POS£ANIEC SERCA JEZUSOWEGO WRZESIEŃ 20 20 20151515 1 · 2 WRZESIEŃ 2200 2015 15 15 POS£ANIEC SERCA JEZUSOWEGO wspólna publikacja z Posłańcem Serca Jezusa (ukazuje się w USA

1POS£ANIEC SERCA JEZUSOWEGO WRZESIEŃWRZESIEŃWRZESIEŃWRZESIEŃWRZESIEŃ 20 20 20 20 201515151515

2 WRZESIEŃWRZESIEŃWRZESIEŃWRZESIEŃWRZESIEŃ 20 20 20 20 2015 15 15 15 15 POS£ANIEC SERCA JEZUSOWEGO

wspólna publikacja z Posłańcem Serca Jezusa (ukazuje się w USA od 1917 r.)

druk: Z.G. COLONEL s.j., ul. Nad Drwiną 4b, 30-741 Kraków; planowany nakład 14 000

Redakcja nie zwraca materiałów nie zamówionych i zastrzega sobie prawo skracania nadesłanych materiałów i zmiany tytułów.

ZA ZEZWOLENIEM WŁADZY KOŚCIELNEJ; Nr indeksu 37250

miesięcznik Apostolstwa Modlitwy

ukazuje się w Polsce od 1872 r.

fot.

na o

kład

ce: k

s. A

ndrz

ej P

ełka

SJ

redaktor naczelny: ks. Stanisław Groń SJzastępca redaktora naczelnego: ks. Tomasz Oleniacz SJrada programowa: ks. Jakub Kołacz SJ, ks. Ryszard Machnik SJ, ks. Jerzy Sermak SJsekretarz redakcji: Katarzyna Kmiecikredakcja: Grażyna Bergersekretariat i prenumerata: Katarzyna Kmiecikwspółpraca: Zenobia Białas-Świerad, ks. Stanisław Biel SJ, Barbara Cabała, ks. Tadeusz Chro-mik SJ, ks. Bogdan Długosz SJ, Jan Gać, ks. Robert Janusz SJ, ks. Jan K onior SJ, Helena Lis,ks. Stanisław Łucarz SJ, ks. Ryszard Machnik SJ, Filip Musiał, ks. Andrzej Pełka SJ, ks. JózefPolak SJ, ks. Jacek Poznański SJ, ks. Jerzy Sermak SJ, ks. Jacek Siepsiak SJ, Mikołaj Świerad,ks. Artur Wenner SJ, ks. Dariusz Wiśniewski SJ, ks. Marek Wójtowicz SJopracowanie graficzne: Joanna Panasiewicz; Studiotak.pladres redakcji: ul. Kopernika 26, 31-501 Kraków; tel. 12 62 93 291; fax 12 42 95 003e-mail: [email protected]; www.poslaniec.co

Rok 144, nr 9, wrzesień 2015POSŁANIEC SERCA JEZUSOWEGOwydawca: Wydawnictwo WAM, Księża Jezuiciul. Kopernika 26, 31-501 Kraków; tel. 12 62 93 200, fax 12 42 95 003Vol. 99, No. 9, September 2015POSŁANIEC SERCA JEZUSA (USPS 439-520) is published monthly for $35.00 a year in USA(Canada $45.00), by the POLISH JESUITS, 4105 N. Avers Ave., Chicago, IL 60618-1903. Periodi-cals Postage Paid at Chicago, IL. POSTMASTER: Send address changes to „Posłaniec Serca Jezu-sa”, Jesuit Fathers, 4105 N. Avers Ave., Chicago, IL 60618-1903wydawca: Księża Jezuici4105 N. Avers Ave., Chicago, IL 60618-1903; tel. (773) 588-7476; fax: (773) 588-6517


od redakcji

Drodzy Czytelnicy!Kolejna zagraniczna podróż apostolska papieża Franciszka potrwa od 19 do

28 września br. Ojciec święty w drodze do USA odwiedzi coraz to bardziej otwie-rającą się na świat Kubę. W Stanach Zjednoczonych Papież będzie przemawiałw ONZ oraz weźmie udział w VIII Światowym Spotkaniu Rodzin w Filadelfii.

Wszyscy jesteśmy zaproszeni, aby otoczyć modlitwą te ważne spotka-nia i rozmowy, by przyniosły pożądane owoce w wymiarze indywidualnym,międzynarodowym i wspólnotowym.

W religijny klimat wiary Kubańczyków wprowadzi nas Jan Gać arty-kułem Kubańska Maryja. Podróżnik pisze o Patronce tego kraju, Matce Bo-żej Miłosierdzia del Cobre, która przywraca obecnie mieszkańcom tego kra-ju wiarę zachwianą trwającą przez dziesięciolecia indoktrynacją ateistyczną.

Magdalena Urzędowska w tekście Panie Jezu z Mogiły snuje refleksjęprzed cudownym krzyżem znajdującym się w opactwie Cystersów w Mogi-le. Natomiast o zawiłych losach zabytkowego krzyża pisze we wspomnie-niu Krzyż z gródeckiego kościoła ks. Tadeusz Ślipko SJ. Zakonnik konklu-duje refleksją: krzyż trwa, podczas gdy świat się przetacza!

Danuta Ciszek w artykule Sens naszych dni zaprasza, by choć przez chwilęoddać się refleksji nad kulturą i filozofią życia. Autorka pyta, czy być szczę-śliwym i lepszym to znaczy obrastać w dobra i wiele posiadać?

Joanna Szubstarska w wywiadzie z prowadzącym Katolickie Centrum Siloewe Francji o. Pierre-Louisem Tulasne Uzdrowienie wewnętrzne ukazuje m.in.uzdrawiającą moc łaski Bożej, płynącą z sakramentów i kontemplacji krzyża.

W trwającym Roku Życia Konsekrowanego zapraszam do lektury tek-stu Marzeny i Marka Florkowskich O przyjaźni mnicha z człowiekiem świec-kim, dedykowanego Ludwikowi Zarewiczowi – pierwszemu polskiemu hi-storykowi pustelniczego, męskiego zakonu kamedułów na Bielanach.

Postać jezuity ks. Piotra Skargi i założone przez niego dzieła charyta-tywne poznamy, czytając artykuł ks. Pawła Szpyrki SJ Zaangażowany oby-watel. W numerze wrześniowym „Posłańca Serca Jezusowego” zapoznaj-my się też z renomowaną szkołą św. Stanisława Kostki w Krakowie, prowa-dzoną przez jezuitów. Przeczytajmy również o miłosiernym apostole ludziubogich i chorych – św. Wincentym à Paulo. Zgłębijmy dziewiąty dar Boże-go Serca, tj. obecność Jezusa w Najświętszym Sakramencie.

W stałych rubrykach publikujemy komentarze do niedzielnych Ewan-gelii i papieskich intencji, omawiamy duchowość Apostolstwa Modlitwy,zamieszczamy poradę duszpasterza, opowiadanie dla dzieci i krzyżówkę.

Wszystkim życzę miłej lektury, a dzieciom i młodzieży owocnej naukiw szkole i poznawania Boga i Jego dzieł na katechezie.fo

t. Jo

anna

Pan

asie

wic

z


w numerze

wrzesień w kalendarzu kościelnym.............................................

rok liturgiczny............................................ks. Tadeusz Ślipko SJ

Krzyż z gródeckiego kościoła

.............................................................Magdalena Urzędowska

Panie Jezu z Mogiły

słowo życia..............................................ks. Bogdan Długosz SJ

Podaruj sobie coś z siebie!

......................................................................ks. Artur Wenner SJ

Kim jesteś, Panie?

......................................................................ks. Stanisław Biel SJ

Przez trudy do gwiazd

....................................................................ks. Stanisław Groń SJ

Nie bądźcie zazdrośni!

społeczeństwo.......................................................Danuta Ciszek

Sens naszych dni

wywiad..................rozmowa J. Szubstarskiej z o. P.-L. Tulasne

Uzdrowienie wewnętrzne

historia..........................................Marzena i Marek Florkowscy

O przyjaźni mnicha z człowiekiem świeckim

.................................................................ks. Stanisław Cieślak SJ

70. rocznica wyzwolenia obozukoncentracyjnego w Dachau

....................................................................................Filip Musiał

Ignacy Paderewski – mąż stanu

6

6

8

10

19

31

49

11

15

20

52

56


podróże................................................................................Jan Gać

Kubańska Maryja

intencje papieskie............................................ks. Robert Janusz SJ

Intencja powszechna

...............................................................................ks. Józef Polak SJ

Intencja ewangelizacyjna

patron miesiąca......................................ks. Marek Wójtowicz SJ

Miłosierny apostoł

dzieła...............................................................ks. Paweł Szpyrka SJ

Zaangażowany obywatel

..................................................................ks. Paweł Brożyniak SJ

KOSTKA, czyli pierwsze Publiczne Gimnazjum...

duszpasterz........................................................ks. Jerzy Sermak SJ

W pocieszeniu i strapieniu

kult Serca Jezusa.................................................Bożena Hanusiak

Wzgardzona Miłość

..................................................................ks. Ottavio De Bertolis SJ

Dziewiąty dar Bożego Serca

..........................................................................ks. Aloysius Pieris SJ

Serce i Słowo: miłość przepływająca w działanie

życie Apostolstwa Modlitwy............................................................

duchowość Apostolstwa Modlitwy........ks. Marek Wójtowicz SJ

Rodzice godni Nieba

dla dzieci................................................................Mikołaj Świerad

Spodnie w modnym kolorze

serce za Serce.....................................................................................

23

27

36

28

32

37

40

42

44

46

50

59

62

64


1

3

5

6

8

9

12

13

14

15

17

18

20

21

27

29

Wrzesieńw kalendarzu

kościelnym

WRZESIEŃWRZESIEŃWRZESIEŃWRZESIEŃWRZESIEŃ 20 20 20 20 2015 15 15 15 15 POS£ANIEC SERCA JEZUSOWEGO

Bł. Bronisławy, zakonnicy

Św. Grzegorza Wielkiego,

papieża i doktora Kościoła

Bł. Matki Teresy z Kalkuty, zakonnicy

23. Niedziela zwykła (B)

Narodzenie NMP

Bł. Anieli Salawy, dziewicy

Imienia Maryi


Podwyższenie Krzyża Świętego

Matki Bożej Bolesnej

Św. Roberta Bellarmina,

biskupa i doktora Kościoła,

Św. Zygmunta Szczęsnego

Felińskiego, biskupa

Św. Stanisława Kostki, Patrona Polski


Św. Mateusza Apostoła


Świętych Archaniołów

Michała, Gabriela i Rafała

6

Krzyż, o którego losach mówi niniej-szy tekst, widnieje po lewej stronie głów-nego wejścia do kościoła w przedwojen-nym Gródku Jagiellońskim. Kiedy i ktogo tam zawiesił, nie wiadomo; brak naten temat zapisów w zachowanych do-kumentach kościelnych, jak też w pamię-ci starszego pokolenia parafian. Od nichnatomiast pochodzą informacje, któretutaj prezentuję.

W czasie II wojny światowej, poopuszczeniu Gródka przez znacznąwiększość rzymskokatolickich parafianrazem z ich duszpasterzami, kościół zo-stał przekazany w ręce urzędników pań-stwowych. W toku tych czynności zain-teresował się krzyżem i wziął go na włas-ność nie znany nikomu z nazwiska oficerCzerwonej Armii. Jakimi pobudkami siękierował i w jakim celu to czynił, nikt niewiedział. Tym bardziej nie wiadomo, jaksię z nim obchodził i gdzie go umieściłw swoim mieszkaniu. Możliwe, że był ano-nimowym chrześcijaninem i czcił ten krzyżz należytym nabożeństwem w zaciszudomowej prywatności.

Po pewnym czasie oficer ów zostałsłużbowo przeniesiony na Sachalin. Uda-jąc się na nowe miejsce pobytu, nieomieszkał jednak zabrać z sobą krzyża,i tam go nadal w tajemnicy przechowywał.Wkrótce jednak czerwonoarmista zapadłna poważną chorobę i stanął w obliczuśmierci. Wezwał wówczas do siebieprzyjaciela, również sowieckiego żołnie-rza, i opowiedziawszy mu, w jakich oko-licznościach stał się posiadaczem gródec-kiego krzyża, prosił, by dołożył wszelkichstarań, by przekazać krzyż z powrotemdo tamtejszego kościoła.

Słuchający okazał się prawdziwieszlachetnym przyjacielem. Wziął krzyż


Dzień był gorący i bezwietrzny, wodaw morzu turkusowa, jak zawsze na Kara-ibach. Trzech młodzieńców, dwóch bia-łych i jeden czarnoskóry, odbili od brzegui wypuścili się na połów. I oto nagle ze-rwała się gwałtowna wichura, w mgnie-niu oka fale spiętrzyły się na wysokośćkilku metrów. Młodzi rybacy rozpaczliwiepróbowali dobić do odległego już brzegu.Daremnie. Będąc w niebezpieczeństwieżycia, zmagając się z morską kipielą, uj-rzeli pływający tuż przy burcie tajem-niczy przedmiot. Kiedy wydoby-li go na pokład, okazało się, żebyła to niewielka figurkaMatki Bożej z Dzieciąt-kiem. Tuląc się do niej,niefortunni rybacyprosili o cud ocalenia.I ten się zdarzył. Nimsztorm się rozpętałna dobre, szczęśliwiedopłynęli do brzeguna kruchej łodzi bezpokładu.

Zdarzyło się tow pierwszych latachXVII w. na południo-wym wybrzeżu Kuby,kilkanaście kilometrówna zachód od najstarszegona wyspie miasta, oddanegow opiekę św. Jakubowi Apostoło-wi, patronowi Hiszpanii i patrono-

wi hiszpańskich konkwistadorów, żołnie-rzy i odkrywców – Santiago de Cuba. I takto zdarzenie zostało utrwalone w pamięcimiejscowego ludu; weszło także do ma-larstwa. Niezliczone obrazy, stare i nowe,przedstawiają w ten sam sposób cud oca-lenia młodych rybaków i początki kultuMatki Bożej Miłosierdzia – Virgen de la Ca-ridad – z czasem z dodanym przydomkiemdel Cobre. Bo właśnie figurka trafiła do po-

bliskiego obozowiska górników miedzi,którzy osiedlili się w sąsiednich gó-

rach Sierra Maestra i wydobywalistamtąd cenną rudę, wytapiali

z niej metal i nim handlo-wali. Z biegiem czasu

obozowisko urosło dorozmiarów niewiel-kiego miasteczka, na-zwanego El Cobrewłaśnie od miedzi.Tym samym przy-domkiem zaczętonazywać samą fi-gurkę Matki BożejMiłosierdzia. Wy-stawiono dla niej

najpierw kaplicę, a po-tem niewielki kośció-

łek, kiedy po wyspie roz-niosła się wieść o doko-

nujących się w El Cobrecudach. I tak kult ten trwał

przez kolejne wieki.

Kubańska Maryja

podróże C

NS

phot

o


sztuka

W roku 1916 za zgodą papieża epi-skopat kubański ogłosił Maryję del Cobrepatronką całej Kuby, bo do tej pory ucho-dziła za protektorkę ludzi ciężkiej i nie-bezpiecznej pracy. Postanowiono wznieśćdla Niej nowy kościół. Stanął on w latach20. ubiegłego wieku. Jest to kościół o ory-ginalnej architekturze, niemającej w żad-nej innej podobieństwa, stanowi jakby syn-tezę różnych wątków budowlanych – tra-dycji miejscowej w połączeniu z włoskimiwpływami. Widać to w kształcie kopuły naśrodkowej wieży, będącej jakby miniaturkąsławnej kopuły z florenckiej katedry SantaMaria del Fiore, a także w rozecie nadgłównym portalem. Kościół ma trzy nawy,w zakończeniach których znajdują się oł-tarze. W środkowej nawie, dwukrotnieszerszej od bocznych, ustawiono najbar-dziej monumentalny ołtarz z figurkąMatki Bożej w przeszklonej niszy, bar-

dzo wysoko ponad tabernakulum z krzy-żem, na poziomie podokiennego gzym-su; okna – wypełnione witrażami –biegną prawie pod samym sklepieniem.

Zwyczajem latynoamerykańskim fi-gurka odziana jest w stożkową, kloszową,rozszerzającą się u stóp dalmatykę, skro-joną ze złoconej ciężkiej tkaniny, bogato wy-szywanej i ozdobionej drogimi kamieniami.Głowę Maryi i główkę Dzieciątka, którespoczywa na Jej lewym ramieniu, ozdabiająszczerozłote korony, poświęcone przezJana Pawła II, a wokół nich błyszczywspaniała aureola promieniująca złotem,srebrem i szlachetnymi kamieniami, wy-konana na podobieństwo aureoli figurkiMatki Bożej z Saragossy w Hiszpanii.

Skąd się mogła wziąć w morzu zna-leziona przez rybaków figurka? Tego niewiemy. Można sobie tylko wyobrazić, żeprzybywający do zamorskich dominiów C

NS

phot

o


Hiszpanie – a pierwszym ich postojembyła Kuba – zabierali z sobą z ojczyznyprzedmioty najcenniejsze, przede wszyst-kim te o znaczeniu religijnym, bo prze-cież wybierali się w nieznane, często bezmożliwości powrotu, więc potrzebowaliopieki swoich patronów. Tak na przykładpostąpił Hernán Cortés, który przywiózłz sobą na Kubę figurkę Matki Bożej i byłdo niej tak mocno przywiązany, iż towa-rzyszyła mu ona przez cały okres konkwi-sty Meksyku – to sławna La Conquistado-ra, przechowywana do dziś u franciszka-nów w mieście Puebla. Niejeden okrętposzedł z Hiszpanami na dno, mogła z ka-tastrofy wyjść cało wystrugana w drewnielekka figurka. Tak czy inaczej lud kubań-ski pielgrzymował i pielgrzymuje do swo-jej Patronki, a niektórzy z nich, ci bardziejpobożni, na kolanach pokonują stopnieschodów prowadzące do kościoła wznie-sionego na lekkim pagórku z cudownąpanoramą na pokryte tropikalną roślin-nością zielone góry Sierra Maestra.

Czy Patronka Kuby, Nuestra Senorade la Caridad del Cobre, przywróci wia-rę ludowi kubańskiemu, tak mocno za-chwianą przez dziesięciolecia ateistycz-nej indoktrynacji komunistycznych rzą-dów najpierw Fidela Castro, a obecniei jego brata Raula? Według statystyk spo-łeczeństwo kubańskie w połowie ciągledeklaruje się jako katolickie, pozostali toniewierzący, ateiści, obojętni i chwiejni.Święty Jan Paweł II wiązał z Kubą wielkienadzieje, dlatego odwiedził wyspę w stycz-niu 1998 r. Wybiera się na Kubę i papieżFranciszek, z którym w Watykanie roz-mawiał w tym roku na audiencji RaulCastro, napomykając coś o własnym po-wrocie do katolicyzmu. Przed dwomalaty poszukiwałem w Hawanie katolic-kiego kościoła, i taki znalazłem z dala odśródmieścia, w historycznej starówce tegopięknego i pełnego zabytków miasta, ale

podróże


potwornie zaniedbanego. Wszystkie ko-ścioły pozostawały zamknięte, nawet ka-tedra, którą otwierają na krótko przedwieczorną liturgią.

Niewielka miejscowość El Cobre leżyw sąsiedztwie prawie półmilionowegodziś Santiago de Cuba, pierwszej kubań-skiej stolicy, założonej już w roku 1515,

mającej arcybiskupa od 1528 r. W mie-ście zachowało się wiele zabytków kolo-nialnych, są historyczne kościoły, dotrwałw nienaruszonym stanie ponury pałacpierwszego gubernatora Kuby, konkwi-stadora Diego de Velázqueza. Należymieć nadzieję, że stopniowe otwieranie sięKuby na świat poluzuje ateistyczną in-doktrynację. Z drugiej strony istnieje nie-bezpieczeństwo, że zniesienie amery-kańskiego embarga i zalew wyspy przezciekawych pokomunistycznej egzotyki tu-rystów z USA, sprawi, iż Kuba może po-paść w wir konsumpcjonizmu i materiali-zmu, co jest jakąś prawidłowością w przy-padku ludzi żyjących za żelazną kurtynąbez dostępu do nowoczesnych dóbr. Na-leży przygotować w Polsce mocną ekipęmisjonarzy, gotowych natychmiast wyru-szyć na Kubę, bo ta lada dzień się otwo-rzy. I do dzieła, wszak z Kuby, gdzie za-trzymywali się pierwsi misjonarze fran-ciszkańscy, dominikańscy i augustiańscy,rozprzestrzeniało się chrześcijaństwo naoba kontynenty Ameryki.

Jan Gać

CN

S ph

oto


Przez trudydo gwiazd!

fot.

ks. J

ózef

Aug

usty

n SJ

słowo życia

W czasie wędrówki po Galilei Jezus dzieli się ze swymi uczniami mą-drością, daje im wskazówki na codzienne życie. W dzisiejszej Ewangelii mówio swojej męce i śmierci, a także zmartwychwstaniu. Chce w ten sposób przy-gotować Apostołów na trudne chwile, które wkrótce przeżyją. Nauczyciel ak-centuje szczególnie rolę krzyża. Droga przemierzana z Nim nie uwalnia odżyciowego trudu. Naśladowanie Jezusa nie jest ucieczką od życia i jego pro-blemów, ale konfrontacją z nimi, podejmowaniem ich, stawianiem im czoła.Dlatego nie zawsze jest przyjemne, łatwe czy radosne. Starożytna łacińskasentencja głosi: Per aspera ad astra (Przez trudy do gwiazd).

W szkole Jezusa uczymy się podejmować trud życia z nadzieją. Wiemy,że w tym trudzie dyskretnie towarzyszy nam Nauczyciel. I gdy trzeba – inter-weniuje. Gdy wzrastamy duchowo Jego interwencje są subtelne. Innym ra-zem – gdy stoimy w miejscu, wpadamy w marazm, poddajemy się przeciętno-ści, rutynie – reaguje mocniej, a nawet dopuszcza cierpienie. Takie chwile sączasem duchowego wzrostu.

Uczniowie nie zawsze są pojętni. Gdy Jezus mówi o trudnych wydarze-niach śmierci, nie rozumieją Go, ale boją się zapytać. Zachowują się jakczłowiek śmiertelnie chory. Przeczuwa, że jego choroba nie rokuje wylecze-nia, ale woli tego nie wiedzieć, bo obawia się, że nie jest w stanie przyjąćfaktu bliskiej śmierci.

My także niejednokrotnie, gdy doświadczamy trudnych sytuacji, to roz-mawiamy z wieloma osobami, skarżymy się, obwiniamy innych... A zwykledopiero na końcu przychodzimy do Jezusa. Może obawiamy się, że nie odpo-wie na nasze oczekiwania. Tymczasem uczeń Jezusa powinien zawsze pytaćswego Mistrza i żyć w prawdzie, nawet, gdy będzie to wymagało przyjęciarzeczy trudnych i niepopularnych.

Co stanowi mój największy trud życiowy? Czy w moim życiu jest wię-cej radości czy krzyża? Czy nie boję się stawiać trudnych pytań? O co powi-nienem dziś zapytać Jezusa?

ks. Stanisław Biel SJ


25. Niedziela zwykła; 20 IX 2015Ewangelia: Mk 9, 30-37


dzieła

Ksiądz Piotr Skarga do TowarzystwaJezusowego wstąpił w Rzymie 2 lutego1569 r. (w 33. rocznicę swoich urodzin).Należał do pierwszego najwybitniejsze-go pokolenia polskich jezuitów. Półtoraroku przed jego przybyciem zmarł tam Sta-nisław Kostka (beatyfikowany w 1602 r.).Niemal równocześnie ze Skargą do zakonuwstąpili: Jakub Wujek (1565), StanisławWarszewicki i Szymon Wysocki (1567) orazBenedykt Herbest (1571). Pamięć o zało-życielu zakonu i jego pierwszym przełożo-nym generalnym Ignacym Loyoli była jesz-cze bardzo żywa. W Rzymie Skarga poznałróżne dobroczynne instytucje prowadzoneprzez bractwa współpracujące z zakonem,które później przeszczepił na polski grunt.

RealizacjaPo powrocie do Polski wiosną 1571 r.

Skarga został skierowany do Pułtuska,gdzie był kaznodzieją w kolegiacie i na-uczycielem w tamtejszej szkole. Dwa latapóźniej przeniesiono go do Wilna, byłtam wicerektorem kolegium, a od 1579 r.pierwszym rektorem wyrosłej z kolegiumAkademii Wileńskiej. W Wilnie złożyłuroczystą profesję zakonną. Tam równieżzałożył Bractwo Bożego Ciała, które miałorozwijać kult Eucharystii i czerpiąc z niejduchowe siły, angażować się w uczynki

miłosierdzia co do duszy i co do ciała,łącząc podnoszenie świadomości religij-nej z dbałością o chorych i ubogich oraztroską o zwalczanie społecznych plagpijaństwa i rozpusty. To odnoszące spo-re sukcesy bractwo uznać chyba należyza pierwszy konkretny projekt charyta-tywny podjęty przez Skargę w Towarzy-stwie Jezusowym. Warto odnotować, żejeszcze w 1577 r. przekazał swoje dobraruchome w rodzinnym Grójcu na fun-dację szpitala. Powstał on dopiero w roku1615, po śmierci Skargi, niemniej prze-trwał do XIX w. Działalność charyta-tywną Skarga mógł rozwinąć w Krako-wie, gdzie przybył 26 VI 1584 r., by orga-nizować dom profesów przy kościeleśw. Barbary i objąć w nim urząd przeło-żonego. Do czasu objęcia przez niegourzędu kaznodziei królewskiego w 1588 r.i przenosin do Warszawy (ostateczniew 1598 r.) to stara stolica Piastów i Ja-giellonów będzie polem jego działalno-ści. Nowe obowiązki uniemożliwią jejkontynuację.

Bractwo Miłosierdzia BogarodzicyPowołane 7 X 1584 r. przez Skargę

bractwo przy kościele św. Barbary w Kra-kowie jest najstarszą istniejącą do dziśinstytucją charytatywną w Polsce. We-

Zaangażowanyobywatel

fot.

Jerz

y Ję

drys


dług legendy założycielskiej bezpośrednimimpulsem do jego powołania była spo-wiedź ubogiej stolarki, Magdaleny Walen-ty, matki trojga dzieci, której chory mał-żonek nie mógł podjąć pracy i utrzymaćrodziny. Dlatego błagała o pomoc o. Pio-

tra Skargę. Legenda była przekazywanaw bractwie i została utrwalona w roku ju-bileuszowym 300-lecia jego istnienia(1884 r.) w formie obrazu olejnego, au-torstwa Kazimierza Pochwalskiego,ucznia Jana Matejki. Obraz przedstawia


dziełaPiotra Skargę w zakonnej sukni z mosięż-nym talerzem na datki. Obok niego zgro-madzeni są Mikołaj Zebrzydowski i Do-rota Barzyna – reprezentujący donatoróworaz Magdalena Walenty z trójką dziecii anonimowy żebrak – reprezentującyubogich. Dewizą było hasło: Seminometam (Sieję i będę zbierał). Wskazujeono na podwójną korzyść, jaką z filan-tropii czerpie zarówno ten, kto pomocypotrzebuje, jak i ten, kto jej udziela.

Zarys statutu powstał 28 X 1584 r.na trzeciej Schadzce brackiej. (tak nazy-wano zebrania braci i sióstr należących dobractwa). W siedmiu krótkich punktachstreszczał najistotniejsze zobowiązania:codzienną modlitwę osobistą o miło-sierne serce; miesięczne Msze brackie(w drugą niedzielę miesiąca) wraz z ko-lektą; spowiedź dwa razy do roku w drugąniedzielę lutego i lipca; cotygodniowestałe składki do skrzynki ubogich orazskładki doraźne; kolekty niedzielne w ko-ściołach; cotygodniowe wizyty w szpi-talach i więzieniach; jałmużny zbiera-ne w kościele św. Barbary. Pierwsza in-spiracja została w połowie listopadauzupełniona o kwestie formalne dotyczą-ce organizacji bractwa i powinności po-szczególnych urzędników brackich: star-szego, radnych, pisarza, szafarza, wizy-tatorów. Członkami bractwa mogli byćzarówno mężczyźni, jak i kobiety, choćtylko mężczyźni mogli pełnić w nimfunkcje kierownicze. Po czterech latachbractwo liczyło 256 braci i 239 sióstr.

W Wielki Piątek 1595 r. w Krakowiew wielkiej procesji do siedmiu kościołówszedł król Zygmunt III, kardynał JerzyRadziwiłł, biskup krakowski, Germani-cus Malaspina, nuncjusz papieski, Ber-nard Maciejowski, biskup łucki, członko-

wie kapituły krakowskiej, senatorowieoraz miejski patrycjat. 19 IV 1604 r. jał-mużnikiem bractwa był carewicz Dymitrrazem z Mikołajem Zebrzydowskim,wojewodą krakowskim.

Bank Pobożnyi Skrzynka św. Mikołaja

Druga instytucja, Bank Pobożny(Mons Pietatis), założona w marcu 1587 r.,miała charakter kasy kredytowej i dzia-łała w obrębie Bractwa Miłosierdzia, leczz własnym funduszem. Udzielała krótko-terminowych pożyczek pod zastaw – dojednego roku – w maksymalnej wysoko-ści 50 złotych polskich. Klientami zosta-wali przeważnie drobni kupcy i rzemieśl-nicy, którzy popadli w przejściowe tarapatyi utracili płynność finansową. Udzielona po-moc miała umożliwić im powrót do eko-nomicznej samodzielności. W statucie in-stytucji dostrzec można tę samą ewange-liczną inspirację. Podobne banki powstaływ Warszawie (1589), Poznaniu (1599),Pułtusku i Łowiczu (1600), we Lwowie(1601). Najdłużej, do 1948 r., funkcjono-wały one w Krakowie i Warszawie.

Trzecia instytucja dobroczynna za-łożona w 1588 r. w Krakowie przy Brac-twie Miłosierdzia przez Skargę i o. Mar-cina Łaszcza – Skrzynka św. Mikołaja –była funduszem posagowym dla ubogichpanien wychodzących za mąż lub wstę-pujących do klasztoru. Pomysł prze-szczepiono z Rzymu. Celem fundacjibyło zahamowanie szerzącej się w mie-ście prostytucji, której zasadnicze źródłoSkarga upatrywał w nędzy. Pieniądzerozdzielano każdego roku we wspomnie-nie św. Mikołaja, biskupa Miry. Patronzostał wybrany nieprzypadkowo. Popu-larny święty zdobył życzliwość, gdy pe- fo

t. Je

rzy

Jędr

ys


wien jego sąsiad, człowiek dość dobregorodu – czytamy w Złotej Legendzie –zmuszony był trzy swoje niezamężne cór-ki wysłać na ulicę, aby w ten sposób mócżyć za cenę ich hańby. Wielu autorówpodkreśla, że Mikołaj wspierał ich bez-interesownie i – co ważne – skutecznie;pomógł wydać panny za mąż.

Bractwo Betanii św. Łazarza23 III 1592 r. powołano do życia

Bractwo Betanii św. Łazarza. Wśródpierwszych donatorów byli kanonicy kra-kowscy, duchowieństwo, a także królZygmunt III i królowa Anna oraz człon-kowie dworu. Celem działania bractwabyła pomoc w łagodzeniu skutków zara-zy, która wybuchła w Krakowie, dotyka-jąc przede wszystkim najbiedniejszych.Jego członkowie zajmowali się rejestracjążebrzących; zdrowym przydzielano miejscaprzy poszczególnych kościołach w mie-ście, gdzie mogli prosić wiernych o wspar-cie, chorych umieszczano w szpitalach.Rozdzielano żywność i odzież, odwiedza-no chorych, urządzano pogrzeby.

RefleksjaPiotr Skarga należał do pierwszego

bardzo dynamicznego pokolenia jezuitówrealizującego ideał społecznego działacza.Nie poprzestawał na analizach, radach,przestrogach, lecz zachęcał do działaniai sam działał. Był nie tylko prekursoremi propagatorem zorganizowanej pomocyspołecznej, ale inspiratorem budowaniaspołeczeństwa obywatelskiego, świadomeji odpowiedzialnej wspólnoty.

ks. Paweł Szpyrka SJSzerzej o ks. Piotrze Skardze

w kwartalniku „Być dla Innych”4 (59) 2014


Ksiądz, katecheta: to zawód, czy po-wołanie? Oczywiście każdy, kto chce iść tądrogą, musi sobie i wiedzę przyswoić. Aleczy to wystarczy? Czy można jedynie pra-cować w takim fachu? Od godziny do go-dziny, tyle ile regulamin przewiduje? Od-powiedź nasuwa się sama. Są zawody, odktórych wymaga się więcej. Więcej człowie-czeństwa, więcej wrażliwości, gotowości dopoświęceń i służby. Jeśli tego brakuje, topraca nie daje radości ani pracownikowi,ani tym, którzy są na niego zdani.

Na początku roku szkolnego papieżFranciszek prosi nas o modlitwę za kate-chetów. Sam, gdy przemawiał do ich mię-

dzynarodowego kongresu w 2013 r., pod-kreślał, że nie wystarczy pracować jakokatecheta. Katechetą – tłumaczył –trzeba być, gdyż na spotkanie z Jezusemprowadzi się słowem i życiem, poprzezświadectwo. Zarazem przestrzegał: je-śli nie jesteś katechetą, niczemu to niesłuży! Nie będziesz owocny, owocna.Bycie katechetą to powołanie (…), gdyżto angażuje życie.

W rozmowie z narzeczonymi, któ-rzy przygotowują się do ślubu, ksiądzpyta m.in. czy chcą swoje dzieci wychowaćpo katolicku. Uświadamia im też, że wy-chowanie to odbywa się przede wszyst-kim przez przykład. Modlitwa, aby kate-checi byli świadkami wiary, którą głoszą,jest również modlitwą za rodziców, gdyżto oni są pierwszymi katechetami. Niema szans na katolickie wychowanie bezżycia wiarą i bez przykładu. Wiedziało tym św. Franciszek z Asyżu, gdy mobili-zował braci: nieustannie głoście Ewan-gelię, a gdyby to było konieczne, to takżesłowami. Kościół – zauważył kiedyś Be-nedykt XVI – wzrasta przez przyciąga-nie. A tym, co pociąga, jest świadectwo.

ks. Józef Polak SJ

papieska intencja ewangelizacyjna

Aby katecheci byliw swoim życiu konse-kwentnymi świadkamiwiary, którą głoszą

CN

S ph

oto


duchowość Apostolstwa ModlitwyC

NS

phot

o

Ludwik Martin urodził się w Nor-mandii w 1823 r. Chciał wstąpić do kano-ników regularnych, jednak doświadczo-ny zakonnik powiedział mu otwarcie, żeto nie jego droga. Zaczął więc naukę w za-wodzie zegarmistrza. Zelia urodziła sięw 1831 r. Kiedyś, przechodząc przez most

w Alençon, zauważyła Ludwika i usły-szała w swoim sercu słowa Pana Jezusa:To jest ten, którego dla ciebie przygotowa-łem. Zelia miała wtedy 26 lat i była ko-bietą głęboko religijną. Kilka lat wcześniejtakże ona chciała wstąpić do klarysek, alenie została przyjęta z powodu słabego

Rodzice godni NiebaW październiku 2015 r., podczas mającego sięodbyć w Rzymie synodu o zadaniach i powoła-niu rodziny, ojciec święty Franciszek dokona ka-nonizacji błogosławionych rodziców św. Tere-sy od Dzieciątka Jezus, Zelii i Ludwika Martin,beatyfikowanych w 2008 r. przez Benedykta XVI.Warto przyjrzeć się ich życiu rodzinnemu, abyodkryć jeszcze jedno źródło radości.


zdrowia, została koronkarką. Ludwik bar-dzo pokochał Zelię i w 1858 r. pobrali się.

Głównym źródłem wiedzy o życiureligijnym rodziny Martin jest Korespon-dencja rodzinna. Duchowy rys Zelii wi-doczny jest w jej listach pisanych do swejsiostry wizytki, Marii Dozytei, do brata Izy-dora oraz jego żony, a także do córki Pau-liny. W jednym ze swoich listów Zeliawyznała, że chciałaby mieć wiele dzieci, takby je wszystkie wychować dla Nieba. Byłakobietą szczęśliwą i bardzo zaangażowanąw szlachetną misję wychowawczyni. Czy-niła to razem ze swoim mężem, dziękitemu, że ich nawzajem okazywane sobieuczucia były doskonale zharmonizowane.

W centrum duchowości rodziny Mar-tin była cześć wobec Najświętszego Sakra-mentu, bardzo żywa zwłaszcza u Ludwi-ka, który włączył się w działalność Stowa-rzyszenia Najświętszego Sakramentu, cowiązało się z codziennym nawiedzaniemkościoła. Zawsze też uczestniczył z całąrodziną w procesji Bożego Ciała i w ob-

chodach uroczystości Najświętszego Ser-ca Pana Jezusa, którego kult był bardzożywy w rodzinie. Zelia należała do Brac-twa Serca Jezusa Konającego, którego ce-lem było towarzyszenie umierającym. Mał-żonkowie przyłączyli się także do powsta-łego we Francji Apostolstwa Modlitwy,założonego w 1844 r. W swoim domu mieliwiele świętych obrazów, m.in. Ecce Homo,wiszący w ich pokoju, oraz biblioteczkęksiążek duchowych. Każdy dzień rozpo-czynano poranną Mszą św.

Niedziela była dla państwa Martindniem świętym. Bywało, że małżonko-wie uczestniczyli we Mszy św. porannej,a potem także szli na sumę. Po obiedzieudawali się na nieszpory, nawiedzaliNajświętszy Sakrament, słuchali kazań...Bardzo ważny był wspólny niedzielnyobiad, a także świąteczny wypoczynek.

Gdy na świat przyszły dzieci, odwczesnego dzieciństwa matka uczyła jenastępującej modlitwy: O mój Boże, od-daję Ci moje serce, weź je tylko, jeśli chcesz,


tak aby żadne stworzenie nie mogło je po-siadać, jak tylko Ty sam, mój dobry Jezu.Szczególnym nabożeństwem otaczanow rodzinie Maryję i św. Józefa. Zelia niewahała się także zwracać z prośbą do swo-jej „czwórki aniołków”, swoich dziecizmarłych we wczesnym wieku. Wspólniez Ludwikiem wychowywali pięć córek:Marię, Paulinę, Leonię, Celinę i Teresę.Podczas gdy ojciec czytał dzieła z ducho-wości, matka zajęta była lekturą Żywo-tów świętych. Bardzo często czytano,zwłaszcza wieczorami, książkę Rok litur-giczny. Kiedy córki dorastały, otrzymy-wały książeczkę O naśladowaniu Chry-stusa Tomasza à Kempis oraz Podręcz-nik chrześcijanina, bardzo pomocny dopodtrzymywania ducha pobożności.

Państwo Martin starali się aktywnieuczestniczyć w życiu duchowym swojejparafii. Świadomi swoich obowiązkówwzględem ubogich, byli uważni na po-trzeby innych i zaangażowani w działal-ność charytatywną, organizowaną przez

pobożne stowarzyszenia w mieście. Sta-rali się pomagać potrzebującym pomocy.Towarzyszyła im w tym często najstarszacórka Maria. Wszystko to czynili w du-chu miłosierdzia i pogodnego chrześci-jańskiego świadectwa. Zelia i Ludwikdbali nie tylko o opiekę nad chorymi, aletakże troszczyli się o zapewnienie imduchowej opieki.

Ludwik i Zelia nie ograniczali się dopobożnych praktyk związanych z życiemparafialnym, chętnie nawiedzali równieżokoliczne sanktuaria. W 1865 r. np. Lud-wik udał się do sanktuarium Naszej Panide Séez, oddalonego 20 km. od rodzinne-go miasta, by wyprosić uzdrowienie dlacórki Leoni, która przez 16 miesięcybyła ciężko chora. Zelia, chociaż nierazmyślała, by pojechać do Lourdes lub Pa-ray-le-Monial, najczęściej pielgrzymowa-ła do kaplicy św. Anny niedaleko Alençon.Do Lourdes pojechała dopiero w 1877 r.z trzema najmłodszymi córkami: Leonią,Celiną i Teresą. Prosiła tam Niepokalanąo łaskę uzdrowienia dla siebie. Wola Bożabyła jednak inna, Zelia umarła 28 sierp-nia 1877 r. (Ludwik zmarł w 1894 r.).

Zelia Martin, prosząc Boga o licznepotomstwo, wyrażała pragnienie, aby jejdzieci były poświęcone Bogu. Odważnamatka już z perspektywy wieczności wi-działa realizację swego pragnienia,wszystkie jej córki były zakonnicami.

Święta Teresa z Lisieux po wielu la-tach wspominała wielką czułość rodzi-ców, dziękując Panu Jezusowi, którysprawił, że urodziła się na ziemi świętej,a jej rodzice przeniknięci byli wonią dzie-wictwa. Przed śmiercią napisała: DobryBóg dał nam ojca i matkę, którzy byli bar-dziej godni Nieba, aniżeli ziemi.

ks. Marek Wójtowicz SJ CN

S ph

oto


Cena 5.00 złw tym 5% VAT

$ USA 4.00$ Can. 4.00

Euro 4.00GBP 3.60

Documents

POS£ANIEC SERCA JEZUSOWEGO WRZESIEŃ 20 20 20151515 1 · 2 WRZESIEŃ 2200 2015 15 15 POS£ANIEC SERCA JEZUSOWEGO wspólna publikacja z Posłańcem Serca Jezusa (ukazuje się w USA