Oglna budowa i aparat ruchu psa

ESPZiWPKurs Kynologia

Oglna budowa morfologiczna

Aparat ruchuZe wzgldu na budow i waciwoci aparat ruchu mona podzieli na:- cz czynn ukad miniowy - cz biern ukad szkieletowy

Dziki wspdziaaniu tych ukadw pies moe:

wykonywa ruchy lokomocyjne zmienia uoenie ciaa wzgldem siebie utrzyma odpowiedni postaw ciaa osabia skutki dziaania rnych przecie

Szkielet (inaczej kociec) to wszystkie koci w organizmie zwierzcia.

Aparat ruchu tworz wszystkie koci wraz z ich poczeniami i miniami szkieletowymi.

Koci nie wchodzce w skad aparatu ruchu to tzw. koci trzewne (s to: k.prcia, k.przegrody nosowej i koci serca)

SzkieletStanowi rusztowanie ciaa i jest oparciem dla mini. Ponadto peni

rwnie inne funkcje: ochronn dla narzdw, krwiotwrcz (szpik kostny wypeniajcy wntrze koci tworzy

ciaka krwi), magazynujc ( w kociach gromadzi si wiele soli mineralnych,

szczeglnie wap).

.

Szkielet psa jest zbudowany z okoo 319 koci.Ze wzgldu na budow zewntrzn koci podzielono na kilka grup:

koci dugie np. ko udowa, ramienna koci paskie np. koci czaszki, opatka koci krtkie np. koci nadgarstka, stpu koci rnoksztatne np. krgi

Tkanka chrzstnaSkada si z istoty midzykomrkowej, w ktrej zanurzone s wkna

biakowe oraz komrki chrzstne: chondrocyty.Nie jest unaczyniona ani unerwiona, odywianie zachodzi z

cznotkankowej ochrzstnej na drodze dyfuzji.Rodzaje tkanki chrzstnej: szklista buduje powierzchnie stawowe i przymostkowe czci eber,

wystpuje w czci chrzstnej nosa, nagoni, oskrzelach sprysta wystpuje w maowinie usznej wknista wystpuje w miejscu przyczepu cigien do koci,

wsptworzy krki midzykrgowe

Tkanka kostna

Zbudowana jest z komrek (osteoblastw, osteocytw i osteoklastw) oraz z istoty midzykomrkowej, ktr tworzy istota podstawowa izanurzone w niej wkna kolagenowe (osseinowe).

Tkank kostn dzielimy na grubowknist (wystpuje w yciu podowym, a pniej jedynie w szwach i miejscach przyczepw cigien do koci)oraz drobnowknist, ktra wystpuje w dwch postaciach:jako istota gbczasta oraz istota zbita.

- istota zbita - buduje trzony koci dugich i blaszki koci paskich. Zoona jest z cylindrycznych otworw - osteonw, przebitych kanaem Hawersa, przez ktry biegn naczynia krwionone zaopatrujce ko w poywienie i tlen. Osseina tworzy szereg wsprodkowych rur zw. blaszkami kostnymi, obejmujcych kana dookoa. Pomidzy blaszkami w jamach kostnych le komrki kostne - osteocyty, poczone ze sob i z systemem Hawersa kanaami zaopatrzeniowymi.- istota gbczasta - buduje nasady koci dugich i wypenia przestrzenie midzy blaszkami istoty zbitej w kociach paskich.Skada si z cieniutkich beleczek, czcych si w cienk sie, przebiegajcych zgodnie z ukadem dziaania linii si. Taka budowa daje istocie gbczastej maksymaln wytrzymao przy wykorzystaniu minimum budulca.

Komrki tkanki kostnej Wyrniamy trzy typy komrek tkanki kostnej: komrki kostne (= osteocyty), komrki kociotwrcze (= osteoblasty) komrki kociogubne (= osteoklasty).

Osteocyty, budujce ko, le w jamkach i kontaktuj si kanalikami kostnymi.

Osteoblasty dziki swoim podziaom produkuj nowe komrki koci (w czasie wzrostu organizmu lub w czasie regeneracji koci), produkujtake kolagen i inne substancje organiczne wchodzce w skad substancji midzykomrkowej.

Osteoklasty, powstaj najczciej z przeksztacenia osteocytw w miejscach uszkodzenia koci, produkuj enzymy lizogenne, ktre trawi uszkodzone osteocyty. W miejscu regeneracji inne osteocyty przeksztacaj si w osteoblasty, czyli komrki kociotwrcze produkujce nowe komrki kostne.

Budowa koci

Ko (ac. Os) jest to twr cznotkankowy wchodzcy w skad szkieletu.

a nasada koci b trzon kocic nasada kocid istota gbczastae istota zbitaf okostnag jama szpikowa

Koci pokrywa cznotkankowa okostna, ktra spenia funkcje odywcze, ochronne i bierze udzia w regeneracji koci.

Skad chemiczny

Istota midzykomrkowa - stanowica gwny budulec koci -zoona jest ze zwizkw organicznych i nieorganicznych (soli mineralnych).Skadnikiem organicznym koci jest substancja biakowa zwana ossein. Stanowi ona 35% masy kostnej. Przesycona jest solami mineralnymi (ok. 65% masy kostnej), wystpujcymi w postaci kompleksowego zwizku wglanu wapnia i fosforanu wapnia. Poza tym w skad substancji nieorganicznych kociwchodzi niewielka ilo sodu, magnezu, potasu, chloru i fluoru.

Wzrastanie koci na dugo

W kociach dugich organizmw modocianych midzy nasad a trzonem wystpuje warstwa chrzstki zwanej nasadow. Dziki narastaniu tkanki kostnej w bezporednim ssiedztwie chrzstki nasadowej ko wydua si. Proces ten trwa a do momentu zakoczenia wzrostu. Pod wpywem hormonw rozmnaanie si komrek zostaje zahamowane. Chrzstki nasadowe ulegaj skostnieniu, nasady zrastaj si z trzonem i rozrastanie sikoci na dugo ustaje.

Typy pocze midzy komi

Poczenia cise koci - kociozrosty w takich poczeniach nie ma moliwoci przemieszczania si koci wzgldem siebie.

Przykadem mog by koci czaszki, gdzie brzegi koci zachodz na siebie tworzc zbkowane linie - szwy.

Poczenia pcise koci (chrzstkozrosty). Midzy dwoma zakoczeniami kostnymi znajduj si krki chrzstne lub chrzstno wkniste. Ten typ poczenia wystpuje m.in. midzy krgami i w spojeniu onowym.

Poczenia ruchome koci - stawy, ktre umoliwiaj szeroki zakres ruchw.

Budowa stawu

1 wizado2 torebka stawowa, warstwa wknista

bona, ktra zamyka od zewntrz jam stawow, zapewnia stabilno i odgranicza staw od otoczenia

3 torebka stawowa, warstwa maziowa produkuje ma, ktra nawila chrzstki stawowe zmniejszajc tarcie

4 powierzchnia stawowa koci5 chrzstka stawowa pokrywa

powierzchnie stykajcych si koci, zapobiega ich cieraniu, uatwia polizg

6 jama stawowa przestrzewypeniona mazi

Rodzaje staww

1 staw kulisty np. staw barkowy2 staw eliptyczny, np. staw promieniowo nadgarstkowy3 staw siodekowy, np. staw nadgarstkowo rdrczny kciuka4 zawiasowy, np. staw okciowy5 obrotowy, np. staw midzy pierwszym a drugim krgiem szyjnym

1

3

45

Szkielet psa

Szkielet psa dzielimy na:1/ czaszk2/ krgosup i klatk piersiow3/ kociec koczyn piersiowych4/ kociec koczyn miedniczych

CzaszkaCzaszka skada si z wielu koci, poczonych za porednictwem szww, a u starszych osobnikw poprzez kociozrosty. Ruchome poczenie wystpuje tylko w stawie skroniowo-uchwowym.

Wyrniamy dwie czci czaszki:Mzgoczaszk stanowi obudow dla mzgu i narzdw

zmyswTrzewioczaszk stanowi rusztowanie kostne dla

pocztkowych odcinkw ukadu trawiennego i oddechowego

Czaszka waniejsze elementy

A szczka B uchwa C- ko nosowa D ko ciemieniowa E- ko potyliczna F wyrostek potyliczny G ko czoowa

U noworodkw na granicach zetknicia sikoci czaszki utrzymuje si do dugo tkanka czna, tworzc wgbienia zwane ciemiczkami. Obecno ciemiczek i nieskostniaych pocze midzy komi sklepienia czaszki umoliwia powikszanierozmiarw gowy podczas rozwoju. U dorosego psa ciemiczko powinno by zaronite. U niektrych ras zdarza si, e ciemiczko zarasta dugo, nawet do 7-8 miesica ycia.

Ksztat czaszek psw zaley od morfotypu

Na podstawie parametrw gowy wyrnia si trzy morfotypy: dolichocefaliczny(dugogowy), mesaticefaliczny(redniogowy) oraz brachycefaliczny(krtkogowy).

KrgosupKrgosup jest: osi i gwn podpor ciaa narzdem ruchu oson dla rdzenia krgowego

Krgosup zbudowany jest z krgw i dzieli si na pi odcinkw:1 - szyjny ( 7 krgw)2 - piersiowy( (13 krgw)3 - ldwiowy ( 7 krgw)4 - krzyowy ( 3 krgi )5 - ogonowy ( do 23 krgw)

Krgosup jest: osi i gwn podpor ciaa narzdem ruchu oson dla rdzenia krgowego

Krgosup zbudowany jest z krgw i dzieli si na pi odcinkw:1 - szyjny ( 7 krgw)2 - piersiowy( (13 krgw)3 - ldwiowy ( 7 krgw)4 - krzyowy ( 3 krgi )5 - ogonowy ( do 23 krgw)

Krgosup

Krgi szyjne C1-C7 Krgi piersiowe T1-T13 Krgi ldwiowe L1-L7 Krgi krzyowe zronite w ko krzyow S1-3

Krgi W budowie przecitnego krgu wyrniamy cz przedni i tyln.

Cz przednia to trzon krgu, a tylna to uk krgu.Trzon krgu ma ksztat niskiego krka z dwiema wklsymi powierzchniami po przeciwlegych stronach grnej i dolnej. Pomidzy trzonem, a ukiem znajduje si otwr krgowy. Otwory krgw tworz kana krgowy. W kanale tym znajduje si cz orodkowego ukadu nerwowego , zwana rdzeniem krgowym.

Krgi szyjneI krg szyjny atlas (dwigacz) II krg szyjny axis (obrotnik)

Krgi piersiowe wysokie wyrostki kolczyste pochylone do tyu.Wyrostek kolczysty 10 krgu ustawiony pionowo (krg przeponowy)

Krgi ldwiowe - do dugie trzony, wyrostki kolczyste pochylone do przodu.

Krgi krzyowe s zronite tworzc ko krzyow

Klatka piersiowa

Szkielet klatki piersiowej skada si z: 13 krgw piersiowych,13par eber i mostka

ebro skada si czci kostnej i chrzstki ebrowej. Mostek skada si z trzonu (B) i rkojeci (A).

ebraZalenie od sposobu poczenia z mostkiem ebra dziel si na: ebra mostkowe (prawdziwe) cz si z mostkiem

bezporednio poprzez chrzstki ebrowe ( I VIII) ebra ukowate (rzekome) cz si ze sob i poprzez ebro

VIII z mostkiem (IX-XIII)

Dziki budowie chrzstno kostnej klatka piersiowa jest mocna i sprysta. Ochrania narzdy wewntrzne, a dziki ruchomoci eber moliwe jest rozszerzanie i kurczenie klatki piersiowej podczas oddychania.

Kociec koczyny przedniej1. Obrcz koczyny przednieja) opatka - Ab) Obojczyk (zredukowany)

2. Kociec koczyny przedniej wolneja) K. Ramienna - Bb) K. okciowa - Cc) K. Promieniowa - Dd) K. Nadgarstka - Ee) koci rdrcza - Ff) koci palcw G

opatka grzebie opatki - Awyrostek barkowy - Bguzek nadpanewkowy - Dguzek podpanewkowy E

Gwka koci barkowej - C

Koci koczyny miedniczej

- obrcz koczyny miedniczej ko biodrowa ko kulszowa ko onowa

- ko udowa - koci podudzia (piszczelowa i strzakowa) - koci stpu - koci rdstopia - koci palcw

Obrcz miedniczna

Szkielet koczyny miedniczej

C ko biodrowaB - guz krzyowyA guz biodrowyD- ko kulszowaE ko onowaP staw biodrowyF ko udowaG rzepka H staw kolanowyI ko piszczelowaJ ko strzakowaK staw skokowyL guz pitowyM- koci stpuN koci rdstopiaO koci palcw

Szkielet psa w caoci A - trzewioczaszka B - mzgoczaszka C - guz potyliczny D krgi szyjne E opatka F krgi piersiowe G krgi ldwiowe H ko krzyowa K - guz siedzeniowy L staw biodrowy M guz biodrowy N miednica O- ko udowa P staw kolanowy R koci podudzia U k.stpu S guz pitowy T2- koci rdstopia W- koci palcw Q- ko ramienna Z- staw barkowy Y staw okciowy X koci przedramienia V- k. nadgarstka T1 k. rdrcza

Ukad miniowy

Rodzaje mini:

1) Trzewne tzw. miniwka gadka2) Somatyczne (szkieletowe)3) Swoisty serca

Budowa mini

Misnie trzewne tzw. miniwka gadka, buduje narzdy wewntrzne, ich ruchy s niezalene od woli zwierzcia; zbudowane s z tkanki miniowej gadkiej.

Minie szkieletowe zbudowane s z tkanki miniowej poprzecznie prkowanej, zbudowanej z dugich wkien. Komrki s wielojdrzaste, z widocznymi poprzecznymi paskami.

Praca mini szkieletowych jest zalena od woli zwierzcia, a ich skurcze s szybkie.

Kady misie skada si z czci miniowej i czci cignistej

a

df

e

b

c

a. kob. cignoc. misied. wkienko miniowee. pczek miniowyf. wkna minia poprzecznie prkowanego

Budowa minia.

a

b

a

a. cignob. brzusiec

cigna s zbudowane z tkanki cznej. S

elastyczne i bardzo mocne. Su do

przyczepiania minia do koci.

Brzusiec jest to rodkowa cz minia

wyduajca si i skracajca podczas jego

pracy.

Pies posiada okoo 350 mini szkieletowych.

Ruch - krok (stp) podoa dotykaj zawsze 3 koczyny - kus - galop Kus rni si od galopu tym, e pies nie jest nigdy w

zawieszeniu, czyli nie ma nigdy takiej chwili, w ktrej adna z ap nie dotyka podoa.