23 ปท 47 ฉบบท 215 พฤศจกายน - ธนวาคม 2561
รอบรเทคโนโลยดร.ปณกา พระพทธคณ • นกวชาการ สาขาวทยาศาสตรมธยมศกษาตอนปลาย สสวท. • e-mail: [email protected]
ปรศนาทารเซย: Tarsia Puzzle
1. การตดตงซอฟตแวร
ปจจบนสอการสอนทครสวนใหญใชเพอเพมความรและความเขาใจในบทเรยน คงหนไมพนการใหนกเรยนท�าแบบฝกหด ซงขอดของการท�าแบบฝกหดคอ นกเรยนไดมโอกาสทบทวนเนอหา แบบฝกหดสวนใหญ จะปรากฏททายหวขอหรอทายบทของหนงสอเรยน นกเรยนมหนาทน�าความรมาใชแกปญหา และเขยนค�าตอบ ลงบนกระดาษ แลวน�าสงคร ในบางครงการท�าแบบฝกหดอาจเปนกจกรรมทไมนาสนใจ ดงนน จะดกวาหรอไม ถาครมกจกรรมทผสมผสานการตอจกซอวหรอโดมโน ใหนกเรยนไดทบทวนความรอยางสนกสนาน ไดท�ากจกรรมรวมกนกบเพอน และทส�าคญคอครสามารถสรางสอการสอนนไดดวยตนเอง
บทความนขอแนะนำาโปรแกรมชอวา Formulator Tarsia ซงเปนซอฟตแวรทรวบรวมชดกจกรรมประเภทจกซอว (Jigsaw Puzzle) โดมโน (Domino) บตรคำา (Rectangular Card Sort) ใหผใชสามารถเลอกรปแบบของชดกจกรรมได เมอสรางชดกจกรรมแลว กสามารถสงพมพจากเครองคอมพวเตอร และตดใชเปนชดกจกรรมไดทนท โปรแกรมจะบนทกชดกจกรรม ทสรางขน ผใชสามารถปรบแกไข บนทก หรอเปลยนแปลงขอมลได
เรมจากดาวนโหลดซอฟตแวรชอวา Formulator Tarsia ซงจดทำาขนโดยบรษท Hemitech Laboratory ประเทศยเครน เวอรชนปจจบนทเปดใหดาวนโหลดฟรเปนเวอรชนท 3.9 ซอฟตแวรรองรบระบบ Windows 2000, Windows XP, Windows 2003, Server, Vista, Windows 7 และ Windows 8 เมอดาวนโหลดซอฟตแวรเรยบรอยแลว หากตองการจะเปดใชงาน ใหกดปม start ทเครองคอมพวเตอร จากนนเลอกโปรแกรม Tarsia จะปรากฏกลองขอความ “Tip of the Day” โดยมคำาแนะนำา การใชปมลดหรอเครองมอตางๆ เชน กด Ctrl+T เมอตองการสรางเครองหมาย √‾ ผใชสามารถกดปม close เพอปดกลองขอความ และจะปรากฏหนาตาง New ดงรป
ทหนาตาง New ผใชสามารถเลอกสอ หรอกจกรรมทตองการตรงกรอบดานซาย ยกตวอยาง เชน คลกเลอก Standard Jigsaw ในกรอบดานขวา จะปรากฏจกซอวรปรางตางๆ เชน หกเหลยม (Standard Hexagonal Jigsaw Puzzle) สามเหลยม (Standard Triangular Jigsaw Puzzle) ปารเก (Standard Parquet Jigsaw Puzzle) โดยแตละแบบ จะระบจำานวนจกซอว เชน แบบปารเกมจกซอว 12 ชน ในทนขอเลอกแบบปารเกเปนตวอยาง ประกอบการอธบายการสรางชดกจกรรมประเภท จกซอว
24นตยสาร สสวท
2. การสรางชดกจกรรม
ขนท 1 คลกเลอก Standard Parquet Jigsaw Puzzle แลวกดปม OK ซงจะปรากฏหนาตาง ดงแสดงในรป
หนาตางจะมองคประกอบหลก 4 สวน ดงน
สวนท 1 บรเวณดานบน ซงแบงออกเปน 3 แถว สวนท 2 บรเวณดานขวา แสดงจำานวนคำาถามทงหมดในชดกจกรรม สำาหรบจกซอวแบบปารเกมทงหมด 15 คำาถาม ซงถามแถบสแดงปรากฏทตวเลขใด นนแสดงวา กำาลงดำาเนนการอยทคำาถามนน
สวนท 3 บรเวณดานลาง แบงออกเปนสองดาน ดานขวาแสดงขอมลเกยวกบขนาดตวอกษร แบบตวอกษร และกำาลงขยายภาพ ดานซายมแถบเครองมอ 4 ปม ไดแก Input, Table, Output และ Back Side กจกรรมแตละประเภท อาจมจำานวนแถบเครองมอดานซายไมเทากน เชน Jigsaw มแถบเครองมอ 4 ปม และ Rectangular Cards มแถบเครองมอ 2 ปม
สวนท 4 บรเวณสำาหรบการพมพขอมล คำาถามปรากฏทบรรทดบน และคำาตอบปรากฏทบรรทดลาง
1
42
3
• แถวบนเรยกวา System Menu ประกอบดวยคำาสง File ใชเปด ปด บนทกไฟลขอมล คำาสง Edit ใชปรบแกไขขอความหรอแทรกรปภาพ คำาสง View ใชตงคา ของขนาดมมมอง ระยะระหวางบรรทด คำาสง Style ใชเลอกแบบอกษร คำาสง Size ใชเลอกขนาดอกษร คำาสง Window ใชเลอกหนาของคำาถาม-คำาตอบทอยกอนหนาหรอถดไป และคำาสง Help ใชอางองขอมลเกยวกบผสรางซอฟตแวร
• แถวกลางชอวา Formulator Expression ประกอบดวย เมน Standard เมน Presentation และเมน Content ซงแตละเมนจะมแถบเครองมอมาตรฐานทสอดคลอง กนปรากฏอยในแถวลาง เชน เมน Standard มแถบเครองมอสำาหรบ Save, Cut, Copy, Paste, Zoom
• แถวลางชอวา Standard Toolbar ประกอบดวย เครองมอมาตรฐานตางๆ ทงทเปนสญลกษณเครองหมาย แบบฟอรมของตวหอย ตวยก หรอฟงกชนทางคณตศาสตร
25 ปท 47 ฉบบท 215 พฤศจกายน - ธนวาคม 2561
ขนท 2 พมพคำาถามและคำาตอบตามจำานวนขอทตองการ (จกซอวแบบปารเกมไดทงหมด 15 ขอ) โดยพมพคำาถามทบรรทดบน และคำาตอบทบรรทดลาง ตวอยางคำาถามและคำาตอบ เปนดงน
ค�าถาม : สารละลายทมความเขมขนของ H3O+ 1.0 x 10-3 mol/L ม pH เทาใด
ค�าตอบ : 3.00 สงเกตไดวา ในคำาถามมสตรเคมของไฮโดรเนยมไอออนซงประกอบดวยตวยกและตวหอย วธการพมพคอ คลกเลอก
แถบเครองมอใน presentation แลวเลอกรป จากนนคลกทปม ในบรรทดของคำาถามจะปรากฏ Template จากนนพมพตวอกษรและตวเลขทตองการ ขอความคำาถามและคำาตอบในสวนท 4 แสดงดงรป
หมายเหต โปรแกรมไดตงคาขนาดตวอกษรท 12.0 pt และแบบอกษรประเภท Math ซงกำาหนดใหเมอพมพตวอกษรภาษาไทยและตวเลขจะเปนตวตรง สวนอกษรภาษาองกฤษจะเปนตวเอยง ถาผใชตองการจะพมพอกษรภาษาองกฤษเปนตวตรง ใหคลกทคำาสง Style แลวเลอกแบบอกษรประเภท Text
ขนท 3 ตรวจสอบความถกตองของคำาถามและคำาตอบ โดยกดปม Table จะปรากฏหนาตางดงแสดงในรป โดยคอลมนซายเปนคำาถามและคอลมนขวาเปนคำาตอบ
ทฤษฎใดพจารณาความเปนกรด-เบสของสารจากการถายโอนโปรตอน
ทฤษฎกรด-เบสเบรนสเตด-ลาวร
คกรดของ NH3 คอสารใด NH
4+
สารใดตอไปนเปนกรดแกก. กรดไนทรกข. กรดไนทรส
ก.
สารละลายทมความเขมขนของ H3O+ เทากบ 1.0 x 10-3 mol/L ม pH เทาใด
3.00
Table
26นตยสาร สสวท
หมายเหต ถาตองการแกไขคำาถามหรอคำาตอบขอใด ใหกดปม input แลวเลอกขอคำาถาม เมอตองการลบอกษร ตวเลข หรอสญลกษณใด ใหกดปม Backspace แตถาตองการลบฟงกชนทางคณตศาสตร เชน log ใหเลอกคำาสง Edit แลวกด Cut
สารละลาย HBr ปรมาตร 5 L ม HBr ละลายอย 1.5 mol จะมความเขมขนของ H
3O+ เทาใด
0.3 mol/L
สารละลาย Ba(OH)2 0.02 mol/L แตกตวให OH- เทาใด 0.04 mol/L
สารละลายกรด H2S ม Ka 2 คาคอ Ka1 = 1.8 x 10-5 และ
Ka2 = 7.1 x 10-15 จงเปรยบเทยบความเขมขนของ H
3O+,
HS- และ S2- ในสารละลาย
[H3O+] > [HS-] > [S2-]
สารละลายกรด HCOOH 0.2 mol/L มรอยละการแตกตวเทาใด กำาหนดใหคา Ka ของ HCOOH เทากบ 1.7 x 10-4
3
คาคงทการแตกตวของเบสใชสญลกษณใด Kb
เมอละลาย NaOH 0.01 mol ในนำา และทำาใหสารละลายมปรมาตร 500 cm3 จงหาความเขมขนของ H
3O+ และ OH-
ในสารละลาย
[H3O+] = 5.0 x 10-3 mol/L และ [OH-] = 0.02 mol/L
สารละลายทมความเขมขนของ H3O+ เทากบ 1.0 x 10-3 mol/L
ม pH เทาใด 3.00
สารละลาย NH3 ม pH เทากบ 10.00 จะม
ความเขมขนของ OH — เทาใด1.0 x 10-4 mol/L
จงเขยนสมการเคมแสดงปฏกรยาระหวาง HCl กบ Ba(OH)
2
2HCl + Ba(OH)2 → BaCl
2 + 2H
2O
จดสมมลของการไทเทรตระหวาง HNO3 กบ KOH ม pH
เทาใด7
ไอออนใดในสารละลาย CH3COOLi สามารถเกดปฏกรยา
ไฮโดรลซสไดCH
3COO-
สารละลายผสมคใดเปนสารละลายบฟเฟอรก. NaOH และ NaClข. HCN และ KCNค. HNO
3 และ KNO
3
ข.
Input
27 ปท 47 ฉบบท 215 พฤศจกายน - ธนวาคม 2561
4. การพมพจกซอว
เมอตองการจะสงพมพจกซอวใหกดปม Output ผใชจะสามารถเลอกขนาดของชนจกซอวไดโดยคลกเลอกทเมนดานขวา จกซอวแบบปารเกมใหเลอก 3 ขนาด คอ normal 5 pages และ 12 pages ซงสมพนธกบจำานวนหนาเวลาสงพมพ ในทนเลอกขนาด normal ใหพมพออกมา 3 หนากระดาษ ดงรป
หนา 1 หนา 2 หนา 3
ถาตองการจะดภาพดานหลง กอนสงพมพใหกดปม Back Side จะปรากฏหนาตาง ดงแสดงในรป ซงสอดคลองกบภาพดานหนาของจกซอวในหนา Output
หนา 1 หนา 2 หนา 3
Output
Back
28นตยสาร สสวท
บรรณานกรมHermitech laboratory. (2016) FormulatorTarsia. สบคนเมอ 24 ตลาคม 2561. จาก http://www.mmlsoft.com/index.php/products/tarsia. สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย. (2559). หนงสอเรยนรายวชาเพมเตมเคมเลม3. พมพครงท 9. กรงเทพมหานคร:
โรงพมพ สกสค.
เมอตองการดเฉลยของจกซอวแบบปารเก กอนสงพมพ ใหกดปม Solution จะปรากฏหนาตาง ดงแสดงในรป
ผเขยนหวงเปนอยางยงวา ซอฟตแวร Formulator tarsia นจะเปนประโยชนใหทกทานนำาไปปรบใชสรางสอการสอน หรอชดกจกรรมใหกบนกเรยนตอไป
Solution
Recommended
