SKOPSKA CRNA GORA

PETAR NAMICEV EKATERINA NAMICHEVA

2

3

НАРОДНО НЕИМАРСТВО XIII TRADITIONAL ARCHITECTURE XIII

4

5

Petar Namicev

Ekaterina Namicheva

ТРАДИЦИОНАЛНАТА АРХИТЕКТУРА ВО СКОПСКА ЦРНА ГОРА

ОД 19-от И ПОЧЕТОКОТ НА 20-от ВЕК

THE TRADITIONAL ARCHITECTURE NEAR SKOPJE

– SKOPSKA CRNA GORA

FROM XIXth AND THE EARLY XXth CENTURY

Skopje 2018

6

Петар Намичев Екатерина Намичева

ТРАДИЦИОНАЛНАТА АРХИТЕКТУРА ВО

СКОПСКА ЦРНА ГОРА ОД 19-от И ПОЧЕТОКОТ НА 20-от ВЕК

Текст: Петар Намичев Екатерина Намичева

Цртежи: Петар Намичев

Рецензенти: проф. д-р.Мирче Кокалeвски д-р Меланија Шерденковска

Дизајн: Михаил Намичев

Издавач: Петар Намичев Тираж: 100

Petar Namicev Ekaterina Namicheva

THE TRADITIONAL ARCHITECTURE NEAR SKOPJE – SKOPSKA CRNA GORA

FROM XIXth AND THE EARLY XXth CENTURY Author of the text: Petar Namicev PhD Ekaterina Namicheva MA Drawings: Petar Namicev Reviewers: Mirce Kokalevski PhD, prof. Melanija Sherdenkovska PhD Design and lay-out: Mihail Namicev Editor: Petar Namicev Copies: 100

7

ТРАДИЦИОНАЛНАТА АРХИТЕКТУРА ВО СКОПСКА ЦРНА

ГОРА

Обработениот материјална во оваа монографија

претставува резултат од систематска и повеќегодишна

работа на прибирање и обработка на документацијата

на традиционалната селска куќа која се развивала во

областа на Скопска Црна Гора, во околината на Скопје во

19-от и почетокот на 20–от век. Техничката

документација содржи елементи со точни димензии

прикажани во размер, како би можеле да послужат и да

се користат за научна цел, односно понатамошно

истражување, како логично продолжување на

презентираната материја. Воедно документацијата

овозможува и нејзино користење за насоките во

примената на традиционалниот начин на градење и

занаетчиство во современи услови. Материјалот во

публикацијата овозможува согледување на одредени

модели на живеалишта и просторни концепти, како дел

од локалниот начин на градење, во насока на

задоволување на едукативни потреби на студентите,

стручните лица, професионалци од различни области и

за сите оние кои се заинтересирани за одредени

THE TRADITIONAL ARCHITECTURE NEAR SKOPJE, SKOPSKA

CRNA GORA

The processed material in this monograph is the

result of a systematic and multi-year work of collecting and

processing the documentation of the traditional country

house that developed in the area of Skopska Crna Gora, in

the vicinity of Skopje in the 19th and the beginning of the

20th century. The technical documentation contains

elements with the correct dimensions shown in size, so that

they can serve and be used for a scientific purpose, that is,

further research, as a logical continuation of the presented

matter. At the same time the documentation enables its use

for the guidelines in the application of the traditional way

of building and craftsmanship in modern conditions. The

material in the publication enables the perception of certain

models of habitats and spatial concepts as part of the local

way of building in order to meet the educational needs of

students, professionals, professionals from different fields

and for those who are interested in certain forms of

construction the traditional way of building.

20

Сл.5.Изглед на сокак, с.Љубанци Fig.5.View of village street, vill.LJubanci

21

забележани се две мали села, шест средни села и шест

големи села.

Местоположбата на селата во 19-тиот век се менувала,

во зависност од притисокот на албанското население,

така да се напуштале претходните локации и се

поместувале за неколку километри, се додека старата

групација на куќи не исчезнала.

Големината на селските населби се од средна големина

се движи од 15 домови (Бродец), со 265 (Кучевиште), а

особено се зголемува бројот во 20 век, после

ослободувањето од османлиската власт.

Селските населби во пределот на Скопска Црна Гора се

од збиен тип, со густ распоред на положба на куќите.

Распоредот на градбите има специфична поставеност во

однос на ориентацијата, односно јужната страна, во

однос на обезбедување на поволна визура кон

просторот на селскиот пејзаж (особено кај ридските и

планинските села). Куќите се збиени, со впечаток дека

се потпрени една на друга, прилагодени на косиот

терен, бес посебен развој и форма, и со амфитеатрална

положба (Чучер). Распоредот на куќите е со изразена

густина, каде се формираат минимални дворни места

leaving the previous locations and moving for several

kilometers, until the old grouping of houses disappeared.

The size of the rural settlements are of medium size ranging

from 15 homes (Brodec), with 265 (Kuceviste), and in

particular the number in the 20th century, after the

liberation from the Ottoman rule.

The rural settlements in the area of Skopska Crna Gora are

of a compact type, with a dense layout of houses. The layout

of the buildings has a specific orientation in relation to the

orientation, that is, the south side, in terms of providing

favorable visibility to the area of the village landscape

(especially in the hilly and mountainous villages). The

houses are compact, with the impression that they are

leaning against one another, adapted to the sloping terrain,

frenzy of a special development and form, and an

amphitheatrical position (Chucher).

The layout of the houses is with a pronounced density,

where minimal yards are formed which are enclosed by

stone walls (Pobožje, Chucher), without a garden or a field

in the immediate vicinity. The cumbersome layout of the

houses speaks about the first settlement of families, the

building of a house, and afterwards it determines the family

168

Сл.116.Изглед на куќа кула, на четири нивоа, Скопска Црна Гора; Fig.116.View of a tower- house on four levels, Skopska Crna Gora

172

Содржина

Традиционалната архитектура во Скопска Црна Гора 7

Aпстракт 11

Вовед 12

1.Стопански двор 31

2. Живеалишта 40

2.1.Типологија на живеалишта 64

2.2.Анализа на површини 91

2.3. Надворешни елементи 98

2.3.1. Фасади 101

2.3.2. Детали 107

2.4.Ентериер 113

3.Обичаи околу градење 116

4. Концептот на куќа –чардаклија 128

4.1. За регионот на Скопје- селска куќа 131

4.2.За концепт на чардаклија во рамки на Македонија 134

4.3.За концептот на балканскиот регион 134

Заклучок 144

Литература 166

Content

The traditional architecture near Skopje, Skopska Crna Gora area 7

Abstract 11

Introduction 12

1.Agrycultural yard 31

2. Habitats 40

2.1.Typology of habitats 64

2.2.Analysis of surfaces 91

2.3. External elements 100

2.3.1. Facades 104

2.3.2. Details 107

2.4. Interior 113

3. Custom аbout building 116

4. The concept of chardaklija – house 128

4.1. For the region of Skopje - country house 131

4.2.For the concept of the charcadle within Macedonia 140

4.3. For the concept of the Balkan region 140

Conclusion 147

Bibliography 166

173

CIP Каталогизација во публикација Национална и универзитетска библиотека "Св. Климент Охридски", Скопје 728.6(497.712)"18/19" НАМИЧЕВ, Петар Традиционалната архитектура во Скопска Црна Гора од 19-от и почетокот на 20-от век / Петар Намичев, Екатерина Намичева = The traditional architecture near Skopje - Skopska Crna Gora from XIXth and the early XXth century / Petar Namicev, Ekaterina Namiceva. - Скопје : П. Намичев, 2018. - 173 стр. : цртежи ; 30 см Текст напоредно мак. и англ. јазик. - Библиографија: стр. 170-171 ISBN 978-608-65654-6-6 1. Насп. ств. насл. 2. Намичева, Екатерина [автор] а) Станбена архитектура - Селска куќа - Скопска Црна Гора - 19-20в. COBISS.MK-ID 105761290