RAČUNOVODSTVORAČUNOVODSTVO

PREDMETNI PROFESORPREDMETNI PROFESORDOC.DR. ZIJO VELEDARDOC.DR. ZIJO VELEDAR

Nastavni predmetNastavni predmet

Literatura Literatura

Prof.dr. Janko Klobučar : Prof.dr. Janko Klobučar : Računovodstvo Ekonomski Računovodstvo Ekonomski fakultet Sarajevo 2003 godinefakultet Sarajevo 2003 godine

Pojam i karakteristike Pojam i karakteristike računovodstvaračunovodstva Postoje tri osnovna pristupa pri Postoje tri osnovna pristupa pri

definisanju računovodstva i to kao definisanju računovodstva i to kao Naučna disciplinaNaučna disciplina Aplikativna disciplinaAplikativna disciplina Pedagoško edukativna disciplina Pedagoško edukativna disciplina

Računovodstvo kao Računovodstvo kao naučna disciplinanaučna disciplina Računovodstvo kao naučna Računovodstvo kao naučna

disciplina predstavlja oblast disciplina predstavlja oblast permanentnih naučnih istraživanja u permanentnih naučnih istraživanja u cilju iznalaženja novih naučnih cilju iznalaženja novih naučnih otkrića u oblasti računovodstva, kao otkrića u oblasti računovodstva, kao i boljih i racionalnijih riješenja koja i boljih i racionalnijih riješenja koja bi doprinosila permanentnom bi doprinosila permanentnom unapređenju računovodstvene unapređenju računovodstvene prakseprakse

Računovodstvo kao Računovodstvo kao aplikativna disciplinaaplikativna disciplina Računovodstvo kao aplikativna Računovodstvo kao aplikativna

disciplina upućuje na to da se disciplina upućuje na to da se računovodstvo primjenjuje u računovodstvo primjenjuje u praksi te da se bez njega ne može praksi te da se bez njega ne može zamisliti uspješno funkcionisanje zamisliti uspješno funkcionisanje privrede i društva jedne države u privrede i društva jedne države u cijelinicijelini

Računovodstvo kao Računovodstvo kao edukativna disciplinaedukativna disciplina Računovodstvo kao edukativna Računovodstvo kao edukativna

disciplina obuhvata proces obrazovanja disciplina obuhvata proces obrazovanja računovodstvenih stručnjaka i naučno računovodstvenih stručnjaka i naučno istraživačkih radnika.istraživačkih radnika.

Proces obrazovanja se obavlja u Proces obrazovanja se obavlja u stručnim školama, fakultetima, stručnim školama, fakultetima, institutima udruženjima i slično.institutima udruženjima i slično.

I izvode ga naučni i visoko stručni I izvode ga naučni i visoko stručni radnici radnici

Povezanost funkcija Povezanost funkcija preduzećapreduzeća

finansijska funkcijafinansijska funkcija

nabavna proizvodnja marketing nabavna proizvodnja marketing

neposredno neposredno

funkcija funkcija (prodajna) funkcija funkcija (prodajna) operacioneoperacione

funkcija funkcijefunkcija funkcije

upravno-rukovodeća funkcijaupravno-rukovodeća funkcija

informacionainformaciona

računovodstvena funkcija funkcijaračunovodstvena funkcija funkcija

Opća definicija Opća definicija računovodstvaračunovodstva Računovodstvo prestavlja skup Računovodstvo prestavlja skup

međusobno povezanih i međusobno povezanih i sinhronizovanih naučnih metoda putem sinhronizovanih naučnih metoda putem koji se obezbjeđuje evidentiranje koji se obezbjeđuje evidentiranje određenih poslovnih događaja, analiza i određenih poslovnih događaja, analiza i kontrola tih događaja, planiranje kontrola tih događaja, planiranje ekonomskih događaja i njihovih ekonomskih događaja i njihovih budućih efekata, kao i informisanje budućih efekata, kao i informisanje upraljačkih i rukovodećih struktura o upraljačkih i rukovodećih struktura o ekonomskim tokovima u domenu ekonomskim tokovima u domenu računovodstvenih informacija računovodstvenih informacija

Sastavni djelovi Sastavni djelovi računovodstvaračunovodstva Računovodstvo kao sistem se Računovodstvo kao sistem se

sastoji od sljedećih djelova:sastoji od sljedećih djelova:

- knjigovodstva - knjigovodstva

- računovodstvenog planiranja - računovodstvenog planiranja

- računovodstvene analize - računovodstvene analize

- računovodstvene kontrole-nadzora - računovodstvene kontrole-nadzora

- računovodstvenog informisanja - računovodstvenog informisanja

Klasifikacija Klasifikacija računovodstvaračunovodstva Podjela računovodstva sa stanovištva Podjela računovodstva sa stanovištva

oblasti ili subjekta primjene djeli se:oblasti ili subjekta primjene djeli se: - - makro i mikro računovodstvomakro i mikro računovodstvo Makro računovodstvo prestavlja Makro računovodstvo prestavlja

društveno računovodstvo koje može biti društveno računovodstvo koje može biti nacionalno državni i internacionalno nacionalno državni i internacionalno računovodstvo računovodstvo

Mikro računovodstvo, koje se može Mikro računovodstvo, koje se može nazvati i poslovno računovodstvo je nazvati i poslovno računovodstvo je računovodstvo koje se primjenjuje u računovodstvo koje se primjenjuje u svakom pojedinom pravnom subjektu ili svakom pojedinom pravnom subjektu ili ustanovi.ustanovi.

Vrste poslovnog Vrste poslovnog računovodstvaračunovodstva Poslovno računovodstvo preduzeća Poslovno računovodstvo preduzeća

sa stanovišta specijalne namjene sa stanovišta specijalne namjene može se podjeliti na:može se podjeliti na:

- FinansijskoFinansijsko- Poslovno Poslovno - Računovodstvo odgovornostiRačunovodstvo odgovornosti- Računovodstvo u inflatornim Računovodstvo u inflatornim

uslovina uslovina - Upravljačko računovodstvoUpravljačko računovodstvo

Sistemi knjigovodstva Sistemi knjigovodstva

Razlikujemo sljedeće sisteme Razlikujemo sljedeće sisteme knjigovodstva:knjigovodstva:

- Prosti knjigovodstveni sistem ili prosto Prosti knjigovodstveni sistem ili prosto knjigovodstvoknjigovodstvo

- Kameralni knjigovodstveni sistem ili Kameralni knjigovodstveni sistem ili kameralno knjigovodstvokameralno knjigovodstvo

- Konstantni knjigovodstveni sistem ili Konstantni knjigovodstveni sistem ili konstantno knjigovodstvokonstantno knjigovodstvo

- Dvojni knjigovodstveni sistem ili Dvojni knjigovodstveni sistem ili dvojno knjigovodstvodvojno knjigovodstvo

Prosto knjigovodstvoProsto knjigovodstvo

Osnovna karakteristika ovog Osnovna karakteristika ovog knjigovodstva je ograničenost na knjigovodstva je ograničenost na evidentiranje stanja i promjena na samo evidentiranje stanja i promjena na samo nekim određenim vrstama sresdstava i nekim određenim vrstama sresdstava i izvora sredstava.izvora sredstava.

Predmet knjigovodstvene evidencije su: Predmet knjigovodstvene evidencije su: evidentiranje gotovinskog prometa i evidentiranje gotovinskog prometa i dužničko-povjerilačkih odnosa.dužničko-povjerilačkih odnosa.

Poslovne knjige: knjiga blagajne i knjiga Poslovne knjige: knjiga blagajne i knjiga dužnika i povjerilaca dužnika i povjerilaca

Kameralno Kameralno knjigovodstvoknjigovodstvo Osnovna karakteristika ogleda se u Osnovna karakteristika ogleda se u

tome da se težište knjigovodstvene tome da se težište knjigovodstvene evidencije javlja u evidentiranju evidencije javlja u evidentiranju prihoda i rashoda pravnog subjektaprihoda i rashoda pravnog subjekta

Ovo knjigovodstvo težište stavlja Ovo knjigovodstvo težište stavlja na evidentiranje prihoda i rashoda, na evidentiranje prihoda i rashoda, a knjiga se naziva glavnom a knjiga se naziva glavnom knjigom kameralnog knjigovodstvaknjigom kameralnog knjigovodstva

Konstantno Konstantno knjigovodstvoknjigovodstvo Težište se stavlja na evidentiranje Težište se stavlja na evidentiranje

prihoda i rashoda. prihoda i rashoda. U glavnoj knjizi konstantnog U glavnoj knjizi konstantnog

knjigovodstva postoje tri grupe knjigovodstva postoje tri grupe računa računa

- Upravni računi Upravni računi - Račun blagajne Račun blagajne - Obračunski računi Obračunski računi

Dvojno knjigovodstvoDvojno knjigovodstvo

Osnovna karakteristika dvojnog Osnovna karakteristika dvojnog knjigovodstva je u tome što se knjigovodstva je u tome što se knjigovodstvenom evidencijom knjigovodstvenom evidencijom integralno obuhvataju svi poslovni integralno obuhvataju svi poslovni događaji, prate njihovi efekti, po događaji, prate njihovi efekti, po srestvima i izvorima sredstava srestvima i izvorima sredstava prihodima i rashodima prihodima i rashodima

Nastavak Nastavak

Dvojno knjigovodstvo je cjelovit Dvojno knjigovodstvo je cjelovit sistem knjigovodstvene evidencije sistem knjigovodstvene evidencije koji se odlikuje: koji se odlikuje:

- Istovremenim dvostranim knjiženjem,Istovremenim dvostranim knjiženjem,- Automatskom kontrolom,Automatskom kontrolom,- Permanentnošću i sistematičnošću,Permanentnošću i sistematičnošću,- Sveobuhvatnošću. Sveobuhvatnošću.

Sredstva i izvori Sredstva i izvori sredstavasredstava Sredstva preduzeća predstavljaju Sredstva preduzeća predstavljaju

sredstva u pojavnom obliku, odnosno sredstva u pojavnom obliku, odnosno prirodne vrste sredstava, bilo da se radi o prirodne vrste sredstava, bilo da se radi o vrijednosno iskazanim grupacijama vrijednosno iskazanim grupacijama sredstava, bilo da se radi o pojedinačnim, sredstava, bilo da se radi o pojedinačnim, izvornim ili analitičkim vrstama. izvornim ili analitičkim vrstama.

Izvori sredstava prvenstveno prikazuju Izvori sredstava prvenstveno prikazuju vlasničku strukturu sredstava, odnosno od vlasničku strukturu sredstava, odnosno od kuda potiču sredstva kojima preduzeće kuda potiču sredstva kojima preduzeće raspolaže (vlastiti i tuđi izvori) raspolaže (vlastiti i tuđi izvori)

Sredstava prduzeća Sredstava prduzeća

Sredstva preduzeća se mogu Sredstva preduzeća se mogu klasifikovati u dvije grupe klasifikovati u dvije grupe

- Stalna sredstva (vijek trajanja Stalna sredstva (vijek trajanja preko jedne godine)preko jedne godine)

- Obrtna sredstva (vijek trajanja do Obrtna sredstva (vijek trajanja do jedne godine)jedne godine)

Stalna materijalna Stalna materijalna sredstva sredstva Stalna sredstva se mogu podjeliti Stalna sredstva se mogu podjeliti

u tri osnovne grupe:u tri osnovne grupe:- Materijalna stalna sredstva ili Materijalna stalna sredstva ili

stalna sredstva u obliku stvari,stalna sredstva u obliku stvari,- Imaterijalna/nematerialna stalna Imaterijalna/nematerialna stalna

sredstva, sredstva, - Stalna sredstva u obliku Stalna sredstva u obliku

dugoročnih sredstava.dugoročnih sredstava.

Stalna sredstvaStalna sredstva

Materijalna stalna sredstva sa Materijalna stalna sredstva sa stanovišta uloge u procesu stanovišta uloge u procesu reprodukcije mogu biti: reprodukcije mogu biti:

- Stalna sredstva u upotrebiStalna sredstva u upotrebi (zemljište, šume, građevine, oprema (zemljište, šume, građevine, oprema višegodišnji zasadi i osnovno stado,višegodišnji zasadi i osnovno stado,

- Stalna sredstva u pripremiStalna sredstva u pripremi (avansi, (avansi, zalihe opreme, zalihe inv.materijala i zalihe opreme, zalihe inv.materijala i investicije u toku, i investicije u toku, i

- Stalna sredstva van upotrebe.Stalna sredstva van upotrebe.

Stalna imaterijalna/Stalna imaterijalna//nematerijalna /nematerijalna sredstvasredstva Imaterijalna stalna sredtva mogu Imaterijalna stalna sredtva mogu

se rasčlaniti na:se rasčlaniti na:- Imaterijalna sredstva u upotrebi,Imaterijalna sredstva u upotrebi,- U pipremi,U pipremi,- Van upotrebe i dugoročna Van upotrebe i dugoročna

vremenska razgraničenjavremenska razgraničenja

nastavaknastavak

Imaterijalna stalna sredstva u Imaterijalna stalna sredstva u upotrebi mogu se klasifikovati:upotrebi mogu se klasifikovati:

- materijalna prava,- materijalna prava,

- osnivačka ulaganja, i- osnivačka ulaganja, i

- dugoročna potraživanja po - dugoročna potraživanja po osnovu stalnih sredstava. osnovu stalnih sredstava.

Obrtna sredstvaObrtna sredstva

U obrtna sredstva se svrstavaju ona U obrtna sredstva se svrstavaju ona sredstva preduzeća čiji je vjek trajanja sredstva preduzeća čiji je vjek trajanja kraći od jedne godine (osim sitnog kraći od jedne godine (osim sitnog iventara)iventara)

Prema pojavnim oblicima mogu se Prema pojavnim oblicima mogu se podjeliti u tri osnovne grupe:podjeliti u tri osnovne grupe:

- Obrtna sredstva u novčanom obliku Obrtna sredstva u novčanom obliku - Obrtna sredstva u naturalnom obliku Obrtna sredstva u naturalnom obliku - Obrtna sredstva u prelaznom oblikuObrtna sredstva u prelaznom obliku

Izvori sredstavaIzvori sredstava

Izvori sredstava pokazuju Izvori sredstava pokazuju porijeklo sredstava prvenstveno porijeklo sredstava prvenstveno sa vlasničkog aspekta tj. otkuda sa vlasničkog aspekta tj. otkuda potiču sredstva kojima preduzeće potiču sredstva kojima preduzeće raspolaže. raspolaže.

Sa stanovišta vlasništva mogu se Sa stanovišta vlasništva mogu se grupisati na: sopstvane i tuđe grupisati na: sopstvane i tuđe izvore sredstavaizvore sredstava