1

บทท 5 ระบบยอยอาหาร (Digestive System)

2

ระบบยอยอาหาร (Digestive System)

3

การยอยอาหาร (Digestion) สงมชวตทกชนด มความตองการหาอาหารเพอใหตนเองสามารถด ารงชพอยบนโลกได ดงนน เราสามารถจะจ าแนกสงมชวตตามการจดหาอาหารออกเปน 2 พวกใหญ ๆ คอ 1. Autotroph คอสงมชวตทสามารถสรางอาหารเองไดจากสารอนนทรย ไดแก การสงเคราะหดวยแสง (Photosynthesis) เชนพวกพชสเขยวตาง ๆ ไดพลงงานในการสงเคราะหดวยแสงโดยใชพลงงานจากแสงอาทตย และการสงเคราะหดวยปฏกรยาเคม (Chemosynthesis) เชน ในแบคทเรยบางชนด อาศยพลงงานจากปฏกรยาเคม 2. Heterotroph คอสงมชวตทสรางอาหารเองไมได ไดแก พวกสตวไดอาหารจากสงทสรางมาแลว เราสามารถแบงชนดของสตวตามเกณฑตางๆ ไดดงน แบงตามชนดของอาหารทกนเขาไป Herbivore สตวกนพช เชน กระตาย กอรลลา วว หอยทาก เปนตน Carnivore สตวทกนเนอ เชน เสอ แมว ฉลาม Omnivore สตวทกนทงพชและสตว เชน แมลงสาบ อกา และคน

4

ประเภทของการยอยอาหาร

1. การยอยภายในเซลล (Intracellular digestion) คอ การทเซลล น าอาหารเขาไปภายในจนท าใหเกดถงอาหาร (Food vacuole)แลวใชน ายอยยอยอาหารในเซลลนน 2.การยอยภายนอกเซลล (Extracellular digestion) คอ การท เซลลขบน ายอยออกมายอยอาหารนอกเซลลจนกลายเปนโมเลกลเลก ๆ แลวดดซมไปใชประโยชนตอไป

5

ประเภทของทางเดนอาหาร

1.ทางเดนอาหารแบบสมบรณ (Complete digestive tract) ประกอบดวยชองเปด 2 ชอง ท าหนาทเปนปากและทวาร

หนกตามล าดบ

2.ทางเดนอาหารแบบไมสมบรณ (Incomplete digestive tract)

ประกอบดวยชองเปดเพยง 1 ชอง คอ อาหารเขาทางปากและ

กากอาหารออกทางเดยวกน

6

ภาพแสดงประเภทของทางเดนอาหาร

7

หนาทของทางเดนอาหาร แบงออกเปน 4 ประการ คอ

1. การกน (Ingestion) เปนการน าอาหารเขารางกาย

2. การยอยอาหาร (Digestion) เปนการท าใหไดสารอาหารเพอน าไปใชได

3. การดดซม (Absorption) เปนการน าสารอาหารโมเลกลเลกเหลานน เขาสเซลล เพอเขาสระบบไหลเวยนตอไป

4 .การขบออก (Elimination หรอ Egestion) โดยจะขบสารทยอยไมได ออกเปนกากอาหาร

8

ภาพแสดงหนาทของทางเดนอาหาร

9

หนาทเหลานจะส าเรจไดตองม 3 กระบวนการน

1.การเคลอนไหว (Motility) เปนการคลกเคลาอาหารและผลกอาหารใหเคลอนไปตามทางเดนอาหาร

2.การหลง (Secretion) เปนการหลงน ายอยจากตอมมทอตามทางเดนอาหาร

3.การขนสง (Membrane transport) เปนกลไกการดดซมสารอาหาร รวมถงการขนสงไปยงเสนเลอดหรอทอ

น าเหลอง

10

ขนตอนของการยอยอาหาร

1.การยอยเชงกล (Mechanical digestion) เปนการยอยอาหารโดยการบดหรอเคยวเพอใหอาหารมขนาดเลกลง เชนใน vertebrate ใชฟนบดเคยว ในไสเดอนดนใชกน (Gizzard) บด เปนตน

2. การยอยเชงเคม (Chemical digestion) เปนการยอยอาหาร โดยใชน ายอย หรอเอนไซม (Enzyme) เขาชวย เพอใหอาหารมโมเลกลเลกทสด แลวจงท าการดดซมเขาสเซลลได

11

ด ารงชวตเปนผยอยสลายสารอนทรยในระบบนเวศสงมชวตเหลานสวนใหญ จะมการยอยอาหาร โดยปลอยเอนไซมออกมานอกเซลล เพอยอยสารอนทรย จนเปนสารอาหารโมเลกลเลก (Extracellular digestion) แลวจงดดซมเขาสเซลล

การยอยอาหารของจลนทรย

12

การยอยอาหารของอะมบา

-มการน าอาหารเขาสเซลลรางกายโดยตรง -ยอยอาหารภายในเซลล (intracellular digestion) -เคลอนยายสารอาหารทยอยไดจาก food vacuole สไซโตพลาสม -ขบกากอาหารออกทาง anal pore

13

การยอยอาหารของพารามเซยม

-มการน าอาหารเขาสเซลลรางกายโดยตรง -ยอยอาหารภายในเซลล (intracellular digestion) -เคลอนยายสารอาหารทยอยไดจาก food vacuole สไซโตพลาสม -ขบกากอาหารออกทาง anal pore

14

การยอยอาหารของสตวทไมมทางเดนอาหาร

ฟองน า (Spongy) ฟองน ากนอาหารโดยการจบอนภาคอาหารขนาดเลกทปะปนอยในน าทะเล ซงถกพดพาผานรเลก ๆ ของชองน าเขา ถกกรองเขาไปในตวฟองน า โดย เซลลทมแฟลกเจลลมซงเรยกวา โคแอนโนไซต (Choanocyte) โบกน าผาน เขามาและใชเมอกจบอนภาคอาหารนน แลวใชกระบวนการฟาโกไซโทซส

จบอาหารเขาเซลลพรอมกบสรางฟดแวควโอล (Food vacuole) อาหารจะ ถกยอยและสงไปตามสวนตาง ๆ โดยเซลลอะมโบไซต (Amoeocyte)

15

ภาพแสดงการกนอาหารของฟองน า

16

Intracellular and extracellular digestion - พบในหนอนตวแบน(พลานาเรย) และ cnidarians(เชน แมงกะพรน, ไฮดรา)

-ม gastrovascular cavity ทเปนชองส าหรบน า, อาหาร และอากาศเขาสรางกาย

-ทางเขาและออกของอาหารเปนทางเดยวกน (incomplete digestive tract)

-หลงจากอาหารเขาส gastrovascular cavity จะมการปลอยเอนไซมจากเซลลออกมายอย เรยกการยอยนวา extracellular digestion

-อาหารทยอยแลวยงมขนาดใหญอย จะถก น าเขาสเซลลโดยวธ phagocytosis และยอยตอไป

17

ขนตอนการยอยแบบ extracellular digestion ในไฮดรา

18

19

พลานาเรย (Planaria)

เปนสตวพวกหนอนตวแบนชนดหนงทด ารงชพอสระ จบเหยอโดยการปลอย เมอกออกมาและใชล าตวคลมลงบนตวเหยอ เหยอจะถกเมอกพนตวท าให เคลอนไหวไมได และจะใชงวงหรอฟารงซยนออกมาดดของเหลวในตวเหยอ เปนอาหาร หรอกลนเหยอเขาไปชองแกสโทรวาสควลารทแตกแขนงทอดยาว ไปตามล าตว เซลลตอมทอยตามผนงทางเดนอาหารจะปลอยเอนไซมออกมา ยอยอาหาร และชนสวนทยอยแลวจะมเซลลทผนงทางเดนอาหารโอบลอม อาหารเขาไปยอยภายในเซลลตอ สวนกากอาหารทยอยไมไดกจะกลบออกมา ทางปาก (ภาพท 1.9)

20

ภาพแสดงลกษณะทางเดนอาหารของพลานาเรย

21

พยาธใบไม (Fluke)

เปนสตวกลมเดยวกบหนอนตวแบน มทางเดนอหารคลายพลานาเรยมปากไมม

ทวารหนกลกษณะทางเดนอาหารไมมกงกานสาขามากบรเวณสวนหวม

อวยวะดดเกาะ (Oral sucker) ใชดดเลอดจากเหยอเขาปาก ตอจากปากเปน คอหอยและล าไสแยกออกเปนแขนง กายอยอาหารเปนการยอยแบบภายในเซลล

22

พยาธตวตด (Tape worm)

เปนสตวกลมเดยวกบหนอนตวแบน บรเวณสวนหวมอวยวะ ดดเกาะหลายอนอยรอบ ๆ สวนหว เรยกวา สโคเลกซ

(Scolex) ไมมทางเดนอาหารจงตองดดซมสารอาหารทยอย แลวจากทางเดนอาหารของผถกอาศย (Host) เขาสรางกาย โดยไมตองยอย(ภาพท 1.11)

23

ภาพแสดงโครงสรางของพยาธตวตด

24

การยอยอาหารของสตวทมทางเดนอาหารสมบรณ หนอนตวกลม (Nematode)

เปนสตวพวกแรกทมทางเดนอาหารสมบรณ ประกอบดวย ปาก (Mouth) คอหอย(Pharynx) ซงมลกษณะเปนทอยาวทมกลามเนอบผนงหนามาก ชอง ภายในคอนขางแคบ การบบตว การคลายตวของกลามเนอบผนงฟารงซ จะท า ใหเกดแรงดด ท าใหอาหาร เคลอนเขาสล าไส (Intestine) ซงเปนทอยาวมลน ปดเปดระหวางล าไสกบคอหอย การยอยอาหารและดดซบอาหารเกดขนภาย ในล าไส การยอยอาหารเปนการยอยแบบภายนอกเซลล จากนนขบกากออก ทางทวารหนก (Anus) (ภาพท 1.12) ส าหรบหนอนตวกลมทเปนปรสต มกจะ กนเนอเยอตาง ๆ หรอกนอาหารทยอยแลวของผถกอาศย

25

ภาพทแสดงลกษณะทางเดนอาหารของหนอนตวกลม

ปาก คอหอย ล าไสเลก ไสตรง ทวารหนก

26

Extracellular digestion in complex animals พบในสตวสวนใหญ ตงแตหนอนตวกลมจนถงสตวมกระดกสนหลง

-มทางเปดของปาก(mouth)และทวารหนก(anus) แยกกนเรยก complete digestive tract หรอ alimentary canal

-crop และกระเพาะอาหารท าหนาทเกบอาหาร (บางครงอาจมการยอย) -gizzard ท าหนาทบดอาหาร

ภาพทแสดงลกษณะทางเดนอาหารของหนอนมปลอง

27

28

แมลง (Insect)

ทางเดนอาหารคลายกบพวกแอนเนลด แตอวยวะตาง ๆ เปลยนแปลงไปบาเพอ เพมประสทธภาพในการกนอาหาร หรอเพอใหเหมาะกบชนดของอาหาร เชน ปากของแมลง มหลายชนด มกใชน าลายในการดดอาหาร โดยยง ใชน าลายพนใสเลอดเพอไมใหเลอดแขงตว ยงจงดดไปใชได ผเสอดน าหวาน โดยใชงวงซงมวนเปนวงดดเขาไป สวนแมลงวนปลอยน าลายออกมาละลา อาหารแลวจงดดอาหารเขาปาก จงเหนไดวาการท าใหอาหารเปลยนสภาพม ขนาดเลกลงนนเรมตนทปาก

29

ภาพท 1.14 แสดงลกษณะปากของแมลงชนดตาง ๆ

30

หากน าตกแตนมาผาดทางเดนอาหาร จะพบวาประกอบดวยปาก (Mouth) ถดไปเปนคอ หอย(Pharynx) หลอดอาหาร (Esophagus) เปนทางเดนอาหารทคอย ๆ พองออกจนเปนถง ใหญเรยกวา ถงพกอาหาร (Crop) สองขางของหลอดอาหารมตอมน าลาย(Salivary gland) สขาว รปรางคลายกงไม สวนปลายของถงพกอาหารนมกระเปาะแขง ๆ เรยกวาโปรเวนตร คลส หรอกน (Proventiculus หรอ Gizzard) ภายในมหนามแหลม ๆ ยนออกไปรวมกน ตรงกลางมไวเพอใชกรองอาหาร สวนทตอกบกนมถงเลก ๆ รปรางคลายนวมอ 8 ถง เรยกวา แกสตรกซกา (Gastric ceca) เชอกนวาท าหนาทสรางน ายอย ชวงนจะตอกบ ทางเดนอาหารสวนกลาง (Mid gut) ตอนกลางของล าตวจะมอวยวะก าจดของเสย เรยกวา หลอดมลพเกยน (Malpighian tubule) เปนเสนฝอยบาง ๆ สเหลองอยกนเปนกระจก ถดไปเปนโคลอน (Colon) เปนสวนหนงของล าไสใหญ สงกากอาหารไปยงไสตรง (Rectum) แลวจงเปดออกททวารหนก (Anus) (ภาพ)

31

ภาพแสดงลกษณะทางเดนอาหารของตกแตน

32

33

ปลา (Fish) • เปนสตวทมกระดกสนหลง ปลากนอาหารหลากหลายชนด สามารถแยก

ออกเปนกลมใหญ ๆ ไดแก แพลงกตอน พช สตว ปลาทกนอาหารแตละชนดจะมความแตกตางของอวยวะยอยอาหารตงแตลกษณะของปาก ฟน และทางเดนอาหาร

• ปลาทกนแพลงกตอนเปนอาหาร ตวอยางเชนปลาท (Reatrelliger spp.) ปลาอกแล (Sardinella spp.) ปลาแปน (Leiognathus spp.) ปลาเหลานมฟนขนาดเลกมาก หรอไมมฟนเลย นอกจากนนขากรรไกรกไมแขงแรง ปลาแปนมปากขนาดเลก แตยดออกไมได สวนปลาปากแตร (Fistularidae) ปากคลายหลอดดด ส าหรบดดกนแพลงกตอน

34

• ปลาตะเพยนปลาในมฟนบดบรเวณคอหอยส าหรบบดพชน าหรอสาหรายทกนเขาไปใหละเอยด

• ปลาพวกมปากแขงแรง เชน ปลกนกแกว ปลาสลดหน มฟนขดมลกษณะคลาจะงอยปากนก เพอใชขดกนสาหรายทอยในหนปะการง

• ส าหรบปลาลาเหยอ เชน ปลาอนทรย ปลาปากคม สวนมากมขากรรไกรทงลางและบนแขงแรงด มฟนแหลมคม มองเหนไดชดเจน ปลาพวกนจบเหยอทละตวพวกปลากระเบน มฟนแผงแขงแรง จนสามารถใชขบเปลอกหอยใหแตกเพอกนเนอหอย

• ส าหรบทพนปากมลนขนาดเลกมาทไมใชงาน ท าหนาทรบสมผสอาหาร เมออาหารเขาปากแลวกจะเคลอนผานคอหอยหลอดอาหาร กระเพาะอาหารล าไส ไพโลรกซกา (Pyloric ceca) พบเฉพาะปลากนเนอ และออกมาทางทวารหนก โดยการยอยอาหาร จะอาศยตอมสรางน ายอย ทประกอบดวย ตบ(Liver) ซงมถงน าด(Gall bladder) เกบน าด และตบออน (Pancreas) สรางน ายอย

35

ภาพแสดงลกษณะทางเดนอาหารของปลา

36

นก (Bird) • นกกนอาหารทมพลงงานสงและมการยอยอาหารอยางรวดเรว นกไมมฟน

และตอมน าลายเจรญไมด แตสามารถสรางเมอกส าหรบคลกเคลาอาหารและหลอลน ลนมตอมรบรสนอยแตกรบรสไดบาง คอหอยสน หลอดอาหารคอนขางยาวมผนงกลามเนอตอนปลายมกระเพาะพกอาหาร (Crop) มหนาทเกบอาหาร และน าไปยอยในกระเพาะอาหาร (Stomach หรอ Proventriculus)

• สรางน ายอย ถดไปเปนกระเพาะบดหรอกน (Gizzard) มกลามเนอหนาผนงดานในเปนสนใชบดอาหาร นอกจากนนกยงมการกลนกอนกรวดขนาดเลกเขาไปชวยในการบดอาหาร ถดไปเปนล าไสเลก ล าไสใหญ และโคลเอกา (ภาพท 1.17)

37

ภาพท 1.17 แสดงลกษณะทางเดนอาหารของนก

38

39

การยอยอาหารในกระเพาะอาหารของสตวเคยวเออง 1)เรมแรกววจะเคยวและกลนหญา ในรปของbolus เขาสrumen

2)bolusบางสวนอาจเคลอนเขาสreticulum ทงrumenและreticulum มsymbiotic prokaryotesและprotistsท าหนาทยอยเซลลโลส และหลงกรดอะมโนออกมา

3)อาหาร(cud)บางสวนจาก(2)จะถกน ากลบออกมาเคยวใหม

4)ววจะกลนcudจาก(3)กลบเขาสกระเพาะสวน omasum ทมการดดน ากลบ

5)cudทมปรมาณจลนทรยมากๆ จะเคลอนสกระเพาะสวน abomasum กระเพาะสวนนมการ หลงเอนไซมออกมายอยอาหาร ดงนนอาจถอไดวาสวนนเปนกระเพาะอาหารทแทจรง และ 3 สวนแรกถอเปนสวนขยายของหลอดอาหาร

40

กระเพาะอาหารของสตวเคยวเออง

1. รเมน (Rumen) หรอกระเพาะผาขรว

41

2. เรตควลม (Reticulum) หรอกระเพาะรงผง

42

3.โอมาซม (Omasum)หรอกระเพาะสามสบกลบ

43

4. แอบโอมาซม (Abomasum) กระเพราะแทจรง

44

ภาพแสดงลกษณะกระเพาะอาหารของสตวเคยวเออง

45

กระบวนการกนอาหาร (food processing) ประกอบดวย

1. Ingestion (การกน) การน าอาหารเขาสรางกาย 2. Digestion (การยอย) การท าใหอาหารทกนเขา ไปมขนาดเลกลง 2.1 Mechanical digestion -การเคยว 2.2 Chemical digestion -การยอยโดยเอนไซม 3. Absorption (การดดซม) 4. Elimination (การขบออก)

46

ระบบทางเดนอาหารของคน

ประกอบดวย 1. ชองปาก (oral cavity) 2. คอหอย (pharynx) 3. หลอดอาหาร (esophagus) 4. กระเพาะอาหาร (stomach) 5. ล าไสเลก (small intestine) 6. ล าไสใหญ (large intestine or colon) 7. ล าไสตรง (rectum) 8. ทวารหนก (anus)

47

ชองปาก (oral cavity)

-ในชองปากมตอมน าลาย 3 ค -น าลายประกอบดวยสารไกลโคโปรตน ทมลกษณะลน เรยก mucin มบทบาท ในการท าใหอาหารลน กลนงาย ปองกนเยอบชองปากและฟนไมใหผ

-ในน าลายมน ายอย amylase ส าหรบยอยแปงและไกลโคเจน

-ลนในชองปากท าหนาทคลกเคลาอาหารใหเปนกอนเรยก bolus

48

The major salivary glands

49

ฟน • ฟนแตละซม 2 สวน คอ ตวฟน (crown) และรากฟน (root)

• สวนนอกสดของตวฟน คอ สารเคลอบฟน ( enamel)

• ถดมาเปนชนเนอฟน ( dentine) และโพรงฟน ( pulp cavity )

สวนประกอบตางๆ ของฟน

50

• ม 3 ค อยขางกกห ใตลน และใตขากรรไกร • ผลตน าลายวนละประมาณ 1-1.5 ลตร • น าลายมน าเปนองคประกอบรอยละ 99.5 ม pH 6.2-7.4 • มสวนประกอบทเปนเมอก ท าหนาทหลอลนอาหาร • มเอนไซมอะไมเลสยอยแปง

ตอมน าลาย

51

คอหอยและหลอดอาหาร(pharynx and esophagus)

1.เมอไมมอาหาร esophageal sphincterหดตว epiglottisยกขน glottisเปด -ทางเดนหายใจเปด -ทางเดนอาหารปด

2.เมออาหารมาถงคอหอยจะกระตนการกลน กลองเสยง(larynx)และ glottisยกตวขน epiglottisเคลอนตวลงมาปด -ทางเดนหายใจปด -ทางเดนอาหารเปด

3.esophageal sphincterคลายตวอาหารเคลอนสหลอดอาหาร

4.กลามเนอหด-คลายตวเปนจงหวะ(peristalsis)ดนอาหารจากหลอดอาหาร สกระเพาะอาหาร

52

การยอยอาหารในชองปากของคน

53

การยอยอาหารในกระเพาะอาหาร

• อยภายในชองทองดานซาย ใตกระบงลม • มผนงกลามเนอหนา แขงแรงมาก ยดหยนไดด • ขยายความจไดถง 500-2,000 ลบ.ซม. • มกลามเนอหรด 2 แหง คอ ตดกบหลอดอาหาร และบรเวณตอกบล าไสเลก • ผนงดานในของกระเพาะอาหารบดวยเซลลบผว 3 ชนด

54

กระเพาะอาหาร (stomach)

55

กระเพาะอาหาร(stomach)

ตอมแกสตรก (gastric gland) ประกอบดวยเซลล 3 ชนด

1.mucous cell หลงเมอกปองกนไมให เซลลกระเพาะถกยอย

2.parietal cell หลงกรดเกลอ (HCl)

3.chief cell หลง pepsinogen กรดเกลอเปลยน pepsinogen เปน pepsin

acid chyme สวนผสมของอาหารท กลนลงไปกบน ายอย

56

โครงสรางกระเพาะอาหาร

57

สรปการยอยอาหารในกระเพาะอาหาร

ฮอรโมนแกสตรน

กรดไฮโดรคลอรก เพปซโนเจน

เพนซน

พนธะเพปไทด

พอลเพปไทดขนาดเลก + ไดเพปไทด + กรดอะมโน

กระเพาะอาหาร

อาหาร

กระตนการหลง

ยอย

ได

ผนงกระเพาะ หลง

&

58

การยอยอาหารในกระเพาะอาหารของคน

59

• อาหารทยอยแลวบางสวนและยงไมไดยอยจะเคลอนผาน กลามเนอหรดของกระเพาะอาหารเขาสล าไสเลก • ล าไสเลกมลกษณะเปนทอ 6-7 เมตร แบงเปน 3 สวน 1. ดโอดนม ยาวประมาณ 25 cm.

2. เจจนม ยาวประมาณ 2.50 m.

3. ไอเลยม ยาวประมาณ 4 m.

• การยอยอาหารในล าไสเลกเกยวของกบการท างานของตบออน และผนงล าไสเลก

การยอยอาหารในล าไสเลก

60

ล าไสเลก(small intestine)

-เปนสวนทมการยอยและดดซมอาหาร มากทสด

-เปนสวนทยาวทสดของทางเดนอาหาร ในคน ยาว 6 ม.

-สวนตนของล าไสเลกเรยก duodenum ยาว 25ซม. ท าหนาทรบอาหาร(acid chyme)จากกระเพาะอาหาร และยอยตอโดยอาศยน ายอยจากตบออน น าดจากตบและถงน าด และน ายอยจากล าไสเลกเอง

61

การยอยโปรตนในล าไสเลกของคน

-เปปไทดเลกๆจะถกยอยตอโดยdipeptidaseไดเปนกรดอะมโน

ในล าไสเลกม peptidase enzyme 2 ชนด 1.Endopeptidase สลายพนธะเปปไทดในสายโปรตน เชน trypsin, chymotrypsin 2.Exopeptidase สลายพนธะเปปไทดจากปลายดาน นอกของสายโปรตน เชน carboxypeptidase, aminopeptidase (สรางจากเซลลล าไสเลก)

-dipeptidase ยอย dipeptide

62

การท างานรวมกนของเอนไซมจากตบออนและล าไสเลกสรางน ายอยโปรตน

63

การยอยไขมนในล าไสเลกของคน

• ตบท ำหนำทสรำงน ำด (bile) เกบไวทถงน ำด ( gall bladder ) • น ำดมสวนประกอบทส ำคญคอ เกลอน ำด (bile salt) ชวยใหไขมนแตกตวเปนหยดไขมนเลกๆ และแทรกรวมกบน ำไดในรป อมลชน (emulsion) • ตบออนและเซลลทผนงล ำไสเลกจะสรำงเอนไซมลเพส ซงจะยอยไขมนทอยในรปอมลชนใหเปนกรดไขมนและกลเซอรอล • เกลอน ำดถกดดซมทล ำไสใหญ เพอใหตบน ำกลบมำใชใหม

64

• ตบออนสรางเอนไซมอะไมเลสแลวสงมาทล าไสเลก เพอยอยแปงไกลโคเจนและเดกซทรนใหเปนมอลโทส • เซลลผนงดานในล าไสเลกสวนดโอดนม จะผลตเอนไซมมอลโทสยอยมอลโทส • ผนงล าไสเลกผลตเอนไซมซเครสยอยซโครส ใหเปนกลโคสและฟรกโทส และเอนไซมแลกเทส ยอยแลกเทสใหเปนกลโคส และกาแลกโทส

การยอยคารโบไฮเดรต

65

การยอยอาหารในล าไสเลกของคน

sucrase, maltase, lactase

66

การดดซมอาหารในล าไสเลกของคน

-การดดซมสารอาหารสวนใหญเกดทล าไสเลก(jejunumและileum) -เกดเลกนอยทล าไสใหญ

• ความหนาแนนของวลลส 20-40 หนวยตอ 1 ตร.มม.ภายในวลลสมหลอดเลอดฝอยและทอน าเหลอง

67

การดดซมอาหาร • เปนกระบวนการน าสารอาหารเขาสเซลล

กระเพาะอาหาร • ดดซมสารทละลายในลพดไดด เชน แอลกอฮอล และยาบางชนด

ล าไสเลก • ดดซมสารอาหาร น า วตามน และแรธาตๆ • ผนงดานในของล าไสเลกบดวยเซลลบผวชนเดยว เรยกวา วลลส (vilus) ท าหนาทดดซมสารอาหาร

68

กรดอะมโน มอโนแซคคาไรด

ไมโครวลลส

หลอดเลอดฝอย

ตบ หวใจ

อวยวะ รางกาย

การดดซมสารอาหารโปรตน และน าตาล

69

กรดไขมน+กลเซอรอล

ไมโครวลลส

ไตรกลเซอไรด

หลอดน าเหลองฝอย หวใจ

อวยวะ/ รางกาย

ทวลลส

การดดซมสารอาหารพวกไขมน

70

• ยาวประมาณ 1.50 เมตร • ประกอบดวยสวนโคลอน ไสตรง (rectum) และทวารหนก (anus)

สวนประกอบของล าไสใหญ

ล าไสใหญ (lage intestine)

71

• ดดซมน ำ วตำมน และแรธำต • มแบคทเรยพวก Escherichia coli

ชวยสงเครำะหวตำมน K B12 กรดโฟลก , ไบโอทน

การดดซมสารอาหารทล าไสใหญ

72

กระบวนการยอยอาหารของคน

ปาก ล าไสใหญ

โคลอน

ไสตรง ทวารหนก

4 ชม.

8-9 ชม.

ชม.ท 12

73

ล าไสใหญ(large intestine) ล าไสตรง(rectum) และทวารหนก(anus)

-ล าไสตรงเปนทเกบกากอาหาร ซงอดมดวยจลลนทรยและเซลลโลส

-ระหวางล าไสตรงและทวารหนกมหรด (sphincter) 2 อน อนแรกอยใตอ านาจจตใจ สวนอกอนอยนอกอ านาจจตใจ

-ล าไสใหญท าหนาทดดน าและเกลอแร -กากอาหารในล าไสใหญเคลอนแบบ peristalsisและอยในล าไสใหญนาน 12-24 ชม.