1

https://naghd.com

‌پنجم‌گفتگوی:‌ترک‌چپ‌ی‌جبهه

‌(TKP/ML)‌لنینیست‌‌‌ـ‌‌‌‌مارکسیست‌ترکیهحزب‌کمونیست‌

‌یحیی‌مرادی

‌9911تیر‌

2

( Türkiye Komünist Partisi/Marksist-Leninist) لییعز ـ حسة وویعز سروی/هبروعیعز

صاض ای حعة، اثطای . ثیبوس فقبیز ییىی اظ احعاثی اؾز و زض حبیز اظ ػجف ضغاا، زض قب ؾضی

ػجف ویؿشیبی ؾطی دطاسیه یىی اظ ؾشاظ ا زض مب زی و اؾز، ضقفىط ؾبظب [1]وبیب وبیذبن

حسة املاثی ث فضیز ، وطز زاكب اؾشبج سحهی یوبیب زض وبیذبن و ظبی قز. قبنط سطوی یبز ی

فىطاف اظ ای حعة زضآس. دؽ اظ سسی ث طا چسس اظ [2](TİİKP)یب وبرگراى دمببى سروی

ثبظیوبیب وبیذبنصاضی وطز. ییؿز ضا دبی ـ حعة ویؿز سطوی/بضوؿیؿز 1972زض ؾب اكقبة وطز

سأؾیؽ [3](TİKKO سیىیب ) ثخش وبرگراى دمببى سروی ارسش ربییثب ب ضا ای حعة ؾبی

آغبظ قس.ثب ضجطی ا ی ای حعة ی ؿحب زض بعمی اظ سطوی جبضظ وطز

سئضیه ی قى اسیك ی ا شبطط قس، بئئیؿ ضا لبجی بؾت ثطای ثیب وبیب ػجكی و اظ اسیك وبیذبن

ای ث ضجطی زمبب سكىی اضسف سز وبیب ث املاة زوطاسیه ی، جطز ذك، نوبیذب یبفشس.فی ذز

بی بئ ضا وبیب اسیك بیی و وبیذبن زض ؾب ضؾس و ث ؾط ی ی قطب اظ عطیك ضؾشبب ثبض زاقز. حبنط

بیی ػز زاقش اؾز. چی شیؼ طفش ثطای ای وس لای لبـزوطز، ی دطزاظی ؾطیی سطوی زض ػبق

صاضس، ؿجز ػقیز ب )چ زض سطوی چ ذبضع اظ آ( ثط آ اكز ی سطی قطعی و فسسب بئئیؿز

احشبلا ،قز ی سمی یطی وبض ث دطشبضیبی نقشیث مسبیی وزمبب ث دطشبضیبی نقشی اؾز. فبضك اظ

بی یطی ب شیؼ ی آغبظ بؾجی ثطای سحی مغ ،نقشی قطكی طی فسزی زمبب ث دطشبضیبیثطس

بی ػطیب ی ثمیاظ ظیسطوی زض ای بی ثز اؾز. احشبلا بئئیؿز اؾشطاسػیه بئئیؿشی زض لط صقش

جزس. ؼعابئئیؿشی ػب

یلازی ثب كشی آی ضا ذز 1970 ی یب زض قطایغی ػب ثبذز و وزسبی رؿز سطوی زض آغبظ زوب وبیذبن

وبزض ػجف وبضطی سطوی )ث عض فب( ؾطوة ػجف چخ سطوی )ث عض ذبل( كز ثز. ضا ثطای ؾطوة

اظ وبیب ضفمبیف فلا زؾشیطی ػب ثبذش وبیذبندؽ اظ ییؿز ـ ضجطی حعة ویؿز سطوی/بضوؿیؿز

یبزقس ثبظؾبظبسی حعةثبظبسب ای ػجف، .فقبیشی ساقزای حعة ثطای چس ؾب زض شیؼ یب ضفز

قس. حعة ویؿز ثطعاض 1978زض ی حعثی آ رؿشی وط. ذز لطاض زازسزض زؾشض وبض ضا

ثب اكقبة ضثط قس و قف ثبض ی فقبیز ذز زؾز ؾب 48سبضید ذلاییؿز زض ـ سطوی/بضوؿیؿز

بی زضؾی لطاض و زض ضقش سیىبی طیلایی ی وب . فساسفبق افشبز 2017زض ب آآذطی اكقبة [4اؾز.]

[5].قز قبذش یی فش ای حعة غمفب ی زضؾی غمز. ضزا

3

چكیطیقبض زض وكضبی اضدبیی، ذهنب زض آب و یعثب ییؿز ـ ویؿز سطوی/بضوؿیؿزحعة

وس اظ ای عطیك وبضطا فقبیز ی [6]اردب در سروی وبرگراى وفذراظیى زض ایسجبؿ سطوی اؾز، ااظ

ػؿی زض سطوی اؾز ث بی یىی اظ سافقب حمق الیز ای حعة. وس ضا ؾبظبسی یبػط سطن زض اضدب

. طؾ یؿزو زض یب احعاة چخ سطوی ای ، دسیسحبیز اظ حمق زطثبقب ػؿی قط اؾز

آظازؾبظی آ، ث ساذ زض ػجف ثطای ی وثبی جطز ییؿز ثب حبنط ـ حعة ویؿز سطوی/بضوؿیؿز

احعاة چخ سطوی و زض ؾبیطثطذلاف ی ػ دیؾشس. س قس سقسازی اظ یطبی آ ث ػج لضغاا فلا

قب ؾضی فقبس، سقساز یطبی ای حعة زض ای غم دطقبض یؿز. ای ضؿ احشبلا ث ربفز ثطذی اظ

طزز. ربفشی و بیشب ث اكقبة شی قس. یطوعی حعة ثب حضض زض ضغاا ثبظی افضبی ویش

نضر طفش اؾز. ییؿز ـ ، یىی اظ فطبسب حعة ویؿز سطوی/بضوؿیؿزجویلض ثب ی دیف هبحج

:ی ضخ زاز ثز و ز حبزط اؼب قسزض ؾط زاقز. ای هبحج ظبی ثبیس ای هبحج ی ثبضز ىش ضا زض

حعة ویؿز ی طوعی ویش اظ افضبی سیىاضقس بفطبساظ [ 7ثبض اظایب]ػب ثبذش

حسة زذبز زض ای حعة زیطی اكقبةزض ػطیب فیبسی زض ضغاا ییؿز ـ سطوی/بضوؿیؿز

بی زض دبؾد ذا بذا، ای ز حبزط .آزض [8] (MLKPیز )عیلی وویعز هبروعیعز

قس سأطیط صاقش اؾز. هبحج

ی قز، ث ز ب شفبر زض ویش هبحج ث آ ثبضب اقبض ی ذلابػطای اكقبة زض حعة و زض

ربف حضض حعة ،ضجطی طزز. ثركی اظ افضبی یؿز ثبظ یی ـ طوعی حعة ویؿز سطوی/بضوؿیؿز

، سافـ حضض زض ضغاا ؿشطـ فقبیز حعة زض ثرف زیطیطبی )طچس حسز( آ زض قب ؾضی ثزس،

اظ [9]وطزس. ی بئ ثب یىسیط ؼبز ی وبیب اسیك بی وبیذبن ، ثب اؾشبز ث قشػبحغم ثزس. ط ز

وطز ی زذبز ب ثحضعطف زض ای ى یب زاضی ثیؿز ییؿیز ث فا حؾی زیط حعة ویؿز بضوؿی

زذبزبی آب ثطای زض حب اكقبة، یىی اظ ایع یطی اظ لقیز شعع حعة و قبیس اغطاو ؾیبؾی ثط

زض ػطیب اكقبة ثز اؾز.

ب ثیش از رچیس، گشدى فضبیی ثرای آشبیی همذهبسی چخ ذف از اششبر ایي هصبحج

ویي دلیل شبیذ ثشر ثبشذ و ثب سبریخ حسة وویعز ایراى ثب ججش چخ سروی اظز. ث

لییعز شرع وین. ـ سروی/هبروعیعز

4

ثب ذاس فمظلف ضئبیش حمیمز ؾبذز. ا وبیب ظسی ذز ضا سا سفی قس و ضفیك وبیذبن ی جویل:

وبیب ی ا ث قبذز زض ای طح شلف كس. طؾیس. زاف وبیذبنقز ثب زیطا ث قبذز وشبة یب فز

و ا زض دی كز ضای ث غضفبی رشهط آ ثز. ییؿ ـ بضوؿیؿ ذز ی زض حب قبذز ػبق دیؾشا

وبیب زاضای اثقبزی اؾز و ضح حمیمز ثز. ای ؿب ثطای ب ثؿیبض ایز زاضز. ث ای سطسیت، قرهیز وبیذبن

سجیی وطز. یػیضا ثب چس سا آ ث ؾبزی ی

ذاؾز ثساس چی ... ضا سحی وطز اؾز. ا ی اظ ؾی زیط، ا ث عطظ زضذكبی، سبضید قضی، سبضید املاة

ب ث و چطا آ ثزچی یع دطؾف ا ای ذهلو چطا زض قضی ؾؾیبیؿ سقیك ؿشطـ یبفز. زض

بئئیؿ اؾز. چطا ػجف دطزاظا سطی ؾطی وبیب یىی اظ ؿظ قىی زضذض ؾؾیبیؿ ضا فی ؿبذشس. وبیذبن

وبیب ضا ازا زاس ایسئغی وبیذبن ی ا ضا طػـ سهی ؾط ی اسیك ظؾب 45 سمطیجبدؽ اظ ب اطظ

ضف ث سبضید ػز زاضز. ا حعثی ضا ثب بز و اظ غ وبیب بی وبیذبن ی ؾطی زس؟ ث ای زی و زض فك ی

ضا فبی ثیبزی س ث ؾبزی ای حعة ضا سهفی اسیكسا وؿی ی طی ثؿیبض لسضسس اؾز. اظ ای ضػز ؾ

ػسا وس. آاظ

زلز سحی وطز اؾز. ظلا سحی ا اظ وبیؿ چب سبظی زاضز وبیب سبضید سطوی ضا یع ث یذبنوب

حمیمز ای ضیشضیه ثطز، اب اذطیبیؿشی ث وبض یضسطایی اؾز، ضیشضیه ثرف اؾز. وبیؿ سفی چخ اب

ػا ث عض سبضیری، ثب بی زس و سطن زس. ا كب ی وبیب ای ضؿ ضا ث ب كب ی آ یؿز. وبیذبن

شیز ذك سطوی اؾبؼ ایسئغیه ذز ضا ثط ی ػبشثثطزاضی اظ ظثب املاة ضیشضیه چخ، ث چ قىی ثط

ضا ثب ثطوكیس ضوف ایسئغیه وبیؿ اؾبؾب زز سطوی س لا ضقزس و . ا كب یثب وطز ثز

ثبوبیب وبیذبن ث ای عطیك فبقیؿشی اؾز. و زوطاسیه اؾز شطلی، ثى ای ثز اؾز. ایسئغی

ث یسا یبی ا اظ عطیك سحیب وطز اؾز. ثسیاملاثی چخ سطوی طظ بی سفیب چخ ایسئغی

. یبثیؽبطی چخ( زؾز ی بی غیط املاثی )ظیط دؾش ای ثطای سكریم ایسئغی ؼؾ

وبیب زق انی، ضغی سطوی اؾز، وكی وطزب ب وی؛ ثب ث سحی وبیذبن وكی اضیب یب ؿ ظلا ث ؿ

سا فز و زضی آ فبقیؿ. ث ی زی ی ی حعة اسحبز سطلی اؾز ؿشثیب ای ضغی وبیؿ

ای و ا ثب بز ػسا یؿز. طچس و سب اطظ وبیب ایسئغی ث فی، سبضید ػجف ب اظ قرهیز وبیذبن

ی سطوی ... عطح قس وكی اضیب، وطز ؾشیعی ػبق جبحض ثؿیبضی زض ضز ضفبر رشفی ظ ؿ

سا اظ ا آذز. وبیب حطفی ثطای فش زاضز ی ب وبیذبناؾز، اب چ

5

بیب ضا و ی وبیذبن ی وطزب ضا ح ذا وطز. اط وؿی اسیك و اضزغب فز: ؿأ ب ویس ث ظبی

ساس سكریم زس و ازفبیی اظ ای زؾز چ فطیت ایسئغیىی اؾز. حشی اط ث ؾبزی ی ،ذاس ثبقس

سایس ضغی سطوی ضا فو ویس. ؿأ، ای دبضسی )حعة اضزغب( یب احعاة زیط ضا سغییط زیس، ثبظ ی آن

ز. ؿأ سبیز ای ضغی اؾز. لهس فطیت طز ضا زاض بی زضك ط اظبی ثب فسحعة یب آ حعة یؿز و

ػبو ا سبضید سطوی ب فطا آضز اؾز، اظ آوبیب ثؿشطی بؾت ثطای اسیكیس ػب و وبیذبن اظ آ

ثكبؾی. زق ب سای بضوؿیؿ ضا ث عطظی زضذكب سحی وطز اؾز، ب زقب ذز ضا ث ؾبزی ی

بی دطقبضی زض چخ سطوی ؾبظز. ػجف یثط افىبض شطلی ؿظ ضیشضیىی اؾز و ذز ضا ویؿز؟ زق ب

ی حطوز ثبظبسس زض ؾیؿش ازغب قسس. ث ای زی و ثركی اظ أطط اظ ای ؿأ اظ ازاو ش سػز زاقش

زس وبیب كب ی ضا زضن ىطزس. وبیذبن ی فبقیؿشی آ ب اؾبؼ زز سطوی ضا زضن ىطزس. وبیؿ ضیك آ

وكی اضیب ای ضغی اظ عطیك غبضر ؿی و ضغی وبیؿشی سطوی سبثقی اظ اذطیبیؿ ػبی اؾز، ؾطبی

وبیب قشمس اؾز و ضغی سطوی ث سز زظزی غبضر ب اجبقش قس حبفؼ بفـ اذطیبیؿ اؾز. وبیذبن وی

زاضی زس و ضغی سطوی یه ضغی شقبضف ؾطبی ی ؾطبی ثعس. ا ث ب كب ی ساؿش زؾز ث اجبقز ای

زاضی ضا ث ؾجه غطثی عی ىطز اؾز. ثى ضغیی زظز غبضسط اؾز. ظ طاح شقبضف ؾطبی یؿز

زاضی شقبضف اؾز، چطاو نبحت دبضب بی سطوی قشمسس و سطوی یه ضغی ؾطبی ثؿیبضی اظ چخ

اس. زض ای ضغی غبضسط ضا زضن ىطزب اؾبؼ اس. آ ب اقشجب فیس زی و آ زوطاؾی اؾز! ب دبؾد ی

آ فبقیؿشی اؾز. قز اب حمیمز زز سطوی، ب زوطاؾی زفبؿ اظ آ ثؿیبض قیس ی ازابی

وبیب، قرهیشی اؾشظبیی زض سبضید چخ سطوی اؾز و چب ایسئغی ا ثطػبی بس ث ای سطسیت، وبیذبن

جز. بط یؿؼفىطی وبلا ضزاض اؾز. ظلا زیع عیف، نبحت زؾشب اؾز اظ عطار سبظی ثطذ

وبیب نبحت یه زؾشب ؿؼ فىطی یه زؾشب فىطی زاقز اب اػس اقشجببسی ثز. اب وبیذبن چبیب

سا سفی قس سا ث آ ضػؿ وطز دبؾد طفز. زض اضز رشف اظ ظایبی رشف ی اؾز و چب ی

. قز شطلی ثب ضؿ اػ یضقی زض ی وطز زض ضز ؿأ ا چمسضی ا ثؿیبض شطلی ثز اؾز. و اسیك

ػجف یس حشی اط ثب ث دطدببسابی زق ث ای شیؼ ثطؾی و زؾشب اذطیبیؿ سطوی دكز ی ا

طز وطز ی حبیز اؾز، چطاو حك سقیی ؾطقز اظ آ ث حك، ضا قبیؿش ؾز، چب ای حطوزا وطزی

ض ػب ذز ثز زض ای ضا ضفز.ی ایظب ای زفبؿ اظ حمق طز وطز آبزاؾز. ا یه سطن ثز، اب ثط

6

20وبیب زض ای ضز ی ثبقس. ی ضؼ ثز اب زض اسحبز ػبیط قضی، ثیف اظ قبیس كبث سبضیری وبیذبن

سقیی ؾطقز ثؿیبض ی حك وطزس. ثطذضز ی ثب ؿأ بی رشف( ظسی ی الیز )ثب ظثب 150یز حسز

وبیب یع صاضز. ب قشمسی و وبیذبن زضذكب آظس اؾز. ا ػبیی ثطای ثسبی زض ای ضؿ ثبلی ی

وبیب زؾز زضاظ وطز، زض ؿیط املاة زچبض اقشجب غی وبیذبن ایسئ زاقز. طوؽ و ث ؾیچی كی

ؾطزضی راس قس.

در حیي ػولیبر چریىی [10]لی بی سج ا در و ظبلگی جبى ثبخز. 22یب در وب گیب وبیذبن

ای و ا رفمبیش آغبز وردذ ث چ ظوشی رفز؟ اذوی از سبریخ هعیر هجبرزدظشگیر شذ.

دط از دظشگیری ا ضؼیز حسة ثگییذ.

زضن وطز فیمبافىبض بئ ضا ا ثؿیبض ػا ثز.ؾب ثز عجقب 23وبیب زض ظبی و ث قبزر ضؾیس، وبیذبن

ضیس ثبیس ث زلز قطایظ ضا ث عض اضبی سحی ویس. جبیس چكب ذز ضا یس: طوؼب و ی ثز. بئ ی

ویس ثط سحیفىط حطوز ویس. ثبیس ثقس الشهبزی ثقس ؾیبؾی بعك سحز فقبیز ذز ضا ث ذثی ثجسیس ثی

ب زؾز ث ف ثعیس. ث ای سطسیت، ا ث طوؼب و ضفش اؾز چی ف وطز اؾز ط جبی آ سحی

بی ا اظ آ غم ثطآس اظ سؼبضة سحی [11]ی عاضـ وضػه حطوز ا سأب ثب سحی ثز اؾز. ػع

ث ب و حبلا سای ثیی ؾز. ظلا یظس اوبیب ثب ؿبئ ثطای ب ثؿیبض آ ی ثطذضز وبیذبن ای قیاؾز.

بی ب اضز وطز ب یبظی ث سحی ثیی سا ثط دیف ای، سبی افىبض ب زضؾز اؾز یچ ذی ی ضغاا آس

اقشجب اؾزفمبیس زضؾشی ثاظ اعیب بقی یی. ای قى ثطذضز و ای غم ساضی! . ب چی ی

وس چ ثبضبیی زاضس ب ظسی ی اؾز. ب ثبیس زض یب ذك ثطی ث زلز ثطضؾی وی و ث چ قىی آ

بسیس ثبیس یطی ف ضؾیس. ا ی سا ث سهی ب ی اس. سب دؽ اظ ای ثطضؾی ثب چ ؿبئی اػ

آظ یه زاف بسوب یك ؾط ثز. ذز وبیذبن زض ای ضا كبز آظ ثس ق، اظ ذك آذز یه زاف

قس، ث اسظی ثز. ا ذز ضا زض ثطع فبع ضقفىطی لطاض ساز. اط ث ضؾشبیی اضز ی زض حب یبزیطی سؼطث

آظ ش ذز ضا فا سب ث قب آظـ ز. زض فو ظ یه زا فز و ق ؿش آس ضؾشبئیب ی

كز. ثطای آذش ی

اشبی فط ذز یع ی ؾه ضا ازا زاز. ا یه املاثی زضآس. زض الـ سب اـ ث وؿر ا زض زضا زاكؼیی

آظ ز. ا زاف ا اظ ای دؽ ظ یه ق ث زیطا آظـ ی ب فز و حبلا ثؿیبض آذش یچ

یه ضا ث ؾز زیطی وبض صاقز. ب یع چی بی بق ثز یه املاثی. سب اشب یع یچقبذز ػ

7

آظی ثبقی ظب زاف سای املاثی ثبقی یه ػجف املاثی ضا ث دیف ثطی زاضی، قشمسی و ی

یع یه زاكؼی ثؿیبض فك ، زض زاكبجایلطاض اؾز. اجش ضفیك و زض عت قبذز حمیمز، سك ثی

وبیب زض ای ػجف ػبی طفز. ؿأ ای اؾز فقب ثز. زض آ ظب ػجف زاكؼیی سطوی لسضسس ثز. وبیذبن

وطز ذك اؾشفبز ی ثرف زی آبی ز فقب ثز. ا اظ ط فصی ثطای ؾبظب وبیب یه ؾبظب و وبیذبن

فقب زاكؼیی جز. ظلا زض آ ظب ػجكی زض ضؾشببی سطوی قى طفش ثز و ذاب انلاحبر سب یه

افشهبة ضا قطؿ وطز س ؾسیىبی وبضطی جبضظوبیب زض وبض آب ایؿشبز. زض اؾشبج، چ اضضی ثز، وبیذبن

وطز. ا ث وبیب ساذ ی ، وبیذبنطفز ضغ یملاثی ا یزض وبض آب ایؿشبز. زض ط لقیشی و فقبیش ایجثزس،

یبظی ث آظـ ثیكشط سفی كس و ث سبی آب قس اؾز طعكی جز. ا ػ فق یب ثطع فبع یچ

الـ، ب یع قشمسی و بئئیؿ یب حشی بضوؿیؿ یع یه فىط وب ث اسب ضؾیس یؿز. ساضز. زض

یؿ یبظ ث دیكطفز مبز زض ثطاثط ؾى ایؿشبیی زاضز. اضزی ؿز و سب اظ ز سحی اضبی بضوؿ

قز. ث ی زی اؾز و ب یك ث سحی یبظ زاضی. ب اظ القیز فیب ی

بی رشفی اظ چخ زض ؾغح ػبق ذاس. زض آ ظب ط وبیب زض زاكب فی اؾشبج زضؼ ی وبیذبن

ضفز ثب آب ب ی بی سبی ای ط ب فقب ثزس. ا ثطای آذش آقبیی ث كؿز زض زاكب ذهنب

ای ازاض اض ذػ زاؿشس. ثقسب، فس بئئیؿز ی ذز ضاوطز. ظلا ثطذی ازاض قضی ثزس. ثطذی ثحض ی

فشس و اضسف سطوی ثبیس وزسب ای چخ دبضبشبضیؿز ثزس. ثطذی اظ ضقفىطا سطوی زض آ ظب ی ثزس. فس

ب اظ وطز قشمس ثز و املاة س ب ضا اظ قط زیىشبسضی ؼبر زس. ا سبی ای ػطیببر ضا مس ی وس

سا یچ املاثی ضا آغبظ وطز. ا ای افىبض آیس. ثس ضؾشبئیب، ثس وبضطا ظحشىكب ی ی ذك ثطی فس

وطز. ظلا ب ویس ث ؾطقز دبضبشبضیؿ زض سطوی؛ اطظ زیط چیعی اظ دبضب ثبلی ضا ثضغایی اضظیبثی ی

ب ضا زؾشیط ظسای وطزس.ضاؾز. سبی بیسب دب بس

وبیب در سروی فرهل شذ؟ آیب هبئئیعن سظظ وبیذبن

ذاؾز ثب ای ػطیببر وطزس. ا ی بیی و سفی بئئیؿ ثزس فقبیز ی وبیب یع ط اجش دیف اظ وبیذبن

دطزاظ ظبث یه ؾطی وطز، ث یز یظب زض ز ػ فقب آقب قز، ث ی زی ثب آب اضسجبط زاقز. ا

ای ز فقب املاثی زض ط حطوز املاثی ظبث یه ؾبظب وطز ث ذز ضا اظ ؾط بئئیؿشی ثبظؾبظی ی

دطزاظی دطاسیه املاثی ػز ساقز ط ز ضا ثب ای یب ؾطی وبیب، فبن ب ثطای وبیذبن یبفز. یچ حضض ی

ثطز. دیف ی ث

8

وبیب ای اظ افشطاضبر ذز سیسس. وبیذبن عاض وبضط سطوی ث ذیبثب آسس، شیؼ ، چس ز1970لشی و زض ؾب

ای ثس زمبب چی اضظیبثی وطز و ثطای املاة ب ث ىبضی اسحبز زمبب یبظ زاضی. یچ سغییط املاثی

ی وبضط زمب، ط سغییط املاثی زض سطوی، ثس طای ، فلا ثط ز عجمیؿط یؿز. اطظ ب قشمسی

بی ضؾس. ثى یز دصیط یؿز. یقی، املاة سب ثب ػز وبضطا زمبب ث شیؼ ی ز وطز، اىب

دیب ىبضی وطزی، زؾزب وطزب ؿشس ثبیس زض ای ؿیط اضز قس. ثبیس ثب ػجف سطوی، و ثعضشطی آ

ساس ث اساف سطن، ی وكب ای زؾی ػز زاضز: وطزب، ثس ىبضی وبضطا ظحز زاز. زضالـ ضاثغ

س ث اساف املاثی سا ب یع ثس ىبضی یبضی ػجف وطزی ی املاثی ذز ثطؾس، اظ ؾی زیط، سطن

. بئ قسذز

ب دیكب جبضظ ثزس. ضفیك ی ای ؿب ضا ب اسفبق افشبز. زضالـ آ شجط ث زؾز وبضطا وبضذباملاة او

ی رؿز، وبضطا دیكشبظا املاثس، اب املاة یس و زض ثطضؾی وطز اؾز. ا ی 1905ثقس اظ قىؿز

حطن املاة ؿأ ثطفىؽ ثز. زمبب سض زض ضز چیثس حبیز زمبب ث ؾطاؼب راس ضؾیس.

بی وبضطی ثزس وبضطا سب حبی ػجف ثزس. ب قشمسی و ضا دیطظی ػجف وطزی، طای ػجف

زمبی زوطاسیه سطوی ثب ػجف وطزی اؾز. یچ یطیی ث سبیی لبزض ث ضؾیس ث سف یؿز. زض ای

زوطاسیه ثبیس زض وبض یىسیط ثیبؾشس. ؿیط یطبی

لییعز ـ سر در هرد سبریخ حسة وویعز سروی/هبروعیعز اگر لرار ثبشذ اذوی هشخص

ی دی حسة ن اشبر ی ثبزظبزهبى صحجز وین، ثشر اظز و ث لبیغ ثؼذ از ودسب درظ

را عی وردیذ؟ وبیب چ هعیری وسبی ویذ. دط از جبى ثبخشي وبیذبن

یب فىای ث ی ؿحب ػز زاقز. ظلا فس ی جبضظ زض حمیمز زض آ ظب افىبض شقسزی زض ضز ح

وبیب ای ؾطار ضا یع ضز وطز. ا قشمس ثز و دیف اظ ط السای ثبیس احسبی طیلایی زض و ثبض زاقشس. وبیذبن

سای جطز ؿحب ضا ازا زی. رؿز ثبیس ػز حعة، ب یسكىی قز. چطاو ثس حسة وویعز

ییؿ بئئیؿ ضا ثب بز. چی حعثی ثبیس جطز ذك ضا ثط فس ـ حعة ویؿز ثب ایسئغی بضوؿیؿ

اؾز. زض الـ سةحوبیب ث ای شیؼ ضؾیس ثز و ط املاثی بحه حضض ضا سایز وس. وبیذبن ثیطز آ

بزی اؾز و اسحبز وبضط حسةوكب اؾز. قسب، وبضطا ظحز ، حبی دكشیجب ؾطوةحسة

یچ السا حسةثطای ب ػبیب ثؿیبض ی زاضز. ثس ػز حسةزمب زض آ شؼی قس اؾز. ثبثطای،

9

زمبب ذك ؾطوة قس بز لسضر وبضطا ثبی ایسئغی اؾز، حسةسا اؼب زاز. ؤططی ی

ی فی صاض ث املاة فطاؾی آ اؾز. ؾط اسحبز وبضط زمب اؾز، ثطب اؾز.

یؼبز قس اؾز و ثركی اظ ی اكقبة زض حعة ب ث ای زی ا ثطای ب ایز ثؿیبضی زاضز. ؿأحسة

سب ث زجب حفؼ فبن اظ املاة ؿشس. ب یع سی املاة ق ذاس اضز دطؾ طوعی آ ی ی ویش

سا املاة وطز. ی ،یطی اظ املاة یی و ثب ای ب فبن ی

قی. بئ، بی املاثی ب وی، ایز حضض زض یسا ػ ضا شػ ی اط ث سبضید املاثی ػجف

ی ا زض اظ سایس اظ فبن اس. قب ی قی ی، چ اضا، اػبلا ... ی زض یسا ػ ثز

و چ ثؼس! چی اطی ى یؿز. زؾشض زیسب وبزضبی حعة بػطا ث ییشبز

زوطاسیه ثطذضزاض ثبقس. اػس شطایؿثبیس اظ ؾب حسةث زی ی كىلار اؾز و ب قشمسی و

ب حعة ویؿز بضوؿیؿز حسةؾ زیؿیذی ثبقس اظ آظازی زضی ثطذضزاض ثبقس. ظلا، یب

اؾز. ب ثطای دصیطـ چبلش سضبدثطآس اظ حسةػز زاضز. ب قشمسی و ظیبزی ( سبیع MLKP) ییؿز

سایس زض حعة ب ثبیس اظ سضبز، اؾشمجب وطز. ث ی زی قب ی . ثب ث ب ایسئغیهای سضبز ثؿیبض آبز

طایی اؾز. سضبز یب ای ػ اؾز و ث ذای یب ادؽ ، اب ؿأ ثط ؾط سطلیقیس ز دبضچ ویساكقبة

ضا ؾطوة ویس. حعة حسةزضی سایس ثب كشی آی سبی سضبزبی قز. قب ی اكقبة شی ی

ای شفبر ضا ب اسیك سبثس. آ ( چی چیعی ضا زض ذز ثطیMLKP) ییؿز ویؿز بضوؿیؿز

ای اؾشاض ضی. ب قشمسی و اط اسیك ایسئغی ی شفبر ی دصیطس، ب زض فو ث دیكاظ اسیك ی

ی ؾبظز ث ذزی ذز ثط حك اؾز. اب اط ایسئغی قب دبؾد اكقبثی ضا شأطط یی حى ثبقس، دؽ اسیك

ثب القیز ضا ساضیس. ایس سا اػ قطایظ یؿز طی زض حب اكقبة ؿشس، دؽ قب اظ حمیمز سطؾیس

وی طاؾی اظ غی ذز اؾشمجب یبی شبیع اظ ایسئ ثبثطای ب اظ سضبز، اظ اكقبة سطؾی ساضی اظ اسیك

ب، چ سای زؾز دیب زی، چ آبضقیؿز ای ی سأطیطدصیطی اظ زیطا ساضی. ب ثب ط یطی املاثی

ی ثحض زیبي ؿشی. ب قشمسی و فىط طاؾی. ب آبز ب ی ب اظ اسیك [12]ح.ن.ن چ زیطا.

سطؾس! ب ی حى اؾز. ؿأ ای اؾز و آؿششاض ایسئغی ب اؾ

سرظذ؟ چ وعی هی

11

،قب ثب افىبض شبیع ثب ایسئغیب اظ اػ سطؾس. آ ( یMLKP) حعة ویؿز بضوؿیؿز ییؿز

یس سیه )سه طزز. چطاو اض ذػ قشمس ثز: حعة ثب ب ثبظ ی ایؿز ثز آ ای ؿأ ث ذػطاس.

ای زض ضز ( مبMLKP) ظلا چس ضظ صقش، فطزی اظ حعة ویؿز بضوؿیؿز ییؿزنسایی( ثبقس.

املاة ، فضیز ا زض ػجفاربىػب زض ضز اشطبؾیبیؿز ثز ضفیك ضفیك اضب قش ثز. زض آ

ی ب ضا ؾشبیف وطز ثز. دؽ اظ آ، لشی ثب بیس ؿبئ زیطی نحجز قس ثز آ [13]ب ذك شحسا

وطزی، ث ب فز: قب اظ اؾبؼ زض اقشجبیس ف ( نحجز یMLKP) ییؿز حعة ویؿز بضوؿیؿز

ذایس ث اؾز و قب یاكقبثی قشمس اشطبؾیبیؿشی ساضیس! ب فشی ؾض قب چیؿز؟ فشس: آ ثرف

ب ح ویس آب ضا ث قى فیعیىی حصف ویس! آ

( فشی: ب ویس، قب زض طای ثب ثرف MLKP) ییؿز ی حعة ویؿز بضوؿیؿز ب ث بیس

ای سب اظ ذ ذاس. ب ی چی لهس زاضیس ب ضا ث ػ ثب یىسیط ثىكبیس! حعة ب چی چیعی ی سهفی

اكقبة زض ب، یه كى ایسئغیه اؾز. ط ؿ عطیمی ایسئغیه ای ؿأ ضا ح وی، ظیطا كى

ذای. ب ث ثطذضز غیطایسئغیه ثب ای ؿأ، سب ث ؾز زز سطن ذاس ثز. ب چی چیعی ی

چی فشی، قب چطا چی ضفشبضی ضا و زض ط سهفی( MLKP) ی حعة ویؿز بضوؿیؿز ییؿز بیس

ای غیط ذاس ضؿ ضا ث زضیطی ب ضا و ی ویس؟ چطا آ ث قى ذغطبوی زض حب ضقس وطز اؾز، مس ی

ویس؟ ایسئغیه ثس وس اشمبز ی

ایؿشی ث ز عطف زضیطی عطف ؿشی، ب سب ث فا حى زض یب ز ط ی قب فز: ب ثی بیس

زی. ـ ی

چی، ( از داری هیبى شوب گر سصفیMLKPلییعز )حسة وویعز هبروعیعز آیب لصذ

شبى چیعز؟ ذف ػضگیری از گر دیگر اظز؟

وس اظ چی وه ی زای ث ط سهفی و ی عطف ؿشی. زض حبی حى ثی فمظب یس و ب ی آ

ب ضا ػصة ذز وس. ث ؾط ب ای ضفشبض حعة اس. قبیس لهسقب ای ثبقس و آ دكز ؾط ثب آب لطاض ساض ثؿش

ب ،ض ضؼیسی. زض ضز زیط احعاة( زضؾز یؿز. ب اظ ای ضفشبض ثؿیبMLKP) ویؿز بضوؿیؿز ییؿز

ی ب ثب زیط احعاة ویؿز حبضط زض ضغاا ثؿیبض نیب ی ضفیمب سای ثیی، ظلا ضاثغ چی چیعی ی

11

حسة وویعز وی. اب ای ف عزیه اؾز. ثب سبی آ احعاة احؿبؼ عزیىی ضفبلز ی

اؾز، املاثی. ب ثبظاضی( ثیكشط قجی ضفشبض سؼبض MLKP)لییعز هبروعیعز

ب عطف یؿشیس. فش سای ثذصیطی، چطاو قب اثػوشی ثی ب فشی و قب ضا ث فا حى ی ب ث آ

ف حعة ب (، اثػوشی اؾز اب دطاسیه آب چی یؿز. ایسئغی بئئیؿشی ث ػجMLKPازفببی ای حعة )

ی اكقبة ضا ح بی ایسئغیه ذز ای ؿأ ساس ثب ث آظ زاز اؾز. حعة ب ی ی ظیبزیسا یط

ب چیؿز. ی زای ؿأ وس، چطاو ب ی فه

هعأل چیعز؟

حعثی ضقیف یؿشی. زای ؿأ چیؿز ضا زضب آ چیؿز. ب اظ ای ضؿ فهجبی یؿشی، ظیطاو ب ی

ییؿز حعة ویؿز بضوؿیؿزای. ب اظ ثیب ایسئغیه لسضسسی ثطذضزاضی ساب ث ح ای ؿأ

(MLKP اظ سا ب آب اؾز ) ػب زض و لهس زذبز ثی صاضز. اب لشی احشطا یبیشب ث سبضید حعة ب

ب فشی و ای ضؿ ث قب طثط یؿز زض وبض ب زی. ث آ ب اػبظ ی اض زاذی حعة ب ضا زاضس،

ب ثب ث چس ز وبزضی و زض ضغاا زاضس، سهضی آب ازا زاضز. آ ی شأؾفب چب ساذ اب ؛زذبز ىیس

( ضا ساضی، MLKP) بضوؿیؿز ییؿزثب حعة ویؿز ی ذز اس. ب لهس مبیؿ اظ لسضر سا دیسا وطز

ی آب غیطلبث لج اؾز. طایب اضظز. ضفشبض ساذ آب ی ، ث سب یطبیاب یه وبزض ب ظ قیس اضب

حسثی شوب ث ایي هرحل و رظذ و گشدى ایي هضع وشیذ شذى ثحث درى ث ظر هی

( صرر گرفش اظز، ثرای شوب لبثل MLKPعز )لیی سظظ حسة وویعز هبروعیعز

ثیی جد اظز. دیش

ث ای آلایفذای ذز ضا ثب ای ثحض اظ اؾبؼ، ثحظی جشص ز قأ یه یطی املاثی اؾز. ب ی

ای سا ؾبی ب راؾش ثضغایی غیطاملاثی اؾز. ب یچ ثحض آغكش ث اثشصا وی. ای قى ضفشبض انلا

ب ایسئغیه حعة ذز ضا ثب حعثی زیط لیبؼ وی، اب شأؾفب ثب ضفشبضبی رطة ثطذی احعاة، ای مبیؿ

یؿز لشی و حعة ودیف آس اؾز و اظ ؾط ب ثطای ػجف املاثی، ث قسر رطة غیط املاثی اؾز.

قز و لسضسس اؾز، غط قس اؾز. سا ( ثب ث سقساز وبزضبی ذز سفی یMLKP) ییؿز بضوؿیؿز

یه حعة ث سقساز افطاز آ یؿز، سا یه حعة ث ایسئغی آ اؾز. ب حعثی لسضسس ؿشی اظ ای

سا وبیب وبیذبن هبئئیعنغیه ب، یقی ی اكقبة صاض ذای وطز. ظیطا ز ثب سا ایسئ ؿأ

اس. چطاو یطاص ؾطی ضفیك ایج ثطای ثطذضز ثب ؿبئ حعثی، ضاكبی بؾز. حعة ب ضا ؾبذش

12

ثبزگردین، حسة (TKP/ML)لییعز ـ هبروعیعز/سروی وویعز اگر ثبر دیگر ث سبریخ حسة

شوب چ زهبی ث عر رظوی اػلام هجدیز ورد؟

وبیب حسز زؾب سأؾیؽ قس. وبیذبن (TKP/ML)ییؿز ـ بضوؿیؿز/سطوی ویؿز حعة 1972آضی 22زض

ملاثبر دیف اظ آ ثب طی اظ ضفمبیف، فقبیز املاثی ذز ضا آغبظ وطز ثز. زض آ ظب سب ػب شأطط اظ ا

سط وطز وبیب ؾبز بی ػبی، قطؿ فقبیز املاثی ضا ثطای وبیذبن طزی ثز، اظ چی سب یشب وثب ... ػجف

ثزس، چطاو ػجف چخ زض ؾغح ػبی ثؿیبض لسضسس ثز. اطظ اب چی یؿز فقبیز املاثی ث طاست

ی و زض اعطاف ا ػـ قسس، زاكؼ ثزس. زض آ ظب اظ یب ا سبی وبزضبیسط اظ صقش اؾز. كى

وبضطا زمبب وؿی ث ػـ ط ذیؾش ثز.

عض و دیف اظ ای ب ثب یىسیط ثحض وطزس ث ای شیؼ ضؾیسس و ثبیس فقبیز ذز ضا آغبظ وس. ب آ

آذز. ظلا زض قط ازیط، زض ضفز اظ آب ی بی رشف طز ی وبیب ث زض ذیعـ اقبض وطز، وبیذبن

بی لسضسس جز ثیكشط فقبیزػجف وطزی ظ اطظ یب زاكؼیب، زض یب زمبب ... زض آ ظب،

طفش قس. ثقسب ثب لسضر كی سؾظ وبضطا زمبب سطن اؼب ی سطن املاثی زض قطب ضؾشببی

قس زض بعك سطوی. بی املاثی زض وطزؾشب اؼب ی ػجف وطزی، اوظط فقبیز

ی ذز ضا آغبظ وطز شأؾفب ث قبزر ضؾیس. ؿأ ای اؾز و ثبیس طز ؿحبوبیب ج زض آ ظب، وبیذبن

اساذز. ا قشمس ثز و قطایظ جطز ذك یبؾز دطزاذز جطز ؿحب ضا ث سقیك ی ثیكشط ث وبض ؾیبؾی ی

اظ ب حبیز ذاس وطز. ض ؾبذش آ یبظ اؾز. قشمس ثز و ضؾشبئیب سب ث حضض ب، ثطای قق

دیف اظ آغبظ جطز ؿحب، ث فقبیز ؾیبؾی ضؾس و سا ثی و ای سهی ا بزضؾز ثز، اب ث ؾط ی ی

ثیكشط یبظ ثز.

یبفز. ز ىش زض ای ضؿ ػز وبیب، وبزض ضجطی حعة اظ ثی ضفز اب حعة سسا دؽ اظ قبزر وبیذبن

وبیب ثب زضن فیك ذز اظ ؾؾیبیؿ، ثبی ؾطی زضذكبی ثطای ب ثط ػبی صاضز و، وبیذبن زاضز؛ یىی ای

آظ ذضز ای ضحی، ثطای ب یك زضؼ طی ث چك ی وبیب، ضح فسایی و، زض ذهب وبیذبن اؾز. زیط ای

ی حعثی ثؿیبض ثبلایی لطاض زاضز، اب زض وب ای ضحی ثز. وؿی و زض ضسجؾط یس اضب، ثز اؾز. ظلا ق

وس. ای و زض ظسی زاضز فسا یضا چ ظسی ذز، چیعی ضا ثطای ذز راؾش اؾز ثب ساضـ وب، ط آ

ثبظؾبظی وطز. ب قشمسی و اط وبیب طی ثز اؾز و حعة ب ضا دؽ اظ قبزر وبیذبن ی فسایی ضحی

ـ بضوؿیؿز/سطوی ویؿز ظیؿز، ثب سا فقبیز ا اطظ حعة چس ؾب ثیكشط ی وبیب وبیذبن

13

قز و ح.ن.ن ث حبػ لسضر ؾیبؾی ؾبی اظ آ ساؿز اظ ػبیبی ثطذضزاض ی (TKP/ML)ییؿز

ب دؽ اظ سأؾیؽ حعة، ث قبزر ضؾیس. 11ثطذضزاض اؾز. شأؾفب سب

ث شىل ظبزهبی چگ خد را ثبزظبزی وردیذ؟

ییؿز ـ بضوؿیؿز/طویس ویؿز طوعی حعة ی ی ضفمبی ویش قبزر زؾشیطی فس دؽ اظ

(TKP/ML)زضؾی ... وطزؾشب رشف ظ اؾشبج، بعكبی حعثی رشفی ث عض ظیطظیی زض ، ویش ،

ی حعة رؿشی وط 1978زض ؾب ؾطاؼبب ث یىسیط عزیه قسس وطزس. ای ویش فقبیز ی

، 1976. اجش زض ؾب طوعی حعة سقیی قس ی ویشثطعاض (TKP/ML)ییؿز ـ بضوؿیؿز/سطوی ویؿز

ػسا (TKP/ML)ییؿز ـ بضوؿیؿز/سطوی ویؿز ب ضخ زاز. طی اظ حعة حعةرؿشی اكقبة زض

ضا سكىی زازس. زض (MLKP) ییؿز بضوؿیؿز ویؿز حعةقسس ثقسب زض اسفبق ثب طی زیط،

ای ػطیب وزسبیی زض حعة ب ثز. (MLKP) ییؿز بضوؿیؿز ویؿز حمیمز، ی حعة

چرا ودسب اشؼبة؟

یه حعة یؿز، (TKP/ML)ییؿز ـ بضوؿیؿز/سطوی ویؿز ب اكقبة وطزس. قشمس ثزس و حعة آ

. ب ای ؾط ضا ضز وطز ثزس ثى یه حطوز )ػجف( اؾز. ب ث جطز ذك ػ ؿحب قشمس ثزی، اب آ

فشس و سطوی ب ربف ثزس ی اؾز، آ ؿشقطی ـ ی فئزا ب قشمس ثزی و سطوی وكضی

حعة ی یه قج افلا وطزس و ثطب ب حعة زؾز ث وزسب ظزس. آزض ؾطاؼباؾز. زاضی ؾطبیوكضی

آضز ؾطی فی حعثی ذز ساقشی، چطاو ای ثطب زؾز ی ب یچ سغییطی زض ثطب سغییط وطز اؾز!

وطاسیه زحعة ث قىی وبلا غیط ی دیىط ذاؾشس ؾطاسكب ضا ثط سب ب ث اػجبض ی وبیب اؾز. آ وبیذبن

وبلا ذز ؾبظس. ای قی ی ضا غیـ مبز ب سبظحعثی، ی سب ثب افلا سغییط ثطب سحی وس

حعثی ثیب ی وطغیطزوطاسیه وزسبطا اؾز. اط ؾطار رشف، زض یه حعة اظ عطیك وفطاؽ

ظض اػجبض ضفشبضبی وزسبیی ظیط ثبض اب دصیطی. ی ب ی ثبقس،قز لطاض ثط سغییط ثطب ثط اؾبؼ ؾط ػق

زض حعة ب ثز، ث ط آب دیؾز طچ وبزض یبی ضقفىطضی. زض آ ظب، طچ غیطزوطاسیه ی

اسحبز ثب ی دطؾزض ضس 1994ثقسب زض ؾب طی و اظ ب كقت قس، ییشبز ثز، زض حعة ب ثبلی بس.

ضا سأؾیؽ (MLKP) ییؿز بضوؿیؿز ویؿز بی كقت قس اظ حعة زیع عیف، حعة یىی اظ ط

وطزس.

14

چگ ثد؟ (TKP/ML) لییعز ـ هبروعیعز/سروی وویعز ثر حسة 1890سأثیر ودسبی

وردیذ؟ ثیی هی آیب دیش

شأؾفب سب حعة ب، و سب ػجف چخ سطوی زض ای مغـ، ذز ضا ثطای وزسب آبز ىطز ثز. ب

ثیی قس لؿ وزسب ضا دیف ثیی لاظ ضا ىطز ثزی. ث ای زی و ثط اؾبؼ قاسی ی ضیعی دیف ثطب

ضؾس و سب ح.ن.ن، سب حسزی ذز ضا ثطای . ث ؾط یوبفی آبز ؿبذش ثزی ی وطز، اب ب ذز ضا ث اساظ

سط اظ زیطا ثز. وزسب آبز ؾبذش ثز. طچ ثز، اوف ح.ن.ن ث وزسب ؾؼیس

ذز وبزضبی ذز ضا ث ثبقض )وطزؾشب فطاق( ضغاا اشمب زاز ؾبظب ی الـ دؽ اظ وزسب، ح.ن.ن ثسزض

زض ب ثب وزسب زضؾز ؾؼیس ثز. ثطذضز آ ی ب زاقشس. ب قشمسی و قیزسب زض اب ضا اظ آؾیت ػسی و

ثلایی و فبقیؿ ثب وزسب ثط ؾط سطوی آضز، سب ح.ن.ن اوف زضؾز كب زاز زض اب بس. بثمی چخ

بی ب زض وؿشب چب ثب ػز آؾیت زیس. طچس و طیلا سطوی سى سى قس ظیط چب وزسب فیمب

ی وزسب، سب طیلابی ب زض ثطای زض مبز طیلایی ب ضخ ساز. بی ذز ازا زازس لف وزسب ث فقبیز

زض قطبی وطزؾشب ظ آس زضؾی ثبلی بس ثزس، ظیطا طیلابی ح.ن.ن ثطای سسی دؽ اظ وزسب اظ

غم ذبضع قس ثزس.

چ زهبی ارد فلعغیي شذیذ؟

ؿغی افعا قسس. اجش سب حعة وبیب ث ف حعة ب اظ ؾی وبیذبناظ یلازی چس ضفیك 70ی زض اای ز

ضفشس. اظ ایطا، سطوی، فطاق بی زیط یع ثطای آظـ ؾبی ث فؿغی ی ب، ثى املاثی احعاة ؾبظب

ی ض، سؼطث ضفشس سب ػز ؿشطـ جطز املاثی دیف ب ی بی آظقی فؿغیی بضوؿیؿز ث وخ ... یطبی

ضفیك اضب چس س زیط ث فؿغی ضفشس، اب دیف اظ آ یطبی ب، آ 1988س. زض ؾب ؾبی وؿت و

ای ضا و زیط احعاة ویؿز سطوی ثب ػجف فؿغی ثطلطاض وطز ثزس، ساقشس. حعة ب ظ اضسجبط ؿشطز

ح.ن.ن زیط احعاة چخ سطن زض جب فؿغی لطاضب ساقز.

ب وؿت زی سقی ؾبی، شػ قسی و حضض آ ی فمیز ح.ن.ن زض ؾبظب ؽ اظ كبسد

ی ؾبی ایسئغیه زض ػجف فؿغی یىی اظ فا دیكطفز ح.ن.ن اؾز. حعة ب ث ای شیؼ سؼطث

سط آظـ ؾبی ز ضا ؿؼزی یطبی ذ ؾبظبسای اظ ای اىببر اؾشفبز وی ضؾیس و ب یع ی

سط اؼب زی. آب ضا ؾبذشبض یبفش

15

زض الـ ث اؾشظبی ضفیك اضب و ثب ث عجـ اشطبؾیبیؿشی ذز ث زی ىبضی حبیز دكشیجبی اظ

ػز زاقز، ػجف فؿغی ث غم ضفش ثز، ضفمبی زیط حعة چسا حضض یبفشس. كىی و زض آ ظب

طوعی حعة افك چی اضسجبعبر ی آ ظب اطظ، ویش ی طوعی حعة اؾز. ی ویش ی ؿب

ای جز فلا دؽ اظ سسی ضفز آس ث فؿغی لغـ قس. زض آ ثط یع قىبفی ؿشطز یب ای ثی

ز زاقز. زضؾز ظ اطظ، و ذز ضا زض قى اكقبة ی طوعی حعة ػ بی حعة ویش وبزضب ییشبز

سطی كىلار ب ثز اؾز و اططار بغثی ثط دیبیی ضقس ثطظ زاز اؾز. ثضوطاؾی حعثی یىی اظ ػسی

زض ساس ؿیط املاة ضا ث اشب ثطؾبس، اب شبؾفب ػجف ب صاضز اؾز. ب قشمسی و سب سفىط بئئیؿشی ی

یب دطاسیه سئضی ؿؿشی حؿؼ ػز زاقش اؾز. آ ظب،

ای یص جبرث (TKP/ML) لییعز ـ هبروعیعز/سروی وویعز رظذ و حسة ث ظر هی

وشی ی عل ثرای خلك ارهی ظبوي در سروی داشش اظز. در عل سبریخ حسة شوب، هعأل

از ارسجبط سبریخی ثب ثرخی ای داشش اظز. جذا جبیگب یصى ارهیبى دفبع از حمق ارهیب

احساة املاثی ارهی، حسة شوب در جریبى جگ ارهعشبى در وعر حوبیز اشربظیبلیعشی

و هردم ارهی ای در ایذئلشی حسة ثد اظز وذ. ث ظر شوب، چ یصگی رد هی

ساعشذ از عریك آى خد را ثیبى وذ؟ هی

زضالـ ز ؿأ ػز زاضز. یه ضؿ سبضیری ػز زاضز ایسئغی حعة ب زض ای ظی یػ اؾز.

وكی اضیب وؿبی و ث قىی اظ آ الق ای. ثبظبسب ؿ و ثب یه ضؿ سبضیری اػ رؿز ای

ی سبضیری ضا زض ذز قسس. اب ای ذك ؾطوة قسظس بسس اب ظذی قس ثزس، زض احی زضؾی ؾبو

و لش فب ضا سؼطث وطز ثبقس، اظ آ آؾیت زیس ثزس. اظ ای ػز، آ بی ثقسی ثی ظس زاقشس ؿ

اظ ثؿیبضی اظ ضفمبی ب ثطآس اظ ای سبضید ؿشس. ظلا چطا ضفیك اضب املاثی قس؟ چطا سب دبیب فط ذز، زؾز

و ثطای دبؾد ثبیس ث سبضید طاػق وطز. فىط ی ؟ی املاثی كؿز جبضظ

ا ث ب دصیط غطح وطز. ی اضیب ضا ث قىی ف وبیب رؿشی وؿی ثز و ؿأ و، وبیذبن ضؿ زیط ای

طبی زض ضغی سطوی ث سز طزز. ثى اجبقز ؾ وكی سب ث حصف فیعیىی ثبظ ی ضؿ ؿكب زاز و

وطز. سب بی ی زض سطوی نضر طفش اؾز. ضغی سطوی اا مشی ضا هبزض ی فب غبضر الیز لش

ؾطوة وطزس ثضغاظی وذطازض زض سطوی ، لش غبضر ب ضا ب زیط یز ، یبیب ب، ثى وی اضی

قى طفز.

16

بی ؾطوة قس زؾز ث ی ب ای اؾز و یز ب یؿز، ؿأ ی ی وطز سطو ثز، ؿأاض اجش

یؿشس. بی ث زیط ث ای بی ثؿیبض زوطاسیه اؾز. ػطیب اسحبز املاثی ثعس. ایسئغی ب كز

ط سطوی بؾیبیؿ ؾطوة چطاو جطز اؾبؾی ب ثب یؿشی، قس. ب ث زجب بؾیبیؿ قسر بؾیبیؿز ی

و، حعة بؾیبیؿ یؿز. رشهط ای ،وبض ی .. ضا ث لش ضؾبس اؾز. چبضب وطز اضی . اؾز و یی

ب ساؿشس زض ای غیط سطن، كز زوطاسیه ثز. ث ی زی اؾز و اضی بی ب ثطای دصیطـ یز

ضا ؿشطـ زس. ػجف فض قس آ

ای زاقز. اطظ ای ؾبظب ضاثظ ضفیمبارسش ظری ارهی ثرای ربیی ارهعشبى ظلا حعة ب ثب

اضسف ؾطی اضی ثطای ضبیی اضؿشب چب ثب حعة ب ضاثظ ی ثبظبس ػزیز ذبضػی ساضز، اب وبزضبی

ثبك، ضفیك اضب اظ حعة ب، ثطای حبیز دكشیجبی اظ طز اضؿشب ای زاضس. زض ع ػ لط نیب

ا یه ؾبی ثبلایی ثطذضزاض ثز، ث ف ی ػب و ضفیك اضب اظ سؼطث آزاعجب زض ػ قطوز وطز. اظ

ػز وؿت اشیبظ جز، ثى سب نیب وطز. حضض ب زض اضؿشب ز یغطا زض اضسف طزی اضؿشب فقبی

ثبك ساقشی، ثى ضفیمب لهس حبیز اظ ذك اضی زض ای جطز بثطاثط ضا زاقشی. ب لهس ایؼبز املاة زض لط

سف ب حبفؾز اظ طز اضی ثز.

ی ب، ضح اشطبؾیبیؿ ثؿیبض اؾز. حعة ب زض ع سبضید ذز ؾقی وطز اؾز سب حس اىب ث ثطا

قبضی ث نفف ب ثی اشطبؾیبیؿز فمبیی املاثی اشطبؾیبیؿشی وه وس. زض ای ضا ض ؿشطـ ضحی

ئیؿی ثز. ا دیف اظ دیؾش ث حعة ب، ث قبزر ضؾیس، ؾ 1991دیؾشس. ظلا ضفیك ثبضثبضا و زض ؾب

آبضقیؿز ثز. زض ؾئیؽ ثب ضفمبی حعة اضسجبط طفش ثز ثقسب ث زضؾی آس زض وؿر طیلا ث حعة

دیؾز. قبزر ا ثطای ب ثؿیبض ؾی ثز. ضفیك ثبضثبضا ثطای حعة ب، بز ضح اشطبؾیبیؿ اؾز.

گیری، از هبئئیعن هشأثر ثد. ث ظر شوب شجبشی شىل در اثشذایشد و ح.ن.ن گفش هی

ی اظشراسصی ح.ن.ن جد دارد؟اسصی هبئئیعشهیبى اظشر

ی یی جطز ذك لاظ ظلا، ب ی وبیب عزیه ثز زض ثز. وبیذبن ی ث ؾط ح.ن.ن ث اسیك

جطز ذك ضا ث دیف وی، اب ح.ن.ن ث قىی دطاسیه املاة اؾز. ب زض ؾغح سئضیه جطز ذك ضا ثیب ی

ب جطز ذك ضا ث عض فی اػطا وطزس. حشی وطز، آ وبیب اظ ع جطز ذك نحجز ی حعة ب وبیذبن ضاس. ی

ػب كى ب ث ذثی جطز ذك ضا دیبز وطزس. زض ای ب ف وطزس. ب زض آ ظب شاؿشی. اب آثؿیبض ثشط اظ

17

ثزی اب ثبثز ضجطی كب ثطذضزاض ای زضذكب ضا ث ؾط زض ضجطیز حعة ب ثز. چطاو ب اظ ایسئغی

شاؿشی ث آ ف وی. ثضوطار

ضاس. ی بئئیؿشی اؾز. ح.ن.ن ظ اؾشطاسػی جطز ذك ضا ث دیف ی ذك، یه ایس ی جطز انلا ایس

اساذشس یچ یطی طیلایی زض و ب سب زض قط ػجف چطیىی ث ضا ی ػبؾز و اط آ ىش ای

ب، اظ عطیك اؾشطاسػی جطز ذك اس. آضب آ ساؿشس ث ای فمیشی ثطؾس و اطظ زؾز یبفش زاقشس، ی ی

حمك قس اؾز.

بی ثب ززػبؾز و لیب املاثی ثس اؾشطاسػی جطز ذك یؿط یؿز. ث ذهل زض اػ ؿأ ای

زز ایطا اس. ػط ضا حفؼ وطزب، عاضا ؾب اؾز و اقىب الشساض ای ظ سطوی ایطا. ای زز فبقیؿشی

ی ی یه وزسب ؾبذشبض چسعاضؾبساس ثب ثطلطاض فطاق ؾضی شبیع اؾز. وؿی ی بی سطوی، ثب زز

یی، قبیس ثس سر ضا سایز وی. ب ی ی یه جبضظ سای سب اظ عطیك جطز ذك یزشی ضا اظ ثی ثطز.

ثب یه ای علای سر اؾز. زض اػ . جطز ذك دطؾی املاثی ب نس ؾب یب زیؿز ؾب ازا یبثس جبضظ

قز. ای یه قج اظ عطیك اقىب وزسبیی حبن ی ؾبذشبض لسضسس زشی، یچ دیطظی

ـ هبروعیعز/سروی وویعز از حسة (MKP) هبئئیعز وویعز حسة 2002 در ظبل

ی ظرار حسة شوب درثبر (MKP)هشؼت شذ. حسة وویعز هبئئیعز (TKP/ML) لییعز

یو ـ یو فئدال ی ؼشمذذ و سروی دیگر یه جبهؼب ه سروی را رد ورد. آى ی جبهؼ

داری جبی اظز. هبجرای اشؼبة از چ لرار ثد؟ هعشؼور یعز ثخشی از ظرهبی

املاة ای سحز فا املاثی ی طح سف لطاض زی زیط ث یس و املاة ؾؾیبیؿشی ضا ثبیس ب ی آ

یس و زض سطوی قطایغی ب ی آی ؾطی ثؿیبضی ایؼبز قس. ب فبن . یب ب آثبض ساضسزوطاسیه

ی طلطاضی املاة زوطاسیه یؿز. س یی و ؿأؿجشب زوطاسیه ایؼبز قس اؾز زیط یبظی ث ث

ی رؿز یه اؾز و طح زوطاؾی زض سطوی وبلا ح قس اؾز. ای ثطزاقز اقشجب اؾز. ؾط ب ای

ای قطسا املاثی، املاة زوطاسیه اؾز. زض سطوی چیعی ث ب زوطاؾی ػز ساضز. ث ط ؾی ی دطغ

ای اؾز؟ قس. ای چ زوطاؾی یط ظسای یسطوی زؾش

سا ثب املاة ی ظب ضا ی سا ثس صاض اظ املاة زوطاسیه ح وطز. ؿأ ب ضا ی یز ی ؿأ

س ث ثطدبیی آ اؾز، ح قس فطو وطز. ب فلال (MKP) بئئیؿز ویؿز ؾؾیبیؿشی، آچب و حعة

18

ی ی ظب ثس صاض اظ طح ثطچیس راس قس، صا ؿأثبض ؾبذشبض دسضؾبلاضی زض ػبق ث یهقشمسی و

قز. املاة زوطاسیه ح ی

قس. زوطاؾی ضؿ كس ػز زاضز و سب اظ لج زوطاؾی ضفـ ی ضی ب اجی اظ ؿبئ ح دیف

اضی، فی، ؿیحی ... ثب بی قز. ذك ذك وطز حسز ی ؽ ؿجز ثثؿیبض دط ایشی اؾز. سب ث

ی ظب سب اظ عطیك عض ؿأ قز. ی اقی ضثطیس و سب اظ عطیك املاة زوطاسیه ثطعطف ی

سس و قشم املاة اوشجط اؾز. (MKP) بئئیؿز ویؿز ف حعة قز. ای لاة زوطاسیه ح یام

و ثرای ای املاة قضی ضا ای طح عی قس اؾز ب ثبیس املاة ؾؾیبیؿشی ضا سساضن ثجیی. ای

ق ث ق زض سطوی دیبز وی، بی اقشجب اؾز.

وبیب و قس اؾز ػاثی ؿبئ ب یؿز. ب قشمسس و افىبض وبیذبن اظ ؾی زیط آ

یىی از هعبئل اظبظی احساة وویعز و شوب یس دیش از ایي اشبر وردیذ، چبى آى

رظذ و دط از هذسی، ظلعل هراست حسثی ث ایجبد ثروراظی درى حسثی اظز. ث ظر هی

شد. آیب هشىل ثروراظی ثرآهذ حسة هشج هی ی اظبظی هیبى وبدر رجری ثذ ای فبصل

هروسی در اردب جدذ، ی ظز؟ هثلا اگر در حسة شوب اػضبی وویشاز جبیگب رجری در حسة ا

آهذ؟ ی اشؼبة دیش وی هعأل

قز. القیز ای اؾز و ػبیب ضجطی ؼط ث ثضوطاؾی اػ ی ی یه حعة املاثی یك ثب ؿأ

اؾز. ای اؾز و حعة قز. ای یه القیز فیی ایؼبز ؾؿ طاست بیشب فبن یب وبزضب ی

سط ؿأ ضا ثبظ وی. ؾؿ طاست ث ذزی ذز شطازف ثب قز. ثبیس زلیك املاثی چ ثب ای ؿأ اػ ی

حعة اؾز زض غیبة آ، ساس ؼط ث ثضوطاؾی قز. ؾؿ طاست، ؾ ؾبذشبضی ثضوطاؾی یؿز. اب ی

ساس ث دبقس. دؽ ؿأ زض ػز یب غیبة ؾؿ طاست یؿز. ؾؿ طاست ی حعة اظ فطی ی قبو

ساس ث ؿشطـ جطز ثضوطاؾی ؼط قز، اط حعة آ ضا ث اقشجب ث وبض ثطز؛ اظ ؾی زیط، ؾؿ طاست ی

املاثی ؾبشطایؿ زوطاسیه ثیبؼبس، اط حعة آ ضا ث زضؾشی ث وبض ثطز.

أ ث ؾط زض ؿجز وبزض ضجطی ثب دطاسیه املاثی اؾز. ب قشمسی و ط وبزض یب ییشبز حعة ثبیس ؿ

جطز ػ ی ضن وس. وبزضب ثبیس زض یبلف ظسی طز ضا ز زض سبؼ ثب ذك ثبقس. وبزضب ثبیس ثی دیؾش

قز، ضاثظ ثضوطاسیه ب اظ ظسی وبزضب ؿؿش ی القیز ػبضی ظسی ذك ی ثبقس. زضؾز ظبی و ضاثغ

19

عض ذزوبض ثضوطار زس، ث ذز ضا ثب ػ دطاسیه اظ زؾز ی ی طس. زض ظبی و وبزضب ضاثغی قى ی

اس. وؿبی و چس ز زض طوعی ب ثضوطار قس ی ی زی اؾز و ثطذی وبزضبی ویشقس. ث ی

و وبزضبی یه حعة ث سر زض الـ لشیاس، زضوی اظ ظسی ذك، زضوی اظ ػ ... ساضس. اضدب ظسی وطز

اس، ذز ث ذز ثضوطار اس، ظلا ز ؾب، ثیؿز ؾب زض یب ظسی وطز علای زض یه ىب ظسی وطز

زس و وبزضبیكب ث سسی علای زض یه ىب قس. ث ی زی اؾز و ضفمبی ح.ن.ن اػبظ ی ی

زاس ایؿشبیی زض یه ىب زضی اظ غم ضاكبی ثضوطار زس. چطاو ی ثبس، سا سغییط ىب ی

قس وبزضبؾز.

حعاة ثؿیبضی ؿشس و زض ضاثظ زضی ذز، مس ی زیط ؾز مس ذزاشمبزطی اؾز. ا ؿأ

طوعی ضا مس وس. اط ی ساس یه وبزض یب یىی اظ افضبی ویش یب ذزاشمبزطی ساضس. ظلا یه ییشبز آ

ای قز ث طح قز. زض چی فضبی ث قسر ثضوطاسی، ؿأ سا اجبقش ی مس وس ث قسر سثید ی

قس اظ ذز ثب ب بب ثب حؼی اجبقش اظ اشمبزار بیشب اكقبة ضثط ی ضؾس. آ یطلبث ثبظكز یغ

و ؾز مس دطؾس و ای ؿبئ اظ وؼب كأر طفش اؾز؟! دبؾد ب ای اؾز و ظبی سقؼت ی

اكقبة قز، ثبیس شؾط ػبیعی آ یضز سب ؾطوة ثضوطاسیه زض حعثی ذزاشمبزطی ث حبق ی

ذز ثبقیس. زؿطزی ػسا قس افضبی

ای اكقبثبر ثطآس اظ اكقبة ضخ زاز اؾز و ث ؾط ی 6و سبو ظلا زض حعة ب، زؾز

قی. ثضوطاؾی زض حعثی ثز اؾز. ب ثب ذزاشمبزطی ثب ای كىلار اػ ی

غبز ججش رشاا حسة شوب یس ث هغم ارد شذ. سحلیل شوب از ججش رشاا چ دط از آ

ثد؟

اب قشمسی و ب ثب سأذیط اضز ضغاا قسی. سقساز ضفمبی ب ،اضز قسس آ قطاظ آغبظ جطز وثبی ضفمبی ب ث

ی وبضا، ساس ث فا یه ضظس ، یجطز زض ضغاا ضا زاقش اؾز ی ط یه اظ ضفمبیی و سؼطث ثؿیبض و ثز.

ؾبی یه فطبس ی ای افطاز زض سسی وسب سؼطثذز ضا زض مبط زیط ث وبض ثطز. ط یه اظ ی سابیی سؼطث

ی شقسزی زاقز. اظ زلاقسی و شأؾفب ب ثبیس اظ آغبظ ثب سقساز ثیكشطی زض ضغاا حبضط ی وس. ضا وؿت ی

اكقبة. ی ػ ؿأ

و دؽ اظ آغبظ املاة ضغاا، ب ث غم اضز قسی سب ثب ؾ ؿأ زض آ لقیز ػز زاقز. رؿز ای

وس زض ع ؿشطـ املاة، اظ ز وطز زض حس اىب ذز حبیز وی. زض قب ؾضی، ز وطز ظسی ی

21

سحز ؾش ثز اؾز. طی و اطظ زض سساضن اكقبة اظ حعة ب ؿشس ث قسر ربفز وطزس لف سبضید ثی

بقز ایؼبز وطزس...

اشؼبة اظز، دیش از ایي یس هخبلف حضر در ی ( در درظ2012یبی و اهرز )یؼی جر

رشاا ثد؟ از چ زهبی جریبى اشؼبة شىل گرفز؟

اس. زض ؾبیز ذز ث ربفز ثب حبیز اظ ػجف ضغاا سساضن وزسب اكقبة ضا چیس 2015 ب اظ حسز ؾب آ

نطاحز طوعی ث ی اضز قس ثزس ی ثركی اظ افضبی ویشاجش ثطذی اظ ضفمبی ب ث ضغاا دطزاذشس.

شحسا املاة ػجف»ب قشمسس و ثبیس اظ زیط ؼط ث اكقبة قس اؾز. آ ی ربف ثزس. ز ؿأ

زیط ث ی ؿشی. ؿأ« ب ذك شحسا املاة ػجف»( ذبضع قی، ب افك بس زض HBDH« )ب ذك

و ثبیس ضفطاس ضا چی قشمس ثز طزز و چس ب دیف ثطعاض قس. ط سهفی ػطیب ضفطاس زض سطوی ثبظی

ث ضفطاس زاز. « »ثبیىر وطز، ب قشمس ثزی و ثبیس زض ضفطاس حبضط قس ضأی

ضأی ضفشس. اط ب ای ؿأ ضا سب ثبیىر بی س سطوی ث دبی نسقیی قط 50زض ب ضفطاس،

ای. ب قشمسی و ثبیس ث یب طز ضفز قیز سطوی ثؿشوی، ث ای قبؾز و چكب ذز ضا ثط اوظطیز ػ

بی طز ضا ثب سجرشط ثبیىر وطز. و طز ذاؾز ب ؾبظبسی وطز ای زض یب آ

ی ؿحب سلاـ ثطای سأؾیؽ یه حعة لبی ؿشس. عض سیحی ذاؾشبض دبیب ثركیس ث جبضظ ب ث آ

وس، اب ث حبػ دطاسیه ذاؾشبض احلا ض سئضیه ثب ظثبی بضوؿیؿشی اظ ؾطار ذز زفبؿ یطچس و ث ع

جطز ؿحب ؿشس.

وبیب در حسة عشذ؟ ب خاظشبر سغییر ظرار وبیذبن آیب آى

ؿشس فطیبز غغب ثط ؾط جطز ذك املاة اسیف ػعب زض ضیشضیه ذز ث قسر ، آثطفىؽ

قب اؾز. ب ثطآس اظ ثضوطاسیؿ ضجطا آ طایی ػعآضس اب زض دطاسیه چی یؿشس. زوطاسیه ... ثطی

ثطعاضی وط سقیی ی شس، حسز ز ؾب اؾز و اػبظطوعی ؿ ی ب و اظ افضبی ویش ضجط آ ظلا ز

ثبض یب بیشب ط اس. آیب چی چیعی ى اؾز؟ سب دیف اظ ای، زض حعة ب ط چبضؾب یه جطی ػسیس ضا سازض

و ز ؾب ثس وط ثب ضجطیشی سغییط بدصیط. قس. ای ثبض وط ثطعاض ی دغ ؾب یه

ذگی در اردب هجر ث آیب وبدربی گری و خابى اشؼبة اظز در اردب عشذ؟ شبیذ ز

ب الؼیبر جبری در هغم شذ اظز؟ ی هیبى آى فبصل

21

ییؿز ـ بضوؿیؿز/سطوی ویؿز طوعی حعة ی ـ اظ قف فض ویشب زض یب ؿشس. زضال ث، آ

(TKP/ML) سفیب ب چی ؿشس یه فط طزز اؾز. آ ؾ س ربف اكقبة ؿشس. ز س سهفی

حعة ضا ث ی ظ ػی زیطس. ط ؾب وطییؿ ؿشس و زض فشبض دطسفب زض ف ا ـ زضغی بضوؿیؿ

ذاس لسضر ضا زض زؾشب ذز حفؼ وس. اساظس ی سأذیط ی

دیش از ایي اشبر وردیذ و جرد ثرای ثرلراری ظظیبلیعن، رای علای اظز و شبیذ صذ

ظبل ث عل اجبهذ. ثرخی از احساة وویعز در ظراظر جبى چ سرن، چ ایرای، چ

ی شد ثب لجض سة آبى آغبز هیی ح اردبیی، ثر ایي ثبرذ و ظظیبلیعن از عریك هجبرز

ایي گرایش ظشی از ی رظذ. ظر شوب درثبر دیرزی هیظظیبلیعن ث لذرر ظیبظی

عز؟هبروعیعن حسثی چی

ی اؾز. ثطذی اظ احعاة چخ سطوی یع ظثضغا ای فىط ذیی وزوب اؾز. زضالـ چی افىبضی ثطآس اظ ذطز

ملاة ایؼبز ذای وطز! ای بیض، ث ظزی یه ا بی دیف یس. ظلا قشمسس و زض ی ؾب چی ی

ی زض ظی القیز ظثضغا ذطز زض سحی وكبس اؾز. دبی ای ییث ثضغایی اؾز و آب ضا ث چی ذـ ذطز

و اطظ، طز آبز یؿشس، جطز ذك یب یؿز، یؿز ثب ث سهضار زفطیجف، ذاب املاة اؾز. زض حبی

سای سبر ذز ضا ث القیز فطافىی وی. قطایظ ثطای یه املاة ظ ایؼبز كس اؾز. ب ی

ث یسا ی، یوزی ؾبظب ثشای ضا ؾطوة قس، ظب ... بی وبضط، یز ی مو زض یب عج سب ظبی

. زض حب حبضط قطایظ یب یؿز. ثسیثیی یسا ذـ

شری چیعز؟ ی ظر حسة شوب در هرد سجرث

ای . قشمسی و مس بئ ثط اؾشبی اظ اضـ انیب قشمسی و اؾشبی بسطیبیؿ زیبىشیىی ضا زضن ىطز

ثطذضزاض اؾز. ب قشمسی و ضفیك اؾشبی اقشجببسی زاقز اب ثسی قب یؿز و ا ضا ثضغا یب زق ثسای.

زضالـ بئ ثؿیبض وطز ثز و ؼط ث ذغببی فطاای قس. بضوؿیؿ ضا اقشجب ثطزاقز ی فضفیك اؾشبی فؿ

كبؾز. وطز اؾز ثطای ب ضا سحیی بضوؿیؿ ضا ثشط اظ اؾشبی فؿف

ساذ ثرای دیگراى یس حسة شوب فراز فرد ججشی و ایجبد ورد اظز هی ی سجرث

ی ب سوبیل داریذ و ثب ث سجرثبیی ثبشذ. در دبیبى ایي گفشگ، آی آهزذ حبی درض

یبظی حسة خد دیبهی یص ثرای فؼبلیي چخ ایرای داشش ثبشیذ؟ظ

22

یب سفی ی دیبی ث زیطا ثسیسا ای ثی. ب ی سا دیبی زاقش ثبق یب ىش ذا. ی ی

اقشطان ثصاضی ث ذز ضا ثب زیطا ث ی ای ضفیمب نیب، سؼطثس قی و آظبض زیطای. ب سب ی

ای آظساس حك ساضز و ث قب وؿی ی ،ب ب ویس، اط بی یؿشیس ی ثیی: اط بییس، ث سؼطثب آ

ضا ثط زیطا سحی آ اقشطان ثصاضیس، اب حك ساضیسسایس یه سؼطث ضا ثب زیطا ث ضا سحی وس. قب ی

بی ایطای، ی ؾؾیبیؿز جبضظ املاة سب ثط فس ی حك ب یؿز. یبفش ضا یػ ویس. سحی سؼطث

ساس ث آب وبضط ایطا اؾز. وؿی ی ی جبضظ، حك طز ایطا عجم ایطای اؾز. یبفش ضا بی ویؿز

ای ضا سحی وس. آب ذز، ضا ذز ضا ثس وؿت اػبظ اظ زیطا ذاس یبفز. ب حك ساضی سؼطث یب آظ

ك جبضظا ایطای اؾز زیطا.چیعی ثیی یب زض ضـ طثی آظبض لطاض ثیطی. ای ح

:ب دبیط

ثز. دؽ TKP/MLصاض حعة دطزاظ ثیب ( ؾطی1973-1949) İbrahim Kaypakkayaوبیب ثطای وبیذبنا [1]

ضظبف سحز وبیب ی فقبیز وبیذبن غم 1972ػجف چخ سطوی ث قسر ؾطوة قس. زض ؾب 1971اظ وزسبی

وبیب زض قطایظ ظؿشبی وؿشب ذی قس، وبیذبنؼ اضسف سطوی لطاض طفز. دؽ اظ ػب ثبذش ضفمبیف زض جطز ظ

ثبظزاقز ؾطاؼبكبیس. سسی ثقس سؾظ ضؾشبییب ث اضسف سحی زاز ث سبیی ضا ذز ضا ث ضؾشبیی عزیه ی

یز قز. ا سیطثبضا یاؼب ؾط ثزقز و زض ب ضقیز ی ػب، چسی ب سحز قىؼ قز. فش ی ی

طزز. ی ی، زز سطوی ... ثبظ ی بی ا اظ وبیؿ، ؿأ وبیب زض سبضید چخ سطوی ث مسب قش وبیذبن

ضا ث ثحض ی ورد هعألوس ث قىی ؾطی بی سطوی اؾز و سلاـ ی وبیب یىی اظ رؿشی بضوؿیؿز وبیذبن

وبیب ث سطوی ی آطبض وبیذبن قز. ؼف اثطای اؾز یع قبذش ی ( و رففIBOوبیب ث ب ایج ) ثصاضز. وبیذبن

سا ث اؾز. فلال زض زؾشطؼی ای ؼف آطبض ث ز ظثب وطزی )وضبؼی( ایؿی اس. سطػ شكط قس

طاػق وس. ا ساس ث ؼف آطبض وبیب ی بی وبیذبن آقبیی ثیكشط ثب اسیك

[2] Türkiye İhtilâlci İşçi Köylü Partisi

فذراظیى یب DEV-GENÇی اكقبة ثطذی اظ فقبلا ؾیبؾی اظ زض شیؼ 1969ای حعة بئئیؿز زض ؾب

وبیب اظ ز ب زاقز. ثركی اظ ؾطیبر وبیذبن Şafakی سئضیه ای حعة ، سبؾیؽ قس. كطیجابى املاثی

یلازی سغییط ب زاز بیشب ث حعثی 70ی ثسی قس اؾز. ای حعة زض ااذط ز ی سئضیه ثب ای كطی نضر ؼبز

لبی ثس قس. چس زطزیؿی حعثی زیط زض ای حعة نضر طفش اؾز.

[3] Türkiye İşci ve Köylü Kurtuluş Ordusu

23

قز. بذش یق TİKKOزض سطوی ذبضع اظ آ ثب ب اذشهبضی ثخش وبرگراى دمببى سروی ارسش ربیی

ضس ث وبض یزض آ ای اؾبی ای و ب لقیز شی ضؾس، اب وبضثطز آوس ث ؾط ی یچوقبیس ای اؾبی اس

ی ؾبی آ یقی ضؾس و زض سطوی، ای حعة فسسب ثب ب قبذ ىبر ػبجی اؾز. ظلا ث ؾط ی یبی

ی یعا قطر قبذ ییؿز(. ـ حعة ویؿز سطوی/بضوؿیؿزقز سب ب حعة ) قبذش ی (TİKKO)سیى

ی ذز ضا سغییط زازس احعاثی و ذظ كی ؿحبی وبض ؾیبؾی آ حعة زاضز. ؾبی یه حعة زض سطوی، كب اظ قی

اظ ای دؽ زض ای عاضـ، ث ب اقبض ث ای قس. قب قبذش ی یب وبض صاقشس، فسسب ثب ب فی زفشط ؾیبؾی

قز. یب قبز فبضؾی آ سیى اؾشفبز ی TİKKOاظ ثطای اذشهبض ؾبظب،

ی ز ضػؿ ویس. حعاة كقت اظ ای حعة، ث عاضـ قبضثطای آقبیی ثب یىی اظ ا [4]

ای وطزكی زض ػة قطلی سطوی اؾز. ؾبوی ای غم، فسسب فی ؿشس ث ظثب ی زضؾی، غم غم [5]

( ث ای غم دب ثطزس بیشب زض فط 1915یس. ثركی اظ ثبظبسب لش فب اضا )زض ؾب ظاظاوی ؾر ی

(، فطابیی سیىسطوی فی ای حعة قبذ ی ؾبی آ ) ضغی زشی حی غم ازغب قسس. یىی اظ دطدببسابی

سا سهض وطز و ثركی اظ اؾز. فبضك اظ دطدببسابی ضغی سطوی فی ای حعة، ی« حعثی اضی»ظبث آ ث

ارسش ظری ارهی ب ای حعة ضاثظ عزیىی ثوكی اضا ؿشس. ی وبزضبی آ ثبظبسب ؿ ازاضا ثس

( زاقز زض Armenian Secret Army for the Liberation of Armenia) ثرای ربیی ارهعشبى

زض ای ػ سیىوطز ثركی اظ وبزضب فطبسب ثبك اظ یطبی ییكبیی اضی حبیز ی بی ػ لط ع ؾب

قطوز وطز ثزس.

[6] Avrupa Türkiye’li İşçiler Konfederasyonu

[7] Nubar Ozanyan

اربىثز اب ثقسب، ب ؿشقبض ثبض اظایب ضا اشربة وطز ثز. زض ضغاا ثب ب Fermun Çırakای ا، ب قبؾب

وكی اضا ثز. زض ع فقبیز جبضظاسی ذز زض بعك رشفی اظ ؿ ؿ ز ثبظبسب اربىوطز. فقبیز ی

بی زضؾی، ثبقض وطزؾشب ضغاا. اضؿشب، وبی ػ ذبضیب حضض یبفز. زض فؿغی ػة جب، ػج

اربىبی ؾیبؾی سا ثبض ذبن غغیس. ی زضزض قب ؾضی 2017آؾز 14ؾطآذط زض ػطیب فیبسی زض

، دطط، دطقضاؾشاضؾیبؾی ثز و ضظسبا یىی اظ آذطی بیسب ؿی اظ ضظبف ضا مس وطز اب طچ ثز،

ب ثبضبی ؾیبؾی ایس سطی قى ى، وطز. اضب ث فیی اؾغ ظسی ی چ ضا و ثبض زاقز، ثی آ سطزیس، ثی

ػب و اضب سب یىی اظ وبزضبی حعة ویؿز . اظ آظیؿز سب ادؿی فؽ ز ضااذلالی ذ

ای ؾرز ث ای حعة ثز. یبزـ طای. ییؿز ثى ػجف چخ سطوی ثز، ػب ثبذش ا ضطث ـ سطوی/بضوؿیؿز

Marksist-Leninist Komünist Partisi [8]

24

احعاة ویؿز قبنط سطوی اؾز. زض سطی قطف(، یىی اظ MLKPحعة ویؿز بضوؿیؿز ییؿز )ث اذشهبض

ی اسحبز ثب ط ط كقت زض دطؾ لییعز، ـ حسة وویعز سروی/هبروعیعزدی رؿشی اكقبة اظ

بی صاضی قس. ای حعة شأطط اظ اسیك ؿز ثیب، حعة ویؿز بضوؿیؿز یی1994زیطی لطاض طفز زض ؾب

سطی آب اض ذػ، ضجط آجبی اؾز. زض یب احعاة چخ سطوی و زض قب ؾضی/ضغاا فقبس، ای حعة فقب

Saziya Yekîtî ûؾیبؾی ای حعة سحز ب اؼ جؿشی اسحبز طز ی قز. قبذ حؿة ی

Piştgiriya Gelan بی زض قطبی ضغاا فقب اؾز یىی اظ ظیطؼفTEV ـ DEM اؾز. بضس سبیی ث

ب ش شكط قس ی حعة، هبحج ساس ث اؾبؾب سا ثطای آقبیی ثیكشط ی هبحج ثب ای حعة ساقز. فلال

اظ ؾی ای حعة طاػق وس.

ی دبضسیعا )اضب حعة( طاػق وس. ساس ث كطی ی ای ثحض ی سا ث غبق فلال [9]

[10] Tunceli

[11] Kurecik Regional Report

ػیه، زض وطزؾشب قش قس اؾز. ی وض وبیب و زض غم قطف وبیذبنیىی اظ ػعار

( و زض ضغاا سكىی قس ث IRPGFای اؾز ث حبیز دكشیجبی اظ طی آبضقیؿشی ) ای ضؿ، اقبض [12]

سب حعثی ثزس ، فلاسیى وطز. افضبی ( فقبیز یIFB) سبثر اشربظیبلیعشی آزادیفا یىی اظ احسبی

بی آب دكشیجبی ظبث حبی، اظ فقبیز و اظ حضض ػز دیسایف آب ضؼیس ذبعط كسس سب حس اىب ث

ی ف سجیغبر ای ط ػز زاضز. ای ط آبضقیؿشی ثقسب ای ث ح ػسی وطزس. زض زض ضغاا، مسبی ی

زی ( ضا ؾبظبTA، طچس و ثطذی اظ افضبی آ ثب بی زیط، طی كبث )سحز فكبض ح.ن.ن ضح قس

وطزس.

[13] Halkların Birleşik Devrim Hareketi

یه چشط ؾبظبی شكى اظ ح.ن.ن چس حعة ویؿز سطوی اؾز. سف اظ « ب ػجف املاة شحسا ذك»

ی آ بی املاثی زض یب ای احعاة زض ػز اساف سقیی قس قبیزسط ف سكىی ای ؾبظب، ب ؾبذش ثیف

اؾز.