Tema 4.

TRANSPORTNI SISTEMI I UPRAVLJANJETRANSPORTOM

44

Cilj izučavanja teme

q Objasnite značaj transporta za neko preduzeće.q Razumete osnovne transporta.q Poznajete procedure izbora transporta.q Shvatite osnovne karakteristike tehnologija transportnog

procesa.q Objasnite procedure u integralnom transportu.q Razumete efekte integralnog transporta.q Shvatite procedure menadžmenta transportom.

44

1. Osnovni pojmovi2. Vrste klasičnog transporta3 Integralni transport4. Efekti integralnog transporta5. Unutrašnji transport6. Transportna sredstva za unutrašnji transport7. Fleksibilni transporteri8. Menadžment transportom

Nastavna pitanja:

44

44

Latinski transportus - prenošenje ili prevoženje putnika ili robe.

Gde: između stanica, aerodroma, luka, skladišta, kompanija.

Transport materijala i roba služi za:

savladavanje prostornih distanci između dobavljača, proizvođača i

potrošača.

Saobraćajni putevi su putevi specijalne namene za odgovarajuća vozila (putevi,pruge, reke...).

Prateću saobraćajnu infrastrukturu čine teretne i putničke stanice, terminali,utovarno-istovarne stanice, servisna i remontna mesta, sredstva veza isignalizacije itd.

44

EFEKTIVNOST LOGISTIKE:Dodata vrednost za akcionare

44

Transport je od posebnog značaja za privredu:qviše od 30 % zaposlenih u zemljiqtroši 60% naftnih derivata,q20% čelika, 80% olova, 70% plastike, 40% liva od lakih metala itd.

Transport predsavlja skup saobraćajnih sredstava:

qDrumski saobraćaj: automobili, prikolice, poluprikolice,qŽeleznički saobraćaj: lokomotive i vagoni ,qVodeni saobraćaj: brodovi, barže,qVazdušni saobraćaj: avioniqSabraćajnih putevi: putevi, pruge, mora, rekeqPrateće saobraćajne infrastrukture: terminali, utovarno-istovarnestanice, servisna i remontana mesta, signalizacija i sredstva veze.

44

Kao što se vidi, transport je strateški važan kompleks,koji u značajnoj meri, po različitim kriterijumima,odslikava snagu jedne države:

qEkonomski značaj transportaqSociološki značaj transportaqKulturološki značaj transportaqPolitički značaj transportaqNaučni značaj transportaqOdbrambeni značaj transporta

44

Tri osnovne funkcije transporta su:

qUtovarqPrevozqIstovar

Veze transporta i skladištenja su direktne.

Skladištenje je efikasnije ukoliko se:

qobjedine isporuke,qadekvatno koristi prostor u prevoznom sredstvu,qodaberu adekvatne rute.

1. Osnovni pojmovi2. Vrste klasičnog transporta3 Integralni transport4. Efekti integralnog transporta5. Unutrašnji transport6. Transportna sredstva za unutrašnji transport7. Fleksibilni transporteri8. Menadžment transportom

Nastavna pitanja:

44

Istorijski razvoj pojedinih oblika transporta:točak, vuča, parna mašina, trgovina-kultura, kompas, elektrovuča,reaktivni pogon, kosmička dostignuća.

Pojam transportnog sredstva:tehnički uređaj kojim roba, neposredno ili posredno (uz korišćenje nekogpomoćnog transportnog sredstva), može da se prenosi.

Transportni sistem jedne zemlje:obuhvata sve oblike transporta povezanih ekonomskim, tehnološkim,tehničkim i normativnim vezama.Bitno za sistem:

qefektivno iskorišćenjeqtržišni zahtevi osnov za planiranje transportnih sistemaqpomoćna transportna sredstva.

44

Transport se može posmatrati kao:

qspoljni transport (ulazni i izlazni) koji se obavlja od dobavljačado naručioca i od proizvođača do njegovih kupaca,

qunutrašnji transport, koji služi za prevoz materijala i/ili(polu)proizvoda unutar preduzeća.

44

Uticaji i kriterijumi za izbor transporta

Kriterijumi učinka:qvreme transporta,qfrekvencija transporta,qtehnička povoljnost vrste transporta (pristupa mestu prijema)qmogućnost umrežavanja,qfleksibilnost (prilagodljivost transportnog sredstva teretu),qpolazne i krajnje tačke (ciljevi) vrste transporta,qsigurnost i tačnost,qsporedni efekti.

44

Modeli transporta:

Nosioci transporta:qdrumski transport,qželeznički transport,qvodni transport,qvazdušni transport,qcevni transport,qkombinovani transport.

44

Modeli transporta:

Posebne podela:1.Tehnološki aspekt: linijski, i slobodan (bez utvrđenog reda)2. Prostorno stanovište: unutrašnji (domaći) i međunarodni.3. Prostorna razdaljina: lokalni i udaljeni.4. Nosioc aktivnosti transporta: javni i sopstveni.5. Transport može biti u organizaciji: kompanije, organizacijikompanije a realizaciji posrednika, organizaciji i realizacijiposrednika.

Posrednici su obično špediterske kompanije, čije su aktivnosti transport,osiguranje, carinjenje, kontrola i druge aktivnosti.

44

Pokazatelji za izvršene transportne usluge su:

količinski:

tonski kilometri ili milje prevezene robe, ali i posebno tone ikilometri, tone ukrcane ili iskrcane robe (izražene utonama, hektolitrima, kubnim ili kvadratnim metrima...).

vrednosni.

44Drumski teretni transport

Dele se na:radna vozila (bageri, rovokopači, pokretne dizalice, itd.).

teretna vozila (s poluprikolicama, prikolicama i drugim priključnim vozilima)

Prikolica kipa Prikolica sanduk Plato prikolica Prikolica cisterna

44

Kamionski transport kontejnera

Dozvoljena bruto nosivost kod nas je 40 tona, a u zemljama EU 38 tona.

Huckepack tehnologija-Prevoz drumskih vozila železničkim vagonima

44

Prevoz drumskih vozila pomoću posebno građenih RO-RO brodova

44

Obliktransporta

OSNOVNE PREDNOSTI

DRUMSKI

· Velika gustina saobraćajne mreže· Prevoz od “vrata do vrata”· Male, elastične transportne jedinice· Niski terminalni troškovi· Visoka ukupna elastičnost· Konkurentni ukupni troškovi kod prevoza na kratkim i

srednjim udaljenostima· Dobra pouzdanost i urednost· Komercijalna brzina prevoza· Fleksibilnost i frekventnost· Ekonomičnost, pouzdanost· Male štete, brzina· Bolje obezbedjenje robe pri prevozu· Rad tokom cele godine (male količine robe)

OSNOVNE PREDNOSTI

44

Nedostaci drumskog saobraćaja:

q velika potrošnja goriva,q veće cene na većim udaljenostima od vodenog i železničkog,q niska produktivnost rada,q niska efikasnost iskorišćenja pogonske snage,q osetljivost na vremenske neprilike,q veća zagađenja okoline.

44

Gustina putne mreže predstavlja odnos dužine puta kroz površinudržave:

Opterećenost puta predstavlja odnos ostvarenog transporta (t/km) idužine puta (km):

teritorijedržavnemputaKilometarmrežeputneGustina

2=

putakmkmtOstvareni

putastOpterecenoúûù

êëé

=

44

Tendencije razvoja automobilskog transporta

44

Osnovne karakteristike ovog transporta su:

Pozitivne

qvelika manevarska sposobnostqizražena mobilnostqautonomnost transportnih sredstavaqvisoka brzina dostaveqdostava „ od vrata do vrata“qširoki spektar primene

Negativne

qvelika ulaganjaqznačajna energetska potrošnjaqniska produktivnostqzagađenje životne okoline

Automobilski transport

44

Železnički teretni transport

Železnički teretni transport je nosilac kontinentalnog prevoza iprimarno se realizuje od strane državnih železnica.

Obliktransporta

OSNOVNE PREDNOSTI

ŽELEZNIČKI

·Velika transportna sposobnost·Nezavisan je od klimatskih prilika·Niski troškovi i na prevoznom putu·Niski ukupni troškovi za prevoze na srednju i velika odstojanja·Visok stepen bezbednosti·Pouzdan, uredjen, tačan i masovan prevoz·Energetska štedljivost, ekološka tolerantnost·Mogućnost primene automatizacije

44

Adekvatnom prevozu železnicom doprinose:1. pruge u dobrom stanju-signalzirane, povezane,

održavane, obezbeđene,2. vagoni, lokomotive i druga osnovna sredstva,3. adekvatan vozni red.

Nedostaci za železnički saobraćaj:q neelastičnost (češći pretovar, gubici vremena),q sporiji od drumskog i avio transporta,q visoka cena (troškovi pakovanja zbog zaštite robe),q veća potrošnja goriva po jedinici prevoza u odnosu na vodeni

saobraćaj,q manja efikasnost kapaciteta u odnosu na vodeni saobraćaj a

znatno veća u odnosu na drumski.

44

Hucklepack tehnologija-Utovar drumskih vozila na železničke vagone

44

Železnička vozila se dele na:qvučna vozila,qvučena vozila,qvozila za vlastite potrebe železnice.

Prema vrsti pogona postoje sledeće vrste vučnih vozila:qparna,

qdizelska,qelektrična,qturbinska.

Prema vrsti konstrukcije vučna vozila mogu biti:qlokomotiveqmotorni vagoniqmotorni vozovi.

44

Vučna vozila se dele:

1. prema širini koloseka na vučna vozila za:

qširoki kolosek, npr. 1668 mm - Portugalija, Španija, ili1524 mm -Rusija, Ukrajina,qnormalan kolosek, 1435 mm,quski kolosek, npr. 1000 mm, 760 mm i 600 mm.

2. prema vrsti pruga vučna vozila mogu biti za:

qglavne i pomoćne magistralne pruge,qpruge prvog i drugog reda.

44

Postoje sledeće osnovne vrste vučenih vozila:

qputnički vagoni,qteretni vagoni ,qvagoni specijalne namene.

Zatvoreni vagoni Otvoreni vagoni Vagoni sa pokretnimkrovom

Četvoroosovinskiplato-vagoni

Vagon za praškastematerijale

Vagoni cisterne

44

Podela železničkih vozila

44

Teretna kola na železnici se dele i na sledeći način:

qzatvorena (G),

qotvorena (E),

qhladnjače (I),

qkola platforme (K),

qcisterne (U),

qkola bez kočnica, kola s kočnicama,

qdvoosovinska, četvoroosovinska, višeosovinska.

44

Dužina preko odbojnika Lpo 14040 mm

Ukupna visina Hmax 3388 mm

Razmak između središnjih osovina A 9000 mm

Broj osovina 4

Prosečna vlastita masa 22 t

Utovarni prostor dužina L 12710 mm

širina B 2760 mm

visina stranica H 2000 mm

površina 35,3 m2

obim 72 m3

prevoz rasutih tereta kao npr. šljunka, lomljenog kamena i sličnih tereta kojenije potrebno zaštititi od atmosferskih uticaja, a čija specifična masa nijeveća od 1,7 t/m3.

Četvoroosovinski otvoreni vagon

44

Vodeni teretni transport

q Unutrašnja plovidba se prvenstveno primenjuje kod dopreme velikihkoličina roba koje su osetljive na transportne troškove a po pravilu nije upitanju brzovozna roba.

q Prednosti visoke sposobnosti za masovni prevoz i povoljni transportnitroškovi nalaze se naspram nepovoljnosti zbog ograničene mreže puteva inepostojanja pristaništa na odredištu, što povećava troškove rukovanja ipretovara.

q Pomorski transport ima veliki značaj u uvozu i izvozu roba kojiobavljaju industrijska i trgovinska preduzeća.

qunutrašnju plovidbaqpomorske plovidbe.

44

Obliktransporta

Osnovne prednosti

VODENI § Najniži troškovi§ Ušteda energije§ Najveća transportna sposobnost§ Velika (neograničena) propusna moć plovnih

puteva§ Masovan prevoz, jeftinih roba na velike

udaljenosti§ Mala brzina, veliki teret§ Dominira u internacionalnom prevozu§ Mali koeficijent odnosa vlastite težine i nosivosti

44

Vodeni saobraćaj se koristi za prevoz robe velikih specificnih težina zakoje nije bitan rok isporuke.

Nedostaci vodenog saobraćaja:1. Ograničenost rasporedom rečne mreže (uređenje plovnih puteva),2. Mala brzina,3. Podložnost klimatskim uslovima.

RadniRadni procesproces vodenogvodenog transportatransporta obuhvataobuhvata::

qqpripremu utovara, odnosno pripremu broda,pripremu utovara, odnosno pripremu broda,qqukrcavanje i iskrcavanje robeukrcavanje i iskrcavanje robeqqtransport,transport,qqpratećiprateći posloviposlovi tokomtokom transportatransporta ((carinjenjecarinjenje,,snabdevanjesnabdevanje brodabroda životnimživotnim namirnicamanamirnicama,, posloviposlovipolicijskihpolicijskih formalnostiformalnosti ii sl.),sl.),qqzavršni poslovi pri iskrcavanju robe.završni poslovi pri iskrcavanju robe.

44

Vrste plovilaSva prevozna sredstva vodnog prevoza se nazivaju plovila (vozila)

Za potrebe vodnog prevoza koriste se različite vrste brodova:qKontejnerski brodovi,qRemorkeri (pokretanje brodova u lokalnom saobraćaju),qBrodovi za prevoz komadnih proizvoda (motorni brodovi koji saobraćaju naotvorenom moru, duž obale i po lokalnim vodama),qBrodovi za prevoz rasutih proizvoda,qTankeri,qFideri (prevoz kontejnera na malim razdaljinama),qUpliv-ispliv brodovi (prevoz manjih brodova iz kanalnog područja ka moru (od lokalnedo morske plovidbe),q,, Roll-on/roll-off ” brodovi (prevoz drumskih i železničkih prevoznih sredstava, zapotrebe unutar morske plovidbe ili uz priobalna područja velikih mora),qBarže (nosači koji se koriste za povezivanje lokalnog vodnog područja sa otvorenim morem),qPutničko-teretni brodovi,qPutnički brodovi.

44

44

Vrsta teretnog broda koji sav svoj teret prevozi u kontejnerima, uobičajenimsredstvima intermodalnog prevoza tereta.

Box boats (brodovi za kutije) prevoze:§ većinu svetskog suhog tereta,§ fabričkih proizvoda,

Brodovi za rasuti teret:§ gvozdena ruda,§ ugalj ili pšenica, prevoze, a

Tankeri:§ nafta i hemikalije.

Po vrsti ukrcanja dele se na:§ sa vertikalnim vodilicama,§ za horizontalno ukrcavanje.

Prema nameni:

§velike okeanske,

§manje feedere kojiopslužuju veće brodove usredišnjim kontejnerskimlukama.

Kontejnerski brod

44

Luke

imaju veoma veliki značaj u integrisanoj logistici kompanija koje globalnoposluju: utovar, istovar, pretovar, uskladištenje, priprema proizvoda zatransport i kontejnerizaciju.

Fider Groningen

Luke se mogu podeliti prema:

osnovnoj delatnosti na:§luke za javni prevoz – domaći imeđunarodni,§posebne luke, kao što su vojne,industrijske i ostale luke,

prema mikrolokaciji na:§primorske,§unutrašnje (rečne, kanalske);§ostrvske.

prema pravnom osnovu na:§luke za istovar, utovar,§luke za isporuku,§tranzitne luke i sl.

44

Pomićni pretovarni kontejnerski mostovi

44

Godišnji kontejnerski promet najvećih evropskih luka za period 1989-2006

Godina/luka 2002 2003 2004 2005 2006Rotterdam 6518,8 7107,5 8292,9 9286,8 9690,0Hamburg 5374,0 6144,1 7003,5 8087,5 8861,8

Antwerpen 4777,2 5445,4 6063,7 6464,0 7018,8Bremen 2998,6 3190,7 3469,1 3736,2 4449,6Le Havre 1720,5 1990,8 2153,3 2118,5 2125,1Dublin 1502,9 1595,9 1718,8 1815,1 2011,0

Zeebrugge 958,9 1013,1 1196,8 1407,9 1653,5

Lučki kontejnerski promet za period 2002-2006,posmatrano u 000 TEU“ISL Monthly Container Port Monitor“, volume I / 2007

44

Godina 2002 2003 2004 2005 2006Luka

Gioia Tauro 2954,6 3148,7 3261,0 3161,0 2938,2Algeciras 2229,1 2562,7 2935,7 3245,4 3244,6Valencia 1821,0 1958,2 2144,4 2398,3 2613,4

Barcelona 1443,6 1637,7 1911,0 2069,3 2306,0Genua 1530,6 1605,9 1628,3 1624,8 1650,2Pireaus 1404,9 1605,1 1567,3 1410,5 1529,3

Marseilles 808,9 833,0 916,3 906,0 945,0

Lučki kontejnerski promet za period 2002-2006,posmatrano u 000 TEU

Najveće južno evropske luke

44

Kontejnerski saobraćaj u svetu za period 1980-2005 u milionima TEU

44

44

Vazdušni teretni transportVazdušni transport je najefikasniji za prevoz putnika i tereta na udaljenosti većoj od 600 km.U razvijenim zemljama vazdušni prevoz je specijalizovan za:

§međukontinentalni i kontinentalni prevoz i§unutrašnji i međunarodni prevoz na kraćim linijama.

Zbog velikih investicija u avione, vazdušni transport isključuje dileme kompanja da lida koristi javni transport ili da ga obavi samostalno.

OblikTransporta

Osnovne prednosti

VAZDUŠNI · Najveća brzina prevoza· Fleksibilnost (prevoz u nedostupne reone)· Visoka bezbednost· Smanjivanje drugih troškova logistike (pakovanja, zaliha i

skladistenja)· Dobra frekventnost, manevar i operativnost· Sigurnosna roba (manje otuđenja i manipulativnih gubitaka)· Jednostavnost· Terminal-terminal (pretovar)

44

Avio transport:§ Do 500 putnika§ Do 10t a vojni i od 100 do 200t.

Nedostaci vazdušnog saobraćaja:§ visoka cena,§ nizak koeficijent iskorišćenja težine (manje količine robe),§ veliki gubitak energije,§ velika potrošnja goriva po jedinici prevezene usluge,§ zavisnost od klimatskih uslova,§ zagađenje okoline i buka.

44

Osnovne delatnosti unutar vazdušnog transporta su:§prevoz putnika i tereta,§prihvat i otprema putnika i tereta,§kontrola letenja i vođenja aviona.

Prema nameni vazdušni transport se deli na:§linijski – prema utvrđenom voznom redu, tarifama i sl,§čarter – uslove prevoza ugovara transporter i korisnik transportne usluge.

Danas se sve više razvija robni vazdušni transport – cargo. Pošiljke mogu bitiobične, poštanske i posebne.Posebne mogu biti:

§vrednosna roba ,§žive životinje ,§lako kvarljiva roba ,§posmrtni ostaci ,§novine, filmovi i sl.

44

U literaturi se ističu sledeći razlozi koji upućuju na korišćenje vazdušnogprevoza:

§hitne isporuke delova za održavanje i popravke kritične ili skupe opreme;§hitne isporuke pošiljaka radi sprečavanja gubljenja prodaje na značajnom tržištu;§popunjavanje zaliha kritičnim jedinicama za održavanje kontinuiteta proizvodnogprocesa;§smanjivanje troškova držanja zaliha i skladištenja;§smanjivanje ukupnih troškova transporta, kada vazdušni saobraćaj drastičnosmanjuje dužinu transportnih ruta;§proširenje tržišta na područija koja nije moguće na drugi način snabdevati.

44

Različite tehnike utovara kontejnera u teretne avione

44

Kontejneri LD-8 i LD-3 koji se koriste u avio prometu

44

Zapremina Neto masa Maks.P/L Odgovara avionu4m3 80kg 1508kg B-737,A-310,DC-10

Tehničke karakteristike kontejnera LD-3

Avioni za prevoz teretaAvione kojima se prevoze tereti delimo u dve grupe:•teretni avioni (Antonov An-225 nosivosti 250t, An-124 (150t), Boeing 747F (102t) ) i•kombinovani avioni (Airbus A 310,Boeing 727, Boeing 737, Boeing 747,Douglas DC 10-30).

Antonov An-225 I Cargolifter CL 160 i Cargolifter CL 160

Lebdilica Cargolifter, dugačka je 242m, nosivosti je 450 t i ima brzinu od 140km/h. Sigurno je da ova tehnologija ima perspektivu.

44

Raspored kontejnera i paleta u avionu DC-10

Glavne kopneno-vazdušne tehnologije su:

§transport robe paletama;§transport robe ISO kontejnerima;§transport robe specijalnim kontejnerima (LD-2, LD-3, LD-6, LD-7, LD-8, LD-9, LD-11 itd. ) i§transport robe na paletama i kontejnerima u teretnim i kombinovanim avionima.

44

Klasifikacija aparata/vozila vazdušnog transporta

44

Aerodromi§planiraju, pripreme i realizuju avio-ture.

Pomoćne aktivnosti aerodroma značajne za kompaniju sa stanovištalogistike su:

§smeštaj proizvoda u avion i čuvanje tokom leta,§aktivnosti uskladištenja i čuvanja proizvoda na konsignacijskimskladištima (luksuzni proizvodi na „duty free“-ju),§izdavanje prostorija u zakup agencijama, špediterskim kompanijama i sl.,ubrzavanje procesa isporuke.

Aerodromi omogućuju

obavljanje efikasne kontrole proizvoda, carinskih formalnosti i drugih radnji kojesu neophodne, ali koje mogu produžiti vreme isporuke.

44

Razvojni ciljevi vazdušnog transporta

44Kombinovani transport

Višestruko se kombinuje primena sredstava drumskog, železničkog,vazdušnog i vodnog transporta, da bi se iskoristila prednost različitihnosilaca transporta u transportnom lancu.

Kao vrste kombinovanog transporta razlikujemo:§kombinovani kontejnerski transport,§“Hucke-pack” transport:

§“pokretna autostrada”,§transport sedlastim prikolicama,§transport izmenljivim transportnim sudovima,

§Ro/Ro (Roll-on / Roll-off) transport,§LASH – transport.

44

Roba u kontejnerima otprema se sa više transportnih sredstava.Kombinovi kontejnerski transport

kombinacije između železničke, drumske, brodske i vazdušne vožnje.

44

Hucke-pack transportmeđusobno se povezuje drumski i železnički transport.

„Pokretna auto-strada“ ili auto vozovi. Tehnologije transporta vozilo - vozilo

Bimodalni transport

44

Definicija:

Kombinovani drumsko-železnički prevoz, gde se drumska vozila (kamioni,auto vozovi, sedlasti autovozovi) ili delovi vozila (prikolice, sedlaste prikolice,izmenljivi transportni sudovi) na jednom delu puta prevoze transportnimsredstvima železničkog saobraćaja.

Prednosti prevoz hucke-pack:§masovan prevoz robe,§sniženje tokova transporta i time sniženje cene transporta,§rasterećenje glavnih putnih saobraćajnica od teških voziladrumskog teretnog saobraćaja,§povećanje stepena bezbednosti u drumskom saobraćaju,§sniženje troškova za izgradnju i održavanje puteva,§poboljšanje uslova zaštite životne sredine.

HUCKE-PACK

44

Na intenzivan razvoj hucke-pack sistema transporta uticali su sledećifaktori:

qzakrčenost drumskih saobraćajnica,

qstalan porast troškova pri transportu robe drumskim vozilima,

qželja za privlačenjem prevoza železnicom

qduga vremena zadržavanja drumskih transportnih sredstava iželezničkih teretnih kola u pretovarnim i distributivnim centrima,

qslabo korišćenje maršutnih železničkih prevoza.

44

Ro-Ro je skraćenica od engleskog termina (Roll-on/Roll-off).

Pored ovog engleskog naziva, na pojedinim jezičkim područjima upotrebljavajuse i drugi termini kao:

ferry boat, ferry bridge, vehicle carrier, nave tragetto, rolker itd.Ro-Ro brodovi su dizajnirani za prevoz kotrljajućeg tereta kao što suautomobili, prikolice, i sl.

Ro-Ro transport

Ro-Ro brodovi imaju ugrađene unutrašnje rampe koje dopuštaju teretu dase kotrlja van iz broda kad je u luci. Ro-Ro služi za plovidbu velikihprekookeanskih brodova.

44

Osnovne karakteristike tehnologije Ro-Ro sistema:

§omogućuje potpunu integraciju drumskog i pomorskog, odnosno železničkog ipomorskog prevoza,

§omogućuje realizaciju transportnog lanca od vrata do vrata,

§omogućuje transport tereta u svakom obliku i veličini, kontejnera, paleta,kamiona, poluprikolica, vagona i sl,

§omogućuje veliku produktivnost i brzinu utovarno-istovarnih operacija kodhorizontalnog načina pretovara,

§brži utovar-istovar brodova u lukama,

§investicije u Ro-Ro brodove su za oko 22% veće od investicija u klasične linijskebrodove,§kraće zadržavanje u luci omogućava brži obrt tako da Ro-Ro zamenjuje 2-3-potencijalna linijska broda,

44

Osnovni nedostatak Ro-Ro brodova je:

§gubitka prostora i rastavljanja između prikolica,§neiskorišćenosti prostora ispod prikolica sa višim točkovima,§neiskorišćenosti prostora iznad prikolica i gornje palube§zauzetosti prostora rampama za pristup vozila na palube.

Ovaj nedostatak kompenzuje se brojem obrta do 1.500 Nm.

44

Ro-Ro transport sa specijalnim platformama

Ro-Ro brod, utovar i istovar

44

Lighter abroad ship (LASH) transport:

kombinacija između unutrašnje i pomorske plovidbe.

Ovde pomorski brodovi, uz pomoć dizalice ili po principu uplovi-u/isplovi-iz,preuzimaju tovar sa brodova unutrašnje plovidbe.

LASH transport

Feeder lash brod za prikupljanje teglenica

44

Rečni transport robe pomoću barži

Prevoz kontejnera u specijalno građenim brodovima

44

Transport barži većim prekomorskim brodovima

•brodovi ovog sistema nisu opremljeni portalnim dizalicama, već liftom kapaciteta2.000t, koj se nalazi na zadnjem delu broda;•svaka od tri palube ovih brodova opremljene su sistemom za vuču barži po šinama;

44Cevni transport

Definicija:specifična vrsta transporta vode, nafte, naftni derivati, gasovi i čvrsti materijalikoji se mešaju s vodom (drvena građa, ugalj, pšenica, šećerna trska, voće).

Transportno sredstvo za transport tečnosti-nafte se naziva naftovod, a gasova-gasovod.

Tečnosti i gasovi koji ,,putuju" kroz cevovod ostaju netaknute od spoljnih uticaja,čiste i očuvane, pa ne ugrožavaju prirodnu okolinu.

Kod cevnog transporta transportni put, transportni sud i transportnosredstvo čine jednu jedinicu.

44

Nedostaci:

§izgradnja i održavanje infrastrukture, mreže cevovoda i pratećih instalacija, uzizuzetno velike investicije.

§zahteva kontinualnu kontrolu protoka tečnosti ili gasova iz sigurnosnih razloge.Poseduje malu brzinu protoka do 8 km/h.

Obliktransporta

Osnovne prednosti

CEVNI ·Visoka pouzdanost·Veliki kapacitet prevoza·Visoka produktivnost·Visoki stepen mehanizacije radova·Visok stepen hermetičnosti·Neprekidnost toka·Niski operativni troškovi·Masovan transport tečnih i gasovitih energetskih sirovina·Brzina i sigurnost·Mala potrošnja goriva·Visok stepen zaštite robe

1. Osnovni pojmovi2. Vrste klasičnog transporta3 Integralni transport4. Efekti integralnog transporta5. Unutrašnji transport6. Transportna sredstva za unutrašnji transport7. Fleksibilni transporteri8. Menadžment transportom

Nastavna pitanja:

44

1.Pojam

2. Integralni transportni sistemi, sa stanovišta jedinstvene celine,dele se na tri osnovna sistema i to:

qintegralni transport je način transportne manipulacije

qmultimodalni transport je tehnologija

qkombinovani transport

44

44

§palete,§mali kontejneri,§srednji kontejneri,§veliki kontejneri (transkontejneri),§kompletna vozila drumska i železnička vozila ili baržerečnog teretnog saobraćaja ili samo pojedini delovivozila (sedlaste prikolice) i izmenjivi transportni sudovi.

Tovarne jedinice integralnog transporta su:

44

qušteda u vremenu i troškovima prevoza,qracionalizacija celokupnog sistema distribucije robe.

Poseban cilj integralnog transporta jeste:

realizacija transportnog lanca od proizvođača do potrošača.

Transportni lanac podrazumeva se niz uzastopnih tehničkih,tehnoloških, organizacionih i drugih međusobno povezanih isinhronizovanih postupaka, u okviru kojih se vrši premeštanjematerijalnih dobara od izvora do cilja (ponora), primenom odgovarajućihtovarnih jedinica.

Osnovni cilj integralnog transporta je:

44

Transportni lanac se ostvaruje na konkretnim relacijama i zakonkretnu robu:

qformiranjem (sastavljanjem) tovarnih jedinica,

qmehanizovanim pretovarom tovarnih jedinica

qintegrisanjem tovarnih jedinica spoljnjeg transporta u protok materijalaindustrijskog transporta i skladištenja, i obratno,

qprimenom organizacionih mera, kao i sistema informisanja i upravljanja.

44

Tovarna jedinica podrazumeva:

objedinjavanje robe koja se prenosi pomoću prenosnog, odnosno, transportnogsredstva kod kojeg se od većeg broja manje komadne robe, zajedno sa pomoćnimprenosnim, odnosno transportnim sredstvom obrazuje jedinstvena tovarna jedinica.

44

Osnovna podela tehnologija integralnih sistema transporta:

qkopnenih sistema,qkopneno-pomorskih sistema,qkopnenih mostova,qkopneno-vazdušnih sistema.

44

Najznačajnije kopnene tehnologije su:

q sistem transporta paleta,q sistemi transporta kontejnera (svih vrsta),q sistemi transporta prikolica ili poluprikolica drumskog

teretnog saobraćaja na železničkim teretnim kolima-nosačima (tehnologija Hucke-pack saobraćaja),

q sistem transporta železničkih teretnih kola naprikolicama drumskog teretnog saobraćaja,

q sistem izmenljivih transportnih sudova.

HVALA NA PAŽNJI

44