MILOŠ JOVANOVIĆUNIVERZITET U BEOGRADU

MEDICINSKI FAKULTETKLINIKA ZA OČNE BOLESTI , KCS,

BEOGRAD

POVREDE OKA U SPORTU

SUDSKOMEDICINSKI OSVRT NA POVREDE OKA U SPORTU – REVIJALNI PRIKAZ

Miloš Jovanović Univerzitet u Beogradu Medicinski fakultet Klinika za očne bolesti KCS,

Beograd

INCIDENCA POVREDA OKA

U prošlom veku stalan rastGarrow 1923 – 0,7%Cannova i sar. 1980 – 4,1% Jones 1988 – 25,1%McEwen 1989 – 42,2% od svih povreda oka

POČETAK OVOG VEKA

Procenat sportskih povreda očiju se smanjujeBarr i sar. 2000 – 12,5%Lei i sar. 2007 – 11,0%

KARAKTERISTIKE

Deca i mlađe osobePosebna pozornostRetke ali ozbiljneHirurgija, konzervativno lečenjaSmanjenje funkcije vidaAmauroza

IGRAČI

ProfesionalniAmateriRekreativci

UZROCI POVREDA

Mehaničke povrede su najčešćeSMV – retkoParnički postupak, nadoknada, nematerijalna

štetaEkspertiza radi daljeg bavljenja istom vrstom

sportaPosebno važno za profesionalne sportisteŽivotna egzistencija

OSVRT U OVOM RADU

Opšti pregled najčešćih povreda oka u sportuNačin nastajanja povredeTretmanPrevencija

METODE

Rangiranje povreda – težina kliničke slikeNačin pregledaTretmanFaktori rizikaPrevencija

TEŽINA POVREDA

Lake TeškeSM klasifikacija

LAKE POVREDE

Tupa sila – adneksa okaEdem i hematom kapaka i periorbiteMoguće i teže povrede očne jabučiceErozija rožnjačeLaceracija kapaka – pozni poremećaji funkcije

i estetski defektiLake povredeNema posledica po funkciju vidaNe predstavljaju sudskomedicinski problem

STRANA TELA ROŽNJAČE I VEŽNJAČE

Čestice prašine ili nekih drugih sitnih predmeta

Zalepljena za rožnjaču ili vežnjačuZabodena u rožnjaču ili vežnjačuNa zadnjoj površini kapakaTreptanje – erozije rožnjače, jak bol,

blefarospazam, nemogućnost igranjaUklanjanje stranog tela i igrač može ponovo

da se vrati u igru

KONTAKTNA SOČIVA

Pomerena u toku igreIritacijaRapidni pad vidaMeka KS pomerena ili pohabanaTvrda KS pomerena ili polomljenaLaceracija rožnjače ili vežnjačePitanje izdavanja dozvole ovim sportistima da

se bave pojedinim vrstama sportova (košarka, boks, rukomet... Kontakt među igračima)

TEŠKE POVREDE OKA

ORBITABlow out fraktura zidova orbiteEdem i emfizem orbiteAnestezija infraorbitalnoDiplopije (glavna smetnja igraču)Lečenje (često) hirurško Bolovanje i odsustvo sa terena nekoliko nedeljaIgranje sa zaštitnom maskomSudskomedicinsko veštačenje – namera pri

povređivanju, nošenje odgovarajućih zaštitnih sredstava u igri (hokej, boks)

PREDNJI SEGMENT OČNE JABUČICE

Kontuzione povrede očne jabučice u toku igre (lakat, ruka, reket, lopta...)

Ove povrede relativno česte

KONTUZIONE POVREDE OKA PREDNJI SEGMENT OKA

IridodijalizaHifemaDislokacija providnog sočivaTraumatska midrijazaRascep komornog ugla

KONTUZIONE POVREDE OKA PREDNJI SEGMENT

Ozbiljne povrede okaPregled i tretman oftalmologaOdsustvo sa sportskih terenaNekada trajno onesposobljavanje bavljenja

sportomSM pitanje invaliditeta i pitanje nematerijalne

štete

KONTUZIONE POVREDE OKA ZADNJI SEGMENT

HemoftalmusRuptura horoidejeRuptura retine (najčešće dijaliza)Optički nerv – krvarenje u ovojnicama, ukleštenje ili

prekid nervaRuptura očne jabučiceObavezna hospitalizacijaHirurška intervencija (najčešće)Veoma ugrožen vidProfesionalni igrač – prekid uspešne sportske aktivnostiUmanjenje OŽA, naruženost, procena radne sposobnosti

PENETRANTNE I PERFORATIVNE POVREDE OČNE JABUČICE

Retke u sportuPlitka ili duboka prednja očna komoraPad igrača, oštar predmet, polomljene

naočareHirurška obradaOdsustvo sa sportskih terena duže vremeJasan sudskomedicinski aspekt kao i kod

drugih povreda

PREGLED I TRETMAN IGRAČA SA PIP POVREDAMA

Pregled odmahOdgovarajuće mere, sekundarna oštećenjaKratka anamnezaOdređivanje VO (orijentaciono)Dobro osvetljenje (baterijska lampa,

reflektor)Prvo se pregledaju kapci, vežnjača, rožnjača,

sklera

PREGLED

Erozija i strano telo rožnjače i vežnjače, bojenje fluoresceinom

KS se traži i uklanja ako trebaObraća se pažnja na diplopije, anizokoriju,

hifemuNajbliža zdravstvena ustanova radi

specijalističkog pregledaU toku transporta glava se drži na ravnom a

oko prekriveno

DISKUSIJA

Povrede oka u sportuLakeTeške oštećenje ili gubitak vidaLečenje nije svemoćnoPrevencijaIsključivanje riziko faktora

RIZIKO FAKTORI

Nisu svi sportovi podjednako opasniNisko rizični (individualni sportovi – atletika,

gimnastika)Visoko rizični (timski sportovi – fudbal,

rukomet, košarka, vaterpolo)Veoma visoko rizični (upotreba reketa ili

palica – hokej, tenis, skvoč, bambington)

BOKS

VATERPOLO I SKVOČ

DRUGI RIZIKO FAKTORI

Iskustvo igračaIskusniji igrači se češće povređujuBrži i agresivniji u igri

PAINTBALL

TREĆI RIZIKO FAKTOR

Igrači sa ambliopijom ili defektom u VPPoremećaji prostorne orijentacijeVisoka miopijaPrethodne operacije na očimaPovrede manjeg intenziteta dovode do težih

povreda i oštećenja vidaSM odgovornost lekara koji je osposobio igračaNe obazirati se na želje igračaProfesionalizam

PREVENCIJA

Prevencija najbolja zaštita i najjevtinijaViše od 70% povreda se može izbećiPedagoški saveti treneraPravilni treninziPoštovanje pravila igreZaštitna sredstva ako su predviđenaSistematski preglediPravilna ocena stanja oka (a ne samo

potpisivanje knjižice)

BEZBEDNOST IGRE

Neopreznost igrača (čak i namera)Sankcije od strane sudije

KOŠARKA

RUKOMET

PRAVILA IGRE

Poštovanje pravila igreHokej – kažnjavanje visoko podignute paliceFudbal - visoko podignta nogaBoks – rukavice odgovarajućih veličina,

kacige .

FUDBAL

HOKEJ

ZAŠTITNA SREDSTVA ZA OČI

U najvećem broju sportova ne postojeOgraničenje VP i sposobnost vidaObaveza kod hokeja i paintballa

ZAKLJUČAK

Incidenca povreda oka u sportu je dugo vremena rasla

Zadnje decenije incidenca opadaRazlog: strožija pravila igre, strožije

sankcionisanje prekršaja ovih pravilaSpremnost igrača

EVOLUCIJA SPORTA