Sáng kiến kinh nghiệm - Phần mềm Quản lý học sinh vi phạm

SỞ GD & ĐT VĨNH LONG

TRƯỜNG THPT NGUYỄN VĂN THIỆT

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

BỔ SUNG, NÂNG CẤP PHẦN MỀM

“QUẢN LÝ HỌC SINH VI PHẠM”

GIÁO VIÊN: LÊ NGỌC ẨN

TỔ CHUYÊN MÔN VẬT LÝ – CÔNG NGHỆ

Mang Thít, 10/2014

Trường THPT Nguyễn Văn Thiệt Sáng kiến kinh nghiệm

Giáo viên: Lê Ngọc Ẩn 1

SỞ GD & ĐT VĨNH LONG TRƯỜNG THPT NGUYỄN VĂN THIỆT

***

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập – Tự do – Hạnh phúc

-------------------------------------

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

Bổ sung, nâng cấp phần mềm “Quản lý học sinh vi phạm”

I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI – MÔ TẢ NỘI DUNG

A. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI

1. Cơ sở lý luận

Bên cạnh việc trang bị kiến thức khoa học mới, tiên tiến cho học sinh làm hành

trang giúp các em học sinh vững vàng bước vào đời thì việc giáo dục đạo đức, điều

chỉnh những hành vi chưa phù hợp cho các em học sinh, giúp các dạy học sinh trở

thành những người có văn hóa, có đạo đức tốt,… càng là việc làm cấp bách và đối mặt

với nhiều thử thách nhất trong điều kiện hiện nay của nhà Trường nói riêng, của xã hội

nói chung trong sự nghiệp trồng người.

Do đó, đòi hỏi các bộ phận, đoàn thể, giáo viên,… cần phải phối hợp chặt chẽ

trong các mặt giáo dục học sinh. Theo đó việc ghi nhận, theo dõi, tổng hợp số liệu về

các học sinh vi phạm nội quy nhà trường được xem là tiền đề giúp giáo viên chủ

nhiệm, các bộ phận liên quan có cái nhìn cụ thể, rõ ràng hơn, xử lý chính xác, tác động

kịp thời, và điều chỉnh hợp lý những suy nghĩ, hành vi lệch lạc của học sinh.

2. Cơ sở thực tiễn

Trong năm học 2014 - 2015 phần mềm Quản lý học sinh vi phạm đã được ứng

dụng vào công tác quản lý nề nếp, chấp hành nội quy của học sinh, phần mềm đã giúp

ích rất nhiều trong công tác thống kê, đánh giá vi phạm của học sinh, từ đó phối hợp

với GVCN, GVBM có hướng giúp đỡ uốn nắn các học sinh vi phạm để các em có ý

thức hơn, chấp hành tốt nội quy nhà Trường.

Trong quá trình ứng dụng phần mềm, bộ phận nhập liệu, quản lý đã thấy cần bổ

sung thêm một số chức năng cho chương trình để việc ứng dụng vào thực tế được thân

thiện, đạt hiệu quả cao hơn, ví dụ: Cần quản lý cơ sở dữ liệu (CSDL) chặt chẽ hơn,

đảm bảo tính nhất quán của dữ liệu, chức năng nhập liệu vi phạm của học sinh cần

thân thiện hơn, cải thiện tốc độ nhập liệu cho người sử dụng, cần bổ sung chức năng

xuất báo cáo theo lớp, theo ngày, theo nhóm học sinh bất kỳ,…



Xuất phát từ nhu cầu đó, bản thân tôi đã tiếp tục nghiên cứu, tìm hiểu và nâng

cấp phần mềm Quản lý học sinh vi phạm lên phiên bản 1.2 với nhiều cải tiến giúp tiết

kiệm thời gian nhập liệu, quản lý CSDL nhất quán, giúp cho người sử dụng dễ dàng tra

cứu, xuất báo cáo theo nhiều tiêu chí khác nhau.

Chương trình tiếp tục dựa trên ngôn ngữ lập trình Visual Basic và công nghệ lưu

trữ dữ liệu tiên tiến XML nhằm giúp quá trình phát triển ứng dụng nhanh chóng, quản

lý dữ liệu thuận tiện, hiệu quả, tiết kiệm tài nguyên hệ thống.

B. MÔ TẢ NỘI DUNG

Phần mềm “Quản lý học sinh vi phạm” cho phép nhập danh sách toàn trường,

sau đó cho phép cán bộ đoàn ghi nhận các trường hợp vi phạm nội quy của học sinh.

Phần mềm cũng cho phép quản lý danh mục các vi phạm tham khảo. Dữ liệu được lưu

trữ dựa trên công nghệ XML (eXtensible Markup Language) tiên tiến giúp cải thiện

tốc độ thực hiện cũng như khả năng mở rộng linh hoạt, giúp việc nâng cấp phần mềm

về sau được thuận lợi hơn so với các công nghệ lưu trữ dữ liệu khác.

Chương trình tự động thống kê số lượt vi phạm, ngày tháng vi phạm, nội dung vi

phạm, hình thức xử lý, đề xuất của người xử lý,… Đồng thời, chương trình cho phép

xuất dữ liệu học sinh vi phạm ra dưới dạng .xls (Excel) theo nhiều tiêu chí khác nhau

giúp thuận tiện trong công tác lập báo cáo, in ấn.

II. CÁC GIẢI PHÁP THỰC HIỆN

1. Tiếp nhận ý kiến, nhận xét, phát họa các chức năng cần bổ sung

Từ thực tế sử dụng phần mềm, một số chức năng còn rườm rà nhiều thông báo

làm ảnh hưởng đến tốc độ nhập liệu, việc tìm kiếm học sinh vi phạm còn hạn chế ở

mức tìm Họ Tên, việc xuất báo cáo chưa thực hiện được theo nhiều tiêu chí do người

dùng lựa chọn. Đồng thời, ở phiên bản cũ, phần mềm sử dụng hai CSDL: Một để lưu

danh sách học sinh, CSDL còn lại để lưu danh sách học sinh vi phạm và nội dung vi

phạm của học sinh, điều này dễ dẫn đến học sinh ở CSDL chính bị xóa tên sẽ dẫn đến

CSDL vi phạm không còn thông tin tham chiếu và bị phân mảnh dữ liệu.

Do đó, tôi đã tiến hành thiết kế lại cấu trúc CSDL của chương trình, bổ sung

chức năng tìm kiếm vào giao diện chính của chương trình, bổ sung chức năng xuất báo

cáo theo nhiều tiêu chí,…

2. Lựa chọn ngôn ngữ, công nghệ lưu trữ

Chương trình phiên bản mới tiếp tục sử dụng ngôn ngữ VB.NET và công nghệ



lưu trữ XML để lập trình ứng dụng và lưu trữ cơ sở dữ liệu (CSDL. Lý do: Bản thân

đã có nhiều kinh nghiệm làm việc với ngôn ngữ VB.NET hơn các ngôn ngữ khác;

công nghệ XML sử dụng nền tảng text và tag để lưu trữ thông tin, làm giảm đáng kể

dung lượng lưu trữ, cũng như cho phép mở rộng, nâng cấp cơ sở dữ liệu một cách linh

hoạt.

3. Tổng hợp ý kiến, xây dựng chương trình, kiểm thử

Phần mềm được nâng cấp, bổ sung các chức năng dựa trên cơ sở phiên bản cũ.

Tiến hành tổng hợp ý kiến đóng góp từ quá trình sử dụng từ đầu tháng 9/2014, bắt đầu

viết mã nâng cấp phần mềm từ giữa tháng 9/2014 và hoàn thành vào nửa đầu tháng 10.

Chương trình được tiếp tục sử dụng tại VP Đoàn Trường THPT Nguyễn Văn

Thiệt để kiểm tra các chức năng của chương trình. Đồng thời, tác giả cũng liên hệ với

các Trường bạn để phân phối và nhờ sử dụng, đánh giá hiệu quả của phiên bản mới.

Hình 1. Giao diện chính của chương trình

Chương trình được thiết kế gồm các chức năng chính sau:

a. Tìm kiếm học sinh (mới được bổ sung)

Chức năng cho phép tìm kiếm học sinh từ CSDL theo các tiêu chí được chọn từ

cửa sổ chương trình chính:

- Chỉ hiển thị những học sinh vi phạm: Nếu chức năng này được chọn, chỉ những



học sinh có lượt vi phạm mới được hiển thị trong chương trình chính, nếu bỏ chọn tùy

chọn này, toàn bộ học sinh từ CSDL sẽ được hiển thị trong danh sách.

- Chương trình cho phép sử dụng kết hợp nhiều điều kiện để tìm kiếm học sinh

như: Thông tin về Họ đệm, Tên, Lớp, Giới tính, Đoàn viên, số lượt vi phạm, ngày

tháng vi phạm để tăng tính chính xác khi tìm học sinh. (Để sử dụng chức năng tìm theo

ngày tháng vi phạm: Người dùng cần nhấn chọn tùy chọn “Ngày vi phạm” để chọn

ngày bắt đầu và ngày kết thúc)

- Sau khi thiết lập các điều kiện tìm kiếm, người dùng nhấn nút “Tìm” để bắt đầu

tìm kiếm học sinh thỏa điều kiện. (Thời gian tìm kiếm tùy thuộc vào số lượng học sinh

có trong CSDL).

- Để xóa tất cả các điều kiện tìm kiếm: Nhấn nút “Reset”.

b. Chọn học sinh (mới được bổ sung)

Trước khi tiến hành các thao tác như: Thêm vi phạm cho học sinh, xuất thông tin

của học sinh,… Người dùng cần chọn học sinh để thực hiện thao tác.

- Để chọn/bỏ chọn từng học sinh: Đánh vào dấu chọn trước họ tên từng học sinh.

- Để chọn toàn bộ học sinh trong danh sách: Nhấn chuột phải lên danh sách học

sinh.

- Để bỏ chọn toàn bộ học sinh trong danh sách: Nhấn Shift + Chuột phải lên

danh sách học sinh.

*Lưu ý: Để thực hiện thu hẹp phạm vi tìm kiếm đối với danh sách học sinh,

người dùng có thể áp dụng phối hợp các điều kiện tìm kiếm học sinh trong danh sách

c. Quản lý danh sách học sinh

- Quản lý danh sách học sinh (toàn trường) gồm các thông tin cơ bản: Họ đệm,

tên, lớp, giới tính, đoàn viên. Chức năng này cho phép người dùng thêm mới, chỉnh

sửa và xóa bỏ học sinh ra khỏi danh sách, bên cạnh đó chương trình có chức năng xuất

mẫu excel và nạp danh sách hàng loạt thông qua mẫu excel đã xuất (số lượng tối đa

cho phép của mỗi file mẫu excel là 5.000 học sinh, số lượng này có thể điều chỉnh ở

mã nguồn chương trình).

- Để thêm từng học sinh vào danh sách: Nhấn chọn “Thêm học sinh”



Hình 2. Thêm học sinh vào danh sách

- Để chỉnh sửa thông tin học sinh: Chọn học sinh cần sửa và nhấn “Sửa thông

tin”

Hình 3. Chỉnh sửa thông tin học sinh đã có trong danh sách



Hình 4. Giao diện quản lý danh sách học sinh

- Để xóa học sinh ra khỏi danh sách quản lý: Chọn học sinh và chọn “Xóa học

sinh”. Chương trình sẽ yêu cầu xác nhận để tiến hành xóa tên học sinh.

d. Xuất báo cáo (mới bổ sung)

- Dùng để xuất thông tin những học sinh vi phạm kèm lỗi vi phạm ra mẫu excel

để người dùng in ấn, báo cáo, phối hợp giáo dục học sinh khi cần thiết.

- Chức năng này sẽ xuất thông tin về những học sinh được chọn (xem lại cách

tìm kiếm và chọn học sinh ở phần a. Tìm kiếm học sinh và b. Chọn học sinh) trong cửa

sổ chính của chương trình.

e. Quản lý danh sách vi phạm

Hình 5. Quản lý danh sách vi phạm thường gặp

Giúp người dùng lập sẵn danh sách những lỗi thường gặp của học sinh, giúp tiết

kiệm thời gian khi nhập liệu học sinh vi phạm.

f. Thêm vi phạm cho học sinh (mới nâng cấp, bổ sung)

- Sau khi chọn tên học sinh vi phạm (phần mềm chấp nhận thêm vi phạm cho

nhiều học sinh cùng lúc), người dùng chọn “Thêm vi phạm” để tiến hành thêm vi

phạm cho học sinh.



Hình 7. Nhập lỗi vi phạm cho học sinh

- Ở cửa sổ Thêm vi phạm, phần mềm cho người dùng chọn các thông tin về lỗi vi

phạm như sau:

+ Ngày vi phạm: Nhập ngày học sinh vi phạm.

+ Lỗi vi phạm: Nhập nội dung vi phạm cho học sinh, người dùng tự nhập hoặc

chọn từ danh sách có sẵn và nhấn chọn “+ Thêm” để thêm lỗi vi phạm cho học sinh.

Để xóa lỗi vi phạm đã nhập, người dùng chọn “- Xóa”. Nhấn “® Danh sách” để vào

cửa sổ quản lý danh sách vi phạm.

+ Người xử lý: Nhập tên hoặc chức vụ người tiếp nhận, xử lý vi phạm.

+ Kết quả: Ghi nhận kết quả xử lý đối với học sinh vi phạm.

+ Đề xuất: Ghi nhận đề xuất, lưu ý dành cho trường hợp vi phạm.

g. Chỉnh sửa thông tin vi phạm của học sinh (mới bổ sung)

Giúp người dùng chỉnh sửa thông tin lỗi vi phạm của học sinh đã nhập (Lưu ý:

Chương trình chỉ chỉnh sửa lỗi đang được chọn).



Hình 8. Chỉnh sửa vi phạm của học sinh

h. Xóa vi phạm

Từ cửa số chính của chương trình: Chọn vi phạm cần xóa và chọn “Xóa vi

phạm”, chương trình sẽ yêu cầu xác nhận trước khi xóa.

i. Kết thúc chương trình

Để kết thúc chương trình, người dùng chọn “Thoát chương trình”

*Một số chức năng nổi bật được thêm mới, nâng cấp của phần mềm:

Điều chỉnh cấu trúc CSDL của chương trình từ hai file dữ liệu XML thành

một file duy nhất, giúp đảm bảo tính nhất quán của dữ liệu.

Kết hợp giao diện quản lý học sinh toàn Trường và học sinh vi phạm, cho

phép chuyển nhanh giữa hai nội dung, giúp người dùng nhanh chóng xác định được

những học sinh cần biết thông tin (Ở phiên bản trước, để tìm thông tin về học sinh

người dùng phải mở thêm form mới, gây tốn thời gian và không thuận tiện).

Cho phép chọn nhiều học sinh cùng lúc để tiến hành các thao tác quản lý học

sinh, cập nhật vi phạm (Phiên bản trước chỉ cho thao tác mỗi lúc một học sinh).

Bổ sung chức năng tìm học sinh theo nhiều tiêu chí (cả học sinh không vi

phạm và đã vi phạm): Tìm theo họ đệm; theo tên; theo khối, lớp; theo giới tính; theo



đoàn viên; theo số lượt vi phạm; theo ngày vi phạm. Giúp người dùng nhanh chóng

xác định chính xác học sinh cần thao tác, giúp tiết kiệm thời gian thao tác.

Bổ sung chức năng xuất báo cáo: Cho phép xuất báo cáo nhanh những học

sinh được chọn, đồng thời cho phép chọn lọc, chỉ xuất những vi phạm trong khoảng

thời gian cho trước, giúp người dùng nhanh chóng nắm bắt tình hình vi phạm trong

tuần, trong tháng từ đó có kế hoạch phối hợp giáo dục học sinh hiệu quả hơn (Ở phiên

bản cũ chỉ cho phép xuất toàn bộ danh sách vi phạm).

Bổ sung chức năng chỉnh sửa thông tin vi phạm của học sinh, giúp tiết kiệm

thời gian nhập lại (Phiên bản cũ chưa cho phép chỉnh sửa vi phạm, người dùng phải

xóa bỏ và cập nhật lại).

Phiên bản mới sử dụng mô hình lập trình hướng đối tượng, có sự kế thừa giữa

các đối tượng, giúp chương trình gọn hơn, dễ bảo dưỡng, nâng cấp hơn (Phiên bản cũ

sử dụng mô hình lập trình theo thủ tục).

4. Ứng dụng vào công tác thực tế

Chương trình sử dụng một CSDL duy nhất để lưu thông tin gồm danh sách học

sinh và các lỗi vi phạm của học sinh.

Qua thực tế thực hiện, phần mềm hoạt động hiệu quả, giúp tiết kiệm thời gian

trong công tác quản lý học sinh vi phạm cũng như công tác điều tra thông tin học sinh

phục vụ công tác Đoàn vụ của các cán bộ Đoàn:

- Giúp dễ dàng thống kê số lượt vi phạm, tần suất vi phạm của từng học sinh,

những lỗi phổ biến học sinh thường mắc phải.

- Giúp kiểm tra thông tin học sinh cung cấp nhanh chóng, chính xác giảm thiểu

trường hợp học sinh cố tình cung cấp sai thông tin khi bị xử lý.

- Giúp xuất báo cáo nhanh chóng khi cần thiết, khi BGH yêu cầu.

5. Hướng dẫn cán bộ VP Đoàn sử dụng chương trình

- Chương trình được cài đặt tại máy tính VP Đoàn để các cán bộ trực VP Đoàn

sử dụng trong buổi trực của mình.

- Tác giả soạn hướng dẫn sử dụng chương trình lưu tại máy tính của VP Đoàn,

hướng dẫn các giáo viên trực cách sử dụng để nhập danh sách học sinh vi phạm.

III. KẾT QUẢ THU ĐƯỢC

Sau khi áp dụng vào thực tế công việc, bản thân cũng như các cán bộ trực VP

Đoàn đã thu được những kết quả nhất định như sau:



1. Tiết kiệm thời gian, công sức

- Trước đây dữ liệu học sinh vi phạm thường được nhập vào file excel để báo

cáo. Do đó, nếu có trường hợp một học sinh vi phạm nhiều lần sẽ được nhập nhiều lần,

làm cho người đọc không có cái nhìn bao quát về tình hình tái vi phạm của các em học

sinh, các lỗi thường mắc phải. Nếu muốn thống kê số lỗi vi phạm của từng em, người

nhập phải dò lại danh sách vi phạm từ đầu, nhưng đôi khi kết quả không mang lại như

mong muốn.

- Sau khi sử dụng chương trình, người quản lý cũng như người xem báo cáo sẽ có

cái nhìn tổng quát về tình hình vi phạm của từng em học sinh (số lượt vi phạm, mức độ

vi phạm tăng hoặc giảm, tần suất vi phạm thưa dần hoặc tăng dần,…) Từ đó có hướng

tư vấn, báo cáo chính xác hơn cho GVCN, giúp GVCN có biện pháp giáo dục phù hợp

hơn.

- Sau nhiều lần báo cáo, sẽ xuất hiện tình trạng “phân mảnh” dữ liệu, do có nhiều

người nhập liệu, dẫn tới có thể xảy ra tình trạng nhập dữ liệu vào nhiều file excel, dẫn

tới việc dữ liệu không thông suốt. Hoặc nếu nhập vào cùng một file nhưng do đặc thù

của chương trình excel là bảng tính, không chuyên trong công tác quản lý, dẫn đến rất

khó thống kê hoặc khó cung cấp cái nhìn tổng quát về tình hình vi phạm (do dữ liệu

nhập vào quá dài).

- Giúp kiểm tra thông tin học sinh cung cấp nhanh chóng, chính xác giảm thiểu

trường hợp học sinh cố tình cung cấp sai thông tin khi bị xử lý hoặc khi cần tìm học

sinh khi có người nhà liên hệ công tác. (Dùng chức năng tìm kiếm học sinh)

2. Giảm thiểu rủi ro mất mát dữ liệu

Do dữ liệu được chương trình quản lý, lưu trữ dựa trên công nghệ XML (dung

lượng nhỏ gọn, tốc độ xử lý nhanh) nên người quản lý dễ dàng sao lưu dữ liệu lên

email hoặc thiết bị lưu trữ riêng, dễ dàng khôi phục khi cần thiết. So với sử dụng

CSDL Excel, người dùng phải tự quản lý từng phiên làm việc, đôi khi xảy ra những

thay đổi ngoài ý muốn (do nhiều người dùng chung máy tính). Chương trình Quản lý

học sinh vi phạm sẽ sớm được bổ sung chức năng phân quyền người dùng, từ đó hạn

chế đáng kể những thay đổi dữ liệu chương trình do sử dụng máy tính công.

IV. KHẢ NĂNG NHÂN RỘNG

Chương trình hoàn toàn có khả năng nhân rộng vào tất cả các trường học, bậc

học và cả giáo viên chủ nhiệm lớp. Từ tiểu học, đến cấp THPT đều có thể ứng dụng



chương trình để quản lý học sinh vi phạm trong nhà trường, giúp tiết kiệm thời gian,

công sức của người quản lý nề nếp, giúp BGH, GVCN có cái nhìn trực quan, tổng thể

về tình hình vi phạm của học sinh toàn trường, từng lớp hoặc từng cá nhân học sinh, từ

đó có hướng giáo dục, điều chỉnh hành vi các em phù hợp hơn.

Ở các phiên bản sau, chương trình sẽ được bổ sung chức năng phân quyền người

dùng, mã hóa dữ liệu, nhập liệu qua mạng nội bộ, kiểm tra toàn vẹn dữ liệu,… nhằm

tăng cường tính năng bảo mật và thân thiện với người dùng.

V. KẾT LUẬN – ĐỀ XUẤT

1. Kết luận

Với chương trình Quản lý học sinh vi phạm, bản thân tôi đã học được nhiều kiến

thức và kỹ năng làm việc với ngôn ngữ lập trình VB.NET cũng như chuẩn dữ liệu

XML, đồng thời ứng dụng vào việc quản lý danh sách học sinh vi phạm, giúp tiết kiệm

thời gian, công sức tạo điều kiện nghiên cứu cũng như hoàn thành nhiều công việc

hơn.

2. Đề xuất

Nhà trường tạo điều kiện thuận lợi để giáo viên sử dụng chương trình “Quản lý

học sinh vi phạm”, từ đó góp ý cũng như bổ sung ý tưởng để chương trình ngày càng

hoàn thiện, hỗ trợ thiết thực hơn trong công tác “dạy người” của ngành giáo dục.

Mang Thít, ngày 15 tháng 10 năm 2014

Người thực hiện

Lê Ngọc Ẩn

Education

Sáng kiến kinh nghiệm - Phần mềm Quản lý học sinh vi phạm