒนาและฝึ�กตนเอ่งและสำร�างทั�กษะให์�เก�ดล�กษณะน�สำ�ยและค�ณล�กษณะทั"*ด"ข้อ่งน�กอ่�าน ซึ่'*งมั"แนวิทัางในการฝึ�กฝึนทั�กษะ ปีระสำ�ทัธ� พัรมัต�น ( 2543, ห์น�า 40-41 ) ด�งน"# 1. พัยายามัสำร�างน�สำ�ยตนเอ่งให์�ร�กการอ่�าน โดยพัยายามัอ่�านห์น�งสำ2อ่ทั�กปีระเภทัทั"*จัะให์�ปีระโยชิน�และห์าเวิลาวิ�างอ่�านห์น�งสำ2อ่บ�อ่ยๆจันเก�ดเปี3นน�สำ�ยร�กการอ่�าน
2. ฝึ�กฝึนการอ่�านห์น�งสำ2อ่ให์�รวิดเรAวิและพัยายามัจั�บใจัควิามัให์�ได� วิ�ธ"การกAค2อ่ใชิ�ชิ�วิงสำายตาให์�กวิ�าง พัยายามัฝึ�กให์�มั"จั�ดทั"*สำายตาห์ย�ดน�*งในแต�ละบรรทั�ดน�อ่ย ค2อ่อ่าจัมั"เพั"ยงคร�#งเด"ยวิห์ร2อ่สำอ่งคร�#ง 3. ฝึ�กฝึนต�#งจั�ดห์มัายในการอ่�าน การอ่�านห์น�งสำ2อ่แต�ละคร�#ง ควิรต�#งจั�ดมั��งห์มัายวิ�าจัะอ่�านเพั2*อ่อ่ะไร โดยทั�*วิไปีแล�วิการอ่�านห์น�งสำ2อ่จัะเปี3นไปีในล�กษณะ อ่�านเพัราะต�อ่งร- � อ่�านเพัราะควิรร- � และอ่�านเพัราะอ่ยากร- � การอ่�านแต�ละล�กษณะมั"จั�ดมั��งห์มัายแตกต�างก�น อ่�านเพั2*อ่การสำอ่บห์ร2อ่เพั2*อ่ปีฏิ�บ�ต�ห์น�าทั"*การงาน เปี3นการอ่�านเพัราะต�อ่งร- � อ่�านเพัราะควิรร- � เปี3นการอ่�านเร2*อ่งทั"*เก"*ยวิข้�อ่งก�บสำ�*งทั"*ควิรร- �ไวิ�เพั2*อ่ปีระโยชิน�ต�อ่การด ารงชิ"วิ�ต สำ าห์ร�บการอ่�านเพัราะอ่ยากร- � เปี3นการอ่�านเร2*อ่งทั"*เราสำนใจั เร2*อ่งทั"*อ่ยากร- �เพั�*มัเต�มั 4. ฝึ�กสำ�งเกตสำ�วินปีระกอ่บข้อ่งห์น�งสำ2อ่ การสำ�งเกตสำ�วินปีระกอ่บข้อ่งห์น�งสำ2อ่ เชิ�น ปีก ค าน า สำารบ�ญ ค าน�ยมั ห์�วิข้�อ่เร2*อ่ง บรรณาน�กรมั ห์ร2อ่สำ�วินอ่2*นๆทั าให์�เข้�าใจัสำ�*งทั"*อ่�านด"ข้'#นเปี3นการเสำร�มัการอ่�านให์�มั"ปีระสำ�ทัธ�ภาพั 5. ฝึ�กฝึนเทัคน�คการอ่�าน เทัคน�คการอ่�านมั"ห์ลากห์ลายวิ�ธ"ทั าให์�การอ่�านมั"ปีระสำ�ทัธ�ภาพั ด�งเชิ�น 5.1 สำร�างบรรยากาศึการอ่�าน พัยายามัสำร�างห์ร2อ่ห์าบรรยากาศึสำ าห์ร�บการอ่�าน เพั2*อ่ให์�เก�ดสำมัาธ� อ่าจัเปี3นบรรยากาศึทั"*เง"ยบสำงบ สำถิ่านทั"*เอ่2#อ่อ่ านวิย อ่ากาศึเยAนสำบายห์ร2อ่บรรยากาศึทั"*พั'งพัอ่ใจัข้อ่งผู้-�อ่�าน 5.2 ฝึ�กทั าใจัให์�เปี3นสำมัาธ� พัยายามัสำร�างควิามัต�#งใจัแน�วิแน�ทั"*จัะอ่�านห์น�งสำ2อ่ โดยทั าจั�ตให์�น�*งสำงบไมั�สำ�บสำน ไมั�ฟั� Cงซึ่�าน 5.3 ฝึ�กเทัคน�คการอ่�านทั"*มั"ปีระสำ�ทัธ�ภาพัห์ลายๆด�าน ห์น�งสำ2อ่แต�ละปีระเภทัอ่าจัใชิ�วิ�ธ"การอ่�านทั"*แตกต�างก�น เชิ�น ห์น�งสำ2อ่บางปีระเภทัอ่าจัไมั�จั าเปี3นต�อ่งอ่�านโดยละเอ่"ยดทั�#งเล�มั อ่าจัใชิ�วิ�ธ"อ่�านอ่ย�างเรAวิในคร�#งแรกทั"*เร�*มัอ่�าน เพั"ยงเพั2*อ่ให์�ร- �วิ�าห์น�งสำ2อ่น�#นเข้ากล�าวิถิ่'งอ่ะไรบ�าง ต�อ่มัากAอ่�านซึ่ #าด�วิยควิามัเอ่าใจัใสำ�และพัยายามัอ่�านให์�เข้�าใจัเฉพัาะตอ่นทั"*สำ าค�ญ ห์น�งสำ2อ่บางเล�มัอ่าจัต�อ่งอ่�านด�วิยควิามัเอ่าใจัใสำ� จั�บใจัควิามัและจัดจั าทั�#ง
เล�มั ในข้ณะทั"*การอ่�านนวิน�ยาย อ่าจัจัะอ่�านแบบสำบายๆห์ร2อ่ให์�เก�ดควิามับ�นเทั�งสำน�กสำนาน 5.4 เทัคน�คการอ่�านให์�จั า การอ่�านห์น�งสำ2อ่สำ�วินให์ญ�ผู้-�อ่�านต�อ่งการทั"*จัะจั าเร2*อ่งทั"*อ่�าน โดยเฉพัาะการอ่�านต ารา ควิรพัยายามัฝึ�กเทัคน�คในการจั า ด�งต�อ่ไปีน"# 5.4.1 ข้ณะทั"*อ่�านห์น�งสำ2อ่ต�อ่งพัยายามัใชิ�ปีระสำาทัทั�กสำ�วินให์�ชิ�วิยก�นจั า 5.4.2 ต�อ่งต�#งจั�ดปีระสำงค�ให์�แน�วิแน�วิ�า จั า เพั2* อ่ปีระโยชิน�อ่ะไร มั"จั�ดมั��งห์มัายอ่ย�างไร 5.4.3 ต�#งใจัทั"*จัะจั าอ่ย�างแน�วิแน� และให์�ควิามัสำนใจัอ่ย�างมั�*นคง 5.4.4 เมั2*อ่อ่�านจับแล�วิห์มั�*นน'กทับทัวินถิ่'งสำ�*งทั"*อ่�านไปีแล�วิอ่ย-�เสำมัอ่ 5.4.5 ก�อ่นอ่�านควิรทั า ใจัให์�มั"สำมัาธ�และควิรห์าบรรยากาศึทั"*ชิ�วิยเสำร�มัสำร�างสำมัาธ� 5.4.6 ทั าอ่ารมัณ�ให์�ด" เพัราะถิ่�าอ่ารมัณ�ด" ควิามัจั าจัะด" ห์ากอ่ารมัณ�ห์ง�ดห์ง�ด ควิามัจั าพัร�ามั�วิ 5.4.7 ควิรห์ล"กเล"*ยงควิามัจั าแทัรกซึ่�อ่น ห์ากจั าบางสำ�*งทั"*ต�อ่งการได�แล�วิอ่ย�าทั าก�จักรรมัอ่2*นต�อ่เน2*อ่งทั�นทั" ควิรวิ�างเวิ�นไวิ�สำ�กชิ�วิงเวิลาห์น'*ง 5.4.8 ห์ากจั าควิามัยาวิๆ ควิรจั าทั"ละสำ�วิน ใชิ�ด�นสำอ่ข้"ดเสำ�นใต�ค าทั"*สำะด�ดใจัห์ร2อ่เข้"ยนข้�อ่ควิามัทั"*ต�อ่งการจั าเปี3นพั�เศึษในสำมั�ดพัก และน าต�ดต�วิไปีเพั2*อ่ทับทัวินควิามัจั าเมั2*อ่ต�อ่งการ แนวิค�ดห์ร2อ่เทัคน�คในการสำ�งเสำร�มัพั�ฒนาการอ่�านน�#น เคธ" ก�วิร�รา ศึ�กตะ (Cathy Guerra Sakta. 1999, 398) (อ่�างใน สำ�วิ�ฒน� วิ�วิ�ฒนานนทั� 2550, ห์น�า 36) ได�ให์�แนวิค�ดห์ร2อ่เทัคน�คในการสำ�งเสำร�มัพั�ฒนาการอ่�านทั"*สำ�มัพั�นธ�ก�บการสำ�งเสำร�มัการค�ดในระด�บสำ-งวิ�ากลวิ�ธ"ห์ร2อ่เทัคน�ค SQRC [State, Question, Read, Conclude] เปี3นกลวิ�ธ"
สำอ่นทั"*ย'ดผู้-�เร"ยนเปี3นสำ าค�ญและมั�*งพั�ฒนาการอ่�าน การค�ดข้อ่งผู้-�เร"ยนโดยคร-เปี3นผู้-�ชิ"#น าให์�ผู้-�เร"ยนใชิ�ควิามัร- �และปีระสำบการณ�เด�มัแสำดงควิามัค�ดเห์Aนต�อ่บทัอ่�านแล�วิ ผู้-�เร"ยนรวิบรวิมัวิ�เคราะห์� สำ�งเคราะห์�ข้�อ่มั-ลจัากบทัอ่�านอ่ภ�ปีรายแลกเปีล"*ยนควิามัค�ดเห์Aน เพั2*อ่ให์�ผู้-�เร"ยนสำามัารถิ่ให์�ข้�อ่สำร�ปีและสำร�างควิามัร- �ให์มั�จัากการอ่�านได�ด�วิยตนเอ่ง
แนวิค�ดด�งกล�าวิน"#ได�ถิ่-กพั�ฒนาข้'#นมัาจัากแนวิค�ดพั2#นฐานทั�*วิไปี เก"*ยวิก�บการสำอ่นอ่�านเด�มั 3 วิ�ธ"มัาพั�ฒนาเปี3นกลวิ�ธ"ชิ"#น าการอ่�านและการค�ดระด�บสำ-ง ด�งน"# ค2อ่
1. กลวิ�ธ"น าการอ่�าน(Directed Reading Activity) เปี3นกลวิ�ธ"สำอ่นทั�กษะการอ่�านเพั2*อ่ควิามัเข้�าใจั ทั"*คร-เปี3นผู้-�ชิ"#น าการอ่�านโดย ต�#งค าถิ่ามัจัากเร2*อ่งทั"*จัะให์�น�กเร"ยนอ่�าน แล�วิให์�น�กเร"ยนอ่�านเพั2*อ่ห์าค าตอ่บ ข้อ่งค าถิ่ามัด�งกล�าวิ
2. ก ล วิ� ธ" ฝึ� กอ่� า น SQ3R (Survey, Question, Read, Recite, Review) เ ปี3 นกลวิ�ธ"ฝึ�กอ่�านทั"*เร�*มัจัากการให์�ผู้-�อ่�านสำ ารวิจัเร2*อ่งทั"*จัะอ่�าน แล�วิต�#งค าถิ่ามัต�างๆจัากน�#นให์�อ่�านเร2*อ่งเพั2*อ่ห์าค าตอ่บ เมั2*อ่อ่�านจับให์�สำร�ปีห์ร2อ่ย�อ่เร2*อ่งราวิทั"*อ่�าน และทับทัวินเร2*อ่งทั"*อ่�านอ่"กคร�#ง เพั2*อ่ให์�เข้�าใจัเร2*อ่งได�ด"ย�*งข้'#น
3. ก ล วิ� ธ" น า ก า ร อ่� า น แ ล ะ ก า ร ค� ด (Reading Thinking
Guide) เปี3นกลวิ�ธ"ทั"*พั�ฒนาการอ่�านข้อ่งน�กเร"ยนโดยการใชิ�ค าถิ่ามัชิ"#น าให์�น�กเร"ยนใชิ�บร�บทัห์ร2อ่ข้�อ่ควิามัเพั2*อ่ทั านายเน2#อ่ห์าข้อ่งเร2*อ่งทั"*จัะอ่�าน จัากน�#นให์�น�กเร"ยนอ่�านแล�วิตรวิจัสำอ่บวิ�าค าทั านาย ถิ่-กต�อ่งห์ร2อ่ไมั� พัร�อ่มัทั�*งให์�เชิ2*อ่มัโยงเร2*อ่งทั"*อ่�านก�บปีระสำบการณ�สำ�วินต�วิและเร2*อ่งทั"*เก"*ยวิข้�อ่ง
จัากแนวิค�ดข้อ่งน�กการศึ'กษาสำร�ปีวิ�าการจัะน าสำ�*งทั"*ได�เร"ยนร- �ไปีปีฏิ�บ�ต�จัร�งต�อ่งผู้�านปีระสำบการณ� 3 ปีระการ ค2อ่ จัะต�อ่งเก�ดควิามัร- �สำ'กวิ�าสำ�*งน�#นมั"ปีระโยชิน� จัะต�อ่งเห์Aนต�วิอ่ย�างลงมั2อ่ปีฏิ�บ�ต�น� #นด�วิย และต�อ่งได�ลงมั2อ่ปีฏิ�บ�ต�จัร�งด�วิยตนเอ่ง และในการจัะเปี3นน�กอ่�านทั"*ด"ต�อ่งพั�ฒนาและฝึ�กฝึนตนเอ่งและสำร�างทั�กษะให์�เก�ดค�ณล�กษณะทั"*ด" การอ่�านเปี3นทั�กษะทั"*สำ าค�ญทั"*ควิรได�ร�บการพั�ฒนา เพัราะการเร"ยนร- �ในกล��มัสำาระการเร"ยนร- �อ่2*นๆ กAต�อ่งอ่าศึ�ยการ
อ่�านเปี3นเคร2*อ่งมั2อ่ในการเร"ยนร- � และการอ่�านย�งเปี3นเคร2*อ่งมั2อ่พั2#นฐานในการศึ'กษาห์าควิามัร- �ในการปีระกอ่บอ่าชิ"พั และ การน าไปีใชิ�ในด ารงชิ"วิ�ตปีระจั าวิ�น
4. การพื้�ฒนาท�กษะการคุ�ดวิ�เคุราะห2 การค�ดวิ�เคราะห์�เปี3นทั�กษะการค�ดปีระเภทัห์น'*ง ทั"*มั"ควิามัสำ าค�ญและเปี3นค�ณล�กษณะข้อ่งผู้-�เร"ยนตามัจั�ดมั��งห์มัายข้อ่งห์ล�กสำ-ตรการศึ'กษาข้�#นพั2#นฐานพั�ทัธศึ�กราชิ 2544 (กรมัวิ�ชิาการ กระทัรวิงศึ'กษาธ�การ 2544,
ห์น�า 4) ทั"*มั��งให์�ผู้-�เร"ยนมั"ทั�กษะการค�ด การสำร�างปี>ญญาและทั�กษะการด าเน�นชิ"วิ�ต การค�ดวิ�เคราะห์�เปี3นกระบวินทัางปี>ญญา ทั"*มัน�ษย�ใชิ�ในการตรวิจัสำอ่บควิามัร- � ข้�อ่มั-ลข้�าวิสำารทั"*มั"อ่ย-�เพั2*อ่ให์�เก�ดควิามัถิ่-กต�อ่ง เทั"*ยงตรง ชิ�ดเจัน และบ�งเก�ดผู้ลได�อ่ย�างสำมับ-รณ�เพั"ยบพัร�อ่มั ข้ณะเด"ยวิก�นการค�ดวิ�เคราะห์�ย�งชิ�วิยให์�มัน�ษย�สำามัารถิ่สำ�งเคราะห์�ห์ร2อ่สำร�างสำรรค�ควิามัร- �ให์มั�ข้'#นมัาจัากอ่งค�ปีระกอ่บต�างๆทั"*มั"อ่ย-�เด�มัได�ด�วิย นอ่กจัากน"#การค�ดวิ�เคราะห์�ย�งทั าให์�บ�คคลมั"ศึ�กยภาพัในการค�ดชิ�#นสำ-งข้'#น มั"เห์ต�ผู้ล ไมั�เชิ2*อ่อ่ะไรง�ายๆ สำามัารถิ่จั�ดการก�บสำ�*งต�างๆทั"*เก�ดข้'#นห์ร2อ่เผู้ชิ�ญอ่ย-�อ่ย�างฉลาด ทั าให์�พั�นจัากควิามัทั�กข้�ห์ร2อ่มั"ควิามัทั�กข้�น�อ่ยลง (วิน�ชิ สำ�ธาร�ตน� 2554, ห์น�า 56)
การสำ�งเสำร�มัพั�ฒนาทั�กษะการค�ดวิ�เคราะห์�มั"แนวิค�ดทัฤษฎี"เปี3นห์ล�กก า ห์นด ห์ร2อ่กฎีการเร"ยนร- �ย�อ่ยๆ เพั2* อ่น า ไปีใชิ� เปี3นห์ล�กในการจั�ดกระบวินการเร"ยนร- �ให์�ผู้-�เร"ยนได� ทัฤษฎี"โดยทั�*วิไปีมั�กปีระกอ่บด�วิยห์ล�กการย�อ่ยๆห์ลายห์ล�กการด�งทั"*ได�น าเสำนอ่เปี3นต�วิอ่ย�างแนวิทัางทั"*ผู้�านมัาน�#น การพั�ฒนาควิามัสำามัารถิ่ในการค�ดควิรจัะเร�*มัต�นเมั2*อ่ไร ควิามัสำามัารถิ่ในการค�ดเร"ยนร- �ได�พั�ฒนาได�อ่ย�างไมั�มั"ทั"*สำ�#นสำ�ด ต�อ่งเร�*มัต�นทั"*ครอ่บคร�วิสำ�งเสำร�มัให์�เดAกค�ด เดAกถิ่ามั ให์�เดAกมั"ปีระสำบการณ�อ่ย�างห์ลากห์ลายและควิรเร�*มัต�#งแต�วิ�ยเดAก เมั2*อ่มัาเข้�าโรงเร"ยน การค�ดสำามัารถิ่พั�ฒนาได�ในทั�กก�จักรรมัการเร"ยนการสำอ่น ทั�กเน2#อ่ห์าวิ�ชิาและโดยคร-ทั�กคน ทั�กระด�บ และต�อ่งพั�ฒนาอ่ย�างต�อ่เน2*อ่ง สำ าห์ร�บแนวิทัางในการสำ�งเสำร�มัพั�ฒนาทั�กษะการค�ดวิ�เคราะห์�น�#น
อ่�ษณ"ย� โพัธ�สำ�ข้ (2537, ห์น�า 99-100) ได�เสำนอ่แนวิการสำอ่นเพั2*อ่การสำ�งเสำร�มัพั�ฒนาการค�ดวิ�เคราะห์�ข้อ่งผู้-�เร"ยนด�งน"# 1. ให์�น�กเร"ยนศึ'กษาจัากปีระสำบการณ�ตรง เชิ�น การไปีทั�ศึนศึ'กษา ร�วิมัก�จักรรมั ห์ร2อ่เปีDดโอ่กาสำให์�เดAกได�ทัดลอ่ง 2. การศึ'กษาห์าควิามัร- �ด�วิยตนเอ่ง เปี3นการสำร�างทั�กษะการเร"ยนร- � เชิ�น การทั ารายงาน การทั าวิ�จั�ย เปี3นต�น 3. ใชิ�ก�จักรรมัเปี3นสำ2*อ่กระต��น เชิ�น การอ่ภ�ปีราย โต�วิาทั" เปี3นต�น 4. การสำร�างห์ร2อ่สำมัมัต�สำถิ่านการณ� น�กเร"ยนจัะมั"ควิามัเข้�าใจัได�แนวิค�ดมั"ควิามัพัยายามัในการแก�ปี>ญห์า 5. ให์�น�กเร"ยนแสำดงผู้ลงานทั"*ตนเอ่งได�ศึ'กษาห์าควิามัร- � 6. ก�จักรรมักล��มั การระดมัพัล�งสำมัอ่ง การระดมัควิามัค�ด การวิ�จัารณ�
ผู้จั�งกาญจัน� ภ-� วิ�ภาดาวิรรธน�. (2541, ห์น�า -17) ได� เสำนอ่แนวิทัางการสำ�งเสำร�มัให์�น�กเร"ยนพั�ฒนาควิามัค�ดเชิ�งวิ�เคราะห์�และควิามัค�ดสำร�างสำรรค� อ่ย�างร- �ต�วิและไมั�ร- �ต�วิด�วิยการจั�ดสำภาพัแวิดล�อ่มับรรยากาศึต�างๆ ด�งน"# 1. การจั�ดบรรยากาศึด�านกายภาพั เชิ�น สำภาพัแวิดล�อ่มัข้อ่งห์�อ่งเร"ยน โรงเร"ยนมั"ล�กษณะทั"*สำ�งเสำร�มัให์�ค�ดวิ�เคราะห์� ค�ดสำร�างสำรรค� ทั�าทัายการเร"ยนร- � สำร�างควิามัสำนใจัเพั2*อ่ให์�เก�ดการสำ�งเกตและค�ดตลอ่ดเวิลา 2. การจั�ดบรรยากาศึด�านสำมัอ่ง เชิ�น การกระต��นให์�ตอ่บ แสำวิงห์า ให์�ต�#งค าถิ่ามัแบบต�างๆ กระต��นให์�ต�ดตามั กระต��นให์�ค�ด แบบอ่�ปีมัาอ่�ปีมั�ย กระต��นให์�ค�ดการเชิ2*อ่มัโยงสำ�มัพั�นธ� กระต��นให์�ค�ดนอ่กกรอ่บ 3. การจั�ดบรรยากาศึด�านอ่ารมัณ� เชิ�น การสำร�างเจัตคต�เชิ�งบวิกต�อ่การค�ดวิ�เคราะห์� ค�ดสำร�างสำรรค� คร- อ่าจัารย�และผู้-�เก"*ยวิข้�อ่งจัะต�อ่งสำ�งเสำร�มัให์�โอ่กาสำ ให์�อ่�สำรเสำร"ในการค�ดการแสำดงอ่อ่ก ห์ร2อ่การมั"จั�นตนาการในร-ปีแบบต�างๆข้อ่งน�กเร"ยน
เกร"ยงศึ�กด�E เจัร�ญวิงศึ�ศึ�กด�E (2546, ห์น�า 11-18) ได�เสำนอ่แนวิค�ดในการสำ�งเสำร�มัพั�ฒนาการค�ดเชิ�งวิ�เคราะห์�วิ�าเปี3นการค�ดอ่ย�าง
ใคร�ครวิญ แสำวิงห์าค าตอ่บอ่ย�างมั"เห์ต�ผู้ล การสำ�งเสำร�มัพั�ฒนาทั�กษะการค�ดเชิ�งวิ�เคราะห์� ค2อ่ การให์�ผู้-�เร"ยนได�ค�นพับข้�อ่เทัAจัจัร�งห์ร2อ่ข้�อ่สำร�ปีด�วิยตนเอ่ง โดยอ่าศึ�ยอ่งค�ปีระกอ่บด�งน"# 1. สำ�งเสำร�มัให์�ต"ควิามั การพัยายามัทั าควิามัเข้�าใจั ให์�เห์ต�ผู้ล การแปีลควิามัจัากข้�อ่มั-ลทั"*ย�งไมั�ครบถิ่�วิน 2. สำ�งเสำร�มัให์�แสำวิงห์าควิามัร- � ควิามัเข้�าใจั ห์ร2อ่ข้�อ่มั-ลเปี3นการตอ่บค าถิ่ามั แจักแจัง จั าแนก จั�ดล าด�บ ห์มัวิดห์มั-� ห์าเห์ต�ผู้ล ควิามัสำ�มัพั�นธ� ผู้ลกระทับ 3. สำ�งเสำร�มัให์�ชิ�างสำ�งเกต สำงสำ�ย ชิ�างถิ่ามั เพั2*อ่การค�นพับห์าค าตอ่บ ห์าเห์ต�ผู้ล 4. สำ�งเสำร�มัให์�ห์าควิามัสำ�มัพั�นธ�เชิ�งเห์ต�ผู้ล เพั2*อ่การต�ดสำ�นใจั แก�ปี>ญห์า การปีระเมั�นค�าในเร2*อ่งต�างๆ
การสำ�งเสำร�มัพั�ฒนาการค�ดวิ�เคราะห์�น�#น ทั�ศึนา แข้มัมัณ" (2549,
ห์น�า 25-28) ได�รวิบรวิมั ทัฤษฎี" ห์ล�กการ แนวิค�ด ร-ปีแบบและการใชิ�เทัคน�คในการสำอ่นเพั2*อ่การสำ�งเสำร�มัการค�ดไวิ�อ่ย�างห์ลากห์ลาย ทั�#งร-ปีแบบการเร"ยนการสำอ่นทั"*เน�นพั�ฒนาด�านพั�ทัธ�พั�สำ�ย เชิ�น ร-ปีแบบการเร"ยนการสำอ่น มัโนทั�ศึน� การสำอ่นเน�นควิามัจั า การสำอ่นโดยใชิ�ผู้�งกราฟัฟัDก การสำอ่นตามัแนวิค�ดกานเย ร-ปีแบบการเร"ยนการสำอ่นทั"*เน�นพั�ฒนาจั�ตพั�สำ�ย เชิ�น ร-ปีแบบการเร"ยนการสำอ่นตามัแนวิค�ด พั�ฒนาข้อ่งบล-มัและคณะ การสำอ่นโดยการซึ่�กค�านการสำอ่นโดยบทับาทัสำมัมัต� ร-ปีแบบการเร"ยนการสำอ่นทั"*เน�นพั�ฒนาด�านทั�กษะ เชิ�น ร-ปีแบบการเร"ยนการสำอ่นตามัแนวิค�ดการพั�ฒนาทั�กษะปีฏิ�บ�ต�ข้อ่งซึ่�มัพั�ซึ่�น แฮร�โรวิ� เดร"สำ� ร-ปีแบบการเร"ยนการสำอ่นทั"* เน�นการพั�ฒนาทั�กษะกระบวินการ เชิ�นร-ปีแบบการเร"ยนการสำอ่นกระบวินการสำ2บสำอ่บและแสำวิงห์าควิามัร- �เปี3นกล��มั กระบวินการค�ดอ่�ปีมั�ย กระบวินการค�ดสำร�างสำรรค� การค�ดแก�ปี>ญห์า และร-ปีแบบการเร"ยนการสำอ่นทั"*เน�นการบ-รณาการ เชิ�น ร-ปีแบบการเร"ยนการสำอ่นทัางตรง การสำอ่นโดยการสำร�างเร2*อ่ง การเร"ยนการสำอ่นตามัวิ�ฎีจั�กรการเร"ยนร- � 4 MAT การเร"ยนร- �แบบร�วิมัมั2อ่
แนวิทัางในการสำ�งเสำร�มัพั�ฒนาทั�กษะการค�ดวิ�เคราะห์� น�กการศึ'กษาได�เสำนอ่แนวิค�ดวิ�า ให์�ผู้-�เร"ยนศึ'กษาจัากปีระสำบการณ�ตรงด�วิยตนเอ่ง ใชิ�ก�จักรรมัเปี3นสำ2*อ่กระต��น จั�ดสำภาพัแวิดล�อ่มั บรรยากาศึให์�มั"ควิามัเห์มัาะสำมั สำ�งเสำร�มัให์�ต"ควิามั แสำวิงห์าควิามัร- � ให์�ชิ�างสำ�งเกต� ให์�ห์าควิามัสำ�มัพั�นธ�เชิ�งเห์ต�ผู้ลเพั2*อ่การต�ดสำ�นใจั
ร�ปแบบการสอนท��เน�นการคุ�ด 1. ร-ปีแบบการสำอ่นควิามัค�ดรวิบยอ่ด ข้อ่ง Brune,Goodnow
and Austin) (อ่�างใน สำ�วิ�ฒน� วิ�วิ�ฒนานนทั� 2550, ห์น�า 57) ข้�#นตอ่นทั"*สำ าค�ญได�แก� 1.1 คร-เสำนอ่ข้�อ่มั-ลและระบ�ควิามัค�ดรวิบยอ่ดแก�ผู้-�เร"ยนโดยการยกต�วิอ่ย�างสำ�*งทั"*ใชิ�และไมั�ใชิ� 1.2 ผู้-�เร"ยนทัดสำอ่บการได�ร�บควิามัค�ดรวิบยอ่ดโดยยกต�วิอ่ย�างข้อ่งตนเอ่ง 1.3 ผู้-�เร"ยนวิ�เคราะห์�กลย�ทัธ�ทั"*ได�ร�บควิามัค�ดรวิบยอ่ด 2. ร-ปีแบบการสำอ่นควิามัค�ดรวิบยอ่ด ข้อ่งกรมัวิ�ชิาการ (อ่�างใน สำ�วิ�ฒน� วิ�วิ�ฒนานนทั� 2550, ห์น�า 57)) ข้�#นตอ่นทั"*สำ าค�ญได�แก� 2.1 ผู้-�เร"ยนสำ�งเกตและศึ'กษาข้�อ่มั-ลต�างๆ 2.2 ให์�ผู้-�เร"ยนจั าแนกควิามัแตกต�างข้อ่งสำ�*งทั"*ร �บร- �และระบ�เห์ต�ผู้ลในควิามัแตกต�างน�#น 2.3 ให์�ผู้-�เร"ยนห์าล�กษณะร�วิมั สำร�ปีเปี3นวิ�ธ"การ ห์ล�กการค าจั าก�ดควิามั ห์ร2อ่ให์�ค าน�ยามั 2.4 ให์�ผู้-�เร"ยนระบ�ชิ2*อ่ควิามัค�ดรวิบยอ่ดเก"*ยวิก�บสำ�*งทั"*ร �บร- � 2.5 ให์�ผู้-�เร"ยนทัดลอ่ง ทัดสำอ่บ สำ�งเกต ปีฏิ�บ�ต�เพั2* อ่ปีระเมั�นควิามัร- � และน าไปีใชิ� 3. ร-ปีแบบการค�ดแก�ปี>ญห์าตามัห์ล�กอ่ร�ยสำ�จั (สำาโรชิ บ�วิศึร" อ่�างใน สำ าน�กงานคณะกรรมัการการศึ'กษาแห์�งชิาต�, ห์น�า 188)) ข้�#นตอ่นทั"*สำ าค�ญได�แก�
3.1 คร-ก าห์นดและน าเสำนอ่ปี>ญห์า ให์�ผู้-�เร"ยนพั�จัารณาศึ'กษาปี>ญห์า 3.2 ผู้-�เร"ยนค�ดวิ�าอ่ะไรเปี3นสำาเห์ต�ข้อ่งปี>ญห์า และอ่ะไรเปี3นการแก�ไข้ปี>ญห์าทั"*สำาเห์ต�น�#น 3.3 คร-แบ�งงานในการทัดลอ่งและเกAบข้�อ่มั-ล 3.4 ให์�น�กเร"ยนวิ�เคราะห์�ผู้ลการทัดลอ่ง สำร�ปีแนวิทัาง การแก�ปี>ญห์าและน าแนวิทัางด�งกล�าวิไปีสำ-�การปีฏิ�บ�ต� 4. ร-ปีแบบการค�ดแก�ปี>ญห์า ข้อ่งกรมัวิ�ชิาการ (2550, ห์น�า 57)) ข้�#นตอ่นทั"*สำ าค�ญ ได�แก� 4.1 ผู้-�เร"ยนสำ�งเกต 4.2 ผู้-�เร"ยนวิ�เคราะห์� 4.3 ผู้-�เร"ยนสำร�างทัางเล2อ่ก 4.4 ผู้-�เร"ยนเกAบข้�อ่มั-ลปีระเมั�นทัางเล2อ่ก 4.5 ผู้-�เร"ยนสำร�ปี 5. ร-ปีแบบการสำอ่นโดยสำร�างศึร�ทัธาและโยน�โสำมันสำ�การ ข้อ่ง สำ�มัน อ่มัรวิ�วิ�ฒน� (อ่�างใน สำ าน�กงานคณะกรรมัการการศึ'กษาแห์�งชิาต�, ห์น�า 188)) ข้�#นตอ่นทั"*สำ าค�ญได�แก� 5.1 คร-จั�ดบรรยากาศึในชิ�#นเร"ยนเพั2*อ่สำ�งเสำร�มัการเร"ยนร- � 5.2 สำร�างสำ�มัพั�นธภาพัทั"*ด"ระห์วิ�างคร-และผู้-�เร"ยน 5.3 คร-น าเสำนอ่สำ�*งเร�าและแรงจั-งใจั 5.4 คร-น าเสำนอ่ปี>ญห์าทั"*เปี3นสำาระข้อ่งบทัเร"ยน 5.5 คร-แนะน าแห์ล�งควิามัร- � 5.6 ผู้-�เร"ยนเกAบรวิบรวิมัข้�อ่มั-ลจัากแห์ล�งข้�อ่มั-ลต�างๆ 5.7 คร-จั�ดก�จักรรมัให์�ผู้-�เร"ยนเก�ดควิามัค�ดในวิ�ธ"การต�างๆ 5.8 ผู้-�เร"ยนฝึ�กการสำร�ปีปีระเดAนเพั2*อ่เล2อ่กวิ�ธ"แก�ปี>ญห์า 5.9 ผู้-�เร"ยนเล2อ่กและต�ดสำ�นใจั 5.10 ผู้-�เร"ยนฝึ�กปีฏิ�บ�ต�เพั2*อ่พั�สำ-จัน�ผู้ลการเล2อ่ก
5.11 คร-และน�กเร"ยนร�วิมัก�นสำ�งเกตวิ�ธ"ปีฏิ�บ�ต� ตรวิจัสำอ่บปีร�บปีร�งแก�ไข้การปีฏิ�บ�ต� 5.12 คร-และน�กเร"ยนร�วิมัก�นอ่ภ�ปีรายและสำอ่บถิ่ามั ข้�อ่สำงสำ�ย
5.13 คร-และผู้-�เร"ยนร�วิมัก�นสำร�ปีบทัเร"ยน5.14 คร-วิ�ดและปีระเมั�นผู้ลการเร"ยน
การสำ�งเสำร�มัพั�ฒนาทั�กษะการค�ดวิ�เคราะห์�สำามัารถิ่ด าเน�นการสำร�างด�วิยการฝึ�กทั�กษะเพั2*อ่ให์�เก�ดการเร"ยนร- �ได� มั"ร-ปีแบบเทัคน�ควิ�ธ"การทั"*ห์ลากห์ลาย อ่"กทั�#งการเสำร�มัสำร�างทั�กษะด�งกล�าวิเก�ดข้'#นได�ทั�#งทัางตรงและทัางอ่�อ่มั บรรยากาศึสำภาพัแวิดล�อ่มั ผู้-�เก"*ยวิข้�อ่งจั�างๆ ทั�#ง โรงเร"ยน คร-อ่าจัารย� ครอ่บคร�วิและผู้-�เร"ยน ต�างเปี3นสำ�*งทั"*ก�อ่ให์�เก�ดการฝึ�กค�ดได� ด�งน�#นบทับาทัข้อ่งผู้-�เก"*ยวิข้�อ่งในการสำ�งเสำร�มัพั�ฒนาทั�กษะการค�ดวิ�เคราะห์�จัะต�อ่งเปี3นผู้-�ทั"*มั"ควิามัสำ�มัพั�นธ�ใกล�ชิ�ด ทั"*จัะสำามัารถิ่เปี3นสำ�*งเร�าห์ร2อ่จั�ดก�จักรรมัเพั2*อ่เปี3นการกระต��น สำ�งเสำร�มัพั�ฒนาทั�กษะด�ง
ชิาต� แจั�มัน�ชิ (2545, ห์น�า 75-88) ได� เสำนอ่แนวิค�ดวิ�า การพั�ฒนาควิามัสำามัารถิ่ในการค�ดเก�ดข้'#นในห์�อ่งเร"ยน บ�คคลทั"*ทั าห์น�าทั"*ฝึ�กฝึนและพั�ฒนาการค�ดให์�ก�บผู้-�เร"ยนค2อ่ คร-“ ” คร-พั�ฒนาการค�ดให์�ก�บผู้-�เร"ยนโดยจั�ดก�จักรรมัการเร"ยนการสำอ่น การเร"ยนการสำอ่นทั"*ย'ดเน2# อ่ห์าเปี3นศึ-นย�กลางคร-บอ่กห์ร2อ่อ่ธ�บายเน2#อ่ห์า ผู้-�เร"ยนจัะไมั�มั"โอ่กาสำได�ฝึ�กฝึนและพั�ฒนาการค�ด ก�จักรรมัการเร"ยนการสำอ่นทั"*ย'ดผู้-�เร"ยนเปี3นศึ-นย�กลาง ทั"*เปีDดโอ่กาสำให์�ผู้-�เร"ยนได�ทั าก�จักรรมัต�างๆ อ่ย�างห์ลากห์ลายให์�ค�นพับห์ร2อ่สำร�างควิามัร- �ด�วิยตนเอ่ง ให์�มั"โอ่กาสำปีฏิ�บ�ต�จัร�งจัากปีระสำบการณ�ตรงจัะเปีDดโอ่กาสำให์�ผู้-�เร"ยนได�ใชิ�ควิามัค�ดฝึ�กฝึนและ พั�ฒนาการค�ดได�มัากกวิ�าเพั2*อ่ให์�คร-สำามัารถิ่พั�ฒนาควิามัสำามัารถิ่ในการค�ดข้อ่งผู้-� เ ร"ยนได�อ่ย� างมั"ปีระสำ�ทัธ�ภาพั มั"ข้�อ่เสำนอ่แนะด�งต�อ่ไปีน"#
1. ข้�#นเตร"ยมัควิามัพัร�อ่มัข้อ่งคร- 1.1 ควิามัสำามัารถิ่ในการค�ด เปี3นวิ�สำ�ยทั�ศึน�การพั�ฒนา
ปีระเทัศึ เปี3นเง2*อ่นไข้การจั�ดการศึ'กษาทั"*กฎีห์มัายก าห์นดในพัระราชิบ�ญญ�ต�
การศึ'กษาแห์�งชิาต� พั.ศึ. 2542 เปี3นมัาตรฐานข้อ่งการจั�ดการศึ'กษา เพั2*อ่การปีระเมั�นค�ณภาพัภายนอ่กระด�บการศึ'กษาข้�#นพั2#นฐาน และเปี3นจั�ดห์มัายข้อ่งห์ล�กสำ-ตร เปี3นเกณฑ์�การผู้�านชิ�วิงชิ�#น และการจับห์ล�กสำ-ตร ตามัห์ล�กสำ-ตรการศึ'กษาข้�#นพั2#นฐานพั�ทัธศึ�กราชิ 2544 จั'งเปี3นควิามัจั าเปี3นทั"*คร-จัะต�อ่งให์�ควิามัสำนใจัและเห์Aนควิามัสำ าค�ญจั า เปี3นข้อ่งการพั�ฒนาควิามัสำามัารถิ่ในการค�ด ทั�#งน"#เพั2*อ่ปีระโยชิน�ทั"*ผู้-�เร"ยนจัะได�ร�บรวิมัถิ่'งปีระโยชิน�ทั"*สำ�งคมัและปีระเทัศึชิาต�จัะได�ร�บต�อ่ไปีด�วิย การพั�ฒนาควิามัสำามัารถิ่ในการค�ดให์�ก�บผู้-�เร"ยน เปี3นห์น�าทั"*ข้อ่งคร-ทั�กคน และทั�กวิ�ชิาโดยคร-แต�ละคนสำามัารถิ่จั�ดก�จักรรมัการเร"ยนการสำอ่นให์�ผู้-�เร"ยนได�ใชิ�กระบวินการค�ดเพั2*อ่เปี3นเคร2*อ่งมั2อ่ ห์ร2อ่เปี3นวิ�ธ"ในการเร"ยนร- �เน2#อ่ห์าวิ�ชิาในห์ล�กสำ-ตร
1.2 คร-ทั�กคนจั าเปี3นต�อ่งมั"ควิามัร- � ควิามัเข้�าใจัในเร2*อ่งทั"*เก"*ยวิข้�อ่งก�บการค�ดเห์ล�าน"#เปี3นพั2#นฐาน ได�แก� การค�ดค2อ่อ่ะไร การค�ดมั"ธรรมัชิาต�เปี3นอ่ย�างไร การค�ดเก�ดข้'#นอ่ย�างไร การค�ดมั"อ่งค�ปีระกอ่บอ่ะไรบ�าง การค�ดมั"ก"*ปีระเภทั การค�ดแต�ละปีระเภทัมั"จั�ดมั��งห์มัาย มั"ข้� #นตอ่นห์ร2อ่วิ�ธ"การค�ดอ่ย�างไรบ�าง ควิามัสำามัารถิ่ในการค�ดทั"*ควิรพั�ฒนาให์�ผู้-�เร"ยนมั"อ่ะไรบ�าง จั�ดก�จักรรมัการเร"ยนการสำอ่นอ่ย�างไรชิ�วิยพั�ฒนาการค�ด ใชิ�สำ2*อ่อ่ะไรกระต��นการค�ด วิ�ดและปีระเมั�นผู้ลการค�ดอ่ย�างไร
2. ข้�#นจั�ดก�จักรรมัการเร"ยนการสำอ่น 2.1 ห์มั�*นย�*วิย�ให์�ผู้-�เร"ยนสำงสำ�ยห์ร2อ่เก�ดปี>ญห์า เพัราะควิามั
สำงสำ�ย ควิามัฉงนสำนเทั�ห์� ปี>ญห์า ห์ร2อ่ควิามัย��งยากในสำมัอ่งจัะเก"*ยวิข้�อ่งก�บการค�ด ด�งน�#นปี>ญห์าห์ร2อ่ค าถิ่ามัทั"*เก"*ยวิข้�อ่งก�บเน2#อ่ห์าในบทัเร"ยนจัะเปี3นต�วิจั�ดปีระกายให์�ผู้-�เร"ยนเร�*มัต�นค�ด ค�ดแก�ปี>ญห์าห์ร2อ่ห์าค าตอ่บต�อ่ไปี จันกวิ�าจัะแก�ปี>ญห์าห์ร2อ่ได�ค าตอ่บทั"*ผู้-�เร"ยนพัอ่ใจั โดยคร-สำามัารถิ่ใชิ�ค าถิ่ามัห์ร2อ่ปี>ญห์าย�*วิย�การค�ด ผู้-�เร"ยนได�ตลอ่ดเวิลาค าถิ่ามัห์ร2อ่ปี>ญห์าทั"*ใชิ�ควิามัจั าใ น ก า ร ต อ่ บ เ ชิ� น ค า ถิ่ า มั ทั"* ถิ่ า มั วิ� า อ่ ะ ไ ร (What?)
เมั2* อ่ไร (When?) ทั"*ไห์น (Where?) จัะไมั�สำ�งเสำร�มัการค�ด คร-ควิรต�#งค าถิ่ามัห์ร2อ่ปี>ญห์า ทั"*ผู้-�เร"ยนต�อ่งใชิ�การจั าแนกแยกแยะ การเปีร"ยบเทั"ยบ การจั�ดกล��มั การจั�ดล าด�บ การให์�เห์ต�ผู้ล ห์ร2อ่ การสำร�ปี ฯลฯ จัะชิ�วิยสำ�ง
เสำร�มัและพั�ฒนาทั�กษะการค�ด ได�มัากกวิ� า เชิ�น ค า ถิ่ามัทั"* ถิ่ ามัวิ� าอ่ย�างไร (How?)ทั าไมั (Why?) ห์ร2อ่ทั าไมัไมั�เปี3นอ่ย�างน�#น ห์ร2อ่ทั าไมัไมั�เปี3นอ่ย�างน"# (Why not?)
สำ าห์ร�บปีระเดAนค าถิ่ามัห์ร2อ่ปี>ญห์าทั"*ทั�าทัาย ย�*วิย�และกระต��นให์�ผู้-�เร"ยนค�ดควิรมั"ล�กษณะด�งน"#
1. ไมั�มั"ค าตอ่บสำ าเรAจัร-ปี ตายต�วิ ห์ร2อ่มั"ค าตอ่บเด"ยวิ 2. มั"ค าตอ่บได�ห์ลากห์ลายถิ่�าสำามัารถิ่ใชิ�เห์ต�ผู้ลปีระกอ่บ 3. ควิรเปี3นค าถิ่ามัปีลายเปีDด 4. เปี3นเร2*อ่งใกล�ต�วิ อ่ย-�ในควิามัสำนใจั ห์ร2อ่เก"*ยวิข้�อ่งก�บชิ"วิ�ต
จัร�งข้อ่งผู้-�เร"ยน 2.2 สำน�บสำน�นให์�ผู้-�เร"ยนค�นห์าค าตอ่บ ค าถิ่ามัห์ร2อ่ปี>ญห์าทั"*
เก"*ยวิข้�อ่งก�บเน2#อ่ห์าในบทัเร"ยน จัะเปี3นจั�ดเร�*มัต�นการค�ดในต�วิผู้-�เร"ยน ควิามัพัยายามัให์�ได�ค าตอ่บห์ร2อ่แก�ปี>ญห์าได�ผู้-�เร"ยนจัะต�อ่งใชิ�ควิามัค�ดมัากข้'#น คร-อ่าจัเสำนอ่แนะวิ�ธ"การชิ�วิยให์�ตอ่บค าถิ่ามัห์ร2อ่แก�ปี>ญห์าได�ง�ายข้'#น เชิ�น ให์�เปีร"ยบเทั"ยบ ให์�จั�ดล า ด�บ ให์�จั าแนก แยกแยะ ห์ร2อ่ให์�จั�ดห์มัวิดห์มั-� เปี3นต�น ห์ร2อ่คร-อ่าจัจัะเสำนอ่แนะแห์ล�งข้�อ่มั-ลให์�ผู้-�เร"ยนไปีศึ'กษาห์าควิามัร- �เพั�*มัเต�มัมัาปีระกอ่บการค�ดด�วิยกAได�ข้�อ่สำร�ปีค2อ่ การให์�ผู้-�เร"ยนแสำวิงห์าค าตอ่บห์ร2อ่ตอ่บค าถิ่ามัด�วิยตนเอ่ง คร-จัะต�อ่งย'ดวิ�าตอ่บชิ�าด"กวิ�าไมั�ตอ่บ
2.3 สำน�บสำน�นให์�ผู้-�เร"ยนใชิ�เห์ต�ผู้ล ในการตอ่บค าถิ่ามัห์ร2อ่แก�ปี>ญห์าทั�กคร�#งควิรให์�ผู้-�เร"ยนได�แสำดงเห์ต�ผู้ลปีระกอ่บวิ�าทั าไมั เพัราะอ่ะไรถิ่'งตอ่บค าถิ่ามัห์ร2อ่แก�ปี>ญห์าอ่ย�างน�#น คร-ควิรเน�นการมั"เห์ต�ผู้ล การใชิ�เห์ต�ผู้ลสำน�บสำน�นค าตอ่บมัากกวิ�าค าตอ่บทั"*ถิ่-กต�อ่งมัากทั"*สำ�ดเพั"ยงอ่ย�างเด"ยวิ ด�งน�#นคร-จั'งควิรให์�การเสำร�มัแรงในทั�กๆ ค าตอ่บทั"*มั"เห์ต�ผู้ลปีระกอ่บผู้-�เร"ยนจัะได�กล�าค�ดและสำร�างควิามัมั�*นใจัในการค�ดข้อ่งตนเอ่งถิ่�ามั"เห์ต�ผู้ลเพั"ยงพัอ่
2.4 ลดพัฤต�กรรมัทัางวิาจัา และเปี3นผู้-�ฟั>งทั"*ด" ก�จักรรมัการเร"ยนการสำอ่นในห์�อ่งเร"ยน ผู้-�เร"ยนควิรมั"บทับาทัมัากกวิ�าคร- เพัราะผู้-�เร"ยนเปี3นผู้-�เร"ยนร- � แต�ถิ่�าคร-มั"บทับาทัในห์�อ่งเร"ยนมัากกวิ�าคร-จัะใชิ�เวิลาทั�#งห์มัดใน
การบอ่ก อ่ธ�บาย สำร�ปีห์ร2อ่เฉลย ผู้-�เร"ยนกAจัะไมั�มั"โอ่กาสำได�ค�ดในสำ�*งทั"*คร-น ามัาบอ่ก ผู้-�เร"ยนอ่าจัจัะเก�ดการเร"ยนร- �ข้�อ่มั-ลแล�วิห์ย�ดอ่ย-�แค�น�#น โดยไมั�เก�ดควิามัสำงสำ�ยห์ร2อ่ปีระกายการค�ด ด�งน�#นคร-จั'งควิรพั-ดให์�น�อ่ยลง ให์�ผู้-�เร"ยนทั าก�จักรรมัมัากข้'#น ฟั>งผู้-�เร"ยนมัากข้'#น ผู้-�เร"ยนจัะได�มั"เวิลาเห์ล2อ่เพั2*อ่ค�ดและเร"ยนร- �มัากข้'#น
2.5 สำร�างควิามัอ่บอ่��นเปี3นก�นเอ่งก�บผู้-�เร"ยน คร-ต�อ่งลดบทับาทั การควิบค�มัผู้-�เร"ยนลง ในห์�อ่งเร"ยนต�อ่งไมั�มั"กรอ่บ ห์ร2อ่กฎีระเบ"ยบมัากน�ก ผู้-�เร"ยนไมั�ควิรเก�ดควิามักล�วิ แต�ควิรเก�ดควิามัร- �สำ'กสำบายใจัและปีลอ่ดภ�ย คร-ควิรเปีDดโอ่กาสำให์�ผู้-�เร"ยนได�ค�ดอ่ย�างมั"อ่�สำระ ผู้ลข้อ่งการค�ดจัะต�อ่งไมั�ถิ่-กน ามัาวิ�พัากษ�วิ�จัารณ�ให์�เก�ดควิามัเสำ"ยห์าย อ่�บอ่าย ห์ร2อ่ถิ่-กลงโทัษ ผู้-�เร"ยนจัะได�กล�าค�ด และเก�ดควิามัร- �สำ'กทั"*ด"ต�อ่การค�ดข้อ่งตนเอ่ง ถิ่�าค�วิเอ่งมั"เห์ต�ผู้ล ห์ร2อ่ข้�อ่มั-ลสำน�บสำน�นทั"*เพั"ยงพัอ่ บทัสำร�ปีค2อ่ ควิามัอ่บอ่��นเปี3นก�นเอ่งก�บผู้-�เร"ยนจัะชิ�วิยสำร�างควิามัมั�*นใจัให์�ผู้-�เร"ยนกล�าค�ดมัากย�*งข้'#น
2.6 เสำร�มัแรงอ่ย�างสำมั *าเสำมัอ่ คร-ควิรชิมัเชิย ห์ร2อ่ให์�รางวิ�ลในร-ปีแบบต�างๆ แก�ผู้-�เร"ยนอ่ย�างสำมั *าเสำมัอ่ เมั2*อ่เข้าลงมั2อ่ค�ด พัยายามัใชิ�ควิามัค�ด ห์ร2อ่ได�ผู้ลการข้อ่งการค�ดทั"*มั"เห์ต�ผู้ล ผู้-�เร"ยนจัะได�เก�ดก าล�งใจั ในการใชิ�ควิามัค�ดมัากข้'#น อ่"กทัางห์น'*งทั"*จัะเปี3นการเสำร�มัแรงผู้-�เร"ยน ค2อ่ จั�ดห์าสำถิ่านทั"*ให์�ผู้-�เร"ยนได�แสำดงผู้ลงาน การค�ดข้อ่งตนเอ่ง นอ่กจัากจัะทั า ให์�เก�ดควิามัภาคภ-มั�ใจั และทั�าทัายให์�สำร�างผู้ลงานการค�ดมัากข้'#นในโอ่กาสำต�อ่ไปีแล�วิ ย�งจัะเปี3นเวิทั"แลกเปีล"*ยนเร"ยนร- �ข้อ่งผู้-�เร"ยนด�วิยก�นเอ่ง ทั าให์�ทัราบวิ�าคนอ่2* นเข้าค�ดอ่ย�างไร ถิ่�าผู้ลการค�ดข้อ่งคนอ่2* นด"กวิ�าข้อ่งตนเอ่งอ่าจัทั าให์�เปีล"*ยนห์ร2อ่พั�ฒนาการค�ดข้อ่งตนเอ่งได�โดยไมั�ร- �ต�วิ
2.7 ผู้-� เร"ยนทั�กคนมั"โอ่กาสำค�ดอ่ย�างทั�*วิถิ่'ง คร-จัะต�อ่งอ่อ่กแบบก�จักรรมัการเร"ยนการสำอ่นให์�ผู้-�เร"ยนมั"โอ่กาสำได�ค�ด อ่ย�าเปีDดโอ่กาสำให์�เฉพัาะผู้-�เร"ยนกล��มัเก�งเทั�าน�#นทั"*ทั าห์น�าทั"*ตอ่บค าถิ่ามั คร-อ่าจัก าห์นดให์�ผู้-�เร"ยนได�ค�ดและแสำดงเห์ต�ผู้ล การค�ดเปี3นรายบ�คคลก�อ่นค�อ่ยค�ดเปี3นกล��มั อ่าจัเร�*มัค�ดเปี3นกล��มัเลAก แล�วิค�อ่ยเปี3นกล��มัให์ญ� คร-ควิร
ก าห์นดระยะเวิลาในการค�ดชิ�วิงห์น'*งก�อ่น อ่ย�าใชิ�วิ�ธ"การใครค�ดได�ก�อ่นตอ่บก�อ่น เพัราะผู้-�เร"ยนกล��มัเก�งกวิ�า เทั�าน�#นจัะมั"โอ่กาสำน"# ผู้-�เร"ยนอ่"กกล��มัทั"*อ่าจัค�ดค าตอ่บได�ชิ�ากวิ�าจัะข้าดโอ่กาสำและจัะไมั�ค�ดห์าค าตอ่บในโอ่กาสำต�อ่ๆไปี การจั�ดก�จักรรมัพั�ฒนาทั�กษะการค�ดวิ�เคราะห์� ควิรจั�ดก�จักรรมัทั"*มั��งเน�นให์�น�กเร"ยนได�ใชิ�การไตร�ตรอ่ง พั�จัารณาแยกแยะสำ�วินปีระกอ่บ ห์าควิามัเชิ2*อ่มัโยงอ่ย�างมั"เห์ต�ผู้ล มั"ควิามัรอ่บคอ่บ เพั2*อ่น าไปีสำ-�การต�ดสำ�นใจัแก�ปี>ญห์าในทัางทั"*เห์มัาะสำมั
5.ข้��นตอน/กระบวินการพื้�ฒนาท�กษะการคุ�ดวิ�เคุราะห2การค�ดเปี3นกระบวินการทัางสำมัอ่งในการจั�ดกระทั าข้�อ่มั-ลห์ร2อ่สำ�*งเร�าทั"*
ร �บเข้�ามัา การค�ดเปี3นกระบวินการทัางสำต�ปี>ญญาข้อ่งบ�คคล(Cognitive
Process) ทั"*บ�คคลใชิ�สำร�างควิามัห์มัาย ควิามัเข้�าใจัในสำรรพัสำ�*งต�างๆ ทั"*บ�คคลได�ร�บจัากปีระสำบการณ� การค�ดมั"ล�กษณะเปี3นกระบวินการห์ร2อ่วิ�ธ"การ พั�ฒนาฝึ�กฝึนได�ทั าแทันก�นไมั�ได� สำภาพัแวิดล�อ่มั ปีระสำบการณ�มั"อ่�ทัธ�พัลทั าให์�เก�ดการค�ดและการเร"ยนร- �ได� ซึ่'*งน�กการศึ'กษาได�เสำนอ่ข้�#นตอ่น/วิ�ธ"การพั�ฒนาทั�กษะการค�ดวิ�เคราะห์�ไวิ�เปี3นแนวิทัาง ด�งน"# ส0า น� ก ง า น คุ ณ ะ ก ร ร ม ก า ร ก า ร ศึ� ก ษ า ข้�� น พื้ � นฐาน(2548,ห์น�า 39 ได�เสำนอ่ข้�#นตอ่นกระบวินการพั�ฒนาทั�กษะการค�ดวิ�เคราะห์� ( Analyze) ด�งน"# ข้�#นทั"* 1 ศึ'กษาข้�อ่มั-ลห์ร2อ่สำ�*งทั"*ต�อ่งการวิ�เคราะห์�
ข้� #นทั"* 2 ก าห์นดวิ�ตถิ่�ปีระสำงค�/เปีCาห์มัายข้อ่งการวิ�เคราะห์�ข้� #นทั"* 3 ก าห์นดเกณฑ์�ในการวิ�เคราะห์�ข้� #นทั"* 4 แยกแยะ/ แจักแจังสำ�วินปีระกอ่บข้อ่งสำ�*งน�#นข้�#นทั"* 5 แจักแจังรายละเอ่"ยดข้อ่งสำ�วินปีระกอ่บทั�#งห์มัดข้�#นทั"*6 ตรวิจัสำอ่บ/จั�ดโครงสำร�างห์ร2อ่ควิามัสำ�มัพั�นธ�ระห์วิ�างอ่งค�
ปีระกอ่บให์ญ�และควิามัสำ�มัพั�นธ�ระห์วิ�างอ่งค�ปีระกอ่บย�อ่ยส"วิ�ทย2 ม�ลคุ0า (2550,ห์น�า 19) ได�เสำนอ่ข้�#นตอ่น/กระบวินการ
พั�ฒนาทั�กษะการค�ดวิ�เคราะห์� ปีระกอ่บด�วิย 5 ข้�#นตอ่น ด�งน"# ข้�#นทั"* 1 ก าห์นดสำ�*งทั"*ต�อ่งการวิ�เคราะห์�
เปี3นการก าห์นดวิ�ตถิ่�สำ�*งข้อ่ง เร2*อ่งราวิ ห์ร2อ่เห์ต�การณ�ต�างๆข้'#นมัา เพั2*อ่เปี3นต�นเร2*อ่งทั"*จัะใชิ�วิ�เคราะห์� เชิ�น พั2ชิ สำ�ตวิ� ห์�น ด�น ร-ปีภาพั บทัควิามั เร2*อ่งราวิ เห์ต�การณ�ห์ร2อ่สำถิ่านการณ�จัากข้�าวิ ข้อ่งจัร�งห์ร2อ่สำ2*อ่เทัคโนโลย"ต�างๆ เปี3นต�น
ข้�#นทั"* 2 ก าห์นดปี>ญห์าห์ร2อ่วิ�ตถิ่�ปีระสำงค� เปี3นการก า ห์นดปีระเดAนข้�อ่สำงสำ�ยจัากปี>ญห์าข้อ่งสำ�*งทั"*
ต�อ่งการวิ�เคราะห์� ซึ่'*งอ่าจัจัะก า ห์นดเปี3นค า ถิ่ามัห์ร2อ่เปี3นการก า ห์นดวิ�ตถิ่�ปีระสำงค�ข้อ่งการวิ�เคราะห์�เพั2* อ่ค�นห์าควิามัจัร�ง สำาเห์ต�ห์ร2อ่ควิามัสำ าค�ญ เชิ�น ภาพัน"# บทัควิามัน"#ต�อ่งการสำ2*อ่ห์ร2อ่บอ่กอ่ะไรทั"*สำ าค�ญทั"*สำ�ด
ข้�#นทั"* 3 ก าห์นดห์ล�กการห์ร2อ่กฎีเกณฑ์� เปี3นการก าห์นดข้�อ่ก าห์นดสำ าห์ร�บใชิ�แยกสำ�วินปีระกอ่บข้อ่งสำ�*ง
ทั"*ก าห์นดให์� เชิ�น เกณฑ์�ในการจั าแนกสำ�*งทั"*มั"ควิามัเห์มั2อ่นก�นห์ร2อ่แตกต�างก�น ห์ล�กเกณฑ์�ในการห์าล�กษณะควิามัสำ�มัพั�นธ�เชิ�งเห์ต�ผู้ลอ่าจัเปี3นล�กษณะควิามัสำ�มัพั�นธ�ทั"*มั"ควิามัคล�ายคล'งก�นห์ร2อ่ข้�ดแย�งก�น
ข้�#นทั"* 4 พั�จัารณาแยกแยะ เปี3นการพั�น�จั พั�เคราะห์�ทั าการแยกแยะ กระจัายสำ�*งทั"*ก าห์นด
ให์�อ่อ่กเปี3นสำ�วินย�อ่ยๆ โดยอ่าจัใชิ�เทัคน�คค า ถิ่ามั 5W 1H ปีระกอ่บด� วิ ย What (อ่ ะ ไ ร ) Where (ทั"* ไ ห์ น ) When (เ มั2* อ่ ไ ร )
Why (ทั าไมั) Who (ใคร) และ How (อ่ย�างไร)
ข้�#นทั"* 5 สำร�ปีค าตอ่บ เปี3นการรวิบรวิมัปีระเดAนทั"*สำ าค�ญเพั2*อ่ห์าข้�อ่สำร�ปีเปี3นค าตอ่บ
ห์ร2อ่ตอ่บปี>ญห์าข้อ่งสำ�*งทั"*ก าห์นดให์�วิ�รย"ทธ วิ�เช�ยรโชต� ( อ่�างใน สำ าน�กงานคณะกรรมัการการศึ'กษา
แห์�งชิาต�, ห์น�า 186 ) ได�เสำนอ่ข้�#นตอ่นการสำอ่นเพั2*อ่พั�ฒนาทั�กษะการค�ดแบบสำ2บสำวินสำอ่บสำวินตามัแนวิพั�ทัธศึาสำตร� ด�งน"#
ข้� #นทั"* 1 เตร"ยมัน�กเร"ยนให์�พัร�อ่มัทั"*จัะเร"ยน
กล�าวิถิ่'งควิามัร- � และปีระสำบการณ�เด�มัข้อ่งน�กเร"ยนทั"*เก"*ยวิข้�อ่งก�บเร2*อ่งทั"*ต�อ่งการสำอ่นให์มั� โดยให์�ควิามัร- �พั2#นฐานและจั-งใจัให์�น�กเร"ยนเก�ดควิามัสำนใจัเร2*อ่งทั"*จัะสำอ่น
ข้�#นทั"* 2 เสำนอ่ปี>ญห์าให์�น�กเร"ยนสำ�งเกตการณ�และวิ�เคราะห์�อ่งค�ปีระกอ่บ
คร-เตร"ยมัสำถิ่านการณ�ทั"*น�าสำนใจั ควิรใชิ�เร2*อ่งราวิทั"*มั"ปีระเดAนให์�ค�ดได�ห์ลายแง�ห์ลายมั�มั และค าถิ่ามัทั"*เร�าควิามัร- �สำ'กร�วิมัในเห์ต�การณ�น าไปีสำ-� ก า ร ค� ด วิ� เ ค ร า ะ ห์� ค า ถิ่ า มั ทั"* ใ ชิ� มั� ก ข้'# น ต� น ห์ ร2อ่ ล ง ทั� า ย ด� วิ ย ค าวิ�า อ่ะไร“ ” ทั"*ไห์น“ ” อ่ย�างไร“ ” เปี3นค าถิ่ามัทั"*ให์�น�กเร"ยนได�สำ ารวิจัสำภาพัการณ� วิ�เคราะห์�ล�กษณะ ค�ณสำมับ�ต�ธรรมัชิาต� โครงสำร�าง กระบวินการ และเห์ต�การณ�ต�างๆ
ข้�#นทั"* 3 ให์�น�กเร"ยนอ่ธ�บายควิามัเปี3นมัาเปี3นไปีข้อ่งปี>ญห์าเชิ�งเห์ต�ผู้ล ให์�น�กเร"ยนน าข้�อ่มั-ลจัากการวิ�เคราะห์�ไปีเก"*ยวิโยงสำ�มัพั�นธ�ก�น แล�วิแสำดงอ่อ่กมัาในร-ปีปีระโยคแสำดงควิามัเปี3นเห์ต�เปี3นผู้ลข้อ่งอ่งค�ปีระกอ่บต�างๆในปี>ญห์าด�วิยตนเอ่ง ค า ถิ่ามัทั"* ใชิ�มั�กข้'# นต�นด�วิยค าวิ�า ทั าไมั“ ” เพัราะเห์ต�ใด“ ” อ่ะไรค2อ่สำาเห์ต�“ ” เห์ต�ใด“ ” อ่ะไรเปี3นเห์ต�“ปี>จัจั�ย”
ข้�#นทั"* 4 ให์�น�กเร"ยนค�ดคาดการณ� ทั านายผู้ลสำาเห์ต�ต�างๆ ฝึ�กการใชิ�ควิามัค�ดไตร�ตรอ่ง คาดคะเนผู้ลทั"*จัะเก�ดก�อ่น
ลงมั2อ่ปีฏิ�บ�ต� โดยคร-ใชิ�ค าถิ่ามักระต��นให์�ค�ดคาดการณ�ล�วิงห์น�า ซึ่'*งค าถิ่ามัมั�กเปี3นค าถิ่ามัทั"*ข้'#นต�นด�วิยค าวิ�า ถิ่�า“ ...” และลงทั�ายปีระโยคด�วิย ใชิ�“ไห์มั” ห์ร2อ่ อ่ะไรจัะเก�ดข้'#นบ�าง“ ”
ข้�#นทั"* 5 ให์�น�กเร"ยนควิบค�มัและสำร�างสำรรค�ผู้ลข้อ่งการแก�ปี>ญห์ามัาใชิ�ปีระโยชิน�เชิ�งปีฏิ�บ�ต�
ให์�น�กเร"ยนแสำดงควิามัค�ดเห์Aนในการแก�ปี>ญห์าโดยใชิ�ข้�อ่มั-ลจัากการทั านายผู้ลข้อ่งสำาเห์ต� โดยคร-ใชิ�ค าถิ่ามัน าการอ่ภ�ปีรายค าถิ่ามัทั"*ใชิ�
มั�กลงทั�ายด�วิยค าวิ�า ได�อ่ย�างไร“ ” ห์ร2อ่ ได�ห์ร2อ่ไมั�“ ” เชิ�น เราจัะมั"วิ�ธ"แกปี>ญห์าน"#ได�อ่ย�างไร
ท�ศึนา แข้มมณ� (2547, หน�า 263-264) ได� เสำนอ่การจั�ดการเร"ยนการสำอ่นเพั2*อ่พั�ฒนาทั�กษะการค�ดวิ�เคราะห์�ตามัวิ�ฏิจั�กรการเร"ยนร- � 4 MAT มั"ข้� #นตอ่นการด าเน�นงาน 8 ข้�#นตอ่น ด�งน"#
ข้� #นทั"* 1 การสำร�างปีระสำบการณ� ผู้-�สำอ่นเร�*มัต�นจัากการจั�ดปีระสำบการณ�ให์�ผู้-�เร"ยนเห์Aนค�ณค�าข้อ่งเร2*อ่งทั"*เร"ยนด�วิยตนเอ่ง ซึ่'*งจัะชิ�วิยให์�ผู้-�เร"ยนสำามัารถิ่ตอ่บค าถิ่ามัได�วิ�า ท0าไมตนจั�งต�องเร�ยนร��เร �องน��“ ”
ข้�#นทั"* 2 การวิ�เคราะห์�ปีระสำบการณ� ค2อ่การสำะทั�อ่นควิามัค�ดจัากปีระสำบการณ� ชิ�วิยให์�ผู้-�เร"ยนเก�ด
ควิามัตระห์น�กร- � และยอ่มัร�บควิามัสำ าค�ญข้อ่งเร2*อ่งทั"*เร"ยนข้�#นทั"* 3 การพั�ฒนาปีระสำบการณ�เปี3นควิามัค�ดรวิบยอ่ดห์ร2อ่แนวิค�ด
เมั2*อ่ผู้-�เร"ยนเห์Aนค�ณค�าข้อ่งเร2*อ่งทั"*เร"ยนแล�วิ ผู้-�สำอ่นจั'งจั�ดก�จักรรมัการเร"ยนร- �ทั"*ชิ�วิยให์�ผู้-�เร"ยนสำามัารถิ่สำร�างควิามัค�ดรวิบยอ่ดข้'#นด�วิยตนเอ่ง
ข้�#นทั"* 4 การพั�ฒนาควิามัร- �ควิามัค�ด เมั2*อ่ผู้-�เร"ยนมั"ปีระสำบการณ�และเก�ดควิามัค�ดรวิบยอ่ดห์ร2อ่
แนวิค�ดพัอ่สำมัควิรแล�วิ ผู้-�สำอ่นจั'งกระต��นให์�ผู้-�เร"ยนพั�ฒนาควิามัร- �ควิามัค�ดข้อ่งตนให์�กวิ�างข้วิางและล'กซึ่'#งข้'#น โดยการให์�ผู้-�เร"ยนศึ'กษาค�นควิ�าเพั�*มัเต�มัจัากแห์ล�งควิามัร- �ทั"*ห์ลากห์ลาย การเร"ยนร- �ในข้�#นทั"* 3 และข้�#นทั"* 4 น"# ค2อ่ค าตอ่บค าถิ่ามัวิ�า ส��งท��ได�เร�ยนร�� คุ ออะไร“ ”
ข้�#นทั"* 5 การปีฏิ�บ�ต�ตามัแนวิค�ดทั"*ได�เร"ยนร- � ในข้�#นน"#ผู้-�สำอ่นเปีDดโอ่กาสำให์�ผู้-�เร"ยนน าควิามัร- �ควิามัค�ดทั"*ได�ร�บจัากการเร"ยนร- �ในข้�#นทั"* 3 และข้�#นทั"* 4 มัาทัดลอ่งปีฏิ�บ�ต�จัร�ง และศึ'กษาผู้ลทั"*เก�ดข้'#น
ข้�#นทั"* 6 การสำร�างสำรรค�ชิ�#นงานข้อ่งตนเอ่ง
จัากการปีฏิ�บ�ต�ตามัแนวิค�ดทั"*ได�เร"ยนร- �ในข้�#นทั"* 5 ผู้-�เร"ยนจัะเก�ดการเร"ยนร- �ถิ่'งจั�ดเด�นจั�ดด�อ่ยข้อ่งแนวิค�ด ควิามัเข้�าใจัแนวิค�ดน�#นจัะกระจั�างข้'#น ในข้�#นน"#ผู้-�สำอ่นควิรกระต��นให์�ผู้-�เร"ยนพั�ฒนาควิามัสำามัารถิ่ข้อ่งตน โดยการน าเอ่าควิามัร- �ควิามัเข้�าใจัน�#นไปีใชิ�ห์ร2อ่ปีร�บปีระย�กต�ใชิ�ในการสำร�างชิ�#นงานทั"*เปี3นควิามัค�ดสำร�างสำรรค�ข้อ่งตนเอ่ง ด�งน�#นค าถิ่ามัห์ล�กทั"*ใชิ�ในข้�#นทั"* 5 และ 6 กAค2อ่ จัะท0าอย%างไร“ ”
ข้�#นทั"* 7 การวิ�เคราะห์�ผู้ลงานและแนวิทัางในการน าไปีปีระย�กต�ใชิ� เมั2* อ่ผู้-�เร"ยนได�สำร�างสำรรค�ชิ�#นงานข้อ่งตนตามัควิามัถิ่น�ดแล�วิ ผู้-�สำอ่นควิรเปีDดโอ่กาสำให์�ผู้-�เร"ยนได�แสำดงผู้ลงานข้อ่งตน ชิ2*นชิมัก�บควิามัสำ าเรAจั และเร"ยนร- �ทั"*จัะวิ�พัากษ�วิ�จัารณ�อ่ย�างสำร�างสำรรค� รวิมัทั�#งร�บฟั>งข้�อ่วิ�พัากษ�วิ�จัารณ� เพั2* อ่การปีร�บปีร�งงานข้อ่งตนให์�ด"ข้'#น และการน า ไปีปีระย�กต�ใชิ�ต�อ่ไปี
ข้�#นทั"* 8 การแลกเปีล"*ยนควิามัร- �ควิามัค�ด ข้�#นน"#เปี3นข้�#นข้อ่งการข้ยายข้อ่บข้�ายข้อ่งควิามัร- � โดยการแลก
เปีล"*ยนควิามัร- �ควิามัค�ดแก�ก�นและก�น และร�วิมัก�นอ่ภ�ปีรายเพั2*อ่การน าการเร"ยนร- �ไปีเชิ2*อ่มัโยงก�บชิ"วิ�ตจัร�งและอ่นาคต ค าถิ่ามัห์ล�กในการอ่ภ�ปีรายกAค2อ่ ถ�า“ ....?” ซึ่'*งอ่าจัน าไปีสำ-�การเปีDดปีระเดAนให์มั�สำ าห์ร�บผู้-�เร"ยนในการเร�*มัต�นวิ�ฎีจั�กรข้อ่งการเร"ยนร- �ในเร2*อ่งให์มั�ต�อ่ไปี
จัากการศึ�กษากระบวิน/ข้��นตอนการพื้�ฒนาท�กษะการคุ�ดวิ�เคุราะห2ด�งกล%าวิแล�วิ ผู้��ศึ�กษาได�น0าข้��นตอนต%างๆมาเป7นแนวิคุ�ดและส�งเคุราะห2เป7นกระบวินการ/ข้��นตอนการพื้�ฒนาท�กษะการอ%านเช�งวิ�เคุราะห2ข้องตนเองประกอบด�วิยข้��นตอน 5 ข้��นตอน ด�งน��
ข้��นตอนท�� 1 ก0าหนดข้�อม�ล/ส��งท��ต�องการวิ�เคุราะห2 เปี3นการก าห์นดข้�อ่มั-ลห์ร2อ่สำ�*งทั"*จัะให์�น�กเร"ยนได�อ่�านและวิ�เคราะห์� ได�แก� เห์ต�การณ�ห์ร2อ่สำ�*งทั"*ใกล�ต�วิ ข้�าวิจัากสำ2* อ่สำ�*งพั�มัพั� ข้�อ่ควิามัสำ�#นๆ น�ทัาน และบทัร�อ่ยกรอ่ง
ข้��นตอนท�� 2 วิ�เคุราะห2องคุ2ประกอบข้องข้�อม�ล การจั าแนกปีระเดAนข้อ่งข้�อ่มั-ลทั"*ได�จัากการอ่�านวิ�าปีระกอ่บด�วิยอ่ะไรบ�าง
ข้��นตอนท�� 3 ด0าเน�นการวิ�เคุราะห2เพื้ �อน0าไปส�%การแก�ป8ญหา วิ� เคราะห์�จัากอ่งค�ปีระกอ่บข้อ่งข้�อ่มั-ลทั"* ได�วิ� เคราะห์� ไวิ� ให์� เปี3นสำ�วินย�อ่ยๆ โดยการใชิ� เทัคน�คการต�#งค า ถิ่ามัวิ�า เพัราะเห์ต�ใด“ ” อ่ะไรค2อ่สำาเห์ต�“ ” เห์ต�ใด“ ” อ่ะไรเปี3นเห์ต�ปี>จัจั�ย“ ” ถิ่�า“ ....” “ใชิ�ไห์มั” อ่ะไรจัะเก�ดข้'#นบ�าง“ ” ผู้ลกระทับ“ ........ค2อ่อ่ะไร”
ข้��นตอนท�� 4 น0าเสนอผู้ลการวิ�เคุราะห2 เปี3นการรวิบรวิมัและน าเสำนอ่ข้�อ่มั-ลทั"*วิ�เคราะห์�เปี3นค า
ตอ่บห์ร2อ่ตอ่บปี>ญห์าข้อ่งสำ�*งทั"*ก าห์นดให์� โดยให์�เร"ยบเร"ยงเปี3นควิามัเร"ยงห์ร2อ่เปี3นแผู้นทั"*ควิามัค�ด
ข้��นตอนท�� 5 น0าผู้ลการวิ�เคุราะห2มาใช�ประโยชน2ในช�วิ�ตประจั0าวิ�นให์�เข้"ยนแสำดงควิามัค�ดเห์Aนห์ร2อ่แนวิค�ดเชิ�งเสำนอ่แนะเพั�*มัเต�มั
6. การสร�าง / พื้�ฒนาช"ดฝึ;กท�กษะจัากเอ่กสำารแนวิทัางการจั�ดทั าผู้ลงานทัางวิ�ชิาการสำ าห์ร�บข้�าราชิการ
คร-ข้อ่งสำ าน�กงานคณะกรรมัการการศึ'กษาแห์�งชิาต� (2531, ห์น�า 174)
ได�เสำนอ่ข้�#นตอ่นการสำร�างชิ�ดฝึ�กทั�กษะด�งต�อ่ไปีน"#1. ศึ'กษาปี>ญห์าและควิามัต�อ่งการโดยศึ'กษาจัากการผู้�านจั�ด
ปีระสำงค�การเร"ยนร- �และผู้ลสำ�มัฤทัธ�Eทัางการเร"ยน2. วิ�เคราะห์�เน2#อ่ห์าห์ร2อ่ทั�กษะทั"*เปี3นปี>ญห์าอ่อ่กเปี3นเน2#อ่ห์า ห์ร2อ่ทั�กษะ
ย�อ่ยๆ เพั2*อ่ใชิ�ในการสำร�างแบบทัดสำอ่บ และแบบฝึ�กห์�ด3. พั�จัารณาวิ�ตถิ่�ปีระสำงค� ร-ปีแบบและข้�#นตอ่นการใชิ�ชิ�ดแบบฝึ�ก
เชิ�น จัะน าชิ�ดแบบฝึ�กไปีใชิ�อ่ย�างไร ในแต�ละชิ�ดจัะปีระกอ่บด�วิยอ่ะไรบ�าง
4. สำร�างแบบทัดสำอ่บ อ่าจัมั"แบบทัดสำอ่บด�งน"# 4.1 แบบทัดสำอ่บเชิ�งสำ ารวิจั 4.2 แบบทัดสำอ่บเพั2*อ่วิ�น�จัฉ�ยข้�อ่บกพัร�อ่ง 4.3 แบบทัดสำอ่บควิามัก�าวิห์น�าเฉพัาะเร2*อ่ง เฉพัาะตอ่น 4.4 แบบทัดสำอ่บทั"*สำร�างข้'#นจัะต�อ่งสำอ่ดคล�อ่งก�บเน2#อ่ห์าห์ร2อ่
ทั�กษะทั"*วิ�เคราะห์�ไวิ�ในข้�#นตอ่นทั"* 25. บ�ตรฝึ�กห์�ด เพั2*อ่ใชิ�พั�ฒนาทั�กษะย�อ่ยแต�ละทั�กษะ ในแต�ละบ�ตรจัะ
มั"ค าถิ่ามัให์�น�กเร"ยนตอ่บ การก าห์นดร-ปีแบบ ข้นาดข้อ่งบ�ตรพั�จัารณาตามัควิามัเห์มัาะสำมั
6. สำร�างบ�ตรอ่�างอ่�ง เพั2*อ่ใชิ�อ่ธ�บายค าตอ่บห์ร2อ่แนวิทัางการตอ่บแต�ละเร2*อ่ง
7. สำร�างแบบบ�นทั'กควิามัก�าวิห์น�า8. น าเอ่าแบบฝึ�กไปีทัดลอ่งใชิ� (Try out) เพั2*อ่ห์าข้�อ่บกพัร�อ่ง9. ปีร�บปีร�งแก�ไข้10. รวิบรวิมัเปี3นชิ�ด จั�ดทั าค าชิ"#แจัง ค-�มั2อ่การใชิ� ฯลฯเกสำร รอ่งเดชิ (2522, ห์น�า 36-37) ได�ให์�แนวิทัางในการสำร�าง
แบบฝึ�กไวิ�ด�งต�อ่ไปีน"#1. สำร�างแบบฝึ�กให์�เห์มัาะสำมัก�บวิ�ยข้อ่งน�กเร"ยน ค2อ่ ไมั�ง�ายและไมั�
ยากจันเก�นไปี2. สำร�างล าด�บแบบฝึ�กจัากง�ายไปีห์ายากโดยเร�*มัจัากฝึ�กการอ่�านอ่อ่ก
เสำ"ยงเปี3น พัยางค� ค า วิล" ปีระโยค และค าปีระพั�นธ�3. แบบฝึ�กบางแบบฝึ�กใชิ�ภาพัปีระกอ่บเพั2*อ่ด'งด-ดควิามัสำนใจัข้อ่ง
เดAก ซึ่'*งจัะชิ�วิยให์�เดAกปีระสำบผู้ลสำ าเรAจัในการฝึ�กและจัะชิ�วิยย�*วิย�ให์�ต�ดตามัต�อ่ไปีตามัห์ล�กข้อ่งการจั-งใจั
4 แบบฝึ�กทั"*สำร�างข้'#นเปี3นแบบฝึ�กสำ�#นๆง�ายๆ ใชิ�เวิลาในการฝึ�กปีระมัาณ 30 ถิ่'ง 45 นาทั"
5. เพั2*อ่ปีCอ่งก�นควิามัเบ2*อ่ห์น�าย แบบฝึ�กต�อ่งมั"ล�กษณะต�างๆก�น เชิ�น ปีระสำมัค าจัากภาพั เล�นบ�ตรก�บบ�ตรภาพั เต�มัค าลงในชิ�อ่งวิ�าง อ่�านค าปีระพั�นธ� ฝึ�กร�อ่งเพัลง และใชิ�เกมัต�างๆปีระกอ่บ
ก�อ่ สำวิ�สำด�Eพัาณ�ชิย� (อ่�างใน ปีระสำงค� รายณสำ�ข้ 2532, ห์น�า 53)
ได�แนะน าเก"*ยวิก�บล�กษณะทั"*ด"ข้อ่งแบบฝึ�กสำร�ปีได�ด�งน"#1 .แบบฝึ�กควิรมั"ห์ลายๆแบบ เพั2*อ่เดAกจัะได�ไมั�เบ2*อ่2. ควิรเปี3นแบบฝึ�กสำ�#นๆ3. ควิรให์�ฝึ�กสำถิ่านการณ�ทั"*แตกต�างก�น4. ควิรมั"การปีระเมั�นผู้ลข้ณะทั"*ฝึ�กห์�ดเพั2*อ่ด-วิ�าเดAกเก�ดควิามัชิ านาญ
ในทั�กษะน�#นเพั"ยงใด
River (อ่�างใน ปีระภ�สำสำร ปีDดฝึIาย 2537, ห์น�า 50) กล�าวิถิ่'งล�กษณะข้อ่งแบบฝึ�กไวิ�ด�งน"#1. แบบฝึ�กทั�กเร2*อ่งควิรให์�น�กเร"ยนมั"โอ่กาสำได�ฝึ�กฝึนมัากพัอ่ทั"*จัะเร"ยนต�อ่ไปี2. การฝึ�กแต�ละคร�#งควิรฝึ�กแบบเด"ยวิเทั�าน�#น3. ฝึ�กโครงสำร�างให์มั�ก�บสำ�*งทั"*เร"ยนร- �อ่ย-�แล�วิ4. สำ�*งทั"*ให์�ฝึ�กแต�ละคร�#ง ควิรเปี3นบทัสำ�#นๆ5. ค าพั-ดห์ร2อ่เน2#อ่ห์าในแบบฝึ�ก ควิรเก"*ยวิข้�อ่งก�บชิ"วิ�ตปีระจั าวิ�น6. แบบฝึ�กควิรให์�น�กเร"ยนได�ใชิ�ควิามัค�ดด�วิย7. แบบฝึ�กควิรมั"ห์ลายๆแบบ เพั2*อ่ไมั�ให์�น�กเร"ยนเก�ดควิามัเบ2*อ่ห์น�าย8. การฝึ�กควิรฝึ�กในสำ�*งทั"*น�กเร"ยนสำามัารถิ่น าไปีใชิ�ในชิ"วิ�ตปีระจั าวิ�นได� ในการสำร�างแบบฝึ�กให์�สำมับ-รณ�และเห์มัาะสำมัสำ าห์ร�บน าไปีใชิ�ก�บน�กเร"ยนน�#น ผู้-�จั�ดทั าแบบฝึ�กจั าเปี3นต�อ่งอ่าศึ�ยห์ล�กจั�ตวิ�ทัยาเข้�าชิ�วิย เพั2*อ่ให์�สำอ่ดคล�อ่งก�บควิามัสำนใจัและควิามัสำามัารถิ่ข้อ่งเดAก ซึ่'*งได�มั"ผู้-�แนะน าด�งต�อ่ไปีน"# สำ�จัร�ต เพั"ยรชิอ่บ และสำายใจั อ่�นทัร�มัพัรรย� (2522, ห์น�า 52-
62) ได�แนะน าห์ล�กจั�ตวิ�ทัยาทั"*ควิรน ามัาใชิ�ในแบบฝึ�ก ซึ่'*งพัอ่สำร�ปีได�ด�งน"#
1. กฎีการเร"ยนร- �ข้อ่ง Thorndike เก"*ยวิก�บกฎีการฝึ�กห์�ดซึ่'*งสำอ่ดคล�อ่งก�บการทัดลอ่งข้อ่ง Watson ค2อ่ สำ�*งใดกAตามัทั"*ไมั�ได�ร�บการฝึ�กห์�ดทัอ่ดทั�#งไปีนานแล�วิ ย�อ่มัทั าได�ไมั�ด"เห์มั2อ่นเด�มักAต�อ่เมั2*อ่มั"การฝึ�กฝึนห์ร2อ่กระทั าซึ่ #า กAจัะชิ�วิยให์�เก�ดทั�กษะเพั�*มัข้'#น 2. ควิามัแตกต�างระห์วิ�างบ�คคล คร-ควิรค าน'งถิ่'งวิ�าน�กเร"ยนแต�ละคนน�#นมั"ควิามัร- � ควิามัถิ่น�ด ควิามัสำามัารถิ่และควิามัสำนใจัทั"*ต�างก�น การสำร�างแบบฝึ�กควิรพั�จัารณาถิ่'งควิามัเห์มัาะสำมัไมั�ยากห์ร2อ่ง�ายเก�นไปี และควิรมั"ห์ลายแบบ 3. การจั-งใจัผู้-�เร"ยนสำามัารถิ่ทั าได�โดยการจั�ดทั าแบบฝึ�กจัากง�ายไปีห์ายากเพั2*อ่ด'งด-ดควิามัสำนใจัข้อ่งผู้-�เร"ยนเปี3นการกระต��นให์�ต�ดตามัต�อ่ไปี และทั าให์�น�กเร"ยนปีระสำบผู้ลสำ าเรAจัในการทั าแบบฝึ�กห์�ด นอ่กจัากน�#นการใชิ�แบบฝึ�กจัะชิ�วิยไมั�ให์�ผู้-�เร"ยนเบ2*อ่ห์น�าย 4. การน าสำ�*งทั"*มั"ควิามัห์มัายต�อ่ชิ"วิ�ต และการเร"ยนร- �มัาให์�น�กเร"ยนได�ทัดลอ่งทั าภาษาทั"*ใชิ�พั-ดใชิ�เข้"ยนในชิ"วิ�ตปีระจั าวิ�น ทั าให์�ผู้-�เร"ยนได�เร"ยนและทั าแบบฝึ�กในสำ�*งทั"*ใกล�ต�วิ นอ่กจัากจัะได�แมั�นย าแล�วิน�กเร"ยนย�งสำามัารถิ่น าห์ล�กและควิามัร- �ทั"*ได�ร�บไปีใชิ�ปีระโยชิน�อ่"กด�วิย Harless (อ่�างใน ปีระสำงค� รายณสำ�ข้ 2532, ห์น�า 55) ได�ให์�ค าแนะน าวิ�าแบบฝึ�กควิรสำร�างโดยใชิ�ห์ล�กจั�ตวิ�ทัยาด�งน"# 1. เร�าใจัให์�น�กเร"ยนเก�ดควิามัสำนใจัโดยการใชิ�แบบฝึ�กห์ลายๆ ชิน�ด 2. ให์�น�กเร"ยนมั"โอ่กาสำตอ่บสำนอ่งสำ�*งเร�าด�วิยการแสำดงควิามัสำามัารถิ่และควิามัเข้�าใจัลงในแบบฝึ�ก 3. ให์�น�กเร"ยนได�น าสำ�*งทั"*เร"ยนมัาตอ่บในแบบฝึ�กทั"*ตรงเปีCาห์มัายได� จัะเห์Aนได�วิ�าในการสำร�างแบบฝึ�กทั�กษะห์ร2อ่ชิ�ดฝึ�กทั�กษะ เพั2*อ่ใชิ�ในการจั�ดก�จักรรมัการเร"ยนการสำอ่น ต�อ่งอ่าศึ�ยอ่งค�ปีระกอ่บห์ลายๆอ่ย�างมัารวิมัก�น เพั2*อ่ให์�เก�ดผู้ลปีระโยชิน�สำ-งทั"*สำ�ดต�อ่ต�วิผู้-�ทั าการใชิ�แบบฝึ�กทั�กษะน�#นๆ ต�อ่งอ่าศึ�ยห์ล�กจั�ตวิ�ทัยาการเร"ยนร- �ทั"*เก"*ยวิก�บเดAกเข้�ามัาชิ�วิย ตลอ่ดจันการจั�ดทั าแบบฝึ�กทั�กษะต�อ่งเร�าควิามัสำนใจัข้อ่งผู้-�เร"ยน การใชิ�ภาษาในแบบฝึ�กต�อ่งเปี3นภาษาทั"*ง�ายต�อ่ควิามัเข้�าใจั มั"การเร"ยงล าด�บเปี3นข้�#นตอ่น
ทั าให์�ผู้-�เร"ยน เร"ยนด�วิยควิามัสำน�กสำนานสำนใจัทั"*จัะต�ดตามัฝึ�กทั�กษะในการปีฏิ�บ�ต�ตามัก�จักรรมัตามัแบบฝึ�กห์�ดต�อ่ๆไปีจันจับ และสำามัารถิ่น าไปีใชิ�ในชิ"วิ�ตปีระจั าวิ�นได�ต�อ่ไปี7. แนวิคุ�ดทฤษฎี�ท��ส%งเสร�มพื้�ฒนาท�กษะการคุ�ดวิ�เคุราะห2 มั"น�กค�ด น�กจั�ตวิ�ทัยา และน�กวิ�ชิาการจัากต�างปีระเทัศึและปีระเทัศึไทัยจั านวินมัากทั"*ได�ศึ'กษาเก"*ยวิก�บ ทัฤษฎี" ห์ล�กการ และแนวิค�ดในเร2*อ่งทั"*สำ าค�ญๆ มั"ด�งน"# บล�ม Bloom, 1964 (อ่�างใน สำ า น�กงานคณะกรรมัการการศึ'กษาแห์�งชิาต�, ห์น�า 3 ) ได�จั าแนกจั�ดมั��งห์มัายทัางการศึ'กษาอ่อ่กเปี3น 3 ด�าน ค2อ่ ด�านควิามัร- � (Cognitive Domain) ด�านเจัตคต�ห์ร2อ่ค วิ า มั ร- � สำ' ก (Affective Domain) แ ล ะ ด� า น ทั� ก ษ ะ (Psycho-
motor Domain) โดยได�จั าแนกการร- �อ่อ่กเปี3น 6 ข้�#น ได�แก� การร- �ข้� #นควิามัร- � (Knowledge) การร- �ข้� #นเข้�าใจั (Comprehension) การปีระย�กต� (Application) การร- �ข้� #นวิ�เคราะห์� (Analysis) การร- �ข้� #นสำ�งเคราะห์� (Synthesis) และการร- �ข้� #นปีระเมั�น (Evaluation)
ออซู�เบล Ausubel,1963 (อ่�างใน สำ าน�กงานคณะกรรมัการการศึ'กษาแห์�งชิาต�, ห์น�า 3 ) ได�อ่ธ�บายวิ�า การเร"ยนร- �อ่ย�างมั"ควิามัห์มัาย (Meaningful Verbal Learning) จัะเก�ดข้'#นได�ห์ากการเร"ยนร- �น� #นสำามัารถิ่เชิ2*อ่มัโยงก�บสำ�*งใดสำ�*งห์น'*งทั"*มั"มัาก�อ่น ด�งน�#นการให์�กรอ่บควิามัค�ดแก�ผู้-�เร"ยนก�อ่นการสำอ่นเน2#อ่ห์าสำาระใดๆ จัะชิ�วิยเปี3นสำะพัานห์ร2อ่โครงสำร�างทั"*ผู้-�เร"ยนสำามัารถิ่น าเน2#อ่ห์า/สำ�*งทั"*เร"ยนให์มั�ไปีเชิ2*อ่มัโยงย'ดเกาะได�ทั าให์�การเร"ยนร- �เปี3นไปีอ่ย�างมั"ควิามัห์มัาย เพื้�ยเจัต2 Piaget,1964 (อ่�างใน สำ าน�กงานคณะกรรมัการการศึ'กษาแห์�งชิาต�, ห์น�า 3 ) ได�อ่ธ�บายพั�ฒนาการทัางสำต�ปี>ญญาวิ�าเปี3นผู้ลเน2*อ่งมัาจัากการปีะทัะสำ�มัพั�นธ�ระห์วิ�างบ�คคลก�บสำ�*งแวิดล�อ่มั โดยบ�คคลพัยายามัปีร�บต�วิโดยใชิ�กระบวินการด-ดซึ่'มั (Assimilation) และกระบวินการปีร�บให์�เห์มัาะ (Accommodation) โดยการพัยายามัปีร�บควิามัร- � ควิามัค�ดเด�มัก�บสำ�*งแวิดล�อ่มัให์มั� ซึ่'*งทั าให์�บ�คคลอ่ย-�ในภาวิะสำมัด�ล
สำามัารถิ่ปีร�บต�วิเข้�าก�บสำ�*งแวิดล�อ่มัได� กระบวินการด�งกล�าวิเปี3นกระบวินการพั�ฒนาโครงสำร�างทัางสำต�ปี>ญญาข้อ่งบ�คคล กานเย Gagne,1965 (อ่�างใน สำ าน�กงานคณะกรรมัการการศึ'กษาแห์�งชิาต�, ห์น�า 3 ) ได�อ่ธ�บายวิ�าผู้ลการเร"ยนร- �ข้อ่งมัน�ษย�มั" 5
ปีระเภทั ได�แก� -ทั�กษะทัางปี>ญญา (Intellectual Skills) ซึ่'*งปีระกอ่บด�วิยทั�กษะย�อ่ย 4 ระด�บ ค2อ่ การจั าแนกแยกแยะ การสำร�างควิามัค�ดรวิบยอ่ด การสำร�างกฎี การสำร�างกระบวินการห์ร2อ่กฎีชิ�#นสำ-ง -กลวิ�ธ"ในการเร"ยนร- � (Cognitive Strategies) ซึ่'*งปีระกอ่บด�วิยกลวิ�ธ"การใสำ�ใจั การร�บและทั าควิามัเข้�าใจัข้�อ่มั-ล การด'งควิามัร- �จัากควิามัทัรงจั า การแก�ปี>ญห์า และกลวิ�ธ"การค�ด -ภาษา (Verbal Information)
-ทั�กษะการเคล2*อ่นไห์วิ (Motor Skills )
-เจัตคต� (Attitudes)
ก�ลฟอร2ด Guilford,1967 (อ่�างใน สำ าน�กงานคณะกรรมัการการศึ'กษาแห์�งชิาต�, ห์น�า 3 ) ได�อ่ธ�บายวิ�าควิามัสำามัารถิ่ทัางสำมัอ่งข้อ่งมัน�ษย�ปีระกอ่บด�วิยมั�ต�สำามัมั�ต� ค2อ่ 1. มั�ต�ด�านเน2#อ่ห์า (Contens) ห์มัายถิ่'ง วิ�ตถิ่�/ข้�อ่มั-ลทั"*ใชิ�เปี3นสำ2* อ่ก�อ่ให์�เก�ดควิามัค�ด ซึ่'*งมั"ห์ลายร-ปีแบบ เชิ�น อ่าจัเปี3นภาพั เสำ"ยง สำ�ญล�กษณ� ภาษา พัฤต�กรรมั 2. มั�ต�ด� านปีฏิ�บ�ต�การ (Operation) ห์มัายถิ่'ง การด'งกระบวินการต�างๆทั"*บ�คคลใชิ�ในการค�ด ซึ่'*งได�แก�การร�บร- �และเข้�าใจั (Cognition) การจั า การค�ดแบบอ่เนกน�ย การค�ดแบบเอ่กน�ย และการปีระเมั�นค�า 3. มั�ต�ด�านผู้ลผู้ล�ต (Products) ห์มัายถิ่'ง ผู้ลข้อ่งการค�ดมั"ล�กษณะเปี3นห์น�วิย (Units) เปี3นกล��มัห์ร2อ่พัวิกข้อ่งสำ�*งต�างๆ (Classes)
เปี3นควิามัสำ�มัพั�นธ� (Relations) เปี3นระบบ (System) เปี3นการแปีลงร- ปี (Transformation) แ ล ะ ก า ร ปี ร ะ ย� ก ต� (Implication)ค วิ า มั
สำามัารถิ่ทัางการค�ดข้อ่งบ�คคล เปี3นผู้ลจัากการผู้สำมัผู้สำานมั�ต�ด�านเน2#อ่ห์าและด�านการปีฏิ�บ�ต�การเข้�าด�วิยก�น สำาโรชิ บ�วิศึร" (อ่�างใน สำ�วิ�ฒน� วิ�วิ�ฒนานนทั� 2550,ห์น�า 47)
น าห์ล�กอ่ร�ยสำ�จั 4 มัาปีระย�กต�ใชิ�ในการสำอ่นเพั2*อ่พั�ฒนากระบวินการแก�ปี>ญห์า โดยมั"ข้� #นตอ่น ได�แก� ข้� #นก าห์นดปี>ญห์า (ข้�#นทั�กข้�) ค2อ่การให์�ผู้-�เร"ยนระบ�ปี>ญห์าทั"*ต�อ่งการแก�ไข้ ข้� #นต�#งสำมัมั�ต�ฐาน (ข้�#นสำมั�ทั�ย) ค2อ่ต�อ่งการให์�ผู้-�เร"ยนวิ�เคราะห์�สำาเห์ต�ข้อ่งปี>ญห์าและต�#งสำมัมั�ต�ฐาน ข้� #นทัดลอ่งและเกAบข้�อ่มั-ล (ข้�#นน�โรธ) ค2อ่ การให์�ผู้-�เร"ยนก าห์นดวิ�ตถิ่�ปีระสำงค�และวิ�ธ"การทัดลอ่งเพั2*อ่พั�สำ-จัน�สำมัมัต�ฐานและเกAบรวิบรวิมัข้�อ่มั-ล ข้� #นวิ�เคราะห์�ข้�อ่มั-ลและสำร�ปีผู้ล (ข้�#นมัรรค) ค2อ่การให์�ผู้-�เร"ยนน าข้�อ่มั-ลมัาวิ�เคราะห์�และสำร�ปีผู้ล โ ก วิ� ทั วิ ร พั� พั� ฒ น� (อ่� า ง ใ น สำ� วิ� ฒ น� วิ� วิ� ฒ น า น น ทั� 2550,ห์น�า 47) แนวิค�ดเก"*ยวิก�บการ ค�ดเปี3น“ ” ซึ่'*งเปี3นการค�ดเพั2*อ่แก�ปี>ญห์า เน2*อ่งจัากการค�ดมั"จั�ดเร�*มัต�นทั"*ต�วิปี>ญห์า แล�วิพั�จัารณาไตร�ตรอ่งถิ่'งข้�อ่มั-ล 3 ปีระเภทั ค2อ่ (1) ข้�อ่มั-ลด�านตนเอ่ง เพั2*อ่ด-ควิามัเห์มัาะสำมัด�านต�างๆและควิามัเปี3นไปีได�ข้อ่งการค�ดน�#นๆ (2) ข้�อ่มั-ลชิ�มัชิน สำ�งคมั สำ�*งแวิดล�อ่มั เพั2*อ่พั�จัารณาผู้ลกระทับทั"*จัะเก�ดข้'#นต�อ่ผู้-�อ่2*นทั�#งในด�านกายภาพัและจั�ตวิ�ทัยา และ (3) ข้�อ่มั-ลด�านวิ�ชิาการ ต�อ่จัากน�#นจั'งต�ดสำ�นใจัและลงมั2อ่กระทั าการ ชิ� ย อ่ น� น ต� สำ มั� ทั วิ ณ� ชิ (อ่� า ง ใ น สำ� วิ� ฒ น� วิ� วิ� ฒ น า น น ทั� 2550,ห์น�า 48) การค�ดมั"ห์ลายร-ปีแบบ ได�แก� (1) การค�ดแบบน�กวิ�เคราะห์� ค2อ่การแสำวิงห์าควิามัจัร�ง ด-เห์ต�ผู้ล ห์าทั�ศึทัาง ห์าเห์ต�ผู้ลและมั��งแก�ปี>ญห์า (2) การค�ดแบบรวิบยอ่ด ค2อ่การพัยายามัห์าควิามัค�ดให์มั�ข้'#นมัา ซึ่'*งต�อ่งอ่าศึ�ยข้�อ่มั-ลทั"*แน�นอ่น การวิาดภาพัในสำมัอ่งและการลงมั2อ่ทั า (3) การค�ดแบบโครงสำร�าง ค2อ่การพั�จัารณาสำ�วินปีระกอ่บแล�วิทั าการเปีร"ยบเทั"ยบและเชิ2*อ่มัโยงข้�อ่มั-ล น าไปีสำ-�ควิามัค�ดอ่ย�างเปี3นระบบและน าไปีสำ-�การต�ดสำ�นใจั (4) การค�ดแบบผู้-�น าสำ�งคมั ค2อ่น�กค�ดทั"*มั�กทั าตนเปีCฯผู้-�ปีระสำานปีระโยชิน�และสำนใจักระบวินการทั างานเปี3นทั"มั และค�ดได�ใน 3
ล�กษณะ ได�แก� การค�ดด�านบวิก การค�ดด�านลบ การค�ดด�านไมั�บวิกไมั�ลบแต�เปี3นด�านทั"*น�าสำนใจั
8. งานวิ�จั�ยท��เก��ยวิข้�องงานวิ�จั�ยทั"*เก"*ยวิข้�อ่งก�บการพั�ฒนาทั�กษะการอ่�านและการพั�ฒนาการค�ด มั"ด�งน"# พื้�พื้�ฒน2 เองศึ�ลป@ (2534) ได�ทั าการวิ�จั�ยเร2*อ่งการใชิ�แบบฝึ�กเสำร�มัสำมัรรถิ่นะการอ่�านเรAวิก�บน�กเร"ยนชิ�#นปีระถิ่มัศึ'กษาปี)ทั"* 2 ผู้ลปีรากฏิวิ�า ชิ�#นทั"*ได�ร�บการฝึ�กด�วิยแบบฝึ�กสำมัรรถิ่นะการอ่�านเรAวิได�คะแนนเฉล"*ยเทั�าก�บ 99.21 ซึ่'*งสำ-งกวิ�าน�กเร"ยนทั"*ไมั�ได�ร�บการฝึ�ก ซึ่'*งได�คะแนนเทั�าก�บ 69.83 ดวิงคุ�ด วิงศึ2ภ�กด�A (2538) ได�ทั าการวิ�จั�ยเร2*อ่ง การพั�ฒนาชิ�ดฝึ�กทั�กษะการอ่�านจั�บใจัควิามัสำ าค�ญ สำ าห์ร�บน�กเร"ยนชิ�#นปีระถิ่มัศึ'กษาปี)ทั"* 2
ทั"*ใชิ�ภาษาไทัยเปี3นภาษาทั"*สำอ่ง ปีระเมั�นผู้ลสำ�มัฤทัธ�Eทัางการเร"ยนห์ล�งจัากเร"ยนด�วิยชิ�ดฝึ�ก รวิมัทั�#งสำ�งเกตพัฤต�กรรมัข้อ่งน�กเร"ยนทั"*เร"ยนด�วิยชิ�ดฝึ�กทั"*พั�ฒนาข้'#น โดยใชิ�กล��มัต�วิอ่ย�างเปี3นน�กเร"ยนทั"*ใชิ�ภาษาไทัยเปี3นภาษาทั"*สำอ่ง สำ�งก�ดสำ าน�กงานการปีระถิ่มัศึ'กษาก�*งอ่ าเภอ่แมั�ฟัCาห์ลวิง จั�งห์วิ�ดเชิ"ยงราย พับวิ�า คะแนนเฉล"*ยข้อ่งการทัดสำอ่บก�อ่นเร"ยนและห์ล�งเร"ยนแตกต�างก�นอ่ย�างมั"น�ยสำ าค�ญทัางสำถิ่�ต�ทั"*ระด�บ .05 และจัากการสำ�งเกตพัฤต�กรรมัน�กเร"ยนมั"ควิามัสำนใจั ต�#งใจัและกระต2อ่ร2อ่ร�นทั"*จัะเร"ยน ส"คุนธ2 กาส"ยะ (2538) ได�ทั าการวิ�จั�ยเร2*อ่งการพั�ฒนาทั�กษะการอ่�านวิ�ชิาภาษาไทัยข้อ่งน�กเร"ยนชิ�#นปีระถิ่มัศึ'กษาปี)ทั"* 6 โดยใชิ�แบบฝึ�กการอ่�านในใจั พับวิ�า น�กเร"ยนมั"ควิามัก�าวิห์น�าและมั"การพั�ฒนาในการอ่�านได�ด"ข้'#น เห์Aนได�จัากคะแนนเฉล"*ยข้อ่งการทัดสำอ่บห์ล�งการเร"ยนข้อ่งกล��มัทัดลอ่งแตกต�างก�นอ่ย�างมั"น�ยสำ าค�ญทั"*ระด�บ 0.01
ส"ทธ�รา พื้�ส�ษฐ2ก"ล (2539) ได�ศึ'กษาเปีร"ยบเทั"ยบผู้ลสำ�มัฤทัธ�Eทัางการเร"ยนและควิามัสำามัารถิ่ในการค�ดแก�ปี>ญห์าทั"*เร"ยนวิ�ชิาสำ�งคมัศึ'กษา ทั"*ได�ร�บการสำอ่นแบบซึ่�นด�เคทั ทั"*ใชิ�เทัคน�ควิ�ธ"การวิ�ทัยาศึาสำตร�ก�บการสำอ่นตามัค-�มั2อ่คร- กล��มัต�วิอ่ย�างเปี3นน�กเร"ยนชิ�#นมั�ธยมัศึ'กษาปี)ทั"* 1 ภาคเร"ยนทั"*
1 ปี)การศึ'กษา 2539 จั านวิน 96 คน การวิ�เคราะห์�ข้�อ่มั-ลใชิ� t-test
ผู้ลการวิ�จั�ยพับวิ�า ผู้ลสำ�มัฤทัธ�Eทัางการเร"ยนวิ�ชิาสำ�งคมัศึ'กษาข้อ่งน�กเร"ยนโดยการสำอ่นแบบซึ่�นด�เคทั ทั"*ใชิ�เทัคน�ควิ�ธ"การทัางวิ�ทัยาศึาสำตร�สำ-งกวิ�าทั"*สำอ่นตามัค-�มั2อ่คร-อ่ย�างมั"น�ยสำ าค�ญทัางสำถิ่�ต�ทั"*ระด�บ .01
ท�วิาวิรรณ ภาส"คุ0า (2544) ได�ศึ'กษาผู้ลการใชิ�ผู้�งมัโนทั�ศึน�เร2*อ่งปี>ญห์าทัร�พัยากรธรรมัชิาต�ต�อ่ระด�บการค�ด โดยใชิ�ระด�บการค�ด 3 ระด�บ ค2อ่ ระด�บควิามัร- � ควิามัจั า ระด�บควิามัเข้�าใจัและระด�บการน าไปีใชิ� การวิ�เคราะห์� สำ�งเคราะห์� และปีระเมั�นค�า กล��มัต�วิอ่ย�างเปี3นน�กเร"ยนชิ�#นมั�ธยมัศึ'กษาปี)ทั"* 1 ภาคเร"ยนทั"* 2 ปี)การศึ'กษา 2543 จั านวิน 37 คน โรงเร"ยนสำ�นทัรายวิ�ทัยาคมั อ่ าเภอ่สำ�นทัราย จั�งห์วิ�ดชิ"ยงให์มั� ผู้-�วิ�จั�ยได�ด าเน�นการสำอ่นโดยใชิ�เทัคน�คการสำร�างผู้�งมัโนทั�ศึน� และใชิ�แบบวิ�ดระด�บการค�ดเร2*อ่งปี>ญห์าทัร�พัยากรธรรมัชิาต� และน าคะแนนทัดสำอ่บก�อ่นและห์ล�งเร"ยนมัาค านวิณห์าค�าเฉล"*ย สำ�วินเบ"*ยงเบนมัาตรฐาน และทัดสำอ่บควิามัแตกต�างข้อ่งคะแนนระด�บการค�ด ผู้ลการวิ�จั�ยพับวิ�า ระด�บการค�ดห์ล�งการเร"ยนสำ-งกวิ�าก�อ่นการเร"ยน และมั"ค�าเฉล"*ยข้อ่งคะแนนระด�บการค�ดอ่ย-�ทั"*ระด�บการน าไปีใชิ�วิ�เคราะห์� สำ�งเคราะห์� และปีระเมั�นค�า ซึ่'*งเปี3นระด�บการค�ดข้�#นสำ-ง
Recommended