Embed Size (px)
Citation preview
ANGPahayagan ng Partido Komunista ng Pilipinas
Pinapatnubayan ng Marxismo-Leninismo-Maoismo
Edisyong Bisaya
Bolyum L Ihap 14
Hulyo 21, 2019
Kinahanglang tibuok-kusog nga batukan ug tapu-son ang paghari sa nasudnong traydor nga si Du-terte. Kaugmaon sa tibuok katawhan ug kinabuhi
sa matag Pilipino ang nabutang sa kaalautan sa padayonnga pagluhod ni Duterte sa mga imperyalistang gahum.
Daw gihalad na ni Duterte sa altar sa China ang ka-dagatan ug natural nga bahandi sa nasud bugti sa mgadagkung kontrata nga gipangwartahan niya ug sa kapa-reho niyang mga burukrata-kapitalista. Sa pikas bahin,labaw pang mihugot ang paggamit sa US sa tibuok Pilipi-nas isip dakung base militar sa US bugti sa subsub ngaayudang militar alang sa iyang maduguon nga teroris-tang gyera "kontra-insurhensiya" ug "kotra-droga".
Tungod sa natagamtam niyang kaayuhan, bungol siDuterte sa singgit sa katawhan aron ipakigbisog ang ti-nuod nga kagawasan ug panalipdan ang interes sa na-sud atubangan sa nanagbanging mga imperyalistanggahum. Kung magpabilin sa poder si Duterte, seguradonga labaw pang mobug-at ang palas-anon sa Pilipinassa langyawng dominasyon, labaw nga molaygay angkrisis ug mograbe ang pasistang pagsumpo sa makina-sudnon ug demokratikong kalihukan.
Hugot nga nalambigit ang kahimtang karon sa Pili-pinas sa kasamtangang kahimtang sa tibuok kalibutannga timaan sa nagkagrabeng panagbangi sa mga im-peryalistang gahum sa ekonomiya ug pamatigayon,diplomasya, pulitika ug militar. Samtang nagkadugayang dili masulbad nga krisis sa pangkalibutanong kapi-talistang sistema, labaw nga mograbe ang maong mgakontradiksyon ug labaw nga mograbe ang hapak niinisa Pilipinas ug sa uban pang mga semikolonya o dilihingpit nga gawasnong nasud.
Anaa sa tunga-tunga sa maong mga panagbangiang nag-unang mga imperyalistang gahum, una nadinhi ang imperyalismong US nga nagpabiling pinaka-gamhanan sa tibuok kalibutan tungod sa higantengmakinaryang militar niini nga nakakatag sa tibuok ka-libutan. Hugot nga ginahagit sa lain-laing imperyalis-tang gahum ang paghari sa US, ilabina sa Russia samilitar nga natad, ug sa China, sa natad sa ekonomiya.
Sa desperasyon sa US nga mapangibabawan anginternal niining krisis sa ekonomiya, nagkapuliki kiningibalik ang solo nga paghari. Ginasuklan sa US ang mi-tumaw nga bag-ong bahinay sa kalibutan (sa hisguta-
Ipakigbisog ang tinuod nga kagawasan!Tapuson ang paghari ni Duterte!
EDITORYAL
Hulyo 21 , 2019 ANG BAYAN2
Ang Ang Bayan ginamantala duha ka hugna matag bulan
sa Komite Sentral sa Partido Komunista ng Pi l ipinas
Bolyum L Ihap 14 | Hulyo 21, 2019
Unod
Ang Ang Bayan ginapagawas sa
pinulongang Pi l ipino, Bisaya, I loco,
Hi l igaynon, Waray ug Ingles.
Nagadawat ang Ang Bayan og mga
kontribusyon sa porma sa mga
artikulo ug bal ita. Ginaawhag usab
ang mga tigbasa nga magpadangat
og mga puna ug rekomendasyon sa
pagpalambo sa atong mantalaan.
ANG
instagram.com/progressiveviews
@prwc_info
Editoryal: Ipakigbisog ang tinuod ngakalinaw! Tapuson ang paghari ni Duterte!1
Todong liberalisasyon 3
Nagkahugot nga kontrol sa US sa Pilipinas 4
Writ of kalikasan, pugos nga gipaatras 5
#PayDayProtest, giilunsad 5
63rd IB ug 87th IB, giharas sa BHB 5
Siak sa alyansang Duterte, nagkalalum 6
Pagpatigbabaw sa huntang sibil-militar 7
Sulayng pagpangdagit, gipakyas 8
Eskwelahang Lumad, gipasirado 8
Liberalisasyon sa bugas 8
nang militar ug negosyo) tali samga imperyalista kung asa nakula-ngan ang mga nataran sa kanhingnakapailalum sa iyang kontrol.
Sa kasaysayan, kanunay mahi-nungdanon ang lugar sa Pilipinassa estratehiyang geopulitikal samga imperyalistang nasud. Gikahi-naman kini sa mga gamhanang na-sud tungod kay anaa kini sa tunga-tunga sa mahinungdanong ruta sapamatigayon, ilabina ang ruta gi-kan sa Indian Ocean padulong saEast ug Southeast Asia.
Sa nangaging kapin usa ka siglo,gipahamtang sa imperyalismong USang gahum niini sa Pilipinas, una pi-naagi sa dayag nga kolonisasyon, ugpinaagi sa dili direktang kontrol sakadugayan. Gigamit sa US nga na-taran ang mga base militar sa Pilipi-nas alang sa gyerang agresyon gi-kan sa Vietnam hangtud sa MiddleEast, ingonman, alang sa pagpala-pad sa merkado alang sa mga pro-duktong Amerikano sa Asia, ilabinasa China. Halos tulo ka dekada nasukad nga gitangtang kini, apannagpabiling nakaistasyon ang gatu-
san ka sundalong Amerikano sa Pi-lipinas ug nagkadaghan ang mgaeksklusibo nilang pasilidad militarsa mga kampo sa AFP.
Ang pagpailalum sa Pilipinas sakolonyal ug malakolonyal nga pag-hari sa US ang pinakadakung babagsa paglambo ug pag-asdang sa Pi-lipinas. Ginaharian ang ekonomiyasa Pilipinas sa mga korporasyongAmerikano ug ginadiktahan saUSAID, sa IMF-WB ug mga bangkoug institusyon sa pinansya ngakontrolado sa US.
Mitumaw ang China isip usa kakapitalistang gahum gikan sa tunga-tunga sa dekada 2000. Ginahimoniining pangdani ang gatusan kamilyong mamumuo nga ubos angsuhulan aron suyupon ang produk-tibong kapital, ilabina gikan sa US.Wala nagdugay, gibaha na og bara-tong mga pamatigayon nga gikan saChina ang pangkalibutanong mer-kado. Sa kasamtangan, ginatugawang China sa pagkunhod sa pro-duksyon tungod sa pagkasagayad samerkado sa hilabihan ka sobrangmga produktong pangkonsumo ug
pangkapital. Gisulayang pugngan saChina ang krisis niini pinaagi sasubsub nga pag-eksport sa kapitalsa porma sa mga pautang ug ma-lukpanong konstruksyong pang-imprastruktura.
Kabahin sa maong mga despe-radong lakang ang pagpakusog sapresensya sa China sa Pilipinas samilabayng mga tuig, partikular naang dinagkung pagkawkaw sa ba-handing mineral ug uban pang na-tural nga bahandi sa nasud. Na-kiglumba karon ang China sa US ugsa uban pang mga kapitalistanggahum sa paghurot sa bahandi saPilipinas. Kadungan niini, nagbubokini og pautang alang sa mga pro-yektong pang-imprastruktura aronipangpalit sa sobra-sobrang se-mento ug puthaw gikan kanila.
Matngon ang China nga bal-warteng militar sa US ang Pilipinasnga ginagamit niining dunggoanan,airport ug nataran sa mga sakya-nan ug himang iggugubat. Sa taasnga panahon, gigamit sa US angPilipinas aron harian ang SouthChina Sea ug kontrolon ang pama-tigayon nga moagi dinhi. Nakita saChina ang kamahinungdanon ngapakusgon ang presensya ug pag-impluwensya niini sa Pilipinas atu-bangan sa nagkagrabeng kolabo-rasyon niini sa US. Busa ingon nalamang ang pagduso niiningkontrolon ug angkunon ang lapadnga kadagatan sa kasadpang bahinsa Pilipinas, kawkawon ang ba-handing-dagat ug tukuron angiyang mga pasilidad militar.
Ang Pilipinas anaa karon satunga-tunga sa nagbugno nga im-peryalistang gahum. Kinahanglangipasubsub sa katawhang Pilipinoang ilang pakigbisog alang sa tinu-od nga nasudnong kagawasan gi-kan sa kontrol sa US ug batok sainterbensyon sa China. Nag-unangnakapunting ang maong pakigbisogbatok sa nasudnong traydor nga siDuterte. Kinahanglan siyang batu-kan, singilon ug papanubagon sagihimo niyang pagyatak sa kaga-wasan ug soberanya sa Pilipinas.
Una sa tanan, kinahanglang
ANG BAYAN Hulyo 21 , 2019 3
batikuson ang pagtahan niya saChina sa mga katungod sa Pilipi-nas sa West Philippine Sea, lakipang soberanong katungod sa"exclusive economic zone" sa Pili-pinas. Kinahanglan nga paninglonusab siya sa korapsyon ug pag-paadunahan sa gisulod niyangmga kasabutan ug kontrata sapautang.
Kadungan niini, kinahanglannga subsub usab nga ibutyag angpagluhod ni Duterte sa imperya-lismong US. Kinahanglang ibutyagkini isip nag-unang imperyalistanggahum sa Pilipinas, ilabina sapagsulay niining gamiton angprotesta sa katawhan batok saChina aron ihikaw o hatagag pa-ngatarungan ang nagkagrabenginterbensyon ug paggamit sa Pili-pinas alang sa iyang interes mili-tar. Kinahanglang batukan, singi-lon ug papanubagon si Duterte saiyang paghatag-dalan sa pagpa-kusog sa presensya sa pwersangmilitar sa US sa nasud, ilalum saOperation Pacific Eagle-Philippi-nes, ug pinaagi sa nagkadaghangmga ehersisyo ug maniobrang mi-litar sa US sa Pilipinas.
Kinahanglang batukan angdikta sa US nga bag-ohon angKonstitusyong 1987 aron hingpitnga ibuyangyang ang ekonomiyasa nasud sa kaayuhan sa lang-yawng dagkung kapitalista,Amerikano man o Chinese. Gina-patuman kini karon ni Dutertearon ilusot ang iyang mini ngapederalismo o uban pang kausa-ban aron seguruhon ang pagpa-lanat sa gahum sa iyang pamilya.
Kinahanglang batikuson angUS ug ang China sa paghatag ogsuporta sa tiranikong paghari niDuterte, ug singilon sila, ilabinaang US, sa pag-armas sa mgapasistang ginsakpan ni Duterte.Ang naangkon niyang suportangmilitar sa US ang naghatag kani-ya og determinasyon nga ipada-yon ang walay-undang nga di-naghang pagpamatay, pulitikan-hong paggukod ug pagsumpo samga mikontra sa iyang paghari.
Adyendang lehislatibo alangsa todong liberalisasyon
Sa moabutay nga State of theNation Address ni Rodrigo
Duterte sa Hulyo 22, seguradonga subli siyang magpakita sadayag nga pagluhod sa imper-yalistang US pinaagi sapagprayoritisa sa neoliberalnga mga reporma sa ekono-miya. Dugay na nga ginadusosa US ang maong mga repor-ma ilalum sa The ArangkadaPhilippines Project (TAPP).
Tumong sa maongmga reporma nga isang-ko ang liberalisasyon sa lo-kal nga ekonomiya pinaagi sapagpaluag o hingpit nga pagtang-tang sa mga restriksyon sa negosyosa mga multinasyunal ug mga sub-sidyaryo niini. Sa milabayng tulo katuig, sunud-sunod na nga nagpaga-was si Duterte og mga ehekutibongkamanduan, ingonman ang mgaahensya sa gubyerno, aron pausa-usa nga ilusot ang mga neoliberalnga mga lakang.
Pag-amyenda sa PSALakip sa mga target nga sudlon
sa mga multinasyunal ang subsek-tor sa telekomunikasyon ugtransportasyon nga kabahin sapangpublikong mga utilidad. Subaysa depinisyon sa reaksyunaryongbalaod, ang pangpublikong mgautilidad mao ang mga “butang oserbisyong gikinahanglan sa usa kakomunidad.” Tungod kay ginailangkini isip estratehikong mga empre-sa, gikaingon sa Konstitusyong1987 nga dili pweding kapin sa 40%ang langyawng pagpanag-iya samga pangpublikong utilidad. Ingon-man, walay puas nga ginalapas samaong balaod ug daghan sa mgakumpanya sa telekomunikasyon ugtransportasyon nga anaa sa kontrolsa langyawng kapital. Mahitabo kinipinaagi sa pagpautang ug sosyohansa mga lokal nga kumprador.
Aron hingpit nga baklason pa angnabilin nga proteksyon sa subsektor,ginaduso sa rehimen ang pag-am-yenda sa Public Services Act (PSA obalaod sa pangpublikong mga serbi-syo). Sigon sa rekomendasyon saTAPP, pagatangtangon sa listahan sapangpublikong mga utilidad ang te-lekomunikasyon ug transportasyon.Pagalimitahan na lamang ang langkobniini sa “distribusyon ug transmisyonsa kuryente, serbisyong patubig ugimburnal.” Pinaagi niini, pagatugutanna ang mga langyaw nga tibuok ngamakapanag-iya ug magdumala ogmga kumpanya sa maong mga in-dustriya. Napakyas ang iyang super-mayorya nga ilusot ang maong sugyotbalaudnon ayha magsira ang ika-17nga Kongreso niadtong milabayngbulan.
Pag-amyenda sa FIAGinaduso usab sa US nga am-
yendahan ang Foreign InvestmentAct (FIA o balaod sa langyawng ne-gosyo) alang sa mas subsub ngapagrepaso ug pagpamubo sa listahansa mga negosyo ug propesyon ngaekslusibong gigahin alang sa mga Pi-lipino. Gitawag ang maong listahanisip foreign investment negative list(FINL) nga nagbawal sa pagpasok ug
"Adyenda...," sundi sa panid 4
Hulyo 21 , 2019 ANG BAYAN4
Kontrol sa US sa nasud, padayon nga mihugot
LABAW NGA MIHUGOT ang kontrol sa US sa Pilipinas human ang ika-8 ngaBilateral Strategic Dialogue (BSD) tali sa duha ka nasud niadtong Hulyo 15-16. Gipahigayon ang tinuig nga BSD ilalum sa US-Philippines Mutual DefenseTreaty. Gitambungan kini sa tag-as nga upisyal sa gubyernong US ug saArmed Forces of the Philippines.
Gipangunahan ni AmbassadorSung Kim ang delegasyon gikan sa US,kauban ang mga representante saState Department for East Asian andPacific Affairs ug Department ofDefense for Indo-Pacific SecurityAffairs. Gihisgutan dinhi dili lamangang mga hisgutanang militar kundililakip na ang mga hisgutanan sa natadsa pulitika ug ekonomiya.
Gigamit ng US ang dayalogo aronpadayon nga iduso ang gahum niini saAsia, ilabina atubangan sa bangiayniini sa China. Gitukmod niini ang Pili-pinas nga iasdang sa ASEAN oAssociation of Southeast Asian Nati-ons ang usa ka kondukta sa giilugangteritoryo sa South China Sea aronkontrahon ang pag-angkon sa Chinasa maong kadagatan. Nahiusahanusab nga moduyog ang Pilipinas sapagpakitag kusog sa US sa takuban sa
mga operasyong "freedom of naviga-tion" sa dagway sa paglawig sa mgabarkong panggubat ug pagpalupad ogmga jetfighter sa teritoryo sa nasud.
Mas daku usab ang ipahigayonnga pagbansay sa mga Armed Forcesof the Philippines ug US sa mosunodnga tuig. Sa Salaknib 2020, sublingbansayon ang 1st Brigade CombatTeam (BCT) nga gitukod sa militar saUS niadtong 2018. Kaatbang sa 1,500ka ginsakpan sa BCT ang 1,700 kasundalo nga gikan sa US Army PacificCommand. Tumong sa Salaknib ngamapahapsay ang pagmando sa militarsa US sa mga pwersa sa AFP alang samga gyerang kumbensyunal ug“kontra-terorismo.” Pagpangandamkini alang sa dinagkung mga panag-sangka, matud sa tigpamaba sa Phi-lippine Army nga si Lt. Col. RamonZagala.
tibuok nga pagpanag-iya sa mga transnasyunal ug mgalangyaw sa maong mga negosyo ug propesyon.
Partikular nga ginaduso ang probisyon aron tugutanang mga langyawng propesyunal, ilabina kadtong gikansa mga imperyalistang nasud, nga magtrabaho sa Pilipi-nas aron sila ang iempleyo sa langyawng mga kumpanyaug lokal nga subsidyaryo. Hulga kini sa trabaho sa mgaPilipinong abugado, duktor, syentista, inhinyero ug ubanpang propesyunal nga mapugos nga mosagop sa lang-yawng mga rekisito sa ngalan sa "internasyunal nga su-karanan."
Niadtong Oktubre 2018, gipagawas ni Duterte angExecutive Order 65 nga nagpatuman sa gipamubo ngaFINL. Gitangtang niini sa listahan ang lima ka natad sa ne-gosyo ug aktibidad lakip ang mga negosyo sa internet; pag-tudlo sa kolehiyo sa mga asignaturang dili pangpropesyu-nal; mga sentro alang sa teknikal ug bokasyunal nga pag-bansay nga dili kabahin sa pormal nga sistemang pang-edu-kasyon; mga kumpanya sa pinansya; ug mga wellness cen-ter. Gipataas usab niini ang pwedeng panag-iyahan sa mgalangyaw sa mga kontrata sa konstrukyon o pag-ayo sapangpublikong mga imprastruktura ug proyektong pangka-lamboan gikan 25% ngadto sa 40%; ug sa pribadong mga
kumpanya sa radyo gikan 20% ngadto sa 40%.Sa hinanali, makapahimulos sa maong mga agresi-
bong lakang ang pagsulod sa kapital ug ginsakpan gikansa China sigon sa mga kundisyon sa pautang niini sa re-himen.
Lain pang mga lakangLakip pa gihapon sa mga rekomendasyon sa US ang
pag-amyenda sa Retail Trade Liberalization Act (balaodsa liberalisasyon sa minudo). Tumong niining labaw pangpamubuon ang minimum nga kapital nga ipamuhunan samga langyawng kumpanya sa retail gikan $2.5 milyonngadto sa $200,000.
Gipaspasan usab ni Duterte ang pagsumite sa ika-duhang pakete sa balaod nga TRAIN nga gitawag ogTrabaho Bill. Tinguha niining paubsan ang buhis sa kitasa mga korporasyon gikan 30% ngadto sa 20% ug kula-ngan ang mga insentibang ginahatag sa mga korpora-syon sa mga espesyal nga mga sonang pang-ekonomiya.
Sa kinatibuk-an, sukad nga nakalingkod si Duterte sapoder nagpatuman ni siya sa dili moubos sa 10 ka ehe-kutibong kamanduan nga nagahatag dalan sa hingpit ngaliberalisasyon sa ekonomiya.
Sa wala pa ang BSD, naggahinna ang US og $145.6 milyong ayudaaron gamiton sa AFP sa 2019. Walapa nalakip dinhi ang makuhang bahinsa militar sa Pilipinas sa ginaapru-bahan ni US President Donald Trumpnga $1.5 bilyong ayudang militaralang sa mga nasud sa Asia Pacificgikan 2019-2023.
Kadungan sa BSD, gisugdanusab ang Marine Aviation SupportActivity (MASA) sa Marine BaseGregorio Lim sa Ternate, Cavite.Duha ka hugna matag tuig nga gi-nalunsad ang MASA nga ginasalmu-tan sa Marines ug Air Force sa US ugPilipinas. Usa lang ang MASA sa 280ka giusang pagbansay nga nakatak-dang ilunsad sa nasud sa 2019.
"Adyenda...," gikan sa panid 3
ANG BAYAN Hulyo 21 , 2019 5
63rd IB at 87th IB,
hinaras sa BHB
DUHA KA HUGNA nga giharas saBagong Hukbong Bayan (BHB)-Western Samar ang mga ele-mento sa 63rd IB niadtong Hunyo16 sa Barangay Bay-ang, SanJorge, Samar. Duha ka sundaloang napatay. Tulo ka elementousab sa 87th IB ang napatay saoperasyong haras sa BHB niad-tong Hunyo 27 sa Barangay Sto.Niño, Paranas.
Naglunsad usab og puniti-bong aksyon ang BHB batok kangSonny Moreno, myembro sa Mili-tary Intelligence Battalion (MIB)sa Poblacion, San Jose de Buanniadtong Hulyo 7. Nahimong ak-tibo siya sa pagpasurender samga sibilyan. Si Moreno ang ila-dong lunod-patay nga kontra-re-bolusyonaryong suluguon sakanhing meyor nga si AnaniasRebato. Gisilutan sa BHB si Re-bato niadtong Oktubre 2018.
Protestang #PayDay, gilunsad
GILUNSAD SA MGA mamumuo ilalum sa Kilusang Mayo Uno ang #PaydayPro-test niadtong Hulyo 15, usa ka semana ayha ang State of the Nation Addressni Rodrigo Duterte. Gikundena nila ang ubos nga suhulan sa mga mamumuoilalum sa rehimeng Duterte, ang nagpadayon nga palisiyang kontraktwalisa-syon ug kawalay trabaho sa tibuok nasud.
Nakighiusa sa protesta ang mgamamumuong panguma sa HaciendaBuenconsejo, E.B. Magalona, NegrosOccidental. Matud sa mga mamumu-ong panguma, wala nay sulod angilang mga pitaka. Iligal nga nagsiraang asyenda ug gitangtang ang mgamamumuong panguma. Ang abereydsnga suhulan nila mokabat lang og₱150/araw samtang ₱365/araw angminimum nga suhulan alang sa mgamamumuo sa Negros. Mayorya kanilaang tulo hangtud 24 ka tuig na nganagtrabaho sa asyenda.
Sa Cebu, misalmot sa protestaang mga drayber aron kundenahonang pekeng modernisasyon sa mgadyip nga sa esensya pagpatay sa
ilang panginabuhian. Sa Davao City,iligal nga giutingkay sa mga pulis angmga gamit sa mga nagprotestangaktibista atubangan sa lokal ngaupisina sa Department of Labor andEmployment.
Pipila ka adlaw ayha ang protesta,nagpiket ang mga mamumuo sa PepsiCola sa pagpanguna sa Pepsi ColaWorkers Unity atubangan sa pabrikasa Muntinlupa City niadtong Hulyo 12.Matud nila, nagpabungol-bungol angmaneydsment sa ilang pangayo sa na-hitabong negosasyon sa CollectiveBargaining Agreement. Lakip sa ilangpanawagan ang dugang nga suhulanug regularisasyon sa 1,000kontraktwal nga mamumuo.
Writ of kalikasan, pugos nga gipaatras
PUGOS NGA GIPAATRAS sa mga abugado sa rehimeng Duterte niadtong Hulyo9 ang nagpetisyong 40 ka mangingisda sa Masinloc, Zambales ug Palawanalang sa writ of kalikasan sa West Philippine Sea (WPS).
Nagpasaka og kaso sa KorteSuprema niadtong Abril ang maongmga mangingisda kaabin ang mgaabugado sa Integrated Bar of thePhilippines sa kaso batok sa pag-panggun-ob sa China sa mga bahura(reef) sa WPS. Ang writ of kalikasanang usa sa ligal nga remedyo aronpwersahon ang nakalingkod ngagubyerno nga hatagag-proteksyonang konstitusyunal nga katungod samga Pilipino alang sa usa ka himsognga kinaiyahan sigon sa Konstitu-syong 1987.
Gipasaka sa mga mangingisdaang petisyon aron babagan ang rek-lamasyon nga ginahimo sa Chinaaron tukuran og mga istrukturangmilitar sa kadagatan sa Pilipinas.Resulta sa reklamasyon ang maluk-panong pagkaguba sa mga bahura,
partikular sa Zambales ug Palawan.Una na nga nagpagawas og de-
sisyon ang Korte Suprema pabor samga mangingisda niadtong Mayo.Gimanduan niini ang rehimeng Du-terte nga protektahan ang WPS ugmagmugna og mga lakang aron pug-ngan ang paglapas sa mga balaodpangkinaiyahan ilabina sa eksklusi-bong sonang pang-ekonomiya sa ka-dagatan sa Pilipinas. Gipadayag niChel Diokno, abugado sa mga ma-ngingisda, nga gipamatud-an saunang desisyon sa korte nga lehitimoang petisyon sa mga mangingisda.Matud niya, miatras sila tungod sapagpamig-ot sa rehimen. Tungodniini, gikansela na sa korte ang ika-duhang pagdungog kung asa mag-tagbo ang mga mangingisda ug mgarepresentante sa gubyerno.
Sa pag-atras sa mga mangi-ngisda sa petisyon, gitangtang sarehimen ang ligal nga bagbag parasa pagpangawkaw sa China sa ka-dagatan sa Pilipinas.
Liboan ang nagmartsa niadtongHulyo 12 padulong sa ChineseEmbassy aron kundenahon ang pa-dayon nga interbensyon sa Chinasa teritoryong dagat sa nasud.Nahitabo kini isip pagdumdum saikatulo nga tuig sa desisyon saArbitral Tribunal pabor sa Pilipinasbatok sa China mahitungod sa gii-lugan nga West Philippine Sea.
Matud sa P1NAS, ang desisyonsa Arbitral Tribunal niadtong 2016makatabang sa uban pang mganasud nga batukan ang interben-syon sa China sa ilang mga teri-toryong dagat. Resulta sa maonginterbensyon, nakumpleto sa Chinaang pagtukod niini og base militarnga sakop sa mga kadagatan saPilipinas.
Hulyo 21 , 2019 ANG BAYAN6
Siak sa alyansang Duterte, nagkalalum
Nagkalalum ang siak sa alyansang Duterte-Arroyo-Marcos. Lutaw kini sanagapadayon nga bangiay sa mga ginsakpan niini alang sa pinakataas nga
pusisyon sa Kongreso. Dayag na nga nanginlabot si Duterte sa bangiay ug gien-dorso niadtong Hulyo 8 silang Alan Peter Cayetano ug Lord Allan Velasco aronmagpulihay isip Speaker. Apan pipila ka adlaw human niini, sukwahi sa gidahum niDuterte, wala pa gihapon hingpit nga nagkahiusa ang mga kongresista.
Hangtud sa bisperas sa pag-abliniini, wala pa sa magkakaribal ngakongresista ang nakaseguro ngamakuha nila ang mayoryang boto.
Sa dihang giendorso ni Dutertesilang Cayetano ug Velasco isipSpeaker, giendorso usab niya isipmangulo sa mayorya sa kapunungansi Martin Romualdez, ang manok sabloke ni Arroyo. Midaog si Cayetanosa pagkuha sa basbas ni Duterte tu-ngod sa iyang saad nga ipatumanang charter change o cha-cha saKongreso. Ingonman, daghan pa gi-hapon ang babag sa planong ipa-lingkod siya isip Speaker. Una nanga gibalibaran sa PDP-Laban angsugyot nga pagpulihanay sa termi-no. Wala usab miuyon sa maong pa-kana ang tulo pa ka bloke sa Kong-reso, lakip ang blokeng gilangkubansa managsuon nga Sara ug PaoloDuterte.
Bag-ong pakete, karaang pakanaLuyo sa pagpili ni Duterte kang
Cayetano ang iyang subsub nga pag-saad nga ipatuman ang cha-cha. Lu-yo sa iyang supermayorya sa nanga-ging Kongreso, pakyas si Duterte ngairatsada ang maong pakana tungodsa bangiay sa Senado ug Kongreso sayaweng mga prubisyon nga nagahi-got sa transisyon ngadto sa pederalnga sistema sa gubyerno.
Aron ibwelo ang cha-cha, gipu-tos kini sa Inter-Agency Task Forceon Federalism and ConstitutionalReform sa bag-ong pekete nga nag-duso sa mga prubisyong pang-eko-nomiya aron labaw nga “iabli angekonomiya, aron adunay paglaumang tanan.” Ilalum sa maong islo-gan, segurado nga labaw pang idusoang mga palisiyang neoliberal ngadugay nang gipangayo sa American
Chamber of Commerce nga ibutangsa konstitusyon sa nasud.
Ginaduso pa gihapon sa TaskForce ang “pederalismo,” apan tu-ngod sa kakulang sa niini gideklara niDuterte nga “bisan og dili mo gustosa pederalismo, usaba pa gihaponninyo ang konstitusyon.” Matud sanangulo niini nga si Eduardo Año,kalihim sa Department of Interiorand Local Government, mamahimopang mausab ang direksyon sa cha-cha sa mosunod nga tulo ka tuig.
Wala pay detalye ang ginadusosa Task Force nga kausaban sakonstitusyon. Apan kung subayonang Resolution of Both Houses No.15 nga gisumite niadtong Disyembre2018 sa Kongreso, segurado nga la-baw pang modunot ang konstitusyonsa Pilipinas. Nahilakip dinhi angpagtangtang sa mga prubisyon nganagahatag-proteksyon sa interes salokal nga mga negosyante ug kataw-hang Pilipino ug pag-abli sa lokal ngaekonomiya sa mga transnasyunal ngakorporasyon. Ingonman, ginahata-gan si Duterte og lehislatibong ga-hum ug paghatag kaniya og solonggahum sa tibuok gubyerno. Sa “bag-ong” konstitusyon ni Duterte, paga-limitahan ang mga katungod sa ka-tawhan, ug dili na sila mamahimongmakapalagpot og usa ka nakalingkodnga presidente.
Pagpamig-ot sapulitikanhongoposisyon
Taliwala sabangiay sa iyangmga alyado, gisi-guro ni Dutertenga dili makapa-himulos o maka-kabig og suporta
sa Kongreso ug uban pang sangaysa estado ang iyang mga kaawaysa pulitika. Niadtong Hulyo 18, gi-pasakahan og kasong sedisyon niDuterte ang pulitikal nga oposi-syon lakip ang bise-presidente saPilipinas nga si Leni Robredo ug 35ka lain pa. Lakip usab dinhi angmga senador sa Liberal Party (LP),mga kandidato sa Otso Diretso(gawas kang Mar Roxas), pipila kapari ug obispo, mga abugado ugilang mga tigsuporta.
Giila kini sa Partido Komunistang Pilipinas nga “pagpamig-ot ugpagpanghadlok” batok sa puliti-kanhong oposisyon aron magsil-bing pahimangno sa mga mobabagsa iyang adyendang “cha-cha.”“Basura,” “dili katuuhan ,” “hila-bihan nga pagpanglutos ug pagpa-mig-ot”—kini usab ang nahimongreaksyon sa mga senador ug obis-pong giakusahan sa rehimen ogsedisyon. Gibase ang kaso sa mi-gawas nga nakabidyong pamaha-yag ni Peter Advincula (alyas Bi-koy) nga naglambigit sa tibuok pa-milya ni Duterte sa iligal nga pag-baligya og shabu. Tin-aw nga pag-pamig-ot ang tinguha sa pagkasoaron labaw pang ipiton ug ipaatrasang oposisyon sa pagsupak saiyang mga pakana. Pahimangnousab kini sa mga alyado ni Dutertenga magsulay nga makighiusa saoposisyon. Ayha niini, nagpadayagang LP nga “abli” kining mosalmotsa supermayorya nga pagatukuronni Cayetano sa Kongreso.
ANG BAYAN Hulyo 21 , 2019 7
Pagpatigbabaw sa huntangsibil-militar
Usa ka huntang sibil-militar ang nagpadagan sa si-bilyang burukrasya sa rehimeng US-Duterte. Nii-
ning Hulyo, mokabat na sa 64 ka pusisyong sibilyan sagubyerno ang kontrolado sa retiradong mga militar ugpulis. Onse kanila ang anaa sa gabinete ug nagdumala samayor nga mga ahensya. Madugangan pa ang ilang han-ay sa gitakda ni Rodrigo Duterte nga kanhing sundaloaron dumalahan ang Department of Agriculture.
Ulipon sa US, korap ug madugu-on ang rekord sa mga sundalo ug pu-lis nga gipwesto ni Duterte sa iyanggubyerno. Gihatagan niya kini og ga-hum-sibil aron ipadahon ang bangisnga programang kontra-insurhensyanga kanhi na nilang gikontrol. Nag-silbing mga hepe sa batalyon, dibi-syon o kumand sa Mindanao ang ka-daghanan kanila ug sa ingon adunanay inisyal nga pakighinabi kang Du-terte niadtong meyor pa siya saDavao City.
Militarisadong departamentoLima sa 21 ka (bakante ang isa)
departamento sa gubyernong Du-terte ang direktang gunit sa retira-dong mga sundalo. Nakalingkodusab sa Department of AgrarianReform ang usa ka gradweyt sa Phi-lippine Military Academy apan diliaktibong sundalo.
Nanguna sa mga militaristaang kalihim sa Department of Na-tional Defense nga si Ret. Gen.Delfin Lorenzana. Lunod patay siyanga tigpatuman sa mayor nga mgapalisiya sa US sulod sa ArmedForces of the Philippines (AFP) su-kad nga magsilbi siyang defenseattache sa AFP sa Washington DCniadtong 2002. Nahimong kaabagni Duterte si Lorenzana niadtongulahing bahin sa dekada 1980 sadihang nahimo siyang kumander saSecond Scout Ranger Battalion saDavao City.
Gipangulohan usab ni Ret. Gen.Roy Cimatu ang Department ofEnvironment and Natural Reso-urces. Giila si Cimatu isip “General
Pacman” tu-ngod sa pag-pasiugda niyasa “todo-gye-ra” sa Minda-nao niadtongpresidente si Joseph Estrada. Na-lambigit si Cimatu sa pagdawat sa“pabaon” sa kantidad nga ₱50 mil-yon sa dihang miretiro siya sa pag-kasundalo sa panahong Chief ofStaff pa siya.
Si Eduardo Año, beterano sapaniktik-militar, ang mibarug ngakalihim sa Department of Interiorand Local Government ug nag-kontrol sa badyet sa Philippine Na-tional Police (PNP). Responsable si-ya sa pagdagit sa aktibistang si Jo-nas Burgos niadtong nakalingkodisip hepe sa Intelligence Service ofthe Armed Forces of the Philippines.Si Año usab ang kumander sa 10thID sa dihang gipatay ang masakitonnga si Leoncio Pitao (Ka Parago)niadtong 2015.
Nakalingkod usab isip kalihim saDepartment of Information andCommunication Technology si Gre-gorio Honasan. Lakip si Honasan samga sundalo nga naglunsad og ku-deta batok sa kanhing presidentengsi Corazon Aquino. Samtangkontrolado ni Ret. Gen. RolandoBautista ang Department of SocialWelfare and Development bisan ogbag-o pa lang kining nagretiro isiphepe-militar ni Duterte.
Uban pang sibilyang pusisyonGitanyag ni Duterte bisan ang
ilang sibilyang pusisyon gawas sa
gabinete. Lakip dinhi ang Bureauof Customs (BoC) nga si Komisyo-ner Ret. Gen. Rey Leonardo Guer-rero. Gipulihan niya si Ret. PoliceGen. Isidro Lapeña human ma-lambigit sa “pagpalusot” sa ₱6.4bilyong kantidad sa shabu mula saChina.
Bisan og nalambigit sa ano-malya, subling gipalingkod ni Du-terte si Lapeña isip direktor saTechnical Education and SkillsDevelopment Authority. Gibutangusab sa Bureau of Corrections angkanhing gibutang sa BoC nga siNicanor Faeldon nga napugos usabnga moluwat sa pwesto. Nalambigitsi Faeldon sa duha ka kudeta batoksa kanhing presidenteng GloriaArroyo.
Samtang gunit usab ni CarlitoGalvez Jr. ang Office of the Presi-dential Adviser on the PeaceProcess human gitapus ni Duterteang panaghisgot pangkalinaw talisa GRP ug National DemocraticFront of the Philippines. Kanhi si-yang hepe-militar ni Duterte ugnalambigit sa kudeta niadtong1989.
Lakip sa mga ahensyangkontrolado sa militar ang Housingand Urban Development Coordina-ting Council, Metropolitan ManilaDevelopment Authority, NationalSecurity ug uban pa.
Hulyo 21 , 2019 ANG BAYAN8
Sulayng pagdagit, gipakyas sa tagabaryo
Napugngan sa mga residente sa Barangay Bito-on sa Jaro District, IloiloCity ang sulayng pagdagit sa usa ka iladong lider-masa niining bulan.
Hiniusang napanalipdan sa iyang mga silingan si Wilfredo “Tay Pido” Panuela,65, usa sa mga lider sa Katilingban sang mga Imol sa Syudad (Kaisog) batok saduha ka ahente sa pagpaniktik sa estado.
Gibabagan sa tagabaryo ang du-ha ka ahente ug gidala sa barangayhall. Miangkon ang duha nga mgaelemento sila sa Philippine Army ugNational Bureau of Investigationapan wala makapakita og identipika-syon. Kanhi na nga giinitan si Panue-la ug iyang asawa nga si Josephinetungod sa ilang pagsalmot sa mgapakigbisog sa komunidad.
Nagtuo si Maura Abellon, lidersa Kalipunan ng Damayang Mahihi-rap sa Panay ug Guimaras, nga pla-no sa gubyerno nga dagiton, atake-hon o hadlukon ang mga lider sa ka-
bus sa kasyudaran nga aktibongnagabatok sa demolisyon ug sapagkundena sa mga kaso sa pagla-pas sa mga katungod-tawo. Niad-tong Hulyo 8, nagprotesta ang gru-po gawas sa hedkwarters sa pulis saIloilo City.
Samtang gipatay sa militar siSalvador Romano, tigpanalipod sakatungod-tawo sa Negros niadtongHulyo 7. Gipusil si Romano samtangnakasakay sa iyang motorsiklo saAglipay St., Poblacion, Manjuyod,Negros Oriental. Kanhi siyang istapsa Karapatan Negros ug kasamta-
Liberalisasyon sa bugas,
dangan sa mga mag-uuma
SA PRE-STATE OF the Nation Address Economic andInfrastructure Forum sa mga upisyal sa ekonomiya,gitawag sa mga upisyal sa gubyerno isip usa ka “pi-nakadakung nakab-ot sa lehislatura” ang RepublicAct 11203 o Rice Liberalization Act. Usa kini ka da-kung binuang tungod kay ang giila nilang “kadaugan”usa ka dakung dangan alang sa masang mag-uuma sahumay.
Gipalig-on ang maong balaod niadtong Disye-mbre 2018 aron abagan kuno ang pagsaka sa pre-syo sa bugas sa lokal nga merkado. Apan sukwahisa saad nga paubsan og ayo ang presyo sa bugas,miubos lamang kini og ₱1-2 sukad nga gipatumanang liberalisasyon. Nagpabiling anaa sa ₱30-₱70ang presyo niini sa mga merkado ug tindahan.
Luyo kini sa nakalap nga rekord sa gubyernonga anaa sa ₱18-₱25/kilo ang presyo sa importednga bugas nga misulod sa nasud.
Sa pikas bahin, mihagba ang presyo sa lokalnga humay gikan sa abereyds nga ₱20/kilo sa sa-yong bahin sa tuig ngadto sa ₱12-₱17/kilo niad-tong Hunyo. Halos katugbang na lang kini sa gas-to sa produksyon sa mga mag-uuma sa humayan.Bunga niini, gibanabana nga malugi ang mga mag-uuma og hangtud ₱114 bilyon karong tuiga, la-yong mas taas kaysa gipanghinambog nga ₱5.9bilyong nakuha nga taripa bunga sa balaod sa li-beralisasyon.
ngang myembro sa Iglesia FilipinaIndependiente (IFI). Ika-48 siya samga aktibistang gipatay sa Negrosilalum sa rehimeng Duterte.
Padayon usab ang pagpamig-otsa mga tawong-simbahan nga mi-batikos sa mga krimen ug paglapassa rehimeng Duterte sa mga katu-ngod-tawo sa isla. Duha kanila maosilang Rev. Joel Bengbeng sa UnitedMethodist Church (UMC) sa Canla-on City ug si Rev. Brian Ascuit saUMC sa San Pedro, Sta. Cruz, anggipangita sa militar aron estoryahonkuno.
Sa Ilocos, ginapig-ot usab samilitar ang IFI, UMC ug UnitedChurch of Christ in the Philippinessa takuban sa “pagbisita” sa mgasundalo sa gambalay sa Joint Cam-paign Plan Kapanatagan.
Pagpasirado sa mga eskwelahang
Lumad, gikundenaNAGPROTESTA ANG MGA estudyante ug magtutudlo sa mgaeskwelahang Lumad sa ilalum sa Save Our Schools (SOS) Net-work atubangan sa upisina sa Department of Education saPasig City niadtong Hulyo 17 aron kundenahon ang sulayngpagpasirado sa mga eskwelahang Lumad sa Mindanao. Parti-kular nila nga gibatikos ang pagsuspinde sa 55 ka eskwelahannga gipadagan sa Salugpongan Ta' Tanu Igkanogon Commu-nity Learning Center Inc. sigon sa matud ni National SecurityAdviser Hermogenes Esperon, Jr. nga ipasirado kini.
Sa taho sa Save Our Schools (SOS), aduna nay 215 kamga eskwelahan sa Mindanao ang pugos nga nagsira gikan2016. Otsinta dinhi ang nagsira tungod sa pagkampo sa mgasundalo sa komunidad ug sistematikong pagpangatake ugpagpanggun-ob sa mga sundalo sa ilang mga pasilidad.
Dugay na nga giakusahan ni Duterte ang Salugpongan uguban pang eskwelahang Lumad isip mga eskwelahan sa Ba-gong Hukbong Bayan. Sa iyang ikaduhang State of the NationAddress niadtong 2017, nanghulga siya nga pagabombahonang maong mga eskwelahan. Sa maong tuig, aduna nay 30 kaeskwelahang Lumad ang nagsirado kung asa 1,300 ka estud-yante ang napaundang sa pag-eskwela tungod sa padayonnga atake sa militar.
Matud sa PKP, ginapakita sa kamanduan sa DepEd kungpaunsa nga ginatakda sa militar sa mga palisiya sa mgaahensyang sibil. Dugang kini sa mga palisiyang kontra-Lumadsa rehimeng Duterte lakip na ang pagpangilog sa ilang yu-tang kabilin aron iabli sa mina ug mga plantasyon.
