Slobodan Dragičević prezentacija

This project is financed byThe European Union

“IT usluga u privredi i mjere podrške sektoru IKT u Bosni i Hercegovini”

Slobodan M. Dragičević, dipl. Ing.Rukovodilac IT Centra PKRS i glavni projektant

Bihać13. Sep 2013.

Organizacija PK USK

IT Usluga u privredi


Početak stvaranja IKT sektora

• Kažu da informatika uvodi red tamo gdje se koristi

• Svakoj državi je neophodan razvijen IKT sektor;

• Svi koriste izraz IKT i “primjena IKT” kad je potrebno označiti primjenu novih tehnologija u BiH u smislu “neophodno je uvesti nove tehnologije u privredu”. Političari čak stavljaju ovaj plan u svoje programe;

• Primjena PC-a je od pojave Windows 95 dovela do masovnog komercijalnog korišćenja kompjutera od strane svih korisnika!;

• Nestaju velike domaće kompanije koje su činile okosnicu razvoja IKT sektora;



Početak stvaranja IKT sektora

• Iz velikih kompanija pojedinci – vrhunski stručnjaci formiraju kompanije u oblasti IKT ili odlaze u inostranstvo;

• Ljudski resursi – oni koji su imali mentore u realnom privrednom sektoru odlaze u inostranstvo ili formiraju privatne firme;

• U oblasti visokog obrazovanja nastaje zastoj u školovanju na fakultetima elektro i tehničkih struka – trajanje studija;

• Kao oblast koja se brzo razvija i mijenja ne postoji “mjesto” da se stvori sinergija nauke i potreba privrede;

• Profesorski kadar na fakultetima inertan, pogotovo na postojeće programe rada koji su zastarjeli;

• Dolaze “novi trendovi u obrazovanju” kako bi se privukao mnogo veći broj studenata na ETF-ovima a uporedo se razvijaju privatni fakulteti koji zahtjeve privrede drugačije posmatraju;



Realni IKT Setor u BiH

• Realizacijom niza projekata dolazi do nabavke PC-a u gotovo svim važnijim institucijama (razni NVO, kupovina kompjutera). Čak se dešavalo da kad “ostane novaca na projektu” zloupotrebljavao se nabavkom nepotrebne i ne planirane opreme;

• Nema planova edukacije niti standarda pa se korisnici snalaze na razne načine a neke institucije i privrednici organizuju obuke samostalno;

• Pojavljuju se firme koje “proizvode” najčešće instaliran softver za knjigovodstvo, rijetko ERP rješenja i slično. Nova rešenja dolaze iz Srbije, Hrvatske i Slovenije gdje IKT sektor traži novo tržište;



Realni IKT sektor

• Osjeća se nedostatak IT stručnjaka, programera i drugih specijalista;

• Evropske inicijative traže od BiH aktivno uključivanje i razvojne politike i strategije sa primjenom IKT u privredi. E-agenda 2005.);

• BiH odgovara godišnjim sastancima ministara SEE i bez konkretnih inicijativa a pogotovo realizacija. Pokreću se dvije Konferencije o ICT-u a od 107 projekata realizacije niti jedan nije bio realizovan između ove dvije Konferencije;

• IT jedino tržište rada koje bez obzira na prepreke stalno raste;

• Čak postoje inicijative iz EU da se i animiraju osobe ženskog pola da studiraju IT i posao traže u IT sektoru (Girls in ICT i slično);



Realni IKT sektor• Inicijativama NVO, IT firmi i drugim metodama naglašavanja

potrebe dolazi do izvođenje niza reformi koji uvijek započinje u državnim organima: projekti edukacije, osposobljavanja državnih službenika i sl. a privreda se u tom obimu ne edukuje (Strategija e-Goverment RS od 2009-2012.);

• Legalizacija;

• Pojedina privredna društva i preduzetnici tek kada su razvili poslove većeg obima ili počeli da traže nova tržišta koja zahtijevaju standarde počeli su da uvode nove tehnologije;

• Banke su imale novac i inicirali su nove sisteme obrade i načina plaćanja jer najčešće su u stanju da kupe NPR. sisteme za korišćenje kreditnih kartica;

• Traže se i zakonska rešenja – na inicijativu bankarskog sektora donešen Zakon o elektronskom poslovanju u Ministarstvu finansija RS 2006. godine bez niza podzakonskih akata;



Realni IKT sektor• Dolazak i izgradnja velikih trgovačkih lanaca traži brze servere

kao i obučene radnike za vještinama u korišćenju PC;

• Razvijaju se Internet servisi: RSS Feeds, Blogs, društvene mreže Facebook, Twitter;

• Opet se traži veliki broj IT stručnjaka i danas su stalno otvorena nova mjesta za dobre stručnjake;

• Mobilna telefonija i digitalizacija terestrijalne TV te razvoj novih usluga/programa;

• Sada se čak pojavljuje i određen broj IT stručnjaka koji svoja znanja ne mogu da iskoriste u BiH adekvatno pa odlaze u inostranstvo u sve većem broju - tretman;

• Postoje fondovi koji stipendiraju studente ali oni nemaju adekvatna radna mjesta u BiH i zato odlaze u inostranstvo ili se smještaju u državne institucije;



Podrška u IKT sektoru u RS• Kad je pitanju podrška radu IT kompanija u RS i BiH ovo je

lako pojasniti – nema je na način kako je to potrebno!:

• Sve IKT firme su nastale i razvijale su se nezavisno od države i jednim dobrim dijelom djeluje izvan sistema države;

• Svaka Vlada je imala svoje “omiljene” kompanije kojima je davala prednost u odnosu na druge;

• Za podršku preduzećima iz IT oblasti i oblasti NANOTEHNOLOGIJA formiran je IC BL kao inkubator za nova IT Start-up društva koja borave tu određen period. Tu su smještena i neka postojeća društva;

• Ministarstvo nauke i tehnologije Vlade RS dodjeljuje finansijska sredstva za uvođenje novih tehnologija i ne samo IKT kompanijama;

• Formirana je AID RS ali je zasad njihova uloga prema privredi ograničena – zakonska akta;



Znamo li gdje smo u IKT sektoru?

• Čak ni činjenica da je zakonodavstvo u BiH manje strožije nego EU nije dovelo do povećanja uslova poslovanja za IT kompanije. U našem okruženju je to Srbija uspjela u najboljoj mjeri čak i u odnosu na Hrvatsku a što se vidi u preseljenju nekih firmi u BiH i Srbiju ulaskom Hrvatske u EU.

• Ovo je i zbog toga što je Srbija definisala sistemsku i jasno podršku razvoja inovativnom društvu i kreirala modernu ekonomiju zasnovanu isključivo na znanju.

• Prema najnovijem izveštaju Globalnog inovacionog indeksa u izdanju Svetske organizacije za intelektualnu svojinu (WIPO) i organizacije INSEAD Srbija je svrstana na visoko sedmo mjesto po efikasnosti primjene inovacija i ocijenjena kao zemlja koja ima visok potencijal u tom sektoru. Značajan doprinos tržišnoj valorizaciji inovacija daje i PKS, koja je jedan od glavnih kreatora Nacionalnog inovacionog sistema;



Imamo a ne primjenjujemo• RS je u 2012. godini promovisala 49(5) doktora nauka i

227(21) magistara nauka i specijalista. 2011. je bilo 65(10) doktora nauka a 256(30) magistara nauka i specijalista. 2003. godine smo imali samo 3 doktora nauka i 63 magistra nauka i specijalista; Izvor: RZSRS

• 01.08.2013. na listi Zavoda za zapošljavanje RS nalaze se 3 doktora nauka;

• Ulaganje država u IT sektor € po stanovniku (Svjetska Banka)

EU 800Hrvatska 200Bugarska 70Rumunija 70Srbija 60Crna Gora 45



Pokazatelji u našem okruženju

• “Mladi ljudi danas završe fakultete, ali ne znaju koliko su malo naučili ili poseduju znanja koja nisu upotrebljiva. Sjajno je biti široko obrazovan, ali za našu oblast potrebno je pojmovno znanje iz struke, potreba za radom a ne radnim mestom i motivacija” – reče vlasnik jedne IT kompanije;

• 2.000 IT stručnjaka godišnje diplomira;• 2.000 kompanija• 6.000 zaposlenih;• Izvoz ove industrije u Srbiji u 2007. godine iznosio je 62

miliona evra a preko 200 miliona evra 2012.;• Oko 300 miliona evra u prodaji na crno u inostranstvu;• U Rumuniji IT sektor oslobođen poreza i doprinosa. To znači

da ako platite svog programera, ne morate i da plaćate doprinose za njega. Jeste da onda manje para ide u budžet, ali se otvara više radnih mesta u više legalnih firmi;




TOP 5 izvoznih softvera SRB:

1. Softveri za daljinsko očitavanje brojila za potrošnju električne energije i vode

2. Programi za klađenje i igre na sreću

3. Aplikacije za komunikaciju

4. Programi za mrežu i mrežnu opremu

5. Domaće usluge naprednog WEB programiranja

• Srbija je usvojila i strategiju razvoja IT industrije, koja donosi niz podsticaja za ulaganja u taj biznis, mnoge poreske olakšice za IT kompanije, stimulaciju izvoza softvera iz Srbije, ali i bespovratna sredstva za početnike u vrednosti do 25.000€;




• Srbija je usvojila Strategiju razvoja IKT industrije, koja donosi niz podsticaja za ulaganja u taj biznis, mnoge poreske olakšice za IT kompanije, stimulaciju izvoza softvera iz Srbije;

• Microsoft u Hrvatskoj ima preko 1.200 registrovanih partnera i podržava preko 180 startup projekata usmerenih na izvoz.

• Kao ključan problem IT sektora u Hrvatskoj i regionu je nedostatak kritične mase i državnih podsticaja za ukrupnjavanje.

• Danas IT kompaniju može da pokrene i vodi pojedinac, ali bez IT kompanija sa 400 do 500 zaposlenih, možda možemo biti donekle važni u regionu, ali ne i u Evropi i Svijetu;



Ključni faktori razvoja IKT sektora

Nauka i obrazovanje – Nosioci razvoja fakulteti (Novi IT stručnjaci i sinergija fakulteta i privrede)

Strategija razvoja IKT – priprema država a nosilac aktivnosti privredna društva

Edukacija odraslih osoba - prekvalifikacije

Stvaranje IKT sektora kao privredne grane uz podsticaje, investiranja i politiku razvoja

Uprkos trudu pojedinaca, političke elite nisu svjesne mogućnosti koje taj sektor može da pruži za rast konkurentnosti privrede i da ne postoji dovoljno političke volje za ostvarenje strategije razvoja digitalnog društva i stvaranje prikladnog pravnog okvira, kao osnovnih pretpostavki e-poslovanja i razvoja IT sektora.IT Usluga u privredi



AID RS

Zakoni o elektronskom poslovanju

Podzakonska

akta




• Kao konkretni načini za pomoć IKT sektoru jesu podsticaji;

• U budžetu nema stavke podsticaja IKT sektora;

• U institucijama se IKT sektor ne obrađuje niti posmatra kao grana privrede;

• Pravljenje mehanizama sistemskih rješenja;• Razvoj novih servisa i stvaranje novih kompanija;• Nastupi i učešća na sajmovima;• Firme žele da transparentno dobiju posao od institucija;• Rješavati problem procedura javne nabavke;• Poreske olakšice;



Projekat WeB i inicijative

• Formiranje Udruženja za IKT u privrednim komorama;• Postavljanje WEB site-a sa svim IKT kompanijama u BiH i

profilom;• Inicijativa za formiranje CA tijela;• Privredni registar RS - pRegis®;

– www.business-rs.ba;


http://www.business-rs.ba/


Hvala na pažnji

Privredna komora RS

IT centar PKRSĐure Daničića 1/2

78000 Banja Luka

www.komorars.ba

www.business-rs.ba

[email protected]


http://www.komorars.ba/

http://www.business-rs.ba/

mailto:[email protected]

Documents

Slobodan Dragičević prezentacija