(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 1962790 RZECZPOSPOLITA POLSKA

Urząd Patentowy Rzeczypospolitej

Polskiej

(96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 21.12.2006 06820604.4 (97) O udzieleniu patentu europejskiego ogłoszono: 14.11.2012 Europejski Biuletyn Patentowy 2012/46 EP 1962790 B1

(13) (51)

T3 Int.Cl. A61K 8/85 (2006.01) A61K 8/81 (2006.01) A61Q 1/02 (2006.01) A61Q 1/04 (2006.01) A61Q 1/06 (2006.01) A61Q 1/10 (2006.01) A61Q 15/00 (2006.01) A61Q 19/00 (2006.01) A61Q 1/14 (2006.01) A61Q 5/02 (2006.01) A61Q 17/04 (2006.01)

(54) Tytuł wynalazku:

Środki strukturyzujące dla faz olejowych

(30) Pierwszeństwo:

24.12.2005 GB 0526455

(43) Zgłoszenie ogłoszono:

03.09.2008 w Europejskim Biuletynie Patentowym nr 2008/36

(45) O złożeniu tłumaczenia patentu ogłoszono:

30.04.2013 Wiadomości Urzędu Patentowego 2013/04

(73) Uprawniony z patentu:

CRODA INTERNATIONAL PLC, Snaith, GB

(72) Twórca(y) wynalazku:

HANAMANTHSA SHANKARSA BEVINAKATTI, Cleveland, GB ALAN GEOFFREY WAITE, Darlington, GB THOMAS PHILLIP WELLS, London, GB

(74) Pełnomocnik:

PL/E

P 19

6279

0 T3

rzecz. pat. Joanna Kostrzewa DENNEMEYER & ASSOCIATES SP. Z O.O. ul. Hrubieszowska 2 01-209 Warszawa

Uwaga: W ciągu dziewięciu miesięcy od publikacji informacji o udzieleniu patentu europejskiego, każda osoba może wnieść do Europejskiego Urzędu Patentowego sprzeciw dotyczący udzielonego patentu europejskiego. Sprzeciw wnosi się w formie uzasadnionego na piśmie oświadczenia. Uważa się go za wniesiony dopiero z chwilą wniesienia opłaty za sprzeciw (Art. 99 (1) Konwencji o udzielaniu patentów europejskich).

PL-PAT-2012-60 EP 1 962 790 B1 Opis [0001] Niniejszy wynalazek dotyczy środków strukturyzujących dla faz olejowych, w szczególności

środków strukturyzujących olej, będących oligoestrowymi produktami reakcji polioli, kwasów C4 do

C10 dikarboksylowych i długołańcuchowych monokarboksylowych kwasów tłuszczowych, zawiera-

jących je faz olejowych oraz zastosowania takich strukturyzowanych faz olejowych, zwłaszcza w

produktach do pielęgnacji ciała, takich jak kosmetyki. 5

10

15

20

25

30

[0002] Oleje wykazują wysoce pożądane charakterystyki kosmetyczne, takie jak właściwości

oczyszczające, usuwania makijażu i właściwości zmiękczające, ale ich płynna postać stanowi nie-

dogodność w ich użyciu i/lub powoduje, że ich stosowanie jest trudne i czasami nieprzyjemne. Ta-

kie wady można zmniejszyć przez stosowanie oleju w postaci strukturyzowanej lub w szczególno-

ści zagęszczonej kompozycji, takiej jak krem lub żel, albo w postaci emulsji, zwłaszcza emulsji wo-

da w oleju, w przypadku której potrzebne jest jedynie zagęszczenie fazy olejowej. Wykonuje się

również zagęszczanie fazy olejowej w celu otrzymania kosmetycznych żeli, w szczególności żeli

bezwodnych, które są przydatne zwłaszcza wtedy, gdy substancje w kompozycji są wrażliwe na

wilgoć i/lub tlen.

[0003] Materiały, które są dostępne do strukturyzacji, zagęszczania lub żelowania oleju, obejmują

woski, krzemionki, takie jak krzemionka pirolityczna, hydrofobowo modyfikowane glinki, takie jak

bentonity, sole kwasów tłuszczowych z metalami, takie jak stearynian wodorotlenku gli-

nu/magnezu, estry hydroksykwasów tłuszczowych, takie jak trihydroksystearyna (stały uwodornio-

ny olej rycynowy) lub estrowe pochodne oligosacharydów, takie jak palmitynian dekstryny. Choć

mogą one być skutecznymi środkami strukturyzującymi, żelującymi lub zagęszczającymi, materiały

te mają wady. Przykładowo, woski mogą powodować, że produkty końcowe będą wywoływać nie-

pożądane wrażenia skóry oraz mogą zmniejszać połysk produktów, co jest bardzo niekorzystne w

przypadku pomadek do ust oraz innych produktów do pielęgnacji ciała; oleje strukturyzowane hy-

drofobowo modyfikowanymi glinkami i stearynianem wodorotlenku glinu/magnezu nie ulegają sa-

morzutnie emulgowaniu przy rozcieńczaniu wodą; a hydrofobowo modyfikowane glinki wymagają

dużo energii na mieszanie, trihydroksystearyna i polimery o dużej masie cząsteczkowej zazwyczaj

wymagają wysokich temperatur przetwórstwa, np. do 90°C, przy wytwarzaniu ustrukturyzowanych

olejów, krzemionki maja małą gęstość nasypową, a palmityniany dekstryny są bardzo drogie.

[0004] Niniejszy wynalazek oparty jest na ustaleniu twórców, że produkty estrowe otrzymane przez

reakcję polioli, kwasów C4 do C10 dikarboksylowych i długołańcuchowych monokarboksylowych

kwasów tłuszczowych, a w szczególności takie produkty, które zawierają wiele bocznych grup

kwasu tłuszczowego oraz zazwyczaj również wolne grupy hydroksylowe, mogą być bardzo sku-

tecznymi środkami strukturyzującymi w układach fazy olejowej.

[0005] W związku z tym niniejszy wynalazek dostarcza poliestrowy związek stanowiący środek

2

5

10

15

20

25

30

35

40

strukturyzujący olej, który wytwarza się drogą reakcji kwasu C4 do C10 dikarboksylowego, poliolu i

C16 do C30, zwłaszcza C20 do C24, monokarboksylowego kwasu tłuszczowego.

[0006] W szczególności wynalazek dotyczy związku w postaci poliestru kwasu tłuszczowego jako

środka strukturyzującego olej, który wytwarza się przez reakcję kwasu C4 do C10 dikarboksylowe-

go, poliolu zawierającego średnio od 1 do 2 pierwszorzędowych grup hydroksylowych i co najmniej

jedną, zwłaszcza 1 do 4, drugorzędowych grup hydroksylowych oraz C16 do C30, zwłaszcza a C20

do C24, monokarboksylowego kwasu tłuszczowego.

[0007] Wynalazek ponadto w szczególności obejmuje związek w postaci poliestru kwasu tłuszczo-

wego jako środek strukturyzujący olej, wytwarzany przez reakcję kwasu C4 do C10 dikarboksylowe-

go, poliolu wybranego spośród glicerolu, sorbitolu oraz ich mieszanin lub połączeń, oraz C16 do

C30, zwłaszcza C20 do C24, monokarboksylowego kwasu tłuszczowego.

[0008] Związki według niniejszego wynalazku są przeznaczone do stosowania jako środki struktu-

ryzujące olej, zwłaszcza środki zagęszczające i/lub środki żelujące i w związku z tym wynalazek

obejmuje strukturyzowany układ olejowy, który jako środek strukturyzujący fazę olejową zawiera

związek będący związkiem poliestrowym wytwarzanym przez reakcję kwasu C4 do C10 dikarboksy-

lowego, poliolu i C16 do C30, zwłaszcza C20 do C24, monokarboksylowego kwasu tłuszczowego.

[0009] Związki według wynalazku znajdują szczególne zastosowanie jako środki strukturyzujące

preparaty do pielęgnacji ciała na bazie oleju lub zawierające olej i w związku z tym wynalazek

obejmuje produkt lub preparat do pielęgnacji ciała, który zawiera zagęszczony układ olejowy, który

jako środek strukturyzujący zawiera związek poliestrowy wytwarzany przez reakcję kwasu C4 do

C10 dikarboksylowego, poliolu, który korzystnie zawiera średnio 1 do 2 pierwszorzędowych grup

hydroksylowych i co najmniej jedną, zwłaszcza 1 do 4, drugorzędowych grup hydroksylowych,

zwłaszcza wybranego spośród glicerolu, sorbitolu, sorbitanu oraz ich mieszanin lub połączeń, oraz

C16 do C30, zwłaszcza C20 do C24, monokarboksylowego kwasu tłuszczowego.

[0010] Dodatkowo wynalazek dotyczy zastosowania związków według wynalazku jako środków

strukturyzujących olej, w szczególności w produktach lub preparatach do pielęgnacji ciała.

[0011] W odniesieniu do związków według wynalazku i stosowanych według wynalazku określenia

„poliestry” lub „oligoestry” dotyczą wielokrotnych wiązań estrowych w związkach pochodzących z

reakcji pomiędzy poliolem oraz kwasami di- i mono-karboksylowymi. Nie musi to oznaczać, że

związki zawierają łańcuchy poliestrowe złożone na przemian z kwasu dikarboksylowego i poliolu,

choć takie łańcuchy stanowią pożądaną cechę wielu związków według wynalazku i stosowanych

według wynalazku.

[0012] Określenie „środek strukturyzujący” dotyczy zapewnienia efektów w zakresie od zwiększa-

nia lepkości (podwyższania lepkości lub zagęszczania) do żelowania oleju (tworzenie trójwymiaro-

wej struktury na poziomie cząsteczkowym, która powoduje „uwięzienie” ciągłej fazy olejowej) i

obejmuje możliwość tworzenia w oleju faz podobnych do ciekłych kryształów, przy czym wszystkie

te efekty mogą zwiększać trwałość rozproszonych faz w oleju.

[0013] Grupy polioli stosowanych jako substancja wyjściowa do wytwarzania poliestrów zazwyczaj

zawierają co najmniej 3 i do 8 grup hydroksylowych, a korzystnie zawierają średnio 1 do 2 pierw-

szorzędowych grup hydroksylowych i co najmniej jedną, zwłaszcza 1 do 4, drugorzędowych grup

hydroksylowych. Można je uważać za związki o wzorze (I): R1-(OH)n, w którym n wynosi od 3 do 8,

a zwłaszcza od 3 do 6. Grupą R1 jest korzystnie alifatyczna grupa węglowodorowa, zwykle nasy-

3

5

10

15

20

25

30

35

40

cona, zawierająca od 3 do 10, a zwłaszcza 3 do 8, w szczególności 3 do 6 atomów węgla i która

jest zazwyczaj liniowa, choć może zawierać rozgałęzienie. Poliol (I) będzie zazwyczaj zawierać

jedną lub dwie pierwszorzędowe grupy hydroksylowe (przy końcowych atomach węgla poliolu)

oraz co najmniej jedną, a zazwyczaj n-2 drugorzędowych grup hydroksylowych. Dogodnie poliol (I)

określony jest wzorem (Ia): HOH2C-(CHOH)p-CH2OH, w którym p wynosi od 1 do 6, częściej od 1

do 4. Odpowiednie poliole obejmują glicerol, C4 poliole, takie jak treitol i erytrytol, C5 poliole, taki jak

inozytol, arabitol i ksylitol, oraz C6 poliole, takie jak sorbitol, i materiały pochodne, takie jak sorbitan.

Poliole C4 do C6 stanowią zazwyczaj zredukowane lub uwodornione formy odpowiednich cukrów,

tetrozy, pentozy i heksozy. Dogodnie poliolem jest glicerol, a zwłaszcza sorbitol lub ich mieszanina

albo połączenie.

[0014] Możliwe jest włączenie stosunkowo niewielkich ilości reszt pochodzących od dioli, np. po-

chodzących od glikolu etylenowego, dietylenowego, trietylenowego lub propylenowego albo izo-

sorbidu (pochodzącego z podwójnego odwodnienia sorbitolu). Włączenie takich reszt pochodzą-

cych od dioli może umożliwić regulację właściwości polimerów, z tym że udział takich reszt będzie

zwykle mały, zazwyczaj średnio będzie wynosić nie więcej niż 20% molowych, częściej nie więcej

niż 15% molowych, a korzystnie nie więcej niż 10% molowych, np. od 1 do 10% molowych, a

zwłaszcza od 1 do 5% molowych reszt poliolowych w związkach.

[0015] W szczególności w przypadku gdy poliol zawiera cztery lub większą liczbę atomów węgla

oraz cztery lub większą liczbę grup hydroksylowych, zazwyczaj dwie pierwszorzędowe grupy hy-

droksylowe i 2 lub większą liczbę drugorzędowych grup hydroksylowych, a zwłaszcza gdy poliol

jest określony wzorem (Ia), w którym p oznacza 3 lub 4, może być on podatny na reakcję we-

wnątrzcząsteczkowej eteryfikacji (odwodnienia) z wytworzeniem cyklicznych eterów.

[0016] Kwasy dikarboksylowe stosowane jako substancje wyjściowe do wytwarzania poliestrów

według wynalazku zawierają od 4 do 10 atomów węgla i będą zazwyczaj związkami alifatycznymi.

Zazwyczaj kwas dikarboksylowy określony jest wzorem (II): HOOC-R2-COOH, w którym R2 ozna-

cza grupę C2 do C8 węglowodorową, która może być nasycona lub nienasycona, liniowa lub rozga-

łęziona i może stanowić grupę aromatyczną, np. pierścień fenylowy (tworząc tym samym dikarbok-

sylowy kwas ftalowy, tereftalowy lub izoftalowy) lub oraz korzystnie grupę alifatyczną, zazwyczaj

alkilenową lub alkenylenową, oraz może być cykliczna, choć korzystna jest grupa o otwartym łań-

cuchu. Zazwyczaj R2 oznacza grupę -(CH2)m-, w której m wynosi od 2 do 8. Z uwagi na to, że moż-

na stosować mieszaniny różnych kwasów dikarboksylowych (lub ich reaktywnych pochodnych) do

wytwarzania materiałów stosowanych w praktyce, m może nie być liczbą całkowitą, gdyż może

stanowić średnią. Odpowiednie reaktywne pochodne kwasów dikarboksylowych obejmują niższe,

np. C1 do C4, a zwłaszcza metylowe, estry alkilowe (zwykle diestry) oraz bezwodniki, zwłaszcza

cykliczne bezwodniki, takie jak bezwodnik bursztynowy, maleinowy i ftalowy.

[0017] Kwasami monokarboksylowymi stosowanymi jako substancja wyjściowa do wytwarzania

poliestrów według wynalazku są C16 do C30, zwłaszcza C18 do C30, a korzystnie C20 do C24 węglo-

wodorowe, zwłaszcza alifatyczne, przede wszystkim nasycone, liniowe alifatyczne kwasy tłusz-

czowe. Zazwyczaj są one określone wzorem (III): R5CO2H, w którym R5 oznacza długołańcuchową

alifatyczną grupę węglowodorową, zwłaszcza C15 do C29, zwykle C17 do C29, zwłaszcza C19 do C23,

grupę węglowodorową, zwłaszcza alkilową. Reaktywne pochodne kwasów monokarboksylowych,

które można stosować w reakcji syntezy obejmują niższe, np. C1 do C4 estry alkilowe, zwłaszcza

4

5

10

15

20

25

30

35

40

metylowe.

[0018] Okazuje się, że długość łańcuchów monokarboksylowych kwasów tłuszczowych jest bezpo-

średnio związana ze skutecznością strukturyzującą związków według wynalazku i stosowanych

według wynalazku – okazuje się, że stosowanie kwasów tłuszczowych o łańcuchach krótszych niż

C16 nie wywiera wcale lub wywiera małe działanie strukturyzujące, np. zagęszczające, zwiększają-

ce lepkość lub żelujące (co najmniej w temperaturze otoczenia) oraz stwierdzono, że dłuższe łań-

cuchy, np. C18, a zwłaszcza C20 lub dłuższe łańcuchy, mogą zapewniać uzyskanie bardziej sku-

tecznych środków strukturyzujących. W związku z tym korzystne kwasy monokarboksylowe stano-

wią kwas stearynowy, a zwłaszcza behenowy. Obecność rozgałęzienia lub nienasycenia w łańcu-

chach kwasów monokarboksylowych jest zazwyczaj niepożądana, gdyż produkty oparte na tych

kwasach są o wiele mniej skutecznymi środkami strukturyzującymi.

[0019] W razie potrzeby można stosować mieszaniny kwasów monokarboksylowych i może to być

korzystne w umożliwieniu regulacji właściwości produktów. Przy stosowaniu połączeń długołańcu-

chowych kwasów monokarboksylowych będzie się zazwyczaj uzyskiwać produkty, których właści-

wości są pośrednie pomiędzy właściwościami odpowiednich produktów opartych całkowicie na

określonych kwasach tłuszczowych. Zastosowanie niewielkich ilości krótkołańcuchowych (zwłasz-

cza krótszych niż o 16 atomach węgla) lub rozgałęzionych albo nienasyconych kwasów monokar-

boksylowych (o dowolnej długości łańcucha) będzie na ogół prowadzić do produktów, w przypadku

których istnieje mniejsze prawdopodobieństwo działania jako środki strukturyzujące typu środków

żelujących. Udziały krótkołancuchowych albo rozgałęzionych lub nienasyconych kwasów mono-

karboksylowych będą zazwyczaj niewielkie, typowo średnio nie większe niż 30% molowych, czę-

ściej nie większe niż 25% molowych, a korzystnie nie większe niż 20% molowych, np. od 1 do 20%

molowych, a zwłaszcza od 5 do 15% molowych całości reszt monkarboksylowych kwasów tłusz-

czowych w związkach.

[0020] Znaczące zagęszczenie można osiągnąć w przypadku nawet stosunkowo małych cząste-

czek poliestru i związki według wynalazku i stosowane według wynalazku mają zazwyczaj liczbowo

średnią masę cząsteczkową od 1000 do 10000, częściej od 1200 do 7000, a zwłaszcza od 1300

do 6000 oraz odpowiednio wagowo średnią masę cząsteczkową od 2500 do 20000, częściej od

2500 do 12000, a zwłaszcza od 2500 do 10000. (W oparciu o masę cząsteczkową zmierzoną me-

todą chromatografii żelowej względem wzorca polistyrenowego.) Takie wartości masy cząsteczko-

wej odpowiadają długości łańcuchów pochodzących z nominalnej estryfikacji polimeryzacyjnej po-

liolu i kwasu dikarboksylowego zawierających od około 1 do około 20, częściej od około 1 do około

10, a zwłaszcza od około 1 do około 7,5 powtarzalnych jednostek (w oparciu o jednostkę estru po-

liolowego kwasu dikarboksylowego zakończoną grupą hydroksylową/karboksylową). Oczywiście

liczba „jednostek powtarzalnych” i masa cząsteczkowa są wartościami średnimi i w związku z tym

mogą nie być liczbami całkowitymi.

[0021] Stopień, w jakim całość dostępnych grup hydroksylowych w składnikach reakcji stosowa-

nych do wytwarzania produktów według wynalazku zostaje zestryfikowana, może wywierać zna-

czący wpływ na skuteczność związków według niniejszego wynalazku i stosowanych według ni-

niejszego wynalazku jako środków strukturyzujących. Zazwyczaj minimum 40%, częściej co naj-

mniej 45%, a dogodnie co najmniej 50% całości grup hydroksylowych poliolu będzie zestryfikowa-

na. Przy niższych poziomach estryfikacji udział wolnych grup hydroksylowych jest na tyle duży, że

5

5

10

15

20

25

30

35

40

znacząco zmniejsza się rozpuszczalność oligoestrów w olejach i tym samym wywiera to szkodliwy

wpływ na działanie zagęszczające związków. Wyraźnie maksymalna liczba takich grup estrowych

będzie zależna od liczby grup hydroksylowych w wyjściowym poliolu. Jednakże w praktyce trudno

jest osiągnąć pełne przereagowanie, tak że poziom estryfikacji zazwyczaj nie jest większy niż około

90%, np. wynosi do około 80% grup hydroksylowych w wyjściowym poliolu. (Uwzględniając liczbę

grup hydroksylowych w wyjściowym poliolu, bez uwzględnienia tych, które przereagują z utworze-

niem eterów w warunkach reakcji, np. z wytworzeniem sorbitolu z sorbitanu.) W tych zakresach

udział wolnych grup hydroksylowych można wykorzystać do regulowania lub moderowania działa-

nia zagęszczającego związków.

[0022] Aby osiągnąć przewagę końców hydroksylowych (nad karboksylowymi) w produkcie oligo-

estrowym, poliol będzie zazwyczaj stosowany w nadmiarze molowym w stosunku do kwasu dikar-

boksylowego, najczęściej w stosunku molowym poliol : dikwas od 1,1 do 2, częściej od 1,25 do 2.

Stosowana ilość kwasu monokarboksylowego będzie zależna od liczby grup hydroksylowych w po-

liolu i pożądanego udziału estryfikowanych grup hydroksylowych w produkcie. Zazwyczaj udział

będzie wynosić od 1 do 2,5, częściej od 1 do 2,2, a zwłaszcza od 1,2 do 2 moli kwasu monokar-

boksylowego na mol poliolu. W związku z tym stosunek użytych składników, poliolu, kwasu dikar-

boksylowego i kwasu monokarboksylowego będzie zazwyczaj w zakresie 1 : 0,5 do 0,95 : 1 do 2,5,

częściej 1 : 0,5 do 0,85 : 1 do 2,2, a korzystnie 1 : 0,6 do 0,85 : 1,2 do 2. Produkty według wyna-

lazku zazwyczaj wykazują liczbę hydroksylową (liczbę OH, w mg (KOH).g-1) co najmniej 15 a czę-

sto do 50, choć możliwe są większe wartości, przykładowo do około 250, częściej od 50, zwłaszcza

od 60, do 220. Większe wartości można osiągnąć stosując świadomie jako substancję wyjściową

poliol o dużej zawartości grup hydroksylowych, taki jak sorbitol, oraz prowadząc syntezę tak, aby

ograniczyć do minimum ubytek wolnych grup hydroksylowych, np. unikając eteryfikacji na drodze

cyklizacji jako reakcji ubocznych syntezy, przez zastosowanie niekwasowych, zwłaszcza alkalicz-

nych katalizatorów w stosunkowo dużych ilościach (patrz poniżej). Jeden ze skutków wynikających

z większej zawartości grup OH w takich materiałach stanowi to, że produkty mają wyższą tempera-

turę topnienia niż podobne pod innymi względami produkty o mniejszych wartościach liczby OH i

może to być korzystne w końcowych preparatach użytkowych, taki jak pomadka do ust. Z tego

względu związki według wynalazku są zazwyczaj substancjami stałymi o temperaturze topnienia

od 50 do 70°C, z tym że związki o wyższych wartościach liczby OH, zwłaszcza powyżej 100, mogą

mieć temperaturę topnienia do 85°C.

[0023] (Z uwagi na to, że bezpośredni pomiar liczby OH obejmuje zarówno hydroksylowe jak i kar-

boksylowe grupy OH, udział od hydroksylowych grup OH można uzyskać przez odjęcie liczby kwa-

sowej od liczby OH, z których obydwie mierzy się w mg (KOH).g-1 – uzyskując wartość, którą moż-

na określić jako „liczba OH wolnych grup”.)

[0024] Związki według wynalazku i stosowane według wynalazku są oligo- lub poli-estrami poliolu,

kwasu dikarboksylowego i kwasu monokarboksylowego, z tym że dokładna ich struktura cząstecz-

kowa nie jest klarowna. Z pomiarów masy cząsteczkowej metodą chromatografii żelowej wynika,

że poliol i kwas dikarboksylowy są połączone tworząc oligo- lub poli-meryczny szkielet, a kwas

monokarboksylowy jest zestryfikowany z częścią lub całością pozostałych grup hydroksylowych

poliolu. Związki są prawdopodobnie mieszaninami różnych cząsteczek i prawdopodobnie zawierają

pewną ilość stosunkowo prostych liniowych łańcuchów, np. z reakcji pomiędzy kwasem dikarbok-

6

5

10

15

20

25

30

35

40

sylowym i α,ω-pierwszorzędowymi grupami hydroksylowymi, tak jak w glicerolu lub sorbitolu, pew-

ną ilość „poskręcanych” łańcuchów, takich jak te wynikające z reakcji pomiędzy kwasem dikarbok-

sylowym i niekońcowymi, zwłaszcza drugorzędowymi grupami hydroksylowymi, oraz pewną ilość

rozgałęzionych lub nawet usieciowanych łańcuchów lub grup.

[0025] Związki według wynalazku i stosowane według wynalazku są głównie zakończone grupami

OH i udział wolnych grup karboksylowych jest niewielki, co odzwierciedlają zmierzone liczby kwa-

sowe, które zazwyczaj odpowiadają znacząco wyższej masie równoważnikowej zawartego kwasu

karboksylowego niż to wynika z pomiaru masy cząsteczkowej. Typowe wartości liczby kwasowej

będą wzwyczaj wynosić poniżej 10, np. poniżej 5 mg (KOH).g-1, choć w przypadku, gdy poliol jest

podatny na odwodnienie, np. w przypadku sorbitolu, a pożądany jest produkt o małym poziomie

odwodnienia, można zastosować mniej napędzające reakcję warunki w estryfikacji i może to spo-

wodować nieco wyższe wartości liczby kwasowej, np. do 20 mg (KOH).g-1. Odzwierciedleniem te-

go, że produkty według wynalazku i stosowane według wynalazku są głównie zakończone grupami

OH (raczej niż zakończone grupami karboksylowymi) jest to, że liczba OH, a korzystnie liczba OH

wolnych grup, będzie zazwyczaj znacząco większa niż liczba kwasowa (przy czym obydwie są

mierzone w mg (KOH).g-1).

[0026] Związki według wynalazku i stosowane według wynalazku można wytwarzać zazwyczaj na

drodze zwykłej estryfikacji, z zastosowaniem poliolu, kwasu dikarboksylowego (lub jego reaktywnej

pochodnej) i kwasu monokarboksylowego (lub jego reaktywnej pochodnej) jako substancji wyj-

ściowych. Twórcy z powodzeniem wytworzyli związki według wynalazku i stosowane według wyna-

lazku bezpośrednią drogą jednoetapową, w której wszystkie trzy składniki: poliol, kwas dikarboksy-

lowy (lub jego reaktywną pochodną) i kwas monokarboksylowy (lub jego reaktywną pochodną)

miesza się i poddaje razem reakcji w warunkach (trans-)estryfikacji, zwłaszcza w podwyższonej

temperaturze i w obecności katalizatora.

[0027] Warunki reakcji będą zazwyczaj obejmować stosowanie temperatury reakcji od 150 do

250°C, a zwłaszcza 170 do 240°C. Gdy wolne kwasy stosuje się jako reagenty w bezpośredniej es-

tryfikacji, reakcję można prowadzić pod ciśnieniem atmosferycznym lub pod umiarkowaną próżnią,

np. pod podciśnieniem od 50 do 250 mbar, zwłaszcza około 100 mbar, aby ułatwić usuwanie wody

reakcyjnej, a reakcje transestryfikacji z zastosowaniem niższych estrów alkilowych będzie się za-

zwyczaj prowadzić pod ciśnieniem otoczenia.

[0028] Odpowiednie katalizatory będą zależeć od konkretnych substancji wyjściowych i pożądane-

go produktu. W przypadku bezpośredniej estryfikacji typowe katalizatory obejmują katalizatory za-

sadowe, takie jak wodorotlenki lub węglany metali alkalicznych, takie jak wodorotlenek lub węglan

sodu lub potasu, zwłaszcza węglan potasu; albo katalizatory kwasowe, takie jak kwasy sulfonowe,

np. kwas p-toluenosulfonowy lub tlenowe kwasy fosforu, takie jak kwas fosforowy lub, zwłaszcza

jeśli pożądane jest unikanie reakcji utleniania powodujących zabarwienie, zwłaszcza w przypadku

takich wyjściowych polioli, jak sorbitol, kwas fosforawy, oraz katalizatory tworzące połączenie kwa-

su fosforowego i/lub fosforawego z alkaliami, zazwyczaj w stosunku molowym od 1:1 do 1:3; a w

przypadku transestryfikacji typowe katalizatory obejmują stosunkowo łagodne zasadowe związki

metali alkalicznych, takie jak węglany, zwłaszcza węglan potasu, estry tytanianowe, taki jak tyta-

nian tetrabutylu.

[0029] Ilość stosowanego katalizatora będzie zazwyczaj tak dobierana, aby osiągnąć pożądany

7

5

10

15

20

25

30

35

40

stopień katalizy i będzie zazwyczaj w zakresie od 0,5 do 20% wagowych w stosunku do masy uży-

tego poliolu. Typowo ilość katalizatora będzie wynosić od 0,75 do 10% wagowych w stosunku do

poliolu. Gdy pożądane jest unikanie reakcji ubocznych, takich jak eteryfikacja na drodze cyklizacji

przy stosowaniu polioli o dużej zawartości grup hydroksylowych, takich jak sorbitol, zwłaszcza, gdy

pożądane jest uzyskanie produktów o szczególnie dużych wartościach liczby hydroksylowej, moż-

na zastosować większą ilość katalizatora estryfikacji, np. do 20%, zwłaszcza około 15% wago-

wych w stosunku do poliolu, w celu zwiększenia wybiórczości pożądanej reakcji, przy czym będzie

się zasadniczo unikać materiałów katalitycznych sprzyjających cyklizacji, takich jak kwasy.

[0030] Wynalazek dotyczy ponadto sposobu wytwarzania środka strukturyzującego w postaci

związku według wynalazku, który obejmuje wspólną reakcję poliolu (lub jego reaktywnej pochod-

nej), kwasu dikarboksylowego (lub jego reaktywnej pochodnej) i tłuszczowego kwasu monokarbok-

sylowego (lub jego reaktywnej pochodnej) w warunkach estryfikacji, z wytworzeniem tłuszczowej

pochodnej poliestru jako środka strukturyzującego.

[0031] Wiele różnych olejów może być strukturyzowanych z użyciem związków według wynalazku i

najlepiej, aby takie związki zapewniały strukturyzację w szerokim zakresie olejów (raczej niż w sto-

sunkowo wąskim zakresie dla każdego strukturyzującego związku). Zakres polarności olejów, któ-

rych strukturyzację można zapewnić, jest szeroki, od niepolarnych olejów, takich jak oleje parafi-

nowe, aż do olejów alkoksylatowych. Jednym ze sposobów wyrażania takiego zakresu polarności

jest użycie liczbowego parametru rozpuszczalności. Twórcy stwierdzili, że parametr rozpuszczal-

ności δt Hansena i Beerbowera łączący składową dyspersyjną (van der Waalsa), polarną (kulom-

bowską) i związaną z wiązaniem wodorowym (patrz CRC Handbook of Solubility Parameters and

Other Cohesion Parameters, str. 85 do 87) dobrze koresponduje z polarnością, co odzwierciedlają

właściwości eksploatacyjne przebadanych olejów. Podane poniżej wartości liczbowe parametru

rozpuszczalności są wartościami δt Hansena i Beerbowera, w skrócie wartościami „HBSP”. Ogólnie

środki strukturyzujące według wynalazku i stosowane według wynalazku mogą zapewniać po-

wstawanie struktury w olejach o wartościach HBSP w zakresie od 15 (bardzo niepolarne) do 25

(silnie polarne), zwłaszcza od 15 do 22.

[0032] Typowe oleje, które mogą być strukturyzowane z użyciem związków według wynalazku,

obejmują:

polialkoksylat alkoholu tłuszczowego, zwłaszcza propoksylaty, takie jak alkoksylaty C12 do

C20 tłuszczowych, zwłaszcza C14, C16 i C18 alkoholi tłuszczowych, które mogą być liniowe,

np. jak w kwasie? palmitynowym i stearynowym, lub rozgałęzione, np. jak w alkoholu izoste-

arylowym (w praktyce w produkcie zazwyczaj pochodzącym z produkcji dimeru kwasu, który

zawiera mieszaninę głównie rozgałęzionych C14 do C22 alkoholi, średnio około C18), z od 3

do 25 zwłaszcza od 7 do 20 jednostek alkoksylatowych, zwłaszcza etoksylatowych, propok-

sylatowych lub mieszanin jednostek etoksylatowych i propoksylatowych, np. 15-

polipropoksylat alkoholu stearylowego - Arlamol E (HBSP 20.8) z Uniqema; oleje estrowe,

zwłaszcza te na bazie C2 do C22 liniowych, rozgałęzionych lub nienasyconych kwasów tłusz-

czowych i liniowych, rozgałęzionych lub nienasyconych alkoholi tłuszczowych, a zazwyczaj

estry pochodzące od kwasu monokarboksylowego (kwasów monokarboksylowych) z alkoho-

lem monohydroksylowym (alkoholami monohydroksylowymi); kwasu di- lub tri-

karboksylowego (kwasów di- lub tri-karboksylowych) z alkoholem monohydroksylowym (al-

8

5

10

15

20

25

30

35

40

koholami monohydroksylowymi) kwasu z alkoholem monohydroksylowym (alkoholami mo-

nohydroksylowymi); albo alkoholu di- lub polihydroksylowego (alkoholi di- lub polihydroksy-

lowych) z kwasem monokarboksylowym (kwasami monokarboksylowymi). Przykłady obej-

mują Estol 3609 (HBSP 20.4) z Uniqema, izostearynian izopropylu- Prisorine 2021 (HBSP

17.7) z Uniqema i oleśnian metylu - Priolube 1400 (HBSP 17.9) z Uniqema. W szczególno-

ści, gdy końcowe stosowanie preparatu stanowią preparaty w sztyfcie, np. kosmetyki takie

jak pomadki do ust, stosunkowo długołańcuchowe estry alkoholi wielowodorotlenowych, ta-

kie jak triizostearynian trimetylolopropanu - Prisorine 3630 z Uniqema, olej rycynowy {nie-

uwodorniony - uwodorniony olej rycynowy (trihydroksystearyna) będący substancją stałą

stosuje się jako środek zagęszczający}, triizostearynian glicerolu - Prisorine 2041 z Uniqe-

ma, tetraizostearynian pentaerytryt - Prisorine 3631 z Uniqema i inne podobne, stosunkowo

lepkie ciekłe oleje estrowe; aromatyczne oleje estrowe, zwłaszcza estry kwasu benzoeso-

wego i C8 do C18 alkoholu monohydroksylowego (alkoholi monohydroksylowych)

np. olej benzoesanowy C12 do C15 Finsolve TN (HBSP 19.1) z Finetex; rozgałęzione ciekłe

alkohole tłuszczowe, zwłaszcza alkohole Guerbeta, np. oktylododekanol lub alkohol izoste-

arylowy

(patrz powyżej), np. alkohol izostearylowy - Prisorine 3515 (HBSP 17.9) z Uniqema; rozgałę-

zione ciekłe kwasy tłuszczowe, zwłaszcza kwas izostearynowy dimer kwasu (dimeryzowane

kwasy tłuszczowe,

zwłaszcza kwas oleinowy i/lub linolowy), takie jak kwas di linolowy (HBSP 17.8); oraz oleje

parafinowe, zwłaszcza rozgałęzione oleje parafinowe, np. Arlamol HD – i olej izoparafinowy

(HBSP 15.6) z Uniqema;

oleje silikonowe, które mogą być lotne lub nielotne, zwłaszcza oleje dimetylopolisiloksanowe

(oleje dimetikonowe), obejmujące oleje cyklometkonowe, oraz oleje silikonowe z niemetylo-

wymi podstawnikami, takie jak fenylotrimetikon.

[0033] Oleje, zwłaszcza powyższe oleje można stosować w postaci mieszanin dwóch lub większej

liczby różnych typów olejów, np. mieszanin olejów silikonowych i olejów estrowych.

[0034] Ilość środka strukturyzującego zawartego w preparatach na bazie oleju będzie zależna od

pożądanego efektu, ale zazwyczaj będzie w zakresie od 0,1 do 20% wagowych, częściej od 0,2 do

15%, zwłaszcza od 0,5 do 10% wagowych, a przede wszystkim od 0,5 do 5 lub 7% wagowych pre-

paratu.

[0035] Związki według wynalazku i stosowane według wynalazku można stosować same lub, w ra-

zie potrzeby, w połączeniu z innymi środkami strukturyzującymi, zwłaszcza w celu zapewnienia, że

pożądane działanie strukturyzujące osiągnie się w pełnym zakresie temperatury wymaganym dla

konkretnego produktu. Przy stosowaniu z innymi środkami strukturyzującymi udział środka struktu-

ryzującego według wynalazku będzie wynosić zazwyczaj od 25 do 95%, częściej od 40 do 80%

wagowych całości użytego środka strukturyzującego. Całkowita ilość środka strukturyzującego w

przypadku stosowania mieszanin będzie zazwyczaj w podanych powyżej zakresach dla związków

według wynalazku.

[0036] Środki strukturyzujące będą zazwyczaj wprowadzane do preparatów na bazie oleju przez

rozpuszczenie środka strukturyzującego w oleju, zazwyczaj w umiarkowanie podwyższonej tempe-

raturze, typowo od 50 do 90°C, częściej od 60 do 85°C, zwykle w około 80°C, a następnie ochło-

9

5

10

15

20

25

30

35

40

dzenie mieszaniny lub pozostawienie mieszaniny do ostygnięcia do temperatury otoczenia. Działa-

nie strukturyzujące staje się widoczne przy chłodzeniu.

[0037] Związki według wynalazku i stosowane według wynalazku są przydatne jako środki struktu-

ryzujące w układach na bazie oleju, w szczególności w preparatach do pielęgnacji ciała. Pożądane

efekty osiągane w wyniku ich stosowania mogą obejmować: zwiększenie lepkości do zakresu od

nieznacznego zagęszczenia do rzeczywistego żelowania, co może być przydatne przy wytwarza-

niu bezwodnych żeli, które mogą chronić składniki preparatu wrażliwe na wilgoć i/lub tlen; modyfi-

kowanie profilu reologicznego, aby zmienić dostarczanie lub rozprowadzanie preparatu, lub w celu

zapewnienia zwiększonej ochrony barwy i ochrony przed UV; zwiększoną przyczepność do po-

wierzchni, zapewniającą zwiększoną odporność na zużycie lub wodę, albo właściwości zapewnia-

jące nieprzenoszenie; zmodyfikowane dotykowe właściwości czuciowe zapewniające zmniejszoną

odczuwaną oleistość lub stwarzające wrażenie miękkości; albo zwiększenie trwałości preparatu

przez zmniejszenie lub zapobieganie rozdzielaniu, sedymentacji lub synerezie. Postać fizyczna ta-

kich preparatów do pielęgnacji ciała obejmuje dyspersje materiałów kosmetycznych, np. pigmen-

tów, składników chroniących przed działaniem słońca lub innych składników czynnych w prepara-

tach na bazie oleju; w emulsjach typu woda w oleju, np. w kremach do skóry; lub w preparatach ty-

pu olej w wodzie w celu zmniejszenia odczucia oleistości po naniesieniu, zwłaszcza po odparowa-

niu ciągłej fazy wodnej lub wchłonięciu jest przez skórę. Typy produktu do pielęgnacji ciała, w

przypadku których ta technologia jest przydatna, obejmują kosmetyki dekoracyjne, takie jak prepa-

raty w sztyfcie, takie jak pomadka do ust, tusz do powiek i korektor, tusz do rzęs, podkład kosme-

tyczny i pudry w kremie; produkty przeciwpotowe i dezodoranty, zwłaszcza sztyfty i żele; olejki dla

dzieci (zwłaszcza na bazie olejów parafinowych) oraz inne mieszaniny olejowe do pielęgnacji skó-

ry, obejmujące produkty do włosów, masażu, usuwania makijażu i oczyszczające; szampony,

zwłaszcza takie, w których pożądany jest stosunkowo lepki materiał nośnikowy; preparaty w sztyf-

cie, takie jak balsam do warg i sztyfty przeciwtrądzikowe; oraz produkty chroniące przed działa-

niem słońca, zwłaszcza filtry przeciwsłoneczne, np. te oparte w całości lub częściowo na ultra

drobnych pigmentach, takich jak ditlenek tytanu lub tlenek cynku albo podobne materiały. Ilość

środka strukturyzującego zawartego w takich preparatach do pielęgnacji ciała będzie mieściła się

zazwyczaj w zakresach podanych powyżej, przy czym w razie potrzeby mogą być również zawarte

inne środki strukturyzujące, jak to opisano powyżej.

[0038] Inne ostateczne zastosowania związków według wynalazku obejmują ich zastosowanie jako

środków strukturyzujących w preparatach ochrony roślin na bazie oleju, zwłaszcza w tak zwanych

płynnych preparatach olejowych; oraz jako środków strukturyzujących w smarach.

[0039] Poniższe przykłady ilustrują wynalazek. Wszystkie części i procenty są molowe, o ile nie

zaznaczono tego inaczej.

Materiały

[0040] Pol1 glicerol

Pol2 sorbitol

DA1 kwas adypinowy

DA2 kwas sebacynowy

FA1 kwas stearynowy

10

5

10

15

20

25

30

35

FA2 kwas behenowy

FA3 mieszanka kwas palmitynowy/kwas stearynowy, 1:1 molowo

Cat1 węglan potasu

Cat2 mieszanina H3PO3 i NaOH w stosunku molowym 1,59:4,0

Cat3 kwas p-toluenosulfonowy

Cat4 H3PO3

Cat5 NaOH

Cat6 KOH

Oil1 15-polipropoksylat alkoholu stearylowego - Arlamol E z Uniqema

Oil2 olej rycynowy

Oil3 alkohol izostearylowy - Prisorine 3515 z Uniqema

Oil4 olej estrowy, tris-2-etyloheksanian glicerolu - Estol 3609 z Uniqema

Oil5 triizostearynian glicerolu - Prisorine 2041 z Uniqema

Oil6 triizostearynian trimetylolopropanu - Prisorine 3630 z Uniqema

Oil7 mieszanina estrów C12/15 benzoesanowych - Finsolv TN z Finetex Inc

Oil8 oleinian metylu - Priolube 1400 z Uniqema

Oil9 izostearynian izopropylu - Prisorine 2021 z Uniqema

Oil10 izoheksadekanowy olej zmiękczający - Arlamol HD z Uniqema

Oit11 mieszanka 1:1 wagowo cyklometikonu i Oil2

Oil12 trimetikon fenylowy

Metody badań

[0041] Liczba kwasowa – mierzono zgodnie z ASTM D1980-87 wyrażano jako „AV” w mg

(KOH).g-1.

[0042] Liczba hydroksylowa – mierzono zgodnie z ASTM D1957-88 i wyrażano jako „OH” w mg

(KOH).g-1. [Liczba „wolnych grup OH” stanowi OH - AV.]

[0043] Lepkość mierzono dla roztworu środka strukturyzującego, zazwyczaj o stężeniu 5% wag. (w

kilku przypadkach 10% wag.) w oleju testowym w wiskozymetrze Brookfielda DV1 +, zazwyczaj

przy 10 obrotach/minutę (w kilku przypadkach pomiar wykonywano przy 5 obrotach/minutę, jak to

zaznaczono w danych) z użyciem pręta T S95, przy czym pomiar wykonywano po upływie 1 minuty

od uruchomienia obrotów pręta T, a wyniki podawano w Pa.s.

[0044] Temperaturę topnienia (TT w °C) mierzono na próbkach drobnego proszku polimeru (roz-

drobnionego w moździerzu) w kapilarnym aparacie Gallenkamp do pomiaru temperatury topnienia

przy nastawie ogrzewania 1 i podawano jako temperaturę, w której produkt stawał się klarownym

roztopionym materiałem.

[0045] Masę cząsteczkową mierzono metodą chromatografii żelowej w układzie Viscotek Evolution

GPC z użyciem kolumny z mieszanym żelem i THF jako eluentem, względem wzorców polistyre-

nowych. Wyniki umożliwiały obliczenie zarówno liczbowo jak i wagowo średniej masy cząsteczko-

wej.

Przykłady syntezy

Przykład syntezy SE1 – Behenian poli(sebacynianu sorbitolu) 40

[0046] Bezwodny poliol P2 (36,4 g: 0,2 mola), kwas dikarboksylowy DA2 (32,3 g; 0,16 mola), mo-

nokarboksylowy kwas tłuszczowy FA2 (136,1 g; 0,4 mola), katalizator Cat2 [H3PO3 (0,26 g; 1,59%

11

5

molowych w stosunku do poliolu) i NaOH (0,64 g 50% wodny roztwór; 4% molowych w stosunku

do poliolu)] załadowano do 250-ml kolby okrągłodennej wyposażonej w mieszadło śmigłowe,

chłodnicę wodną z bocznym ramieniem i odbieralnik, bełkotkę azotu, termometr (termoparę) i

płaszcz grzejny. Mieszaninę ogrzano w trakcie mieszania (300 obrotów/minutę) do 240°C przy

przedmuchiwaniu azotem z usuwaniem wody reakcyjnej przez chłodnicę. Reakcję monitorowano

oznaczając liczbę kwasową i przerwano ją, gdy liczba kwasowa wynosiła poniżej 10 (po 5 do 6 h) i

produkt wy ładowano. Zmierzona masa cząsteczkowa była następująca Mn 3670; Mw 14700 oraz

TT 64°C.

Przykład syntezy SE2 – Behenian poli(sebacynianu sorbitolu)

[0047] Bezwodny P2 (32,76 g; 0,18 mola), DA2 (18,18 g; 0,09 mola), FA2 (91,80 g; 0,27 mola) i

Cat1 (1,86 g; 7,5% molowych w stosunku do poliolu) załadowano do zbiornika reakcyjnego opisa-

nego w SE1 i mieszaninę ogrzano w trakcie mieszania (300 obrotów/minutę) do 170°C przy prze-

dmuchiwaniu azotem i pod próżnią 100 mbar (podciśnienie). Reakcję monitorowano oznaczając

liczbę kwasową i przerwano ją, gdy liczba kwasowa spadła poniżej 20 (po 4 do 5 h) i produkt wyła-

dowano. Zmierzona masa cząsteczkowa była następująca: Mn 1480; Mw 3220.

10

15

Przykład syntezy SE3 – Behenian poli(sebacynianu glicerolu)

[0048] P1 (100,0 g; 1,09 mola), DA2 (175,6,2 g; 0,87 mola), FA2 (369,6 g; 1,09 mola) i Cat 3 (0,89

g; 1% molowych w stosunku do poliolu) załadowano do 1 l kolby okrągłodennej wyposażonej tak,

jak to opisano w SE1 i mieszaninę ogrzano w trakcie mieszania (300 obrotów/minutę) do 220°C

przy przedmuchiwaniu azotem. Reakcję przerwano, gdy liczba kwasowa spadła poniżej 5 (po 4 do

5 h) i produkt wyładowano.

20

25

30

[0049] Kolejne oligoestry (estrów sorbitolu i glicerolu) otrzymano ogólnymi sposobami podanymi w

Przykładach syntezy SE1 do SE3, ale dokonując odpowiednie zmiany w materiałach, proporcjach

lub warunkach. Produkt z Przykładu syntezy SE9 był produktem o dużej wartości liczby OH z ogra-

niczonym ubytkiem grup hydroksylowych dzięki zastosowaniu dużej ilości alkalicznego katalizatora,

unikania stosowania kwasowego katalizatora, przy umiarkowanym udziale kwasu monokarboksy-

lowego oraz unikaniu bardzo wysokiej temperatury reakcji.

[0050] Produkty wykonane w Przykładach syntezy oraz zastosowane warunki reakcji zestawiono

poniżej w Tabeli 1. Ilości poliolu, di kwasu i kwasu tłuszczowego stanowią udziały molowe (w sto-

sunku do poliolu = 1) a ilości katalizatora są w procentach molowych (w stosunku do poliolu).

12

Tabela 1

poliol dikwas monokwas katalizator Oznaczenie laboratoryjne

Prz. nr

typ ilość typ ilość typ ilość typ ilość

temp. (°C) ciśnienie (mbary) czas (h) AV OH TT

20625/59 SE1 Pol2 1 DA2 0,8 FA2 2,0 Cat2 1,59* 240 atm 5,5 5,0 - 64

20625/47 SE2 Pol2 1 DA2 0,5 FA2 1,5 Cat1 7,5 170 100 5 18,5 - -

20631/12 SE3 Pol1 1 DA2 0,8 FA2 1,0 Cat4 1,0 220 atm 5,5 6,0 - -

20581/112 SE4 Pol2 1 DA2 0,6 FA3 1,5 Cat1 7,5 170 100 10 4,3 - 60

20581/119 SE5 Pol1 1 DA1 0,6 FA2 1,0 Cat6 7,5 200 100 3,5 15,3 - -

20520/112 SE6 Pol2 1 DA2 0,6 FA2 1,8 Cat2 1,59* 240 atm 4 3,6 14,5 -

20581/111 SE7 Pol1 1 DA1 0,6 FA1 1,0 Cat3 1,0 170 100 3,5 6,4 - -

20520/111 SE8 Pol1 1 DA2 0,6 FA2 1,2 Cat3 1,0 170 100 3,5 5,1 16,2 71

20646/17 SE9 Pol2 1 DA2 0,5 FA2 1,5 Cat5 15,0 210 atm 4,5 9,8 205,0 78

20625/24 SE10 Pol2 1 DA2 0,6 FA2 1,3 Cat1 7,5 170 100 9,5 4,8 - -

20625/85 SE11 Pol1 1 DA2 0,6 FA2 1,2 Cat2 1,59* 240 atm 4,5 3,8 - 67

20625/70 SE12 Pol1 1 DA2 0,6 FA2 1,2 Cat4 1,0 220 100 6,5 2,8 69,5 67

20625/81 SE13 Pol1 1 DA2 0,5 FA2 1,0 Cat4 1,0 220 atm 4,0 1,1 85,0 66

* ilość w % molowych H3PO3 jako składnika katalizatora w stosunku do poliolu

13

Przykłady stosowania AE1 do AE13 [0051] Preparaty do badań otrzymano przez rozpuszczenie polimerów z Przykładów syntezy SE1

do SE13 w 5 różnych olejach przez ogrzanie mieszaniny oleju i środka strukturyzującego do 80°C

w trakcie umiarkowanego mieszania oraz pozostawienie mieszaniny do ostygnięcia do temperatury

otoczenia po rozpuszczeniu środka strukturyzującego. Zazwyczaj stosowano 5% wagowych poli-

meru w stosunku do połączenia polimeru i oleju. Lepkość olejów mierzono w dzień po uzyskaniu

strukturyzowanego oleju i wyniki podano poniżej w Tabeli 2.

14

Tabela 2

Lepkość (Pa.s) Oznaczenie laboratoryjne

Prz. nr typ polimeru

Oil1 Oil2 Oil3 Oil4 Oil5 Oil6 Oil7 Oil8 Oil9 Oi10 Oi11 Oil12

20625/59 AE1 SE1 205 278 245 472 237 >500 156 112 134 30 272 9

20625/47 AE2 SE2 68 - 99,5 54 - - 73 55 55,5 2,5 - -

20639/12 AE3 SE3 83,5 189 81 41,5 82 87 33,5 - 16,5 25,5 46 -

20581/112 AE42 SE4 8,31 - 7,51 1671 - - 32,5 - 28,31 6,61 - -

20581/119 AE52 SE5 51,6 - 26,6 1,6 - - 3,3 - 3,3 6,6 - -

20520/112 AE62 SE6 111 - 107 266 - - 40 56,5 44 0,136 0,136 - -

20581/111 AE72 SE7 50 - 19,2 14,2 - - 0,017 0,017 - 3 15,8 - -

20520/111 AE82 SE8 103 - 96,7 166 - - 42,5 12,5 90 40 - -

20646/17 AE9 SE9 65 123 46 57 >500 140 27 27 47 47

20625/24 AE10 SE10 46,5 158 59 47 150 139 47,5 18 33 <1 - -

20625/85 AE11 SE11 54 - 60 100 - - 4,5 26 34,5 9,5 68,5 45

20625/70 AE12 SE12 59 125 73 135 68 41 15 37,5 36 9 - -

20625/81 AE13 SE13 81,5 143 72,5 52,5 45 48 9 32,5 40,5 20,5 - -

1 z użyciem 10% wag. roztworu środka strukturyzującego 2 lepkość mierzono przy 5 obrotach/minutę 3 produkt z SE7 był zbyt nierozpuszczalny w Oil9, aby uzyskać roztwór do badań

CRODA INTERNATIONAL PLC Pełnomocnik:

PL-PAT-2012-60 EP 1 962 790 B1 Zastrzeżenia patentowe 1. Związek poliestrowy do strukturyzacji oleju, wytwarzany przez reakcję kwasu C4 do C10 dikar-

boksylowego, poliolu o wzorze (I): R1-(OH)n, w którym n wynosi od 3 do 8, a R1 oznacza alifatyczną

grupę węglowodorową mającą od 3 do 10 atomów węgla, oraz C16 do C30, zwłaszcza C20 do C24,

monokarboksylowego kwasu tłuszczowego.

2. Związek poliestrowy do strukturyzacji oleju, zastrzeżony w zastrzeżeniu 1, w którym poliol zawie-

ra średnio od 1 do 2 pierwszorzędowych grup hydroksylowych oraz co najmniej jedną, zwłaszcza 1

do 4, drugorzędowych grup hydroksylowych.

3. Związek poliestrowy do strukturyzacji oleju, zastrzeżony w zastrzeżeniu 2, w którym poliolem

jest glicerol, sorbitol lub ich mieszanina albo połączenie.

4. Związek poliestrowy do strukturyzacji oleju, zastrzeżony w którymkolwiek z zastrzeżeń 1 do 3, w

którym kwas dikarboksylowy określony jest wzorem HOOC-R2-COOH (II), w którym R2 oznacza

grupę C2 do C8 węglowodorową.

5. Związek poliestrowy do strukturyzacji oleju, zastrzeżony w zastrzeżeniu 4, w którym R2 oznacza

grupę -(CH2)m-, w której m wynosi od 2 do 8.

6. Związek poliestrowy do strukturyzacji oleju, zastrzeżony w którymkolwiek z zastrzeżeń 1 do 5, w

którym monokarboksylowym kwasem tłuszczowym jest C18 do C30, dogodnie C18 do C24 kwas

tłuszczowy.

7. Związek poliestrowy do strukturyzacji oleju, zastrzeżony w zastrzeżeniu 4, w którym monokar-

boksylowym kwasem tłuszczowym jest kwas behenowy.

8. Związek poliestrowy do strukturyzacji oleju, zastrzeżony w którymkolwiek z zastrzeżeń 1 do 5,

którego liczba OH wynosi od 15 do 250.

9. Strukturyzowany olej zawierający olej i związek stanowiący środek strukturyzujący olej, zastrze-

żony w którymkolwiek z zastrzeżeń 1 do 8.

10. Strukturyzowany olej, zastrzeżony w zastrzeżeniu 9, w którym olej stanowi jeden lub większa

liczba olejów wybranych spośród polialkoksylatu alkoholu tłuszczowego, oleju estrowego, aroma-

tycznego oleju estrowego; rozgałęzionego ciekłego alkoholu tłuszczowego; rozgałęzionego ciekłe-

go kwasu tłuszczowego; oleju parafinowego; i/lub oleju silikonowego.

11. Strukturyzowany olej, zastrzeżony w zastrzeżeniu 9, który zawiera od 0,1 do 10% wagowych

środka strukturyzującego.

12. Produkt do pielęgnacji ciała zawierający strukturyzowany olej, zastrzeżony w którymkolwiek z

zastrzeżeń 8 do 10.

13. Produkt do pielęgnacji ciała, zastrzeżony w zastrzeżeniu 11, w postaci preparatu na bazie ole-

ju, emulsji typu woda w oleju lub emulsji typu olej w wodzie.

14. Produkt do pielęgnacji ciała, zastrzeżony w którymkolwiek z zastrzeżeń 11 albo 12, którym jest

pomadka do ust, tusz do powiek, korektor, tusz do rzęs, podkład kosmetyczny lub puder w kremie;

środek przeciwpotowy i dezodorant w sztyfcie lub żelu; olejek dla dzieci; produkt do włosów, do

masażu, do usuwania makijażu lub czyszczący; szampon; produkt chroniący przed działaniem

słońca, balsam do warg lub sztyft przeciwtrądzikowy.

CRODA INTERNATIONAL PLC Pełnomocnik: