PROGRAM NAUCZANIA - Wydawnictwo Szkolne PWNuploads.wszpwn.com.pl/uploads/oryginal/3/0/88965e39... · 2013. 1. 5. · 11 Program nauczania PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ Koncepcja programu Prezentowany

PROGRAM

NAUCZANIAZ ROZKŁADEM MATERIAŁU

Katarzyna Garbacik, Magdalena Żmiejko

Przedsiębiorczość na czasie www.wszpwn.com.pl

© Copyright by Wydawnictwo Szkolne PWN strona 1 z 39

10

PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ Program nauczania

OGÓLNE ZAŁOŻENIA DYDAKTYCZNE I WYCHOWAWCZE PROGRAMU

Wstęp

Szeroko pojęta ekonomia dotyczy każdego z nas – niemal codziennie zawie-ramy transakcje kupna lub sprzedaży, oglądamy reklamy, niektórzy z nas zakładają i prowadzą własne przedsiębiorstwo, inni szukają pracy, jeszcze inni inwestują na Giełdzie Papierów Wartościowych. Z uwagi na to, że wy-mienione dziedziny życia są bardzo ważne, obowiązkiem szkoły jest rozwi-janie u uczniów umiejętności niezbędnych do radzenia sobie w opisanych sytuacjach.

Zgodnie z podstawą programową kształcenia ogólnego na IV etapie edu-kacyjnym jednym z głównych zadań stawianych przed liceami ogólno-kształcącymi, liceami profilowanymi oraz technikami jest kształtowanie u uczniów umiejętności praktycznego wykorzystywania zdobytej wiedzy oraz przygotowanie ich do dorosłego życia i podjęcia pracy zawodowej. Dlatego przedmiot podstawy przedsiębiorczości jest niezwykle istotny – jego głównym celem jest wdrożenie młodych ludzi do aktywnego uczest-nictwa w życiu gospodarczym. Łączy on wszystkie aspekty codziennego życia, daje podstawy teoretyczne do zrozumienia zjawisk ekonomicznych, rozwija umiejętności konieczne do realizacji takich zadań, jak prowadzenie przedsiębiorstwa, poszukiwanie pracy, korzystanie z usług bankowych, in-westowanie pieniędzy, a także uwrażliwia na problemy etyczne związane z tą sferą.

Zatem aktywność ucznia powinna przejawiać się w wielu aspektach – zdobywa on wiedzę merytoryczną, nabywa umiejętności, kształci przedsię-biorcze zachowania oraz uczy się świadomego i planowanego działania.

Dobrze jest, kiedy w procesie nauczania przekazywane wiadomości obrazowane są rzeczywistymi przykładami z życia codziennego – pozwala to w łatwy sposób przenieść treści teoretyczne na otaczającą rzeczywistość i dostrzec powiązania teorii z praktyką, a także umożliwia łatwiejsze zapa-miętywanie i kojarzenie faktów. Istotne jest również, aby młodzież, zdoby-wając i poszerzając wiedzę z zakresu podstaw przedsiębiorczości, mogła korzystać z doświadczeń osób z najbliższego otoczenia oraz informacji do-stępnych na co dzień w środkach masowego przekazu.



11

Program nauczania PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ

Koncepcja programu

Prezentowany program nauczania składa się z dziewięciu działów tema-tycznych, zgodnych z treścią podręcznika Przedsiębiorczość na czasie au-torstwa Katarzyny Garbacik i Magdaleny Żmiejko:

Dział 1: Obserwuję gospodarkę rynkowąDział 2: Żyję w gospodarstwie domowymDział 3 Jestem pracownikiem Dział 4: Zakładam przedsiębiorstwoDział 5: Zarządzam przedsiębiorstwemDział 6: Jestem etycznyDział 7: Widzę problemy ekonomiczne państwaDział 8: Dostrzegam światowe tendencje gospodarcze Dział 9: Sprawdzam się w działaniu

Kolejność działów jest nieprzypadkowa. W pierwszym uczeń uzyskuje podstawową wiedzę ekonomiczną, zapoznaje się z terminologią, a jedno-cześnie ma możliwość całościowego spojrzenia na gospodarkę. Poruszone zostają zagadnienia związane z historią i formami pieniądza, systemem bankowym, obiegiem okrężnym w gospodarce oraz tematyka dotycząca funkcjonowania rynku, czyli zjawisk popytu i podaży oraz równowagi ryn-kowej.

W dziale drugim omawiane są zagadnienia dotyczące funkcjonowania gospodarstwa domowego jako otoczenia najbliższego młodemu człowie-kowi. Młodzież uczy się rozpoznawania i klasyfikowania własnych po-trzeb oraz zdobywa wiedzę i umiejętności dotyczące planowania budżetu domowego i korzystania z usług bankowych, uświadamia sobie korzyści i ryzyko związane z inwestowaniem pieniędzy w walory materialne (zło-to, nieruchomości, dzieła sztuki), na giełdzie papierów wartościowych, w funduszach inwestycyjnych i na rynku walutowym. Uczniowie pozna-ją również zasady rozliczania podatku od dochodów osobistych (PIT), prawa przysługujące konsumentowi, a także wybrane zagadnienia doty-czące systemu ubezpieczeń, w tym również ubezpieczeń emerytalnych, które w ostatnim czasie budzą wiele kontrowersji i wywołują społeczne dyskusje.

W dziale trzecim młodzież „wychodzi” poza gospodarstwo domowe. Zo-staje postawiona w sytuacji poszukiwania pracy – przygotowuje dokumenty aplikacyjne oraz uczestniczy w rozmowie kwalifikacyjnej. Poznaje zagad-



12


nienia związane z autoprezentacją oraz komunikacją interpersonalną. Co istotne – uzyskuje również pewną wiedzę z zakresu prawa pracy.

Dział czwarty dotyczy zasad zakładania i prowadzenia własnego przedsię-biorstwa w jego najprostszej formie: jednoosobowej działalności gospodarczej. Uczniowie zdobywają wiedzę o podstawowych dokumentach finansowych, rozważają zagadnienia opłacalności prowadzenia działalności gospodarczej, zaznajamiają się z podstawami działalności marketingowej oraz poznają róż-norodność form organizacyjno-prawnych, których funkcjonowanie dopuszcza polskie prawo.

Dział piąty obejmuje zagadnienia związane z kierowaniem zespołem ludzi, umiejętnościami menedżerskimi, negocjacjami oraz współpracą w zespole.

Dział szósty pokazuje etyczne aspekty działalności – w trzech płaszczy-znach: ja, firma, państwo. Uwrażliwia młodzież na problem braku uczciwo-ści w biznesie i tego konsekwencje. Duży nacisk kładziony jest na zjawisko mobbingu i sposoby obrony przed nim. Wspomniane są również zagadnienia związane z formami korupcji i jej skutkami dla obywatela, przedsiębiorstwa i państwa.

Dział siódmy dotyczy problemów makroekonomicznych, ze szczególnym uwzględnieniem bezrobocia i inflacji oraz metod przeciwdziałania tym zja-wiskom. Ponownie jest poruszone zagadnienie obiegu okrężnego i pokazane, jakie konsekwencje dla gospodarki może mieć zaburzenie (zerwanie) strumie-nia pieniężnego oraz strumienia dóbr i usług. Młodzież nabywa wiedzę o roli państwa w gospodarce, budżecie państwa oraz rozwoju gospodarczym i mier-nikach ekonomicznych.

Dział ósmy daje podstawy do charakteryzowania systemów ekonomicz-nych, przybliża problemy globalizacji gospodarki oraz zagadnienie handlu międzynarodowego.

Dział dziewiąty przygotowuje uczniów do realizacji projektu dydaktyczne-go, którego celem jest podsumowanie wiadomości i umiejętności zdobytych w toku nauki. Może być on realizowany przez nauczyciela w dowolnym mo-mencie pracy dydaktycznej z uczniami, np. po zakończeniu działu, z którego wiadomości uczniowie mogą wykorzystać, rozwiązując postawiony problem, lub pod koniec roku w celu powtórzenia i utrwalenia treści programowych.



13


PODSTAWA PROGRAMOWA zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r.

w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego

w poszczególnych typach szkół, Dz.U. 2009, nr 4, poz. 17

Zgodnie z założeniami reformy podstawa programowa bardzo precyzyjnie określa zakres wiedzy i umiejętności, które powinien nabyć uczeń o prze-ciętnych uzdolnieniach na każdym etapie kształcenia. Jednocześnie wpro-wadza się nauczanie liniowe, zatem każdy poprzedni etap edukacyjny staje się podbudową dla realizacji materiału na kolejnym etapie.

Zagadnienia związane z przedsiębiorczością pojawiają się już na III etapie edukacyjnym (w gimnazjum) na zajęciach WIEDZY O SPOŁECZEŃSTWIE:

Cele kształcenia – wymagania ogólne

VI. Rozumienie zasad gospodarki rynkowej Uczeń rozumie procesy gospodarcze oraz zasady racjonalnego gospodaro-wania w życiu codziennym; analizuje możliwości dalszej nauki i kariery zawodowej.

Treści nauczania – wymagania szczegółowe

24. Praca i przedsiębiorczość. Uczeń: 1) wyjaśnia na przykładach z życia własnej rodziny, miejscowości i ca-

łego kraju, w jaki sposób praca i przedsiębiorczość pomagają w za-spokajaniu potrzeb ekonomicznych;

2) przedstawia cechy i umiejętności człowieka przedsiębiorczego; bierze udział w przedsięwzięciach społecznych, które pozwalają je rozwinąć;

3) stosuje w praktyce podstawowe zasady organizacji pracy (ustalenie celu, planowanie, podział zadań, harmonogram, ocena efektów).

25. Gospodarka rynkowa. Uczeń: 1) przedstawia podmioty gospodarcze (gospodarstwa domowe, przed-

siębiorstwa, państwo) i związki między nimi;



14


2) podaje przykłady racjonalnego i nieracjonalnego gospodarowania; stosuje zasady racjonalnego gospodarowania w odniesieniu do włas-nych zasobów (np. czasu, pieniędzy);

3) charakteryzuje gospodarkę rynkową (prywatna własność, swobo-da gospodarowania, konkurencja, dążenie do zysku, przedsiębior-czość);

4) wyjaśnia działanie prawa podaży i popytu oraz ceny jako regulatora rynku; analizuje rynek wybranego produktu i wybranej usługi.

26. Gospodarstwo domowe. Uczeń: 1) wyjaśnia na przykładach, jak funkcjonuje gospodarstwo domowe; 2) wymienia główne dochody i wydatki gospodarstwa domowego; ukła-

da jego budżet; 3) przygotowuje budżet konkretnego przedsięwzięcia z życia ucznia,

klasy, szkoły; rozważa wydatki i źródła ich finansowania; 4) wyjaśnia, jakie prawa mają konsumenci i jak mogą ich dochodzić.

27. Pieniądz i banki. Uczeń: 1) przedstawia na przykładach funkcje i formy pieniądza w gospodarce

rynkowej; 2) wyjaśnia, czym zajmują się: bank centralny, banki komercyjne, gieł-

da papierów wartościowych; 3) wyszukuje i zestawia ze sobą oferty różnych banków (konta, lokaty,

kredyty, fundusze inwestycyjne); wyjaśnia, na czym polega oszczę-dzanie i inwestowanie.

28. Gospodarka w skali państwa. Uczeń: 1) wyjaśnia terminy: produkt krajowy brutto, wzrost gospodarczy, in-

flacja, recesja; interpretuje dane statystyczne na ten temat; 2) wymienia najważniejsze dochody i wydatki państwa; wyjaśnia, co to

jest budżet państwa; 3) przedstawia główne rodzaje podatków w Polsce (PIT, VAT, CIT) i ob-

licza wysokość podatku PIT na podstawie konkretnych danych.

29. Przedsiębiorstwo i działalność gospodarcza. Uczeń: 1) wyjaśnia, na czym polega prowadzenie indywidualnej działalności

gospodarczej; 2) wyjaśnia, jak działa przedsiębiorstwo, i oblicza na prostym przykła-

dzie przychód, koszty, dochód i zysk;



15


3) wskazuje główne elementy działań marketingowych (produkt, cena, miejsce, promocja) i wyjaśnia na przykładach ich znaczenie dla przedsiębiorstwa i konsumentów;

4) przedstawia główne prawa i obowiązki pracownika; wyjaśnia, cze-mu służą ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.

30. Wybór szkoły i zawodu. Uczeń: 1) planuje dalszą edukację (w tym wybór szkoły ponadgimnazjalnej),

uwzględniając własne preferencje i predyspozycje; 2) wyszukuje informacje o możliwościach zatrudnienia na lokalnym,

regionalnym i krajowym rynku pracy (urzędy pracy, ogłoszenia, In-ternet);

3) sporządza życiorys i list motywacyjny; 4) wskazuje główne przyczyny bezrobocia w swojej miejscowości, re-

gionie i Polsce; ocenia jego skutki.

31. Etyka w życiu gospodarczym. Uczeń: 1) przedstawia zasady etyczne, którymi powinni się kierować pracow-

nicy i pracodawcy; wyjaśnia, na czym polega społeczna odpowie-dzialność biznesu;

2) podaje przykłady zjawisk z szarej strefy w gospodarce i poddaje je oce-nie;

3) wyjaśnia mechanizm korupcji i ocenia skutki tego zjawiska dla go-spodarki.

Opanowanie zagadnień i umiejętności z przedstawionego zakresu umożli-wia na IV etapie kształcenia, w szkole ponadgimnazjalnej, realizację przed-miotu PODSTAWY PRZEDSIĘBIORCZOŚCI:

Cele kształcenia – wymagania ogólne

I. Komunikacja i podejmowanie decyzjiUczeń wykorzystuje formy komunikacji werbalnej i niewerbalnej; podej-muje decyzje i ocenia ich skutki, zarówno pozytywne, jak i negatywne.

II. Gospodarka i przedsiębiorstwoUczeń wyjaśnia zasady funkcjonowania przedsiębiorstwa i sporządza prosty biznesplan; charakteryzuje mechanizmy funkcjonowania gospo-



16


darki i instytucji rynkowych oraz rolę państwa w gospodarce; analizuje aktualne zmiany i tendencje w gospodarce świata i Polski; rozróżnia i porównuje formy inwestowania i wynikające z nich ryzyko.

III. Planowanie i kariera zawodowaUczeń opisuje mocne strony swojej osobowości; analizuje dostępność rynku pracy w odniesieniu do własnych kompetencji i planów zawodo-wych.

IV. Zasady etyczneUczeń wyjaśnia zasady etyczne w biznesie i w relacjach pracownik – pracodawca; potrafi ocenić zachowania pod względem etycznym.

Treści nauczania – wymagania szczegółowe

1. Człowiek przedsiębiorczy. Uczeń: 1) przedstawia cechy, jakimi charakteryzuje się osoba przedsiębiorcza; 2) rozpoznaje zachowania asertywne, uległe i agresywne; odnosi je do

cech osoby przedsiębiorczej; 3) rozpoznaje mocne i słabe strony własnej osobowości; odnosi je do

cech osoby przedsiębiorczej; 4) charakteryzuje swoje role społeczne i typowe dla nich zachowania; 5) zna korzyści wynikające z planowania własnych działań i inwesto-

wania w siebie; 6) analizuje przebieg kariery zawodowej osoby, która zgodnie z zasada-

mi etyki odniosła sukces w życiu zawodowym; 7) podejmuje racjonalne decyzje, opierając się na posiadanych informa-

cjach, i ocenia skutki własnych działań; 8) stosuje różne formy komunikacji werbalnej i niewerbalnej w celu

autoprezentacji oraz prezentacji własnego stanowiska; 9) przedstawia drogę, jaką dochodzi się własnych praw w roli członka

zespołu, pracownika, konsumenta; 10) zna prawa konsumenta oraz wymienia instytucje stojące na ich stra-

ży; przedstawia zasady składania reklamacji w przypadku niezgod-ności towaru z umową;

11) odczytuje informacje zawarte w reklamach, odróżniając je od ele-mentów perswazyjnych; wskazuje pozytywne i negatywne przykła-dy wpływu reklamy na konsumentów.



17


2. Rynek – cechy i funkcje. Uczeń: 1) charakteryzuje społeczne i ekonomiczne cele gospodarowania, od-

wołując się do przykładów z różnych dziedzin; 2) rozróżnia czynniki wytwórcze (praca, przedsiębiorczość, kapitał,

ziemia i informacja) i wyjaśnia ich znaczenie w różnych dziedzinach gospodarki;

3) wymienia podstawowe cechy, funkcje i rodzaje rynków; 4) wyjaśnia okrężny obieg pieniądza w gospodarce rynkowej; 5) omawia transformację gospodarki Polski po 1989 r.; 6) charakteryzuje czynniki wpływające na popyt i podaż; 7) wyznacza punkt równowagi rynkowej na prostych przykładach.

3. Instytucje rynkowe. Uczeń: 1) rozróżnia formy i funkcje pieniądza; 2) wyjaśnia rolę, jaką w gospodarce pełnią instytucje rynkowe: bank

centralny, banki komercyjne, giełda papierów wartościowych, fun-dusze inwestycyjne, firmy ubezpieczeniowe, fundusze emerytalne;

3) oblicza procent od kredytu i lokaty bankowej, ocenia możliwość spłaty zaciągniętego kredytu przy określonym dochodzie;

4) wyjaśnia mechanizm funkcjonowania giełdy papierów wartościo-wych na przykładzie Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie;

5) wskazuje różnicę między różnymi rodzajami papierów wartościo-wych;

6) wymienia podstawowe wskaźniki giełdowe i wyjaśnia ich wagę w podejmowaniu decyzji dotyczących inwestowania na giełdzie;

7) rozróżnia formy inwestowania kapitału i dostrzega zróżnicowanie stopnia ryzyka w zależności od rodzaju inwestycji oraz okresu inwe-stowania;

8) oblicza przewidywany zysk z przykładowej inwestycji kapitałowej w krótkim i długim okresie;

9) charakteryzuje system emerytalny w Polsce i wskazuje związek po-między swoją przyszłą aktywnością zawodową a wysokością emery-tury;

10) analizuje oferty banków, funduszy inwestycyjnych, firm ubezpiecze-niowych i funduszy emerytalnych.

4. Państwo, gospodarka. Uczeń: 1) wymienia i charakteryzuje ekonomiczne funkcje państwa; 2) opisuje podstawowe mierniki wzrostu gospodarczego;



18


3) przedstawia przyczyny i narzędzia oddziaływania państwa na go-spodarkę;

4) wymienia źródła dochodów i rodzaje wydatków państwa; 5) wyjaśnia wpływ deficytu budżetowego i długu publicznego na go-

spodarkę; 6) charakteryzuje narzędzia polityki pieniężnej; 7) identyfikuje rodzaje inflacji w zależności od przyczyn jej powstania

oraz stopy inflacji; 8) wyjaśnia wpływ kursu waluty na gospodarkę i handel zagraniczny; 9) charakteryzuje zjawiska recesji i dobrej koniunktury w gospodarce; 10) wyszukuje informacje o aktualnych tendencjach i zmianach w go-

spodarce świata i Polski; 11) wskazuje największe centra finansowe i gospodarcze na świecie; 12) ocenia wpływ globalizacji na gospodarkę świata i Polski oraz podaje

przykłady oddziaływania globalizacji na poziom życia i model kon-sumpcji.

5. Przedsiębiorstwo. Uczeń: 1) charakteryzuje otoczenie, w którym działa przedsiębiorstwo; 2) omawia cele działania przedsiębiorstwa oraz sposoby ich realizacji; 3) sporządza projekt własnego przedsiębiorstwa oparty na biznesplanie; 4) rozróżnia podstawowe formy prawno-organizacyjne przedsiębior-

stwa; 5) opisuje procedury i wymagania związane z zakładaniem przedsię-

biorstwa; 6) omawia zasady pracy zespołowej i wyjaśnia, na czym polegają role

lidera i wykonawcy; omawia cechy dobrego kierownika zespołu; 7) identyfikuje i analizuje konflikty w zespole i proponuje metody ich

rozwiązania, szczególnie w drodze negocjacji; 8) omawia etapy realizacji projektu oraz planuje działania zmierzające

do jego realizacji; 9) charakteryzuje zachowania etyczne i nieetyczne w biznesie krajo-

wym i międzynarodowym; 10) charakteryzuje czynniki wpływające na sukces i niepowodzenie

przedsiębiorstwa.

6. Rynek pracy. Uczeń: 1) omawia mierniki i skutki bezrobocia dla gospodarki oraz sposoby

walki z bezrobociem;



19


2) wyjaśnia motywy aktywności zawodowej człowieka; 3) analizuje własne możliwości znalezienia pracy na rynku lokalnym,

regionalnym, krajowym i europejskim; 4) wyszukuje oferty pracy, uwzględniając własne możliwości i predys-

pozycje; 5) rozróżnia sposoby zatrudnienia pracownika i interpretuje podstawo-

we przepisy Kodeksu pracy, w tym obowiązki i uprawnienia pracow-nika i pracodawcy;

6) sporządza dokumenty aplikacyjne dotyczące konkretnej oferty pracy; przygotowuje się do rozmowy kwalifikacyjnej i uczestniczy w niej w warunkach symulowanych;

7) charakteryzuje różne formy wynagrodzeń i oblicza swoje wynagro-dzenie brutto i netto; wypełnia deklarację podatkową PIT, opierając się na przykładowych danych;

8) rozróżnia zachowania etyczne i nieetyczne w roli pracodawcy i pra-cownika; wyjaśnia zjawisko mobbingu w miejscu pracy oraz przed-stawia sposoby przeciwdziałania mu.



20

PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ Rozkład materiałuT

RE

ŚC

I I

SZ

CZ

EG

ÓŁO

WE

CE

LE

KS

ZTA

ŁC

EN

IA

Dzi

ał /t

emat

Treś

ci k

szta

łcen

iaSz

czeg

ółow

e ce

le k

szta

łcen

ia i

wyc

how

ania

Prze

bieg

zaj

ęć

Zapi

s w

pod

staw

ie

prog

ram

owej

Dzi

ał 1

: Obs

erw

uję

gosp

odar

kę r

ynko

wą

His

tori

a pi

e-ni

ądza

– c

zyli

od c

zego

się

za

częł

o

– h

isto

ria

pie

niąd

za–

poc

zątk

i ban

kow

ości

– w

spół

czes

ny s

yste

m

ban

kow

y–

ban

k ce

ntra

lny

i jeg

o ro

la–

pol

ityk

a p

ieni

ężna

Ucz

eń:

– d

efi n

iuje

poj

ęcia

: b

arte

r, b

ank,

ban

k ce

ntra

lny,

sto

pa

pro

cent

o-w

a, s

top

a re

zerw

ob

owią

zkow

ych,

op

erac

je o

twar

teg

o ry

nku

– r

ozum

ie p

rzyc

zyny

pow

stan

ia b

ankó

w–

zna

rol

ę b

anku

cen

tral

neg

o w

gos

pod

arce

– p

otra

fi op

owie

dzi

eć h

isto

rię

pie

niąd

za–

wym

ieni

a p

oszc

zeg

ólne

ele

men

ty s

yste

mu

ban

kow

ego

i cha

rak-

tery

zuje

ich

rolę

– w

ie,

któr

y b

ank

jest

ban

kiem

cen

tral

nym

w P

olsc

e–

op

isuj

e fu

nkcj

e b

anku

cen

tral

neg

o –

cha

rakt

eryz

uje

eksp

ansy

wną

i re

stry

kcyj

ną p

olit

ykę

pie

nięż

ną–

pog

łęb

ia s

woj

ą w

ied

zę

– w

pro

wad

zeni

e d

o te

ma-

tyki

zaj

ęć–

wyk

ład

z w

ykor

zyst

a-ni

em p

lans

z lu

b p

reze

n-ta

cji m

ulti

med

ialn

ej–

bur

za m

ózg

ów–

ćw

icze

nia

utrw

alaj

ące

– p

odsu

mow

anie

zaj

ęć

3. In

styt

ucje

ryn

kow

e.

Ucz

eń:

2)

wyj

aśni

a ro

lę,

jaką

w

gos

pod

arce

peł

nią

inst

ytuc

je r

ynko

we:

ban

k ce

ntra

lny,

ban

ki k

omer

cyj-

ne (

…)

4. P

ańst

wo,

gos

poda

rka.

U

czeń

:6

) ch

arak

tery

zuje

nar

zę-

dzi

a p

olit

yki p

ieni

ężne

j

Pien

iądz

w g

o-sp

odar

ce r

ynko

-w

ej –

czy

li ja

k uł

atw

ić h

ande

l

– p

ojęc

ie p

ieni

ądza

– f

unkc

je p

ieni

ądza

– c

echy

pie

niąd

za–

for

my

pie

niąd

za

Ucz

eń:

– d

efi n

iuje

poj

ęcia

: p

ieni

ądz,

pie

niąd

z g

otów

kow

y, p

ieni

ądz

elek

-tr

onic

zny,

pie

niąd

z b

ezg

otów

kow

y–

dos

trze

ga

różn

icę

pom

ięd

zy k

artą

pła

tnic

zą a

kre

dyt

ową

– c

hara

kter

yzuj

e fu

nkcj

e p

ieni

ądza

– id

enty

fi kuj

e ce

chy

pie

niąd

za–

wsk

azuj

e ob

ecni

e uż

ywan

e fo

rmy

pie

niąd

za–

pog

łęb

ia s

woj

ą w

ied

zę–

dos

trze

ga

znac

zeni

e p

ieni

ądza

w ż

yciu

czł

owie

ka

– w

pro

wad

zeni

e d

o te

ma-

tyki

zaj

ęć–

wyk

ład

z w

ykor

zyst

a-ni

em p

lans

z lu

b p

reze

n-ta

cji m

ulti

med

ialn

ej–

sp

otka

nie

z p

rzed

staw

i-ci

elem

ban

ku–

bur

za m

ózg

ów–

wys

tąp

ieni

e uc

znia

– m

apa

pam

ięci

– ć

wic

zeni

a ut

rwal

ając

e–

pod

sum

owan

ie z

ajęć

3. In

styt

ucje

ryn

kow

e.

Ucz

eń:

1)

rozr

óżni

a fo

rmy

i fun

kcje

p

ieni

ądza

Obi

eg o

kręż

-ny

– c

zyli

teat

r go

spod

arki

– p

odm

ioty

gos

pod

arki

: g

osp

odar

stw

a d

omo-

we,

prz

edsi

ębio

rstw

a,

pań

stw

o–

ob

ieg

okr

ężny

w g

osp

o-d

arce

: st

rum

ień

pie

-ni

ądza

, st

rum

ień

dób

r i u

sług

Ucz

eń:

– w

yjaś

nia

poj

ęcia

: g

osp

odar

stw

o d

omow

e, p

rzed

sięb

iors

two,

d

obra

, us

ług

i, ry

nek,

ryn

ek d

óbr

i usł

ug,

ryne

k za

sob

ów–

roz

umie

zas

ady

funk

cjon

owan

ia r

ynku

–

dok

onuj

e p

odzi

ału

rynk

u ze

wzg

lęd

u na

róż

ne k

ryte

ria

– k

lasy

fi kuj

e ro

dza

je z

asob

ów

– w

pro

wad

zeni

e d

o te

ma-

tyki

zaj

ęć–

wyk

ład

z w

ykor

zyst

a-ni

em p

lans

z lu

b p

reze

n-ta

cji m

ulti

med

ialn

ej–

dys

kusj

a

2. R

ynek

– c

echy

i fu

nk-

cje.

Ucz

eń:

2)

rozr

óżni

a cz

ynni

ki w

y-tw

órcz

e (p

raca

, p

rzed

się-

bio

rczo

ść,

kap

itał

, zi

emia

i i

nfor

mac

ja)

i wyj

aśni

a ic

h zn

acze

nie

w r

óżny

ch d

zie-

dzi

nach

gos

pod

arki



21

Rozkład materiału PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ –

pod

ział

ryn

ku z

e w

zglę

-d

u na

róż

ne k

ryte

ria

– r

ynek

i je

go

rod

zaje

: ry

-ne

k cz

ynni

ków

pro

duk

-cj

i, p

racy

, d

óbr

i usł

ug–

dob

ra i

usłu

gi

– z

asob

y i i

ch k

lasy

fi kac

ja

– o

kreś

la r

odza

je z

asob

ów n

iezb

ędny

ch d

o p

rod

ukcj

i okr

eślo

nych

d

óbr

– d

ostr

zeg

a za

leżn

ości

pom

ięd

zy p

odm

iota

mi g

osp

odar

ki w

ob

ie-

gu

okrę

żnym

– o

maw

ia p

rzep

ływ

str

umie

nia

pie

nięż

neg

o or

az s

trum

ieni

a d

óbr

i usł

ug w

ob

ieg

u ok

rężn

ym–

pog

łęb

ia s

woj

ą w

ied

zę i

umie

jętn

ości

– ć

wic

zeni

a ut

rwal

ając

e–

pod

sum

owan

ie z

ajęć

3)

wym

ieni

a p

odst

awow

e ce

chy,

fun

kcje

i ro

dza

je

rynk

ów4

) w

yjaś

nia

okrę

żny

obie

g

pie

niąd

za w

gos

pod

arce

ry

nkow

ej

Rów

now

aga

rynk

owa

– cz

yli

o na

jleps

zym

ro

zwią

zani

u

– w

ielk

ość

pop

ytu

i czy

n-ni

ki ją

ksz

tałt

ując

e–

wie

lkoś

ć p

odaż

y i c

zyn-

niki

ją k

szta

łtuj

ące

– p

raw

o p

opyt

u i p

odaż

y–

ust

alan

ie c

en–

ela

styc

znoś

ć ce

now

a p

opyt

u–

par

adok

sy z

wią

zane

z

pop

ytem

Ucz

eń:

– d

efi n

iuje

poj

ęcia

: p

opyt

, p

odaż

, ce

na i

rów

now

aga

rynk

owa

– d

ostr

zeg

a ró

żnic

ę m

ięd

zy p

opyt

em a

wie

lkoś

cią

pop

ytu,

pod

ażą

a w

ielk

ości

ą p

odaż

y–

roz

umie

pro

ces

usta

lani

a ce

ny–

pot

rafi

nary

sow

ać i

zint

erp

reto

wać

wyk

resy

: p

opyt

u, p

odaż

y i r

ówno

wag

i ryn

kow

ej–

wym

ieni

a cz

ynni

ki w

pły

waj

ące

na p

opyt

i p

odaż

– w

yjaś

nia,

czy

m je

st c

enow

a el

asty

czno

ść p

opyt

u–

dos

trze

ga

pow

iąza

nia

mię

dzy

sw

oim

i dzi

ałan

iam

i a f

unkc

jono

-w

anie

m r

ynku

– k

szta

łtuj

e sw

ój p

oglą

d n

a te

mat

zac

how

ań,

z kt

órym

i sp

otyk

a si

ę na

ryn

ku

– w

pro

wad

zeni

e d

o te

mat

yki z

ajęć

– w

ykła

d z

wyk

orzy

sta-

niem

pre

zent

acji

mul

ti-

med

ialn

ej–

dys

kusj

a–

ćw

icze

nia

utrw

alaj

ące

– p

odsu

mow

anie

zaj

ęć

2. R

ynek

– c

echy

i fu

nk-

cje.

Ucz

eń:

6)

char

akte

ryzu

je c

zynn

iki

wp

ływ

ając

e na

pop

yt

i pod

aż7

) w

yzna

cza

pun

kt r

ów-

now

agi r

ynko

wej

na

pro

styc

h p

rzyk

ład

ach

Dzi

ał 2

: Ży

ję w

gos

poda

rstw

ie d

omow

ym

Ja i

moj

e po

-tr

zeby

– c

zyli

jaki

jest

em

– k

lasy

fi kac

ja t

ypów

os

obow

ości

– c

zynn

iki s

prz

yjaj

ące

rozw

ojow

i oso

bow

ości

– c

echy

oso

by

prz

edsi

ę-b

iorc

zej

– o

sob

y p

rzed

sięb

iorc

ze,

któr

e od

nios

ły s

ukce

s–

pot

rzeb

y cz

łow

ieka

: p

iram

ida

pot

rzeb

wg

A.

Mas

low

a–

zm

ienn

ość

pot

rzeb

Ucz

eń:

– w

yjaś

nia

poj

ęcia

: os

obow

ość,

pot

rzeb

a–

roz

umie

zna

czen

ie r

ozw

oju

osob

owoś

ci d

la w

łasn

ej k

arie

ry

zaw

odow

ej–

roz

różn

ia t

ypy

osob

owoś

ci z

god

nie

z ic

h kl

asyfi

kac

ją

– o

kreś

la c

echy

cha

rakt

erys

tycz

ne d

la d

aneg

o ty

pu

osob

owoś

ci–

pot

rafi

scha

rakt

eryz

ować

wła

sny

typ

oso

bow

ości

,–

wsk

azuj

e ce

chy

osob

y p

rzed

sięb

iorc

zej

– o

dno

si c

echy

oso

by

prz

edsi

ębio

rcze

j do

sam

ego

sieb

ie–

od

różn

ia p

otrz

eby

niżs

zeg

o i w

yższ

ego

rzęd

u–

kla

syfi k

uje

pot

rzeb

y zg

odni

e z

hier

arch

ią A

. M

aslo

wa

– w

pro

wad

zeni

e d

o te

mat

yki z

ajęć

– w

ykła

d z

uży

ciem

pre

-ze

ntac

ji m

ulti

med

ialn

ej

lub

pog

adan

ka–

od

gry

wan

ie r

ól–

wyw

iad

(sp

otka

nie)

z

prz

edsi

ębio

rcą

– c

zło-

wie

kiem

suk

cesu

– ć

wic

zeni

a ut

rwal

ając

e–

pod

sum

owan

ie z

ajęć

1. C

złow

iek

prze

dsię

-bi

orcz

y. U

czeń

:1

) p

rzed

staw

ia c

echy

ja

kim

i cha

rakt

eryz

uje

się

osob

a p

rzed

sięb

iorc

za3

) ro

zpoz

naje

moc

ne i

sła-

be

stro

ny w

łasn

ej o

sob

o-w

ości

; od

nosi

je d

o ce

ch

osob

y p

rzed

sięb

iorc

zej

4)

char

akte

ryzu

je s

woj

e ro

le s

poł

eczn

e i t

ypow

e d

la n

ich

zach

owan

ia



Dzi

ał /t

emat

Treś

ci k

szta

łcen

iaSz

czeg

ółow

e ce

le k

szta

łcen

ia i

wyc

how

ania

Prze

bieg

zaj

ęć

Zapi

s w

pod

staw

ie

prog

ram

owej

22

PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ Rozkład materiału

– o

bja

śnia

zja

wis

ko z

mie

nnoś

ci p

otrz

eb i

okre

śla,

z c

zeg

o on

o w

ynik

a–

okr

eśla

wła

sne

pot

rzeb

y–

pot

rafi

wyz

nacz

yć c

el w

łasn

ych

dzi

ałań

– z

sza

cunk

iem

od

nosi

się

do

kole

gów

i ko

leża

nek,

nie

zale

żnie

od

ty

pu

ich

osob

owoś

ci–

pra

cuje

nad

roz

woj

em w

łasn

ej o

sob

owoś

ci–

dos

trze

ga

mot

ywy

wła

sneg

o d

ział

ania

– p

ogłę

bia

sw

oją

wie

dzę

i um

ieję

tnoś

ci

6)

anal

izuj

e p

rzeb

ieg

ka

rier

y za

wod

owej

oso

by,

kt

óra

zgod

nie

z za

sad

ami

etyk

i od

nios

ła s

ukce

s w

życ

iu z

awod

owym

Budż

et d

o-m

owy

– cz

yli

o re

lacj

ach

doch

odów

i w

ydat

ków

– p

ojęc

ie g

osp

odar

stw

a d

omow

ego

– b

udże

t g

osp

odar

stw

a d

omow

ego

i jeg

o p

la-

now

anie

– ź

ród

ła d

ocho

dów

go-

spod

arst

w d

omow

ych

– r

odza

je w

ydat

ków

w

gos

pod

arst

wac

h d

omow

ych

– s

pos

oby

racj

onal

neg

o g

osp

odar

owan

ia p

ie-

nięd

zmi

– d

efi c

yt w

bud

żeci

e d

omow

ym i

spos

oby

zap

obie

gan

ia „

dzi

urze

b

udże

tow

ej”

Ucz

eń:

– w

yjaś

nia

poj

ęcia

: ko

szt

alte

rnat

ywny

, g

osp

odar

stw

o d

omow

e,

bud

żet

gos

pod

arst

wa

dom

oweg

o, n

adw

yżka

bud

żeto

wa,

de-

fi cyt

bud

żeto

wy,

doc

hod

y g

osp

odar

stw

a d

omow

ego,

wyd

atki

g

osp

odar

stw

a d

omow

ego

– r

ozum

ie z

ależ

ność

mię

dzy

pot

rzeb

ami c

złon

ków

gos

pod

arst

wa

dom

oweg

o a

pla

now

anie

m b

udże

tu r

odzi

ny–

pot

rafi

skla

syfi k

ować

rod

zaje

doc

hod

ów g

osp

odar

stw

dom

o-w

ych

– p

otra

fi sk

lasy

fi kow

ać r

odza

je w

ydat

ków

gos

pod

arst

w d

omo-

wyc

h –

zna

sp

osob

y za

pob

ieg

ania

defi

cyt

owi w

bud

żeci

e d

omow

ym–

pla

nuje

bud

żet

wła

sneg

o g

osp

odar

stw

a d

omow

ego

z uw

zglę

d-

nien

iem

pot

rzeb

wsz

ystk

ich

czło

nków

rod

ziny

– d

ostr

zeg

a ko

niec

znoś

ć p

lano

wan

ia w

łasn

ych

wyd

atkó

w–

pre

zent

uje

efek

ty w

łasn

ej p

racy

na

foru

m k

lasy

–

pog

łęb

ia s

woj

ą w

ied

zę i

umie

jętn

ości

– w

pro

wad

zeni

e d

o te

mat

yki z

ajęć

– w

ykła

d z

wyk

orzy

sta-

niem

fol

iog

ram

ów–

dys

kusj

a–

gra

sym

ulac

yjna

(np

. K

asa

No

wa d

ostę

pna

na

por

talu

ww

w.n

bp

orta

l.p

l)–

ćw

icze

nia

utrw

alaj

ące

– p

odsu

mow

anie

zaj

ęć

1. C

złow

iek

prze

dsię

-bi

orcz

y. U

czeń

:5

) zn

a ko

rzyś

ci w

ynik

ając

e z

pla

now

ania

wła

snyc

h d

ział

ań i

inw

esto

wan

ia

w s

ieb

ie2.

Ryn

ek –

cec

hy i

funk

-cj

e. U

czeń

:1

) ch

arak

tery

zuje

sp

o-łe

czne

i ek

onom

iczn

e ce

le

gos

pod

arow

ania

, od

wo-

łują

c si

ę d

o p

rzyk

ład

ów

z ró

żnyc

h d

zied

zin

6. R

ynek

pra

cy. U

czeń

:2

) w

yjaś

nia

mot

ywy

akty

wno

ści z

awod

owej

cz

łow

ieka

Kred

yt –

czy

li sp

osób

na

duże

pien

iądz

e

– k

red

yt a

poż

yczk

a–

rod

zaje

kre

dyt

ów:

stu-

den

cki,

mie

szka

niow

y,

hip

otec

zny,

kon

sum

pcy

j-ny

, g

otów

kow

y, lo

mb

ar-

dow

y, k

onso

lidac

yjny

, ob

roto

wy,

inw

esty

cyjn

y–

tru

dno

ści z

wyb

orem

kr

edyt

u

Ucz

eń:

– d

efi n

iuje

poj

ęcia

: kr

edyt

, p

ożyc

zka,

zd

olno

ść k

red

ytow

a, ż

yran

t–

dos

trze

ga

różn

icę

mię

dzy

kre

dyt

em i

poż

yczk

ą–

cha

rakt

eryz

uje

różn

e ro

dza

je k

red

ytów

– p

rzed

staw

ia c

zynn

iki w

pły

waj

ące

na w

ybór

kre

dyt

u–

pod

ejm

uje

dec

yzję

zw

iąza

ną z

wyb

orem

naj

korz

ystn

iejs

zeg

o d

la

sieb

ie k

red

ytu

– o

blic

za k

oszt

kre

dyt

u

– w

pro

wad

zeni

e d

o te

mat

yki z

ajęć

– w

ykła

d z

wyk

orzy

sta-

niem

pla

nsz

lub

pre

zen-

tacj

i mul

tim

edia

lnej

– s

tud

ium

prz

ypad

ku–

dys

kusj

a–

ćw

icze

nia

utrw

alaj

ące

– p

odsu

mow

anie

zaj

ęć

3. In

styt

ucje

ryn

kow

e.

Ucz

eń:

3) o

blic

za p

roce

nt o

d

kred

ytu

(…),

ocen

ia m

ożli-

woś

ć sp

łaty

zaci

ągni

ęteg

o kr

edyt

u pr

zy

okre

ślon

ym d

ocho

dzie

10

) an

aliz

uje

ofer

ty b

an-

ków



23

Rozkład materiału PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ In

ne u

sług

i ba

nkow

e –

czyl

i co

jesz

cze

ofe-

rują

ban

ki

– k

onto

oso

bis

te–

loka

ty b

anko

we

– k

onto

osz

częd

nośc

iow

e (r

achu

nek

oszc

zęd

noś-

ciow

y)–

czy

nnik

i wp

ływ

ając

e na

w

ybór

ban

ku:

opro

cen-

tow

anie

, ka

pit

aliz

acja

od

sete

k, c

zas

trw

ania

um

owy,

pod

atek

„B

elki

”–

wzó

r p

ozw

alaj

ący

oblic

zyć

kap

ital

izac

ję

odse

tek

Ucz

eń:

– p

otra

fi zi

den

tyfi k

ować

usł

ugi ś

wia

dcz

one

prz

ez b

anki

kom

er-

cyjn

e–

roz

poz

naje

pra

wid

łow

y nu

mer

rac

hunk

u b

anko

weg

o–

ob

licza

kap

ital

izac

ję o

dse

tek

– w

ymie

nia

czyn

niki

wp

ływ

ając

e na

wyb

ór b

anku

– d

ostr

zeg

a ró

żnic

ę m

ięd

zy k

onte

m o

sob

isty

m,

oszc

zęd

nośc

io-

wym

a lo

katą

ban

kow

ą–

św

iad

omie

fun

kcjo

nuje

na

rynk

u us

ług

ban

kow

ych

– w

ybie

ra n

ajko

rzys

tnie

jszą

dla

nie

go

ofer

tę b

ankó

w

– w

pro

wad

zeni

e d

o te

mat

yki z

ajęć

– p

reze

ntac

ja p

rzyg

oto-

wan

a p

rzez

ucz

nia

– d

ysku

sja

– s

tud

ium

prz

ypad

ku–

ćw

icze

nia

utrw

alaj

ące

– p

odsu

mow

anie

zaj

ęć

3. In

styt

ucje

ryn

kow

e.

Ucz

eń:

2)

wyj

aśni

a ro

lę,

jaką

w

gos

pod

arce

peł

nią

(…)

ban

ki k

omer

cyjn

e (.

..)

3)

oblic

za p

roce

nt o

d (

…)

loka

ty b

anko

wej

(…

)7

) ro

zróż

nia

form

y in

we-

stow

ania

kap

itał

u i d

o-st

rzeg

a zr

óżni

cow

anie

stop

nia

ryzy

ka w

zal

eżno

-śc

i od

rod

zaju

inw

esty

cji

oraz

okr

esu

inw

esto

wan

ia8

) ob

licza

prz

ewid

ywan

y zy

sk z

prz

ykła

dow

ej in

we-

styc

ji ka

pit

ałow

ej w

kró

t-ki

m i

dłu

gim

okr

esie

10

) an

aliz

uje

ofer

ty b

an-

ków

(…

)

Inw

esto

wa-

nie

– cz

yli j

ak

pom

noży

ć pi

enią

dze

– o

szcz

ędza

nie

– in

wes

tow

anie

i je

go

form

y–

cha

rakt

erys

tyka

inw

e-st

ycji

rzec

zow

ych

– c

hara

kter

ysty

ka in

we-

styc

ji fi n

anso

wyc

h–

inw

esto

wan

ie w

sie

bie

i w

łasn

e p

rzed

sięb

ior-

stw

o ja

ko n

iety

pow

e fo

rmy

inw

esty

cji

– p

rzes

łank

i pod

ejm

owa-

nia

dec

yzji

dot

yczą

cych

in

wes

tow

ania

– z

ależ

ność

pom

ięd

zy

ryzy

kiem

a z

yski

em–

sza

cow

anie

wie

lkoś

ci

zysk

u z

inw

esty

cji

Ucz

eń:

– w

yjaś

nia

poj

ęcia

: in

wes

tow

anie

, os

zczę

dza

nie,

inw

esty

cje

rzec

zow

e i fi

nan

sow

e, s

pek

ulac

ja,

oblig

acje

, ak

cje,

wal

uty

obce

, je

dno

stki

fun

dus

zy in

wes

tycy

jnyc

h–

roz

umie

zal

eżno

ść p

omię

dzy

zys

kiem

a p

onos

zony

m r

yzyk

iem

– o

dró

żnia

osz

częd

zani

e od

inw

esto

wan

ia–

pod

aje

prz

ykła

dy

inw

esty

cji r

zecz

owyc

h –

pot

rafi

scha

rakt

eryz

ować

rod

zaje

inw

esty

cji r

zecz

owyc

h or

az

okre

ślić

ich

wad

y i z

alet

y –

pod

aje

prz

ykła

dy

inw

esty

cji fi

nan

sow

ych,

w t

ym a

kcji,

ob

ligac

ji,

wal

ut,

pro

duk

tów

str

uktu

ryzo

wan

ych

– p

otra

fi sc

hara

kter

yzow

ać r

odza

je in

wes

tycj

i fi n

anso

wyc

h or

az

okre

ślić

ich

wad

y i z

alet

y –

wyb

iera

naj

korz

ystn

iejs

zą d

la s

ieb

ie f

orm

ę in

wes

tow

ania

– d

ostr

zeg

a ko

niec

znoś

ć in

wes

tow

ania

w s

ieb

ie–

dos

trze

ga

moż

liwoś

ć in

wes

tow

ania

pop

rzez

zał

ożen

ie i

pro

wa-

dze

nie

wła

sneg

o p

rzed

sięb

iors

twa

– w

pro

wad

zeni

e d

o te

mat

yki z

ajęć

– m

apa

pam

ięci

na

pod

-st

awie

prz

ygot

owan

ego

teks

tu –

pra

ca w

gru

pie

– g

ra s

ymul

acyj

na (

np.

Go

tów

ka d

ostę

pna

na

p

orta

lu w

ww

.nb

por

tal.

pl)

– ć

wic

zeni

a ut

rwal

ając

e–

pod

sum

owan

ie z

ajęć

3. In

styt

ucje

ryn

kow

e.

Ucz

eń:

2)

wyj

aśni

a ro

lę,

jaką

w

gos

pod

arce

peł

nią

inst

ytuc

je r

ynko

we:

(…

) g

iełd

a p

apie

rów

war

toś-

ciow

ych,

fun

dus

zein

wes

tycy

jne

(…)

5)

wsk

azuj

e ró

żnic

ę m

ię-

dzy

róż

nym

i rod

zaja

mi

pap

ieró

w w

arto

ścio

wyc

h7

) ro

zróż

nia

form

y in

we-

stow

ania

kap

itał

u i d

o-st

rzeg

a zr

óżni

cow

anie

stop

nia

ryzy

ka w

zal

eżno

-śc

i od

rod

zaju

inw

esty

cji

oraz

okr

esu

inw

esto

wan

ia



Dzi

ał /t

emat

Treś

ci k

szta

łcen

iaSz

czeg

ółow

e ce

le k

szta

łcen

ia i

wyc

how

ania

Prze

bieg

zaj

ęć

Zapi

s w

pod

staw

ie

prog

ram

owej

24


– a

ktyw

nie

pra

cuje

w g

rup

ie–

pre

zent

uje

wyn

iki p

racy

gru

py

na f

orum

kla

sy8

) ob

licza

prz

ewid

ywan

y zy

sk z

prz

ykła

dow

ej in

we-

styc

ji ka

pit

ałow

ejw

kró

tkim

i d

ług

im

okre

sie

Gie

łda

Papi

e-ró

w W

arto

ś-ci

owyc

h –

czyl

i ry

zyko

wny

sp

osób

na

duże

pi

enią

dze

– r

odza

je g

iełd

– s

truk

tura

ryn

ku k

apit

a-ło

weg

o–

Gie

łda

Pap

ieró

w W

ar-

tośc

iow

ych

– p

apie

ry w

arto

ścio

we

– n

otow

ania

gie

łdow

e–

ind

eksy

gie

łdow

e i i

ch

rola

w p

odej

mow

aniu

d

ecyz

ji o

inw

esto

wan

iu–

inw

esto

wan

ie n

a g

iełd

zie

pap

ieró

w

war

tośc

iow

ych

(w t

ym

zasa

dy

wyb

oru

spół

ki

gie

łdow

ej)

Ucz

eń:

– w

yjaś

nia

poj

ęcia

: g

iełd

a p

apie

rów

war

tośc

iow

ych,

pap

iery

w

arto

ścio

we,

ryn

ek p

ierw

otny

i w

tórn

y, r

ynek

pod

staw

owy

i rów

nole

gły

, ku

rs a

kcji,

ind

eks

gie

łdow

y, d

ywer

syfi k

acja

por

tfe-

la,

rach

unek

inw

esty

cyjn

y, z

lece

nie,

hos

sa,

bes

sa

– r

ozum

ie z

asad

y p

rzep

ływ

u p

ieni

ędzy

w g

osp

odar

ce z

a p

ośre

d-

nict

wem

ryn

ku k

apit

ałow

ego

– z

na z

asad

ę us

tala

nia

kurs

u ak

cji

– p

otra

fi sc

hara

kter

yzow

ać in

styt

ucje

ryn

ku k

apit

ałow

ego

– c

zyta

info

rmac

je z

awar

te w

ced

ule

gie

łdow

ej–

naz

ywa

i cha

rakt

eryz

uje

pod

staw

owe

ind

eksy

gie

łdow

e–

om

awia

kol

ejne

dzi

ałan

ia,

któr

e na

leży

pod

jąć,

ab

y za

inw

esto

-w

ać n

a g

iełd

zie

pap

ieró

w w

arto

ścio

wyc

h–

wys

zuku

je in

form

acje

nie

zbęd

ne d

o w

ybor

u sp

ółki

gie

łdow

ej–

dos

trze

ga

ryzy

ko in

wes

tow

ania

na

gie

łdzi

e p

apie

rów

war

toś-

ciow

ych

– p

ogłę

bia

sw

oją

wie

dzę

i um

ieję

tnoś

ci

– w

pro

wad

zeni

e d

o te

mat

yki z

ajęć

– fi

lm e

duk

acyj

ny,

np.

Ch

cia

łbym

zain

west

o-

wać p

rzyg

otow

any

prz

ez G

PW–

wyk

ład

z w

ykor

zyst

a-ni

em p

reze

ntac

ji m

ulti

-m

edia

lnej

– g

ra s

ymul

acyj

na–

ćw

icze

nia

utrw

alaj

ące

– p

odsu

mow

anie

zaj

ęć

2. R

ynek

– c

echy

i fu

nk-

cje.

Ucz

eń:

3)

wym

ieni

a p

odst

awow

e ce

chy,

fun

kcje

i ro

dza

je

rynk

ów3.

Inst

ytuc

je r

ynko

we.

U

czeń

:2

) w

yjaś

nia

rolę

, ja

ką

w g

osp

odar

ce p

ełni

ą in

styt

ucje

ryn

kow

e: (

…)

gie

łda

pap

ieró

w w

arto

ś-ci

owyc

h4

) w

yjaś

nia

mec

hani

zm

funk

cjon

owan

ia g

iełd

y p

apie

rów

war

tośc

iow

ych

na p

rzyk

ład

zie

Gie

łdy

Pap

ieró

w W

arto

ścio

wyc

h w

War

szaw

ie6

) w

ymie

nia

pod

staw

o-w

e w

skaź

niki

gie

łdow

e i w

yjaś

nia

ich

wag

ęw

pod

ejm

owan

iu d

ecyz

ji d

otyc

zący

ch in

wes

tow

a-ni

a na

gie

łdzi

e

Fund

usze

inw

e-st

ycyj

ne –

czy

li dl

a ka

żdeg

o co

ś do

breg

o

– r

odza

je i

pod

ział

fun

du-

szy

inw

esty

cyjn

ych

– k

ryte

ria

wyb

oru

fund

u-sz

u in

wes

tycy

jneg

o–

ana

liza

ofer

ty f

und

uszu

in

wes

tycy

jneg

o

Ucz

eń:

– w

yjaś

nia

poj

ęcia

: fu

ndus

z in

wes

tycy

jny,

jed

nost

ka u

czes

tnic

twa,

ce

rtyfi

kat

inw

esty

cyjn

y, u

mor

zeni

e je

dno

stki

– c

hara

kter

yzuj

e p

oszc

zeg

ólne

typ

y fu

ndus

zy in

wes

tycy

jnyc

h–

dos

trze

ga

korz

yści

i za

gro

żeni

a p

łyną

ce z

pow

ierz

ania

sw

oich

p

ieni

ędzy

sp

ecja

listo

m

– w

pro

wad

zeni

e d

o te

mat

yki z

ajęć

– m

apa

pam

ięci

na

pod

-st

awie

prz

ygot

owan

ego

teks

tu –

pra

ca w

gru

pie

– s

tud

ium

prz

ypad

ku

3. In

styt

ucje

ryn

kow

e.

Ucz

eń:

2)

wyj

aśni

a ro

lę,

jaką

w

gos

pod

arce

peł

nią

(…)

fund

usze

inw

esty

cyjn

e (…

)



25


dos

trze

ga

zale

żnoś

ć m

ięd

zy z

yski

em

a ry

zyki

em p

odcz

as in

we-

stow

ania

w f

und

usze

inw

esty

cyjn

e–

wyb

iera

naj

lep

szy

dla

sie

bie

fun

dus

z w

war

unka

ch s

ymul

owa-

nych

– ć

wic

zeni

a ut

rwal

ając

e–

pod

sum

owan

ie z

ajęć

7)

(…)

dos

trze

ga

zróż

ni-

cow

anie

sto

pni

a ry

zyka

w

zal

eżno

ści o

d r

odza

ju

inw

esty

cji o

raz

okre

su

inw

esto

wan

ia

10

) an

aliz

uje

ofer

ty (

…)

fund

uszy

inw

esty

cyjn

ych

PIT

– cz

yli k

aż-

dy z

nas

pła

ci

poda

tek

od

doch

odów

– p

odat

ek d

ocho

dow

y–

prz

ycho

dy,

kos

zt u

zy-

skan

ia,

doc

hod

y–

rod

zaje

dek

lara

cji p

o-d

atko

wyc

h PI

T–

wyp

ełni

anie

dek

lara

cji

pod

atko

wej

PIT

– ź

ród

ła in

form

acji

o za

sa-

dac

h ro

zlic

zani

a PI

T

Ucz

eń:

– w

yjaś

nia

poj

ęcia

: PI

T, p

rzyc

hod

y, k

oszt

uzy

skan

ia,

doc

hód

, od

licze

nia

pod

atko

we,

ska

la p

odat

kow

a–

pot

rafi

oblic

zyć

kwot

ę p

odat

ku d

ocho

dow

ego

PIT

na p

odst

awie

sk

ali p

odat

kow

ej–

um

ie w

ybra

ć od

pow

ied

nią

dek

lara

cję

pod

atko

wą

PIT

– w

ypeł

nia

dek

lara

cję

pod

atko

wą

PIT

– z

najd

uje

info

rmac

je d

otyc

zące

ob

owią

zują

cych

sta

wek

pod

atko

-w

ych

i od

licze

ń–

dos

trze

ga

koni

eczn

ość

rzet

elne

go

wyp

ełni

ania

dek

lara

cji P

IT

– w

pro

wad

zeni

e d

o te

mat

yki z

ajęć

– w

ykła

d z

wyk

orzy

sta-

niem

fol

iog

ram

ów lu

b

pla

nsz

– s

pot

kani

e z

dor

adcą

p

odat

kow

ym–

ćw

icze

nia

utrw

alaj

ące

– p

odsu

mow

anie

zaj

ęć

6. R

ynek

pra

cy.

Ucz

eń:

8)

(…)

wyp

ełni

a d

ekla

ra-

cję

pod

atko

wą

PIT,

op

iera

-ją

c si

ę na

prz

ykła

dow

ych

dan

ych

Praw

a ko

nsu-

men

ta –

czy

li co

pow

inno

się

w

iedz

ieć,

ro-

biąc

zak

upy

– o

chro

na k

onsu

men

ta–

pra

wo

do

bez

pie

czeń

-st

wa

i och

rony

zd

row

ia–

pra

wo

do

info

rmac

ji–

pra

wo

do

ochr

ony

inte

-re

su e

kono

mic

zneg

o–

pra

wo

do

rep

reze

nto-

wan

ia–

inst

ytuc

je w

spie

rają

ce

kons

umen

tów

Ucz

eń:

– w

yjaś

nia

poj

ęcia

: p

raw

o d

o b

ezp

iecz

eńst

wa,

pra

wo

do

ochr

ony

zdro

wia

, p

raw

o d

o in

form

acji,

pra

wo

do

ochr

ony

inte

resu

eko

-no

mic

zneg

o, p

raw

o d

o re

pre

zent

owan

ia–

roz

umie

kon

iecz

ność

och

rony

kon

sum

enta

– w

ymie

nia

inst

ytuc

je w

spie

rają

ce k

onsu

men

ta i

okre

śla

zakr

es

ich

dzi

ałan

ia–

roz

poz

naje

info

rmac

je u

mie

szcz

ane

na o

pak

owan

iach

tow

arów

– w

ymie

nia

obow

iązk

i cią

żące

na

sprz

edaw

cy i

pro

duc

enci

e w

ynik

ając

e z

pra

w k

onsu

men

ta d

o rz

etel

nej i

nfor

mac

ji–

wyj

aśni

a, c

o oz

nacz

a p

raw

o d

o oc

hron

y in

tere

su e

kono

mic

z-ne

go

– o

kreś

la r

olę

Mie

jski

ego

Rze

czni

ka K

onsu

men

tów

ora

z Pr

ezes

a U

rzęd

u O

chro

ny K

onku

renc

ji i K

onsu

men

tów

– w

ymie

nia

org

aniz

acje

poz

arzą

dow

e ch

roni

ące

pra

wa

kons

u-m

enta

– o

bja

śnia

, ja

kie

pra

wa

prz

ysłu

guj

ą m

u ja

ko k

onsu

men

tow

i–

dos

trze

ga

wag

ę oc

hron

y ko

nsum

enta

– d

ostr

zeg

a ko

niec

znoś

ć od

pow

ied

zial

neg

o za

chow

ania

sp

rze-

daw

cy o

raz

pro

duc

enta

– w

pro

wad

zeni

e d

o te

mat

yki z

ajęć

– s

tud

ium

prz

ypad

ku–

deb

ata

– ć

wic

zeni

a ut

rwal

ając

e–

pod

sum

owan

ie z

ajęć

1. C

złow

iek

prze

dsię

-bi

orcz

y. U

czeń

:1

0)

zna

pra

wa

kons

u-m

enta

ora

z w

ymie

nia

inst

ytuc

je s

toją

ce n

a ic

h st

raży

(…

)



Dzi

ał /t

emat

Treś

ci k

szta

łcen

iaSz

czeg

ółow

e ce

le k

szta

łcen

ia i

wyc

how

ania

Prze

bieg

zaj

ęć

Zapi

s w

pod

staw

ie

prog

ram

owej

26


Rekl

amac

ja –

cz

yli k

orzy

stam

ze

sw

oich

pra

w

– u

pra

wni

enia

kon

su-

men

ta w

ynik

ając

e z

niez

god

nośc

i tow

aru

z um

ową

– u

pra

wni

enia

kon

sum

en-

ta w

ynik

ając

e z

gw

a-ra

ncji

– s

kład

anie

rek

lam

acji

– a

sert

ywny

kon

sum

ent

Ucz

eń:

– w

yjaś

nia

poj

ęcia

: re

klam

acja

, ni

ezg

odno

ść t

owar

u z

umow

ą,

gw

aran

cja,

ase

rtyw

ność

– p

otra

fi ok

reśl

ić,

kied

y to

war

jest

nie

zgod

ny z

um

ową

– w

yjaś

nia

różn

icę

pom

ięd

zy u

pra

wni

enia

mi z

tyt

ułu

niez

god

nośc

i to

war

u z

umow

ą or

az g

war

ancj

i–

pot

rafi

prz

ygot

ować

i zł

ożyć

pis

emną

rek

lam

ację

– r

ozp

ozna

je z

acho

wan

ia u

leg

łe,

agre

syw

ne i

aser

tyw

ne–

prz

ejaw

ia a

sert

ywną

pos

taw

ę w

róż

nych

asp

ekta

ch ż

ycia

– p

opra

wni

e ar

gum

entu

je s

woj

e ra

cje

pod

czas

doc

hod

zeni

a sw

oich

pra

w

– w

pro

wad

zeni

e d

o te

mat

yki z

ajęć

– s

tud

ium

prz

ypad

ku–

od

gry

wan

ie r

ól–

ćw

icze

nia

utrw

alaj

ące

– p

odsu

mow

anie

zaj

ęć

1. C

złow

iek

prze

dsię

-bi

orcz

y. U

czeń

:2

) ro

zpoz

naje

zac

how

ania

as

erty

wne

, ul

egłe

i ag

re-

syw

ne;

odno

si je

do

cech

os

oby

prz

edsi

ębio

rcze

j8

) st

osuj

e ró

żne

form

y ko

mun

ikac

ji w

erb

alne

j i n

iew

erb

alne

j w c

elu

(…)

pre

zent

acji

wła

sneg

o st

anow

iska

9)

prz

edst

awia

dro

gę,

ja

ką d

ocho

dzi

się

wła

s-ny

ch p

raw

w r

oli (

…)

kons

umen

ta1

0)

(…)

prz

edst

awia

za-

sad

y sk

ład

ania

rek

lam

acji

w p

rzyp

adku

nie

zgod

no-

ści t

owar

u z

umow

ą

Syst

em u

bez-

piec

zeń

– cz

yli

o m

yśle

niu

na

przy

szło

ść

– r

odza

je u

bez

pie

czeń

: ub

ezp

iecz

enia

oso

-b

owe,

ub

ezp

iecz

enia

rz

eczo

we,

ub

ezp

iecz

e-ni

a zd

row

otne

, ub

ezp

ie-

czen

ia s

poł

eczn

e–

ten

den

cje

na r

ynku

ub

ezp

iecz

eń

Ucz

eń:

– d

efi n

iuje

poj

ęcie

: ub

ezp

iecz

enie

– c

hara

kter

yzuj

e ró

żneg

o ro

dza

ju u

bez

pie

czen

ia–

roz

umie

cel

owoś

ć ub

ezp

iecz

ania

się

– w

pro

wad

zeni

e d

o te

mat

yki z

ajęć

– w

ykła

d z

wyk

orzy

sta-

niem

pla

nsz

lub

pre

zen-

tacj

i mul

tim

edia

lnej

– s

pot

kani

e z

bro

kere

m

ubez

pie

czen

iow

ym–

deb

ata

– ć

wic

zeni

a ut

rwal

ając

e–

pod

sum

owan

ie z

ajęć

3. In

styt

ucje

ryn

kow

e.

Ucz

eń:

2)

wyj

aśni

a ro

lę,

jaką

w

gos

pod

arce

peł

nią

(…)

fi rm

y ub

ezp

iecz

enio

we

(…)

10

) an

aliz

uje

ofer

ty (

…)

fi rm

ub

ezp

iecz

enio

wyc

h (…

)

Emer

ytur

a –

czyl

i pie

niąd

ze

na „

jesi

eń

życi

a”

– r

odza

je s

yste

mów

em

e-ry

taln

ych

(rep

arty

cyjn

y,

kap

itał

owy,

mie

szan

y)–

sys

tem

em

eryt

alny

w

Pol

sce

– d

efi n

iuje

poj

ęcia

: sy

stem

em

eryt

alny

, st

opa

zast

ąpie

nia

– r

ozum

ie z

asad

y fu

nkcj

onow

ania

sys

tem

u em

eryt

alne

go

w P

ol-

sce

– z

na b

udow

ę sy

stem

u em

eryt

alne

go

– m

a św

iad

omoś

ć te

go,

iż o

wys

okoś

ć em

eryt

ury

pow

inno

się

d

bać

od

sam

ego

poc

zątk

u ak

tyw

nośc

i zaw

odow

ej

– w

pro

wad

zeni

e d

o te

mat

yki z

ajęć

– s

tud

ium

prz

ypad

ku–

ćw

icze

nia

z w

ykor

zy-

stan

iem

kal

kula

toró

w

emer

ytal

nych

3. In

styt

ucje

ryn

kow

e.

Ucz

eń:

2)

wyj

aśni

a ro

lę,

jaką

w

gos

pod

arce

peł

nią

(…)

fund

usze

em

eryt

alne



27


czy

nnik

i wp

ływ

ając

e na

w

ysok

ość

emer

ytur

y–

sto

pa

zast

ąpie

nia

– p

rzyk

ład

wyl

icza

nia

prz

yszł

ej e

mer

ytur

y

– p

otra

fi os

zaco

wać

wys

okoś

ć św

iad

czen

ia e

mer

ytal

neg

o na

p

rost

ych

prz

ykła

dac

h–

dys

kusj

a–

pod

sum

owan

ie z

ajęć

9)

char

akte

ryzu

je s

yste

m

emer

ytal

ny w

Pol

sce

i wsk

azuj

e zw

iąze

k p

o-m

ięd

zy s

woj

ą p

rzys

złą

akty

wno

ścią

zaw

odow

ą a

wys

okoś

cią

emer

ytur

y1

0)

anal

izuj

e of

erty

(…

) fu

ndus

zy e

mer

ytal

nych

Dzi

ał 3

: Chc

ę by

ć pr

acow

niki

em

Sztu

ka a

uto-

prez

enta

cji –

cz

yli p

reze

ntuj

ę m

oje

moc

ne

stro

ny

– m

ocne

i sł

abe

stro

ny,

anal

iza

SWO

T–

met

ody

wyw

iera

nia

wra

żeni

a na

inny

ch–

ele

men

ty a

utop

reze

n-ta

cji

Ucz

eń:

– w

yjaś

nia

poj

ęcia

: m

ocne

i sł

abe

stro

ny,

anal

iza

SWO

T, a

utop

re-

zent

acja

– r

ozum

ie k

onie

czno

ść d

okon

ywan

ia a

utop

reze

ntac

ji w

okr

eślo

-ny

ch s

ytua

cjac

h–

okr

eśla

sw

oje

moc

ne i

słab

e st

rony

za

pom

ocą

anal

izy

SWO

T–

defi

niu

je r

odza

je a

utop

reze

ntac

ji–

okr

eśla

met

ody

stos

owan

e w

aut

opre

zent

acji

– d

okon

uje

auto

pre

zent

acji

na f

orum

kla

sy–

św

iad

omie

oce

nia

wła

sne

moż

liwoś

ci i

pot

rafi

je z

apre

zent

ować

– w

pro

wad

zeni

e d

o te

mat

yki z

ajęć

– p

ogad

anka

– a

naliz

a SW

OT

– p

reze

ntac

je u

czni

owsk

ie–

ćw

icze

nia

utrw

alaj

ące

– p

odsu

mow

anie

zaj

ęć

1. C

złow

iek

prze

dsię

-bi

orcz

y. U

czeń

:3

) ro

zpoz

naje

moc

ne i

sła-

be

stro

ny w

łasn

ej o

sob

o-w

ości

; od

nosi

je d

o ce

ch

osob

y p

rzed

sięb

iorc

zej

8)

stos

uje

różn

e fo

rmy

kom

unik

acji

wer

bal

nej

i nie

wer

bal

nej w

cel

uau

top

reze

ntac

ji (…

)6.

Ryn

ek p

racy

. Ucz

eń:

3)

anal

izuj

e w

łasn

e m

ożliw

ości

zna

lezi

enia

p

racy

na

rynk

u lo

kaln

ym,

reg

iona

lnym

, kr

ajow

ym

i eur

opej

skim

CV i

list

mot

y-w

acyj

ny –

czy

li au

topr

ezen

tacj

a na

pap

ierz

e

– p

roce

s re

krut

acji

– z

asad

y p

isan

a C

V–

zas

ady

pis

ania

list

u m

otyw

acyj

neg

o–

prz

ygot

owan

ie E

uro-

pas

s C

V

Ucz

eń:

– w

yjaś

nia

poj

ęcia

: C

V, li

st m

otyw

acyj

ny,

Euro

pas

s C

V–

wsk

azuj

e ce

chy

wia

ryg

odne

go

ogło

szen

ia o

pra

cę–

roz

umie

rol

ę C

V i

listu

mot

ywac

yjne

go

– p

otra

fi p

rzyg

otow

ać C

V i

list

mot

ywac

yjny

w o

dp

owie

dzi

na

ofer

tę p

racy

– p

otra

fi w

ypeł

nić

form

ular

z Eu

rop

ass

CV

– w

idzi

kon

iecz

ność

pla

now

ania

sw

ojej

kar

iery

zaw

odow

ej–

dos

trze

ga

wag

ę zd

obyw

ania

doś

wia

dcz

eń z

awod

owyc

h na

et

apie

szk

oły

pon

adg

imna

zjal

nej

– w

pro

wad

zeni

e d

o te

mat

yki z

ajęć

– p

ogad

anka

– o

dg

ryw

anie

ról

– p

ortf

olio

– ć

wic

zeni

a ut

rwal

ając

e–

pod

sum

owan

ie z

ajęć

1. C

złow

iek

prze

dsię

-bi

orcz

y. U

czeń

:5

) zn

a ko

rzyś

ci w

ynik

ając

e z

pla

now

ania

wła

snyc

h d

ział

ań i

inw

esto

wan

ia

w s

ieb

ie6.

Ryn

ek p

racy

. U

czeń

:3

) an

aliz

uje

wła

sne

moż

liwoś

ci z

nale

zien

ia

pra

cy n

a ry

nku

loka

lnym

, re

gio

naln

ym,

kraj

owym

i e

urop

ejsk

im



Dzi

ał /t

emat

Treś

ci k

szta

łcen

iaSz

czeg

ółow

e ce

le k

szta

łcen

ia i

wyc

how

ania

Prze

bieg

zaj

ęć

Zapi

s w

pod

staw

ie

prog

ram

owej

28


4) w

yszu

kuje

ofe

rty

prac

y,

uwzg

lędn

iają

c w

łasn

e m

oż-

liwoś

ci i

pred

yspo

zycj

e6

) sp

orzą

dza

dok

umen

ty

aplik

acyj

ne d

otyc

zące

ko

nkre

tnej

ofe

rty

pra

cy

Kom

unik

acja

in

terp

erso

nal-

na –

czy

li ja

k po

rozu

mie

ć si

ę z

inny

mi

– k

omun

ikac

ja in

terp

er-

sona

lna

– s

chem

at p

rzes

yłan

ia

kom

unik

atu

– k

omun

ikac

ja w

erb

alna

i n

iew

erb

alna

–

bar

iery

kom

unik

acji

Ucz

eń:

– w

yjaś

nia

poj

ęcia

: ko

mun

ikac

ja in

terp

erso

naln

a, k

omun

ikac

ja

wer

Documents

PROGRAM NAUCZANIA - Wydawnictwo Szkolne PWNuploads.wszpwn.com.pl/uploads/oryginal/3/0/88965e39... · 2013. 1. 5. · 11 Program nauczania PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ Koncepcja programu Prezentowany